Odiseada mërgimtare- Pjesa e dytë e shkrimit ‘Të mërguarit’

Posted on by Kult Plus

Odiseu është një nga të parët të mërguar në letërsinë perëndimore. Mërgimi është i rëndësishëm në kontekstin e letërsisë dhe mitologjisë greke. Udhëtimi i Odiseut është boshti i formësimit të temës së mërgimit në hitorinë e letërsisë. Emri latin “Ulysses” rrjedh nga “Ulixes”, përkthimi latin i “Odysseus”, i bërë nga skllavi i liruar grek Livius Andronicus rreth vitit 240 para Krishtit. Ky ishte shembulli i parë i njohur i përkthimit artistik në histori (nga ky përkthim janë ruajtur vetëm 50 rreshta). Më pas, duke iu afruar pjesërisht origjinalit grek, Ulixes u shndërrua në Ulysses dhe kjo formë e emrit u përvetësua në anglishte.tjerë.

Në shekullin e njëzetë, letërsia kryesisht ishte një lloj odisejadë e mërgimit. James Joyce, i larguar nga Irlanda, qëndron në krye të një kolone të shkrimtarëve të letërsisë së mërgimit. Emra të tillë si Thomas Mann, Vladimir Nabokov, Amin Maalouf, Edward Said, Ernest Hemingway, Milan Kundera dhe Ismail Kadare, ndoqën rrugën e largimit nga atdheu, përfshirë shumë shkrimtarë të

Shumë kryevepra letrare u krijuan në mërgim. Romani “Uliksi” i James Joyce, kurora e letërsisë moderniste dhe romani i parë i postmodernizmit, është fryt i shtatë viteve pune në mërgim, mes Triestes, Cyrihut dhe Parisit. Joyce ishte i vetëdijshëm se, për t’i shërbyer artit dhe, nëpërmjet tij, Irlandës dhe njerëzimit, duhej të përballej me ndarjen e dhimbshme nga atdheu.

Më 2 shkurt 1922 (datë interesante kjo për numerologjistët), në ditëlindjen e tij të 40-të, Sylvia Beach, drejtuesja e librarisë “Shakespeare and Company” në Paris, ekspozoi në vitrinën e saj “Uliksin” e Joyce-it, me kopertinë blu dhe letër të bardhë. Libri u botua në 1000 kopje. Titulli nuk përmendet në tekst, por mban lidhje tematike me “Odiseun” e Homerit.

James Joyce dhe Sylvia Beach në fotografi

Sot, në 103-vjetorin e botimit të veprës “Uliksi”, do të ndalemi tek vështrimi që i hodhën këtij romani dy shkrimtarë mërgimtarë të shekullit të kaluar në Paris: Milan Kundera (1975) dhe Ismail Kadare (1990). Të dy, Kundera dhe Kadare, nuk u shpërblyen me çmimin Nobel për letërsi.

Çmimin Nobel nuk e morri as James Joyce. Jeta mërgimtare në Paris, mosfitimi i çmimit Nobel i lidhë këto tre autorë si dhe ndikimi i mjeshtrit të madh Joyce në to.

Kadare e ka cilësuar “Uliksin” si një nga arritjet më të mëdha të letërsisë moderne, një udhëtim filozofik dhe letrar që thellon kuptimin e ndërgjegjes njerëzore. Ai e vlerëson eksperimentimin dhe transformimin e formës narrative në këtë vepër, duke theksuar ndikimin e saj në lindjen e rrymës së postmodernizmit. Kadare e farkoi termin “përroi i ndërdijes” për të përshkruar teknikën e “stream of consciousness” në romanin modernist dhe postmodernist.

Megjithatë, Kadare ka shprehur kritika ndaj përdorimit të tepruar të kësaj teknike, duke argumentuar se mund të krijojë vështirësi për lexuesit që duan një strukturë të qartë narrative. Kadare ka qenë konsulent në përkthimin e parë të “Uliksit” në shqip nga Idlir Azizi në vitin 2004. Duke u mbështetur në vërejtjet e tij për “deliriumin shumëgjuhësh” të Joyce-it, Kadare e ka konsideruar Joyce-in si një pikë referimi në eksplorimet e gjuhës letrare.

Në librin me ese “Arti i Romanit”, Kundera e vlerëson qasjen inovative të Joyce-it ndaj strukturës narrative, veçanërisht përdorimin e tij të “përroit të ndërdijes” dhe përqendrimin në jetën e brendshme të personazheve. Uliksi i Joyce-it paraqitet si një arritje monumentale që shtyu kufijtë e asaj që mund të bëjë romani.

Ai vuri në dukje se, ndërsa risitë e Joyce-it hapën mundësi të reja, ato gjithashtu u shndërruan në modë ku forma eksperimentale morri rolin vendimtar ndaj aspektit të strukturës narrative. Kundera mëton se roli kryesor i romanit qëndron te hulumtimi i ekzistencës njerëzore dhe kritikon ata që imituan Joyce-in në mënyrë sipërfaqësore, duke u përqendruar vetëm në eksperimentimin stilistik. Megjithatë, Kundera gjithashtu kritikon theksin që Joyce-i i jep ndërlikimeve të gjuhës

dhe teknikës, duke sugjeruar se puna e Joyce-it ndonjëherë bëhet tepër vetë-referenciale dhe e shkëputur nga përvoja më e gjerë njerëzore.

Joyce, Kundera dhe Kadare janë pjesë të odiseadës mërgimtare që thellësisht dhe thelbësisht ndryshoj panoramën e letërsisë botnore./ KultPlus.com

Sulejman Pitarka një emër që mbrujti me pasion dhe përkushtim traditën krenuese të teatrit shqiptar

Posted on by Kult Plus

Nga Albert Vataj

Ai ishte dhe mbeti një prej atyre emrave që shkruan historinë e artit skenik shqiptar. I përulur dhe i përkushtuar ndoqi deri në fund rrugën e tij të skenës. Erdhi dhe iku pa bërë bujë, por mbeti deri në shterrimin e frymës së fundit një personalitet i rëndësishëm dhe një emër që renditet i denjë krah plejadës së aktorëve të skenës. Nuk ngau nëpër tollovitje mediatike apo jargavitje anshmërishë politike për të përfituar apo për të nxjerr së andjemi të mundshme të pamerituara. Ishte nga fillimi deri në fund i përkorë. Modestia, urtësia dhe maturia ju bë një vetvete më të cilën përfaqësohej, bashkëndante gazmime dhe cfilitje me kolegët dhe sfidantët e betejave skenike.

Sulejman Pitarka pushoi së marri frymë dhjetë vite më parë, por tisi i përjetësisë do e mbështjellë kurdoherë këtë personazh, tek i cili u mishëruan tiparet dhe veçoritë e një personaliteti të fuqishëm skenik. Prej kohësh hapat i qenë ngadalësuar, e megjithatë shkallëzat e drunjta që të shpinin drejt skenës së Teatrit Kombëtar jo rrallë e kanë ngjitur në të. Sepse mosha dhe shëndeti të rëndojnë hapin dhe të zvargin gjurmën, por pa mundur të ta zbehin diellin e ndritshëm të dëshirimit për të qenë i ledhatuar nga magjia e skenës, nga mrekullimi i ovacioneve të sallave. Ai nuk e ndali atë çapitje drejt fundit, për të dëshmuar te çdo ngulm atë shpirt fillues të betejës për të kumtuar më të mirën, më pasionuesen, më përfaqësuesen, më konkuruesën.

Nuk nguronte të ishte gjithnjë ai Sul Pitarka i dashuri dhe gojëëmbël, sa herë që duhej për t’ju uruar kolegëve të tij përvjetore lindjeje, e herë të tjera për të marrë trofe dhe vlerësime. E prej asaj skene ku hodhi mund e derdhi lot, duke ligjëruar ngadalë, me frymë që i mbahej paksa, nuk ka reshur të flasë për paprekshmërinë e skenës së teatrit. Pak kohë para se të shuhej, kur në njërën dorë mbante trofeun “Kalorësi i skenës” dhe në tjetrën bastunin që e ndihte për të hedhur hapat e për të mbajtur shpinën pak më drejtë, Sulejman Pitarka pëshpërit kushtrueshëm: “Faleminderit dhe mbajeni të pastër këtë skenë”.

Interpretimi i tij, zëri grishës s’mund të mos të të emocionojnë, duke i siguruar atij përjetësinë. Janë role në teatër e kinema që përbëjnë një muze më vete për artin shqiptar. Skenë të cilën e shkeli për të parën herë në vitin e hershëm 1951, për të mos reshtur edhe kur kish mbushur të 82 vitet e jetës, dhe “Pjata prej druri” ishte e fundit dramë që mundi t’i rrëfejë shqiptarëve. Dhe ai, plaku i mjerë e i braktisur, si “Xha Gorioi” për të cilin sytë na i ka hapur Balzaku, erdhi në Shqipërinë e pas viteve ’90-të nga Pitarka, për të rrëfyer dramën e madhe të shqiptarëve. “Pjata…” dhe roli i tij prej plaku të braktisur u shpall edhe aktori më i mirë i Festivalit të Teatrove në Dibër të Madhe në vitin 2006.   

Ndësa “Apollon 2005” u gjunjëzua para tij, duke i dhënë të madhit dhe të paarritshmit Pitarka, çmimin Aktori më i mirë i festivalit. Jo pak emocione duket se e kanë përshkuar hijendritshmin Sulejman Pitarka në atë moment, e pas këtij trofeu aktori nuk ka mundur në asnjë moment të fshehë gëzimin e madh, që i ka sjellë ky çmim të cilin e ka cilësuar si më të madhin përgjatë karrierës së tij.

