Rritja e numrit të turistëve që po përjeton vendi ynë është reflektuar edhe në numrin e vizitorëve në muze. Sipas të dhënave zyrtare nga Janari në Maj 11 muzetë e vendit janë vizituar nga mbi 148 mijë persona, duke shënuar një rritje me 71.4% krahasuar me 5 mujorin e vitit 2023.
Listën e monumenteve më të vizituara në vend për 5 mujorin e parë të këtij vitit e zë muzeu “Gjergj Kastrioti” me mbi 55 mijë vizitorë. Muzeu i Krujës, ndiqet nga Parku Arkeologjik i Shkodrës, i cili në 2023, mes siteve dhe muzeve kryesorë renditej i fundit, ndërsa sot mban peshën më të madhe të frekuentimit nga vendasit dhe të huajt. Për pesë muajt e parë është frekuentuar nga rreth 52 mijë shtetas.
Nga 9 parqe në total i dyti më i vizituari është Parku Kombëtar Butrint me 38 mijë vizitorë dhe më pas Parku Arkeologjik Apolonisë me rreth 38 mijë. Rritja krahasuar me 5 muajt e vitit të parë është me 53.3%
Sa i takon kalave, që prej vitit të shkuar kalaja e Gjirokastrës vazhdon të mbajë fluksin më të madh të vizitave me mbi 50 mijë hyrje me një rritje me 60 % më shumë se pesë mujori i parë i 2023. Fluksi i shtuar në kala, site e muze, ka detyruar autoritetet që të marrin vendimin që këto institucione të rrinë hapur çdo ditë te javës deri në Tetor./tvklan/KultPlus.com
Gjirokastra, Berati, nëntoka e Durrësit dhe Pazari i Vjetër i Krujës, sot disa nga vendet më të vizituara nga turistët, u shpallën “Qytete-muze” më 2 qershor 1961.
Arkivi Qendror i Shtetit sjell sot vendimin e Këshillit të Ministrave nr. 170 mbi shpalljen e qyteteve-muze, ku u aprovua edhe rregullorja për administrimin e këtyre vendeve.
Në dokumente përcaktohet qartë rëndësia që duhej t’u jepej monumenteve, por edhe banesave private që gjendeshin në këto qytete. Bashkë më përgjegjësinë e shtetit edhe qytetarët merrnin me vete përgjegjësitë për të ruajtur trashëgiminë e qyteteve-muze.
Sot Gjirokastra, Berati, dhe Amfiteatri i Durrësit janë në UNESCO si thesare të botës, por edhe atëherë kur Shqipëria ishte një vend i ilzoluar nga bota, rëndësia e kulturës, së bukurës, traditës dhe autentikes vlerësohej, në atë kohë me termin “qytete-muze”./atsh/KultPlus.com
Shtëpia e shkrimtarit Ymer Elshani do të shndërrohet në muze për të dokumentuar jetën dhe krijimtarinë e tij.
Lajmin për RTK-në e ka konfirmuar vajza e shkrimtarit, Teuta Elshani.
“Do të bëhet muze shtëpia familjare e Ymer Elshanit, ku ka jetuar, ku janë dorëshkrimet, fotografitë, rrobat, ashtu siç ka shpëtuar nga lufta. Mendohet edhe disa muaj të fillojë renovimi”, ka thënë ajo për transmetuesin publik.
Ajo ka treguar se këtë ide e ka pasur qe disa vite.
“Kjo ka qenë ide e imja, unë e kam iniciuar. Jam duke u munduar që nga viti 2018, por deri tash s’ka pasur asgjë konkrete”, ka thënë Elshani.
Ymer Elshani u vra në masakrën e Poklekut në Drenas më 17 prill të vitit 1999 bashkë me familjen e bashkëfshatarët e tij. Ai la pas vetes dhjetëra libra për fëmijë me poezi, tregime dhe romane./rtk/KultPlus.com
Qytetit të Beratit i është shtuar edhe një muze i ri: Shtëpia-muze “Qako”.
Lajmi bëhet me dije nga kryebashkiaku i Beratit Ervin Demo.
Vetë shtëpia e familjes Qako, e ndërtuar në shekullin XVIII është muze. Pozicionimi në lagjen karakteristike të Goricës, tavanet me gdhendje druri, arkitektura mbresëlënëse e bëjnë të tillë.
Afresket që mban brenda shtëpia janë vlera e shtuar e saj.
Vizitorët vendas dhe të huaj e kanë të hapur derën çdo ditë, me mikpritjen karakteristike beratase dhe likonë e famshme për qerasje.
“Se Shtëpia Muze “Qako” e konsideron mik këdo që kalon pragun e portës shekullore”, shkruan Demo në rrjetet sociale./atsh/KultPlus.com
Nga Kanadaja në Katar, përgatituni të frymëzoheni nga disa prej arkitekturës më mahnitëse në botë.
Këto muze, ose ndërtesa ekstravagante moderne ose rrënoja mistike mesjetare ose stacione treni të konvertuara, janë vepra arti në vetvete dhe do t’ju lënë të mahnitur, transmeton KultPlus.
Musée d’Orsay, Paris
Këtu, ju do të gjeni koleksionin më të madh në botë të veprave të artit të respektuara nga impresionistët dhe post-impresionistët. Dikur një stacion hekurudhor, Musée d’Orsay, fillimisht i njohur si Gare d’Orsay, është një nga shembujt më të shkëlqyer të lëvizjes franceze të arteve të bukura me shumë tipare origjinale të ruajtura.
Muzeu i Historisë Natyrore, Londër
Miliona njerëz vizitojnë çdo vit Muzeun e Historisë Natyrore në Londër. Çdo dhomë është një gëzim për tu vizituar pasi pikturat dhe gdhendjet e kafshëve, florës dhe faunës janë të vendosura në të gjithë tavanet, muret dhe madje edhe shtyllat e muzeut.
Muzeu Guggenheim, New York
Muzeu Solomon R. Guggenheim në New York është një nga ndërtesat më të njohura për shkak të arkitekturës së tij spirale unike. Muzeu është një nga ndërtesat e firmës së arkitektit të famshëm Frank Lloyd Wright, ndërsa disa lehtë do të argumentonin se është padyshim perlë e tij, dhe iu deshën 16 vjet për ta ndërtuar. Forma e ndërtesës lejon që puna e jashtëzakonshme dhe e thellë që ajo mban – dhe me të cilën përputhet në mënyrë të përsosur – të përjetohet në një mënyrë krejtësisht të ndryshme, duke u paraqitur në një shteg të vazhdueshëm nga maja në fund të ndërtesës.
Guggenheim Bilbao, Bilbao
Kjo ndërtesë e Frank Gehry vlerësohet globalisht si një nga ndërtesat më të spikatura të fundit të shekullit të 20 -të dhe kombinon një sukses kritik dhe atë popullor, diçka jashtëzakonisht e rrallë në botën e arkitekturës. Muzeu strehon një koleksion të veprave të artistëve spanjollë dhe ndërkombëtarë dhe pasqyron historinë detare të Bilbaos duke sugjeruar anije dhe peshore peshku përmes modelit të tij.
