Muaj: Janar 2024

“Mafia” tema kryesore, ndër filmat më të mirë të këtij zhanri

Posted on by Kult Plus

Nuk është e vështirë të kuptosh marrëdhënien e dashurisë së Hollywoodit me mitologjinë e mafias. Bota e krimit të ofron të gjitha kurthet e një filmi super të suksesshëm: njerëz të rrezikshëm me një oreks të pashuar për pushtet, që kërcejnë me vajza të bukura, në anën e gabuar të ligjit.

Stampa e këtyre lloj filmave u vendos në 1932, me versionin origjinal të “Scarface”, një film hit nga regjisori legjendar Howard Hawks, që bazohej afërsisht në jetën e Al Capone-s. Censuruesit kërkuan që producenti Howard Hughes të shtonte nëntitullin “Turpi i kombit”, me qëllim që shikuesit nuk do ta interpretonin filmin si një glorifikim të stilit të jetesës së gangsterëve.

Në kohën e daljes së tij, ai qe filmi më i dhunshëm që prodhohej në Hollywood, e megjithatë protagonisti i paedukuar, që eliminon në mënyrë brutale konkurrentët dhe që fiton miliona me kontrabandë, del në fund më shumë si një hero popullor se sa si një kriminel gjakftohtë.

2. The Godfather

Në vitin 1972, filmi ”Kumbari” i Francis Ford Coppola-s, kapoja i padiskutueshëm i të gjithë filmave mbi mafian, e ngjiti formatin nga një kënaqësi e fajshme në një epikë shekspiriane. Marlon Brando injektoi tek Don Corleone një sens fisnikërie dhe mirësie. Ai është i ashpër por i drejtë, Robin Hood me një kostum Armani.Ai është dashamirës, për ata që e mbështesin dhe për ata që meritojnë ndëshkim. Në mendje të vjen menjëherë një kokë kali e prerë. Trilogjia “Kumbari” doli në një kohë kur mafia ishte në rënie në Shtetet e Bashkuara, kjo për shkak të legjislacionit të ashpër dhe përpjekjeve herkuliane nga ana e forcave të ligjit.Kryevepra e vitit 1972 me regjisor Francis Ford Coppola, bazohej në romanin e Mario Puzos dhe në të u mblodhën disa prej aktorëve më të mirë të Amerikës, duke përfshirë Marlon Brandon, Robert De Niron dhe Al Paçinon. Filmi fitoi Oscar-in si filmi më i mirë dhe konsiderohet një prej filmave më të mirë të shekullit XX. “Kumbari” është imituar më vonë disa herë, por asnjëherë nuk është arritur niveli i tij. Edhe dy filmat pasardhës të Coppola-s nuk kanë arritur lavdinë e origjinalit.

3.Goodfellas
“Për aq sa mundem të mbaj mend, gjithmonë kam dashur që të jem një gangster”. Kështu fillon filmi i vitit 1990 i Martin Scorcese, bazuar në jetën e mafiozit të penduar, Henry Hill. Performanca e mrekullueshme e Ray Liotta përshkruan transformimin e Hill nga një aspirant për gangster në një njeri të rëndësishëm gjatë tre dekadave të tij në mafian e Nju Jorkut.Siç ka shkruajtur David Ansen, “çdo minutë e vetme në këtë film të gjatë vibron me energji të jashtëligjshmish”. Në fund, Hill kapet për trafik droge dhe përfundon në programin e mbrojtjes së dëshmitarëve, i djegur nga nostalgjia për kohët e tij si Goodfella.

4. Casino

Në filmin e vitit 1995, Kazino, Scorcese u bashkua sërish me Nicholas Pileggi, i cili ishte bashkëskenarist i “Kumbarit” dhe gjithashtu shkruajti librin tek i cili ai bazohej. Joe Pesci rikthehet i njëjti protagonist, tip psikopati që ishte tek Djemtë e Mirë, ndërkohë që Robert de Niro luan Sam Rothstein, një pjesëtar hebre i mafias që dërgohet të drejtojë një kazino në Las Vegas. Personazhi bazohet tek Frank Rosenthal, një bastvënës real nga Çikago. Ylli i vërtetë i filmit është Sharon Stone, e cila luan bashkëshorten e Rothstein, një grua joshëse që zhytet në drogë.

5. Gomorrah

Epika e vitit 2008 e regjisorit Matteo Garrone bazuar në librin e Roberto Savianos, është historia e pesë jetëve të prekura në një farë mënyre nga sindikata e krimit të Napolit e njohur si Kamorra. Me dëshpërimin e një lagjeje banimi të Napolit si sfond, filmi ofron një pamje të pagabueshme të impaktit gërryes të krimit të organizuar. Në një skenë të paharrueshme, aspirantë për gangsterë përmendin thënie të marra nga filmi i Brian de Palmas “Njeriu me shenjë”, riprodhimi i 1983, gjë që tregon se filmat frymëzojnë gangsterët po aq sa këta kanë frymëzuar filmat. /ziptirana/ KultPlus.com

MKRS: Fillon rinovimi i palestrës së sportit në Istog

Posted on by Kult Plus

Ka filluar rinovimi i palestrës së sportit në komunën e Istogut, përcjell KultPlus.

Nëpërmjet një postimi në Facebook, Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit ka njoftuar se për rinovimin e kësaj palestre, ministria ndarë 300 mijë euro.

Në vijim, KultPlus ua sjell postimin e plotë të MKRS-së

Ka filluar rinovimi i Palestrës së sportit në Istog.

Ministria e Sportit po e mbështet komunën e Istogut me 300 mijë euro në këtë projekt shumë të rëndësishëm për sportin dhe sportistët e Istogut.

Po punohet me të gjitha komunat dhe federatat e sportit për të përmirësuar kushtet në hapësirat sportive të vendit tonë./KultPlus.com

BE: Telegram dhe X platformat më dezinformuese

Posted on by Kult Plus

 Platformat më të njohura të përfshira në sulmet që lidhen me manipulimin dhe ndërhyrjen e informacionit të huaj, thënë ndryshe FIMI, ishin Telegrami dhe X, sipas një raporti të Shërbimit Evropian të Veprimit të Jashtëm (EEAS) mbi kërcënimet e FIMI-t, i cili identifikon dhe analizon 750 incidente që kanë ndodhur midis dhjetorit 2022 dhe nëntorit 2023.

”Por, ky aktivitet u vu re pothuajse në të gjitha platformat e tjera të mëdha, të reja dhe të veçanta”, shtoi EEAS-a.Raporti shpjegon se si metoda e përdorur është ajo e koordinimit multiplatformë, me fjalë të tjera, autorët e FIMI-t shpërndajnë dhe amplifikojnë përmbajtjen përmes një sërë kanalesh.

Pra, kanalet e identifikuara, rreth 4 000, kanë qenë aktive 9 800 herë në 750 rastet e analizuara.Platformat më të përdorura ishin Telegram (496 herë), ndërsa në video Reddit dhe të tjera./KultPlus.com

‘Është dimër mikja ime, është dimër’

Posted on by Kult Plus

Poezi nga Sadik Bejko

Është dimër, mikja ime, është dimër
Dimër në male, në fusha, ngado dimërim
Është stina mikja ime, stina e të ftohtit.
Ngrohtësi, pak ngrohtësi
Pak diell mbi fytyra, mbi ish-njerëz
Mbi fytyra shtrembëruar nga të ftohtit rrëqethës!

Fushat kanë marrë ujë në brinjë,
Malet lidhur kokën me qefine reje
E ne jetojmë në një qytet rrëshqitës
Tmerrësisht rrëshqitës, tmerrësisht të gurtë
Jashtë kohe, dhe mode, dhe feje.

Këtu ujërat rrëshqasin se guri s’i mban në rrëmbe
Era rrëshqet e të merr fjalën nga buza,
Bukuria rrëshqet si loti në fytyrën tënde.
Këtu është një lëmim ngjethës, i ngrirë,
Një gri tmerrësisht e thatë, e shtrirë.