***

Sulejman Pitarka ishte dhe mbeti një emër i rëndësishëm në traditën krenuese të artit tonë skenik. Ai lind në Dibër në vitin 1924. Ka luajtur me sukses rreth 71 role në Teatrin Kombëtar të Tiranës dhe 20 të tjerë në kinema. Ka hyrë në historinë e dramës shqipe si autor i dramës “Familja e peshkatarit”. Më 1927, kur ai ishte në moshën tre vjeçare familja e tij u vendos në Durrës. Këtu kaloi fëmijërinë. Pas mbarimit të shkollës së mesme, filloi punë në bankë. Disa përvoja skenike, pothuaj rastësore, gjatë shërbimit ushtarak (1945-1947) e shtynë të interesohej më shumë për teatrin dhe të përfshihej në lëvizjen amatore të Durrësit. Më 1951, u përzgjodh për t’iu bashkangjitur trupës, ende në formim, të Teatrit Popullor (sot Teatri Kombëtar) në Tiranë, ku u bë menjëherë një profil premtues skenik.

Disa nga rolet e tij në teatër janë: “Prefekti”, “Toka Jonë”, “Revizori”, “Otello”, “Gratë gazmore të Uinsdorit”, “Hamleti”, “Borgjezit Fisnik”, “Arturo Ui”, “Pjata e drunjtë”. Ato në kinematografi përfaqësohen nga interpretimet “Vdekja e burrit”, “Historiani dhe kameleoni”, “Rrethimi i vogël”, “Nata e parë e lirisë”, “Në prag të lirisë”, “Shtëpia jonë e përbashkët”, “Goditja”, “Ballë për ballë”, “Gjeneral gramafoni”, “Pas gjurmëve”, “Gunat mbi tela”, “Tinguj lufte”, “Horizonte të hapura” dhe “Debatik”. E gjithë kjo kolanë është dëshmi e një veprimtarie të begatë krijuese. Rolet që ju besuan, një pjesë prej të cilëve role të vogla, ai diti ti trajtonte me pasion dhe përkushtim të madh për t’i shndërruar në gurë kilometrik të rendjes së tij drejt destinacionit të joharrimit. Sulejman Pitarka, si në kinema ashtu edhe në teatër la gjurmët e tij të pashlyera. Shembulli i mjeshtrit që shkëlqeu si në rolet protagoniste ashtu edhe në ato episodike është një domethënie, se si përmes periferiokes të kërkojë vëmendje qendrore, të rrëmbejë gjithnjë aty ku ndodhet, interesimin dhe vlerësimin e merituar. Ai ishte i till dhe do të kujtohet përgjithnjë, sepse me ikjen një dekadë më parë, ai la në kujtesën e kohës, në traditën e vyer të artit skenik një figurë të madh, një emër të mirë, një detyresë për ndërmendje dhe mirënjohje.  / KultPlus.com

Gjenden shenja jete në asterodin Bennu, shkencëtarët zbulojnë prova të forta

Posted on by Kult Plus

Shkencëtarët kanë zbuluar prova të forta për ekzistencën e jetës në asteroidin Bennu.

Në vitin 2020, një anije kozmike e NASA-s mblodhi një mostër nga asteroidi Bennu në një mision tronditës që u zhvillua më shumë se 200 milionë milje larg Tokës.

Kur kampioni u kthye në Tokë, pluhuri u dërgua në laboratorë anembanë botës, përfshirë Britaninë e Madhe, për t’u studiuar nga shkencëtarët.

Tani, analiza ka zbuluar se gjurmët brenda kampionit përmbajnë minerale jetike, të cilat shkaktuan proceset kimike që çuan në një Tokë pjellore dhe të gjallë.

Ekspertët thonë se kjo është prova më e fortë deri më tani se blloqet ndërtuese të jetës siç e njohim ne janë të përhapura në të gjithë sistemin diellor dhe kanë ekzistuar atje për miliarda vjet.

Zbulimi u botua në dy punime shkencore. Njëri argumenton se Bennu ishte pjesë e një bote të lashtë, të lagësht dhe të kripur që u formua në agimin e sistemit diellor. Studimi tjetër zbulon se në kampion u identifikua një “koleksion” i materialeve organike.

Midis tyre janë të pesë bazat azotike – struktura molekulare thelbësore për ndërtimin e ADN-së dhe ARN-së – si dhe aminoacide, të cilat janë blloqet ndërtuese të proteinave./abcnews.al/ KultPlus.com

‘Sofra Çame’, koncert me kryefjalë Çamërinë në Sarandë

Posted on by Kult Plus

“Sofra Çame”: ky ishte titulli  i performancës artistike që u dha mbrëmjen e së shtunës në sallën e Bashkisë së Sarandës, me pjesëmarrje të një publiku me përkatësi nga komuniteti i Çamërisë dhe miq të tyre të shumtë në qytet. Përmes kësaj veprimtarie u shpalos pasuria folklorike, këngët e vallet karakteristike, kostumet e shumëllojshme dhe tradita po kaq e pasur me rite tradicionale të kësaj krahine.

Organizimi i këtij koncerti ishte plotësim i një detyrimi  ndaj njerëzve të krahinës së Çamërisë dhe ndaj traditës folklorike dhe patriotike të saj.

Emocion të veçantë krijuan vajzat artiste që inskenuan ninullën e djepit, ritin e qerasjes së mikut, interpretimin e valles me  tumane të kuqe etj. Në performancën artistike gjithashtu ishin pjesë organike pjesët filmike që ndriçuan figura si ajo e Hasan Tahsinit, Bilal Xhaferit etj. Bukur erdhi edhe realizimi i Valles së Osman Takës, por edhe performancat me lulet identifikuese të kësaj krahine, si: borziloku,  manxurana dhe Trëndafili i Çamërisë, tha mes të tjerave Sildi Koqini një nga organizatoret e “Sofrës Çame” në Sarandë.

Koncerti “Sofra Çame” ishte ndërkaq edhe një prezantim  i motiveve dhe ngjyrave në kostumet e krahinës, të cilat u porositën dhe  kompletuan për moshat rinore e fëminore, falë donatorit Proletar Hasani.

“Sofra Çame” ishte një koncert shumë i vlerësuar edhe për faktin që protagonistë të saj u bënë të rinj e të reja dhe fëmijë, që vazhdojnë t’i japin jetë folklorit të mrekullueshëm të Konispolit dhe gjithë Çamërisë.

Presidentja Osmani ngushëllon familjen e epidemiologut Isuf Dedushaj

Posted on by Kult Plus

Presidentja Vjosa Osmani ka shprehur ngushëllime për vdekjen e epidemiologut Isuf Dedushaj.

Presidentja Osmani ka thënë se Dedushaj ka qenë një prej personaliteteve më të shquara në fushën e epidemiologjisë, shkencës dhe sferës akademike.

“Ai do të kujtohet gjithmonë për kontributin e tij të jashtëzakonshëm në zhvillimin e shëndetësisë dhe edukimit mjekësor në Kosovë. Me një karrierë të pasur akademike dhe shkencore, ai ka lënë gjurmë të pashlyeshme si mjek, epidemiolog dhe profesor universitar.

Në këto çaste të rënda për familjen, bashkëndjej me ju dhe ju inkurajoj që të gjeni forcë në përballimin e dhimbjes.

I përhershëm qoftë kujtimi për Isuf Dedushajn!”, është shprehur Presidentja Osmani./ KultPlus.com

 ‘Nëse investitorët hebrenj duan të vijnë Shqipëri, ata janë të mirëpritur…’ — Intervista me Fuad Asllanin, ambasadorin shqiptar në Londër

Posted on by Kult Plus

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 30 Janar 2025

“The Jewish Chronicle” ka botuar, të premten e 12 korrikut 1935, në faqen n°20, një intervistë asokohe me ambasadorin shqiptar në Londër, Fuad Asllanin, në lidhje me mirëpritjen e investitorëve hebrenj në Shqipëri, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Shqipëria do të mirëpriste hebrenjtë

Mundësitë për emigrantët kapitalistë

Pikëpamjet e Legatës

Burimi : The Jewish Chronicle, e premte, 12 korrik 1935, faqe n°20
Burimi : The Jewish Chronicle, e premte, 12 korrik 1935, faqe n°20

Ministri shqiptar në Londër (Fuad Asllani) lëshoi një deklaratë javën e kaluar në emër të qeverisë së tij, e cila përbënte një ftesë për hebrenjtë që të vendoseshin në atë vend dhe të investonin fonde në ndërmarrje bujqësore dhe industriale, duke premtuar lehtësira për marrjen e nënshtetësisë shqiptare. Ministri shqiptar e plotësoi këtë deklaratë gjatë një interviste që pata me të (shkruan një përfaqësues i Jewish Chronicle).

“Qeveria ime,” tha Shkëlqesia e Tij, “e shikon me sy të mirë mundësinë e ardhjes së hebrenjve për t’u vendosur në Shqipëri”. Ai shpjegoi se Shqipëria nuk do t’i mirëpriste hebrenjtë që thjesht donin të vinin në vend, “të bënin një fitim dhe më pas të iknin”. Ata duhet të vijnë me qëllim që të vendosen atje.

Ai theksoi mundësitë që ekzistonin në vend për investimin e kapitalit hebre dhe se qeveria shqiptare do t’i ndihmonte hebrenjtë që të merrnin sa më shpejt shtetësinë shqiptare, natyrisht brenda përcaktimeve të ligjit. “Por,” tha ai, “që të mund të zotërojnë tokën, duhet që sipas ligjit të bëhen shtetas shqiptarë”.