Muzeu Hanoi, Hanoi
Kjo ndërtesë në dukje që kundërshton gravitetin është në thelb një piramidë e përmbysur dhe është ndërtuar për të festuar përvjetorin mijëvjeçar të Hanoi. Pak ndërtesa dhe monumente më të gjera në krye sesa në fund kanë arritur sukses në një shkallë kaq të jashtëzakonshme.
Muzeu Royal Ontario, Toronto
Në Amerikën e Veriut, Muzeu Royal Ontario i Torontos ka qenë prej kohësh një nga muzetë më të njohur. E projektuar nga Daniel Libeskind, kjo ndërtesë e rrënuar dekonstruktive u ndërtua si një shtrirje në ndërtesën origjinale.
Shtëpia dhe Kopshtet e Monet, Giverny
Ajo që e bën “Fondacionin Claude Monet” kaq tërheqës është se kur hyn, vizitori transportohet menjëherë në kryeveprat goditëse dhe elegante të piktorit. Kjo është një ndërtesë që përfiton shumë nga fakti që Monet punoi gjerësisht duke përshkruar kopshtet e tij, të cilat, së bashku me shtëpinë, janë ruajtur në një standard të lartë në mënyrë që t’i ofrojnë vizitorit një pasqyrë unike në bota e artistit -një botë me ngjyra, heshtje dhe bukuri të shkëlqyer kombëtare.
Muzeu Historik Shtetëror i Moskës, Moskë
E ndërtuar në shekullin XIX, kjo është një ndërtesë e jashtëzakonshme neo-ruse. Ngjyra e tij e ndritshme, e kuqe e gjakut e bën atë një pjesë të përsosur për t’u ulur në Sheshin e Kuq së bashku me ndërtesat e tjera me ngjyra të gjalla të Moskës. Duke ndjekur historinë ruse nga koha parahistorike e deri më sot, vlerësohet se muzeu mban një koleksion të objekteve që arrijnë në miliona.
Muzeu Hedmark, Hamar
Ky është më shumë një koleksion i muzeve dhe ndërtesave sesa një muze i vetëm. Ajo që e veçon Hedmark nga muzetë e tjerë rajonalë ose të përkohshëm të këtij lloji është ajo që nganjëherë quhet “katedralja e dyfishtë”. Ndërtesa është një kombinim i bukur i rrënojave të katedrales mesjetare dhe një serë që mbyll rrënojat dhe i mbron ato.
Luvri, Paris
Luvri është zyrtarisht muzeu më i vizituar në botë. Një ndërtesë që u zgjerua ndër shekuj, muzeu është shtëpia e disa prej veprave më monumentale të artit të bëra ndonjëherë, si “Mona Lisa” e Da Vinçit dhe “Venus de Milo”. Themelet origjinale të kalasë mesjetare janë të dukshme nga kripta dhe piramida e saj e dukshme prej qelqi u ndërtua në vitin 1989, ndërsa piramida e saj e përmbysur u përfundua në 1993.
Muzeu i Artit Islam, Doha
Projektuar nga I.M. Pei, arkitekti i famshëm gjithashtu përgjegjës për piramidën e Luvrit, ndërtesa e Muzeut të Artit Islamik është frymëzuar nga arti islamik që përmban. Është i pari i këtij lloji në Shtetet Arabe, por muze të tjerë i janë bashkuar që në vende si Kajro dhe Ghazni.
Muzeu Dali, Shën Petersburg, Florida
Muzetë që përqendrohen në paraqitjen e punës së një artisti të vetëm janë të ngarkuar me detyrën e strehimit të punës së artistit në një ndërtesë që flet absolutisht për ta. Muzeu Dali është ndoshta ai që ka më shumë sukses në atë përpjekje. Edhe pse struktura kryesore ka një formë kubike mjaft standarde, është qelqi dhe çeliku që duket se derdhen nga ndërtesa si një material i shkrirë i një lloji – shumë si orët e shkrirjes në “Qëndrueshmëria e kujtesës” – që me të vërtetë i jep muze karakterin e tij Dali. Kjo shtesë surreale në bregun perëndimor të Floridës jeton absolutisht me famën e mjeshtrit të Surrealizmit. / KultPlus.com
Ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku, ka bërë të ditur se punimet për shëndrrimin në muze të shtëpisë ku ndodhi masakra e Pokleku nga e cila mbetën të vrarë 53 civil, është në fazën finale, shkruan KultPlus.
Më datën 17 prill 1999, në këtë shtëpi u vranë 53 civilë nga familjet Muqolli, Caraku, Elshani, dhe Hoxha.
“Jemi në fazën e fundit të muzealizimit të shtëpisë së masakrës në Poklek të Drenasit. Sivjet me 17 prill bëhet një çerek shekulli prejse forcat serbe masakruan 53 civilë nga familjet Muqolli, Caraku, Elshani, dhe Hoxha. Ata u vranë vetëm pse ishin shqiptarë, ku viktima më e vogël ishte gjashtë muajshe, ajo më e vjetër 75 vjeçe.
Muzeu mbi masakrën e Poklekut brenda shtëpisë së familjes Muqolli është thirrje për drejtësinë e munguar”, ka shkruar Çeku./KultPlus.com
Përveç bukurive të shumta natyrore, Rrafshi i Dukagjinit ofron edhe shumë vende të tjera të trashëgimisë kulturore për t’i vizituar. Një prej tyre është edhe kulla e shndërruar në muze etnologjik.
Kulla e ndërtuar në shekullin XVIII nga familja e Zymer Himës në Deçan, tani është shndërruar në Muze Etnologjik.
Në këtë muze, janë të ekspozuara artefakte dhe eksponate të shumta të lidhura kryesisht me mënyrën e jetës nëpër periudhat e ndryshme historike në trevën e Rrafshit të Dukagjinit.
Drejtor i Muzeut dhe ekspert i trashëgimisë Bekim Vishaj bën thirrje që muzeu të pasurohet në vazhdimësi me vegla dhe artefakte të reja të cilat do ta pasuronin edhe më shumë këtë institucion të kulturës dhe trashëgimisë.
Muzeu Etnologjik (Kulla e Zymer Himës) është një monument i trashëgimisë kulturore në Deçan i kategorisë “artiktektuore” që mbikëqyret nga Komuna e Deçanit dhe Ministria e Kulturës./rtk/KultPlus.com
Filmat me grabitje arti – mendoni “Ocean’s 8”, “The Thomas Crown Affair”, Audrey Hepburn “Si të vjedhësh një milion” – gjithmonë kapin imagjinatën, por sigurisht, vjedhjet e guximshme nuk janë ruajtja e vetme e ekranit të argjendtë.
Vetëm javën e kaluar, Policia Metropolitane e Londrës konfirmoi hapjen e një hetimi për thesaret, duke përfshirë gurë gjysmë të çmuar dhe bizhuteri ari që datojnë nga shekulli i 15-të para Krishtit deri në shekullin e 19-të pas Krishtit, që muzeu thotë se janë “hunguar, vjedhur ose dëmtuar” për shkak të një numër vitesh. Një punonjës në muze është pushuar nga puna, me “veprim ligjor” në pritje, shtohet deklarata.
Ndërsa Hartwig Fischer, drejtori në largim i muzeut, tha se incidenti ishte “shumë i pazakontë” dhe se muzeu “tashmë ka forcuar masat tona të sigurisë”, krime të tilla nuk janë asgjë e re. Këtu janë pesë grabitje të tjera famëkeqe që u bënë tituj.