Me ç’guxim më ecën ti e ngrohta, e qelqta?
Me ç’frymim end, thur ëndrrat arabeska?
Me ç’guxim drithëron drita në sy?
Cili qiell të ndriton, të yllëzon ty?

Ky është vendi i thyerjeve, i rrëshqitjeve
I nëpërkëmbjes, i pështymave gri.
Me ç’guxim guxon, njerëzon ti… / KultPlus.com

86 vite nga lindja e këngëtares Etta James, ky është hiti i saj i paharrueshëm (VIDEO)

Posted on by Kult Plus

Sot në 86 vjetorin e lindjes përkujtohet këngëtarja amerikane, Etta James, shkruan KultPlus.

Veç muzikës dhe zërit të mrekullueshëm, emocioneve që u fali mijëra fansave, jeta e saj u shoqërua nga alkooli dhe droga, që shpesh i rrezikuan jetën, por dhe vendosën disa herë përballë me ligjin.

James nisi karrierën në vitin 1950, kur ishte vetëm 14 vjeç me këngën “The Creolettes”, kënduar bashkë me dy këngëtare të tjera. Suksesi i vërtetë i saj mbërriti në vitin 1961, me “At Last”, një këngë blues për të ardhur më pas tek “Tell Mama”, një këngë tepër e famshme që u riprodhua në vitet në vazhdim nga shumë artistë të tjerë.

Etta James fitoi 4 Grammy Award, 17 çmime për Muzikën Blues dhe ishte përfshirë në Rock and Roll Hall of Fame në vitin 1993. Një prej këngëve të saj më të famshme është “At Last”.

Vdiq në moshën 74-vjeçare. Këngëtarja vdiq në një spital në Kaliforni, ku ishte shtruar prej disa ditësh pasi u diagnostikua me leukemi në fillim të vitit 2011. James do të mbahet mend për këngët e saj soul, rhythm ‘n’ blues dhe jazz.

Zëri i fuqishëm, tokësor i James e mbylli hendekun mes ritmit dhe rock and roll. Ajo fitoi gjashtë çmime Grammy dhe 17 çmime Blues Music. Ajo u fut në Hall of Fame Rock and Roll në vitin 1993, në Blues Hall of Fame në vitin 2001 dhe në Grammy Hall of Fame në të dyja vitet 1999 dhe 2008. Revista Rolling Stone e renditi James numrin 22 në listën e 100 këngëtarëve më të mëdhenj të të gjitha kohërave dhe numrin 62 në listën e 100 artistëve më të mëdhenj.

Më poshtë KultPlus ua sjell interpretimin e këngës ‘At least’ në Rock and Roll Hall of Fame në vitin 1993./ KultPlus.com

Almodovar me Swinton dhe Moore në ‘La habitacion de al lado’

Posted on by Kult Plus

Regjisori i njohur spanjoll, Pedro Almodovar do të fillojë në mars filmin e tij të ri “La habitacion de al lado” (”Dhoma tjetër”), filmi i tij i parë artistik në anglisht, me Julianne Moore dhe Tlda Swinton, që ai i kishte drejtuar më parë në filmin e shkurtër ”The Human Voice” (”Zëri njerëzor”), të vitit 2020.

Xhirimet, kasti i të cilit është kompletuar nga John Turturro, do të zhvillohet mes Madridit dhe Nju Jorkut, bën të ditur një shënim nga kompania e prodhimit ”El Deseo”.

Historia e ”La habitacion de al lado” është ajo e një nëne shumë të papërsosur dhe e një vajze që mban inat ndaj saj, e ndarë e gjitha kjo nga një keqkuptim i madh.

Mes të dyjave, një grua tjetër, Ingrid (Julianne Moore), një shoqe e nënës, është ”depoja” e dhimbjes dhe të hidhërimit të të dyjave.

Marta, nëna (luajtur nga Tilda Swinton) është një reportere lufte dhe Ingrid një autore  romanesh fiction.

Vetë Almodovar shpjegoi qëllimin e tij në një shënim ku thotë se ”filmi flet për mizorinë e pakufishme të luftërave, të mënyrave shumë të ndryshme në të cilat dy shkrimtaret i afrohen njëra-tjetrës dhe shkruajnë për realitetin, për vdekjen, miqësinë dhe kënaqësinë seksuale si aleatët më të mirë për të luftuar kundër tmerrit”.

”Filmi flet edhe për zgjimin e ëmbël me cicërimat e zogjve në një shtëpi të ndërtuar në një rezervat natyror në Nju Inglënd, ku dy mikeshat jetojnë situata ekstreme dhe çuditërisht të ëmbla”./KultPlus.com

44 vjet më parë, Nënë Tereza u nderua me çmimin e lartë civil në Indi

Posted on by Kult Plus

Më 25 janar 1980 Nënë Tereza ka marrë çmimin më të lartë civil në Indi, Bharat Ratna për punën e saj humanitare. Shenjtorja shqiptare, emri origjinal i së cilës ishte Agnez Gonxhe Bojaxhiu u largua nga shtëpia në moshën 18-vjeçare dhe shkoi në Indi ku nisi aktivitetin e saj humanitar.

Atje themeloi kongregacionin fetar katolik, Misionaret e Bamirësisë, në vitin 1950.

Nënë Tereza u shua në moshën 87 vjeçare më 5 shtator 1997, ndërsa u shenjtërua më 5 shtator 2016.

Kur mori çmimin Nobel për Paqe në vitin 1979 ajo bëri këtë apel: “Shkatërrimtari më i madh i paqes së sotme është thirrja e një fëmije të pafajshëm ende të palindur. Nëse një nënë vret fëmijën që mban në barkun e saj, atëherë çfarë mbetet për ty dhe mua?

Ndërsa çmimi Bharat Ratna në Indi është çmimi më i lartë civil. Instituti, më 2 janar 1954 nisi të jepte çimet për njohjen e shërbimeve të jashtëzakonshme pa dallim race, feje, gjinie e pozicioni. Fillimisht ishte i kufizuar në arritjet në art, letërsi, shkencë e shërbime publike por më pas kriteret u zgjeruar duke përfshirë “çdo fushë të përpjekjeve njerëzore” në dhjetor të 2011. / KultPlus.com

Dua Lipa pritet të mbajë koncert në Kroaci

Posted on by Kult Plus


Këngëtarja me famë botërore me origjinë nga Kosova, Dua Lipa, do të performojë në Pula Arena më 8 dhe 9 qershor, raportojnë mediat kroate.

Siç raporton Istarski.hr, datat janë konfirmuar nga burimet por ende nuk ka konfirmim zyrtar.

Raportohet se Pula Arena këtë vit do të presë edhe disa emra të tjerë të mëdhenj të muzikës. Gjegjësisht, zyrtarisht është konfirmuar Avril Lavigne, Simple Minds dhe Lenny Kravitz, ndërsa nga burime ende jozyrtare bëhet e ditur se edhe Maneskin do të mbajë koncertin e tij në po këtë skenë.

“Nuk ka nevojë të flitet shumë për madhështinë e ardhjes së këngëtares në Kroaci”, shkruajnë mediat kroate për Duan.

Dua Lipa është autore e hiteve “New Rules”, “Levitating”, “One Kiss” dhe “Dance The Night” e publikuar së fundmi, e cili është kolona zanore e filmit të famshëm “Barbie”. / KultPlus.com

Letra e lamtumirës së Virginia Woolf, e cila nuk mundi të ikte pa lamtumirë për burrin që e bëri të lumtur

Posted on by Kult Plus

Kishte tentuar edhe herë të tjera, por fatkobi i kishte buzëqeshur atë ditë fundmarsi për t’i dhënë fund jetës. Më 28 mars 1941 , pasi i shkroi një letër lamtumire të shoqit, Virginia Woolf mbushi xhepat e saj me gurë dhe rrëshqiti në lumin Ouse, në Rodmell, një fshat i vogël në Sussex, ku çifti u strehua në momentet më të vështira.

Më poshtë letra prekëse që kjo shkrimtare e jashtëzakonshme i lë Leonardit dhe disa nga mendimet e saj më domethënëse.

