Korça edhe këtë fundvit është një prej destinacioneve më të preferuara për pushuesit. Rezervimet për Krishtlindje dhe Vitin e Ri nisën prej nëntorit dhe tani strukturat akomoduese janë rezervuar thuajse plotësisht.
Kryesisht janë vizitorët nga Tirana, Durrësi, Elbasani, Shkodra dhe Vlora ata që i drejtohen juglindjes për të festuar Krishtlindjen dhe natën e ndërrimit të viteve por nuk mungojnë as pushuesit nga qytetet e tjera apo edhe të huajt.
Qendra e qytetit nga sheshi para katedrales deri tek pazari i vjetër dhe po ashtu bulevardet kryesore e tyre mund të përshkohen legtësisht në këmbë falë distancave të vogla për të shijuar dekorin e veçantë që përcjell më së miri ndjesinë festive.
Krahas atmosferës festive të qytetit ajo çfarë mbetet një alternativë për të bërë më argëtuese por edhe çlidhëse ditët e pushimit është vizita në fshatrat turistikë të Dardhës apo Voskopojës që renditen ndër destinacionet më të preferuara për turizmin e bardhë.
Në vigjilje të Krishtlindjes operatorët turistikë tregojnë se këtë vit kërkesat për të festuar në Korçë kanë qenë të larta ndërsa ndajnë tregojnë se cilat janë disa nga gatimet e preferuara tradicionale për pushuesit.
Në qytetin e Korçës dhe fshatrat turistikë janë 83 hotele dhe 66 bujtina me kapacitet akomodues për gati 4000 persona të cilat janë të rezervuara deri në ditët e para të janarit./topchanel/ KultPlus.com
Sot janë bërë dy vite nga vdekja e vokalistit të bendit elektronik “Faithless”, Maxi Jazz, i cili ka vdekur në moshën 65-vjeçare.
Maxi Jazz ishte vokalist i bendit nga viti 1995 deri 2011 dhe 2015, së bashku me anëtarët tjerë Rollo dhe Sister Bliss, të cilët krijuan disa hite si “Insomnia” dhe “We Come 1”, shkruan portali britanik Metro, përcjell Klankosova.
Bendi Faithless u rikthyen në vitin 2020 dhe publikuan albumin “All Blessed”./ KultPlus.com
Shfaqja “Anglia” e autorit Tim Crouch që konsiderohet si një shkrimtar i rëndësishëm i dekadave të fundit, vjen nesër premierë nën regjinë e iranianes Nasim Ahmadpour. “Anglia” shpërfaq një kategori të gjuhës dhe marrëdhënieve, qoftë mes njerëzve në përgjithësi, qoftë mes kulturave apo mes artit dhe publikut. Kjo është ajo se çka e ka ngacmuar regjisoren Ahmadpour për të sjellë këtë vepër pikërisht në Teatrin e Shkupit, shkruan KultPlus.
Veprat e Crouch kanë fituar shumë çmime dhe janë shfaqur në shumë teatro prestigjioze në mbarë botën. Dramat e tij shpesh janë përkthyer në persisht dhe janë interpretuar. Ai është një shkrimtar i njohur në Iran. Arsyeja e këtij popullariteti, përveç strukturës origjinale dhe novatore, është edhe fryma kritike dhe përmbajtja në veprat e tij. Kjo është anarkia që ai paraqet ndaj strukturave dhe mënyrave të të menduarit me stereotipe. Ftesa e Tim Crouch për të parë sërish fenomenet e ndryshme është diçka e bukur që ka gjetur vend brenda inspirimit të regjisores Ahmadpour.
Vetë autori Crouch i kishte thënë regjisores Ahmadpour se drama e tij “The Oak Tree” ishte shfaqur në Maqedoni, mirëpo akoma asnjë vepër e tij nuk është e përkthyer në Maqedoni. Mu për këtë arsye, regjisorja Ahmadpour ka zgjedhur të prezantoj një nga veprat e tij në Teatrin e Shkupit.
Në një intervistë për KultPlus, regjisorja Ahmadpour ka treguar se kur ajo është duke e sjellë një vepër, sikurse “Anglia”, përpiqet ta kuptojë tërësisht atë. Pra, ajo është përpjekur për të sjellë kuptimin e saj personal mbi veprën, por që nuk ka asnjë garanci që ajo i ka afruar plotësisht mendimet dhe idetë e autorit Crouch, edhe pse ajo zotëron të drejtën e autorit për veprën.
“Vepra e Crouch, veçanërisht ‘Anglia’, është takim dhe lidhje. Një lidhje që, natyrisht, është përherë e paplotë. Në çdo situatë, ne jemi të detyruar të përkthejmë veten. Dhe përkthimet nuk mund të na përfaqësojnë kurrë vërtetë. Kjo gjithashtu vlen edhe për veprat e artit. Vepra duhet të analizohet dhe të përkthehet për të komunikuar me audiencën. Gjithmonë është i përfshirë një ndërmjetës i cili supozohet të luajë një rol lehtësues, por ai vetë mund të krijojë keqkuptime. Kjo është e vërteta për të gjitha marrëdhëniet, qoftë ajo marrëdhënie midis kulturave apo marrëdhënie midis audiencës dhe veprës artistike ose edhe marrëdhënia midis krijuesit dhe veprës artistike”, thotë ajo.
Karakteristika më e rëndësishme e autorit Crouch për regjisoren Ahmadpour është mosfamiljariteti që ai krijon në marrëdhëniet mes publikut dhe veprës artistike. Ai sfidon konceptet e thjeshta dhe e shndërron audiencën nga një fenomen pasiv në një qenie aktive. Ky ndërveprim i publikut në veprat e tij bëhet herë duke aktivizuar fizikisht audiencën e herë duke aktivizuar imagjinatën e tij.
“Kur flas për audiencën, përfshij lexuesit e tij. Në veprën ‘Anglia’ ai punon me imagjinatën e publikut. Autori krijon një botë ku marrëdhëniet në dukje të drejtpërdrejta mund të shihen në mënyra të ndryshme në varësi të leximit. Ai krijon një rrjet komunikimi në dukje të thjeshtë me audiencën me një gjuhë të thjeshtë, por pas kësaj thjeshtësie të dukshme, formohet një botë e thellë dhe shumështresore nga përballja e shumë elementëve: përballja e artit dhe audiencës, përballja e Lindjes dhe Perëndimit, ballafaqimi i qytetarëve vendas dhe shtetasve emigrantë, ballafaqimi i gjuhës amtare dhe i gjuhës së dytë, ballafaqimi i botës së parë dhe botës së tretë”, tregon ajo.
Sipas saj, çështja kryesore është se audienca supozohet t’i qaset artit në një mënyrë inovative, jo të njohur, duke i kushtuar vëmendje detajeve të zakonshme të jetës së përditshme dhe përmes kësaj, shpjegohen koncepte të tjera. Pra, Crouch i shpreh këto koncepte duke e lidhur audiencën me elementë të zakonshëm e të përditshëm rreth tij.
Regjisorja Ahmadpour ka gjetur një rrugë drejt veprës së Crouch, dhe është lidhur ngushtë me veprën e tij, si entuziaste dhe si regjisore.