Vjedhja e “Mona Lizës” (1911)
Njerëzit mblidhen rreth pikturës së Mona Lizës më 4 janar 1914 në Paris; piktura u vodh nga Musée du Louvre nga Vincenzo Peruggia në 1911.Roger Viollet/Getty Images
Një nga hajdutët më famëkeq të artit në botë ishte Vincenzo Peruggia, njeriu që vodhi “Mona Lisa”. Xhamari italian ka punuar në Luvrin në Paris, ku shfaqet kryevepra e Leonardo da Vinçit e shekullit të 16-të; nuk dihet nëse ai u fsheh brenda natës apo hyri fshehurazi në muze në mëngjesin e vjedhjes, por më 21 gusht 1911, ndërsa muzeu ishte i mbyllur për mirëmbajtje, Peruggia arriti t’i shmangej sigurisë, të hiqte portretin nga kutia e tij, ndërsa galeria ishte ishte shfaqur në ishte bosh dhe, siç thuhet, e fshehu nën xhaketën e tij përpara se të dilte nga muzeu.
Kryevepra ishte e fshehur në apartamentin e Peruggia-s në Paris deri në vitin 1913, kur, pasi u zhvendos në një hotel në Itali, ai u përpoq t’ia shiste atë tregtarit të antikeve Alfredo Geri, i cili njoftoi autoritetet dhe Peruggia u arrestua. Disa e shpallën Peruggia një hero për kthimin e “Mona Lisa” në vendin e saj të lindjes – megjithëse përkohësisht, dhe pasi kreu vetëm tetë muaj burg, Peruggia u lirua. Në vitin 1914, portreti u rivendos në Luvër, ku rreth 30,000 vizitorë e vizitojnë çdo ditë për të parë vetë buzëqeshjen enigmatike të portretit.
“The Skylight Caper” (1972)
Vjedhja më e madhe e artit në Kanada ndodhi në Muzeun e Arteve të Bukura të Montrealit në orët e para të 4 shtatorit 1972. Në një skenë direkt nga një film aksion, tre hajdutë të maskuar arritën të hynin në çatinë e ndërtesës përpara se të përdornin një litar për të zbritur në muze përmes një çati prej xhami (prandaj pseudonimi i incidentit, Kaperi i dritares së qiellit).
Pasi hynë brenda, ata kërcënuan me armë zjarri tre roje sigurie dhe i lidhën para se t’u vidhnin plaçkën. Në atë kohë, zëdhënësi i muzeut Bill Bantey i përshkroi fajtorët për transmetuesin kanadez CBC si “hajdutë diskriminues (të cilët) kishin një ide mjaft të mirë të asaj që kërkonin”.
Transporti përfshinte 18 piktura – mes tyre “Peizazhi me vila” të Rembrandt – si dhe mbi 30 bizhuteri që datojnë nga shekulli i 17-të. Do të ishte edhe më e madhe, por u ndez një alarm teksa hajdutët u përpoqën të largoheshin nga një derë sigurie dhe ata u detyruan të linin pas një sërë pikturash. Deri më sot, askush nuk është akuzuar për vjedhjet. Vetëm dy sende – një varëse dhe një pikturë që i atribuohet Jan Brueghel Plakut – janë gjetur ndonjëherë.
Transporti i Bostonit (1990)
Kaq famëkeqe ishte vjedhja e 13 veprave të artit në vitin 1990 nga Muzeu Isabella Stewart Gardner në Boston, saqë u bë fokusi i një dokumentari të Netflix, “This Is A Robbery: The World’s Biggest Art Heist”, në 2021.
Grabitja filloi pak pas orës 1 të mëngjesit të 18 marsit, kur dy burra të maskuar si oficerë policie informuan sigurinë në muze se po hetonin një trazirë. Menjëherë pas kësaj, ata prangosën dy roje sigurie në bodrumin e muzeut përpara se të lëviznin nga dhoma në dhomë, duke hequr veprat e çmuara të artit. Pikturat e vjedhura përfshinin pamjen e vetme detare të Rembrandt, “Krishti në stuhinë në detin e Galilesë” dhe “Koncerti” të Vermeer.
Në total, veprat besohet se vlejnë rreth 500 milionë dollarë, por pavarësisht një shpërblimi prej 10 milionë dollarësh që u ofrua në vitin 2017 për kthimin e tyre, vendndodhja e tyre mbetet një mister – ashtu si edhe identiteti i hajdutëve.
Hajduti i maces godet në Paris (2010)
Grabitja më e madhe e artit e kryer ndonjëherë në tokën franceze u zhvillua më 20 maj 2010, në Muzeun e Artit Modern në Paris. Një hajdut i maskuar, i njohur tani si hajduti i maceve në karrierë, Vjéran Tomic (i referuar si Spider-Man nga shtypi ndërkombëtar), hyri në muze rreth orës 3 të mëngjesit pasi hoqi me kujdes një dritare. Jo vetëm që hyrja e tij kaloi pa u vënë re nga rojet e sigurisë në detyrë, por alarmi i sigurisë së muzeut nuk funksiononte dhe detektorët e lëvizjes nuk funksionuan.
Gjatë grabitjes, u vodhën pesë piktura nga Braque, Léger, Matisse, Modigliani dhe Picasso, me vlerë mbi 100 milionë dollarë në total. Pas një informacioni, Tomic u arrestua në vitin 2011. Në vitin 2017, ai u dënua me tetë vjet burg, ndërsa dy bashkëpunëtorë morën gjashtë dhe shtatë vjet dënime për rolet e tyre. Të tre burrat u gjobitën gjithashtu me 112 milionë dollarë. Pikturat e vjedhura, megjithatë, nuk janë gjetur kurrë.
Grabitja e “The Green Vault” (2019)
Bastisja e Green Vault është e dukshme në atë që përfshinte vetëm vjedhjen e bizhuterive, dhe jo veprat e artit. Ajo u zhvillua më 25 nëntor 2019, në muzeun Grünes Gewölbe (Green Vault) i vendosur në Kështjellën e Dresdenit të Gjermanisë.
Para agimit, një zjarr u ndez qëllimisht afër muzeut për të çaktivizuar furnizimin me energji elektrike të dritave të rrugëve që e rrethonin atë. Më pas, pasi hynë brenda, hajdutët prenë shufrat e hekurit dhe xhamat e copëtuara, ndërsa rojet e paarmatosura të sigurisë – të detyruar nga rregullat që i ndalonin rreptësisht ata të përballeshin me ndërhyrës – shikonin të pafuqishëm në CCTV.
Banda ndihmoi veten për një sërë bizhuteri dhe artefakte, duke përfshirë diamante dhe rubin që arrinin mbi 123 milionë dollarë. Pas një hetimi shumëvjeçar, pesë burra nga një familje famëkeqe gjermane e krimit pranuan krimin dhe u dënuan në maj 2023, duke marrë dënime nga katër deri në gjashtë vjet. Edhe pse policia gjeti shumë nga bizhuteritë, pjesë të tjera – duke përfshirë një shpatë të veshur me diamant – mbeten të zhdukura./cnn/KultPlus.com
Mbi 450 mijë persona vizituan kalatë, muzetë dhe parqet arkeologjike të vendit në periudhën janar-korrik të këtij viti, ose 150 mijë persona më shumë së ne 7-mujorin e aprë të vitit 2022.