Pavarësisht se kultivimi në Shqipëri nuk është modern, tha ai, një hektar tokë prodhon në fakt 20 deri në 25 kuintalë misër dhe rreth 18 kuintalë grurë. Nëse do të kultivonim duke përdorur metoda moderne, padyshim që mund ta rrisnim këtë prodhim. Shqipëria, më siguroi ai, është e përshtatshme për të prodhuar oriz, duhan, vaj ulliri dhe panxhar. Sa i përket bagëtive, në vend, tha ai, kishte rreth 3 milionë dele dhe dhi dhe rreth 150,000 krerë bagëti. Hebrenjtë, falë lëndëve të para në dispozicion, mund të krijojnë fabrika. Eksporti i vezëve mund të jetë gjithashtu një burim biznesi i mirë. Vendi është i pasur me minerale. Atje shfrytëzohet nafta. Ka shumë mundësi edhe për turizëm.

Ministri deklaroi se nuk kishte asnjë kufizim për hyrjen dhe qëndrimin e një të huaji në Shqipëri, i vetmi përjashtim është punëtori i rastësishëm; nuk kishte asnjë taksë ndaj të huajve dhe nuk kishte absolutisht asnjë dallim race apo besimi. Popullsia përbëhej afërsisht si vijon : 68 % myslimanë; 20 % ortodoksë (grekë); dhe pjesa tjetër katolikë romakë.

Në Shqipëri ka shumë pak hebrenj, por nënkryetari i Bashkisë së Vlorës (10 mijë banorë) është një hebre i zgjedhur nga vetë popullsia. “Kjo, — tha ai, tregon shkallën e tolerancës së popullit të Shqipërisë.”

“Nëse hebrenjtë duan të vijnë në vendin tonë dhe të investojnë kapitalin e tyre, ata janë të mirëpritur.” tha ai në përfundim. Ai e cilësoi klimën e Shqipërisë si shumë të mirë dhe pak a shumë si ajo e Romës./ KultPlus.com

Presidentja Osmani shpreh ngushëllime për vdekjen tragjike të tre të miturve në Jabllanicë të Gjakovës

Posted on by Kult Plus

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka shprehur ngushëllime me rastin e vdekjes tragjike të tre fëmijëve në Jabllanicë të Gjakovës.

Presidentja Osmani ka thënë se nuk ka fjalë që mund ta lehtësojë dhimbjen e familjeve që sot po përballen me boshllëkun e pafund që lë pas humbja e më të dashurve të tyre.

”Me zemër të rënduar dhe dhimbje të thellë morëm lajmin tragjik për humbjen e jetës së tre fëmijëve në Jabllanicë të Gjakovës, të cilët u shuan para kohe si pasojë e rrënimit të një objekti të pabanuar.

Në këtë moment të rëndë pikëllimi, ndajmë me ju dhembjen e papërshkrueshme, duke shprehur ngushëllimet e sinqerta dhe duke qëndruar pranë jush me mendje e zemër.

Shpirtrat e tyre të njomë u prehshin në paqe!”, është shprehur Presidentja Osmani./ KultPlus.com

Andrea Griminelli për herë të parë në Prishtinë, mjeshtri i flautit shpalos virtuozitetin në koncertin e Orkestrës së Filharmonisë

Posted on by Kult Plus

Flonja Haxhaj

Të premtën mbrëma, publiku në Pallatin e Rinisë në Prishtinë pati mundësinë të shijoë një spektakël të veçantë muzikor, ku Orkestra e Filharmonisë së Kosovës shpalosi një program të larmishëm. Veçantia e këtij koncerti ishte padyshim edhe prezenca e flautistit të mirënjohur italian Andrea Griminelli, shkruan KultPlus.

Nën drejtimin e dirigjentit Dario Salvi, koncerti u hap me veprën premierë ‘Rush Hour 2’ të kompozitorit të ri Lum Halabaku. Kjo vepër solli një dimension të ri në skenën e muzikës klasike në Kosovë duke dëshmuar potencialin e krijuesve të rinj.

Pas këaj vepre, pjesa kulminante e mbrëmjes iu rezervua virtuozit italian të flautit, Andrea Griminelli, i cili interpretoi Koncertin për Flaut nr. 1 të Mozartit, duke e magjepsur publikun me teknikën dhe elegancën e tij të rrallë. Pas këtij interpretimi solistik, Griminelli u ngjit në skenë së bashku me flautisten e njohur kosovare, Venera Mehmetagaj-Kajtazi, për të interpretuar koncertin për dy flauta nga Domenico Cimarosa.

Një nga momentet më të ndjera të mbrëmjes ishte dedikimi special i Griminellit për Mehmetagajn me interpretimin e ‘The Flight of the Bumblebee’. Ky moment kishte një domethënie të veçantë, pasi shënoi ribashkimin e dy artistëve në skenë pas 43 vjetësh që nga koha e studimeve të tyre në Paris.

Koncerti u përmbyll me interpretimin e Simfonisë Nr. 8 të Beethovenit, një homazh për 255-vjetorin e gjeniut klasik. Kjo pjesë e fuqishme simfonike solli një mbyllje madhështore të një mbrëmjeje të paharrueshme për të gjithë të pranishmit.

Pas koncertit tij të parë në Prishtinë, për KultPlus foli Andrea Griminelli, i cili u shpreh i lumtur sidomos për atmosferën dhe energjinë që mori nga publiku.

“Audienca ishte e mrekullushme, dua ta falënderoj publikun e Prishtinës sepse është hera ime e parë këtu dhe gjeta një atmosferë dhe energji e mrekullushme. Për mua ishte një eksperiencë e shkëlqyeshme këtu dhe shpresoj të rikthehem prapë. Bashkëpunimi me Orkestrën e Filharmonisë së Kosovës ishte i mrekullueshëm, ata do të vijnë në Itali në nëntor, shpresoj t’i takoj dhe të bëjmë muzikë bashkë“, u shpreh Griminelli i cili shtoi se ishte i relaksuar me komunikimin përfekt që kishte me orkestrën dhe dirigjentin gjatë koncertit.

Ndërkaq, për flautisten Venera Mehmetagaj – Kajtazi, ky koncert ishte një nga më emocionuesit e karrierës së saj sepse manifestoi plot 50 vite karrierë në këtë fushë. Po ashtu, kjo mbrëmje për Venerën ishte akoma më e veçantë me paraqitjen e Andrea Griminelli, shokut të saj të studimeve.

“Sot vërtet kam pasur aq shumë emocione, sa nuk e mbaj mend që në 50 vite karrierë të jem ndjerë kështu. Sot jam ndjerë komplet ndryshe, marrë parasysh edhe prezecën e Andrea , të cilin e njoh tash e 43 vite, që nga studimet e mia në Francë, e që në këtë mbrëmje erdhi posaqërisht për mua”, u shpre ajo për KultPlus.

Pas koncertit, për KultPlus foli edhe dirigjenti Dario Salvi, e që tashmë është një emër i njohur për publikun në Prishtinë, me paraqitjet e shumta të tij me Orkestrën e Filharmonisë së Kosovës.

“Andrea është një prej flautistëve më të njohur në të gjithë botën, ai është mik me shumë pop artistë të rëndësishëm në botë. Nuk kemi punuar asnjëherë bashkë dhe ka qenë absolutisht kënaqësi e jashtëzakonshme të punoj me të. Audienca ka filluar të familjarizohet me mua dhe të më njohë më shumë dhe të kuptojë që unë jap krejt veten time në koncerte dhe edhe reagimet janë më të mëdha çdo herë e më shumë, gjë që është fantastike. Ne prezantuam një repertor shumë interesant sot duke filluar me ‘Rush Hour 2’ të kompozitorit shqiptar e që ishte nje pjesë e vështirë për ne, ne punuam shumë dhe në fund ai dhe ne ishim të lumtur. Më pas interpretimi i Andreas dhe Venerës me  Mozart, pjesë në të cilën ne tentuam që të rikrijojmë një stil e krejt në fund me Beethoven nr.8, simfonia ime e preferuar, e që ia dolëm në mënyrë përfekte”, theksoi Salvi.

Ndërkaq, koncerti i radhës i Filharmonisë së Kosovës do të jetë më 17 shkurt 2025, në Sallën e Kuqe të Pallatit të Rinisë, nën drejtimin e Baki Jasharit dhe me solistë pianistin Shkëlzen Baftijari dhe mexosopranon Flaka Goranci./KultPlus.com

Bekimi i nënës

Posted on by Kult Plus

Poezi nga Jusuf Gërvalla

Le të piqen pemët kur të kesh ardhur sërish
bari i zverdhur fare le të jetë
nën çatitë e kullës le të pikojë shi
le të vërë trashë cipa e tëmblit në kusi

le t’i marrë lumi urat e trerët le të thyhen
në cung le të ketë një shtëpi për dru
lulet e verës le t’i ketë prerë me barë kostari le të ftohet
ka stinë kur veç parzma e nënës do të ngrohet./ KultPlus.com

35 vjet nga nisma për pajtimin e gjaqeve

Posted on by Kult Plus

Më 2 shkurt 1990 me Anton Çettën në ballë, në Kosovë nisi aksioni atdhetar e humanitar i faljes së gjaqeve, që mori përmasa të gjera, duke u përhapur anembanë vendit, efektet e të cilit ndihen edhe sot.

Ky konsiderohet edhe si viti më i organizuar dhe më frytdhënës i kombit shqiptar që hyri në histori si vit i bashkimit e i pajtimit të popullit shqiptar kudo që jetonte, brenda trojeve etnike dhe mërgatë.

Nuk kishte kaluar shumë kohë nga formimi i Lëvizjes Gjithëkombëtare si përgjigje Millosheviqit për vetë emërimin si kral i të gjithë serbëve në Fushë Kosovë, mbylljes së shkollave, helmimit, mbylljen e universitetit, gazetave e mjeteve tjera të informimit, zgjimi i vetëdijes kombëtare ishte i pa evitueshëm.

