Muaj: Janar 2023

Mall

Posted on by Kult Plus

Poezi e shkruar nga Ismail Kadare.

Ca pika shiu ranë mbi qelq.
Për ty unë befas ndjeva mall.
Jetojmë të dy në një qytet,
Dhe rrallë shihemi sa rrallë

Edhe m’u duk pak e çuditshme
Si erdh kjo vjeshtë, ky mëngjes.
Qiejt e ngrysur pa lejlekë
Dhe shirat pa ylber në mes.

Dhe thënia e vjetër e Heraklitit
Seç m’u kujtua sot për dreq:
“Të zgjuarit janë bashkë në botë,
Kurse të fjeturit janë veç”.

Në ç’ëndërr kemi rënë kaq keq,
Që dot s’po zgjohemi vallë?…
Ca pika shiu ranë mbi qelq
Dhe unë për ty seç ndjeva mall. /KultPlus.com

Astrid Lindgren dhe veçantia e saj

Posted on by Kult Plus

Arritjet e Astrid Lindgren janëunike dhe të rëndësishme. Ajo ishte një humaniste e përkushtuar që luftoi për të drejtat e fëmijëve, për barazi, ekologji dhe mirëqenie të kafshëve, si dhe kundër dhunës dhe shtypjes. Ajo i mbajti besimet e saj me guxim dhe seriozitet, si dhe me humor dhe dashuri, transmeton KultPlus.

Astrid Anna Emilia Lindgren lindi më 14 nëntor 1907 në fermën Näs jashtë Vimmerby, në qarkun e Småland, dhe vdiq më 28 janar 2002 në shtëpinë e saj në Dalagatan 46 në Stokholm.

Ajo shkroi 34 libra kapitujsh dhe 41 libra me figura, që të gjithë së bashku kanë shitur 170 milionë kopje dhe janë përkthyer në më shumë se 100 gjuhë.

Ndikimi global i Astrid Lindgren është i paprecedentë. Asnjë autore suedeze nuk është përkthyer në aq gjuhë sa Astrid Lindgren dhe shitja totale e librave të saj llogaritet aktualisht në rreth 170 milionë kopje.

Çdo vit botohen botime të reja të huaja të librave të saj, pavarësisht se janë bërë më shumë se 20 vjet që kur ajo u nda nga jeta dhe mbi 40 vjet që nga botimi i historisë së saj të fundit madhështore, Ronja, vajza e grabitës.

Çmimi Përkujtimor Astrid Lindgren është një çmim ndërkombëtar letrar për fëmijë i krijuar nga qeveria suedeze në vitin 2002 për të nderuar autoren suedeze për fëmijë Astrid Lindgren. /KultPlus.com

“Njeriu që gënjen veten fyhet më lehtë se kushdo tjetër”

Posted on by Kult Plus

Fyodor Dostoevsky është një nga emrat më të njohur të letërsisë ruse dhe asaj botërore. I konsideruar edhe si një nga ekzistencialistët, rrymë moderne filozofike, ai ka lënë gjurmë të pashlyeshme në rrafshin intelektual, shkruan KultPlus.

“Vëllezërit Karamazov”, është një nga librat e tij më të njohur. KultPlus këtu ka shkëputur një fragment nga ky libër, i cili flet për natyrën njerëzore:

“E para është që veten tuaj mos e gënjeni. Njeriu që e gënjen veten e tij, ai që i vë veshin gënjeshtrës së vet, shkon deri aty, sa asnjë lloj të vërtete nuk e dallon dot, as në veten e tij, as në njerëzit që e rrethojnë, për rrjedhojë ai humbet respektin ndaj vetes dhe ndaj të tjerëve.

Duke mos i respektuar, ai pushon së dashuruari, kurse duke mos pasur dashuri, për ta detyruar veten që të argëtohet, jepet pas pasioneve të shfrenuara, pas përmbushjes së tundimeve të ulëta, duke u kthyer kështu në kafshë dhe duke u mbuluar nga mëkati.

E pra, që të gjitha këto i vijnë ngase gënjen veten dhe të tjerët. Njeriu që gënjen veten fyhet më lehtë se kushdo tjetër.”

– Fyodor Dostoyevsky, “Vëllezërit Karamazov”./KultPlus.com

Osmani uron presidentin e ri të Çekisë: Mezi pres të punojmë së bashku

Posted on by Kult Plus

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka uruar presidentin e ri të sapozgjedhur të Çekisë, Petr Pavel.

Osmani ka thënë se mezi pret të bashkëpunojë me homologun e saj çek.

“Urime General Pavel për zgjedhjen tuaj si President i Republikës Çeke. Mezi pres të punojmë së bashku, duke u bazuar mbi marrëdhëniet tona të shkëlqyera bilaterale, dhe për ta rritur bashkëpunimin në nivele të larta. Ju uroj suksese ndërsa merrni këtë rol të rëndësishëm”, ka shkruar ajo në Twitter.

Petr Pavel, ish-gjeneral i NATO-s, është zgjedhur president i Republikës Çeke pasi mundi kundërshtarin e tij, miliarderin dhe ish-kryeministrin, Andrej Babis.

Pas numërimit të më shumë se 90 për qind të votave, Pavel ka siguruar 57 për qind, krahasuar me 43 që ka fituar Babis. /Telegrafi/ /KultPlus.com

Momenti për të thënë: “mjaft”

Posted on by Kult Plus

Irma Kurti

Nga ti kërkojnë të thuash veç: “Më fal”,
ç’të kushton, e ke bërë dhe tjetër herë,
të hedhësh një fyerje a mllef, një fjalë,
porsi një guriçkë në fund të një humnere.

Nuk i përfillin netët e tua plot ankth,
shpirtin që vuan, dhe ti as vetë s’e di,
fjalët e dikurshme nuk janë tretur aspak,
por të therin, të dhembin në pafundësi.

Harrojnë se vuajtja që të kanë shkaktuar
të bën shoqëri nëpër ditë e s’të braktis,
ndërsa ti nuk arrin të mbushesh me frymë
dhe më kot kërkon shpëtim, paqe e qetësi.

Ti përsëri i fal, nuk arrin ta kuptosh,
ka ardhur momenti të shqiptosh: “Mjaft!”,
të dashurohesh vetëm me muret e shtëpisë,
t’i braktisësh përgjithnjë njerëzit fals. /KultPlus.com

Begaj: Ismail Kadare, ambasadori më i mirë i kulturës shqiptare

Posted on by Kult Plus

Presidenti i Republikës, Bajram Begaj i uroi sot ditëlindjen shkrimtarit të njohur Ismail Kadare.

Presidenti Begaj, së bashku me Zonjën e Parë, Armanda Begaj takuan shkrimtarin Ismail Kadare dhe bashkëshorten e tij, Helena Kadare.

Në një postim në rrjetet sociale, Presidenti Begaj vlerëson shkrimtarin Ismail Kadare dhe e konsideron atë ambasadori më i mirë i kulturës shqiptare.

“Patëm kënaqësinë që së bashku me Armandën, t’i uronim sot ditëlindjen mjeshtrit të letërsisë shqipe, Ismail Kadare. I përkthyer në mbi 45 gjuhë, ai është ambasadori më i mirë i kulturës shqiptare, historisë dhe identitetit tonë, shkrimtari dhe intelektuali që e ka rritur dhe nderuar emrin e Shqipërisë në botë”, shkruan Presidenti Begaj.

Shkrimtari i njohur, Ismail Kadare, feston sot 87-vjetorin. Ai u lind më 28 janar të vitit 1936 në lagjen Palorto të Gjirokastrës së gurtë.

Kadare është dekoruar nga Presidenti i Republikës së Shqipërisë me Urdhrin “Nderi i Kombit”, si edhe nga shteti francez me urdhrat “Kryqi i Legjionit të Nderit” e “Oficer i Legjionit të Nderit”. /atsh /KultPlus.com

Bardh Frangu nderohet me çmim të karrierës nga Komuna e Vitisë

Posted on by Kult Plus

Bardh Frangu është poet, prozator, dramaturg dhe publicist. Ka mbaruar studimet për Gjuhë dhe letërsi shqipe në Universitetin e Prishtinës.

