Në Amfiteatrin e Universitetit të Arteve të Bukura në Tiranë, Qendra e Studimeve dhe Publikimeve (QSPA), organizoi koncertin recital të kantautorit të mirënjohur arbëresh Santino de Bartolo.
Aktiviteti u çel me interpretimin e aktorit të mirënjohur të skenës shqiptare Xhevat Limani, me vargjet e poezisë “Kujtesa e Atdheut” të Dritëro Agollit.
Drejtoresha e Qendrës së Studimeve dhe Publikimeve për Arbëreshët (QSPA), prof. Diana Kastrati, në fjalën e saj, theksoi rëndësinë e këtij aktiviteti në këtë ditë, si inciativë e rëndësishme e qendrës dhe kantautorit arbëresh.
Më tej fjalën e mori studiuesja e QSPA-së, dr. Jolanda Lila e cila vuri në dukje të përbashkëtat mes shkrimtarëve Vorea Ujko dhe Dritëro Agolli, që janë në bazë të teksteve të këngëtarit Santino de Bartolo, koncerti i të cilit vjen si homazh për këto dy figura të rëndësishme.
Koncerti vijoi me bashkëinterpretimin e arbëreshit Santino de Bartolo dhe këngëtares Liljana Kondakçiu me këngët “Motra ime nuse” dhe “Himn për ty”. Koncerti vijoi me fragmente poetike nga aktori i mirënjohur Laert Vasili, aktorja Klodi Kadillari, aktorja dhe regjisorja, Meri Dishnica etj.
Recitali vijoi nën interpretimin e këngëve “Cuore d’oro”, “Amara Terra Mia”, “Vaita ket minutilli” “Kur na arbëreshë” etj. Në përmbyllje, recitalit iu bashkua me një interpretim edhe presidenti i grupit folklorik “Arbëria”, arbëreshi Carlo Pellicano.
Drejtoresha e Qendrës së Studimeve dhe Publikimeve për Arbëreshët (QSPA), prof. Diana Kastrati theksoi rëndësinë e këtij aktiviteti për promovimin e gjuhës dhe kulturës arbëreshe si dhe falenderoi përpjekjet e stafit të qendrës në realizimin e këtij aktiviteti./atsh/KultPlus.com
Në kuadër të edicionit të 24-të të Panairit të Librit në Prishtinë, më 8 qershor 2024 duke filluar nga ora 13:00, në Pallatin e Rinisë do të promovohet kompleti i veprave i autorit Sali Bashota.
Vitin e kaluar Shtëpia Botuese Logos-A në Shkup, botoi kompletin e veprave të poetit dhe studiuesit, Sali Bashota, me parathënie të shkrimtarit Milazim Krasniqi. Botimi i kolanës së veprave të zgjedhura të Sali Bashotës në gjashtë vëllime përfshin krijimtarinë e tij përbrenda periudhës dyzetvjeçare, në fushën e poezisë, prozës poetike dhe kritikës letrare.
Për krijimtarinë letrare të Bashotës do të flasin shkrimtarët dhe profesorët universitarë: Milazim Krasniqi, Ibrahim Berisha dhe Osman Gashi, si dhe Muhamed Jashari, përfaqësues i Shtëpisë Botuese Logos-A, ndërsa ceremoninë solemne të promovimit do ta moderojë gazetarja dhe poetja, Alketa Gashi Fazliu./KultPlus.com
Kur Tropiku i Gaforres u botua në shtator 1934, Henri Mileri ishte dyzet e tre vjeç dhe një shkrimtar krejtësisht i panjohur. Ai shkruante që prej njëzet vjetësh, por dorëshkrimet ishin mbledhur grumbull në sirtarët e tij. “Ngushëllimi im i vetëm ishin Servantesi, Zhan-Zhak Rusoi dhe Marsel Prusti, që nuk ishin më të rinj kur kishin botuar.”
Lindur në Nju-Jork, ai ishte rritur në një mjedis të varfër dhe dëshira e tij e vetme, që në fëmijëri, ishte të bëhej artist. Ai nuk kishte mendime të qarta dhe provoi pa sukses për vite të tëra – pa formim dhe studim, si autodidakt i përsosur – forma të ndryshme artistike dhe mundësi shprehjeje. Mbijetoi me zanate të vogla të rastit, si shërbyes hoteli apo telegrafist. Pikturonte dhe shkruante vjersha, që ua shiste kalimtarëve në rrugë. Më 1930, arriti në Paris.