Kjo lëvizje u emërua si Lidhja Demokratike e Kosovës dhe se Kryetar u zgjodh dr.Ibrahim Rugova. Rugova kishte pranë vetes edhe njerëz të njohur si atdhetar. Askush nuk luftonte për bajraktarizëm por për atdheun.

Kjo rini e shëndoshë pa hezitim timonin e pajtimit ua dhuroi Prof. Anton Çettës dhe profesorëve tjerë nga Instituti Albanologjik, intelektualëve kudo që gjendeshin, akademikëve, punëtorëve e fshatarëve, aktivistëve nga mbar trojet tona etnike.

Njerëzit në atë kohë në krye me Prof. Anton Çettën, marshonin para qindra ekipe profesorësh, studentësh, aktivistësh, këngëtarësh e poetësh…pajtonin popullin, pajtonin ata që deri dje ishin armiq, për tu bërë miq e vëllezër. Heronjtë e këtij aksioni kombëtar, padyshim ishin ata që falnin.

Faleshin për hatrin e atdheut. Në këto tubime madhështore që organizoheshin anë e mbanë Kosovës e trojeve tjera etnike, si në Kaçanik e Lug të Drinit, Rrafsh të Dukagjinit e n´Verra të Llukës, në Shalë e në Karadak, në Llap, Drenicë e Gollak, në Has, Rekë, Podrime, Lapushë, Podgur e Rugovë, Rrafsh i Kosovës dhe kudo, e kudo në viset tjera, tregonte se për popullin tonë e atdheun kishte kris ora më e madhe e historisë sonë. Falje të gjaqeve vazhdojmë të kemi edhe tani. / KultPlus.com

‘Yllin nga qielli do ta zbres edhe ty, ty do të ta fal’ (VIDEO)

Posted on by Kult Plus

“Marigona” është njëri nga grupet më të njohura në muzikën shqiptare, që për vite të tëra kanë përcjellë shumë gjenerata me këngët e tyre, shkruan KultPlus.

Grupi është formuar në Mitrovicë në vitin 1991 me formacionin e parë: Vullnet Sefaja, Edon Ramadani, Teoman Ukça, Labinot Krasniqi.

Stili i “Marigonës” është i veçantë. Gërshetimi i teksteve kuptimplota me vokalin unik të Vullnet Sefasë, ka bërë që ndër vite ata të sjellin shumë hite që edhe sot e kësaj dite këndohen e rikëndohen.

Disa nga këngët e tyre më të njohura janë: “Sonte”, “Pa ty”, “Mitrovcia”, “Ajshe”, “Dea”, “Tash shko”, “Fundi vjen”, etj…

Sonte po e risjellim një prej këngëve të tyre të hershme që titullohet “Do të vijë në mëngjes”, ku spikat teksti i bukur romantik, melodia dhe zëri i Sefasë.

Më poshtë bashkë me këngën po e japim edhe tekstin:

Do të vi një natë, në dritaren tënde
të të vështroj, kur ti je në ëndërr
do të vi atëherë, kur të jesh në gjumë
të t’shikoj si fle, se të dua shumë.

Do të vi në agim, nga gjumi të të zgjoj
të marr në përqafim, dhe kurrë mos të lëshoj
do vi në mëngjes, të të sjell ty dashurinë
të t’shikoj si buzëqesh, ta shijoj ty lumturinë.

Refreni:

Yllin nga qielli do ta zbres
edhe ty, ty do të ta fal
të shikoj, të shikoj se si buzëqesh
edhe hënës atë dritë do të ja marr.

Do të vi një natë, në dritaren tënde
të të vështroj, kur ti je në ëndërr
do të vi atëherë, kur të jesh në gjumë
të t’shikoj si fle, se të dua shumë. /KultPlus.com

https://youtu.be/FRu-lKfGv7Y?si=y_p7sadepunEATE0

‘Natyra është burimi i gjithë njohurisë së vërtetë’

Posted on by Kult Plus

Më poshtë gjeni disa prej thënieve më të bukura të Da Vinçit:

E vërteta është vajza e vetme e kohës.

Ai që zotëron shumë është ai që edhe frikësohet shumë, prej humbjes.

Kudo që hyn fati i mirë, zilia e rrethon dhe e sulmon atë vend; dhe kur ajo të largohet, hidhërimi dhe pendimi mbeten prapa.

Është më lehtë të luftosh me të keqen në fillim sesa në fund.

Trupi ynë varet nga Qielli dhe Qielli nga Shpirti ynë.

Ashtu si guximi e rrezikon jetën, frika e mbron atë.

Sepse, me të vërtetë, dashuria e madhe buron nga njohja e madhe e objektit të dashurisë, dhe nëse dini pak, do të jeni në gjendje ta doni atë vetëm pak ose aspak.

Atje ku ka britma, nuk ka njohuri të vërteta.

Ashtu siç çdo mbretëri e ndarë bie, ashtu çdo mendje e ndarë midis shumë studimeve ngatërron dhe shkatërron vetveten.

Në lumenj, uji që prekni është i fundit prej atij që ka kaluar dhe i pari prej atij që vjen; pra me kohën e tanishme.

Hekuri ndryshket nga mospërdorimi; uji humbet pastërtinë e tij nga pezulli … po ashtu edhe mosveprimi e thith fuqinë e mendjes.

Pse syri e sheh një gjë më qartë në ëndërr sesa në imagjinatë kur është zgjuar?

Ndërsa mendoja se po mësoja si të jetoja, në fakt mësova se si të vdisja.

Arti nuk mbarohet, vetëm braktiset.

Urtësia është vajza e përvojës.

Asgjë nuk e forcon autoritetin aq shumë sa heshtja.

Më ka bërë përshtypje urgjenca për të vepruar. Të dish nuk mjafton; ne duhet të aplikojmë. Të jesh i gatshëm nuk mjafton; ne duhet të bëjmë.

Natyra është burimi i gjithë njohurisë së vërtetë. Ajo ka logjikën e saj, ligjet e saj, nuk ka asnjë efekt pa shkak, as shpikje pa nevojë.

Përvoja nuk gabon. Vetëm gjykimet tuaja gabojnë duke pritur prej saj atë që nuk është në fuqinë e saj.

Koha qëndron mjaftueshëm për këdo që dëshiron ta përdorë.

Atje ku shpirti nuk funksionon bashkë me duart, nuk ka art.

Ai që e do praktikën pa teori është si marinari që hip në bordin e anijes pa timon dhe busull dhe kurrë nuk e di se ku mund të shkojë.

Eshtë më lehtë të rezistosh në fillim sesa në fund.

Burrat gabojnë kur ankohen për fluturimin e kohës, duke e akuzuar atë se është shumë e shpejtë dhe nuk e kuptojnë që është e mjaftueshme edhe ndërsa kalon.

Ai që nuk e dënon të keqen, urdhëron që të bëhet.

Ashtu si ngrënia në kundërshtim me këshillat është e dëmshme për shëndetin, ashtu edhe studimi pa dëshirë prish kujtesën dhe nuk mbart asgjë që merr përsipër.

Jeta jonë është e përbërë nga vdekja e të tjerëve.

Nuk është i aftë për virtyt ai njeri që sakrifikon nderin e tij për përfitime. Pasuria është e pafuqishme për të ndihmuar atë që nuk e vlerëson veten.

Ndërsa një ditë e kaluar mirë sjell gjumë të lumtur, ashtu edhe një jetë e kaluar mirë sjell vdekje të lumtur.

Përvetësimi i çdo njohurie, çfarëdo që të jetë, është gjithmonë e dobishme për intelektin, sepse do të jetë në gjendje të dëbojë gjërat e padobishme dhe të ruajë ato që janë të mira. Sepse asgjë nuk mund të dashurohet ose urrehet nëse nuk njihet së pari.

Mashtrueset më të mëdha që i shkaktojnë vuajtje njeriut janë mendimet e tij.

Një poet e di se ka arritur përsosmërinë jo kur nuk mbetet asgjë për të shtuar, por kur nuk ka asgjë për të marrë.

Nëse dikush dëshiron të shohë se si shpirti banon në trupin e tij, le të vëzhgojë se si ky trup përdor banesën e tij të përditshme. Kjo do të thotë, nëse kjo është pa rregull dhe e konfuze, trupi do të mbahet në çrregullim dhe konfuzion nga shpirti i tij.

I varfër është nxënësi që nuk e tejkalon mësuesin e tij.

Pasi të keni shijuar fluturimin, do të ecni përgjithmonë në tokë me sytë e kthyer drejt qiellit, sepse atje keni qenë dhe atje do të keni gjithmonë dëshirë të ktheheni.

Zoti na i shet të gjitha gjërat me çmimin e punës.

E vërteta e gjërave është ushqimi kryesor i intelekteve superiore.

Është po aq gabim i madh të flasësh mirë për një njeri të pavlefshëm sa të flasësh keq për një njeri të mirë.

Fatkeqësia më e rëndë është kur pikëpamjet tuaja vijnë përpara punës tuaj.

Mësoni si të shihni. Kuptoni sesi gjithçka lidhet me gjithçka tjetër./KultPlus.com

”Toyota” kryeson shitjet globale të automjeteve për të pestin vit radhazi

Posted on by Kult Plus

”Toyota Motor” vazhdoi të kryesojë shitjet globale të automjeteve për të pestin vit radhazi, pavarësisht nga një rënie prej 3,7 për qind në njësitë e prodhuara në vitin 2024, sipas të dhënave të publikuara nga firma japoneze sot.

Grupi ”Toyota”, i cili përfshin prodhuesin e kamionëve Hino Motors dhe prodhuesin e miniveturave ”Daihatsu Motor”, ka shitur 10,82 milionë njësi në vitin 2024, një rënie prej 3,7 për qind nga viti i kaluar, sipas të dhënave.