Disa vepra që ai ka botuar: “Ora e shtëpisë”, “Kohë të kauçukta”, “Fluturimi dhe rënia e Ben Balës”, “Laviret e duan atdheun më shumë” etj.

Merret edhe me kritikë letrare dhe teatrore.

Së fundmi, ai ka njoftuar se është nderuar me çmim të karrierës nga Komuna e Vitisë.

“Falenderoj Komunen e Vitise (vendlindjen time) qe me nderoi me cmimin e karrieres!”, thuhet në një postim që ai ka bërë në “Facebook”. /KultPlus.com

Vaçe Zela dhe zëri i saj i artë në këngën “Më ka zënë meraku”

Posted on by Kult Plus

KultPlus ju sjell këngën “Më ka zënë meraku” të kënduar mjaft bukur nga këngëtarja e njohur shqiptare Vaçe Zela.

Më ka zënë meraku
me një cucë matjane 
Si  lule zambaku 
Moj vetull gajtanë
fol o fol me goje
lule malësore 

O  moj cucë matjan 
Zemrën seç ma more

Besën kur ta dhashë moj 
Fjalën se të due 
Ditën kur ti pash moj 
Nja ta sytë e shkrum 

Fol o fol me gojë
Lule malësore 
O moj cucë matjan 
Zemrën seç ma more. / KultPlus.com

Arlinda Rushiti rikthehet për të përfaqësuar Kosovën në tenis

Posted on by Kult Plus

Tenistja shumë e talentuar, Arlinda Rushiti që është e renditur në pozitën 398 WTA Ranking rikthehet për të e përfaqësuar tenisin kosovar.

23 vjeçarja Rushiti kthehet të përfaqësoj Kosovën në BJC Cup pas 4 vitesh dhe pas tejkalimit të të gjitha pengesave të të kaluarës.

Rikthimi u arrit pas kërkesës dhe insistimit të vazhdueshëm të Kryetarit të FTK-së, Jeton Hadërgjonaj dhe me mirëkuptim të menaxherit dhe sponsorit të saj, Kadri Bajrami.

Arlinda Rushiti për tre vite (2017-2019) të përfaqësimit të Kosovës në BJC Cup që është Kampionati Botëror i Tenisit i ka arritur 10 fitore në single dhe 3 në double duke i sjell Kosovës shumë fitore ndaj shteteve të forta në tenis. Në atë kohë Arlinda kishte një renditje në vendin 750 WTA.

Me renditjën e tashme 398 WTA dhe me moshën e re që e ka, Arlinda Rushiti me ekipin e saj dhe me ndihmën e sponsorëve e të Ministrisë së Sportit synon që të arrij majat e tenist botëror. Arlinda është shumë afër kualifikimit për në Grand Slam dhe në Lojra Olimpike.

Në muajin prill në Portugali Arlinda Rushiti do të e prezentoj Kosovën në grupin Europa/Afrika II të BJC Cup. /KultPlus.com

Të huaj jemi

Posted on by Kult Plus

Poezi nga Ismail Kadare

Të huaj jemi ne prej kohësh,
C’ish për t’u thënë është thënë,
Si gurët që zënë vend në tokë,
Në jetë vend ne kemi zënë.

Drejt njëri-tjetrit kemi mbyllur
Të gjitha rrugët edhe shtigjet,
Si dy qytete mesjetare
Me mure, heshta dhe me pirgje.

Por natën, kur i lodhuri truri,
Portat i mbyll me qetësi,
Ti gjen një shteg dhe futesh brenda,
Nje shteg qe vetëm ti e di.

Pastaj si në rrugica parqesh,
Shëtit mes cirkovolucionesh,
Hyn nëpër ëndrra e shkujdesur,
Fanitesh, qesh, ma bën me dorë.

Por kur mëngjesi zë afrohet,
Nis shqetësohesh befas ti,
Dhe heshturazi del perjashta
Nga shtegu, që del vec ti

E dita vjen. Rrjedh prapë jeta.
Dhe ne të dy si dhe me parë
Te ftohtë rrimë e të pamposhtur
Si dy qytete mesjetare./KultPlus.com

“Gjenerali i ushtrisë së vdekur, një roman shqiptar i nivelit botëror”

Posted on by Kult Plus

Shkruan: Ag Apolloni

Ismail Kadare është shkrimtar shqiptar, por është kritiku francez Robert Escarpit ai që e vlerësoi romanin “Gjenerali i ushtrisë së vdekur” si roman të nivelit botëror. Pas këtij vlerësimi në parathënien e botimit frengjisht të romanit, Kadare është parë gjithmonë si shkrimtar i rëndësishëm botëror. Faleminderit Kadaresë për veprën, faleminderit Francës për vlerësimin.
Vive Kadare!
Vive la France!
Vive la littérature!

Më poshtë keni parathënien e botimit frengjisht.

Robert Escarpit

NJË ROMAN SHQIPTAR I NIVELIT BOTËROR

Çdo vend ka së paku dy fytyra, një legjendare dhe një reale. Shqipëria ka atë fytyrë që ia japin sytë që e shikojnë, por kjo fytyrë është gjithmonë bashkim i të vërtetës me legjendën. Ajo gjithmonë jep pak më shumë, ose shumë më tepër se ç’kërkojmë.
Bëhuni pushtues dhe do të gjeni luftë pa mirënjohje. Bëhuni të sjellshëm dhe do të keni miqësinë e pakursyer të botës. Bëhuni pak mosbesues dhe do t’ju dalë një roje prapa çdo guri, një polic pas çdo dere, një mister në çdo rrugë. Bëhuni të besueshëm dhe do të keni muzikë në kafenetë e Tiranës, do të ëndërroni ngjyrat e qilimit të Korçës, do të ndieni erën e rakisë së vjelë në Përmet. Përshkruani përbuzjen, përfilljen, mëshirën, dhe do të mendoni që do të ndikoni në sytë e një shkrepi të thepisur, me faqe të zhbiruara që duket sikur është duke thithur duhan mendueshëm dhe duke ju gjykuar, duke ju zhveshur dhe përulur ashtu siç e ka përulur Ismail Kadare gjeneralin e ngarkuar me një mision.
Kështu ndodh që nga kohët e neolitit, malësori rri mbështetur mbi një shkëmb, gati për të qëlluar me pushkë, shtizë, gur, çdo gjë që vjen nga deti ose nga marshimet e ushtrive. Secili ngre një shkëmb dhe toka e thatë nën ta i krekoset eshtrave të ushtrive sulmuese që kanë dhunuar, skllavëruar, torturuar, masakruar, therur popullin pa mundur ta pushtojnë, ose ta shkatërrojnë asnjëherë. Ata janë njerëz që kanë një gjuhë më të vjetër se ajo e heronjve homerikë, e prekur, e ndikuar nga gjuhët e të gjithë pushtuesve të saj, por e paprekur në strukturën e saj. Në shqipe mund të numërosh nga dy deri në pesë në latinishten e vonë, më tej në gjuhën turke dhe pastaj në sllavishte, por njëshi thuhet gjithmonë njëjtë, ashtu siç thuhej para tre mijë vjetësh.
Dhe kjo është e mjaftueshme: një i përfaqëson të gjithë shqiptarët në Shqipëri. Në romanin e Ismail Kadaresë malësori Nik Martini shtie kundër çdo ushtari italian të vendosur në plazh, ai është një si njëqind. Punëtori i vjetër Reiz, i vrarë (i helmuar) nga kockat e një armiku të vdekur para njëzet vjetësh, është vetëm dhimbja e madhe dhe zemërimi i madh i një populli me histori tragjike.
Midis këtyre dy të vdekurve të vetmuar, gjenerali i cili mbledh divizionet dhe ushtritë e skeleteve, ndihet më i mundur se paraardhësit e tij të luftës. Ai vallëzon një kadril të çuditshëm mes varresh me gjeneralin dorac të një ushtrie tjetër të vdekur dhe me një prift të dyshimtë. Nga ky vend mesdhetar ai sheh për dy vjet zhvarrimet kuturu në lloçin e vjeshtës dhe në skllotën e dimrit. Nga kronologjia rigoroze dhe dramatike e rrëfimit të tij, Kadare ia ka mohuar pranverën gjeneralit. Gjithçka fillon me shi dhe borë, gjithçka mbaron me erë.
Megjithatë, buzëqeshja dhe pranvera janë ende atje, në malet e larta. Buzëqeshja gjakftohtë e humorit që e bën armikun e vjetër një kafshë kureshtare, por nuk e trullos, është edhe e gatshme për t’u bërë e përzemërt me kusht që tjetri të bëjë lëvizjen e parë, buzëqeshje shumë njerëzore, guximtare dhe besnike, e kujtesës së gjatë dhe e durimit të shkurtër. Shqipëria gjithashtu ka një pranverë e cila mund të përkthehet në gjuhën e komunizmit modest të saj në fund si ndjenjë gëzimi e jetesës, jo për të jetuar më mirë, por për të jetuar gjithçka, që është shumë më mirë se të mos kesh asgjë.
Vise të taksave dhe shkollave të lira, vend i shtresës feudale dhe i harruar nga ana e Evropës, Shqipëria gjithmonë ka pasur dhe ende ruan një traditë të fortë me poezinë orale. Për përvjetorin e njëzet e pestë të çlirimit të saj, Ismail Kadare i jep lexuesit francez një roman të nivelit botëror, çka do të thotë shumë, por, për më shumë, ai roman është zëri i mijëvjeçarit që u flet burrave të Shqipërisë për shekullin e ringjalljes së saj.