“Nuk kam para, nuk kam strehë, nuk kam përvojë. Jam njeriu më i lumtur i botës.” Në brigjet e Senës, Mileri bëri me të vërtetë jetën e një të vdekuri nga uria: ai lypte, nuk e dinte kurrë se kur do të hante sërish. Pa banesë, pa adresë, flinte tek të njohurit thjesht mbi një dyshek; ditën endej në qytet si një i pastrehë, duke vjedhur bakshishet në tryezat e kafeneve. Dhe shkruante kudo që të shkonte, kudo që të ndodhej: në copëra letrash, në mbulesa librash, në fatura llogarish. Shumë shpejt u bë një fytyrë e njohur në baret dhe te fundërrinat e Monparnasit. Ky ishte “Henri, shkrimtari amerikan”. Ai përshkruante atë që shihte dhe atë që ndiente, si një njeri që jeton dhe mendon në kundërshtim me normat dhe rregullat shoqërore dhe që e konsideron veten njeri të dorës së dytë. Nga ato skica do të lindte një roman. “Universi im i njerëzve ishte zhdukur, isha tërësisht vetëm në botë, mik kisha vetëm rrugët dhe ato më flisnin në atë gjuhë të trishtuar dhe të hidhur që është bërë nga mjerimi njerëzor, nga malli, nga keqardhja, nga mohimi dhe nga vuajtja e humbur.”
Në Paris, Henri Mileri gjeti më në fund temën e vet të vërtetë e të madhe letrare: jetën e vet. Tropiku i Gaforres është kështu guri i parë i një autobiografie të përhershme, dhe të gjitha së bashku janë zbulimi i një identiteti artistik, për të cilin aty e tutje Mileri nuk do të dyshonte më. Autori e gjeti, në fillim, te seksualiteti burimin e pashtershëm të jetës së vërtetë; që në rini, vetë ai ishte një erotoman i shkallës së parë, njihte dashuri të shumta, u martua pesë herë. Në Paris, prostitutat e tërhiqnin dhe e mrekullonin, por ai do të takonte gjithashtu një grua, ndikimi i së cilës u bë vendimtar për karrierën e tij. Ai njohu Anais Ninin, gruan e pasur të një bankieri, që shkruante ditarin e saj dhe jetonte në mënyrë shumë të lirë. Kjo bukuri e lehtë u dashurua pas Milerit dhe lidhja e tyre do të përflakej shumë shpejt. Seksi dhe shkrimi bashkohen aty në mënyrë jashtëzakonisht krijuese. Anaisi e mbështeti nga ana financiare Henrin dhe e nxiti nga ana intelektuale, kur ky pushtohej shpesh nga dyshimi dhe pavendosmëria; dhe ishte gjithashtu Anaisi që bëri diçka të botueshme nga dorëshkrimi kaotik, duke shkurtuar gjysmën dhe duke ndrequr shumë dobësi stilistike. Ideja e titullit ishte një krijim i përbashkët i dy dashnorëve.
Pa Anais Ninin, ndoshta nuk do të kishte patur kurrë një Henri Miler shkrimtar.
Libri nuk pati sukses të menjëhershëm, megjithatë bëri zhurmë në botën e vogël letrare, duke e vendosur menjëherë autorin si shkrimtar. Autorë të shquar i kushtuan vëmendje, urimet për sukses dhe komentet nuk kurseheshin; në të njëjtën kohë, kundërshtimet e tërbuara të konservatorëve kundër “pornografit” Henri Miler vetëm e rrisnin namin e tij.
Mileri ia arriti qëllimit të ëndrrave të tij dhe asgjë nuk mund të kthehej prapa. Ai u zhyt i tëri në punë, shkroi libër pas libri. Shumë gjëra ngjajnë edhe sot jashtëzakonisht depërtuese në prozën e Milerit. Ajo që na duket sot shumë e lehtë, dikur për të, sidomos e thëna e gjithçkaje thjesht e pa frikë, ka qenë një stërmundim i vërtetë. /KultPlus.com
Janë dashur 4 javë gërmime për të nxjerrë në dritë gjurmë të reja dhe të dhëna për qytetin ilir në Bushat të Shkodrës.
Gërmimet u drejtuan nga prof. as. Saimir Shpuza i Institutit të Arkeologjisë në Tiranë dhe Prof. Piotr Dyczek nga Universiteti i Varshavës në Poloni, në bashkëpunim me arkeologun e DRTK Shkodër, Helidon Sokoli.