Ajo tutje na tregoi se Irani ka një traditë të gjatë të tregimit teatror. Ata kanë një sërë shfaqjesh tradicionale të bazuara në tregim. Një prej tyre është “Nagali”. Në këtë lloj shfaqjeje, “Naghal” tregon një histori dhe vazhdimisht krijon imazhe që publiku ta kuptojë historinë.
“Kemi një lloj tjetër drame që quhet “Pardekhani”, ku tregimtari tregon historinë përballë një ekrani të madh të pikturuar. Akti i parë i “Anglisë” më kujtoi atë. Dua të them se ne i referohemi përvojave tona për të kuptuar çdo vepër arti. Me ndihmën e leximit dhe kërkimit, ne përpiqemi ta përditësojmë atë përvojë. Kjo është ajo që bëra. Ndërsa, në aktin e dytë, një nga personazhet është një emigrant. Kjo është gjithashtu një përvojë e njohur për të gjithë ne. Emigranti kontakton një përkthyes. Çfarë është më e prekshme për një folës persisht sesa nevoja e përditshme për të përkthyer veten në gjuhë të tjera, të cilat janë të gjitha në shumicë, në krahasim me persishten?”, thotë regjisorja Ahmadpour.
Dramat e Tim Crouch, duke përfshirë “Anglinë”, kërkojnë një audiencë serioze teatrale. Një audiencë që prapa vetes ka një histori për të parë shfaqje. Meqenëse Tim Crouch e bazon marrëdhënien me punën e tij në “defamiliarizimin”, kjo përvojë dhe sfond mendor, me fjalë të tjera, vetëdija dhe ndërgjegjja e audiencës për botën e artit, dhe veçanërisht botën e teatrit, është jashtëzakonisht e rëndësishme. Kështu, regjisorja Ahamadpur beson se sfidohet audienca, pra nëpërmjet këtij lloj teatri në rolin e tij si spektator. Mbi këtë bazë, të paktën, ajo shpreson se do të jetë një përvojë e freskët e të qenit spektator.
Është interesante që regjisorja Ahmadpour po e sjell tekstin e “Anglisë” nga Irani në skenën në Maqedoni. Në këtë kombinim, ka një kontrast dhe kontradiktë të dukshme, e cila duket e pamundur por jo edhe aq. Dhe, pikërisht kjo qasje është një riprodhim objektiv i vetë tekstit të “Anglisë”.
“Gjatë gjithë provës po mendoja se si ne, grupi interpretues, duke përfshirë mua si regjisore në persisht, asistent regjisori (Agim Abdula) që ishte edhe përkthyes persisht-shqip, dhe aktorët e shfaqjes sonë, po simulojmë disi marrëdhëniet tek “Anglia”. Natyrisht, u përpoqa të kuptoj vlerën e kësaj situate të veçantë dhe ta përdor atë si një ide kyçe në ndërtimin e performancës”, tregon ajo.
Kjo shfaqje është pa dekorim apo zbukurim. Gjithçka do të varet nga aktorët dhe publiku. Do të formohet një shfaqje dhe publikut do t’i duhet të aktivizojë imagjinatën e tij dhe të krijojë skenën dhe detajet. Me fjalë të tjera, është e qëllimshme që të shmanget çdo përpunim që i detyron audiencës diçka. Vetë Tim Crouch thotë: “Ne nuk ju tregojmë asgjë në teatrin tonë, por në fund do t’i shihni gjërat.”
“Ky model thekson dallimin midis shikimit të thjeshtë dhe shikimit prej vërtetë. Ka një fjali në shfaqje me të njëjtin kuptim: “Ai më tregoi ndryshimin midis shikimit dhe shikimit”. Nuk do të kemi inskenim të veçantë dhe madje aktorët do të dalin në skenë me veshje si ato që veshin në jetën e tyre të përditshme. Dhe ata do të shmangin çdo lëvizje të panevojshme gjatë performancës”, tregon regjisorja Ahmadpour.
Sipas saj, ndërveprimi me audiencën mbulon një gamë të gjerë. Ajo beson se natyra e teatrit duhet të jetë zhytëse, por, me kalimin e viteve, zakoni i shikimit të teatrit e ka kthyer audiencën në një fenomen pasiv, i cili ka harruar se po përballet me teatrin si një fenomen i gjallë. Ashtu siç performanca ka marrë një natyrë stereotipike, edhe sjellja e audiencës është kthyer në një sjellje stereotipike. Ajo tutje shpjegon se pika më kritike është se vetë ndërveprimi i audiencës mund të bëhet një stereotip tjetër.
“Kjo bëhet nëse ideja e ndërveprimit nuk del nga thelbi dhe domosdoshmëria e performancës. Kjo domosdoshmëri e shfaqjes ndonjëherë kërkon që audienca të lëvizë. Në disa raste, kërkon pyetje dhe imagjinatë aktive. Performanca jonë është e tillë. Performanca jonë është formuar në bazë të mentalitetit dhe imagjinatës aktive të audiencës dhe a nuk është kjo një nga format më të forta të pjesëmarrjes? Në shfaqjet tona, publiku është një pjesë jetike e shfaqjes. Mendoj se është me vend të përmend se shfaqja “Anglia”, konkretisht akti i parë i saj, është shkruar për interpretim në galeri. Deri më tani kjo shfaqje është luajtur nëpër galeri. Bëra disa ndryshime për ta rikthyer në teatër. Sigurisht, ndërveprimi i audiencës gjithashtu ka ndryshuar. Fakti që publiku është në galerinë e lëvizshme, por i palëvizshëm në vetë teatrin, krijon një ndryshim thelbësor”, thotë tutje ajo.
Sfida më e vështirë për regjisoren Ahmadpour mbetet te fakti se ajo është iraniane dhe flet persisht, ndërsa aktorët flasin shqip. Regjia nga distanca ka pasur vështirësitë e veta, si për të, edhe për gjithë ekipin. Për më tepër, të kuptuarit e marrëdhënieve të një teksti nëpërmjet dallimeve të tyre kulturore dhe gjuhësore, nuk ka qenë aspak e lehtë. Megjithatë, ajo shprehet e lumtur që ata kanë arritur të mirëkuptohen dhe të bashkëpunojnë jashtëzakonisht mirë gjatë procesit të provave online.
Për regjisoren Ahmadpour, nuk ka diçka më emocionuese sesa krijimi i një përvoje të tillë të një shfaqjeje. Përvoja ka qenë vërtet e çuditshme për të dhe ajo mendon se duhet të gërmoj akoma më thellë në karakteristikat e saj. Pavarësisht vështirësive të punës dhe lidhjes joefikase të internetit në Iran, është zhvilluar një mënyrë e bukur ndërveprimi brenda ekipit. Për këtë arsye edhe është ndërruar emri i shfaqjes, nga “Anglia”, në “Leximi i ‘Anglisë’ në Maqedoni nga Irani”.
“Edhe vetëm leximi i këtyre llojeve të veprave ofron një përvojë të të qenit i pranishëm në shfaqje. Kjo thjeshtësi më tërheq mua. Dhe se për t’u lidhur me veprën, duhet të krijosh botën e performancës, pa pasur gjithçka. Kjo krijon një përvojë personale për audiencën që nuk kufizohet në këndvështrimin e një personi. Është sikur perandoria dhe tirania e prodhuesit të artit të shembet në lidhje me audiencën”, thotë ajo.
