George Orwell ishte novelist, eseist, gazetar dhe kritik anglez. Ai ishte një njeri i fortë i cili shkroi për disa tema kryesore që lidhen me pikëpamjet politike dhe lëvizjet e kohës së tij.
Romanet e tij më të njohura janë Animal Farm dhe Nineteen Eighty-Four. Për fat të keq, ai nuk e mori për të shijuar suksesin e një viti të kaluar.
Puna e Orëell kishte një ndikim të madh në kulturën popullore dhe politike. Orëellian, i cili përshkruan një situatë, ide, apo gjendje shoqërore të identifikuar si destruktive për mirëqenien e një shoqërie të lirë dhe të hapur.
New York Times rendit Owell të dytin në listën e “50 shkrimtarëve më të mëdhenj britanikë që nga viti 1945” dhe në 2016,ndërsa një statujë e tij është vendosur përpara BBC-së në Londër. Orwell kishte një ndjenjë të lartë morale dhe respekt për drejtësinë.
Ja thëniet më të njohura të tij:
“Në një kohë mashtrimi kur tregohet e vërteta është një akt revolucionar.”
“Mënyra më efektive e tyre për të shkatërruar njerëzit është të mohosh dhe të zhdukësh historinë e tyre.”
“Kush e kontrollon të kaluarën kontrollon të ardhmen. Kush kontrollon të tashmen kontrollon të kaluarën.“
“Nëse liria do të thotë asgjë për dikë, kjo do të thotë e drejta për t’u treguar njerëzve atë që ata nuk duan të dëgjojnë.“
“Përballë dhimbjes nuk ka heronj.“
“Fuqia është në grisjen e mendjeve njerëzore në copa dhe bashkimin e tyre përsëri në forma të reja të zgjedhjes suaj.“
“Thelbi i të qënit njerëzor është se njeriu nuk kërkon përsosmëri.“
“Zgjedhja për njerëzimin qëndron midis lirisë dhe lumturisë dhe për shumicën e madhe të njerëzimit, lumturia është më e mirë.“
“Realiteti ekziston në mendjen e njeriut dhe askund tjetër.“
“Njerëzit flenë në mënyrë paqësore në shtretërit e tyre natën vetëm sepse janë të gatshëm ta bëjnë këtë në emër të tyre.“
“Në tërësi qeniet njerëzore duan të jenë të mira, por jo shumë të mira dhe jo mjaft të mira gjatë gjithë kohës.“
“Ne e dimë se askush nuk e merr pushtetin me qëllim të heqjes dorë prej saj.“
“Nëse doni të mbani një sekret, duhet ta fshehni atë nga vetja.“
“Politikanët, mashtruesit, hajdutët dhe tradhtarët nuk janë viktima, por bashkëpunëtorë.“ / KultPlus.com
“Vetëm një i çmendur do të përpiqet për të përshkruar diçka që nuk ekziston në botë!”, në atë botë së cilës ai, Antonio Gaudi i dha një trajtëzim imagjinativ, më shumë se shastisës për sytë e adhurimit, joshës dhe ngasës për ëndjen e përshkimit të atyre linjave, të asaj madhështie kapluese dhe atij sharmi që mund të ngjizet prej një shpirti përfytyrimesh ëndërrtare dhe të jetësohet si një melodi e murosur në ajrin e ngrohtë të shpirtit spanjoll.
Vepra e Antonio Gaudit gjithnjë kërkon atë vullnet të epërm vlerash që rrok me adhurim në dimensionin e përjetimit pasionues të njeriut, tek ai komunikim prej të cilit mund të zgjojë intuitë dhe ndikim.
Gaudi arriti të sfidojë të gjithë tendencat dhe traditat e aplikuara, dhe arrin këtë përmes një veçantie që erdhi për të kombinuar jo vetëm një shumëllojshmëri të stileve tradicionale dhe bashkëkohore arkitekturore, por edhe duke ruajtur origjinalitetin. Ai bëri një përparim të guximshëm në teknologjinë e aplikimit dhe trajtimit të atij dekori të mahnitshëm, unike dhe krijuese, të thellë dhe të pasur. Çdo pjesë nga materialet e ndërtimit, lloji i aplikuar, në derë, bri, dritare, mure, etj. është jo vetëm një vështirësi realizimi, por edhe një shkallë e lartë e aftësisë për ta trajtëzuar atë që vetëm në mendjen dhe projektet e Gaudit mund të kishin përthithur aq zhdërvjelltësi dhe çlirim prej të ngurtës, standardes dhe atij terrori imponues akademik.
Antonio Gaudi për shkallën e vështirësisë, për stilin arkitekturor është klasifikuar si “Dante i arkitekturës”. Vepra që la Gaudi mishërohet prej një stuhie të pangjashme shprehjesh estetike. Ai gjithashtu solli një revolucion transformimesh shndërruese në arkitekturë, duke e kthyer këtë disiplinë të komunikimit estetik në një shkrirje mahnitëse të pikturës, skulpturës, muzikës, poezisë me arkitekturës. Askush si ai nuk i dha ndërtimit një dëshmim kaq të fuqishëm, një zë kaq joshës, një kolorit kaq shpues, linja kaq delikate dhe trajta që do të rivalizonin edhe më magjepsësen muzikë.
Për Gaudin gjithçka është art dhe arti është gjithçka që perceptohet në veprën e vetë krijuesit, natyrës. Sipas arkitektit, “Art domosdoshmërisht vjen nga natyra, sepse natyra ka qenë për njerëzit për të krijuar formën më të veçantë të bukurisë.”
Ndërkohë përkufizimet e stilit ndihmojnë në klasifikimin dhe në katalogimin e prirjeve artistike të një periudhe të caktuar, në këtë mënyrë duke i investuar me kuptimin historik, është gjithashtu e vërtetë që disa artistë dhe arkitektë nuk e përfillin kategorizimin nën ndonjë drejtim.
I tillë është dhe rasti i Antonio Gaudit, vepra e të cilit është vërtetë unike në historinë e arkitekturës. Megjithëse projektet për këtë arkitekt nga Katalonja janë konsideruar shpesh brenda sferës së Artit Nouveau, zgjidhjet e tij stilistike gjithashtu përshpejtuar disa aspekte të caktuara të Ekspresionizmit – shumë të qarta në një krahasim të dritareve në Batllo House në Barcelonë me një nga skicat për Einstein Toëer.
Përveç ndryshimeve të dukshme, ka një ngjashmëri të qartë në përdorimin e një linje të egër, të mprehtë, e cila vetëm imagjinatën frymërore të Gaudit arrin të paraqesë me butësi dhe shkujdesje. Përveç kësaj bota e arkitektëve Spanjollë të formës shfaq një borxh të dukshëm ndaj Viollet-le-Duc, librat e së cilës ndihmuan në mbrujtjen e shijeve të tij artistike. Kjo demonstrohet më së miri nga vepra e tij e cila është konsideruar gjerësisht si kryevepra e tij, Kisha e Sagrada Familia në Barcelonë, në të cilën ai punoi me këmbëngulje gjatë dekadës së fundit të jetës së tij. Plani original ishte një Rizgjim Gotik, i ri-shikuar në një fantazi të harlisur e cila nuk hezitonte të përdridhte dhe të shfytyronte elementë arkitektonikë sikur ata të ishin të realizuar prej nga rërë e butë e ngjyrosur. Në të vërtetë përshtypja e përgjithshme që përcjell katedralja është ajo e një kështjelle prej rëre që ngrenë zakonisht fëmijët në plazh.