28 nëntor 1969
(Përktheu nga frëngjishtja: Ag Apolloni)

Shënim:

Titulli i artikullit është nxjerrë nga brendia e tekstit, i cili është vendosur si parathënie e botimit frëngjisht të romanit “Gjenerali i ushtrisë së vdekur”, të cilin Escarpit e cilëson “roman de stature mondiale” (Albin Michel, Paris, 1970, f. 9-11).

Robert Escarpit (1918 – 2000), profesor universitar, gazetar, krittik letrar dhe shkrimtar i njohur francez. Intelektual majtist, njohës i kulturës dhe politikës shqiptare, autoritet në botën akademike, kulturore dhe politike frënge, ka shkruar disa libra dhe është bërë objekt i disa studimeve. Ndër veprat e tij veçohen: Sociologjia e letërsisë (1958), Revolucioni i librit (1969), Letrarja dhe socialja: elemente për një sociologji të letërsisë (1970), Shkrimi dhe komunikimi (1973) etj. /KultPlus.com

13 vjet nga vdekja e intelektualit, Jashar Rexhepagiqi

Posted on by Kult Plus

Jashar Rexhepagiqi lindi në Plavë më 16 janar 1929. Shkollën fillore e kreu në vendlindje, ndërsa gjimnazin në Beran dhe në Pejë. Grupin e lëndëve pedagogjike e studioi në Fakultetin Filozofik të Zagrebit, ku diplomoi në vitin 1953.

Gradën doktor shkence e mori në vitin 1965 në Fakultetin Filozofik të Zagrebit, ku mbrojti me sukses tezën “Zhvillimi i shkollave dhe i arsimit të shqiptarëve në territorin e Jugosllavisë së sotme deri në vitin 1918”.

Ushtroi detyra të ndryshme në shkolla dhe në arsim: profesor i Shkollës Normale dhe Gjimnazit në Prizren, profesor e drejtor i Shkollës Normale të Prishtinës, këshilltar pedagogjik për shkolla të mesme i Pleqësisë së Arsimit të KAKM, ligjërues dhe profesor i Shkollës së Lartë Pedagogjike të Prishtinës, kurse nga viti 1962 punoi në Fakultetin Filozofik të Prishtinës.

Në këtë institucion, profesor i rregullt, veproi deri më 1990, kur u pensionua.

Që nga themelimi i Shoqatës së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës, gjegjësisht të ASHAK është anëtar i rregullt i këtij institucioni të lartë shkencor të Kosovës. Pos detyrës së sekretarit të Seksionit të Shkencave Shoqërore, dy herë qe sekretar i Përgjithshëm i Akademisë dhe në dy mandate nënkryetar i ASHAK. Rexhepagiqi ka marrë pjesë në kongrese, në simpoziume, në tryeza të rrumbullakta dhe në tubime të tjera shkencore e profesionale të pedagogëve në vend dhe jashtë. Në konferenca ndërkombëtare shkencore ka mbajtur referate ose kumtesa: në Pragë, Moskë, Jenë, Ankara, Mahaçkalla, Tiranë, Teheran (dy herë), Prishtinë, Sarajevë, Novi-Sad. Ka bashkëpunon në afro njëzet revista e fletore pedagogjike e të tjera. Ai ka qenë redaktor i Buletinit të Fakultetit Filozofik të Prishitnës, redaktor i revistës shkencor Studime të Seksionit të Shkencave Shoqërore të ASHAK dhe redaktor i Vjetarit të ASHAK, anëtar i Këshillit redaktues të bibliotekës “Pedagogë bashkëkohor”, anëtar i Këshillit redaktues të Enciklopedisë pedagogjike I, II, kryetar i Këshillit botues të revistës shkencore Përparimi e të tjera.

Ai u morr me historinë e përgjithshme të pedagogjisë, me historinë nacionale të pedagogjisë, veçanërisht me historinë e shkollave e të arsimit në Kosovë, pastaj me pedagogjinë teorike e komparative, me didaktikën, me pedagogjinë shkollore e familjare dhe me metodologjinë e gjurmimeve pedagogjike dhe albanistike. Është përqendruar në gjurmime iranologjike në këto treva të Ballkanit. Është marrë edhe me poezi (5 libra të poezisë) dhe me kritikën shkencore e letrare. Është autor i mbi njëzet librave dhe i më se 360 punimeve shkencore e profesionale. Gjatë hulumtimit botoi disa vepra monografike, një numër të konsiderueshëm të studimeve, disa tekste shkollore, shqyrtime të shumta, artikuj, ese kritikë dhe kontribute të tjera. Është bashkautor i një varg projektesh shkencore dhe udhëheqës i disa prej tyre. Laureat për punën shkencore, pedagogjike e shoqërore, pos të tjerash, i Shpërblimit të Dhjetorit të KSA të Kosovës për punë shkencore dhe për rezultate në pedagogji (1972). Është bartës i Urdhrit të Punës me Kurorë të Artë (1980) dhe i Urdhrit të Republikës me Kurorë të Argjendtë (1988).

Vdiq më 28 janar 2010. / KultPlus.com

Ben Blushi zbulon bisedën e tij me Kadarenë, veçohen përgjigjjet e gjeniut të letrave shqipe

Posted on by Kult Plus

Ben Blushi, i njohur për figurinë e tij në gjithë Shqipërinë e Kosovën, së fundmi ka kujtuar një takim që kishe zhvilluar më herët me shkrimtarin, Ismail Kadare, shkruan KultPlus.

Blushi ka publikuar në “Facebook”, një bisedë të tij me Alda Bardhylin dhe Ismail Kadaren, një të diel pasdite në një kafene në bllok.

Postimi i plotë (pa ndërhyrje):

“ISMAIL KADARE, PASDITE

Duke i uruar Ismail Kadaresë ditëlindjen, po botoj bisedën që kam bërë me të si pjesë e librit tim “41 Sekrete”.

Alda Bardhyli, Ismail Kadare dhe unë u gjendëm një të diel pasdite në një kafene në bllok.
Ata morën nga një kafe dhe ndezën një cigare. Unë mora një ujë.

Del shpesh, Ismail, e pyeta.

Mundohem të dal sa më shpesh, tha Ismaili.

Lexon?

Nuk lexoj më asgjë.

Po televizor shef?

Shof ndonjë film, po nuk e mbaroj.

Pse e thua këtë, ti shef shumë filma, tha Alda Bardhyli.

Ashtu? Po çfarë filmi kam parë, ma thuaj pak, tha Ismaili.

Mos ma thuaj emrin e filmit, thashë unë, s’ka problem.

Ismaili takon pak njerëz, tha Alda.