Të dhënat u publikuan nga ministrja e Kulturës, Elva Margariti, me ftesën për të vizituar falas kalatë, muzetë dhe parqet të dielën e fundit të muajit.
“Një rritje mbresëlënëse e numrit të vizitorëve krahasuar me një vit më parë, në muze, parqe e kala për të prekur trashëgiminë kulturore. Nesër është e diela e fundit e muajit. Shfrytëzojeni për të vizituar falas muze, kala e parqe arkeologjike”, u shpreh Margariti në një postim në facebook.
Kalatë historike të Shqipërisë, muzetë dhe parqet falë restaurimeve të kryera viteve të fundit janë kthyer në atraksione tërheqës për turistët vendas dhe të huaj./atsh/KultPlus.com
Më 2 qershor 1961, Gjirokastra, Berati, nëntoka e Durrësit dhe pazari i vjetër i Krujës u shpallën qytete-muze.
Bazuar në këtë vendim të Këshillit të Ministrave u ngarkua Universiteti Shtetëror i Tiranës (USHT) që të kryente studimin dhe projektimin për zonifikimin e këtyre qyteteve.
Ndërkohë këto qytete duhet të mirëmbaheshin, të restauroheshin dhe të administroheshin në përputhje me dispozitat e Rregullores së qytetit-muze të Beratit dhe me udhëzimet e veçanta të Universitetit Shtetëror të Tiranës.
Sipas Rregullores së përmendur, qyteti i Beratit ndahej në zonën muze, në zonën e mbrojtur dhe në zonën e lirë. Zona muze ruante monumente të kategorisë I dhe II, në dallim nga zona e mbrojtur ku gjenin vend vetëm monumente të kategorisë I.
Ndërsa, në zonën e lirë bënin pjesë vetëm monumente të izoluara të kategorisë I, në pjesën e mbetur të qytetit pa pikëprerje me dy zonat e tjera./atsh/KultPlus.com
Veshjet e veshura nga Marilyn Monroe, Sir Elton John dhe Tina Turner do të shfaqen në një muze në Londër.
Ato do të jenë pjesë e një koleksioni prej më shumë se 250 objektesh të përbëra nga moda, fotografia dhe muzika.
Artikujt do të ekspozohen në ekspozitën “Diva” të Muzeut Victoria dhe Albert nga qershori.
Një nga artikujt që shfaqet është fustani i zi i veshur nga Marilyn Monroe në filmin “Some Like It Hot”, i cili fitoi një Oscar për dizajnin e kostumeve dhe i dha aktores një Golden Globe.
Frymëzuar nga mbreti francez Louis XIV, veshja e ditëlindjes së 50-të të Elton John përmban një pelerinë, paruke dhe kapele.
Rrobat e veshura nga Dame Shirley Bassey në skenën në Glastonbury në vitin 2007, duke përfshirë një fustan rozë të dizenjuar nga Julien MacDonald, dhe një çizme Wellington të mbushura me diamante do të shfaqen gjithashtu.
Një koleksion veshjesh të krijuara nga stilisti i famshëm i modës Bob Mackie dhe të veshura nga Cher dhe P!ink do të jetë gjithashtu i ekspozuar./klankosova/KultPlus.com
Një padi e ngritur kundrejt Institutit të Artit në Detroit, pretendon se një pikturë e Van Gogh e shfaqur në ekspozitën e këtij muzeu është e vjedhur.
Piktura, e quajtur “Lexuesja e romanit” dhe e njohur gjithashtu si “Zonja që lexon”, e vlerësuar të jetë 5 milion dollarë, ishte në pronësi të koleksionistit brazilian Gustavo Soter, deri në momentin që Instituti i Artit në Detroit e ka huazuar atë nga një palë e tretë e cila nuk është pronari i saj ligjor.
Gjykatësi në shqyrtim të çështjes ka urdhëruar përkohësisht muzeun e Detroit që të mos e zhvendosë, dëmtojë, shkatërrojë ose përdorë pikturën përgjatë shfaqjes së saj në ekspozitë në mënyrë që të ruhet vlera e saj.
Piktura e vitit 1888, e punuar me vaj në kanavacë, përshkruan një grua të re duke lexuar një libër të verdhë përpara një sfondi të verdhë të bibliotekës. Kjo pikturë do të qëndrojë si pjesë e ekspozitës deri në mbylljen e saj më 22 janar, teksa një seancë dëgjimore më 19 Janar do të vendosë për fatin e saj. /topchannel /KultPlus.com
Numri i vizitorëve në muzetë e vendit këtë vit ka shënuar një rritje domethënëse duke arritur në rreth 90 mijë vizitorë.
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti ndau statistikat e gjashtëmujorit të parë, të cilat sipas saj, “janë optimiste sa i takon numrit të vizitorëve në muze”.
“Krahasuar me një vit më parë, shumë më shumë vizitorë kanë shijuar pasuritë e muzeve tanë”, tha ministrja Margariti.
Sipas statistikave të publikuara nga ministrja, në 6-mujorin e parë të këtij viti, muzetë e vendit u vizituan nga 89 218 vizitorë. Ndërkohë për të njëjtën periudhë të një viti më parë regjistrohen 31 387 vizitorë.
Në 6-mujorin e parë të vitit 2020, u regjistruan 11 840 vizitorë.
Këto atraksione janë më të preferuarit gjatë kësaj periudhe për turistë e huaj pasi ata shfaqin interes për të parë nga afër objektet dhe për të mësuar më shumë rreth historisë. / atsh/KultPlus.com
“Shtëpia me gjethe”, dikujt mund t’i tingëllonte si një emërtim i denjë për një roman, të autorëve latino-amerikan, për më shumë për ndonjë film horror, ku diku në skaj të një pylli kryhen vrasje misterioze. Në të vërtetë, këtë ndjenjë e pata kur dola pas dy ore vizite në këtë Muze , ku mu zu frymëmarrja nga kundërmimi i dosjeve të qindra, mijëra qytetarëve shqiptarë, viktima të sistemit aq policor, të diktatorit Enver Hoxha
Nga Afrim Demiri
Shpesh biografia e shtëpive gjason me të njerëzve. Edhe ato në periudha të ndryshme kanë funksione të ndryshme, me një fjalë kanë identitete urbane dhe administrative, krejtësisht të ndryshme. Po rrallë ndodhë që ajo shtëpi që ishte projektuar të jetë shtëpi e lindjeve, të kthehej në shtëpi të vdekjeve dhe njëkohësisht të ndërlidhte tri periudha kohore, të mos them tri epoka.
E ndërtuar më 1931 si shtëpi obstetrike, me nismën e mjekut të mirënjohur dr. Jani Basho, duke qenë ndër të parat shtëpi lindjeje në Shqipëri, ajo gjatë okupimit bëhet qendër e Gestapos fashiste, kurse gjatë kohës së komunizmit kthehet hiç më pak në qendër të sigurimit të shtetit.