Megjithatë, metoda inxhinierike e përdorur nga Gaudi ishte shumë e përzgjedhur, duke arritur efektet në dukje të lira nga ligjet që qeverisin sjelljet statike. Një nga zgjidhjet e tij më të guximshme ishte përdorimi i kollonave të veshura me qeramikë të afta për të përthithur shtypjen dhe peshën njëherësh, në këtë mënyrë të ndërtosh harqe të harlisura është e panevojshme. Një karakteristikë tjetër e veprës së Gaudit është cilësia e tij manifestive piktoreske, e cila duket në shesh e cila shfaqet ne butësi, duke mbështjellë pamjet e volumeve dhe përdorimin e materialve të lehta me ngjyra duke shndërruar sipërfaqet tashmë kumbuese në vetvete. Në këto aspekte, Gaudi u influencua nga principet e Xhon Ruskinit dhe Lëvizjes së Mjeshtërisë dhe Artit.
Vepra dhe jeta
Antoni Gaudi i Kornetit u lind më 25 Qershor 1852 në. Ai erdhi nga një familje mjeshtrash, i jati ishte mjeshtër i përpunimit të bakrit nga i cili ai përfitoi shkathtësitë e jashtëzakonshme të duarve dhe studjoi arkitekturë në Akademinë e Barcelonës. Informacioni për estetikën e tij personale, komplekse ishte e influencuar nga një shumëllojshmëri faktorësh, duke përfshirë kurset që ai mori në filozofi dhe në estetikën romantike dhe nga studimet e tij për shkrimet e Viollet-le-Duc. Një nga klientët e parë të Gaudit ishte Count Guell, një industrialist i fuqishëm dhe shumë i kultivuar për të cilin ai projektoi rezidencën e Guellit (1885-1889) dhe Parkun Guell (1900-1914), e cila më vonë u vesh e gjitha me qeramikë. Imagjinata e jashtëzakonshme e Gaudit i dhanë mundësi të plotësonte traditat më tradicionale pa tradhtuar principet aestetike, duke gjetur zgjidhje të paimitueshme në çdo moment virtual. Një rast në këtë pikë është Mila House, e cila revolucionizoi aestetikën në ndërtesën tradicionale të apartamenteve. Ai u përzgjodh të ndërtonte Sagrada Familia në vitin 1882, nga e cila mbeti vetëm një e katërta e përfunduar me vdekjen e tij në vitin 1926.
Nga Spanja e luftës, në Karaibet e peshkimit, deri në Parisin bohem dhe Kubën e tij të dashur, Ernest Heminguej mbetet një nga figurat më karizmatike dhe më të diskutueshme të letërsisë amerikane të shekullit XX.
Një autor që nuk shkruante thjesht, por që jetonte siç shkruante në kufijtë e rrezikut, pasionit dhe të vërtetës. I lindur më 21 korrik 1899 në Illinois, Heminguej do të rritej mes pyjeve dhe liqeneve të veriut amerikan, ku do të formonte dashurinë për natyrën dhe aventurën. Pas një lëndimi në Luftën e Parë Botërore, ai nisi të shkruante në mënyrë të pandalshme, duke i sjellë botës një stil krejtësisht të ri: të thjeshtë, të prerë, por emocionalisht goditës. Ai e quajti këtë teknikë “teoria e ajsbergut” ku më e rëndësishmja është ajo që nuk thuhet. Romane si “Lamtumirë armë”, “Për kë bie kambana” dhe “Plaku dhe deti” janë tashmë klasike të padiskutueshme, ku përmes personazheve të thjeshtë e dialogëve të ftohtë, Heminguej rrëfen ndjenja të mëdha, dilema ekzistenciale dhe sfida njerëzore. “Plaku dhe deti” i dha çmimin Pulitzer në vitin 1953 dhe ishte arsyeja kryesore pse ai fitoi edhe çmimin Nobel në Letërsi një vit më vonë. Ai nuk ishte vetëm një autor ishte reporter lufte, udhëtar, gjahtar, peshkatar dhe piroman emocional.
Jetoi në Parisin e viteve ’20, ku frekuentonte rrethet e Gertrude Stein dhe F. Scott Fitzgerald. Raportoi nga Lufta Civile Spanjolle dhe zbarkimi në Normandi gjatë Luftës së Dytë Botërore. U plagos disa herë, përfshirë një aksident ajror në Afrikë, dhe mbeti gjithmonë i obsesionuar nga vdekja dhe sfida me të. Jeta e tij e mbushur me drama dhe alkol nuk e kurseu nga dhimbjet mendore. Në moshën 61-vjeçare, në vitin 1961, ai vendosi të mbyllte jetën e tij me një armë gjuetie një mjet që e shoqëroi gjatë gjithë ekzistencës së tij. Vdekja e tij u përjetua si një tronditje kulturore. Por Heminguej nuk vdiq. Ai mbeti në çdo faqe që shkroi, në çdo fjali të qartë, në çdo njeri të zakonshëm që përballet me stuhitë e jetës. Ai na mësoi se guximi nuk është mungesa e frikës, por përballja me të. Dhe ndoshta, përmes rrëfimeve të tij, e kuptuam pak më mirë çfarë do të thotë të jesh njeri.
Vitet e fundit të shkrimtarit, frika, ankthi dhe depresioni që e ndalonin të shkruante
Në çdo brez shkrimtarësh lind një zë që nuk flet vetëm për kohën e vet, por edhe për një botë të brendshme universale të heshtur, të thyer dhe të pamëshirshme. Për shekullin XX, ky zë kishte një emër: Ernest Heminguej. I gjatë, me mjekër të dendur dhe sy që shihnin drejt e në thelb të gjërave, Heminguej ishte më shumë se një autor: ishte një mënyrë jetese, një filozofi maskiliste dhe ekzistencialiste e përmbledhur në fjali të shkurtra, por që zhurmojnë gjatë në vetëdijen tonë. “Njeriu shkatërrohet, por nuk mposhtet”, shkruante ai një pohim që dukej si besimi i fundit i një njeriu që jetoi gjithë jetën në përpjekje për të mos u thyer, dhe përfundoi duke u thyer vetë. Ai nuk shkroi për të zbukuruar botën. Ai shkroi për ta zbërthyer atë. Stili i tij i ftohtë, i prerë, i zhveshur nga zbukurimet, është cilësuar si “teoria e ajsbergut”: 1/8 shihet, 7/8 janë nën ujë ashtu si ndjenjat, dhimbjet, heshtjet, brishtësitë që ai i shfaqte vetëm në nëntekst. Ai e dinte që njeriu nuk shpëton nga vetja, por të paktën mund ta kuptojë më mirë përmes një historie. Ai kaloi nga fushat e betejës në Parisin artistik, nga Karaibet në Kubë, nga peshkimi me tonelata në biseda të heshtura me veten. Në dukje jetonte jetën që çdo burrë do të kishte zili: me aventura, gra, famë dhe adrenalinë. Por përbrenda, Heminguej ishte gjithnjë në luftë me kujtimet, me depresionin, me trashëgiminë familjare të vetëvrasjeve që e ndiqte si një mallkim i heshtur.
U martua katër herë, e donte fuqishëm gruan e radhës derisa nuk e duronte më. Kishte nevojë të dashuronte për të shkruar, dhe kishte nevojë të shkruante për të mos u rrëzuar. Gratë e tij nuk ishin vetëm të dashura ishin muza, shpëtim, dështim, pretekst dhe pasqyrë. Ai nuk e përballonte mirë rutinën. Qetësia e vriste, stabiliteti e mërziste. Prandaj kërkonte gjithmonë një tjetër vend, një tjetër luftë, një tjetër rrezik, një tjetër grua. Ishte gjithmonë në kërkim jo të diçkaje që mungonte, por ndoshta të një versioni të vetes që mund ta mbante më gjatë. Në vitet e fundit u përball me ankthin, paranojën, harresën. Kishte frikë se nuk mund të shkruante më. E përjetoi këtë si një fund, jo vetëm të karrierës, por të ekzistencës. Në vitin 1961, në një mëngjes pa shumë fjalë, vendosi të mbyllte llogaritë me jetën jo nga frika, por nga bindja se tashmë kishte dhënë gjithçka.