Prej shumë vitesh, regjisorja Ahmadpour ka qenë e interesuar për teatrin e dokumentarëve dhe ka lexuar shumë për të. Ajo beson se vepra e Crouch mund të konsiderohet në një farë mënyre një formë e teatrit dokumentar.
“Vepra e tij i afrohet në njëfarë mënyre teatrit dokumentar. Nga njëra anë, ky lloj shkrimi, i quajtur performanca e tekstit, është shumë interesante për mua. Këtë formë shkrimi dhe interpretimi e kam ndjekur prej shumë vitesh. Nga ana tjetër, natyra personale e punës së Crouch vjen nga interesimi im për praninë e botës së krijuesit në veprën e tij. Unë gjithashtu mendoj dhe lexoj për këtë dhe personalizimin e artit”, ka thënë ajo.
Regjisorja Ahmadpour ka pasur fatin që të udhëtoj në Maqedoni disa herë gjatë 10 viteve të fundit dhe ka parë shumë shfaqje teatrale. Aty e ka pikatur edhe aktorin Genci Mirzo. Ndërsa, ajo ka pasur edhe miq të besueshëm në Maqedoni me të cilët është konsultuar. Teatri Shqiptar, për të, ka qenë shumë mbështetës në këtë aspekt.
“I kërkova teatrit të më dërgonte një listë të aktorëve dhe fotot dhe veprat e tyre. Në listën e disa personave, ata që më ranë më shumë në sy ishin Genci Mirzo dhe Gentiana Ramadani dhe në fund nisëm të bënim prova me këta të dy. Genta dhe Genci në aktin e parë luajnë rolin e tregimtarit dhe rrëfimtarit. Të dy kanë të njëjtin rol. Në aktin e dytë, Genta duhet të luajë rolin e të njëjtit personazh, historinë e të cilit e dëgjuam në aktin e parë. Dhe Genci luan rolin e përkthyesit të tij. Ky është një përkufizim i drejtpërdrejtë i pranisë së tyre. Ishte një kënaqësi e jashtëzakonshme të punoja me të dy. Fleksibiliteti dhe ndjeshmëria e madhe e këtyre dy aktorëve është shumë mbresëlënëse”, ka thënë regjisorja Ahmadpour.
Përveç krizës që ka ekzistuar në Iran gjatë gjithë këtyre viteve dhe veçanërisht pas vitit 2019, marrëdhëniet e ndërlikuara dhe të tensionuara të Iranit me SHBA-në, Izraelin dhe rajonin kanë ndryshuar jetën e shumë njerëzve, përfshirë edhe atë të regjisores Ahmadpour.
“Të gjithë e dimë se këto kushte të tensionuara dhe të paqëndrueshme janë të dëmshme psikologjikisht. Këto ditë, situata është kthyer në një pengesë të prekshme me anulimet e fluturimeve dhe kushtet e pasigurta në rajon. Vetëm mendoni, fluturimi im për në Maqedoni është anuluar 5 herë. Çmimet e fluturimeve të disponueshme janë shumë të larta, dhe nga ana tjetër, shqetësimi është se nëse largoheni nga Irani, mund të jetë shumë i ndërlikuar kthimi për arsye të ndryshme”, tregon ajo.
Këto kanë qenë arsyet pse ajo ka vendosur që projektin ta drejtojë nga distanca. Por, kjo natyrshëm ndikoi në gjithçka.
“Mënyra e provave, forma e pjesëmarrjes sime në përgatitjen e projektit, niveli i perceptimit tim për mjedisin, madje edhe ideja e shfaqjes. U përpoqa të mendoj për një ide që mund të kontrollohej dhe përgatitej nga distanca. Mendoj se kam bërë të pamundurën për t’i përdorur këto kushte komplekse në avantazh të idesë dhe ta zbatoj atë si pjesë të strukturës. Sido që të jetë, këto kushte ishin një “njollë e ngushtë” përmes së cilës u krijua një estetikë origjinale. E kam fjalën për përdorimin krijues të asaj që supozohet të pengojë krijimtarinë time. Ky është përvetësimi i çdo elementi, edhe të padëshiruarit, edhe të dëshiruarit”, thotë regjisorja Ahmadpour.
Krejt në fund të intervistës, regjisorja Ahmadpour na tregoi se aktualisht është duke punuar në pjesën e tretë të një projekti të quajtur “Tavolinat”, që përbëhet nga katër shfaqje të veçanta. Ky projekt është i përcaktuar në fushën e teatrit dokumentar e që fokusohet në historinë e teatrit bashkëkohor iranian dhe kufizimet dhe problemet e shkaktuara nga kufizimet.
Pjesa e parë e këtij projekti, “Raporti mbi Ditën e Gjykimit” u interpretua në Festivalin Performa të Nju Jorkut në vitin 2023. Pjesa e dytë, “Ne erdhëm për të kërcyer”, u interpretua në Kunstenfestivaldesarts në Bruksel në vitin 2024 dhe do të epet në Trienalen e Milanos në muajin shkurt dhe po ashtu do të bëjë turne në Evropë në vitin 2025. Pjesa e tretë, projekti i vitit 2025, është në përgatitje e sipër.
Regjisorja Ahmapdur po ashtu është duke punuar për një skenar që do të prodhohet në Zvicër me regji nga Romed Wider. Skenari i saj i fundit “Black Rabbit, White Rabbit” është në post-produksion dhe është xhiruar në Taxhikistan.
Skenografia: Enes Deari
Kostumografia: Genta Mirzo
Video: Shahram Mokri
Këshilltarja e regjisores: Narges Hashempour./ KultPlus.com
Të veshur të dy me pallto, kapele në kokë, dhe një bastun në dorë Eqrem Çabej dhe Lasgush Poradeci duken kaq elegantë ndërsa shëtisin në një park në Graz. Fotografia është publikuar më herët, nga e bija Lasgushit, Maria.
Është e njohur miqësia që dy njerëzit e njohur të letrave kanë pasur me njëri-tjetrin. Ata kanë qenë të dy studentë në Graz. Janë dhjetëra letërkëmbime që kanë shkëmbyer me njëri-tjetrin mbi magjinë e poezisë, apo Shqipërinë. Herë pas here, Maria rrëmon detaje interesante nga jeta e poetit. Ne kemi parë dhe një portret të gjuhëtarit të madh, vizatuar nga Lasgushi.
Kështu, ajo tregoi dhe një episod teksa dy personazhet e njohur të letrave shqipe ndodheshin në një lokal.
“Ishim me Eqrem Çabeun në Graz (Austri), ishim të dy studentë (vitet 1925-1926). Kishim gjetur për të ngrënë darkë një restorant të vogël, por shumë të mirë familjar. Në kuzhinë ishte gruaja, në banak ishte burri dhe vajza e tyre ishte kamarjere. Na pëlqente shumë ushqimi aty.