Shitjet e kompanisë kanë rënë 1,4 për qind, duke përjashtuar prodhuesit Hino dhe Daihatsu, me 1,44 milion njësi të shitura brenda vendit vitin e kaluar, një rënie prej 13,8 për qind.

Megjithatë, shitjet në Amerikën e Veriut janë rritur me 4,3 për qind, për të shkuar në 2,73 milionë automjete, ndërsa shitjet në Evropë gjithashtu janë rritur me 3,6 për qind, duke regjistruar 1,17 milion njësi.

Ndërkohë, përballë konkurrencës së ashpër të çmimeve, shitjet në Kinë kanë rënë 6,9 për qind, në 1,78 milion njësi.

Shitjet e automjeteve elektrike të Toyotas janë rritur me 34,5 për qind në 139.892 njësi, ndërsa shitjet e automjeteve hibride kanë shënuar rritje me 21,1 për qind në 2024 krahasuar me vitin 2023, për të arritur në 4,14 milionë njësi.

Rivali kryesor i Toyotas, Volkswagen i Gjermanisë, ka dalë i dyti në shitjet globale me 9,03 milionë njësi, një rënie me 2,3 për qind në vitin 2024, krahasuar me një vit më parë./ KultPlus.com

”Tesla” nis prodhimin e robotaksive dhe robotin humanoid

Posted on by Kult Plus

Miliarderi Elon Musk ka njoftuar se kompania e tij ”Tesla” më vonë këtë vit planifikon të nisë shërbime robotaksi në Kaliforni dhe tregje të tjera amerikane me makina “të pambikëqyrura” plotësisht vetëdrejtuese të disponueshme si një shërbim me pagesë.

Gjatë një bisede me analistët, Musk shprehu besim se kompania e tij do të shohë një rritje të konsiderueshme në vitet e ardhshme për shkak të përparimeve të saj në drejtimin autonom.

“Tani për tani, ekziston kjo situatë e gabuar ku njerëzit në fakt kalojnë në drejtimin manual për të kontrolluar mesazhet e tyre me tekst në mënyrë që kompjuteri të mos u bërtasë atyre”, tha Musk.

Ai pretendoi se disa shoferë drejtojnë automjetin me gjunjë për të lexuar posta elektronike dhe mesazhe, për të cilën ai tha se është “më pak i sigurt” sesa t’i heqin duart nga timoni.

Kjo ishte biseda e parë e Musk-ut me analistët që nga fitorja e zgjedhjeve në nëntor nga presidenti Donald Trump, me miliarderin Musk që shërben si një aleat kryesor.

Sistemi plotësisht vetëdrejtues i kompanisë ”Tesla” ende kërkon ndërhyrje të herëpashershme të shoferit, por po përmirësohet me shpejtësi, me synimin për të tejkaluar sigurinë e shoferëve njerëzor.

Kompania planifikon të fillojë prodhimin masiv në vitin 2026 të robotaksit ‘Cybercab’, një makinë pa timon, e krijuar posaçërisht për përdorim robotaksi. Tesla ka testuar shërbimin e saj robotaksi me punonjësit në ‘Bay Area’ të Kalifornisë që nga viti i kaluar, me drejtues të sigurisë të gatshëm për të ndërhyrë nëse është e nevojshme.

Më vonë këtë vit, Musk pret të nisë një shërbim me pagesë të udhëtimit në Kaliforni dhe Teksas, në pritje të miratimit rregullator. Tesla ende nuk është e licencuar për të operuar një shërbim autonom komercial të transportit në shtetin e Kalifornisë.

Musk gjithashtu përmendi zhvillimin e robotit humanoid ‘Optimus’ të kompanisë ”Tesla”, i cili do të fillojë prodhimin në vitin 2025.

“Optimus do të jetë në gjendje të luajë në piano dhe të fut një pe në gjilpërë”, tha Musk.

”Tesla” gjithashtu është e fokusuar në prodhimin e automjeteve elektrike më të përballueshme, me prodhimin që do të fillojë në gjysmën e parë të vitit 2025.

Pavarësisht rënies prej 71 për qind të të ardhurave neto në tremujorin e katërt, të ardhurat e kompanisë ”Tesla” u rritën 2 për qind në 25.7 miliardë dollarë.

Perspektivat e kompanisë, veçanërisht zhvillimi i robotit ‘Optimus’, mbeten fokusi kryesor për investitorët.

Musk tha se ”Tesla” planifikon të prodhojë të paktën disa mijëra robotë ‘Optimus’ në vitin 2025./ KultPlus.com

Përvojat unike të të përjetuarit të Valbonës në zemër të Alpeve

Posted on by Kult Plus

 

E mbuluar nga petku i bardhë i dëborës, Lugina e Valbonës, pjesë e Parkut Kombëtar Alpet e Shqipërisë, vijon të tërheqë turistët vendas e të huaj në këto ditë dimri.

Ministrja e Turizmit dhe Mjedisit, Mirela Kumbaro ndau në rrjetet sociale pamje nga turistët dhe të apasionuarit pas ngjitjeve në mal.

“Përvojat unike të të përjetuarit të Valbonës mes natyrës së paprekur dhe një trashëgime të jashtëzakonshme në zemër të alpeve”, shkruan Kumbaro.

Lugina e Valbonës dhe Luginën e Tropojës gjatë vitit të kaluar u vizitua nga 233 695 turistë vendas e të huaj.

Kjo luginë, e konsideruar një mrekulli më vete me peizazhe pyjore e ujore, male e lugina mbresëlënëse, është një ndër më të frekuentuarat nga turistët vendas e të huaj.

Ajo është shpallur Park Kombëtar në janar të 1996 dhe ka një sipërfaqe prej 8000 hektarësh. Lugina e Valbonës është cilësuar si mrekullia e Alpeve ndodhet 25-30 km në veri – perëndim të qytetit Bajram Curri.

Kufizohet me Parkun Kombëtar të Thethit dhe zonën natyrore të mbrojtur Lumi i Gashit./ KultPlus.com

Nora Gjakova fiton medaljen e brozntë në Grand Slam të Parisit

Posted on by Kult Plus

Xhudistja kosovare, Nora Gjakova, ka siguruar një tjetër sukses duke fituar medaljen e bronztë në Grand Slamin e Parisit.

Gjakova ka triumfuar në duelin vendimtar për medalje ndaj holandezes Joanne Van Lieshout.

Rruga drejt medaljes ka nisur me fitore ndaj francezes Rania Drid, ndërsa më pas e ka kaluar me sukses kroaten Iva Oberan, e cila ishte bartëse e tretë, duke e mposhtur me Ippon. Në çerekfinale, Nora është përballur me japonezen Megu Danno, ndaj së cilës ka pësuar humbjen e vetme në këtë turne.

Megjithatë, në garën për medalje, Gjakova ka rikuperuar shpejt, ku në repesazh, ajo ka mposhtur spanjollen Cristina Cabana Perez me dy wazaari, për të siguruar mundësinë e luftës për bronz. / KultPlus.com

Restoranti anglez rindez armiqësinë kundër picës me ananas

Posted on by Kult Plus

Një restorant britanik ka rindezur armiqësitë kundër picës me ananas, e cila është në menunë e tij, por me një shtesë të tepruar çmimi prej 100 paund (rreth 120 euro) për “njerëzit monstra”, sipas tij, ​​që duan një të picë të tillë.

Një picë në restorantin ”Lupa Pizza” në Norwich, Anglia lindore, zakonisht është 10 herë më e lirë, por një nga pronarët e restorantit, Francis Woolf, i tha gazetës lokale ”Norwich Evening News”, se ai “e urrente atë”.

Kjo picë me ananas gjendet në menunë e shpërndarjes me motor të picave ”Deliveroo”, por me këtë mbishkrimin “Po, për 100 paund mund ta kesh. Porosit edhe shampanjën. Vazhdo, përbindësh!” .

Pica napolitane u përfshi në trashëgiminë jomateriale të njerëzimit të UNESCO-s në vitin 2017, një mbishkrim simbolik, por që shpërbleu përpjekjet e mbrojtësve të kësaj pjate italiane, për të cilët shtimi i ananasit përbën herezi./ KultPlus.com

Gonxhja: 28 janari shpallet “Dita e Lirisë – Dita e Visar Zhitit” në Illinois, SHBA

Posted on by Kult Plus

Guvernatori i Illinois-it, JB Pritzker, ka shpallur 28 janarin si “Ditën e Visar Zhitit”, në nder të poetit dhe shkrimtarit shqiptar, simbol i rezistencës ndaj shtypjes.

Lajmi u bë i ditur nga ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja, në një postim në rrjetet sociale, i cili e cilësoi një moment historik për letërsinë dhe të drejtat e njeriut.

“Kjo datë përkon me lirimin e tij nga burgu më 28 janar 1987, duke e bërë këtë ditë një simbol të triumfit të lirisë mbi tiraninë. Në proklamatë theksohet fuqia e poezisë për të ndriçuar errësirën dhe kontributi i Visar Zhitit në pasurimin e kulturës në Illinois dhe më gjerë”, tha Gonxhja.

Gonxhja u shpreh se “proklamata iu dorëzua Visar Zhitit nga Presidenti i Komunitetit Shqiptar në Illinois, AACI, Edon Shaqiri dhe Presidentja e “Care for Albania”, Dr. Sonila Sejdaras në një ceremoni të mbajtur në Chicago,  ku morën pjesë personalitete shqiptare të fushave të ndryshme të cilët jetojnë dhe punojnë në SHBA”.