Katër dashuritë e dështuara të Ernest Heminguejt, tradhtitë dhe pasionet
Në letërsi shkroi si askush tjetër. Në jetë dashuroi si i çmendur dhe u rrëzua si legjendë. Ernest Heminguej ishte një nga ata burra që nuk i përkisnin vetëm epokës së tyre, por që e shtrinë hijen nëpër dekada edhe me librat, edhe me jetën e çrregullt, të dhimbshme dhe të paparashikueshme. Nuk është e lehtë të ndash Heminguejn nga mitet që vetë ndërtoi. Por në qendër të gjithçkaje, ishte një burrë që dashuroi gratë po aq fort sa dashuroi luftën dhe rrezikun. U martua katër herë, dhe të katra gratë qëndruan pranë një njeriu gjenial, por edhe të vështirë, impulsiv, egocentrik, që shpesh ndante më shumë emocione me letrën sesa me njeriun përballë. Hadley Richardson, gruaja e tij e parë, ishte një pianiste e butë nga Çikago, të cilën e njohu në Paris në vitet e “gjeneratës së humbur”.
Ajo e përkrahu në vitet e para të shkrimit, kur Heminguej jetonte me para borxh, por martesën e tyre e rrëzoi një tjetër grua: Pauline Pfeiffer, një gazetare elegante e “Vogue”, që u bë gruaja e dytë. Ajo i solli edhe suksesin, por edhe një jetë më të ftohtë, më borgjeze, nga e cila ai u mërzit shpejt. Me Martha Gellhorn, gruaja e tretë dhe korrespondente lufte si ai, ndanë jo vetëm fjalë dhe seks, por edhe frikën e vdekjes në vijën e parë të zjarrit në Spanjë dhe Normandi. Ajo ishte ndoshta e vetmja që nuk i duronte kapriçot e tij, dhe në fund ishte ajo që iku. Heminguej, me ego të lënduar, e quajti “grua e padukshme” për pjesën tjetër të jetës. Mary Welsh, gruaja e katërt, ishte e vetmja që qëndroi deri në fund, edhe pse nuk ishte më Heminguej i viteve të lavdisë.
Në atë kohë, ai ishte një burrë i plakur para kohe, me kujtesë të turbullt, i lodhur nga alkooli, ilaçet dhe frika se nuk mund të shkruante më si dikur. Gratë në jetën e tij nuk ishin thjesht partnere ishin pretekste për të dashuruar, për të urryer, për të frymëzuar apo për t’u arratisur. Ai nuk e kërkoi kurrë stabilitetin; ai kërkonte përjetësinë. Por përjetësia nuk vjen me një grua të vetme. Ai donte gjithçka dhe kur gjithçka nuk mjaftonte më, mbeti vetëm. Përtej martesave, Heminguej kishte një marrëdhënie të ndërlikuar edhe me seksualitetin, që disa studiues e kanë komentuar si të ngarkuar me kontradikta.
Ai urrente dobësinë, por brenda vetes ndiente krisje që s’mund t’i pranonte dot. Kjo e bënte jo vetëm të paarritshëm, por edhe të rrezikshëm për këdo që e donte vërtet. Ai pinte pa masë, fliste me cinizëm, shkruante si burrë, dashuronte si poet dhe ikte si fëmijë. U përpoq disa herë të vetëvritej përpara se ta realizonte më 1961, duke e mbyllur jetën me të njëjtën armë që e kishte shoqëruar në Afrikë, në peshkim dhe në dhomat e vetmisë. Ernest Heminguej nuk ishte burri ideal. Ai ishte një zjarr që digjte veten dhe të tjerët. Por është e pamundur të flasësh për të dhe të mos ndjesh një përzierje habie, dhimbjeje dhe admirimi. Ai nuk e la pas një martesë të përkryer, por la një jetë që rrëfehet ende, si një roman i madh, i çarë në mes, por i paharruar. /Konica.al/ KultPlus.com
Në portin detar të Durrësit mbërriti kroçera eksploruese “National Geographic Orion”, pas qëndrimit dyditor në portet shqiptare.
Anija, e gjatë 102 metra dhe e gjerë 14 metra, me 50 dhoma dhe një ekuipazh prej 70 marinarësh, do të vijojë më pas lundrimin drejt Kroacisë.
Kjo është vizita e parë që “National Geographic Orion” realizon në Shqipëri, duke sjellë në bord 108 turistë amerikanë të interesuar për turizmin e aventurës dhe ekspeditave.
Durrësi është porti i dytë, pas Sarandës, ku ankoron kjo kroçerë. Turistët do të kryejnë një tur 8-ditor në vende të ndryshme të Mesdheut, përfshirë edhe Shqipërinë.
Pas ndalesës në Durrës, udhëtimi i tyre do të vazhdojë drejt Divjakës, ku do të vizitojnë lagunën e Karavastasë dhe pelikanin kaçurrel, ndërsa qyteti i radhës që do eksplorojnë është Kruja.
Gjatë qëndrimit në Durrës, në bord të anijes u zhvilluan shkëmbime kortezie mes kapitenit të anijes, Alex Dudov, dhe kapitenit të Portit të Durrësit, Taulant Allkja.
Ky i fundit theksoi se “National Geographic Orion” do të vizitojë portet shqiptare edhe pesë herë të tjera gjatë këtij viti dhe është planifikuar të rikthehet edhe vitin tjetër. Ai e përshkroi anijen si një simbol të turizmit të aventurës dhe ekspeditave, që po sjell në Shqipëri vizitorë të shumtë nga SHBA.
Kapiteni Alex Dudov u shpreh se shpreson të kthehet shpesh në këtë vend të veçantë të Adriatikut dhe Jonit. Ai nënvizoi se në itinerarin e saj janë përfshirë edhe vende si Greqia, Mali i Zi dhe Kroacia, ndërsa synimi i tij është të tregojë “Shqipërinë reale” për turistët, duke inkurajuar kështu rritjen e numrit të vizitorëve në vend.
Një nga veçantitë e “National Geographic Orion” është pajisja me mjete zhytjeje dhe mjete të vogla transporti, të cilat u ofrohen turistëve kuriozë për të eksploruar vende dhe relikte nënujore gjatë udhëtimeve të tyre.
Pas qëndrimit dy ditor në portet shqiptare, anija do të vazhdojë lundrimin e saj drejt Kroacisë, duke mbajtur në agjendë edhe shumë vizita të tjera në portet e Mesdheut./atsh/ KultPlus.com
Sonte, bëhet hapja e ekspozitës personale e fotografit Wade Goddard, të titulluar “Fotografi të luftës së Kosovës“, e cila do të mbahet në Qendrën Barabar.
“Dy dekada pas fotografive të Wade Goddard nga lufta e Kosovës, imazhet e tij ende tronditin me përjetimin e drejtpërdrejtë të vuajtjeve që ai ka kapur. Puna e tij përfaqëson ndoshta regjistrimin më gjithëpërfshirës të një konflikti relativisht të shkurtër por brutalisht të eger që shkaktoi më shumë se 10,000 viktima në më pak se tre vjet dhe ndoshta shkatërroi përgjithmonë marrëdhënien gjithmonë të brishtë mes fqinjëve shqiptarë dhe serbë që jetojnë në këtë territor diskutabil.