Një natë, po hanim si zakonisht dhe po bisedonim. Lokali ishte plot dhe të gjithë hanin dhe flisnin me njeri tjetrin dhe nuk ndiheshin. Ne, na kishte tërhequr aq shumë biseda sa nuk e kishim vënë re që po flisnim me zë të lartë. Po flisnim shqip. Dhe herë pas here aprovonim njeri-tjetrin duke thënë po po (ata që dinë gjermanisht do ta kuptojnë). E vumë re që klientët na shikonin si të habitur. Po ne, vazhdonim të flisnim me zë të lartë.
I zoti i lokalit (burri, që rrinte në banak), na u afrua dhe me zë të ulët dhe me shumë sjellje na tha që duhet ta ulnim zërin sepse po shqetësonim të tjerët që ishin duke ngrënë. Ne, nuk e konsideruam vërejtjen e tij dhe vazhduam duke folur me zë të lartë. Ata, klientët, dalëngadalë filluan të paguajë dhe e boshatisën lokalin duke na lënë vetëm. U turpëruam shumë dhe nuk shkelëm më kurrë në atë lokal”, tregonte Lasgushi./ KultPlus.com
Ismail Kadare ishte shkrimtari shqiptar më i njohur botërisht. Ai ka arritur të fitoi shumë nderime anekënd botës, madje u kandidua disa herë edhe për “Nobel”. Romancier, poet, eseist, përkthyes. Letërsia e Kadaresë vazhdon të lexohet me ëndje nga shumë lexues gjihtkund në botë.
KultPlus ju sjell disa nga thëniet e tij të vlefshme.
Më poshtë mund t’i lexoni dhjetë thënie të Kadaresë që kanë mbetur gjatë në mendjen e shumë lexuesve dhe adhuruesve të tij.
– Popujt, librat e tyre të mëdhenj, me gjak zakonisht i kanë larë. – Ata që shpikën shpejtësinë reaktive, larg Atdheut sigurisht do kenë qenë ndonjëherë!
– Armiku mbetet armik, edhe i vdekur qoftë.
– Ka gjithmonë kohë që njerëzit të bëjnë diçka për popullin e tyre.
– Gjuha më e mirë se gjithçka tjetër jep shpesh dritën ose mjerimin e një kohe.
– Të falësh nuk do të thotë të harrosh.
– Ne mund të jemi gjithçka, veç një gjë nuk jemi: ajo që kujtoni ju.
– Dëgjo… Është shumë e vështirë të diskutosh në mbretërinë e idiotëve.
– Letërsia autentike nuk përputhet me diktaturat. Shkrimtari është armiku natyror i diktaturave. /KultPlus.com
Pak ditë më parë është publikuar nga shtëpia botuese e njohur vjeneze “Universal Edition” katalogu i kompozitorëve të botuar këtë vit nga kjo shtëpi botuese i quajtur “Katalogu i Dimrit” (Winter 2024) dhe veprat të cilat promovohen nëpërmjet tij.
Në katalog zbulohen dymbëdhjetë kompozitorë mes të cilëve përfshihet dhe violinistja shqiptare, krijuese dhe interpretuese, Ina Kosturi, e pranuar unanimisht nga Këshilli Artistik në prill 2024 dhe ka publikuar krijmtarinë me këtë shtëpi të famshme vjeneze.
Kosturi promovohet si kompozitore me veprat “Concerto” për violinë e orkestër, “7 Capriccio” për violinë solo, “Duo Capriccio” për violinë dhe violonçel, “Improvisation” për violinë solo.
Suksesit të botimit i bashkohet dhe përzgjedhja në këtë katalog me 11 emra të tjerë kompozitorësh nga mbarë bota të niveleve tejet të larta me vepra të interpretuara në institucionet e orkestrat prestigjioze. Kosturi është e vetmja shqiptare që publikon në Universal Edition, ndërsa zyrat e shtëpisë botuese dhe katalogu gjenden në Musicverein, Vjenë./atsh/KultPlus.com
“Arrëthyesi”, baleti magjik i Krishtlindjes, vjen në skenën e Teatrit Kombëtar të Operas dhe Baletit.
Kryeministri Edi Rama ndau sot pamje nga kjo kryevepër e baletit botëror, teksa ftoi qytetarët të ndjekin këtë eksperiencë të paharrueshme në TKOBAP deri më 30 dhjetor.
“Falë solistëve dhe trupës së baletit që dhurojnë perfeksion në çdo hap, nën koreografinë e Edi Blloshmit, nxënësve të shkollës së baletit, korit femëror dhe korit të zërave të bardhë, orkestrës simfonike të TKOBAP-së, nën dirigjimin magjik të Sergio Alapont dhe kostumografisë vezulluese të Edlira Qyshkës, Përralla e preferuar e Krishtlindjes vjen në skenën e TKOBAP-së. Ju presim për këtë eksperiencë të paharrueshme deri më 30 dhjetor. Ora 19:00”, shkroi kryeministri Rama.
Baleti me muzikë të Çajkovskit është kthyer tashmë në simbol të periudhës festive të fundvitit, në të gjitha teatrot anembanë botës dhe prej vitesh kjo traditë ka përfshirë edhe Tiranën./atsh/KultPlus.com
Profesori Agim Vinca, përmes rrjeteve sociale ka shënuar një datë të rëndësishme të jetëshkrimit të tij.
“Nuk bën të kalojë ky vit pa e shënuar një datë të rëndësishme të jetëshkrimit tim: 50-vjetorin e mbrojtjes së temës së magjistaturës (1974-2024). Më kishte dalë mendsh, por ma kujtoi këto ditë një ish-student imi i gjeneratave të hershme, i cili e kishte ruajtur shkrimin e botuar si lajm në gazetën “Flaka e vëllazërimit” të Shkupit, e kishte fotokopjuar dhe ma dhuroi në një takim letrar në prani të publikut”, ka shkruar Vinca.
Tutje, ai është shprehur se punimi i tij “Mendimi kritik i Mitrush Kutelit” është tema e parë e magjistraturës e mbrojtur në Universitetin e Prishtinës, me të cilën unë mora gradën shkencore “Magjistër i shkencave filologjike”.
“Do thënë se studimet pasuniversitare në Degën e Gjuhës dhe të Letërsisë Shqipe u hapën për herë të parë në vitin akademik 1970/71, gjë që u bë e mundur vetëm pas themelimit të Universitetit”, ka shtuar tutje profesori.
Poashtu, ai ka falënderuar ish-studentin e tij Sherif Paci për kujdesin.
“Po atë ditë nga ish-drejtori i Institutit Albanologjik, dr. Hysen Matoshi, mora këtë mesazh: “Suksesi Juaj nuk ishte vetëm personal, por edhe i përgjithshëm, sepse ishte magjistratura e parë e mbrojtur në Fakultetin Filozofik”. Besoj se e vlen të shënohet ky “jubile”, qoftë edhe në këtë mënyrë”, është shprehur në fund ai./KultPlus.com
“Arrëthyesi” është ndoshta baleti më i njohur gjatë periudhës së fundvitit, por po ashtu personazhi i dashur është pjesë e qindra filmave dhe zbukurimeve të Krishtlindjeve.