Pas fushatave të mëparshme ku u zbuluan dy porta hyrëse të qytetit dhe u lejua të kuptohej shtrirja e tij, gërmimet e këtij viti janë përqendruar në qytetin e sipërm dhe kanë për qëllim zbulimin e organizimit të brendshëm të urbanistikës së këtij qyteti.
Misioni kërkimor po nxjerr në dritë se kjo pjesë e qytetit të sipërm ka qenë e ndërtuar masivisht që në gjysmën e shek 4 p.k., sipas datimeve paraprake.
Aktiviteti në terren, ka për qëllim zbulimin e plotë të planimetrisë së këtyre ndërtimeve dhe më pas të arrijë të identifikojë rolin që ato kanë patur.
Kërkimet shqiptaro-polake në Bushat janë parashikuar të vazhdojnë për disa vite në përpjekje për të zbuluar sa më shumë nga forma dhe historia e këtij qyteti. Tashmë falë bashkëpunimit mes Misionit Arkeologjik dhe DRTK Shkodër, po hartohet dosja teknike për shpalljen “Zonë e mbrojtur arkeologjike” A dhe B, duke plotësuar kështu hartën arkeologjike të arealit të Shkodrës edhe me një qytet antik dhe sit arkeologjik të vizitueshëm në të ardhmen.
Misioni Shqiptaro-Polak i cili që nga viti 2011 hulumton në gjurmët e Shkodrës antike, ndër vite ka nxjerrë në dritë zbulime dhe artefakte të rëndësishme mbi shtrirjen e qytetit, urbanizimin e sistemin mbrojtës të qytetit në pjesën e ulët të tij./atsh/KultPlus.com
Pushime të lira në 2024? Jeni duke menduar për pushime verore në plazh, por jeni të shqetësuar se nuk mund t’i përballoni dot? Mos u shqetësoni më! Ne kemi hulumtuar dhe zbuluar dy destinacione ku mund të kaloni pushime të shkëlqyera pa shpenzuar shumë para, shkruan Katja Ferenga në një artikull të botuar në revistën sllovene “City Magazine”.
Do të habiteni kur të mësoni se sa të përballueshme janë Shqipëria dhe Greqia në krahasim me Kroacinë, Italinë dhe Spanjën! Kur flasim për pushime në plazh, shumica e njerëzve fillimisht mendojnë për destinacione të njohura si Kroacia, Italia dhe Spanja.
A e dini se mund të kaloni pushime të paharrueshme në Shqipëri me çmime shumë më të lira!
Shqipëria
Akomodimi: apartamente të lira dhe hotele të përballueshme
Shqipëria ofron një përzgjedhje të gjerë akomodimesh, nga hotelet dhe apartamentet deri te vilat luksoze, të gjitha me çmime jashtëzakonisht të përballueshme.
Çmimi mesatar javor i qirasë së një apartamenti për katër persona në Shqipëri është rreth 400 euro.
Nëse bëni një krahasim, i njëjti apartament në Kroaci do t’ju kushtojë rreth 1000 euro, në Itali 1200 euro, ndërsa në Spanjë rreth 1300 euro.
Ushqimi dhe pijet: madje deri në 70% më lirë se në Kroaci
Gjithashtu, kur bëhet fjalë për të ngrënë jashtë, Shqipëria është zgjedhja e shkëlqyer.
Çmimi mesatar për një drekë për katër persona në Shqipëri është rreth 30 euro.
Për të ngrënë jashtë ju do të paguani rreth 90 euro në Kroaci, 80 euro në Itali dhe madje 120 euro në Spanjë.
Përveç kësaj, cilësia e ushqimit në Shqipëri është edhe më e mirë, pasi vendi njihet për përbërësit e freskët dhe gatimet e shijshme tradicionale.
Transporti dhe ekskursionet: Aktivitete ditore të lira
Transporti në Shqipëri është më i përballueshëm. Marrja me qira e një makine në Shqipëri kushton rreth 150 euro në javë.
Ndërsa marrja me qira e një makine në Kroaci kushton rreth 300 euro, në Itali 350 euro dhe në Spanjë 400 euro.
Për më tepër, udhëtimet dhe tarifat e hyrjes në atraksionet turistike në Shqipëri janë shpesh më të lira.
Për shembull, një udhëtim njëditor me varkë në Shqipëri kushton rreth 25 euro, ndërsa për të njëjtin udhëtim në Kroaci, Itali ose Spanjë do të paguani nga 50 deri në 70 euro.