Kam përshtypjen se të japin bezdi njerëzit, Ismail, thashë unë.

Ashtu mendon, pyeti Ismaili.

Po, mendoj që ke malaise, bezdi nga njerëzit, thashë unë.

E lodhin njerëzit, tha Alda.

Ti duhet ta dish më mirë, tha Ismaili.

Po ti mua m’i tregon të gjitha, tha Alda.

Më thuaj pak, a ishte dje ky pallati pas teje, pyeti Ismaili.

Ismail, jemi në Tiranë, tha Alda, këtu ndërtohet çdo ditë.

Pse, nuk jemi në Paris, pyeti Ismaili.

Pimë një cigare, tha Alda.

Unë nuk pi më cigare, i thashë.

Edhe unë do pi një, tha Ismaili.

Pi shumë cigare, e pyeta.

Shumë rrallë, tha Ismaili.

Dje, takova një të çmendur që pinte cigare të përdorura, thashë unë.

Ku e takove, pyeti Ismaili.

Në Prezë, aty ku duken avionët mbi Rinas.

Kemi qenë para gjashtë muajsh në Prezë, tha Alda.

Ismail, a i jep makinës, e pyeta.

Nuk i jap, tha Ismaili, i jepja kur isha i vogël.

Kur ishe i ri, tha Alda.

Po ti i jep makinës, pyeti Ismaili Alda Bardhylin.

Po pse, sa herë ke hipur në makinën time, nuk e mban mend, tha Alda.

Po, e vërtetë, tha Ismaili, je shofere e kujdesshme.

Ku keni shkuar me makinë, e pyeta.

Ku me kë çuar, pyeti Ismaili.

Gjithandej, tha Alda, kryesisht shkojmë në vende afër Durrësit.

Po në Tiranë, ku shkoni, e pyeta.

Dalim nëpër kafet e Bllokut dhe shohim njerëzit, tha Alda.

Shiko kush po kalon, tha Ismaili.

Kush, tha Alda.

Gruaja e vëllait tim, Shahinit.

Nuk është ajo, tha Alda.

Ajo është, tha Ismaili.

Ua, vërtet ajo qenka, tha Alda, si e njohe?

Ismaili i njeh gratë, thashë unë.

Po, tha Alda, Ismaili ka shumë qejf të shohë gratë.

Kur ke dashuruar për herë të fundit, e pyeta.

Kur kam qenë i vogël, tha Ismaili, dashuroja shpesh.

Kur ke qenë i ri, tha Alda, i di unë, m’i ke treguar.

Ashtu, pyeti Ismaili.

Ismaili e ka pasur shumë qejf fotografinë, tha Alda, ka shumë foto nudo të të dashurave të veta në Moskë.

Ke bërë vërtet foto nudo, pyeta unë.

Kjo i di, tha Ismaili.

Ja, i kam këtu, tha Alda.

Na i trego, tha Ismaili.

Nuk qenka nudo, thashë unë, por është fotografi shumë e bukur.

E di kush është kjo, Ismail, pyeti Alda.

Kjo është Zhana, tha Ismaili.

E mban mend, e shef, tha Alda.

Moska ishte e mërzitshme, tha Ismaili, por njerëzit na donin shumë.

Kush e fiton luftën, thashë unë.

Nuk e fiton Rusia, por as Ukraina nuk e fiton, tha Ismaili.

Po dikush do fitojë, thashë unë.

Po ti, pse bën kaq shumë pyetje, tha Ismaili.

Kam qejf të bisedoj për luftërat, thashë unë.

Po pse mendon kaq shumë, më pyeti Ismaili.

Pse, ti mund të jetosh pa menduar, e pyeta unë.

Fjala “jeton” është fjalë e madhe, tha Ismaili.

Pra, ti ke momente kur nuk mendon fare, e pyeta.

Kam, tha Ismaili.

Ta kam zili, thashë unë.

Vërtet, pyeti Ismaili.

Kjo është e vetmja gjë që kam zili tek ti, thashë unë.

Ndoshta, duhet të ikim në shtëpi, tha Alda Bardhyli.

Jo, rrimë dhe pak, tha Ismaili.

Duhet të hamë drekë, tha Alda.

Çfarë ha më shumë, Ismail, e pyeta.

Ismaili ha shumë lehtë, tha Alda.

Nuk jam hamës, tha Ismaili.

Po me gjumin, si e ke raportin Ismail, e pyeta unë.

Unë fle, tha Ismaili.

Kohët e fundit fle shumë, tha Alda.

Më pëlqejnë shumë njerëzit që flenë mirë, thashë unë.

Pse të pëlqejnë njerëzit që flenë, tha Ismaili.

Sepse vetë nuk fle dot pa u zgjuar dy-tri herë, thashë unë.

Po edhe unë nganjëherë zgjohem, tha Ismaili.

Ismail, ke ftohtë, e pyeta.

Kam gjithmonë ftohtë, tha Ismaili.

Sot është ngrohtë, thashë unë.

Nuk më duket, tha Ismaili.

Po këtë shallin e mban se ke ftohtë apo për modë, e pyeta.

Për të dyja, tha Ismaili.

Po në verë mban shall?

Nuk e di, tha Ismaili, si thua ti Alda, a mbaj shall unë në verë?

Hiqe atë shall, Ismail, tha Alda.

Nuk dua ta heq, tha Ismaili.

Po hiqe, se Beni do të të fotografojë, tha Alda.

Mos e hiq, Ismail, thashë unë.

E shef që nuk duhet ta heq, tha Ismaili.

Po hiqe, që të dukesh më bukur, tha Alda.

Moj nuk e heq, po të them, tha Ismaili.

Ismail, ke frikë nga vdekja, e pyeta.

Nuk kam frikë, tha Ismaili, unë dua të rroj deri 90 vjeç, pastaj mund të vdes.

Ke pak frikë nga vdekja, ke, tha Alda, ma ke thënë mua.

Po atëherë më thuaj, çfarë kam bërë unë kur isha 50 vjeç, meqë ti di çdo gjë, tha Ismaili.

Unë e di çfarë ke bërë, tha Alda.

Ma thuaj, tha Ismaili.

Nuk mund ta them këtu, tha Alda.

Kemi pesë vjet që jemi miq me Aldën, tha Ismaili.

Ju keni një raport të pabalancuar, thashë unë.

Pse mendon kështu, tha Ismaili.

Sepse Alda bën pyetje dhe ti përgjigjesh, ndërsa kur ti bën pyetje, ajo nuk përgjigjet.

Ndoshta kështu kam dashur unë të jetë, tha Ismaili.

E shef si më mbron, është shumë i mirë, tha Alda.

Dukesh në humor, Ismail, thashë unë.

Është shumë më mirë se gjithë moshatarët e vet shkrimtarë, tha Alda.

Ashtu, pyeti Ismaili.

Sigurisht, tha Alda Bardhyli, e ke parë Kunderën si ka përfunduar?

Pse gjallë është Kundera, pyeti Ismaili.

Gjallë është, po ka mbaruar me atë grua që ka.

Pse, ti mendon se gratë kanë ndikim në jetëgjatësinë e burrave, pyeta unë.

Mendoj se po, tha Ismaili.

Kanë shumë ndikim, tha Alda.

Po ti je e martuar, pyeti Ismaili

Ta kam thënë që nuk jam më e martuar, tha Alda.

Po pse nuk je më e martuar, tha Ismaili.

Edhe dje më pyete dhe ta sqarova, tha Alda, edhe Elena ta ka sqaruar disa herë.

Ismail a ke telefon, e pyeta.

Kam, tha Ismaili.

Nuk e përdor si ne, për të lexuar lajme, thashë unë.

Ismaili ka një telefon të vjetër, tregoja Ismail, tha Alda.

Ja, ky është, tha Ismaili.

Këtë telefon, vetëm dy veta e kanë në botë, thashë unë.

Kush e ka tjetër, pyeti Ismaili.

Vetëm ti dhe ai që e ka shpikur, thashë unë.

Ismaili ka shumë qejf kur e marrin njerëz në telefon, tha Alda.

Ku e di ti, tha Ismaili, ti nuk më merr fare në telefon.