Por pse arrëthyesit e vegjël janë shndërruar në një dekor të preferuar gjatë festave të fundvitit? Sipas folklorit gjerman, arrëthyesit dhuroheshin si hajmali për t’i sjellë fat familjes dhe për të mbrojtur shtëpinë. Thuhet se përfaqësojnë forcën, fuqinë, kujdeset për familjen dhe mban larg shpirtrat e ligj.
Origjina e tyre vjen nga traditat e lashta të gostive ku arrëthyes fisnikë ishin pjesë të tyre si argëtim gjatë ëmbëlsirës. Kjo sillte biseda të gëzueshme teksa të ftuarit shijonin pjatën e fundit të shoqëruar me arra e lajthi.
Shumë nga dizajnet e mëparshme të arrëthyesve ngjasonin me kafshët, shpendët dhe njerëzit. Forma klasike që njohim sot e cila ngjason me mbretër apo ushtarë nuk u duk deri nga vitet 1600-1700.
Arrëthyesit ishin të famshëm fillimisht në Gjermani dhe krijoheshin në malet Erzgebirge. Në vitin 1892 ata u bënë të njohur në mbarë botën falë debutimit të baletit “Arrëthyesi” që u kompozua nga Çajkovski dhe u vendos në skenën e teatrit të Shën Petërburgut. Ky është edhe momenti nga ne e njohim më së shumti versionin e Krishtlindjeve të arrëthyesit, i cili është kthyer në një simbol të festës./KultPlus.com
E humbëm edhe këtë mbrëmje. Askush nuk na pa të zënë për dore kur muzgu i kaltër binte mbi botë.
Nga dritarja unë pash’ lodrimin e perëndimit mbi kodrat e largëta.
E pastaj, si një monedhë, një copëz dielli u përndez në duart e mia.
Të kujtova ty me shpirtin e ndrydhur, me atë trishtimin që ti ke njohur tek unë.
Ku ishe ti në atë kohë? Me ç’njerëz? Çfarë fjalësh u thoshe? Oh, pse më ndodh kështu: dashuria shpërthen përnjëherësh, kur jam i trishtuar dhe kur ti je larg?
Libri që marr të lexoj mbrëmjeve më ra nga duart dhe te këmbët e mia, si një qen i plagosur, u rrotullua perëndia.
Gjithnjë, gjithnjë sapo vjen mbrëmja ti ikën, deri ku muzgu bredh duke tretur statujat. /KultPlus.com
Mbrëmja e Krishtlindjes më 24 dhjetor nis një sërë traditash festash. Disa janë praktika të lashta me një rrotullim modern, ndërsa të tjera datojnë qindra vjet më parë.
Nata e Krishtlindjeve është e mbushur me tradita fetare dhe jofetare. Traditat fetare përqendrohen rreth lindjes së Jezusit.
Emërtime të ndryshme kanë traditat e tyre. Në prag të Krishtlindjes, katolikët romakë dhe anglikanët mbajnë meshën e mesnatës. Luteranët festojnë me shërbimet e qirinjve dhe këngët e Krishtlindjeve. Shumë kisha ungjillore mbajnë shërbesat e mbrëmjes ku familjet kremtojnë Kungimin e Shenjtë.
Në mbarë botën natën e Krishtlindjeve festojnë me ushqime të ndryshme. Në Itali festojnë festën e shtatë peshqve. Rusët tradicionalisht shërbejnë një darkë me 12 pjata të Krishtlindjeve përpara se të hapin dhuratat. Ndërkohë, në Bullgari, vakti i Krishtlindjes përbëhet nga një numër tek i pjatat pa mish.
Përveç ushqimit dhe shërbimeve fetare, festa është kur Santa Clause ngrihet në qiell me sajën e tij për të shpërndarë dhuratat e Krishtlindjeve në mbarë botën. Emra të tjerë për burrin me mjekërbardhë me një kostum të kuq përfshijnë Father Christmas, Kris Kringle dhe Saint Nicholas.
Pavarësisht se si quhet ai, legjenda e Santa bazohet në një njeri të vërtetë të quajtur Shën Nikolla i Myra.
Peshkopi i hershëm i krishterë ishte i njohur për dhënien e dhuratave të fshehta, si dhe për shumë mrekulli. Me kalimin e viteve, legjenda e Santa u rrit duke përfshirë Polin e Veriut, një sajë të drejtuar nga renë, një listë të keqe ose të këndshme dhe të qeshurën e tij gazmore, “ho, ho, ho”. /KultPlus.com
Shpirti im mbylli sytë avash avash siç fundosesh në ujë zhytu në gjumë lakuriq dhe veshur me të bardha më e bukura ëndërr do të të presë shpirti im mbylli sytë avash avash përhumbu, si në harkun e krahëve të mi në gjumin tënd mos më harro mbylli sytë dalëngadalë sytë e tu të kaftë ku digjet një flakë e gjelbër shpirti im./ KultPlus.com
85 vjet më parë, më 24 dhjetor të vitit 1939 u përurua Kisha e Etërve Jezuitë në Tiranë.
Ndërtimi i këtij objekti kulti që i kushtohej zemrës së shenjtë të Krishtit, nisi që në vitin 1938, sipas projektit të arkitektit italian Giovanni Santi. Ndërsa mesha e parë në këtë kishë jezuite të ndërtuar sipas stilit katolik romak, u mbajt në vigjjilje të festës së Krishtlindjes të vitit pasardhës.
Në vitin 1976, pasi Shqipëria ishte shpallur i pari vend ateist në rruzullin tokësor dhe nisi fushatën e përndjekjes ndaj klerit, kjo ndërtesë u kthye në kino-teatrin me emrin “Rinia”. Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave kujton se, në këto rrethana u ndërhy në strukturën e fasadës së kishës, me qëllim që ndërtesa t’i përshtatej funksionit të ri.
Me rënien e regjimit diktatorial, kisha rihapi dyert për besimtarët në vitin 1991 dhe iu rikthye pamja e mëparshme.
Në vitin 1997, pikërisht në këtë kishë u mbajt një meshë përshpirtjeje për Nënë Terezën./atsh/KultPlus.com
“Jeta e çdo njeriu përfundon në të njëjtën mënyrë. Janë detajet se si ai njeri jetoi dhe se si vdiq që dallojnë njërin person nga tjetri”.
“Mënyra më e mirë për të kuptuar, nëse e beson dikë, është duke i besuar atij/asaj”.
“Përpara se të flasësh për jetën, së pari duhet ta jetosh atë”.
“Gjëja më e dhimbshme është të humbasësh veten në procesin e të dashurit shumë të dikujt dhe të harrosh se edhe ti vetë je special/e”.
“Asnjë mik nuk është aq besnik sa një libër”
“Lumturia tek njerëzit inteligjentë është gjëja më e rrallë që njoh”.
“Përpara se të flasësh, dëgjo. Përpara se të reagosh, mendo. Përpara se të shpenzosh, kurse. Përpara se të lutesh, fal. Përpara se të heqesh dorë, përpiqu”.
“Mjaft ndoqe nga pas personin e gabuar. Personi i duhur nuk ka për ikur kurrë nga ty”.
“Është me rëndësi që të arrish në fund të një udhëtimi, por gjëja më me rëndësi, është vetë udhëtimi”.