Imazhet e tij kapin si momentet ikonike të lidhura me luftën—forcat e ushtrisë serbe të armatosura rëndë, rebelët e UÇK-së me flamurin e tyre të kuq shqiptar, refugjatët e dëshpëruar, hyrja triumfuese e forcave të NATO-s – por edhe aspektet më pak të njohura dhe më të pakëndshme të konfliktit, si hakmarrjet e përhapura të kryera ndaj fshatarëve serbë dhe romë në Kosovë pas luftës, duke çuar në shpërnguljen dhe ikjen e tyre masive. Në formën më të thjeshtë, historia e Kosovës është një histori gjakderdhjeje dhe urrejtjeje, dhe jo triumfi.” – Shkëputur nga teksti i Peter N. Bouckaert, Ish-drejtor i Emergjencave, Human Rights Watch.
Hapja organizohet sonte, 25 qershor, në ora 19:00, në Grand Hotel – Kati 4, në Barabar Centre./ KultPlus.com
Të gjithë bashkitë në vend janë angazhuar për të përcaktuar zonat malore që do të zhvillohen për investime. Ndërsa është botuar në Fletoren Zyrtare, udhëzimi për përcaktimin e rregullave të hollësishme për dokumentacionin dhe procedurën e shpalljes së zonës me përparësi zhvillimin e ekonomisë malore nga të gjitha bashkitë në vend.
Sipas procedurave të identifikimit të zonave të zhvillimit, brenda 10 ditëve nga hyrja në fuqi e këtij udhëzimi, kryetarët e bashkive do të urdhërojnë ngritjen e grupeve të punës për identifikimin dhe hartëzimin e zonës së zhvillimit brenda territorit të bashkisë.
Procesi do të realizohet në bashkëpunim me drejtorinë përkatëse vendore të Agjencisë Shtetërore të Kadastrës, për të verifikuar statusin e pronës së poseduar nga pretenduesi për t’u njohur posedues jo pronarë në atë pjesë të territorit që synohet të shpallet zonë zhvillimore.
Sipas udhëzimit, kryetari i bashkisë do të paraqesë pranë ministrit përgjegjës për pushtetin vendor kërkesën për shpalljen e zonës zhvillimore në territorin e bashkisë.
Në dosje do të jenë të përfshira: raporti përmbledhës i procedurës së ndjekur nga bashkia, hartën e zonës së propozuar, dokumenti analizues mbi efektet e pritshme dhe se si shpallja e zonës së zhvillimit mund të kontribuojë në nxitjen dhe realizimin e potencialit për zhvillim ekonomik, industrial apo turistik të zonës.
Nga paketa e maleve qeveria pret një ofertë turistike edhe më të larmishme. Një pjesë e investimeve do të kenë formën agroturistike, një formë investimi që ka gjetur zbatim në vitet e fundit gjerësisht në vendin tonë.
Qeveria ka parashikuar që 500 aplikimet e para do të jenë pa taksa. Synohet që një pjesë e emigrantëve të kthehen në vend për të përfituar nga nisma./atsh/ KultPlus.com
Filharmonia e Kosovës ka ndarë posterin zyrtar të operës “Syrigana: Një operë në pesë akte” – një ngjarje e papërsëritshme që do të zhvillohet për vetëm një natë në fshatin Syriganë, në zemër të Drenicës.
Sipas një njoftimi për media kjo vepër e re performuese, e bashkëkrijuar me Filharmoninë e Kosovës, sjell një rrëfim dashurie të frymëzuar nga mitet lokale dhe kujtesa personale e kolektive, të vendosura në një peizazh që flet për historinë e një rajoni të tërë.
“Me një skenë të ndërtuar nga vagona traktorësh, pjesëmarrje nga artistë lokal dhe tinguj të gjallë nga Filharmonia, “Syrigana” është një ftesë për të imagjinuar të kaluarën, të tashmen dhe të ardhmen ndryshe”, thuhet në njoftim.
Konkursi i fotografisë “International Tirana Photo Festival” ndau çmimet e edicionit të tij të 8-të.
Në Kategorinë “Single”, fitues u shpall Denis Morina dhe e dyta u rendit Florie Cenaliaj.
Ndërsa në Kategorinë “Foto Stories” vendin e parë e fitoi Radoje Jovanociv dhe të dytin Mehmet Uluyurt. Juria vendosi të vlerësonte me çmim inkurajues Esmeralda Korinin, ndërsa çmimi i publikut shkoi për Giulia Forza-n. Gjithashtu pati edhe një çmim për videon më të mirë, të cilin e meritoi Altin Serani.
Tema kuratoriale e këtij edicioni ishte “Mesdheu”, temë e cila kërkoi nga fotografët, shqiptarë apo të huaj, pa dallim nëse ishin amatorë, profesionistë apo thjesht entuziastë të këtij medium, të sillnin prirjet e tyre artistike në të treja kategoritë e Festivalit; Foto Singles, Foto Stories dhe Short Video.
Çmimet e edicionit të 8-të u ndanë në një atmosferë të ngrohtë me komunitetin e fotografëve të këtij festivali. Ishte i pranishëm edhe nënkryetari i Bashkisë, Andi Seferi, fotografi Roland Tasho i cili së bashku me Rozafa Shpuzën ishin në jurinë e festivalit, e gjithashtu shkrimtari Ben Blushi e kuratori i ekspozitës Elton Koritari.
Punët pjesëmarrëse në festival u stampuan në një album fotografik të titulluar “Mediterranean”.
Muzika klasike vazhdon të magjepsë breza të tërë, duke tejkaluar kohën dhe teknologjinë. Të dëgjuara në koncertet më të mëdha, përdorur në filmat më të famshëm dhe shpesh të luajtura në ceremoni apo momente të veçanta, këto kompozime nuk janë vetëm tinguj por janë histori, emocione artistike të përjetshme.
Këto vepra përfaqësojnë jo vetëm kulmin e mjeshtërisë muzikore, por edhe fuqinë e muzikës për të lidhur njerëzit përtej kohës, gjuhës dhe kulturës.
Antonio Vivaldi, “La Primavera” (Pranvera) – Nga cikli “Le Quattro Stagioni” (Katër Stinët), kjo pjesë është një nga më të njohurat e muzikës baroke.
Ludwig van Beethoven, “Sonata e Hënës” (Sonata Nr. 14 në Do Minor “Quasi una fantasia”, Op. 27 Nr. 2) – Një nga veprat më të famshme për piano, me një ndjesi melankolike dhe të qetë.
Claude Debussy “Arabesque Nr. 2 në Mi maxhor” – Një pjesë impresioniste që shquhet për finesën dhe lëvizjen e lehtë melodike.
Ludwig van Beethoven, “Für Elise” – Një nga veprat më të njohura për piano solo, shpesh e njohur nga fillestarët e pianos.
Ludwig van Beethoven, “Simfonia Nr. 5 në Do minor, Op. 67” – Me hyrjen ikonike kjo simfoni është simbol i triumfit ndaj fatit.
Felix Mendelssohn “Ëndrra e Natës së Verës: Marshi i Dasmës” – Një pjesë që luhet shpesh në dasma, me tone magjike dhe romantike.
Johann Sebastian Bach “Toccata dhe Fuga në Re minor, BWV 565” – Një pjesë dramatike për organo që shpesh përdoret në filma dhe skena horror.
Johannes Brahms , “Vallet Hungareze Nr. 5” – Një vals plot energji dhe ritëm folklorik.
Wolfgang Amadeus Mozart “Sonata për Piano Nr. 11 në La maxhor, K. 331: III. Alla Turca” – E njohur si “Rondo alla Turca”, kjo pjesë është mjaft ritmike dhe e gjallë.
Franz Schubert “Ave Maria” – Një pjesë vokale e thellë dhe e ndjerë, shpesh e interpretuar në ceremoni fetare.