Shkrimtari Visar Zhiti ka lindur në Durrës, më 2 dhjetor 1952. Në rininë e tij u përndoq nga regjimi komunist. Ai ka mbajtur detyrat më të larta në institucionet shqiptare si deputet, ministër dhe diplomat i shtetit shqiptar.

Në vitin 1973, ai shkroi përmbledhjen me poezi “Rapsodia e jetës së trëndafilave”. Ishte koha e Plenumit të 4-t të KQ të Partisë së Punës, në të cilin Enver Hoxha filloi një fushatë të egër kundër të rinjve që tërhiqeshin nga kultura perëndimore.

Poeti i ri u bë një nga viktimat politike të diktaturës. Dorëshkrimi i përmbledhjes, dorëzuar për botim në Shtëpinë Botuese “Naim Frashëri”, u konsiderua si një krijim me gabime të rënda ideologjike dhe që nxinte realitetin socialist.

Ai u arrestua më datë 8 nëntor 1979. U dënua në një gjyq farsë në prill të vitit 1980 me trembëdhjetë vjet burg.

Ai u lirua nga burgu në fillim të vitit 1987 dhe nisi punën në një fabrikë të prodhimit të tullave në Lushnjë. Mbas rënies së diktaturës komuniste karriera e tij si shkrimtar, publicist e diplomat pati vetëm arritje./ KultPlus.com

Premiera “Everybody Calls Redjo” nën regjinë e Ibër Dearit – një histori e përzemërt e komedisë dhe pasojat e shpërnguljes  

Posted on by Kult Plus

Era Berisha

Një histori e veçantë, rrallëherë e trajtuar dhe krejtësisht mbresëlënëse, ka zënë vend brenda filmit “Krejt e thërrasin Rexhon”, me regji të Ibër Dearit që u dha premierë në Cineplexx të enjten mbrëma. Gjithçka zë vend në fshatin fiktiv të titulluar “Sllupkovë”, ku së fundmi ka ndodhur një ikje masive e të rinjve dhe punëtorëve nga ky vend. Në këtë hapësirë ka mbetur tash veç një person, një punëtor që mban emrin Rexhep Nushi e mbi krahët e të cilit peshojnë shumë njerëz. Nën mungesën e madhe e tejet të shprehur të punëtorëve të tjerë, të gjithë banorët e fshatit nisin dhe e kërkojnë tashmë veç Rexhon, burri që kryen nevojat dhe punët e ndryshme dhe llojllojshme që secili banor ka nëpër shtëpitë e tyre, ngaqë askush tjetër nuk është në dispozicion, shkruan KultPlus.

Edhe pse filmi ka pasur një rrugëtim të gjatë e të mundimshëm, ka arritur të jetësohet. Salla brenda hapësirës së Cineplexx qe mbushur plot dhe të pranishmit pritën njëzet minuta më shumë pasi që nuk kishte vende të mjaftueshme. Megjithatë, dritat u fikën në orën 19:52 dhe filmi gjeti dritën e vetë. Protagonistët kryesorë të këtij filmi janë: Afrim Muçaj në rolin e Rexhos, Adriana Matoshi në rolin e Hirës dhe Ledion Mulaku në rolin e Nikut.

“Everybody Calls Redjo” është film debutues për regjisorin Ibër Deari si skenarist në filmat e metrazhit të gjatë, derisa edhe Artin Selmani është pjesë e këtij filmi sa i përket pjesës së skenarit.

Realiteti që na rrethon, në të cilin jetojmë dhe të cilin e shohim çdo ditë, qoftë në rrugë, në lajme apo edhe nga bisedat në kafene me miq, është pika kryesore nga ku edhe ka ardhur ideja e regjisorit Deari për të krijuar filmin.

Personazhi kryesor, Rexho cilësohet si personi që të gjithë kanë pasur më së shumti nevojë, dhe të cilin e kërkojnë çdo herë, duke përfshirë edhe ardhjen e anëtarëve të fshatit deri tek dritarja e shtëpisë së Rexhos. Të gjithë burrat e aftë për punë kanë emigruar, duke lënë pas vetëm Rexhon, andaj dhe ai tashmë bëhet pika kyçe që mban “gjallë” vendin.

“Everybody Calls Redjo” ka realizuar xhirimet në gjithsej 20 ditë, mirëpo rezultati dukej se i përkiste diçkaje krejt tjetër. Janë pikërisht ato kuadrot e shumta që të lënë me gojëhapur. Të shpeshta janë edhe ato të makinës së Rexhos, një makinë që rrëshqet natë e ditë drejt kthesave të buta të rrugëve të fshatit. Fenerët e makinës shpesh portretizojnë ngadalësimin e rrjedhës së filmit për të vënë në pah dallimin mes dinamikës e qetësisë.

Në ndërkohë, ishin pikërisht fontet e bukura të fjalëve brenda filmit që më ngjasonin me madhështinë e fonteve të regjisorit Wes Anderson, duke plotësuar kështu një pikë kyçe të estetikës artistike të filmit. Përplot dy orë, të mbështjella mund të gjendet komedia, drama e romanca. Nuk është thjeshtë një rutinë e personazhit Rexho që shpaloset para ekranit, por ka shumë sekrete, intriga e histori që përkojnë me realitetin e shpesh edhe kanë një përfundim jo të mirë. Parimet e Rexhos janë të thjeshta: Me buzëqesh duke kryer punën, me mbyllë gojën, mos me u lodhë por me pas energji të mirë, asnjëherë mos me qenë të uritur në punë. Këto mundohet t’i zbatojë edhe djali i tij që dëshiron/imponohet ta mësojë zanatin e babait.

Sikurse në filmat e Tarantions, edhe në filmin e regjisorit Deari i cili me këtë film debuton në metrazh të gjatë pas filmave të shkurtër “My City Screams” (2015), “Toka” (2016), “A long way Home” (2017), mund të shohim përdorimin e teknikës së intertitujve që i japin filmit një strukturë të mirë. Pra, shtohet një ritëm që tregon narrativen e filmit këndshëm, seksion pas seksion, dhe krejt kjo është e qëllimshme. Që nga thirrja e parë, filmi vazhdon pastaj tek thirrja e panjohur dhe thirrja e gabuar dhe përfundon me thirrjen e fundit. Ajo që nuk humb në të gjitha këto segmente është shprehja “I kam njëqind punë”, shprehje kjo e personazhit Rexho që shpërfaq pakënaqësinë me punët e shumta të cilat duket se i bëhen barrë me kalimin e kohës. Por, ai këto të gjitha i bën enkas për të mirëmbajtur familjen dhe dashurinë e gruas dhe djalit të tij.

Në anën tjetër, kemi dialekte të ndryshme që fliten nga aktorët në film. Ka aktorë nga treva të ndryshme shqiptare dhe kjo e bën akoma më unike këtë film. Regjisori Ibër Deari ka arritur të krijojë një urëlidhëse mes një skenari plot humor, portretizimeve të karaktereve diversive dhe kapjes së emocioneve të duhura qoftë në “slow-motion” apo “fast-motion/tempo”.

Regjisori dhe skenaristi i “Everybody calls Redjo”, Ibër Deari, pas shfaqjes së filmit premierë në Prishtinë, ka falënderuar audiencës e Kosovës për përkrahjen e madhe që i është bërë.

“Faleminderit që jeni prezent këtu. Unë çdo herë në Prishtinë jam ndje shumë mirë kur i kam shfaq filmat, pasi që me shumicën e artistëve veçse kam punuar dhe më kanë përkrahur shumë. Dua t’i them faleminderit të gjithë ekipit dhe audiencës këtu për përkrahjen dhe mbështetjen”, ka thënë ai.

Ndërsa, për KultPlus, ka potencuar se roli i personazhit kryesor Rexho, përkon me realitetin e tanishëm të shoqërisë tonë.

“Nëse flasim për eksperiencën si regjisor atëherë mund të them se kam mësuar shumë. Kam mësuar akoma më shumë sesa në Akademinë e Filmit. Në këtë film e kam mësuar se çka është realiteti i të bërit film. Nuk është aspak se si e mëson në libra apo në video të ndryshme. Regjisor bëhesh vetëm atëherë kur del në sheshxhirim. Filmi i metrazhit të gjatë është një maratonë e madhe dhe jam përballuar me shumë vështirësi, qysh nga buxheti e deri tek kushtet klimatike. Këndvështrimin e Rexhos e kam sjellë sepse unë vetë shpesh kam njohur njerëz të atillë të cilët dinë histori duke punuar në shtëpi të ndryshme, akoma më shumë sesa familjarët që jetojnë apo i njohin ata njerëz. Kjo pikë më ka interesu shumë, pra se çfarë tregime kanë ata për të thënë e shpalosur. Në anën tjetër, Rexho është i vetmi personazh që nuk ka dashur të ikë nga vendi dhe e ka dashur punën e tij, ndërsa sot në shoqërinë tonë njohim shumë njerëz që duan ta lënë vendin, punën dhe zanatin”, ka thënë regjisori Deari.

Aktori Afrim Muçaj pas shfaqjes së filmit premierë në Prishtinë, ka falënderuar të pranishmit duke shpresuar që nuk i ka zhgënjyer.

“Faleminderit shumë për prezencën. Ndihemi shumë të lumtur që kemi arrit ta kryejmë një punë shumë të mundimshme që ka marr shumë kohë. Për mua personalisht, si djalë i Prishtinës, është njëfarë lloj testi me ju pa të gjithëve këtu. Uroj të mos ju kem zhgënjyer”, ka thënë ai.

Ndërsa, në konferencën për media që është mbajtur ditën e së enjtes, ai pati potencuar se roli i Rexhos ka qenë për të, një nga sfidat më të mëdha të karrierës.