Shumë i shtrenjtë,

Ndihem e sigurt se do të çmendem sërish. Ndjej se nuk mund të kalojmë një tjetër nga ato kohë të tmerrshme. Dhe këtë herë nuk do të mund të shërohem. Filloj të dëgjoj zëra, nuk mund të përqendrohem. Kështu që unë po vendos të bëj atë që më mendoj se është më mirë e mundshme. Ti më ke dhënë lumturinë më të madhe që jeta ka patur bujarinë të më japë. Ju keni qenë në çdo kuptim për mua gjithçka që mund të jetë një person i shtrenjtë. Nuk mendoj se dy njerëz mund të ishin më të lumtur derisa të ndodhte kjo e keqe e tmerrshme. Nuk mund të luftoj më. E di që po të shkatërroj jetën, se pa mua mund të punoje. Dhe ju do, e di. E shihni, as që mund të shprehem mirë. Nuk di të lexoj. Ajo që dua t’ju them është se ju kam borxh gjithë lumturinë që kam pasur në jetën time. Ke pasur durim të pafund me mua, ke qenë tepër i mirë. Unë dua t’ju them se – të gjithë e dinë këtë. Nëse dikush mund të më shpëtonte, ishe ti. Gjithçka më ka ikur, përveç sigurisë së mirësisë sate. Nuk mund të vazhdoj më të të shkatërroj jetën.

Nuk mendoj se dy njerëz mund të ishin më të lumtur se ne.

V.

(Në foto: Virginia Stephen dhe Leonard Woolf në një foto të vitit 1912, dhe faksimile e letrës e lamtumirës që Virginia i lë bashkëshortit)

Përgatiti: Albert Vataj. / KultPlus.com

Reagon eksperti i Oscars: Mospërfshirja e “Barbie” në Oscar diskriminim, do të mbahet mend gjatë

Posted on by Kult Plus

Shumë u befasuan nga “mosveprimet e profilit të lartë”, thotë drejtuesi i Turner Classic Movies dhe autori i ’50 Netëve Oscar’, Dave Karger.

Në një artikull të azhurnuar më 25 janar 2024, flitet për mospërfshirjen e Margot Robbie dhe Greta Gerwig në nominimet e “Oscars” për vitin 2024, të cilat sipas ekspertit Dave Karger, nuk do të harrohen lehtësisht.

“Nuk është padyshim një pamje e mirë që anëtarët e Akademisë lanë jashtë Greta Gerwig dhe Margot Robbie për regjinë dhe luajtjen në një film që ka të bëjë kryesisht me atë se sa gratë mbresëlënëse janë shpesh të margjinalizuara,” thotë Dave Karger, prezantues i Turner Classic Movies dhe autor i 50 Netëve Oscar. .

Karger po i referohet Barbie, filmi i arkëtuar që u bë filmi me fitimet më të larta të vitit 2023 pas publikimit të tij në korrik. Komedia siguroi tetë nominime për çmimin Oscar këtë vit, duke përfshirë filmin më të mirë, aktorin më të mirë dytësor për Ryan Gosling dhe aktoren më të mirë dytësore për America Ferrera.

Por çuditërisht, ylli dhe bashkëproducenti Robbie, 33 vjeç, nuk u njoh në kategorinë e aktores më të mirë dhe Gerwig, 40 vjeç, u la jashtë në mesin e kandidatëve për regjisorin më të mirë.

“Edhe pse ata të dy morën nominime për punën e tyre në Barbie në kategori të tjera, këto dy lëshime të profilit të lartë do të mbahen mend – dhe do të thumbojnë – për një kohë të gjatë”, thotë Karger për PEOPLE.

Filmi “Barbie” mund të ketë vuajtur nga natyra e tij komike, dhe ndoshta nga një paragjykim i akademisë kundër komedive të vërteta dhe në favor të dramave më të rënda. Gerwig ka marrë nominime për regji nga ceremonitë e njohura të çmimeve si: “Directors Guild of America”, “Golden Globes” dhe “Critics Choice Awards” më herët gjatë këtij viti. Ajo dhe bashkëshorti i saj, Noah Baumbach, janë të nominuar për çmimin “Skenari më i mirë i përshtatur” në “Oscars 2024”.

Nga ana tjetër, Margot Robbie ka siguruar shumë çmime këtë vit për rolin e saj kryesor në “Barbie”, përfshirë nominime në “Golden Globe Awards” dhe “Critics Choice Awards”. Ajo është e ligjshme për një “Oscar” këtë vit si bashkëprodhuese e filmit, pasi ky i fundit është në garë për filmin më të mirë të vitit.

Aktori Ryan Gosling, i cili luan rolin e Ken-it në filmin “Barbie”, shprehu zhgënjimin e tij të fortë që Robbie dhe Gerwig nuk u nominuan në kategoritë përkatëse. Ndërkohë, aktorja America Ferrera, e cila luajti rolin e Glorias në film, tha se ishte “shumë e zhgënjyer” që koleget e saj femra nuk morën nominimet e merituara.

Ceremonia e 96-të e ndarjes së çmimeve “Oscars”, e cila do të prezantohet nga Jimmy Kimmel, do të transmetohen drejtpërdrejt të dielën, më 10 mars, direkt nga “Dolby Theatre” në Hollywood, California, duke filluar në orën 7 p.m. / KultPlus.com

Teatri Eksperimental sjell shfaqjen “Nëna”, me protagoniste aktoren Ema Andrea

Posted on by Kult Plus

Teatri Kombëtar Eksperimental “Kujtim Spahivogli” ka vënë në skenë dramën e Florian Zeller, “Nëna”, me regjinë e të mirënjohurit Mehmet Xhelili. Shfaqja interpretohet nga Ema Andrea, Helidon Fino, Xhuliano Brisku e Enisa Hysa.

Shfaqja “Nëna”, e cilësuar nga autori i saj Florian Zeller si një farsë e zezë, ofron me mprehtësi të jashtëzakonshme dhe na ballafaqon, më shumë sesa një histori, me një përvojë që krijohet nëpërmjet saj.

Në qendër të shfaqjes qëndron drama e nënës, me sëmundjen, krizën dhe dhimbjen e saj, por edhe personazheve të tjerë që e shkaktojnë apo janë viktima të saj.

Dashuria amtare për të birin, largimi i të cilit nga shtëpia, përjetohet si tradhëti dhe nga devijimet e mundshme patologjike që e shoqërojnë. Kësaj situate i shtohet paralelisht një martesë e cila për këto arsye e të tjera është duke pësuar dekadencën e saj.

Mesazhet e fuqishme të veprës, artikulojnë jo përgjigjen, por pyetjen ekzistenciale që nëna klith në fund të pjesës: Përse u desh të ndodhte kështu?!

Shfaqja do të vijojë të shfaqet në ArTurbina për 4 net rresht./ atsh / KultPlus.com

Filharmonia e Kosovës do të kremtojë 20-vjetorin në skenën e TKOB

Posted on by Kult Plus

Teatri Kombëtar i Operës e Baletit do të mirëpresë Korin e Filharmonisë së Kosovës, në 20-vjetorin e krijimit të tij.

Nën udhëheqjen e dirigjentit dhe kompozitorit të mirënjohur Rafet Rudi, Kori i Filharmonisë së Kosovës, do japë një koncert për artdashësit e Tiranës. Me pjesëmarrjen e violinistes së njohur, Sihana Badivuku, Kori i Filarmonisë së Kosovës do të vijë me një performancë mbresëlënëse, përfshirë interpretimin e veprës “Concerto Fantasy” për violinë dhe kor nga Rafet Rudi, si dhe një repertor me vepra nga Mendi Mengjiqi, Aulon Naçi, Eric Whitacre, Ko Matsushita, Baki Jashari dhe Eriks Esenvlads.

Mos e humbisni këtë koncert, i organizuar në kuadër të shënimit të 20-vjetorit të Korit të Filharmonisë së Kosovës dhe bashkëpunimit ndërinstitucional midis Filharmonisë së Kosovës dhe Teatrit Kombëtar të Operas, Baletit dhe Ansamblit Popullor. / KultPlus.com

Viti i gjuhës shqipe! Sindikata e Arsimit në Shqipëri përshëndet vendimin e qeverisë

Posted on by Kult Plus

2024 do të jetë Viti i Gjuhës Shqipe, shpallur nga Ministria e Arsimit dhe Sportit, për të treguar kështu rëndësinë që arsimi dhe gjuha shqipe kanë në zhvillimin e identitetit kombëtar.