Wolfgang Amadeus Mozart “Eine kleine Nachtmusik” (Serenata Nr. 13 për Orkestër në Sol Majore, K.525) – Një serenatë e lehtë dhe e njohur që simbolizon klasikën vjeneze.
Niccolò Paganini “Caprice Nr. 24 në La minor” – Një nga pjesët më të vështira për violinë solo, e famshme për virtuozitetin e saj.
Pyotr Ilyich Tchaikovsky “Liqeni i Mjelmave” – Një balet romantik dhe tragjik, me muzikë që është bërë ikonike për kulturën klasike.
Johann Strauss II , “Danubi Blu” (An der schönen blauen Donau, Op. 314) – Valsi më i famshëm në botë, simbol i elegancës vjeneze.
Wolfgang Amadeus Mozart, “Simfonia Nr. 40 në Sol minor, K. 550” – Një simfoni dramatike dhe plot tension që tregon mjeshtërinë e Mozartit. /rtsh.al/ KultPlus.com
Aktori ishte më i njohur për punën e tij në telenovela si “Santa Barbara”, “General Hospital” dhe “Guiding Light”. Krahas punës së tij në telenovela, ai u shfaq edhe në serialin “The Morning Shoë”.
Gruaja e Joe, Jean Marinelli konfirmoi në një deklaratë për The Hollywood Reporter se ai kishte vdekur të dielën në moshën 68-vjeçare pas një beteje me kancerin në stomak, transmeton Klankosova.tv .
Midis viteve 1980 dhe 2000, Joe u shfaq në një numër serialesh të ndryshme, duke bërë fillimisht emër për veten si Bunny Tagliatti në “Santa Barbara”. Kohët e fundit, aktori luajti rolin e Donny Spagnoli në The Morning Shoë të Apple TV+ së bashku me Reese Witherspoon dhe Jennifer Aniston.
Michael Joseph Jackson, lindi më 29 gusht 1958 në Gary, Indiana.
Ai ishte muzikant, këngëtar, autor, producent, kompozitor, koreograf, prodhues, valltar amerikan. I pagëzuar si Mbreti i Popit, apo siç kanë dëshirë ta quajnë adhuruesit e kësaj muzike, King of Pop, ai njihet si një nga artistët më të mëdhenj të të gjitha kohërave. Kontributet e Jackson në muzikë, kërcim, modë, e kanë bërë atë një figurë globale në kulturën botërore për më shumë se katër dekada.
Michael Joseph Jackson vdiq më 25 qershor 2009 në Los Anxhelos, Kaliforni./ KultPlus.com
Deputetët e Kuvendit të Kosovës do të mblidhen sërish sot, në përpjekjen e 37-të me radhë për ta konstituar legjislaturën e nëntë të këtij institucioni.
Procesi vazhdon të mbetet i bllokuar në votimin e Komisionit për votim të fshehtë për zgjedhjen e kryetarit të Kuvendit: PDK, LDK, AAK dhe Lista Serbe deri më tani nuk kanë propozuar as anëtarë për Komisionin për votim të fshehtë dhe as nuk kanë marrë pjesë në votim. Si pasojë, sa herë që kjo çështje është hedhur në votim, ka dështuar për shkak të mungesës së kuorumit. Në seancën e fundit, propozimi për themelimin e Komisionit nuk arriti të kalojë, pasi 53 vota ishin për, një kundër dhe asnjë abstenim.
Letërsia botërore ka tituj dhe autorë, të cilët kanë vënë gurthemele të mëdhenj të mendimit dhe shprehjes, të idesë dhe filozofisë, të mesazhit dhe figurshmërisë, alegorisë dhe groteskut… të gjithë atij ansambli vlerash dhe qëllimsishë. Në këtë univers të parrokshëm, “Ferma e Kafshëve” e George Orwell ka ardhur për të mbetur një shënjim të atij misioni të lartë që pena mëton, urtësisht, artistikisht dhe kurajshëm.
“Ferma e Kafshëve” është një novelë alegorike nga George Orwell. Ajo u botua s’pariherë në Angli më 17 gusht 1945. Sipas shkrimtarit, libri reflekton ngjarjet që çuan në Revolucionin Rus të vitit 1917 dhe më pas në epokën staliniste të Bashkimi Sovjetik. Orwell si një socialdemokrat, ishte një kritik i ashpër i Josif Stalin, gjithashtu dhe armiqësor ndaj Moskës, drejtuar stalinizmit. Qëndrim, i cili ishte formuar në mënyrë kritike nga përvoja e tij personale gjatë Luftës Civile Spanjolle. Ai besonte se në Bashkimi Sovjetik ishte instaluar një diktaturë brutale, e ndërtuar mbi një kult të personalitetit dhe i zbatuar nga një sundim terrori. Në një letër drejtuar Yvonne Davet, Orwell e përshkroi librin “Ferma e Kafshëve” si një përrallë satirike kundër Stalinit. Në esse-në e tij “Pse unë shkruaj ” (1946), George Orwell shkroi se “Ferma e Kafshëve” ishte i pari libër, në të cilin ai u përpoq, me vetëdijen e plotë të asaj që po bënte, “për të bashkuar qëllimin politik dhe qëllimin artistik në një tërësi”. “Ferma e Kafshëve” ka fituar statusin si një prej 100 romaneve më të mira në gjuhën angleze, sipas “Time Magazine.
Idenë e këtij libri ai e kristalizoi në kohën kur ai detyrohej që të ikte nga spastrimet e komunistëve në Spanjë, e kishte inspiruar atë që të kuptojë se “sa lehtë propaganda totalitare mund ta kontrollojë mendimin e njërzve të ditur në vendet demokratike”.
Për këtë ‘përrallë satirike në fermë’ Orwell u inspirua pasi që e pa një djalë të vogël që e rrahte kalin çdo herë kur ai nuk e merrte drejtimin që i thoshte djaloshi. “E kuptova se nëse edhe kafshët e kuptojnë fuqinë e tyre ne njerëzit nuk do kishin fuqi mbi ta, dhe se njerëzit i shfrytëzojnë kafshët njëjtë si të pasurit që e shfrytëzojnë proletariatin”. Orwell fillimisht kishte shumë vështirësi në marrjen e dorëshkrimit për këtë libër, e kryesisht kjo frikë ishte për shkak të ndjenjave të tij anti-ruse. Libri më në fund u pranua për t’u botuar nga botuesi britanik, Jonathan Cape. Mirëpo edhe kësaj kompanie nuk i’u deshtë shumë për të ndryshuar mendje. Kjo sepse botuesi u kërcënua nga Peter Smollet, një zyrtar i qeverisë ruse.
Bota përball këtij libri u nda më dysh. Kritika nuk u kursye ta fshikullojë. E megjithatë ai pati një sukses të padikutueshëm. Ai vërtetë nuk arriti të rrëzonte stalinizmin nga sundimi gjakatar dhe mizoritë që ushtroi ndaj popullit rus, por ama e denoncoi atë botërisht. Si pakkush, ai guxoi të sulmonte me penë një armik dhe një barbar. Gjithashtu ai i dha botës një mësim të vyer. “Ferma e Kafshëve” është alegoria politike më e famshme e shekullit të XX. /Albert Vataj/ KultPlus.com
Në majin e vitit 2025, Shqipëria ka përjetuar një fluks të lartë vizitorësh, sipas të dhënave të fundit të Agjencisë së Statistikave të Shqipërisë (INSTAT). Gjatë këtij muaji, në vend kanë hyrë mbi 1,6 milion shtetas shqiptarë dhe të huaj që shënon një rritje prej 4,3 për qind krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit 2024.
Vetëm turistët e huaj kanë qenë mbi 987 mijë, që përfaqëson një rritje prej 1,4 për qind krahasuar me majin e vitit të kaluar. Ndër ta, 95 për qind kanë qenë shtetas nga vendet e Europës, konkretisht 72 për qind nga Europa Jugore dhe 14 për qind nga Europa Perëndimore, raporton Trt global, transmeton Klankosova.tv.