“Kam pasur disa punë shumë të mira në karrierën time, por mendoj që është një prej sfidave më të mëdha që kam pasur deri më sot. Por me ndihmën e skriptit si fillim e mandej trajtimit të regjisorit dhe gjithë kolegëve që kam pasur, e kanë bërë shumë më të lehtë realizimin e këtij roli sesa që do ta kisha. Është rol i ndritshëm por për ta realizuar siç duhet, na ka marrë kohë ndoshta dy vjet për muhabete, shpjegime, trajtim të skriptit. Edhe pasi e kemi xhiruar pastaj ka pasur shumë punë, në postproduksion. Ka qenë sfidë e madhe dhe sot jemi të liruar emocionalisht që kemi arritur ta sjellim para publikut një punë që vërtetë ka pasur sakrificë të jashtëzakonshme. Besoj se ia kemi arritur ta sjellim në kualitet të lartë që njerëzit të kënaqen kur ta shohin”, ka thënë Muçaj.

Pas shfaqjes së filmit premierë në Prishtinë, edhe aktorja Adriana Matoshi ka thënë se kujtimet më të mira i përkasin sheshxirimit të këtij projekti.

“Faleminderit shumë që keni ardhur në një numër kaq të madh. E kemi pas tepër të lehtë punën, pavarësisht vështirësive që i ka pasur Ibri për ta realizuar këtë film. Unë jam shumë e lumtur dhe e nderuar që kam qenë pjesë e këtij filmi të mrekullueshëm. Kur kam shkuar në xhirime, kam marr energji shumë të mirë dhe i kam kujtimet më të mira tek ky projekt. Shpresoj që Ibri të mos ndalet dhe shpresoj që të kem edhe të tjera bashkëpunime me të”, ka thënë ajo.

Për KultPlus, aktorja Matoshi ka treguar se është kënaq shumë duke xhiruar, dhe ajo beson se kjo ka reflektuar shumë në film.

“Unë fillimisht e kam pasur shumë të vështirë me pranu këtë rol pasi që ky rol mu është ofruar në qershor dhe unë kam pasur një operim në muajin dhjetor të vitit të kaluar dhe kam pasur nevojë për një pushim më të gjatë, mirëpo pas insistimeve të Ibrit dhe Afrimit, e pranova rolin dhe vendosa që dua të përkrah Ibrin në Maqedoni sepse ka pasur shumë vështirësi në secilin aspekt të mundshëm. Ibri është një djalë i jashtëzakonshëm, megjithëse është hera e parë që luaj në një film të tijin. Shpresoj që të mos jetë hera e fundit. Kam pasur afro gjashtë ditë xhirime, por me dëshirën time i kam zgjatë ato më shumë. Jam kënaq shumë dhe rezultati tani po shihet”, thotë Matoshi.

Filmi “Krejt e thërrasin Rexhon” parasheh premiera në pesë qytete të ndryshme në Kosovë, derisa premiera në Tiranë është shfaqur mbrëmë.

Në filmin “Everybody Calls Redjo” luajnë: Afrim Muçaj, Adriana Matoshi, Adem Karaga, Mirsad Abazi, Adrian Aziri, Daniela Markaj, Bujar Ahmeti, Labinot Raçi, Bereda Reshit, Ledion Mulaki, Blerim Ismani, Muzafer Etemi, Valdeta Ismajli, Blerim Dardhishta, Sara Bajrami etj./ KultPlus.com

Balerini Shaqiri në podkastin “Flasim”: Ndryshimi në Shqipëri, është shumë i madh

Posted on by Kult Plus

Balerini dhe koreografi i njohur Ilir Shaqiri ishte i ftuari i radhës i Kryeministrit Edi Rama në podkastin “Flasim”.

Me një karrierë dhe jetë të ndërtuar mes Shqipërisë dhe Italisë, Shaqiri tregoi rrugëtimin e tij artistik, ndërsa u ndal te sfidat me të cilat përballet arti i baletit në Shqipëri në përgjithësi, ku sfidë sipas tij mbetet “pasurimi me gjakun e ri”.

I lindur në një familje balerinësh të mirënjohur, prej shumë vitesh tashmë ai jeton në Itali ku edhe ka krijuar familjen e tij.

Me rreth 35 vite eksperiencë në skenën shqiptare dhe atë italiane ku ka dhuruar emocione si balerin në programe të njohura italiane si,  “Buona Domenica”, “Amici”, dhe  ”La Corrida”, Shaqiri tregon se asnjëherë nuk e ka parë veten të shkëputur nga Shqipëria, ku ka realizuar edhe produksione të suksesshme ndër vite.

“Yjet e diasporës shqiptare” është produksioni i tij i fundit artistik që do të nisë në 2 shkurt, i cili synon të krijojë një urë lidhëse me talentet shqiptare nëpër botë.

Për Shaqirin, Shqipëria është transformuar shumë vitet e fundit duke ofruar atë dinamizëm, të cilin siç u shpreh ai nuk e gjen dot më as në Itali.

“Italia vitet e fundit ka një lloj lodhjeje. Mbyllen kompanitë e kërcimit, të aktrimit, artit. Trenat janë të shpejtë ndërsa njerëzit janë bërë shumë të ngadaltë”, u shpreh ai.

Ndërkohë në Shqipëri, sipas tij, “ndryshimi është shumë i madh”. “Dinamika e shtetit, e njerëzve është ajo që çon gjithë punën para. Është në një cikël Shqipëria ku nuk ka nevojë shumë për fjalë se sa për vepra. Këtu thuhen gjërat dhe çohen deri në fund, kjo në ndryshim nga Italia sot, ku shumë produksione lihen në mes për mungesë fondesh”, u shpreh ai./ KultPlus.com

Nis restaurimi i Kishës së Shën Mërisë në fshatin Bishqethëm në Lushnjë

Posted on by Kult Plus

Në Kishën e Shën Mërisë, në fshatin Bishqethëm, Lushnjë, objekt kulti tipik i ndërtimeve të shek. XVIII, kanë filluar ndërhyrjet konservuese/restauruese.

Instituti Kombëtar i Trashëgimisë Kulturore bëri të ditur në një postim në rrjetet sociale se “ndërhyrjet konsistojnë në restaurimin e çatisë me tjegulla të reja dhe zëvendësim i trarëve të amortizuar, restaurimi i muraturave me teknikën Shqep-Qep, me injektim, fugatim dhe suvatim, konsolidimi i materialeve të drurit, konsolidimi i muraturave dhe brezave të drurit”.

Sipas IKTK-së, pjesë e ndërhyrjes është edhe pastrimi i fasadës dhe objektit në brendësi dhe sipërfaqen rreth tij.

Pikturat e kishës janë realizuar nga Johani i cili i përket familjes së Çetirëve nga Grabova, në vitin 1798. Disa prej tyre ruhen në gjendje të mirë dhe përbëjnë destinacion të rëndësishëm kulturor për t’u vizituar./ KultPlus.com

Tadeusz Borowski: Njeriu me pako

Posted on by Kult Plus

Tadeusz Borowski (1922 – 1951), prozator, poet dhe gazetar polak, i mbijetuar i internimit në kampet e përqendrimit Auschwitz dhe Dashau. Pas përfundimit të luftës nisi të shkruante kujtimet e burgosjes së tij dhe të botonte tregime të ndryshme, të përmbledhura pastaj, më 1948, me titullin ‘Pożegnanie z Marią (“Lamtumirë Marisë”, përkthyer në anglisht më 1959 me titullin “This Way for the Gas, Ladies and Gentlemen”). U vetëvra në rrethana misterioze, më 1 qershor 1951.

NJERIU ME PAKO

Për Adolf Rudnicki-n

Schreiberi1 ynë ishte hebre nga Lublini i ardhur në Auschwitz nga lageri i Majdanekut si i burgosur tashmë në kampe të ndryshme. Dhe, duke qenë se kishte gjetur në Auschwitz një të njohur të hairit të sonderkomandës, që, për shkak të pasurive që kishte përvetësuar në krematorë, dispononte në lager me një rrjet të gjerë të ndikimeve, kishte filluar menjëherë të shtirej si i sëmurë, kishte shkuar pa vështirësi në KB zwei – kështu  shkurtohej (nga: Krankenbau II), një sektor i ndarë i Birkenaus i destinuar për spital – dhe menjëherë kishte marrë një funksion të shkëlqyeshëm, atë të schreiberit në bllokun tonë. Në vend se të rrotullonte gjithë ditën dheun me lopatë apo të bartte me barkun bosh thasë me çimento, schreiberi kryente detyrën e sekretarit – duke nxitur zilinë dhe intrigat e të spikaturve* të tjerë të cilët po ashtu i kishin miqtë e tyre në detyra të tilla – i çonte para e mbrapa të sëmurët, thërriste emrat në apel në bllok, përgatiste certifikatat e vdekjes e sëmundjes dhe në mënyrë indirekte merrte pjesë në seleksionimin e hebrenjve që në vjeshtën e vitit 1943 vinin pothuajse rregullisht çdo dy javë në të gjitha sektorët e kampit tonë; schreiberi në të vërtetë duhej, me ndihmën e pflegerëve2, t’i çonte të sëmurët në waschraum3 nga ku barteshin me automjete në mbrëmje në njërin prej katër krematorëve, që atëherë ende punonin me turne. Në fund, në nëntor, schreiberin e zunë ethet fort – nga e ftohura, sa mbaj mend – dhe, meqë ishte hebreu i vetëm i sëmurë në bllok, në seleksionimin e parë u caktua për në zur besonderen Behandlung4, do të thotë për në dhomat e gazit.

Menjëherë pas seleksionimit pflegeri më i vjetër, i quajtur në shenjë respekti kryetar i bllokut, shkoi në bllokun e 14-të, ku kishte pothuajse ekskluzivisht hebrenj të binte në ujdi ta linte aty schreiberin tonë së pari aty, në mënyrë që ta shmangte obligimin e pakëndshëm që ta përcillte vetë në waschraum.