E vendosur, jo larg objekteve të tjera qeveritare, kjo shtëpi me një dizajn urban me plotë delikatesa zbukuruese fillon, të quhet në zhargonin qytetar “Shtëpia me gjethe”, një epitet ky mbase i lakmueshëm për çdo shtëpi tiranase normale. Por ky cilësim sikur nxjerr në pah, në mënyrë ironike një paradoks të kohërave, sepse sipas një parafrazimi të lirë të Nonda Bulkës, kjo shtëpi më parë do të duhej të thirrej “Shtëpia me gjemba”, nisur nga fakti se brenda mureve të saja fillonin përgjimet, persekutimet, ndjekjet, kurdisjet dhe paragjykimet deri në vrasje të qytetarëve të Shqipërisë komuniste. Nuk dihet saktësisht prej kur dhe si ka zënë fill ky epitet apo prej atëherë kur trupit të saj kanë filluar të ngjiteshin bimët kacavjerrëse dhe fasadës së saj me ngjyra të murrme t’ia jepnin një tis të gjelbërt.
Kjo shtëpi edhe sot e ruanin këtë emërtim, që tingëllon sikur të ishte një kod i komunikimit sekret të sigurimcave të shtetit, tashmë e zyrtarizuar në institucionin e Muzeut më të ri të Tiranës po me këtë emër: “Shtëpia me gjethe”.
Dikujt mund t’i tingëllonte si një emërtim i denjë për një roman, të autorëve latino-amerikan, për më shumë për ndonjë film horror, ku diku në skaj të një pylli kryhen vrasje misterioze. Në të vërtetë, këtë ndjenjë e pata kur dola pas dy ore vizite në këtë Muze , ku mu zu frymëmarrja nga kundërmimi i dosjeve të qindra, mijëra qytetarëve shqiptarë viktima të sistemit aq policor, të diktatorit Enver Hoxha.
Por në realitet unë nuk dilja nga filmi, as nga ndonjë pyll, por nga shtëpia aq afër qendrës së Tiranës, e cila me dekada ishte shndërruar në makth publik, duke prodhuar dhe inskenuar situata komplotiste për “armiqtë e popullit”.
Ky muze nuk kishte nevojë për ciceron! Çdo artefakt, çdo element fliste me gjuhën e vet. Edhe ashtu ciceronët shpesh e ndërpresin një përjetim autentik në mes të vizitorit dhe elementeve të ekspozuara. Tashmë kaq vjet pas diktaturës, pas aq leximesh për natyrën dhe karakterin e panjohur të saj në Shqipëri, sikur mjaftonte një parakalim në heshtje nëpër 9 seksionet e muzeut me mëse 31 kthina.
Qysh në fillim një citat e Enver Hoxhës, sqaronte karakterin monolit të shtetit partiak- policor : “ Punonjësit e Sigurimit të shtetit janë vetëm punëtorë partie, në rend të parë vetëm punëtorë politikë dhe asgjë tjetër”.
Dhe më pas hapeshin një nga dhomat e dëshmive të metodave më bizare të hetuesisë, ku elemente autentike ta afronin ndjenjën e ankthit të fateve të njerëzve nën torturë. Mjatohej t’i lexoje dikund rreth 35 lloje të përdorimit të torturave ndaj të dyshuarëve për vepra kundër shtetit duke filluar që nga hedhja e krypës në mish, nga përdorimi i elektroshokut e deri tek shurdhimi nëpërmjet zhurmave të padurueshme, futjes në arkivol për së gjalli për të pranuar procesverbalin e hetuesisë apo hedhja e tyre nga lartësia.
Dosjet ishin aty! Duhej kohë për t’i lexuar, emrat ishin mbuluar me ngjyrë të zezë, sikur fatet e tyre të dikurshme , pastaj hapeshin dyert e dhomave muret e të cilave ishin të mbushura me emra të përndjekurish, me emra të të burgosurve dhe të pushkatuarëve. Përkundër shkrimit të dendur dhomat nuk i kishin zënë të gjitha emrat e 18mijë të burgosurve të dënuar rreth 6 mijë të vdekurve si dhe mbi 20mijë të internuarve. Ishte e llahtarshme të shiheshin muret e veshura me emra të viktimave sikur të ishte një dizajn i dhembshëm i tapetave murale.
Përkundër udhëzimeve lehtë humbëshe nëpër kthina, dhoma të torturës. Dëgjoje rrëfimet e të mbijetuarëve, marshet e paradave socialiste dhe pjesë nga seancat e gjykimeve. Përnjeherë kohërat gërshetoheshin dhe dukej se gjithçka mbulohej nga fëshfërima e gjetheve që depërtonte nga ndonje dritare gjysmë e hapur. Pa një pa dy të dilte përballë zbulimi i përgjuesit shqiptar, i njohur me emrin “Çimka”, i mbajtur në heshtje të propagandës, karshi zbulimit të traktorit shqiptar. Një grumbull gjësendesh nga përditshmëria ta përkujtonin si ke mundur të jesh i përgjuar nga ai regjistrues minimalist elektronik. Një pallto e varur ruante siluetën e trisht të sigurimcit, i cili xhironte me kamerën më objektiv të nxjerrur në gjoks, si dekoratë për çlirimin e atdheut. Diktafonët, magnetofonët me shirit, kamerat e hershme ishin aty, të firmave të ndryshme gjermano-lindore, japoneze dhe kineze. Në laboratorin e larjes së fotografive bardh e zi sikur ishte ndalur koha dhe i priste vizitorët. Po ato tretje kimike, po ata filma që dikur i përdornim për të fiksuar kohën tonë rinore, kurse aty ishin varur fotot e të pandehurve, të cilëve një foto rasti ia kishte marrë jetën.
Një ndjenjë aty për aty më ndau në dysh. Kujtimet nga vizita që i kisha bërë më 2013 –të, Muzeut të pafajsisë së Orhan Pamukut në Stamboll, ma sillnin ndjenjën se isha në Muzeun e fajësisë , derisa e vizitoja tash, në Tiranë “Shtëpinë me gjethe”. Atje çdo element lidhej me dashurinë, kurse këtu çdo element me dyshimin, krimin dhe vrasjen.
Si gazetar hyra në siklet kur u fundosa në dhomën e përdorimit të gazetave dhe artit si mjet i propagandës nga shteti për ideologjinë, ku madhërohej veçmas puna e sigurimit shtetëror. Aty shihej fuqia e keqpërdorimit të mediave dhe artit. Shumë pamje nga filmat e kohës mund t’i shikoje nga kabinat e errëta, kur dikur na dukeshin filma me moral socialist, e sot shiheshin si ana e errët e propagandës. Por gjithçka ka ndryshuar, edhe unë kam ndryshuar edhe ne kemi ndryshuar, po sikur “Shtëpia me gjethe”.
Shtrirja e rrjeteve kabllore të përgjimeve sikur tentatulet e marimangës së kuqe ngjallnin habi . Mini centralet postare të prodhuara nga inxhinierët shqiptarë me emrin “Valbona” dhe “Shkëndija”, kishin mundësi të përpunonin rreth 40 përgjues “Çimka” njëkohësisht, të shpërndara nëpër ambasada të huaja dhe hotele ku kishin qasje të huajt, etj.