Qëllimi kryesor i vizitave ka qenë turizmi. Hyrjet për pushime përbëjnë 98 për qind të rasteve, me një rritje prej 0,9 për qind krahasuar me majin e vitit 2024.
Gjithashtu, gjatë periudhës janar–maj 2025, Shqipërinë e kanë vizituar gjithsej 3,4 milionë turistë të huaj – 3,9 për qind më shumë se në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.
Pritshmëritë e turoperatorëve mbeten të larta, veçanërisht për muajt e verës, kur Shqipëria zakonisht regjistron flukset më të mëdha turistike.
Akademiku i njohur shqiptar Rexhep Qosja sot feston datëlindjen e 88-të. Ai ka lindur më 25 qershor 1936 në Vuthaj te Kelmendit, Malit të Zi, shkruan KultPlus.
Katër klasat e para të fillores i kreu në Vuthaj, kurse gjysmëmaturën në Guci.Shkollën normale e mbaroi në Prishtinë. Më 1964 diplomoi në degën Gjuhë-letërsi të Universitetit të Prishtinës. Studimet pasuniversitare i kreu në Universitetin e Beogradit, Beograd ku në vitin 1971 mori titullin “Doktor i shkencave filologjike” me temën “Asdreni-jeta dhe veprat”. Ishte punonjës shkencor në Institutin Albanologjik të Universitetit të Prishtinës dhe drejtor i këtij Instituti prej vitit 1972 deri më 1981.
Është autor i mbi tridhjetë librave me studime për letërsinë dhe kritikë letrare, prozë artistike, tregime, romane dhe drama, publicistikë e shkrime polemike Ka botuar recensione, vështrime, artikuj, sprova, trajtesa e studime në revista shkencore e letrare, duke trajtuar në to çështje të veçanta të letërsisë shqipe dhe të krijimtarisë letrare në përgjithësi. Disa punime dhe vepra të tij janë përkthyer në gjuhë të tjera.
Për krijimtarinë shkencore e letrare është çmuar me: Shpërblimin e qytetit të Prishtinës, më 1968; me Shpërblimin Krahinor të Dhjetorit më 1969; me dy shpërblime të SHSH të Kosovës, më 1972 dhe 1974 dhe me Shpërblimin e RS të Serbisë – 7 Korriku, më 1975, me Çmimin “Pjetër Bogdani”, 2010 për romanin “Bijt e askujt”, Gjilani Çmimin letrar- Beqir Musliu, më 22 qershor 2012 ia dorëzoi akademikut Rexhep Qosja . Ai është marrë edhe me veprimtari politike; në periudhën 1998-2000 drejtoi një parti politike në Kosovë. Në vitin 2000 kryetari i Republikës së Shqipërisë i dha çmimin “Nderi i Kombit”. Qosja është anëtarë i rregullt i ASHA të Kosovës./ KultPlus.com
Alvaro Vitali, aktori dhe komediani italian shumë i dashur për rolin e tij si Pierino dhe personazhet e tij të shumtë në filmat e zhanrit komedi vdiq sot pasdite në Romë në moshën 75-vjeçare, sipas “ilsole24ore”.
I lindur më 3 shkurt 1950, Vitali ishte shtruar në spital dy javë më parë për bronkopneumoni të përsëritur.
Alvaro Vitali lindi në një familje të klasës së mesme, babai i tij ishte pronar i një kompanie të vogël ndërtimi ndërsa nëna e tij drejtonte një fabrikë të vogël “Titanus”.
Pasi mbaroi klasën e tetë, ai la shkollën dhe pasi punoi për një periudhë si elektricist, talenti i tij si komedian u zbulua nga Federico Fellini gjatë një audicioni.
Në vitin 1969, Vitali bëri debutimin e tij në kinema me një rol të vogël në filmin “Fellini Satyricon”.
Më pas ai u shfaq në “I clowns” (1971), në filmin “Roma” (1972), në të cilin ai luan rolin e një balerini, një rol që ai e luajti edhe në vitin pasardhës në filmin “Polvere di stelle”, me regji dhe protagonist Alberto Sordi, dhe në filmin “Amarcord” (1973), me Ciccio Ingrassia.
Fama e Vitali është e lidhur ngushtë me komedinë italiane. Pasi luajti në filmin “La poliziotta” (1974), me regji të Stefano Vanzina, Vitali tërhoqi vemendjen e producentit Luciano Martino. Që nga ai moment, Vitali filloi të punojë me kompaninë e prodhimit të filmave “Dania-Film”.
Alvaro Vitali ka luajtur në mbi 150 filma. Në vitet 2004-2005, ai u rikthye në “Striscia la Notizia” në rolin e Jean Todt, atëherë drejtor i Scuderia Ferrari.
Në vitin 2006, ai mori pjesë në edicionin e tretë të reality show-t “La Fattoria”, por iu desh ta braktiste për shkak të problemeve me astmën./KultPlus.com
Është e çuditshme, por të jetosh do të thotë të krijosh kujtime të së ardhmes; pikërisht tani , këtu përballë detit, di që jam duke përgatitur kujtime të vogla, që ndonjëherë do më sjellin melankolinë dhe zhgënjimin. Jeta është kaq e shkurtër dhe zanati i të jetuarit kaq i vështirë saqë sapo njeriu fillon ta mësojë, i duhet të vdesë.
Në jetë janë më të rëndësishme iluzioni, imagjinata, dëshira dhe shpresa. Tek mirësia fshihen të gjitha llojet dijes. Me masën që i afrohemi vdekjes, njëkohësisht i afrohemi tokës… copëzës së tokës në të cilën rrodhi fëmijëria jonë, në të cilën kemi luajtur… magjia e parikuperueshme e të parikuperueshmes fëmijëri.
Çfarë maske vendosim, apo çfarë maske ka për të na mbetur kur të jemi vetëm, kur të besojmë që askush, askush nuk na sheh, nuk na kontrollon, nuk na dëgjon, nuk na kërkon, nuk na lutet, nuk na detyron, nuk na sulmon? Zoti im, Zoti im. Vdekja as nuk është tipi im, megjithëse shpesh herë më tërheq.
E kam thënë edhe më parë dhe e rikonfirmoj: kërkimi i një jete humane, duhet të fillojë nga edukimi. Atëherë, të privuar nga afërsia e një përqafimi, apo e një tavoline të përbashkët, do na mbeten “mjetet e komunikimit”./KultPlus.com
Galeria e Arteve Digjitale në Korçë u kthye në një pikë referimi bashkëpunimi artistik mes Shqipërisë dhe Francës, duke sjellë ekspozita interaktive dhe projekte digjitale.
Hapësira moderne dhe teknologjikisht e avancuar e galerisë u vu në funksion të artit bashkëkohor francez, ku artistë nga studio Pil’z në Chambery sollën krijime që ndërthurin vizualen me teknologjinë.
Videoprojektime në mur e shumë elementë interaktivë e transformuan galerinë në një botë virtuale arti dhe ndjesish.
“Jemi këtu për të sjellë këtë projekt, veçanërisht dy videot e Damien Traversaz, që sjell dy përvoja unike. Ne realizuam këto video në mur. Përdorëm këtë dhomë të magjishme. Për mua është vërtet kënaqësi të jem këtu. Edhe qyteti është shumë miqësor’, tha Julien Cuny, artist.
Ky bashkëpunim, në kuadër të Javës së Kulturës Franceze, nuk solli vetëm prezantim të teknologjisë artistike franceze, por edhe një frymëzim për të ardhmen e artit digjital në Shqipëri, shkruan shqiptarja./KultPlus.com
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, priti sot në takim Ambasadorin e Republikës Federale të Gjermanisë në Kosovë, z. Jörn Rohde.