Gjatë këtij viti do të ketë aktivitete dedikuar ruajtjes dhe pasurimit të gjuhës shqipe.

Një vendim i tillë shihet pozitivisht nga ekspertët e arsimit, në një kohë kur rrjetet sociale po kërcënojnë gjuhën shqipe.

 “Normalisht që është shumë e nevojshme. Sot rrjetet sociale kanë ndikuar tek gjuha por krahas mendojmë që duhet të ketë prioritet edhe në shkolla por edhe në rrafshin kombëtar sepse sot kemi tekste gjuhe shqipe që përdoren ndryshe në Shqipëri, tekse të tjera në Kosovë ose në Maqedoni. Do të thotë që nëse flasim për gjuhën shqipe atëherë duhet të flasim në rrafshin kombëtar dhe jo vetëm në pjesën brenda kufijve”, u shpreh Isa Halilaj nga Sindikata e Arsimit.

Por nga ana tjetër, ekspertët nxjerrin në pah edhe problematikat e arsimit shqiptar, një ndër më kryesoret, mungesa e mësuesve.

 “Arsimi shqiptar ndodhet në një situatë jo të kënaqshme, këtë e tregoi dhe pisa në raportin e fundit prandaj nevoja kryesore e arsimit sot është financimi i tij. Kërkon një buxhet mbi 5% te GDP ashtu sikurse e kanë vendet e Bashkimit Europian dhe të kemi reforma të sakta. Kemi mungesë të theksuar mësuesish, ndoshta mbas dy tre vitesh do të jetë edhe më e theksuar situata. Sot përshembull në Tiranë kemi mungesë të mësuesve të ciklit të ulët dhe edukatorëve të kopshtit. Pastaj nëpër rrethe kemi probleme me mësuesit e shkencave dhe mësuesit e gjuhës së huaj”, tha Halilaj.

Për herë të parë këtë vit, Dita e Alfabetit Shqip, do të jetë festë zyrtare ndaj është menduar që më 22 nëntor të ketë aktivitete promovuese për gjuhën shqipe si simbol i unitetit. / Top Channel /KultPlus.com

Të shprehurit ju bën më të lehtë, ju shkarkon nga barra e vetvetes

Posted on by Kult Plus

Nga: Emil Cioran
Përktheu: Balil Gjini

Librin e parë, me titullin kumbues – “Sur les cimes du désespoir (Mbi majat e dëshpërimit) – e shkrova rumanisht në moshën njëzet e një vjeçare, duke iu betuar vetes se s’do shkruaja më kurrë. Pastaj shkrova një tjetër, me të njëjtin premtim. Komedia është përsëritur përmbi dyzet vjet. Përse, vallë?

Sepse të shkruarit, sado i paktë qoftë sasia e tij, më ka ndihmuar të kaloj nga njëri vit në vitin tjetër, sepse obsesionet ishin shëruar, kurse gjysma e tyre ishin kapërcyer. Të prodhosh është një lehtësim i jashtëzakonshëm. Të botosh, jo më pak. Një libër që botohet është jeta juaj, apo të paktën një pjesë e jetës suaj, që bëhet diçka e huaj, që s’ju përket më, që ka rreshtur se ju rraskapituri.

Të shprehurit ju bën më të lehtë, ju varfëron, ju shkarkon nga barra e vetvetes, ai është humbje e substancës dhe liri. Ai ju kullon, ju shpëton, pra përlan me vete një pengesë të madhe.

Kur dikush ju këllet krupën aq shumë sa doni ta zhdukni, më e mira do të ishte të merrnit një fije letër dhe të shkruanit shumë herë në të se X është një qelbanik, një batakçi, një monstër dhe do të vëreni se e urreni më pak, se nuk mendoni pothuajse më fare për hakmarrje. Pak a shumë është kjo që edhe unë kam bërë ndaj vetes dhe botës. “Précis” e kam nxjerrë nga llagëmet e mia për të sharë jetën dhe veten. Rezultati?!

E kam duruar veten paksa më mirë, siç kam duruar po ashtu edhe jetën.

Kujdesuni për veten sa më mirë të jetë e mundur. / KultPlus.com

Presidentja Osmani priti në takim presidentin e Maqedonisë së Veriut, Stevo Pendarovski

Posted on by Kult Plus

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani ka pritur sot në vizitë pune presidentin e Republikës së Maqedonisë së Veriut, Stevo Pendarovski.

Në takim me homologun e saj, Presidentja Osmani rikonfirmoi përkushtimin për vazhdimin e marrëdhënieve të shkëlqyeshme me Maqedoninë e Veriut.

Shqiptarët në Maqedonisë së Veriut, sipas Presidentes Osmani janë urë lidhëse ndërmjet të dy shteteve dhe shtyllë e stabilitetit, por edhe e procesit të integrimit evropian të Maqedonisë së Veriut.

Presidentja Osmani ka falënderuar presidentin Pendarovski për përkushtimin e tij personal për raportet e shkëlqyeshme ndërmjet Kosovës dhe Maqedonisë së Veriut.

Sipas Presidentes Osmani, të dy shtetet kanë vizion të përbashkët për një Ballkan Perëndimor stabil dhe të integruar në BE.

Më tej, Presidentja Osmani shprehu mirënjohjen për mbështetjen dhe bashkëpunimin nga Maqedonia e Veriut, duke theksuar rëndësinë e përpjekjeve të përbashkëta për stabilitetin rajonal.

Presidentja Osmani tha se me mbështetjen e shteteve mike sikurse Maqedonia e Veriut, Kosova mund të avancojë në rrugën e integrimit evropian. Në këtë kontekst, Presidentja Osmani tha se anëtarësimi në Këshillin e Evropës është në funksion të mbrojtjes së të drejtave të njeriut të të gjithë qytetarëve të Kosovës pa dallim.

Sipas Presidentes Osmani, Kosova ka dëshmuar angazhim serioz në procesin e reformave rrënjësore, ndaj  meriton ta marrë statusin e vendit kandidat në BE.

Presidentja Osmani ka theksuar se Maqedonia e Veriut nuk është vetëm fqinje e Kosovës, por edhe partnere në shumë procese.

“Procesi i integrimit evropian është prioritet që na bashkon dhe në këtë rrugë ne do të vazhdojmë ta ndihmojmë njëra-tjetrën”, ka theksuar Presidentja.

Në këtë kontekst, sipas Presidentes Osmani, përfshirja e Kosovës në PfP, e më pas në NATO ka një rëndësi strategjike dhe gjithashtu është garanci për stabilitet jo vetëm të Kosovës, por edhe të rajonit.

Të dy liderët pohuan se ekziston potenciali për thellimin e bashkëpunimit në fushën e shkëmbimit tregtar, kulturor, të shëndetësisë, arsimit, bujqësisë, turizmit, teknologjisë informative dhe fusha të tjera të interesit të përbashkët. / KultPlus.com

Sot nis Festivali i Roterdamit, dy filma të shkurtër nga Kosova me premierë botërore

Posted on by Kult Plus

Sot nis Festivali Ndërkombëtar i Filmit në Roterdam, i themeluar në vitin 1972, një ndër festivalet më prestigjioze të botës.

Këtë vit, dy filma të shkurtër të subvencionuar nga Qendra Kinematografike e Kosovës do ta kenë premierën botërore në këtë festival. Filmat “Si e Verdhë e Sëmurë” nga Norika Sefa dhe “Krahët e Punëtorëve” nga Ilir Hasanaj, janë pjesë e programit “Tiger Short” ku sivjet garojnë gjithsej 21 filma.