Po a folëm sot, pyeti Alda.

Je shoqe e mirë, tha Ismaili, po s’më the pse nuk je e martuar.

Mbaj mend që njëherë ke ardhur në shtëpinë tonë, i thashë.

Ashtu, po pse erdha atje, tha Ismaili.

Ishe për vizitë, thashë unë, isha i vogël dhe e vetmja gjë që mbaj mend ishte se flisje për boksin.

Më ka pëlqyer boksi, tha Ismaili.

Çfarë të pëlqen tek ai sport, pyeta unë.

Më pëlqen vetmia e boksierëve, tha Ismaili, mënyra si sillen kur humbin.

Ndoshta e ke nga Xhek Londoni, thashë unë, ai ka shkruar shumë për boksierët që humbin.

Nuk e kam nga ai, sepse nuk e kam lexuar, tha Ismaili, por boksierët e mundur janë të vetmuar.

Ke frikë nga vetmia, e pyeta.

Vetmia është si vdekja, tha Ismaili.

Është më keq, thashë unë.

Pse është më keq, tha Ismaili.

Sepse kur je i vetmuar, e kupton që je i vetmuar, kurse kur vdes, nuk e di që je i vetmuar, sepse ke vdekur.

Ndoshta, tha Ismaili, po ti, je i vetmuar?

Sa më shumë mendoj, aq më shumë jam vetëm, thashë unë.

Kurse Ismaili nuk është i vetmuar, tha Alda.

Ismail, ti nuk shkruan më, e pyeta.

Nuk shkruaj më, tha Ismaili.

Ke frikë se pas 100 vjetësh nuk do lexohet më gjuha shqipe?

Ç’do të thuash, tha Ismaili, gjuha shqipe është shkruar që në shekullin e 15-të.

Por në të ardhmen mund të zhduket dhe ti nuk do lexohesh më, thashë unë.

Nuk e kam menduar këtë, tha Ismaili.

Fëmijët konsumojnë gjithçka anglisht, thashë unë, dhe pas shumë vitesh, gjuha shqipe mund të kthehet në gjuhë shtëpiake.

Ç’do të thuash me gjuhë shtëpiake, pyeti Ismaili.

Gjuhë shtëpiake është një gjuhë që përdoret vetëm në shtëpi, por jo në punë dhe jo në komunikimin shoqëror e kulturor.

Nuk dua të mendoj për këto gjëra, tha Ismaili, po ti pse mendon kaq shumë?

Beni është shkrimtar, tha Alda.

Ke emër të bukur, tha Ismaili, nga vjen mbiemri Blushi?

Blush është emri i fshatit tonë të origjinës në Kolonjë, thashë unë.

Kurse unë kam një emër shumë të shëmtuar, tha Ismaili.

Nuk të pëlqen emri Ismail, e pyeta.

Fare, tha Ismaili, duket si një emër i lagësht.

Prandaj ke gjithmonë ftohtë, thashë unë, e ka fajin emri.

Ndoshta, tha Ismaili, po ty si të duket emri im?

Më duket si emri i një tregtari arab, thashë unë.

Po ty të njohin si Kadare, tha Alda, dhe unë të them zoti Kadare.

Më adhurojnë si Kadare, por jam Ismail, tha Ismaili.

Çfarë emri do doje të kishe, e pyeta.

Nuk e di, një emër tjetër, tha Ismaili.

Ramazan, thashë unë.

Nuk më pëlqen, tha Ismaili.

Rexhep, thashë unë, në osmanisht do të thotë qershor, është emër i thatë dhe nuk ke asnjëherë ftohtë.

As ky nuk më pëlqen, tha Ismaili.

Ismaili do donte të quhej Rudjan, tha Alda Bardhyli.

Po pse Rudjan, pyeta unë.

Kjo e tha, tha Ismaili.

Ma ke thënë vetë, tha Alda.

Çfarë është ky Rudjani, thashë unë.

Është një personazh i Ismailit në librin “Hija”, tha Alda, është emri që Ismaili i ka vënë vetes në letërsi.

Nuk e kam lexuar këtë libër, thashë.

Unë jam njeri i mërzitshëm në bisedë, tha Ismaili.

Ismail, njerëzit rrinë me ty për ato që shkruan, jo për ato që flet, thashë unë.

E vërtetë, tha Ismaili.

Ismaili është madhështor, tha Alda.

Më kishin thënë që ti bën grevë fjale herë pas here, thashë unë.

Ç’do të thuash, pyeti Ismaili.

Që refuzon të flasësh me ditë të tëra.

Ka ndodhur, tha Ismaili, por nuk e bëj me qëllim.

Tani duhet të ikim të hamë drekë, tha Alda.

Çfarë do hamë, tha Ismaili.

Do ketë bërë patjetër diçka Elena, tha Alda.

Tani do jetë ftohur, thashë unë.

Njëlloj është, e ftohtë, e ngrohtë, tha Ismaili.

Fute telefonin në xhep dhe ikim, tha Alda.

Çudi, thashë unë, Ismaili ka shumë xhepa, po telefonin e futi në xhepin nga e nxori.

Ismaili nuk harron asgjë, tha Alda, si mendon ti?

Edhe unë mendoj se ai nuk harron asgjë, i thashë.

Po atëherë, pse bën sikur harron, pyeti Alda.

Ismaili luan, thashë unë, bën sikur harron, për të vënë njerëzit në lojë.

Po pse e bën këtë, tha Alda.

Duke qenë shumë i madh, do të sillet si i vogël, thashë unë, është një tekë e tij.

Vërtet beson se Ismaili nuk harron asgjë, tha Alda.

Harroj, harroj, tha Ismaili, më thuaj dhe një herë, a je e martuar?

E shef, thashë unë.

E shof, tha Alda”, thuhet në postimin e Blushit. /KultPlus.com

Woodrow Wilson: Nëse më jepet mundësia në të ardhmen, do t’i ndihmoj sërish shqiptarët

Posted on by Kult Plus

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 28 Janar 2023

“The Chicago Tribune” ka botuar, të enjten e 23 shkurtit 1922, në faqen n°3, një shkrim në lidhje me telegramin e veçantë që Woodrow Wilson i ka dërguar asokohe Ambrose Kelly-t, botuesit të vetëm të një gazete amerikanë në Shqipëri, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet blogut të tij “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Wilson vlerëson Shqipërinë 

Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

Ambrose Kelly nga Mechanicsville, N.Y., i cili gëzon dallimin si botuesi i vetëm i një gazete amerikane në Shqipëri dhe një nga gazetat e pakta të çdo lloji në atë vend, sapo ka marrë një telegram nga Woodrow Wilson, duke i uruar mbarësi në botimin e tij.

Gazeta, e përjavshme, i kushtohet punës së Kryqit të Kuq të të Rinjve në Shqipëri dhe botohet në shtypshkronjën e qendrës së trajnimit manual për fëmijët shqiptarë nga organizata amerikane e fëmijëve. Ajo mban emrin “Yuniatieta – Tungjatjeta”, që në shqip do të thotë “How do you do – Si je”.

“Interesimi im dhe simpatitë e mia kanë qenë thellësisht të angazhuar në fatet politike të Shqipërisë dhe asgjë nuk do të më ofronte kënaqësi më të madhe sesa t’u bëja atyre një shërbim shtesë nëse do të kisha fatin të kem këtë mundësi në të ardhmen.”