Në fokus të takimit ishin zhvillimet e fundit politike në vend, me theks të veçantë te procesi i konstituimit të institucioneve të reja. Me këtë rast, u diskutua edhe për implikimet e moskonstituimit të institucioneve në procese të tjera të rëndësishme për vendin.
Gjatë diskutimit, u trajtuan gjithashtu mundësitë për thellimin e mëtejshëm të marrëdhënieve bilaterale ndërmjet Kosovës dhe Gjermanisë, në dritën e një qeverie të re në Gjermani, si dhe për angazhimin e përbashkët në fusha të ndryshme me interes të ndërsjellë.
Presidentja Osmani falënderoi Gjermaninë për mbështetjen e vazhdueshme ndaj Kosovës dhe rikonfirmoi gatishmërinë për thellimin e mëtejshëm të bashkëpunimit në dobi të të dyja vendeve./KultPlus.com
Qendra Kinematografike e Kosovës fton të gjithë gjithë filmbërësit, artistët, autorët, punëtorët e filmit dhe industrisë audiovizuale të marrin pjesë në diskutimin publik ‘Hartimi i çmimores së re të industrisë së filmit’, përcjell KultPlus.
Diskutimi do të mbahet më 1 korrik 2025 në Amfiteatrin e Teatrit Kombëtar të Kosovës.
Në vijim gjeni njoftimin e QKK-së:
Ftesë për diskutim publik: Hartimi i çmimores së re të industrisë së filmit
Qendra Kinematografike e Kosovës fton të gjithë filmbërësit, artistët, autorët, punëtorët e filmit dhe industrisë audiovizuale, si dhe të gjithë të interesuarit, të marrin pjesë në diskutimin e parë publik drejt hartimit të çmimores së re, si dokument udhëzues për mbështetjen financiare të projekteve filmike dhe formave të ngjashme audiovizuele.
QKK-ja si fondi kryesor publik për filmin në Kosovë, synon që përmes këtij procesi të hapur dhe gjithëpërfshirës, të ndërtojë një çmimore që pasqyron realitetin aktual të punës krijuese dhe të prodhimit në këtë fushë, duke garantuar barazi, transparencë dhe qëndrueshmëri.
Deri tani është pranuar një propozim për çmimoren e re nga Shoqata e Producentëve, e cila do të ndahet me pjesëmarrësit për diskutim dhe reflektim të përbashkët.
Diskutimi do të mbahet më 1 korrik 2025, nga ora 13:00 deri në 15:00, në amfiteatrin e Teatrit Kombëtar në Pallatin e Rinisë, Prishtinë.
Në poezinë e Sadri Ahmetit të bën përshtypje realizimi dhe thellimi në dramën e jetës njerëzore, përpjekja për të mos i ngjarë askujt tjetër, veç vetes. Poezia e tij e ndjerë dhe e ngrohtë, përsërit vetë jetën, një oshtimë e fuqishme e vetë asaj.
Fantazia e poetit, nuk fluturonte nëpër qiejt e trëndafilta të ëndërrimeve romantike e të zbrazëta, madje nuk mbyllej as në guaskën e egocentrizmit për t’u bërë jehonë e dhimbjeve dhe e gëzimeve të qenies së tij të vetmuar.
Veten Sadriu e vështronte gjithnjë të lidhur me hallka të pazgjidhshme, me fatin e mijëra njerëzve të tjerë, që vërtiteshin nën të njëjtën kube të qiellit ballkanik e që përjetonin çdo ditë fatin e hidhur, që banorëve të këtij gadishulli të lashtë, ua gatoi historia e tyre gjithë luftëra e përpjekje mbinjerëzore për liri, demokraci e diplomaci, si dhe intrigat e Fuqive të Mëdha, të cilat deshën që Ballkani të ishte gjithmonë një mollë sherri, një fuçi baroti në bri të Evropës.
Më fort se kudo, kjo trysni satanike për ta gjymtuar njeriun e për të thyer karakterin e shpirtin e kombit, u ndie nëpër rrathët e ferrit të diktaturës, nëpër burgjet dhe nëpër kampet e përqendrimit. Golio Otoku, ku ndiheshin thikat e dhëmbët kërcënonjëse prej përbindëshi të UDB-së, serbomadhe, ishte pjella më e shëmtuar e shtypjes dhe e poshtërimit njerëzor.
Për çudi, me të përngjasonte mjaft tepër Makronisi grek dhe Spaçi i mijëra viktimave të mjera shqiptare. Ngjet kjo poemë e Sadri Ahmetit me përmbajtjen që na zbulojnë poezia dhe poemat e Ricosit, të Vretakosit dhe të N. Hikmetit. Është po i njëjti realitet i dhimbshëm dhe i llahtarshëm, po e njëjta lëndë jetësore dhe po i njëjti brumë njerëzish, që jetuan këtë ferr të llahtarshëm.
Kujtojmë vetë, ndjejmë frymëmarrjen e një poeti tjetër, që na shfaqet me diçka të veten, jo vetëm në temperament dhe botë të brendshme, por edhe në strukturën e poezisë që na shkruan. Ndihet nëpër këtë poezi shpërthimi i gjakut arbër, më rebeli e më i fismi nga çdo lloj gjaku tjetër, ajo mençuri e filozofi, që në popullin tonë përpunoi jeta e kohërat që jetoi.
Nga fizionomia, poezia e Sadri Ahmetit, është aq brenda frymës së poezisë shqiptare, sa edhe moderne e krejtësisht e tij. Shkrihen nëpër fijezat e nënshtresat folklorike përfitimi nga studimi i poetëve më të dashur për të, ndikimi i De Radës dhe i Mjedës, i Migjenit dhe i Esat Mekulit, por edhe i Ricosit e i Kërlezhës. Sadri Ahmeti nuk pati kohën e mjaftueshme për t’u marrë krejtësisht me poezi, jeta e tij kaloi nëpër mundimet e burgjeve dhe të internimeve, në luftën e përditshme për të fituar bukën e gojës, larg sallave të bibliotekave e të një jete komforte. Poezia e tij përjetoi fatin që përjetoi një popull i tërë dhe ndoshta kjo e afroi më pranë me realitetin tonë dhe e ndihmoi për të mos rënë në kurthin e një poezie thjesht personale dhe egocentrike.
Poeti tregon: “Në vitin1963, kur ndodhesha me punë në Berat, kam shkruar poemën për Golio Otokun, ku u torturuan në mënyrë çnjerëzore dhjetëra mijëra njerëz të pesëmbëdhjetë kombësive. Ata që kishin ngritur këtë kamp të tmerrshëm, donin të përtërinin kampet famëkëqija të nazizmit, ashtu siç u përpoqën dhe në tërë format e politikës me gjithë sloganet e lustrën që mundoheshin t’i jepnin fasadës së jashtme. Njerëzit që vuajtën dhe lënguan në Golio Otok, unë i kam parë me sy, që kur isha çunak, në trevat e vendlindjes sime.
Ata ishin kufoma të gjalla memece, që mund t’i shihje në çdo fshat e qytet të Jugosllavisë. Endeshin si të topitur e zemërvrarë nëpër rrugë dhe mua më dukej, se përmes syve e fytyrës së tyre lexoja si nëpër faqet e një gazete tërë jetën e tyre të pashkruar. U mësova t’i lexoja këto sy e këto fytyra. Përfytyrimi i tyre më ndiqte kudo, zgjuar dhe në gjumë. Në Shqipëri, ku erdha më gëzim, se kisha shpëtuar nga thonjtë e ferrit titist, përjetova me dhimbje pothuaj të njëjtin realitet.