Pjesëmarrja e filmave tanë në këtë festival është lajm shumë pozitiv për kinematografinë e Kosovës dhe dëshmon për potencialin krijues të vendit tonë e poashtu edhe angazhimin serioz të Qendrës Kinematografike të Kosovës në mbështetjen e kineastëve dhe përkushtimin për t’u dhënë hapësirë tregimeve novatore dhe eksperimentale. / KultPlus.com

Simboli i vetëm i Serbisë në Kosovë do të jetë ambasada e saj në Prishtinë, sot në Zveçan janë larguar billbordet ilegale me simbolet serbe

Posted on by Kult Plus

Simboli i vetëm i Serbisë brenda shtetit tonë do të jetë ambasada e saj në Prishtinë.

Sot në Zveçan janë larguar billbordet ilegale me simbole dhe imazhe të diktatorëve e agresorëve të cilat janë të papranueshme në Republikën e Kosovës, ka njoftuar ministri i Punëve të Mbrendshme, Xhelal Sveçla.

“Republika e Kosovës është e përcaktuar qartë për vlerat demokratike dhe orientimin euro-atlantik të saj ndërkaq si institucione mbesim të përkushtuar për rend e ligj dhe zbatim të kushtetushmërisë në çdo pjesë të vendit tonë.

Këto billborde e imazhe të fashistëve e agresorëve si Vladimir Putin dhe kundërshtarëve të shtetit tonë, nuk do të gjejnë vend në shtetin tonë”, ka shkruar ministri në njoftimin e tij. / KultPlus.com

Enver Hasani kërkon të hiqet emri i tij nga një botim i Universitetit pasi nuk figuron “Hasan Prishtina”

Posted on by Kult Plus

Profesori i së drejtës ndërkombëtare, Enver Hasani ka kërkuar që emri i tij të hiqet nga një botim i Universitetit të Prishtinës me titullin “Gjenocidi, krimet e luftës dhe krimet kundër njerëzimit”, ku ai është bashkëautor.

Hasani ia ka bërë këtë kërkesë Këshillit Botues të UP-së pasi në kopertinën e kësaj përmbledhjeje të jurisprodencës së gjykatave ndërkombëtare mbi gjenocifin, krimet e luftës dhe krimet kundër njerëzimit, nuk figuron “Hasan Prishtina”, emri i universitetit.

Në reagimin e tij përmes e-mailit të cilin e ka siguruar Gazeta Express, Hasani ka shkruar se botimi fillimisht ka qenë i konceptuar si botim i Fakultetit Juridik të Universitetit të Prishtinës “Hasan Prishtina”, dhe se ky qëllim “qenka braktisur”. Ai e ka quajtur këtë lëvizje si “ligjërisht krejt pa vend”.

“Siç shihet në kopertinë, emri i UP qenka ndryshuar arbitrarisht. Pak javë më parë kam botuar librin E DREJTA KUSHTETUESE dhe atë me emrin ligjor “Universiteti Prishtinës Hasan Prishtina”. Nuk kam qenë i vetmi që kam qenë kndër ndryshimit të emrit, sepse është bërë në mënyrë arbitrare, okulte, huliganeske dhe krejtësisht për motive të ulëta. Kjo nuk është arsye, megjithatë, që ne të ndryshojmë emrin e universitetit ku punojmë në mënyrë arbitrare, okulte, huligansle dhe krektësisht për motive të ulëta. Dy arsye janë pse nuk duhet ta bëjmë këtë: e para, sepse jemi Fakultet i Drejtësisë që prej fillimi qenë fytyra krenare e juristit kosovar; dhe, e dyta, sepse mbi të gjitha nuk ekziston një vendim i organit ligjërisht të autorizuar për një gjë të tillë – ndryshim të emrit të tanishëm të universitetit tonë”, ka shkruar profesori.

Më poshtë, reagimi i plotë i profesorit Enver Hasani ndaj kolegëve të tij:

Përshëndetje të nderuar kolegë,

Unë e lexova email-in me kujdes, i cili paska ngritur çështje krejtësisht ligjore. Shumë me vend! Edhe përgjigja ime dhe komentet janë me përmbajtje ligjore, me kuptim respektinin e ligjit dhe dinjitetit të njeriut. Të atij njeriu, siç e thotë rektori i ndjerë Ejup Statovci – te parathënia e tij e një libri për ndryshimet kushtetuese të vitit tanimë të largët 1988 – që duhet të jetë në qendër të mbrojtjes kushtetuese.

Kur kam hyrë në këtë projekt, qëllimi ka qenë që një grup ekspertësh nga Faktulteti Juridik të përpunojnë për lexuesin shqip rastet e krimit të gjenocidit nëpër botë dhe të krineve të tjera kundër të drejtës ndërkombtare humanitare. Botimi ka qenë i konceptur si botim Fakultetit Juridik të Universitetit të Prishtinës “Hasan Prishtina”, nga një grup autorësh, në mesin e të cilëve kam qenë edhe unë. Ky qëllim fillestar qenka braktisur dhe atë për dy arsye, ligjërisht krejt pa vend!

Siç shihet në kopertinë, emri i UP qenka ndryshuar arbitrarisht. Pak javë më parë kam botuar librin E DREJTA KUSHTETUESE dhe atë me emrin ligjor “Universiteti Prishtinës Hasan Prishtina” . Nuk kam qenë i vetmi që kam qenë kndër ndryshimit të emrit, sepse është bërë në mënyrë arbitrare, okulte, huliganeske dhe krejtësisht për motive të ulëta. Kjo nuk është arsye, megjithatë, që ne të ndryshojmë emrin e universitetit ku punojmë në mënyrë arbitrare, okulte, huligansle dhe lrektësisht për motive të ulëta. Dy arsye janë pse nuk duhet ta bëjmë këtë: e para, sepse jemi Fakultet i Drejtësisë që prej fillimi qenë fytyra krenare e juristit kosovar; dhe, e dyta, sepse mbi të gjitha nuk ekziston një vendim i organit ligjërisht të autorizuar për një gjë të tillë – ndryshim të emrit të tanishëm të universitetit tonë.

Nëse ka ndonjë vendim të tillë, atëherë duhet të dihet publiksht: nuk ka asnjë faj patrioti e heroi i Kosovës Hasan Prishtina që huliganë e rrugaçë ordinerë her ia vëjnë e herë ia heqin emrin sipas tekave dhe për çërim të haspeve të tyre të vjetra e të reja.

Emri i Hasan Prishtinës vetëvetiu paraqet aset dhe krenari kombëtare edhe për faktin se libri ka të bëjë me gjenocid, të cilin Hasan Prishtina e ka parë në një version edhe më brtual se ne disa që e pamë, në një kohë kur krejt Evropa ishte me Serbinë. Ky autor ka pasur rast të shoh ne sytë e tij – dhe i ka në posedim kopjet e origjinalit – paticionet e Hasan Prishtinës, Bedri Pejanit, Iliaz.Vrionit, Shtjefën Gjeçovit dhe pateiotëve të tjerë, dërguar Lodhjes së Kombeve në Gjenevë për maskrat ndaj shqiptarëve. Atëherë akoma nuk ka ekzistuar kategoria e krimit të gjenocidit dhe as e krimeve të luftës. Për hirë të vendit që ka në historinë tonë kombëtare Hasan Prishtina, nuk do të doja, siç e thotë populli, “as në parajsë të shikoj këdo që turpërohet nga emri tij!”. U mor vesh, kjo nuk është arsye e vlefshme pse nuk dua që emri im të figuroj në këtë përmbledhje. Arsyeja e parë dhe kryesore ka të bëjë me faktin se emri i saktë – ligjërisht – për momentin është “Universiteti Prishtinës Hasan Prishtina”. Edhe sikur të ndryshihet sot, ne që jemi juristë e dimë që vendimi ose norma e përgjithshme duhet të tregojë për fatin e botimeve dhe procedurave që kanë nisur me sistemin e vjetër normativ.

Deri atëherë ju bëj me dije se nuk pranoj që emri im të jetë në një kontribut aq me rënsësi për vendin, por që ka të meta serioze ligjore. Kjo mund të duket një hiç, diçka formale, por besoj se romakët kanë pasur të drejtë kur kanë insistuar në maksimën “forma dat ese rei”, siç e ka vëretuar shekuj më vonë John Rawls në teorinë e vet për drejtësinë.