“Vetëm ata që janë të përgatitur për të shkuar shumë larg, mund ta kuptojnë më mirë se sa larg mund të shkojnë”. / KultPlus.com
Ndonjëherë s’ke kohë as ta vësh re. Në pak sekonda ndodh gjithçka. Gjërat ndryshojnë. Mbetesh gjallë. Vdes. Bota vazhdon, ecën. Të brishtë jemi, si fije letër. Jetojme në zgrip të përqindjeve, me kohë të kufizuar. Dhe kjo është e mira dhe e keqja e kësaj, i thonë “faktori kohë”. Dhe nuk ke ç’bën. Mund të shkosh e të rrish në majë të malit, të rrish atje duke përsiatur dhjetëra vjet dhe të mos ndryshosh gjë. Mund të ndryshosh vetveten në një farë mënyre, por dhe kjo mund të të dalë për keq. Ndoshta shumë e vrasim mendjen. Ndje më shumë, mendo më pak./KultPlus.com
Mimika Luca (24 dhjetor 1937 – 21 shkurt 2023) lindi në Gjirokastër.
Ishte aktore e mirënjohur shqiptare. Interpretoi në skenën e Teatrit të Operas dhe Baletit, si balerinë, nga 1951 – 1962. Më 1962 pranohet aktore në Teatrin Popullor, ku ka interpretuar rreth 30 role në 15 vjet, si: Suzana, Luçia, Tjen Ny te “Muri i madh”, Dila te drama Cuca e maleve, Sonja, Nica te filmi Gjenerali i ushtrisë së vdekur, Laja te Kur hidheshin themelet, etj.
Ka interpretuar edhe në 12 filma artistikë. U martua me aktorin e shquar Ndrekë Luca. Shkroi edhe disa drama, të cilat u vunë në Teatrin Popullor, më e njohura “Drita”, etj. Në vitin 1977 kalon pedagoge në Institutin e Lartë të Arteve, dega dramë.
Krishtlindja është një nga festat më të njohura dhe madhështore që festohet në të gjithë botën.
Pavarësisht vendndodhjes gjeografike, çdo kulturë ka mënyrën e saj të veçantë për të festuar këtë festë të fundvitit dhe për ta bërë festën unike.
Por, ja si festohet Krishlindja në të gjithë botën:
Itali
Në Itali, në kisha, sheshet e qytetit apo në çdo shtëpi, ekziston ky zakon i shfaqjes së skenës së lindjes së Krishtit, një “presepe” gjatë Krishtlindjeve.
Babbo Natale apo ai i cili atje njihet si Babai i Krishtlindjes u shpërndan dhurata fëmijëve dhe të gjithë njerëzit urojnë njëri-tjetrin.
Poloni
Në Poloni, festimi fillon me darkën e Krishtlindjes. Është një gjë para darkës e cila ka formë të hollë letre dhe është katrore. Ajo është e bërë me miell dhe uji si dhe ka një imazh të Lindjes së Krishtit.
Njerëzit thyejnë një copë dhe e hanë atë.
Gjermani
Në Gjermani, tregjet festive të Krishtlindjes mund të shihen në sheshet kryesore në shumë qytete dhe pemët e Krishtlindjes ngrihen qysh më 24 dhjetor.
Angli
Anglia fillon përgatitjet për Krishtlindje që nga mesi i nëntorit. Njerëzit dekorojnë dhe mbledhin donacione nga vizitorët për bamirësi.
Islandë
Në Islandë, fëmijët mbajnë këpucë në dritare për ta mbushur me dhurata.
Indi, Britani dhe SHBA
India, Britania dhe SHBA ndjekin traditën e ngjashme të mbajtjes së çorape pranë shtratit në natën e 24 dhjetorit për Babadimrin.
Australi
Në Australi, njerëzit shkojnë në plazh për të bërë grill, gjithashtu bëjnë një lojë emocionuese të kriketit në oborrin e shtëpisë dhe këndojnë këngën “White Christmas”.
Greqi
Në Greqi, njerëzit dekorojnë edhe varkat, përveç pemëve të Krishtlindjeve, si një festë e praktikës detare.
Ajo që mbetet e zakonshme, pavarësisht nga vendet e ndryshme në të gjithë globin, është se njerëzit presin me padurim eksitimin e shpirtit të gëzueshëm./klankosova/KultPlus.com
Me një vijë bregdetare me pamje nga detet Adriatik dhe Jon, Shipëria ofron një Rivierë mahnitëse me plazhe dhe limane të bukura, që mund të rivalizojnë lehtësisht vendet fqinje që gjenden në brigjet e saj, shkruan Lucy Skoulding në të përditshmen britanike “Mirror”.
Adhuruesit e diellit në kërkim të një parajse ‘miqësore me buxhetin’ me më pak turma vizitorësh se Spanja apo Kroacia, tani po e kthejnë shikimin drejt xhevahireve të fshehura të Shqipërisë.
E vendosur midis deteve Adriatik dhe Jon, Shqipëria krenohet me një Rivierë që të lë pa frymë, të kompletuar me plazhe idilike dhe limane të izoluar.
Turistët aventurierë e kanë krahasuar këtë destinacion nën radar me vendpushimet më të shtrenjta dhe të populluara.
Ekspertja e udhëtimeve, Laura Hewson, e cila eksploroi Shqipërinë vjeshtën e kaluar, ndau përvojën e saj.
“Në atë kohë, se bashku me shoqen time, Farrell Modd po planifikonim të shkonim në Kroaci. Por, një nga miqtë tanë që kishte qenë në Shqipëri tha se duhej të shkonim atje. Ai tha se ishte si Greqia dhe Kroacia, por më e lirë dhe shumë më e bukur pasi nuk kishte dyndje turistësh”, tha Laura Hewson.
Ajo shtoi se në Shqipëri, mund të përballonin një hotel me katër yje – me mëngjesin e përfshirë – me të njëjtin çmim që kishin paguar për qëndrimet në hostele në Itali dhe Spanjë.
Farrell Modd, zbuloi se rrjetet sociale kishin luajtur një rol në zgjedhjen e Shqipërisë si destinacionin e tyre – duke shtuar se ishte mahnitur nga videot ku shfaqeshin peizazhe magjepsëse nga vendi.
Farrell ishte e entuziazmuar kur zbuloi se vendi i vogël mesdhetar ofronte ujëra të pastra kristal dhe vendpushime të shumta për not – të gjitha me çmime miqësore me buxhetin për turistët.
Gjatë një vizite në qytetin turistik të Vlorës në nëntor 2023, dy turistet britanike vlerësuan motin e butë 19 gradë Celsius.
Brezi i plazhit me palma ishte praktikisht i zbrazët, duke i lejuar turistet të shijonin plotësisht vendin – qytetit nuk i mungonin komoditetet për pushuesit që kërkonin argëtim – me çmime të përballueshme.
Në Shqipëri, një vakt kushton 10 deri në 15 paund për person – ndërkohë që turistët me buxhet të kufizuar mund të shijojnë picat e sapobëra për më pak se 5 paund.
Në qytetin bregdetar, Vlorë, birrat kushtojnë vetëm 2 paund, ndërsa pijet alkoolike dhe koktejet rreth 4 paund.