Më vonë, m’u desh të vuaja dhe nëpër galeritë dhe qelitë e ftohta e të tmerrshme të Spaçit. Të tëra këto, më shtynë të shkruaja këtë poemë. Ishte një jetë e tërë, që kërkonte të futej nëpër faqet e vargjet e saj dhe mua m’u desh të vrisja mendjen, se në ç’forma e në çfarë struktura vargëzimi duhej derdhur e gjithë kjo lëndë e bollshme e dhimbshme dhe tragjike, që e përjetoja me vite thellë vetes, e cila s’më linte as edhe një çast të qetë”.
Forma kompozicionale e poemës, që do më pëlqej ta quaj “Dielli nuk lind nga Golio Otoku”, pasi më duket si titull më poetik e më intrigues, ka lindur vetvetiu nën trysninë e vazhdueshme të lëndës jetësore, për të gjetur shtratin, se ku do të derdhej e plotë dhe dramatike, me një ngarkesë të bollshme përshtypjesh e njohje të shumta psikologjie njerëzish, që jetuan këtë ferr të llahtarshëm. Forma e saj është krejtësisht e veçantë. Ajo të kujton më fort strukturën e një romani modern, sesa të një poeme sintezë.
Autorit s’i ka pëlqyer të përmbahej vetëm në kumtimin e një ideje thelbësore, por është munduar të na japë të gjallë gjithë atë tmerr e ato drama të dhimbshme, që ditët luanin për çdo grimcë të kohës nëpër muret e shkëmbinjtë e thiktë e të thatë gëlqeror të Golio Otokut. Nga struktura kompozicionale poema i përgjigjet një mozaiku, por pjesët e këtij mozaiku plotësojnë njëra-tjetrën. Ndeshim nëpër këtë mozaik edhe përshkrime mjedisi e peizazhi, edhe monologë të brendshëm e personazhe të skicuar me mjeshtri e thellësi psikologjike. Lënda jetësore është derdhur me maturi e kursim.
Skëterrës s’iu mbush mendja se ia kish arritur qëllimit.
Ishte dashuria e thellë për jetën, për njerëzit që i prisnin përtej mureve me tela gjembash e kulla vrojtimi, ishte malli për nënat që i prisnin të ktheheshin, malli për motrat e për vajzën e zemrës, ishte besimi e përkushtimi ndaj një ëndrre fisnike e një ideali të madh, ajo forcë që i mbante gjallë këta njerëz të torturuar e të munduar në mënyrat më çnjerëzore. Këtë të vërtetë, poeti na e pohon nëpërmes mjaft faktesh bindëse, atë e gjejmë të shprehur në mënyrë simbolike dhe tek “Kënga e ringjalljes”:
Dikush i ka dhënë nënës besën
Dhe po vdiq i varrosur në gropë kolektive,
Do të ringjallet duke e çliruar
Nga ata që e mbulojnë,
Duke shtyrë shumë këmbë e duar,
Duke këputur pastaj telat me gjemba
E duke vrapuar me shpejtësinë e erës,
Drejt motrave që e presin,
Dhe të pashpresa si qyqet baresin.
Poema na skalit me mjeshtri një varg njerëzish, portreti i tyre na mbetet në mëndje, në saje të tipizimit të karaktereve e të intensitetit të ndjenjës e të mendimit filozofik. Ajo na befason me pasurinë e imazheve e me krijimin e skenave aq realiste e të gjalla, me ndërthurjen e dramës, që zotëron nëpër të gjitha faqet e saj, me tonalitetet lirike e epike.
Herë-herë ritmi i vargut gjallërohet dhe merr intonacionet e rapsodive popullore, vargu i nënshtrohet një ritmike më rigoroze e rimave të rregullta. Kjo veçanti krijon një përthyerje në strukturën e saj, përthyerje që lehtëson frymëmarrjen dhe u jep zhdërvjelltësi monologëve e fragmenteve mozaikale.
Gjuha me të cilën është shkruar, është gjuha e njësuar letrare, por, në të, ndihet në mënyrë tepër të dukshme gjallëria e ngjyrave që ka fituar poezia nga shfrytëzimi në mënyrë krijuese i shtresave të fjalorit aq të pasur verior, si dhe të ndikimeve të sintaksës poetike të gurrës folklorike të vendlindjes, të krahinave të Plavës e të Gucisë.
Poeti Sadri Ahmeti pas viteve 1990 botoi “Një e qeshur harbon nëpër errësirë”, “Masakra e Tivarit”, “Ajsbergu i preludit të katastrofës”, “Dielli për në Ballkan nuk kalon nëpër Goli Otok”, “Tek lahem në dritën e hënës” etj. Është vlerësuar me çmimin “Onufri” në vitin 1994 nga Galeria Kombëtare e Arteve dhe Ministria e Kulturës. /konica.al/ KultPlus.com
Në portin e Sarandës mbërriti sot në mesditë anija turistike “National Geographic Orion” me 106 pasagjerë, kryesisht amerikanë.
Një anije autentike ekspeditash, “National Geographic Orion” shërben si një kamp bazë luksoz për udhëtime në Paqësorin Jugor, Azi, Mesdhe dhe rajonet polare.
Kjo anije është ndërtuar posaçërisht për eksplorim, e pajisur me kajakë, një flotë Zodiacs dhe një automjet të drejtuar nga distanca me pajisje të sofistikuara video.
Turistët pas mbërritjes në port u drejtuan për të vizituar në pikat turistike të Sarandës dhe Gjirokastrës.
Çdo nisje e anijes “National Geographic Orion” shoqërohet nga një specialist nënujor, një instruktor fotografie i certifikuar nga “National Geographic-Lindblad”, një ekspert i fotografisë së National Geographic dhe një profesionist mjekësor me kohë të plotë.
Në udhëtimet në Paqësorin Jugor, 2 mjeshtra zhytjeje do t’i bashkohen çdo ekspedite.
Kjo javë nisi dje me mbërritjen në portin e Sarandës edhe të anijes turistike “L’Austral” me 264 turistë./atsh/KultPlus.com
Ansambli kombëtar i këngëve dhe valleve ‘Shota’ do të marrë pjesë në Festiavlin Ndërkombëtar të Folklorit ‘Bota nën Kyczera’ në Poloni, përcjell KultPlus.
Në festivalin i cili do të mbahet nga 27 qershor deri më 6 korrik, ‘Shota’ do të performojë më 30 qershor.
Në vijim gjeni postimin e plotë të Konsullatës së Përgjithshme të Republikës së Kosovës në Varshavë:
ANSAMBLI KOMBËTAR I KËNGËVE DHE VALLEVE NGA KOSOVA “SHOTA” VJEN PËR HERË TË PARË NË POLONI
Ansambli Kombëtar i Këngëve dhe i Valleve “Shota” nga Kosova do të marrë pjesë në edicionin e XXVIII të Festivalit Ndërkombëtar të Folklorit “Bota nën Kyczera”, i cili do të zhvillohet nga 27 qershori deri më 6 korrik 2025 në Legnica, Poloni.
Ky festival është një nga ngjarjet më të rëndësishme kulturore në rajon, i cili mbledh ansamble nga mbarë bota për të prezantuar pasurinë e trashëgimisë popullore përmes këngës, valles dhe kostumit tradicional.
🗓️ Data: 30 qershor, 2025
📍Vendi: Legnica 🇵🇱
Jemi shumë të entuziazmuar që Ansambli “Shota” do të performojë në Poloni trashëgiminë tonë të pasur kulturore, përmes valleve tradicionale, kostumeve autentike dhe muzikës folklorike që rrënjoset thellë në historinë dhe shpirtin tonë kombëtar. 🩰 💃🏼 🕺 🌎./KultPlus.com