Arayeja e dytë, po aq me rëndësi, ka të bëjë me diskriminimin, të cilin nuk duhet ta lejojmë në mesin tonë. Më sipër spjegova qëllimin e botimit. Ai qëllim bie në momentin që dokush nga grupi ik dhe mendon të botoj pjesën e vet ndaras si monografi. Unë e kuptoj Avniun që i duhet për avansim, por atë të drejtë duhet ta kenë të gjithë autorët e grupit. Dihet që unë nuk e kam këtë për vete: jam odrinar kaherë dhe kam botime shumë më shumë se kërohet, në vend dhe në botën e jashtme. Këtë reagim e bëj për parim kushtetues që mbron dinjitetin e secilit dhe nuk lejon diskteinin në asnjë bazë. Për këtë araye, edhe sikur të ndryshohet emri tanishëm i universitetit tonë, nuk pranoj që emri im të figuroj në një libër diskriminues vis-a-vis kolegëve të tjerë. Qëllimi dhe marrëveshja fillestare ka qenë siç e përshkruajta më më sipër dhe këtë e dinë të gjithë.

Më lejoni në fund fare të falenderoj nga thellësia zemrës financuesin e këtij projekti, si dhe Afërditien si menaxhere e tij, por edhe krejt juve dhe të tjerët që na ndihmuan tërë kohën e shkrimit të librit.

Me shumë respekt!

Enveri. / KultPlus.com

Programi “Tandem”, ftesë për shkrimtarët e përkthyesit shqiptarë

Posted on by Kult Plus

Instituti për Studimet e Avancuara “New Europe College”, në Bukuresht, hapi aplikimet për programin e TANDEM- “Autori me përkthyesin, përkthyesi me autorin”, i cili do të zhvillohet përgjatë vitit akademik 2024 – 2025.

Ky program mbështetet nga S.Fischer Stiftung Berlin, pjesë e rrjetit Traduki ku bën pjesë edhe Shqipëria, përmes Qendrës Kombëtare të Librit dhe Leximit.

Qëllimi i këtij programi është të thellojë njohuritë mbi relievin letrar, në vendet përreth Detit të Zi, si dhe të forcojë ndjenjën e respektit dhe mirëkuptimit mes njerëzve nga kultura të ndryshme.

QKLL fton autorët e përkthyesit shqiptarë të aplikojnë për një përvojë të bukur mbi krijimin. Aplikimet mbyllen më 10 mars 2024./ atsh / KultPlus.com

Analiza e DW: Si po ndikon tregtia online në ndryshimin e qyteteve

Posted on by Kult Plus

Njerëzit janë duke blerë gjithnjë e më shumë nëpërmjet internetit. Tregu E-Commerce është në lulëzim. Kjo sjell sfida dhe shanse të reja për qytetet, sidomos për qendrat e qyteteve.

Për Krishtlindje ndodhi kështu: Shpërndarësit e paketave tërë kohën ishin të mbingarkuar me punë. Kutitë e zbrazura të kartonit u bënë mullar nëpër korridorë, para dyerve të shtëpive dhe kutive të postës. Administratorët e pallateve u indinjuan duke apeluar për largimin e kartonëve të grumbulluar me tonelata pranë objekteve të banimit.

Porositja online e sendeve është thjeshtuar shumë: Një klikim dhe këpucët, kabllot për mbushjen e celularëve, ushqimet ose dhuratat për ditëlindjen që pritet të vijë, sillen para derës së shtëpisë. Volumi i shitjeve online është duke u shtuar, çdo vit. Gati 6 miliardë dollarë amerikanë ishte fitimi gjatë vitit 2023. Sa për krahasim, në vitin 2017 kjo shifër ishte 2,3 miliardë dollarë amerikanë. Sipas parashikimeve tendenca është në rritje, sidomos në tregun aziatik.

Treg për koncepte inovative

Kjo është perspektiva globale. Por çfarë do të thotë E-Commerce për një qendër të caktuar? Për klientët do të thotë blerje duke mos lëvizur nga divani, bërje pazari shpejt dhe lehtë. Por, për urbanistët e qyteteve, korrierët, furnizuesit, organizatorët e logjistikës, mbledhësit e plehrave kjo e gjitha sjell pasoja të mëdha.

Një shqetësim i përhapur shumë: Nëse paratë jepen online në vend që të jepen në tregtinë e stacionuar, qytetet fillojnë të rrënohen. Dhe klientët që shkojnë vetë në pazar për të blerë ndodhen papritur para vitrinave bosh. Por a duhet të ndodhë patjetër kështu? “Është një treg në lëvizje të madhe, ku janë duke u provuar koncepte të reja, prandaj është kënaqësi e madhe të merresh me studimin e tij,” thotë Heleen Buldeo Rai nga Universiteti i Brukselit. Ajo analizon ndikimet e tregtisë online mbi logjistikën dhe zhvillimin e qendrueshëm të qyteteve.
Paketime shumë përdorimëshe edhe në online-shopping

Porositje online, nxerrje nga kutia, hedhje kartoni, një parim i zakonshëm që bën që korridorët të mbushen me male kartoni dhe letre, siç ju treguam për Krishtlindjet e fundit. Nga viti 1996 deri në vitin 2017, konsumi i paketave prej letre nga blerjet që nuk bëhen direkt në dyqan është rritur gati 600 përqind, thotë Zyra Federale Gjermane e Mjedisit, në një llogaritje që ka bërë. Çdo qytetar i BE-së, ka grumbulluar në vitin 2021 paketime me peshë 246 kilogramë. Rreth 40 përqind e tyre kanë qenë kartonë dhe letër, thotë një studim i Eurostat-it. Sidoqoftë e gjithë kjo sasi përfundon zakonisht në riciklim.

Një shikim mbi shifrat dhe prognozat tregon, se online-shopping do të shtohet, nuk do të pakësohet. “Prandaj përdorimi disa herë i paketimeve duhet të kthehet në gjë të vetëkuptueshme, si është sot seleksionimi i plehrave,” thotë Carina Koop. Ajo është eksperte e ekonomisë së riciklimit në Instututin e Vupertalit dhe merret me studimin e masave që duhen marrë për të ulur sasinë e mbeturinave që hidhen.

Kompania kryesore gjermane në fushën e logjistikës, DHLGroup është duke i bërë kutitë e veta të paketimit, E-Commerce-Boxen, të përdorshme disa herë. Kjo është duke u bërë fillimisht në sektorin B2B, pra në tregtinë ndërmarrje – ndërmarrje. Nëse kjo fazë prove do dalë me sukses, dhe do të rritet kërkesa për zgjidhje të tilla, atëherë oferta do të zgjerohet edhe më tej, thotë Jessica Balleer, zëdhënëse shtypi për zhvillimin e qendrueshëm tek DHL Group.

Modele virtuale kundër maleve me produkte që kthehen mbrapsht

Ekspertja e reduktimit të plehrave, Koop, sheh potencial për përmirësime jo vetëm me paketimet: “Në tregtinë online, E-Commerce, problem i madh janë kthimet e produkteve, retouren, prandaj ne duhet të gjejmë patjetër zgjidhje të mira, joshëse dhe të ndërgjegjësojmë edhe klientët.” Një në shtatë paketa kthehet mbrapsht në Gjermani.

E reja e fundit nga tregu aziatik mund të ndihmojë për të ulur numrin e kthimeve. Ideja është që modelet e personalizuara virtuale të bëjnë paraprakisht provën e bluzës, këpucëve ose produkteve të tjera. Sepse kthimet mbrapsht bëhen kryesisht për shkak të pasigurisë, porositë jepen njëkohësisht për dy ose tri madhësi të ndryshme të të njëjtit produkt, thotë Heleen Buldeo Rai. Gati 50 përqind e kthimeve mund të eliminohen nëpërmjet modeleve të personalizuara virtuale, thotë ekspertja e tregtisë online.

Me ulje kostoje dhe vizualizim më pak teknik, problemi mund të zgjidhet me Click&Collect ose me Showrooming. Me Click&Collect produkti krijohet online, por merret në dyqan. Kurse me Showrooming veshja provohet në dyqan, por blihet online.