Në kabllogramin e z. Wilson nuk mungojnë gjithashtu përshëndetjet për punonjësit e Kryqit të Kuq Amerikan në Shqipëri./KultPlus.com

Zemrën askujt mos ia fal krejt

Posted on by Kult Plus

Poezi nga William Butler Yeats
Përktheu: Orjela Stafasani

Zemrën askujt mos ia fal krejt
se grave pasionante dashnia u duket e lehtë,
e padenjë për kujdes, kur për të siguri kanë
dhe ato s’andrrojn’, n’mend s’e mbajn’
se prej puthjes n’puthje atë e kap nji dobësi;
çdo gja e bukur asht veç nji knaqësi
andrruese, e kandshme, që kalon përherë.
Oh, zemrën kurrë mos e jep përnjiherë
se, pavarsisht çka buza e ambël nxjerr,
zemrat si zaret n’lojë i kanë hedhë.
Dhe si mundet vallë n’lojë me fitu’ ndonja
që shurdh, memec e qorr dashnia e ka ba?
Kush e ka provu’ e di cili asht çmimi dhe mundi
sepse e fali gjithë zemrën dhe humbi. / KultPlus.com

Shitet në ankand fustani i Princeshës Diana për çmimin “marramendës”

Posted on by Kult Plus

Princesha Diana u nda nga jeta në gusht të vitit 1997. Sot, 26 vjet pas vdekjes së saj, fustani i saj legjendar prej kadifeje ngjyrë vjollce u shit në një ankand Sotheby në Nju Jork për 500 mijë dollarë.

Edhe pse vlerësimi fillestar ishte se do të kushtonte 100,000 £, çmimi me të cilin ishte blerë ishte rekord. Princesha Diana veshi fustanin e purpurt prej kadifeje në vitin 1991 dhe në një set fotografik për Vanity Fair në 1997.

Fustani është një krijim pa rripa nga Victor Edelstein dhe u shfaq në koleksionin e vjeshtës të stilistit në vitin 1989. Kinsley Schofield, themeluesi i faqes së internetit todifordaily.com, e quajti atë një “mundësi të rrallë” për adhuruesit e modës mbretërore.

“Po bëhet gjithnjë e më e vështirë për koleksionistët e pavarur që të blejnë pjesë nga veshjet e Dianës, kështu që ky është një zbulim i mrekullueshëm”, tha ai disa javë më parë./abcnews.al/ KultPlus.com

Kadare: Gjer më sot, Lasgush Poradeci ka mbetur për mua njeriu më i jashtëzakonshëm

Posted on by Kult Plus

Ajo çka, në vend që të më mundonte, më mahniste gjithmonë, sa herë që takoja Lasgush Poradecin, ishte ndjesia e së pamundurës.

Ishte e pamundur të merreshe vesh me të si me të tjerët. Porsa hyje tek ai, madje porsa trokisje në portë, aty për aty gjithçka tjetërsohej.

Tjetër logjikë në të biseduar, tjetër kod, të tjera fjalë, të mbështjella me kuptim tjetër. Diçka mungonte përherë, e diçka qe e tepërt. Ai vetë ishte aty, i vëmendshëm për gjithçka, e megjithatë, ti e ndjeje se sa ç’ishte , aq edhe mungonte.

Më e habitshmja ishte se ty të pëlqente kjo, se nuk doje aspak që të prishej kjo magji, ashtu si nuk doje që fjalëve që thuheshin t’u ikte dysia, velloja me të cilën sapo ishte mbështjellë dhe t’u ktheheshin kuptimet e tyre të mirëfillta, që ngjanin tani të zbehta.

Një njeriu meskin do t’i dukej i krisur, një tjetër mund të mendonte se atë mjegullirë ia krijonte pleqëria. Por s’ishte as e para, as e dyta.

Lasgushi ishte aty, disa qindra hapa larg, megjithatë, përse nuk nisesha me ngut, me panik, për të mos humbur kohë? Përse nuk kam shkuar më shpesh, thosha me vete. Dhe prapë shkoja rrallë. S’kisha kurrfarë droje se do ta shqetësoj. Ai më priste përherë me kënaqësi, madje më çonte fjalë t’i shkoja. Ishte një pengesë e tjeterfartë. Pengesa që shkakton ëndrra. Askush nuk ngutet të shkojë drejt saj. Sepse, në fund të fundit, vonesa dhe ngadalësia bëjnë pjesë në mekanikën e saj.

Të shkoje tek ai, ishte më shumë se të dilje jashtë shtetit. Të dukej se dilje jashtë kohës, jashtë sistemit të zakonshëm të të menduarit. Edhe një hap dhe kishe ndjesinë se do të kapërceje kufijtë e jetës për të shkelur në shkretinë danteske.

Prej vitesh, qysh pas mbarimit te Luftës së Dytë Botërore, ai kishte qenë përherë i tillë: i gjallë dhe i vdekur njëkohësisht. Shumë gjimnazistë, që e bënin në mësim, e kujtonin të vdekur. Të tjerë ua shpjegonin se nuk ishte ashtu, se ishte gjallë, por as të parët, as të dytët nuk habiteshin nga kjo. Ishte një gjendje e dyzuar që i shkonte atij dhe shumë njerëz qenë mësuar me të, si me dikë që e kundrojnë përherë nën syprinën e ujit. Ishte nga të rrallët njerëz dhe, ndoshta , i vetmi shkrimtar i madh që arriti për një kohë aq të gjatë , duke qenë i gjallë, të përjetojë vdekjen e tij.

Pamja e tij e jepte shpeshherë në mënyrë të saktë këtë dyzim, sidomos kur vishte kostumin e zi dhe vinte borsalinë të zezë. Në një rast të tillë të dukej e natyrshme ta pyesje nëse dilte apo shkonte drejt arkivolit. Më e çuditshmja ishte se ky fat i tij nuk zgjonte keqardhje. Ndjenja e keqardhjes, e mëshirës së mundshme, e pikëllimit që ai qe harruar pa të drejtë, thërrmohej si një enë kristali sapo ndeshej me të.

Kur ai hynte në kafenetë e Pogradecit, shkrimtarët që vinin për verim kishin ndjesinë se po strukeshin nga një stuhi e padukshme. Ai ishte i paparashikueshëm, gërryes si acid, i rrezikshëm, i beftë. E qeshura e tij ishte si e tejtejshme, pa gëzim, mërzitja e tij e papikëllueshme. Kështu e kishte edhe zemërimin, luksoz, të ftohtë, kurse përbuzjen, rrezatuese që larg, si të stolisur me argjend.

Por gjëja më e jashtëzakonshme ishte e folura e tij. Gjë më të pangjashme me bisedën e përditshme, nuk mund të përfytyroje dot. Ndonëse ishte e qartë, pa stërhollim, fare e rrokshme, madje për gjëra të ditës, ajo e kishte kryekëput të ndryshme gjithçka: ndërtimin e saj, logjikën, ritmin, kthimet prapa. Ishte e papërftueshme, të mendoje që ai ose ti, në fillim të bisedës, të thoshit diçka për kohën, shëndetin, ose shprehjen ç’të reja kemi? Ai mund të shikonte ftohtë, të mos përgjigjej dhe të harronte që ti ishe aty. Çdo takim me të ishte përherë befasues, jashtë çdo skeme dhe parashikimi…

…Mekanizmi i kohës së tij ecte herë përpara, herë mbrapsht e herë në vend. Edhe oraret ashtu i kishte: çohej nga gjumi në orën 11. Hante mëngjes. Flinte përsëri në 12. Hante drekën në 5 mbasdite. Flinte në 6. Çohej në 8 dhe punonte gjer më 3 pas mesnate. Pamja e tij, po aq sa e folura, i shpëtonte çdo cilësimi. Ai ishte aristokrati dhe fshatari njëkohësisht, vjenezi i përkorë dhe ballkanasi me shkop shtogu, bjondi dhe bruni, i ashpri dhe fini. Ai herë të kujtonte aktorin gjermano-shqiptar të viteve ’30, Aleksandër Moisiun, herë grekët e lashtë të mbështjellë me zhgun jashtëkohor, e herë Papa Gjon Pali II.

Gjatë udhëtimeve në shumë vende të botës më ka qëlluar rasti të njihem me njerëz të pazakonshëm, nobelistë, filozofë, aktorë, politikanë, shkrimtar të mëdhenj, por gjer më sot Lasgush Poradeci ka mbetur për mua njeriu më i jashtëzakonshëm , më i ndërlikuar e më i pakuptueshëm që kam njohur. Kam biseduar për të me njerëz që i kishte edhe më të afërt: të shoqen, vajzat, gruan që ka qenë pasioni i tij i fundit, por askush nuk ka kuptuar diçka më shumë prej tij.