Pak pa përfunduar vizita, shfaqej një dhomë tipike familjare e banimit të qytetarëve të zakonshëm , për të sjellë imazhin e kohës, ku në ballë ishte TV-ja e markës “Iliria” si dhe radioja “Mimoza”, kurse mbi to qëndronte fotoja e xhaxhit Lenin, kurse në një dollap radhiteshin domosdoshmërisht librat e Enver Hoxhës. Shpesh sigurimi kishte zgjatur fijet e tij edhe brenda familjes shqiptare duke e shkatërruar moralin e saj dhe duke e instrumentalizuar individin deri në tjetërsim.
Muzeu është hapur më 2017, nga një ndërtesë militante, ishte kthyer në objekt kulture. Në oborr nga pjesa e pasme të presin qindra foto të punëtorëve të sigurimit, të atyre që e kanë ndërgjegjjen e ngarkuar drejtpërdrejt për tmerrin që kanë instaluar dhe zbatuar mbi qytetarët. Gjithë jetë kishin punuar brenda tash fytyrat e tyre ekspozohehsin jashtë dhe merrnin gjykimin publik të çdo vizitori në heshtje. Në mes tabllove të tyre i ishte vendsour citati i shkrimtarit dhe përkthyesit Amir Kasaruho, ai dhe familja e të cilit kishin përjetuar përndjekjen: “…atëherë ndoshta nuk e kuptoja, por më vonë e kam menduar se paskan pasur një kurajo të pacipë këta njerëz që nuk kanë kërkuar falje”.
Pak para daljes nga oborri na shfaqet edhe tuneli nëntokësor sa për të na mbajtur ankthin e kësaj shtëpie edhe jashta saj. I tërë Muzeu dukej si një kërkim falje publike për të gjitha viktimat.
Dal nga Muzeu më i ri në Shqipëri dhe një nga më të veçantët, që bënë rinkosntruktimin e një kohe e cila nuk guxon të harrohet.
Përballë Muzeut “Shtëpia me gjethe”, ngritej Kisha Ortodokse “Ringjallja e Krishtit”, si shenja më e afërt simbolike e rrënimit të shtetit ateist. Në mes tyre kalonte rruga “Ibrahim Rugova”, një tjetër simbolikë e demokracisë. Të dy objektet vizavi njëra tjetrës sikur shënonin periudhën e katër, epokën e tranzicionit plural.
Derisa me vonesë mësoj se Muzeu “Shtëpia me gjethe” është zgjedhur nga Komiteti i Kulturës i Asamblesë Parlamentare të Këshillit të Evropës (PACE) në dhjetor të vitit të kaluar si “Muzeu më i mirë 2020”, më shkon ndër mend se sa pak kemi bërë ne në Kosovë për ruajtur kujtesën kolektive. Gjithë ai fat tragjik i shqiptarëve të Kosovës ndër vite prej kohës së Muhaxherisë, kolonizimit serb, masakrës së Tivarit, Aksionit të armëve, shpërnguljeve për Turqi e deri tek diferencimet dhe burgosjet masive dhe dëbimi biblik gjatë luftës dhe asnjë objekt i denjë muzeal.
Në anën tjetër, pikërisht në hapësirat e Muzeut “Shtëpia me gjethe”, ditë më parë ishte dhënë shfaqja “Çimka”, një krijim unik, bashkëproduksion i Teatrit Kombëtar Eksperimental “Kujtim Spahivogli”, të Tiranës dhe Qendrës për Art dhe komunitet- Artpolis, Prishtinë, me autor Shpëtim Selmani dhe në regjinë e Zana Hoxha, e cila synon t’i gjejë pikat e fateve të përbashkëta të qytetarit shqiptar nën regjimet totalitare, andej dhe këndej kufirit. Kësi lloj projektesh të përbashkëta duhet të zgjerohen edhe në fusha të tjera.
Shënimet flasin se Muzeu “Shtëpia me gjethe”, po vizitohej nga shumë grupe shkollarësh, qytetarësh si dhe nga vizitorë ndërkombëtarë. Nuk e di nga politikanët shqiptarë sa është vizituar, por çdonjeri prej tyre duhet të shkon dhe të shoh si mund të deformohet shërbimi i shtetit i cili është i thirrur me emrin inteligjent, “shërbimi i inteligjencës”, kur ai i shërben interesave ideologjike dhe partiake..
Nuk kam dëgjuar dhe as lexuar shumë rrëfime se si e kanë pritur dhe përjetuar të mbijetuarit këtë Muze, por mbase shumëçka nuk është ndriçuar në këtë fazë, por besoj se Muzeu mund të pasurohet me dëshmi të reja, por edhe me shkëmbime dokumentacionesh nga institucione tjera që mbulojnë fushën e sigurisë, sepse ndriçimi dhe ndëshkimi i krimeve, jo vetëm komuniste është obligim për gjeneratat. / KultPlus.com
Muzeu i New Maryland zhytet në mitologjinë e sirenave
Sirenat shfaqen të mëdha në imagjinatën popullore, duke u shfaqur në filma si The Little Mermaid e Disney dhe duke spërkatur nëpër logot e filxhanëve të kafesë Starbucks.
Pavarësisht statusit të tyre ikonik, asnjë muze kushtuar këtyre krijesave mitike, të banuara në det nuk ekzistonte në Bregun Lindor të Shteteve të Bashkuara deri më tani, transmeton KultPlus.
Siç raporton Matthew Prensky për Daily Times, Muzeu i Sirenave u hap në Berlin, një qytet i vogël në jug të Maryland nw mars, Hapësira synon të nxjerrë në pah historinë e sirenave duke shfaqur artefakte dhe vepra arti të lidhura me qeniet imagjinare.
Edhe pse ne dimë shumë më tepër për detin, ne jemi ende të detyruar nga miti i sirenës, “thotë poetja Nancy Mitchell, e cila punoi në muze me themeluesen Alyssa Maloof.
“… Ajo ishte një krijesë që martoi dy botë, një krijesë e detit, ajo ishte përtej të gjitha rregullave të shoqërisë, … përtej rregullave të njeriut.”
Gjashtë nga muret e hapësirës janë të dedikuara për të gjurmuar pamjet e sirenave nga shekulli i parë i erës sonë deri në vitin 2017. Sipas Yusra Asif të Delaware News Journal, atraksione të tjera përfshijnë “peshore sirenash” të zbuluara në Ishullin Wight aty pranë dhe një Sirenë Feejee (modeli gjysmë majmun, gjysmë peshk i taksidermisë i promovuar si autentik nga showmani i shekullit XIX PT Barnum)./KultPlus.com
Shumë kohë më parë, fati i miliona gjermanëve të dëbuar nga Europa Qendrore dhe Lindore në fund të Luftës së Dytë Botërore ka ngjallur polemika.
Një muze do të hapet në Berlin për të treguar historinë e tyre dhe për të qartësuar kujtimet.
“Si përfaqësohen migracionet e detyruara të përjetuara nga gjermanët, pa lënë asnjë dyshim për fajësimin tonë në gjenocidin e hebrenjve?, thekson Gundula Bavendamm, drejtoreshë e institucionit të ri, për të përshkruar sfidën e zbuluar nga ekipi ynë.
“Fondacioni për Mërgim, Dëbim dhe Pajtim” trajton një kapitull delikat në historinë gjermane, dëbimet e pakicave me origjinë gjermane që jetojnë në territoret e kthyera në Poloni, Çekosllovaki, Hungari, Bish-Bashkim Sovjetik, ose Rumani, pas disfatës së Rajhut Nazist në 1945
Historia dhe vuajtjet e këtyre popullatave fillimisht u errësuan nga tmerret e kryera nga nazistët, të cilat ndalonin konsiderimin e gjermanëve si viktima.