Sidomos banorëve të qyteteve u pëlqen të blejnë online

Sidoqoftë tregtisë online i duhet t’i përballojë edhe disa sfida. Është parë se disa prej këtyre sfidave kanë të bëjnë me sistemin. “Qytetet paraqesin një paradoks interesant, sepse tregtia online nuk po i tregon avantazhet që ka për mbrojtjen e mjedisit,” thotë Heleen Buldeo Rai. Banorët e qendrave urbane blejnë me dëshirë online. Por në mbrojtjen e ambientit tregtia online ndikon pozitivisht vetëm kur konsumatorët nuk përdorin makinën. Njeriu mendon se qytetet janë të përshtatshme për këtë. Zonat rurale janë duke u shkretuar kurse në qytet gjen çdo gjë. Apo jo?

Por numri i madh i merkatove, dyqaneve të veshjeve dhe këpucëve, dyqaneve me produkte shtëpiake dhe elektrike, dyqanet e specializuara për ushqim kafshësh, bëjnë edhe sjelljen në shtëpi të produkteve të tyre, në qytete të mëdha, siç është Berlini për shembull. Makinat e furnizimit të firmave të mëdha të dërgimit të paketave dhe tregtarët online shtojnë trafikun dhe rrisin emisionet e dioksidit të karbonit, bashkë me tramvajet, taksitë apo autobuzët, nëse nuk janë makina elektrike. Dhe meqenëse paketat duhen magazinuar dhe vendosur në stacione të ndryshme, tregtia online bllokon edhe struktura të tjera logjistike dhe sipërfaqe të tjera në qytete.

Pa dioksid karboni minutën e fundit

Eksperimenti i fundit bërë në tregtinë E- Commerce janë Micro-City-Hubs, stacione të ndryshme të qytetit, që mund të jenë vende fikse apo pika mobile në zonat e banuara dhe qendrat e qytetit, të cilat mund të shërbejnë për pak kohë si vende për vendosjen e paketave. Kur mbërrijnë atje, paketat vazhdojnë rrugën për të përfunduar në destinacion jo me makinë, por me biçikleta E-Cargo-Bikes, ose më këmbë. Kompania gjigande Amazon përdor pika të tilla, hubs, në Londër, Mynih dhe Paris, thotë një zëdhënës i kompanisë. Synimi është që me anë të automjeteve të përshtatshme për të qarkulluar në qendrat e qytetit të bëhet ulja e emisioneve të dioksidit të karbonit dhe të përmirësohet kualiteti i ajrit.

Ka po ashtu kompani të shumta të llojit Start-up, që punojnë për të gjetur zgjidhje të shpejta, të pakomplikuara dhe ambientaliste duke filluar që me përdorimin e drohneve, robotëve, apo tubacioneve nëntokësorë.

Në një perspektivë më afatgjatë, tregtia online do ta ndryshojë pamjen e qyteteve tona sa i përket mobilitetit, ofertave në tregtinë stacionare me pakicë dhe përdorimit dhe ndarjes së hapësirës urbane. Shumë prej këtyre gjërave mund të drejtohet dhe formatohet prej politikës. Kështu po ndodh në Holandë. Atje, pas vitit 2025 do të krijohen në 30 qytete zona që nuk emetojnë dioksid karboni, për të bërë transportin e shpërndarjes së paketave. Kjo do të bëjë kompanitë e mëdha që të specializojnë dhe pajisin brigadat e punonjësve me paketimin dhe riciklimin. / KultPlus.com

142 vite nga lindja e shkrimtares së njohur, Virginia Woolf

Posted on by Kult Plus

Sot shënohen plot 142 vite nga lindja e shkrimtares së njohur, Virginia Woolf, shkruan KultPlus.

Adeline Virginia Woolf ishte një shkrimtare angleze, e konsideruar si një nga autoret më të rëndësishme moderniste të shekullit të 20-të dhe një pioniere në përdorimin e rrjedhës së ndërgjegjes si një mjet tregimi.

Woolf lindi në një familje të pasur në South Kensington, Londër. Nga viti 1897 deri në 1901, ajo studioi klasikët dhe historinë dhe ra në kontakt me reformatorët e hershëm të arsimit të lartë të grave dhe lëvizjes për të drejtat e grave.

E inkurajuar nga babai i saj, Woolf filloi të shkruante profesionalisht në vitin 1900. Pas vdekjes së babait të saj në 1904, familja Stephen u zhvendos nga Kensington në Bloomsbury ku së bashku me miqtë intelektualë të vëllezërve, ata formuan grupin artistik dhe letrar Bloomsbury. Në vitin 1912, ajo u martua me Leonard Woolf, dhe në 1917, çifti themeloi Hogarth Press, i cili botoi një pjesë të madhe të punës së saj. Ata morën me qira një shtëpi në Sussex dhe u transferuan atje përgjithmonë në vitin 1940. Woolf gjithashtu kishte marrëdhënie romantike me gra, duke përfshirë Vita Sackville-West, e cila gjithashtu botoi librat e saj përmes Hogarth Press. Të dyja letërsia e grave u frymëzua nga marrëdhënia e tyre, e cila zgjati deri në vdekjen e Woolf.

Gjatë periudhës ndërmjet luftërave, Woolf ishte një pjesë e rëndësishme e shoqërisë letrare dhe artistike të Londrës. Në vitin 1915, ajo botoi romanin e saj të parë, ‘The Voyage Out’, përmes shtëpisë botuese të gjysmëvëllait të saj, Gerald Duckworth and Company. Veprat e saj më të njohura përfshijnë romanet: Mrs Dalloway (1925), To the Lighthouse (1927) dhe Orlando (1928). Ajo është gjithashtu e njohur për esetë e saj, duke përfshirë: A Room of One’s Own (1929). Woolf u bë një nga subjektet kryesore të lëvizjes së kritikës feministe të viteve 1970 dhe veprat e saj që atëherë kanë marrë shumë vëmendje dhe komente të përhapura për “feminizmin frymëzues”. Veprat e saj janë përkthyer në më shumë se 50 gjuhë. Një pjesë e madhe e letërsisë i kushtohet jetës dhe veprës së saj dhe ajo ka qenë subjekt i dramave, romaneve dhe filmave. Woolf përkujtohet sot nga statujat, shoqëritë kushtuar punës së saj dhe një ndërtesë në Universitetin e Londrës.

Gjatë gjithë jetës së saj, Woolf ishte i shqetësuar nga sëmundja e saj mendore. Ajo u institucionalizua disa herë dhe tentoi vetëvrasjen të paktën dy herë. Sipas Dalsimer (2004) sëmundja e saj karakterizohej nga simptoma që sot do të diagnostikoheshin si çrregullim bipolar, për të cilin nuk kishte asnjë ndërhyrje efektive gjatë jetës së saj. Në vitin 1941, në moshën 59-vjeçare, Woolf vdiq duke u mbytur në lumin Ouse në Lewes.

“Nuk ndjej asgjë për ty Leonard. Siç ta kam shprehur më parë edhe në formë brutale unë nuk kam kurrfarë tërheqje fizike nga ty. Edhe kur më puthe një ditë më parë, nuk ndjeva asgjë. Isha si gur.”

Kështu i shkruante ajo të shoqit të ardhshëm pas propozimit të tij të dytë, kjo në një periudhë disa vjeçare ku asnjëherë Virxhiniës nuk i kishte shkuar në mendje se ai do ta priste aq gjatë dhe do ta propozonte sërish. Vetëm herën e tretë ajo pranoi të martohet me të.

Edhe sot letërkëmbimet e tyre dashurore janë objekt leximi e diskutimi. Po ashtu vetëvrasja e shkrimtares që ka një fund të makthshëm.

Ajo u takua për herë të parë me Leonard Woolf, përgjatë një vizite tek i vëllai. Ishte viti 1900 kur ai vendosi të njihte këtë grua pas disa letrave me Lytton Stachey, mikun e tij, të cilit Virxhinia i kishte refuzuar propozimin për martesë. Ja çfarë i shkruante Leonard Woolf-it teksa ky i fundit punonte në Seilon: “Ajo është gruaja e vetme në botë me një mendje të ndritur. Është një mrekulli që duhet të ekzistojë. Martohu me të.”