Me sa duket, kodin zbërthyes ai e mori me vete në varr. Duke e parë, dhe sidomos duke e dëgjuar, gjithmonë mendoja se si ishte e mundur që njeriu ballkanas, njeriu shqiptar, të arrinte një ndërlikim të tillë, përkryerje, mëvetësi dhe mister.

Ismail Kadare “Ftesë në studio”. / KultPlus.com

Filmi ‘Avatar 2’ mposht ‘Avengers’ me fitimin më të madh në botën e kinemasë

Posted on by Kult Plus

Filmi “Avatar: Running Water” ka kaluar “Avengers: Infinity War” në garën për fitimin më të madh ndonjëherë në mbarë botën.

Sipas Variety, filmi i James Cameron i vitit 2022, vazhdimi i “Avatar” të vitit 2009 fitoi 2.054 miliardë dollarë, ndërsa Avengers (2018) fitoi 2.052 miliardë dollarë.

Në krye të renditjes së filmave me fitime më të larta të të gjitha kohërave, “Avatar” ende dominon me 2.92 miliardë, i ndjekur nga “Avengers: Endgame” me 2.79 miliardë, “Titanic” me 2.19 miliardë dhe “Star Wars: The Force Awakens” me 2.07 miliardë lekë.

Kështu Cameron bëhet regjisori i tre prej pesë filmave me fitimet më të larta ndonjëherë të regjistruar në botën e kinemasë./ KultPlus.com

Lea Ypi: Ismail Kadareja ka zbritur në ferrin e komunizmit shqiptar për t’ia rrëfyer botës si askush tjetër

Posted on by Kult Plus

Sot, shkrimtari i madh shqiptar, Ismail Kadare, feston 87-vjetorin e lindjes, përcjell KultPlus.

Përmes një postimi në Facebook, shkrimtarja Lea Ypi e ka uruar Kadarenë duke e cilësuar atë si shkrimtarin që arriti t’ia rrëfejë botës komunizmin shqiptar si askush tjetër.

“Ismail Kadareja ka zbritur në ferrin e komunizmit shqiptar për t’ia rrëfyer botës si askush tjetër. Ka nga ata që nuk e falin dot pse doli gjallë. Me sa duket çjerrjet e hienave që u sorollaten varreve të viktimave, u hyjnë në punë më shumë se çlirimi i shpirtit të tyre në art. Nga unë, gëzuar ditëlindjen!”, ka shkruar Lea Ypi në Facebook./ KultPlus.com

Rama: Mirënjohje Kadaresë për monumentin fantastik që i ka ngritur gjuhës shqipe

Posted on by Kult Plus

Kryeministri Edi Rama uroi sot shkrimtarin e madh Ismail Kadare në 87-vjetorin e lindjes.

Kryeministri krahas urimit për ditëlindje i shprehu mirënjohje shkrimtarit “për monumentin fantastik që i ka ngritur gjuhës shqipe”, siç e quajti ai.

Rama ndau vargje të poetit rus Vladimir Majakovskin, të shqipëruara prej vetë Kadaresë si urim të tij.

“Duke shkruar për të këtë urim, më erdhi në mend se sa shumë njerëz kanë marrë penën që të bëjnë libra, dizertacione, mastera, doktoratura, referate, artikuj, shkrime, jetëshkrime e shkarrashkrime, me ditirambe, vlerësime e deri edhe ofendime, për librat e tij e për të vetë dhe se sa pak gjasë ka, që vargmalet e letrave të tyre të kenë një fat më të mirë se sa kështjellat e rërës, që kalamajtë ngrenë buzë detit, duke parafytyruar heronjtë e përrallave e të balladave apo bajlozët e gogolët e kërcënimeve të dëgjuara përpara gjumit”, nis shënimin Kryeministri Rama.

“Dhe me këtë mendim po e le këtë shënim (që të njëjtin fat me ato kështjella do të ketë) me një falenderim të thjeshtë, pa pretenduar asgjë më shumë se sa shprehjen e mirënjohjes së madhe ndaj Ismailit për monumentin fantastik që i ka ngritur gjuhës shqipe, duke ma bërë edhe më të madhe dashurinë për këtë gjuhë të hatashme, të cilën ne shqiptarët kemi fatin të flasim e të shkruajmë si gjuhë amtare; për kënaqësinë e jashtëzakonshme të udhëtimeve në botën e ngjarjeve, personazheve, emocioneve që ai ka jetësuar me lehtësinë e një magjistari, nxjerrë në dritë fuqinë e një ekzorcisti dhe magazinuar me saktësinë e një gjirokastriti; për hidhërimet që u ka shkaktuar mediokërve e për buzëplasjen që u ka provokuar xhelozëve me suksesin e tij jehues në dhjetra gjuhë të kësaj bote, e patjetër edhe për debatin e pambarimtë mes barrikadave, ku janë rreshtuar përballë tash 30 vjet, admiruesit e shkrimtarit dhe gjykatësit e qytetarit a thjesht njeriut Ismail Kadare – ku unë vetë kam mësuar e kuptuar jo pak me kalimin e viteve…
Ah, krejt personale kjo, po edhe për Vladimir Majakovskin, gjeniun vullkanik të poezisë ruse, që po të mos ekzistonte Ismail Kadareja nuk do ta kisha njohur kurrën e kurrës dot, në një prej takimeve më të mahnitshme të jetës sime me letërsinë!”, u shpreh ai.

“Po ndalem këtu dhe duke uruar sot bashkë me ditëlindjen e tij edhe që gojëdhana se Ismaili nuk shkruan më, të jetë vetëm një lojë e tij e radhës me personazhet e jetës reale, ku ai gjithnjë ka qenë si një i huaj me prejardhje e me pashaportë shqiptare, fjalën e fundit të këtoj urimi ia le Majakovksit të shqipëruar prej Kadaresë”, përfundoi Rama duke sjellë dhe vargjet:
“Mendimin tuaj,
që ëndërron në trurin e butë,
si lakeu i dhjamur në kanapenë me zdral,
do ta tall me zhelen e përgjakur të zemrës;
gjersa të ngopem, idhnak e brutal.”
(er 2021)

Ismail Kadare feston sot 87 vite jetë. Kadare ka qenë disa herë kandidat për çmimin “Nobel” në letërsi, sakaq ka fituar dekoratën më të lartë franceze, si ‘Komandant i Legjionit të Nderit’.

Ai është një nga shkrimtarët më të mëdhenj të letërsisë shqipe dhe gjithashtu një nga shkrimtarët më të njohur të letërsisë botërore bashkëkohore. Me veprën e tij, që ka shënuar një numër rekord të përkthimeve në mbi 45 gjuhë të huaja, ai e ka bërë të njohur Shqipërinë në botë, me historinë dhe kulturën e saj shekullore./atsh/ KultPlus.com

‘Ti dhe hëna’, ndër poezitë me romantike nga Ismail Kadare

Posted on by Kult Plus

Poezi nga Ismail Kadare

“Ti dhe hëna”

Kësaj nate me hënë të vjeshtës
Dola fushës të bredh kuturu.
Retë shtohen me vrap pa reshtur,
Hëna duket aty-këtu.

Porsi vetë mendimet e mia
Po më shtyhem ndër mend më shpesh
dhe pas tyre gjithnjë gjendesh ti
si kjo hënë që duket mes resh.

Hëna shpejt do të zhduket dhe netët
do të mbeten pa të, kurse ti
në ëndërrimet e mia pa jetë
perëndim s’do të kesh kurrsesi./KultPlus.com

Numri më i ri revistës PEN Kosova botohet në gjuhën angleze

Posted on by Kult Plus

Numri i gjashtë i revistës letrare dhe kulturore PEN Kosova, botohet në gjuhë angleze. Pesë botimet e para janë në gjuhën shqipe dhe i kushtohen lexuesit shqiptar në Kosovë e më gjerë. Revista PEN Kosova përmban shkrime të shkëlqyera, thelbësore që dalin në funksionalitetin e tyre të veçantë. Fokusi është te poezia, ndonëse redaksia është gjithmonë në kërkim të tregimeve  të shkurtra, punimeve publicistike, eseve, recensioneve, intervistave etj.