«Po e zhvendosim auf vierzehn, Doktor, verstehen?5» i tha me t’u kthyer nga blloku 14 kryemjekut që rrinte ulur në tavolinë me stetoskopin në vesh. Doktori trokiti me gishta me shumë kujdes në shpinën e një pacienti të shtruar së voni dhe ia mbushi me shkrim kaligrafik certifikatën e sëmundjes. Doktori bëri një gjest me dorë pa e ndërprerë punën.

Schreiberi ishte kruspullosur në shtratin e sipërm dhe po e lidhte paturpësisht me një spango kutinë e kartonit në të cilën i mbante çizmet çeke të lidhura deri në gjunjë, një lugë, një thikë, një laps dhe dhjamin, kuleçtë dhe frutat që i merrte nga të sëmurët për shërbimet e ndryshme që ua bënte si shkrues, ashtu siç bënin pothuajse të gjithë mjekët dhe pflegerët hebrenj të KB-së; në krahasim me polakët, në të vërtetë, këta nuk merrnin pako nga askush. Nga ana tjetër, polakët e KB-së, që merrnin ndihma nga shtëpia, po ashtu merrnin nga të sëmurët qoftë duhan qoftë ushqime.

Kundruall schreiberit, një major polak në moshë, i mbajtur në këtë bllok prej muajsh, nuk dihet pse, veshët e mbyllur me pëlqyer, po luante shah me vetveten, ndërsa përposh tij nachtwacha6 urinoi përtueshëm në një papagall të xhamit dhe menjëherë u rras nën mbuloja. Në fjetoret e tjera gërhisnin dhe kolliteshin, mbi stufëz kërcëllinte salloja dhe, si gjithmonë rreth mbrëmjes, mbante një vapë mbytëse.

Schreiberi zbriti nga shtrati dhe e mori një pako në dorë. Kryetari i bllokut ia kaloi vrazhdësisht një mbulojë, ia zgjati një palë nallane druri dhe dolën nga blloku. Nga dritarja u pa, para bllokut 14, kryetari i bllokut t’ia hiqte mbulojën nga supet, t’ia merrte nallanet dhe t’i jepte një dackë në supe, ndërsa schreiberi, i cili kishte të veshur vetëm një këmishë nate që ia valëviste era, po hynte në bllok në shoqëri të një pflageri tjetër.

Vetëm kah mbrëmja, kur u shpërndanë nëpër fjetore racionet e çajit dhe pakot, pflegerët nisën t’i nxirrnin jashtë myslimanët** nga blloqet dhe t’i vinin në radhë nga pesë veta para dyerve, duke ua hequr mbulojat dhe mbathjet. Në lager erdhi një SS i turnit dhe i urdhëroi pflegerët të formonin para waschraumit një kordon që askush të mos ia mbathte; ndërkohë në blloqe të tjerët po hanin darkën dhe po rrëmonin nëpër pakot e sapoardhura.

Nga dritarja u pa schreibei ynë të dilte nga blloku 14 me një pako në dorë, të zinte vendin e vet në radhën prej pesë vetash dhe, i cytur nga britmat e pflegerëve, të zvarritej me të tjerët deri te lajtorja.

«Schauen sie mal, Doktor!7» i brita mjekut. E hoqi stetoskopin, u avit me hap të rëndë te dritarja dhe ma hodhi njërën dorë mbi supe. «Do të mund të tregoheshit pakëz më i arsyeshëm, apo jo?».

Jashtë po errej, pamë këmishat e bardha të lëviznin para bllokut, fytyrat nuk dalloheshin më, kaluan nga njëra anë, u zhdukën nga fusha e pamjes; vura re se mbi telat me gjemba ishin ndezur dritat.

«Megjithatë, si i internuar i vjetër, e di saktësisht se pas një ore a dy do të shkojë në gaz, lakuriq, pa këmishë dhe pa pako. Kjo lidhje me atë pronë mbeturinë është e pabesueshme. Mund t’ia kishte lënë ndokujt. Nuk besoj se unë…».

«A mendoni përnjëmend?», pyeti ftohtë doktori. E hoqi dorën nga supi im dhe e lëvizi nofullën si të thithte me gjuhë dhëmbin me karies.

«Falmëni, Doktor, po s’mendoj se ju…», thashë pa u menduar.

Doktori ishte nga Berlini, i kishte bijën dhe gruan në Argjentinë dhe nganjëherë thoshte për vete: wir Preussen8, me një buzëqeshje në të cilën një hidhësi e dhimbshme hebraike përzihej me krenarinë e një ish oficeri prusian.

«Nuk e di. Nuk e di çfarë do të bëja po të shkoja në gaz. Mbase edhe unë do të merrja me vete pakon time».

U kthye kah unë dhe buzëqeshi paksa ironik. Pashë se ishte shumë i lodhur dhe pa gjumë.

«Mendoj se, edhe po të shkoja në oxhak, me siguri do të besoja se gjithmonë do të mund të ndodhte diçka gjatë rrugës. Do ta mbaja pakon si dorën e dikujt, ë?».

U largua nga dritarja dhe pasi u ul në tavolinë më urdhëroi të lëshoja poshtë nga shtrati një të sëmurë tjetër; po përgatiste për të nesërmen abgang-un9 e të shëruarve për lager.

Hebrenjtë e sëmurë po e mbushnin waschraumin me britma dhe gjëmime, donin t’ia vinin zjarrin ndërtesës, por askush prej tyre s’guxonte ta prekte zyrtarin sanitar të SS-ve që po rrinte ulur në një qoshk me sytë gjysmë të mbyllur, duke u shtirë se po dremiste ose po dremiste përnjëmend. Posa ra terri erdhën në lager kamionët e mëdhenj të krematoriumit, erdhën disa SS, i urdhëruan hebrenjtë të linin çdo gjë në waschraum dhe pflegerët nisën t’i fusnin lakuriq në kamionë, derisa u mbushën kamionët me aq persona që, duke qarë dhe duke u lutur, të ndriçuar nga reflektorët, po largoheshin nga lageri të mbajtur për dore dëshpërimisht për të mos u rrëzuar në tokë.

Nuk e di pse pastaj në lager u tha se ata hebrenjtë që përfundonin në gaz këndonin një këngë prekëse në hebraisht që askush s’mund ta kuptonte.

Shënime:

1) I burgosur që në lager kryente punën e shkruesit; Primo Levi e quan «scritturale».

* – Të spikaturit ishin të burgosur bukur të integruar në lager që gëzonin për arsye të ndryshme një pozicion të privilegjuar.

2) Të burgosur në rolin e infermierëve.

3) Lajtore, banjë.

4) «Në trajtim special», gjermanisht në tekst.

5) Gjermanisht, «Në katërmbëdhjetë, doktor, e kuptuat?».

6) Shtrembërim në polonisht i termit të gjermanishtes Nachtwache «roje nate».

** – Myslimanët – term i përdorur në kampet e përqendrimit për t’i përshkruar hebrenjtë në prag të vdekjes nga uria dhe lodhja.

7) «Pa shiko pak, doktor!».

8) «Ne prusianët».

9) «Nisja», në kuptimin e «lirim nga spitali».

/Marrë nga Tadeusz Borowski: “Il mondo di pietra”, Lindau, 2022 /Përkthimi: Gazeta Express/ KultPlus.com

Vdes epidemiologu i parë shqiptar i Kosovës, Isuf Dedushaj

Posted on by Kult Plus

Epidemiologu i njohur, i pari nga shqiptarët e Kosovës, Isuf Dedushaj, ka vdekur në moshën 73 vjeçare.

Lajmin për vdekjen e tij e ka bërë të ditur familja e tij.

Prof. Dr. Isuf Dedushaj ka qenë mjek, epidemiolog, profesor universitar dhe doktor i shkencave të mjekësisë nga Vuthaj, në Mal të Zi.

Shkollën fillore e mbaroi në Vuthaj dhe Guci. Gjimnazin e kreu në Pejë, kurse Fakultetin e Mjekësisë në Prishtinë në mars të vitit 1976.

Fillimisht punoi në Shtëpinë e Shëndetit në Drenas të Drenicës. Në vitin 1976 punësohet në Entin Krahinor për Mbrojtje Shëndetësore ku zgjidhet bashkëpunëtor për lëndën Mjekësi Sociale. Përfundon specializimin për epidemiologji më 20 maj të vitit 1980, duke u bërë kështu epidemiologu i parë shqiptar i Kosovës, sipas biografisë së publikuar nga Kolegji i Kirurgëve të Kosovës.

Studimet pasuniversitare i mbaroi në Fakultetin e Mjekësisë në Universitetin e Sarajevës në Bosnje, ku edhe magjistroi në nëntor të vitit 1983.

Dr. Isuf Dedushaj me 27 nëntor të vitit 1986 në Fakultetin e Mjekësisë mbrojti tezën e doktoratës. Gjatë vitit 1986/1987 përfundoi subspecializimin në imunologji pranë Fakultetit të Mjekësisë në Universitetin e Zagrebit në Kroaci. Punoi në Entin për Mbrojtjen Shëndetësore të Kosovës prej vitit 1976 deri në vitin 1990.

Në Fakultetin e Mjekësisë në Prishtinë, ka qenë edhe prodekan dhe dekan. Prof. Dedushaj ka qenë anëtar i Redaksisë së Revistës Shkencore “Praxis Medica” të Kosovës. Ka publikuar 112 punime shkencore në Kosovë dhe jashtë saj. Është autor i disa monografive shkencore dhe teksteve universitare. /Klankosova.tv/ KultPlus.com