“Ndonjëherë duhen disa breza dhe konstelacionet e duhura politike për të parë të kaluarën”, thekson Bavendamm përpara hapjes së planifikuar të muzeut për publikun të mërkurën.
Në kërkimin e saj për një rrëfim të ekuilibruar, ekspozita i vendos këto dëbime në kontekstin e logjikës ekspansioniste të Rajhut të Tretë të Adolf Hitlerit dhe i konsideron ato në një kontekst global.
Fondacioni, në pjesën qendrore të Berlinit, ndodhet midis muzeut të ish-selisë së Gestapos dhe rrënojave të stacionit Anhalter, nga ku hebrenjtë u dërguan në kampin e përqendrimit të Theresienstadt, në Republikën Çeke.
Hyrja në hapësirën në katin e dytë, kushtuar eksodit të gjermanëve, mund të bëhet vetëm përmes një dhome të errët kushtuar Holokaustit.
Pastaj vijnë dëshmitë intime: vizitori zbulon karrocën e përdorur nga familja Ferger për t’u arratisur nga territori i Serbisë së sotme, një qëndisje të papërfunduar apo edhe një batanije, kaq shumë sende të braktisura gjatë këtyre nisjeve të nxituara.
Në çantën prej lëkure të një vajze të re ndodhet adresa e saj në qytetin Fraustadt, sot Wschowa në Poloni: Adolf Hitler Strasse 36.
“Ne nuk donim të bënim një inventar por të dinim historinë e secilit objekt, fatin e secilës familje”, shpjegon Gundula Bavendamm.
“Dëshmitë audio të familjeve të dëbuara ose pasardhësve të tyre shoqërojnë pothuajse secilën pjesë të paraqitur”, shton ajo.
Numri i këtyre personave të zhvendosur vlerësohet midis 12 dhe 14 milionë. Shumë i përkisnin komuniteteve gjermanofolëse të vendosura në Europën Lindore, midis Danubit dhe Volgas, që nga shekulli i XIII.
Disa anëtarë të këtyre pakicave mbështetën forcat pushtuese naziste, duke nxitur armiqësinë e popullatave të tjera, të përdorura për të justifikuar dëbimet e pasluftës./atsh/ KultPlus.com
Korça është kthyer në një destinacion turistik të rëndësishëm, si dhe një nga shembujt më domethënës të qyteteve shqiptare që shfrytëzojnë turizmin vjetor, kryesisht atë malor dhe kulturor.
Me kapacitete të shtuara akomoduese dhe rritje të investimeve të brendshme, ky qytet po tenton që të tërheqë edhe më shumë vëmendjen e vizitorëve.
Resurset natyrore, trashëgimia e pasur kulturore dhe historike, por edhe fshatrat turistikë, kanë bërë që turizmi në këtë qytet të jetë një burim për zhvillim të qëndrueshëm ekonomik.
Vizitorët vendas dhe të huaj që vizitojnë Korçën kanë mundësi të orientohen lehtësisht në muzeumet, institucionet publike, parqet dhe vendet e tjera të vizitueshme në qytet.
Pesë muzeumet unike, janë një vlerë e shtuar në prurjet turistike, që tërheqin interesin e vizitorëve në çdo kohë të vitit.
Bashkia e Korçës fton turistët, të kalojnë një fundjavë të bukur në Korçë dhe të mos ikin pa vizituar muzeumet.
Muzeu i Fotografisë “Gjon Mili”, Muzeu Kombëtar i Artit Mesjetar, Muzeu Kombëtar i Arsimit, Muzeu Oriental “Bratko”, Muzeu Arkeologjik, janë pa diskutim muzeumet më unike në Shqipëri, të cilat ruajnë identitetin dhe kulturën brenda çdo vepre të ekspozuar. /atsh/ KultPlus.com
Italia dhe UNESCO kanë nënshkruar një marrëveshje prej 1 milion euro për të rinovuar një nga muzetë më të famshëm të Bejrutit.
Muzeu, ndodhet në një vilë historike në Achrafieh dhe në të ndodhen më shumë se 1 mijë e 500 vepra arti së bashku me koleksione të tjera të vlefshme.
Marrëveshja u nënshkrua nga zëvendësministrja Italiane e Punëve të Jashtme, Marina Sereni dhe drejtoresha e zyrës së UNESCO-s në Bejrut, Costanza Farina, në prani të kryetarit të bordit të muzeut, Dr. Tarek Mitri.
Kostoja e restaurimit të muzeut është 2.5 milionë euro, me Francën që tashmë ka dhuruar 500 mijë euro. Financimi nga Agjencia Italiane e Bashkëpunimit për Zhvillim (AICS) do të përdoret nën iniciativën e UNESCO-s Li Beirut, e cila synon të riparojë shkolla, ndërtesa kulturore, muze dhe galeri të dëmtuara nga shpërthimi në Bejrut.
Muzeu Sursock u krijua në vitin 1912 nga koleksionisti libanez Nicolas Sursock. Muzeu u hap më 1961 dhe u bë një qendër e madhe për artistët libanezë, ndërsa mirëpriti ekspozita nga e gjithë bota. Muzeu qëndroi i hapur gjatë Luftës Civile Libaneze dhe u rinovua në vitin 2008. Muzeu ndodhet vetëm 800 metra nga qendra e shpërthimit të portit./ KultPlus.com
Drejtorët kryesorë të muzeve dhe galerive u kanë dhënë publikut një shans për të parë nga afër thesaret kombëtare.
Distancimi shoqëror do të thotë që arti i mirëfilltë, si Gainsborough, Cornard Wood i sapo restauruar në Galerinë Kombëtare, ose gjetjet e çmuara arkeologjike nga Sutton Hoo në Muzeun Britanik, do të jetë më e lehtë se kurrë më parë për t’u shqyrtuar.
Hartwig Fischer, drejtori i muzeut britanik, tha se ai e konsideron këtë si moment perfekt për të rizbuluar ekspozitat.
“Në verë, muzetë zakonisht vizitohen nga një përqindje e lartë e turistëve, kështu që ky vit sigurisht do të jetë më ndryshe”, tha ai.
Drejtori i Galerisë Kombëtare, Dr.Gabriele Finaldi thotë se pati kërkesa të mëdha nga vizitorët për të zbuluar artin, ambientet e brendshme të bukura, pamjet e mrekullueshme dhe njohjen me Van Gogh, Turner, Leonardo da Vinçi dhe Artemisia Gentileschi.
Biletat për në galeri janë në dispozicion që nga kjo javë, duke përfshirë shfaqjet falas dhe ekspozitat e reja.
Ndryshe, numri i vizitorëve në muzetë britanike u ul për 80 përqind për shkak të bllokimeve nga koronavirusi vitin e kaluar./ KultPlus.com
Muzetë turke dhe vendet arkeologjike u vizituan nga më shumë se 8.91 milionë njerëz në vitin 2020, edhe pse shpërthimi i koronavirusit po krijonte kaos në industrinë e turizmit në të gjithë botën.