Ideja origjinale për botimin e revistës letrare dhe kulturore PEN Kosova rrodhi para së gjithash për t’iu ofruar lexuesve mundësinë për t’u njohur me të rejat e fundit të prodhimit letrar nga autorë modernë, duke mbajtur traditën e autorëve të shkëlqyer të së kaluarës, veçanërisht artistëve të poezisë, që zakonisht e mbizotëronte prodhimin letrar në Kosovë. Revista gjithashtu shërben si dëshmi e një performance qartësisht ambicioze të PEN Qendrës së Kosovës, si pjesë e PEN International në vendin e saj të rëndësishëm në mjedisin e përgjithshëm kulturor në Kosovë.

Në parafjalën e kryeredaktorit Avni Spahiu, i cili i ka përkthyer shumicën e shkrimeve, ndër të tjera, thuhet se ndihemi krenarë që arritëm të përgatisnim këtë botim special në anglisht të revistës sonë letrare, kushtuar lexuesit të huaj.

Ky botim special është një nga mundësitë e rralla ku një lexues i huaj mund të drejtohet për t’u njohur me këndvështrimet krijuese, artistike dhe letrare të jetës në Kosovë. Ky numër special ofron një përmbledhje tërheqëse nga autorë të formave të ndryshme të krijimtarisë letrare, poezi, tregime të shkurtra e publicistikë, duke sjelle edhe informacion mbi autorët bashkëkohorë nga Kosova.

Në këtë botim përfshihen poezitë e katër autorëve të ndjerë: Ali Podrimja, Azem Shkreli, Rrahman Dedaj dhe Basri Çapriqi; pastaj tregimet, poezitë dhe esetë e autorëve: Ibrahim Kadriu, Binak Kelmendi, Avni Spahiu, Lindita Tahiri, Ibrahim Berisha, Milazim Krasniqi, Dije Demiri Frangu, Sali Bashota, Lulzim Tafa, Naime Beqiraj, Haqif Mulliqi, Nerimane Kamberi, Naim Kryeziu, Ilire Zajmi, Engjëll I.Berisha, Fahredin Shehu, Blerina Rogova Gaxha dhe Fortesa Latifi.

Botimin e revistës e ka mbështetur financiarisht Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit./ KultPlus.com

Letra e dashurisë së Kadaresë për rusen Ljuba

Posted on by Kult Plus

Një nga periudhat më të bukura në jetën e shkrimtarit Ismail Kadare ka qenë dhe koha e studimeve në Moskë. Në këtë kohë ai ka bërë vargje të ndjera për dashurinë. Në librin “Ftesë në studio”, ai tregon për herë të parë detaje mbi njohjet me vajzat ruse, duke treguar dhe disa copëza letrash që ua pat çuar vajzave me të cilat ishte shoqëruar. Shqiponline po boton disa pjesë nga këto letra, që vetë shkrimtari i ka bërë publike në këtë libër.

Një prej tyre ishte Ljuba, një mikeshë që në kohën që ka shkruar letrën kishte vetëm dy javë që e kishte njohur. Ja çfarë i shkruan ai asaj, duke pasur në mëndje letrën që Pushkini ia kishte dërguar Anne Kern:

“Ljuba ime e shtrenjtë. Një javë më parë kur me ndihmën e Zotit të shtiva në dorë, (pa guxuar ta shkruaj krejt fjalën e ndyrë ruse, shënova vetëm shkronjën e parë j…. me tri pika), ishte vërtet një gjë e mrekullueshme, një cudnoje mgnovjenje, siç e shkruan Pushkini i madh.

Veç në mos më ke ngjitur triperin (në gjuhën tonë ai emërtohet me një fjalë me tingëllim madhështor skullamendo, e huajtur nga italishtja dhe që të kujton termat e muzikës, andando moderator, apo jo?), pra veç në mos ma ke ngjitur triperin, ndonëse një shkrimtar, Heminguej më duket ka thënë se kur e marr prej teje edhe triperi më duket i mrekullueshëm.

Kështu, pra, as ai s’ma zbeh dot dashurinë për ty, veç në mos e ke marrë prej ndonjë çifuti uzbek, se pavarësisht nga simpatia që kam për çifutet, kam dëgjuar se çifutet e Uzbekistanit e kanë triperin më të keq se sifilizin”. Ja përgjigja që i kthen Ljuba: “Që kishte në natyrën tënde diçka anormale, madje prej krimineli këtë e pikasi qysh në fillim nëna ime kur erdhe për të pirë çaj tek ne. Por ajo, fisnike siç është, nuk më tha asgjë për të mos më dëshpëruar. Veç kur i tregova letrën tënde të ndyrë më tha se ti ishe më i keq se ce kishte menduar.

Një përbindësh i vërtetë, pjellë tipike e një bote që shtypi ynë i shkretë sovjetik e quan me të drejtë të zvetënuar, por që ne mezi i besojmë. Të pije çaj me ty ishte njësoj si të pije çaj me djallin. Edhe këto janë fjalë të nënës sime, e cila njësoj si unë e ndjen veten të fyer si njeri, si grua. Ti iu duke asaj dhe tani më dukesh edhe mua si mishërimi i së keqes….

Do të mjaftonte urrejtja jote ndaj poezisë (Pushkinit) e sidomos ndaj muzikës veneriane për të kuptuar se cpërbindësh je. I poshtër gjer në fund duke e parë se me prindët e mi nuk do të ecte, ti u përpoqe të bësh për vete gjyshen, e cila ishte e vetmja që pasi dëgjoi poshtërsitë e tua, tha “Zoti e ndjeftë”.

Më vjen shumë turp që jam shoqëruar me ty. Duke të urryer shumë shumë. Ljuba” Të njëjtin zemërim shpreh edhe Llora në një tjetër letër. Vetë shkrimtari e shpjegon kështu këtë kohë në libër “Nga vinte kjo ndjenjë shkatërrimi, që kishte kohë që më kishte kapur? I prishja të gjitha lidhjet, i zëvendësoja me të përkohshme, të cilat ngutesha ti prishja gjithashtu. Ishte padyshim një sëmundje që zotëronte rreth e rrotull, por që mua më kishte zënë rëndshëm”.

Tek romani “Muzgu” Kadare e shpjegon këtë krizë. Por pavarësisht zemërimit të Ljubës, Kadare është ndër të parët shkrimtarë që ka folur hapur për këtë anë kaq njerëzore në jetën e një shkrimtari, duke treguar kohët e bukura të jetës studentore në Moskë, të vajzave që takoi dhe që e bënë të shkruante poezitë më të bukura mbi dashurinë./ KultPlus.com

Poezi madhështore të recituara nga vetë Ismail Kadare (AUDIO)

Posted on by Kult Plus

Ismail Kadare është një ndër shkrimtarët më të mëdhenj bashkëkohorë, akademik, ish-deputet i Kuvendit Popullor (1970-’82) dhe zv/kryetar i Frontit Demokratik.

Si shkrimtar shquhet për prozë, por ka botuar edhe vëllime me poezi dhe ese. Nisi të shkruajë kur ishte ende i ri, fillimisht poezi, me të cilat u bë i njohur, e më pas edhe prozë, duke u bërë prozatori kryesor shqiptar. Deri më sot veprat e tij janë përkthyer në rreth 45 gjuhë të ndryshme, duke qenë kështu përfaqësues kryesor i letërsisë shqipe nëpër botë.

Në vitin 1996 Kadare u bë anëtar i përhershëm i Akademisë së Shkencave Morale dhe Politike në Francë.

U nderua me shumë çmime ndërkombëtare, mes të cilëve kujtojmë Çmimin «Man Booker International» më 2005, çmimin «Princesa de Asturias» për Artet më 2009 dhe Çmimin «Jeruzalem» më 2015.

Viteve të fundit ai e ndan kohën e tij mes Francës dhe Shqipërisë.

Më poshtë KultPlus ju sjell disa poezi të tij të recituara nga vetë Kadare:

https://www.lyrikline.org/de/player/playautor/1295?fbclid=IwAR3Lm37u4WR55cyKgBSHRyTTTklZVEBh9NXpXT7_3qr1–iO11UDjJsEgnA / KultPlus.com