Fluturimet nga Britania e Madhe janë gjithashtu të përballueshme, me fluturime direkte nga Londra në kryeqytetin e Shqipërisë, Tiranë, të disponueshme për vetëm 28 paund./atsh/KultPlus.com
Komedia “Darka e të marrëve” e dramaturgut francez Francis Verber është shfaqur për herë të parë në Lezhë.
Kjo vepër e realizuar nga aktorë jo profesionistë percolli mbresa tek publiku në skenën e Pallatit të Kulturës.
Shkrimtari Primo Shllaku, tha pas shfaqjes se suksesi i saj ishte rezultat i lojës së aktorëve dhe regjisurës mbresëlënëse të Alket Bushit.
Aktorët ndan mendimin se me dëshirë dhe pasion mund të ngjiten në skenë vepra të tilla.
Komedia “Darka e të marrëve” përcjell mesazhin për nevojën e rikthimit të njeriut tek personaliteti i tij, por duket se ajo prek aktualitetin, duke shfaqur mënyrën se si pushteti mbi të tjerët shpesh kthehet si hakmarrje për padrejtësitë që ata kanë përjetuar./oranews/ KultPlus.com
Kryetari i bashkisë së Tiranës, Erion Veliaj u ka bërë ftesë sot, përmes një postimi në rrjetet sociale, të gjithë qytetarëve të Tiranës që t’i bashkohen festës që nis nesër në sheshin “Skënderbej” me rastin e Krishtlindjes.
Sheshi “Skënderbej” pritet të shndërrohet në një arenë festive të mbushur me muzikë, drita dhe atmosferë magjike.
Në këtë mbrëmje të paharrueshme, kryebashkiaku Erion Veliaj fton të gjithë të jenë pjesë e një feste që do të ndezë zemrat.
“Në mbrëmjen magjike të 24 Dhjetorit, sheshi “Skënderbej” shndërrohet në zemrën e festës! Një koncert i veçantë Krishtlindjeje me këngë festive, drita magjike dhe plot surpriza. Eja ta festojmë bashkë këtë mbrëmje magjike, ashtu siç i ka hije Tiranës”, shkruan Veliaj.
Pjesë e kësaj magjie janë grupi “Harlem Gospel Choir” dhe artistët e dashur shqiptarë Enxhi Nasufi, Sardi Strugaj, Semi Jaupaj, Tiri Gjoci, që do të sjellin këngë të mrekullueshme dhe atmosferë festive./atsh/ KultPlus.com
Sonte, në Katedralen “Nënë Tereza” është mbajtur koncerti festiv “Eja festo me ne” nga Kori i fëmijëve “Okarina” në bashkëpunim me Korin & Orkestrën e Fëmijëve të Prishtinës “Amadeus”, nën organizimin e “Rame Lahaj International Opera Festival” , shkruan KultPlus.
Përveç muzikës, gëzimit dhe atmosferës festive sonte në qendër të vëmendjes ishin edhe fëmijët e mrekullueshëm të koreve dhe orkestrës që përveç emocioneve të shumta që dhuruan në sallë, me vete morën edhe një përvojë jashtëzakonisht të bukur, që padyshim do t’u shërbejë për karrierën e tyre artistike.
Ky koncert në të cilin u interpretuan vepra të autorëve të njohur botërorë dhe vendorë është organizuar me qëllim të edukimit të brezave të rinj, dhe për të kontribuar në krijimin e një publiku artdashës, pasi edukimi përmes artit konsiderohet themel i zhvillimit të tyre.
Një iniciativë e tillë kishte zgjuar interesimin e një publiku jashtëzakonisht të madh në numër, të vendosur cep më cep të sallës, të cilët e shijonin thuajse çdo notë të emetuar nga talentët e vegjël. Ishte vepra “Radetzky March” nga J. Strauss ajo që publikut i zgjoi pafund emocione. Duartrokitjet e tyre me ritëm herë më të shpeshtë e herë më të ngadalshëm përshtateshin mrekullisht me tingujt e orkestrantëve.
Kurse, interpretimi i përbashkët i të dyja koreve dhe orkestrës me veprën “Silent Night” nga F. X. Gruber dha kulminacionin e mbrëmjes. Veprat të cilat u interpretuan në koncert janë: “La sui monti dell’est nga opera Turandot”- G. Puccini, “Valsi- Pjesa korale nga baleti arrëthyesi”- P.I tchaikovsky, “Shchedryck”-M. Leontovyč, “Revolting Children- nga musical Matilda”- T. Minchin, “Eja me mua”- A. Hila, “Love Theme nga Romeo and Juliet”- N. Rota, “Gramophone Waltz”- E. Doga, “Radetzky March”- J. Strauss, “And the WaltzGoes On”- A. Hopkins, “All i want for Christmas”- M. Carey & W. Afanasieff, “Malësorja”- L. Antoni.
Pas koncertit të mrekullueshëm, i cili u organizua në prag të festave të fundvitit, pasuan edhe befasitë e mbrëmjes, ku sponzorët e koncertit u kujdesën që të gjithë fëmijëve në sallë t’u jepeshin dhurata dhe të bënin fotografi me Babadimrin. Një nur që iu shëndrriste fëmijëve ishte trofeu i festave të fundvitit për të gjithë prindërit në sallën e katedrales “Nëna Terezë”.
Krejt në fund të ngjarjes, në një prononcim për KultPlus, drejtoresha e shkollës “Amadeus”, Hana Petrovci ka thënë se është jashtëzakonisht e kënaqur me performancën e nxënësve dhe me mbarëvajtjen e koncertit.
“Orkestra dhe Kori nuk janë mësuar të koncertojnë në një ambient siç është ky i Katedrales, megjithtë sot ka qenë një koncert mrekullisht i bukur sepse gjithçka pati hijeshinë e vet, edhe ambienti por edhe instrumentet që u akorduan shumë mirë. Edhe kori intonoi shumë bukur. Ka qenë një koncert me të vërtetë i mrekullueshëm, si për nga ambienti po ashtu edhe nga veprat që nxënësit i interpretuan, jemi jashtëzakonisht të kënaqur”, ka thënë ajo.
Petrovci më tej ka thënë se shkolla “Amadeus” me kënaqësi e ka pritur ftesën për të mbështetur qëllimin fisnik të fondacionit “Rame Lahaj”.
“Ne u ftuam nga zoti Ramë Lahaj dhe fondacioni i tij për të përmbyllur vitin 2024 me një koncert dhe me program të cilin veçse e kemi pasur gati, e për të cilin kemi punuar që nga shtatori. Ideja ka qenë të bashkëpunojnë dy koret në mes veti për të shfaqur art dhe kulturës përmes fëmijëve, sepse fondacioni Rame Lahaj e ka mision edukimin e brezave të rinj për të rritur një publik artdashës”, ka thënë gjithashtu Petrovci.
Ndërkaq, dirigjenti Vehbi Shosholli ka thënë se ndihej jashtëzakonisht i lumtur që ky koncert në të cilin u interpretuan me vepra të përzgjedhura vendore dhe botërore përfundoi ashtu siç është planifikuar.