Një total prej 204 muzeshë, 142 vende arkeologjike dhe 296 muze private prisnin të apasionuarit e historisë nën kujdesin e Ministrisë së Kulturës dhe Turizmit të Turqisë, e cila siguroi të dhënat.
Më shumë se 3.25 milion objekte historike janë të ekspozuara në 204 muze.
Mesatarisht 40 mijë objekte janë shtuar në koleksionet e muzeve çdo vit dhe 11 mijë e 632 pasuri të luajtshme kulturore janë vendosur në konservim.
Si pjesë e përpjekjeve për të rritur numrin e muzeve në Turqi, 161 muze u rinovuan midis viteve 2002-2020 dhe 43 u hapën me njohje ndërkombëtare.
Përveç kësaj, 16 muze të sapondërtuar – përfshirë në Adana, Uşak, Kayseri, Mersin dhe Van – janë duke mirëpritur vizitorët./ KultPlus.com
Dritëro Agolli, kolosi i letrave shqipe mbylli sytë më 3 shkurt 2017 në moshën 86-vjeçare. Shkrimtar, publicist, gazetar dhe politikan që ka lënë pas një trashëgimi të pasur kulturore për vendin.
Presidenti i Shqipërisë, Ilir Meta ka reaguar përmes një statusi në rrjetin social, ku ka theksuar se Dritëroi ynë i madh, dritëron për jetë në çdo varg e libër që na la trashëgim të gjithëve.
‘Me rrënjët e thella në popull, shprehës i fuqishëm i shpirtit të shqiptarit të thjeshtë, të ndershëm, punëtor e patriot, Dritëroi do të jetë gjithmonë pranë nesh me idetë e tij të vyera në letërsi, art dhe politikë. Shumë mall për ty mik i shtrenjtë, që na mungon kaq shumë’, është shprehur tutje Meta.
Katër vite pas humbjes së tij, shtëpia e të madhit Dritëro do të kthehet në muze. Kryetari i Bashkisë së Tiranës, Erion Veliaj shprehet se gjithçka është në rrugë të mbarë për të hapur shtëpinë e tij në “Rrugën e Dibrës”, ku jetoi e shkroi veprat e paarritshme.
“Sot bëhen 4 vite pa Dritëroin e madh! Jemi në rrugë të mbarë për të hapur shtëpinë e tij në “Rrugën e Dibrës”, ku jetoi e shkroi veprat e paarritshme – aty, në ndonjë raft, do ta kërkojmë e rilexojmë”, u shpreh Veliaj.
Edhe vajza e tij, Elona, përmes një postimi në rrjetet sociale bën të ditur lajmin.
“Më 28 Janar 1974 përmes këtij Autorizimi , babit iu dha e drejta e strehimit në Pallatin 85 të Rrugës së Dibrës ( quajtur atëherë Rruga Bajram Curri) . Derisa mbylli sytë jetoi në këtë apartament . Tanimë, do të kthehet në shtëpi muze”, shprehet Elona Agolli. / KultPlus.com
Shishja e parë e përdorur për të administruar vaksinën anti-Covid të Pfizer, do të vendoset në një muze në Londër.
Më 8 dhjetor një grua 90-vjeçare në Mbretërinë e Bashkuar, Margaret Keenan është e para që u vaksinua kundër COVID-19. Shishja historike, dhe shiringa që u përdor, do të ekspozohen kështu që prej fillimit të vitit të ardhshëm në Muzeun Shkencor të Londrës, përkatësisht në pavijonin e historisë së mjekësisë.
Vaksina mund të konsiderohet së shpejti edhe si një prej triumfeve më të mëdhenj të shkencës, pasi ofron një dritë shprese pas një viti të gjatë në pandemi, ku deri tani mbi 1,6 milionë vetë kanë humbur jetën.
Vaksina e realizuar nga kompania amerikane Pfizer dhe ajo gjermane BioNTech, ka rezultuar nga testimet se është 95% efektive. Ajo ka marrë miratim për përdorim në disa shtete, por Britania e Madhe ishte e para. Përveç saj, një vaksinë anti-Covid ka prodhuar edhe kompania tjetër amerikane Moderna, ndërsa Kina dhe Rusia kanë nisur prej disa javësh tashmë të vaksinojnë popullatën me vaksina të prodhuara “në shtëpi”. / KultPlus.com
Ministrja e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Vlora Dumoshi, bashkë me një grup të ish-burgosurve politikë, në krye me Fetah Berishën, kanë vizituar ish-burgun e Prishtinës.
Ministrja Dumoshi i njoftoi ish të burgosurit për planet që ka MKRS-ja në shndërrimin e ish-burgut të Prishtinës në muze për ta dokumentuar të kaluarën e rëndë që ka kaluar populli shqiptar i Kosovës si pasojë e trysnisë dhe dhunës së sistemit të kryesuar nga regjimi monist i kohës e më pas.
Ministrja e informoi z. Berisha dhe ish të burgosurit se ka themeluar grupin punues që do ta konceptojë objektin e ish-burgut për ta shndërruar në muze. Ministrja tha se do të grumbullohet i tërë dokumentacioni ekzistues dhe i mundshëm, rrëfimet e të burgosurve, të dhëna tjera materiale, dhe do të realizohen brenda objektit disa ndërhyrje, për ta kthyer burgun në formën origjinale.
“Është obligim dhe detyrim i institucioneve të Kosovës që të dokumentojnë vuajtjet, përjetimet dhe tmerret që kanë kaluar gjeneratat e mëparshme për të ardhur deri sot kur ne kemi shtetin dhe institucionet tona”, u tha ministrja Dumoshi.
Ish i burgosuri Fetah Berisha, e falënderoi ministren për këtë nismë dhe u shpreh se në këto ambiente ku po qëndron bashkë me shokë kanë përjetuar tmerre të paimagjinueshme.
“Prej ditës së burgosjes 22 korrik në vitin 1981, natën e parë më kanë dërguar në kufi me Shqipërinë, ku policë të asaj kohe, më kanë shkreh në dru, më pas më kanë sjellë në burgun e Prishtinës dhe më kanë mbajt 6 muaj për të zhvilluar hetimet deri sa janë kryer ato dhe gjykata e atëhershme e qarkut e Prishtinës më pati dënuar me dy vite burg”, rrëfeu i emocionuar ish i burgosuri rahovecas Fetah Berisha.
Berisha, por edhe të burgosurit e tjerë vizituan qelitë dhe pavijonet e ish-burgut dhe sollën në kujtesë tmerret që kanë përjetuar aty dhe vlerësuan se është një veprim shumë i duhur dhe i pritur, nisma për të shndërruar ish-burgun e Prishtinës në muze.
“Është mirë që gjeneratat që vijnë pas të dinë se çfarë ka përjetuar populli shqiptar i Kosovës për të ardhur deri tek liria”, u shprehën ish të burgosurit, të cilët edhe e falënderuan ministren Dumoshi për këtë projekt.
Ministrja dhe ish të burgosurit vizituan ambientet e ish-burgut, qelitë ku kanë qëndruar të burgosurit, dhomën e hetuesisë, ku sipas rrëfimeve të ish-burgosurve asnjë i burgosur nuk dilte në këmbë të veta por sillej në qeli kapur nga persona tjerë i tërhequr zvarrë, nga tortura e nga të rrahurat. / KultPlus.com