Një dasëm e vogël me pak të pranishëm do të zhvillohej të shtunën e 10 gushtit 1912.

Por jeta e Virxhinias nuk qe aspak e qetë. Krizat nervore që në moshën 22 vjeçare do ta mundoni njëra pas tjetrës prej vdekjes së nënës dhe motrës. Ndërsa vetëm pak vjet më vonë vjen edhe vdekja e të atit.

Lufta e saj me jetën dhe depresionin nuk do të reshtte deri më 28 mars të vitit 1941, ku vendosi t’i jepte fund jetës. Jo shumë larg shtëpisë, në lumin Ouse shkrimtarja vendosi të vetëvritet duke u mbytur në lumë pasi mbush xhepat me gurë. Gurë të rëndë si lotët dhe heshtja e saj.

Në mantelin e Virxhinias disa javë më vonë, Leonardi zbuloi këtë letër:

”I dashur!

Jam e sigurt që po çmendemi përsëri. E ndiej senuk mund të përjetojmë dot përsëri një tjetër çast të tmerrshëm si ato. Dhe këtë herë nuk do të shërohem. Filloj të dëgjoj zëra dhe nuk mund të përqëndrohem. Kështu që po bëj atë që më duket se është gjëja më e mirë për të bërë.

Ti më dhe maksimumin e lumturisë. Ke qenë në çdo rast ai që askush tjetër s’do të kish qenë ndonjëherë për mua. Nuk mendoj se dy njerëz do të kishin qenë më të lumtur nga ne deri sa erdhi kjo sëmundje e tmerrshme. Nuk mund të luftoj më. E di që po ta shkatërroj jetën, se pa mua ti mund të ecësh përpara. Dhe do ta bësh, e di.

E sheh, as këtë letër nuk e shkruaj dot si duhet. Nuk arrij të lexoj. Ajo që dua të të them është se të detyrohem gjithë lumturinë e jetës. Ti ke qënë tërësisht i duruar me mua dhe jashtëzakonisht i mirë.

Dua ta them – të gjithë e dinë. Nëse dikush do mund të më shpëtonte, ky do të kishe qenë ti. Tashmë gjithçka më ka humbur, veç sigurisë për mirësinë tënde. Nuk mund të vazhdoj duke ta shkatërruar jetën.

Nuk mendoj se dy njerëz mund të jenë më të lumtur, nga sa kemi qenë ne të dy.” / KultPlus.com

Grafika bashkëkohore e grafistëve të rinjë kosovarë, vjen përmes një ekspozite në KultPlus Caffe Gallery

Posted on by Kult Plus

Grafika bashkëkohore e grafistëve të rinjë kosovarë do të prezantohet përmes një ekspozite e cila do të hapet këtë të premte, datë 26 janar, ora 19:00, në KultPlus Caffe Gallery.

Me kurator, Basri Mekollin, kjo ekspozitë sjell edicionin e parë të grupit të artistëve të rinjë vizual kosovarë, përkatësisht artistëve grafik, të cilët me realizimet e tyre artistike janë të përzgjedhur në këtë edicion të shpërfaqjes së të arriturave të tyre në artin e zi, ashtu siç njihet ndryshe, bërja e shtypit, ndërsa te ne njihet me shprehjen grafikë.

Në kuadër të këtij rrethi artistik grafik bëjnë pjesë artistë grafik të moshave të reja, të cilët janë shquar me krijimet e tyre me çasjet e tyre individuale të preokupimeve ideore, teknike dhe materiale. Është interesant fakti se shumica e këtyre grafistëve të rinjë (hiq disa pjesëmarrës) i takojnë një bërthame të përbashkët të kohës studimore. Gjatë analizës së fletëgrafikave të këtij grupi, në vazhdimësi në mesin e tyre ndjejmë “luftën e heshtur” luftën për t’u dalluar, për të arritur një kokë më përpara se tjetri dhe si rrjedhojë kjo “luftë” e pashpallur, fare në fund i gjeti ata po në të njëjtin nivel të lart të cilësive grafike dhe dallimi mes tyre është nuancorë.

Te ky grup artistësh, kjo garë rezultoi me një arritje të lartë të shprehjeve artistike dhe po në të njëjtën kohë realizime të larta teknike, kryesisht teknikat e shtypit të thellë: xhilpërës së thatë, bukurshkrimit, akuatintës dhe shtypit të depërtueshëm. Nëse vërejmë me kujdes pjesën më të madhe të trajtimeve grafike te grafistët e rinjë gjejmë botën e brendshme shpirtërore të vet subjekteve, gjendjet e tyre empirike, ndoshta ad hoc apo duke u bazuar diku në skutat e raciove të tyre.

Këto gjendje ndjenjash herë të hareshme dhe harmonike, por shpesh edhe të trazuara nga humnerat e ndjenjave të mllefit përmbytës janë sfera e interesimeve të këtyre grafistëve të rinjë kosovarë. Pjesa tjetër e fletëgrafikave kanë të bëjnë me tema të interesimeve nga pamjet nga flora dhe fauna. Si përmbledhje, të gjithat veçoritë e përmendura më lart, janë gamë narrative kompozicionale e grafikave të prezentuara në këtë edicion, të cilat i shoqëron shprehja asociative e vijave, trajtave, formave, teksturave dhe ngjyrave grafike kryesisht të materializuara në kompozicione organike. / KultPlus.com

Skënder Sallaku, ikonë e humorit me një ndikim të madh në skenën artistike shqiptare

Posted on by Kult Plus

Më 25 janar 1935, lindi aktori Skënder Sallaku, një prej ikonave të humorit shqiptar. Sallaku ndoqi Institutin e Lartë të Kulturës Fizike “Vojo Kushi” dhe më pas kreu dy vjet specializim për Akrobaci dhe Humor, pranë cirkut të Pekinit (Kinë).

Sallaku punoi si profesionist në Estradën e Kufirit, më pas si klloun në cirk. Interpretoi edhe në film, ku spikati si aktor humori dhe si autor skeçesh e parodish.

Për merita artistike të pamohueshme të shfaqura përgjatë karrierës 60-vjeçare, Skënder Sallaku u nderua me çmimin “Artist i Popullit”, me titullin ”Artist i Merituar”, me “Mirënjohja e qytetit” dhe me “Urdhërin e Punës të Klasit të II-të” etj.

Në një postim në rrjetet sociale, ministri Blendi Gonxhja shkroi sot se, Skënder Sallaku është një thesar i vërtetë për trashëgiminë artistike.

“Në veçanti, rolet e tij në “Gaz dhe punë”, “Ditari i një bojaxhiu”, “Ekipi”, “Dosja jonë”, “Kur hiqen Maskat”, “Estrada në ekran” dhe shumë të tjera, e bënë atë një ikonë të rrallë të humorit në kulturën shqiptare”, shkroi ministri i Ekonomise, Kulturës dhe Inovacionit./ atsh / KultPlus.com

Kisha e Manastirit të Rubikut në foton e dinastisë Marubi

Posted on by Kult Plus

Kisha e Manastirit të Rubikut, e shpallur Monument Kulture, Kategoria l, në vitin 1973 ka shërbyer si abaci benediktine në fillesat e saj dhe kuvend françeskan më vonë.

Në këtë kuvend kanë qenë dhe fillesat e shërbimit të At Gjergj Fishtës si frat. Përveç Fishtës, në kuvendin françeskan ka qëndruar dhe punuar edhe At Shtefan Gjeçovi.

Drejtoria rajonale e trashëgimisë kulturore Shkodër përcolli foton e  mjeshtrit të dytë të dinastisë Marubi. Në të dallohet Fishta dhe padër Anton Harapi dalë pranë këmbanores së manastirit.

Fotoja, sipas DRTK Shkodër dëshmon dhe meremetimet që u bënë në pasurinë kulturore në fillim të viteve ‘30 të shekullit të kaluar. / KultPlus.com