“Ka qenë një ftesë e spikatur nga Rame Lahaj International Opera Festival, ku ne Kori dhe Orkestra e Fëmijëve të Prishtinës “Amadeus” në bashkëpunim me korin “Okarina” kemi organizuar këtë koncert. Mendoj që koncerti ka shkuar shumë mirë, publiku janë kënaqur, veprat kanë qenë të përzgjedhura, një program me kolorit përmbajtjesh. Besoj që kemi dhuruar një koncert të mirë”, ka përfunduar Shosholli./ KultPlus.com
Në ambientet e Muzeut të Pavarësisë “Ibrahim Rugova” sot u promovua libri “Vitet e Gjermanisë” i Jusuf Buxhovit, vepër kjo që në formë kujtimesh dhe analizash, përfshinë proceset më të rëdësishme të shtetndërtimit tonë, nga fillet e pluralizmit politik, epiqendër e të cilave është “Lidhja Demokratike e Kosovës”, e themeluar më 23 dhjetor 1989.
Duke bërë fjalë për librin, Fadil Kajtazi, theksoi se si ishte zhvilluar procesi kompleks për çlirimin e Kosovës, do të mësoni në librin “Vitet e Gjermanisë”, ku Jusuf Buxhovi është akter i rëndësishëm dhe do të ju shfaqet si: gazetar, shkrimtar, historian, publicist, diplomat dhe mbi të gjitha si intelektual parekselancë, i cili pa problem e me dashamirësi, komunikonte me nivele më të larta të shtetit gjerman, me ata të cilët e bënin jetën politike e publike të Gjermanisë Perëndimore gjatë Luftës së Ftohët si dhe pas saj:
– Me ata të cilët e bënë historinë e këtij shteti dhe të Evropës në kohën e konfrontimit bllokist;
– Me ata të cilët kishin hise në vendosjen e konturave gjeopolitike të botës së pas Luftës së Ftohtë;
– Me ata të cilët ndikuan që ne sot të lirë, në këtë vend, të promovojmë këtë libër me vlera të veçanta historike, politike, diplomatike e gazetareske;. (Vili Brand, Helmut Shmit, Helmut Kol, Gerhard Sherder, Hanc Ditrih Gensher, Angele Merkel).
Sipas Kajtazit, “Vitet e Gjermanisë”, është njëri ndër dokumentet më autentike të biografisë së shtetndërtimit tonë. Nëpërmes kujtimesh, bisedash dhe analizash, autori ia doli të paraqesë kohën e kthesave të mëdha historike si dhe rolin e akterëve në të, me ç’rast, ai i Ibrahim Rugovës, shfaqet me pamjen e intelektualit të devotshëm që koha, atë dhe brezin e tij, e ngarkon me përgjegjsësi politike në rrethanat ndër më kritiket kur duhej përcaktuar strategjikisht në anën e perëndimit, në mënyrë që lëvizjea insitutcionale paqësore me shtetin paralel, të shfrytëzohej për t’u shkëputur nga pushtimi serb.
Në këtë rrugëtim Dr. Rugova shfaqet edhe me sfidat tepër të rënda, me të cilat u ballafaqua gjatë kohës sa ishte peng i Millosheviqit (24 mars – 5 maj) gjatë bombardimeve të NATO-s. Vlerë e veçantë e librit, për referuesin, paraqesin bisedat me dr Rugovën, në Bon, nga kjo kohë si dhe letërkëmbimi me autorin. Ato janë rrëfime tronditëse, që flasin për gjendjen e një intelektuali përballë kurthave politike ndër më të rëndat kur i mvishet edhe anatema e “tradhtarit”!
Autori, tha se promovimi i librit ditën që themelohet LDK-ja, ka për qëllim që të paraqesi një pjesë të biografisë së kësaj kthese të madhe historike nga brenda, në mënyrë që të dalë në pah edhe ana njerëzore e ballafaqimit me sfidat që intelektualin e ngarkon politika.
Ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku tha se gjatë luftës në mënyrë të qëllimshme Serbia ka shkatërruar afër 1800 monumente të trashëgimisë kulturore, ka grabitur mbi 3700 artefakte, objekte muzeale nga koleksioni publik nga Muzeu i Kosovës, ka grabitur dokumentacionin zyrtarë të monumenteve me qindra mijëra dosje, sikurse që ka shkatërruar 175 biblioteka publike me rreth 1. 7 milion libra shqip si dhe ka dëmtuar e grabitur qindra vepra arti.
Këto fakte, tregoi ai janë nxjerrë nga raporti që ka bërë Grupi Punues që u themelua për dokumentimin e shkatërrimin e qëllimshëm të trashëgimisë kulturore të Kosovës gjatë viteve 1998 e 1999, raport i cili i është dorëzuar Institutit për Krimet e Kryera Gjatë Luftës në Kosovë.
Tutje ministri tha se janë në fazën e hartimit të master-planit të projektit të madh për Kompleksin Memorial “Adem Jashari” që tha se ka për synim shndërrimin e gjithë asaj hapësire në një muze të hapur ku dokumentohet një ndër betejat më të lavdishme të UÇK-së.
“Angazhimi në këtë projekt ka filluar në vitin 2021 dhe janë ndërmarrë disa veprime përfshirë edhe themelimin e komisionit të ekspertëve, angazhimin e profesorëve të UP-së për të konstatuar qëndrueshmërinë e strukturave brenda kompleksit, etj”, tha ai.
Tregoi se përfundimisht në gusht të këtij viti u nënshkrua kontrata me një konsorcium të operatorëve serioz nga Gjermania dhe Mbretëria e Bashkuar e ekspertë nga vende të tjera të botës që brenda 22 muajsh nga nënshkrimi i kontratës kanë për detyrë hartimin e 22 produkteve në tërësi.
Ai foli edhe për themelimin e Muzeut të Gjenocidit. “Me këtë vendim i kemi të gjitha autorizimet e nevojshme për ta themeluar këtë institucion të rëndësishëm muzeal që dokumenton më shumë se një shekull krime të ish -Jugosllavisë dhe Serbisë ndaj shqiptarëve dhe të tjerëve në Kosovë”.
Në Galerinë e Fakultetit të Arteve nesër do të hapet “Ekspozita e Tetorit – Çmimi Profesor Muslim Mulliqi”, me përmbledhjen vjetore të punimeve artistike të studentëve të Fakultetit të Arteve në Universititin e Prishtinës.
Ekspozita është kuruar nga komisioni në përbërje të: Prof. Adem Rusinovcit, Prof. Ismet Jonuzit dhe Prof. Guri Çavdarbasha, Komesare e Ekspozitës prof. Valboba Rexhepi, të cilët kan përzgjedhur punimet më reprezentative të studentëve nga viti akademik 2023/24.
Ekspozita do të hapet në praninë e Rektorit të Univeritetit të Prishtinës Prof. dr. Arben Hajrullahu dhe Dekanit të F. Arteve Prof.Dr. Hazir Haziri me ç’rast ndahet edhe çmimi “Prof. Muslim Mulliqi” për student më të dalluar.
Ekspozita shpallet e hapur më 24 dhjetor, ora 10:00./ KultPlus.com