Dëshmi nga hulumtimet: statistikat nuk gënjejnë
Sipas agjencive të ndryshme turistike është e qartë se kostoja e pushimeve në Shqipëri është dukshëm më e ulët.
Për shembull, sipas hulumtimit të faqes së internetit “Numbeo”, indeksi mesatar i kostos së jetesës në Shqipëri është 37.45, ndërsa ky indeks është 52.51 në Kroaci, 74.32 në Itali dhe 63.47 në Spanjë.
Kjo do të thotë se kostoja e jetesës, përfshirë akomodimin, ushqimin dhe transportin, është dukshëm më e ulët në Shqipëri.
Shqipëria e lirë
Shqipëria është e lirë edhe në qendrat turistike.
Vendi mesdhetar është plot me destinacione të bukura që ende nuk janë prekur nga turizmi masiv.
Nëse dëshironi të përjetoni kulturën e vërtetë shqiptare dhe të shmangni turmat, atëherë peizazhet më pak të njohura janë zgjidhja e duhur për ju.
Rajone të favorshme bregdetare në Shqipëri
1. Riviera Shqiptare: Himara dhe Dhërmiu
Himara: Ky fshat i vogël bregdetar njihet për plazhet e tij të bukura dhe çmimet e përballueshme.
Ne ju rekomandojmë “Rapo’s Resort Hotel”, ku mund të shijoni një ambient të qetë dhe një pamje të bukur të detit.
Dhërmiu: I njohur për ujërat e tij të kristalta dhe plazhet e bukura, ai ofron mundësi akomodimi të përballueshme. Qëndroni në “Hotel Summer Dream”, i cili është vetëm pak hapa larg nga plazhi.
2. Saranda dhe Ksamili
Saranda: Ky qytet i njohur turistik ofron mundësi akomodimi të përballueshme dhe është një pikënisje e shkëlqyer për të eksploruar zonën përreth. Akomodohuni në “Hotel Brilant”, i cili ofron dhoma komode me çmime të favorshme.
Ksamili: Ky fshat i vogël pranë kufirit me Greqinë njihet për plazhet e tij mahnitëse dhe hotelet e përballueshme. Ne ju rekomandojmë “Hotel Mare”, ku mund të shijoni një pamje të mrekullueshme dhe një atmosferë miqësore.
3. Vlora dhe Radhima
Vlora: Një qytet port i rëndësishëm me një histori të pasur dhe çmime të lira. Akomodohuni në “Hotel Partner”, i cili ofron dhoma moderne pranë plazhit.
Radhima: Një fshat i vogël bregdetar pranë Vlorës, i njohur për plazhet e pastra dhe çmimet e përballueshme të akomodimit. Qëndroni në “Garden Hotel”, i cili është një zgjedhje e shkëlqyer për pushime relaksuese./atsh/KultPlus.com
Shumë prej frazave për ekzistencën nga Aleksander Pushkini, janë nxjerrë nga poezitë e tij dhe fjalët e shprehura nga personazhet në romanet e tij. Janë të gjitha shumë të bukura, të thella dhe të veçanta, shkruan KultPlus.
Babai i letërsisë moderne ruse ka pasur një ekzistencë të trazuar. Si për mënyrën e tij të veçantë të të parit të botës, ashtu edhe për frymën rebele që e ka dalluar gjithmonë. Për pjesën më të madhe të jetës së tij ai u interesua për politikën, më shumë për etikën e saj sesa për ethet e pushtetit.
“Njerëzit janë shumë të ngjashëm me nënën e tyre të parë Evën: për atë që u jepet nuk janë mirënjohës e të kënaqur. Gjarpri i bind ata të shkojnë me të, drejt pemës së jetës. Ata duan të kenë frutin e ndaluar, ose parajsa nuk do të jetë parajsë për ta”.
Ky poet i madh rus pësoi persekutime të ndryshme dhe jetoi shumë vjet në internim. Pothuajse gjatë gjithë jetës së tij ai nuk njohiu qetësi. Vdiq në moshën 37 vjeç në një duel absurd, por fjalitë e tij mbi ekzistencën ende mbahen mend pas shumë shekujsh. Ja disa prej tyre.
Fraza për ekzistencën dhe vuajtjen nga Alexander Pushkin
Prodhimi i parë letrar i këtij poeti pati një ndikim të konsiderueshëm në romantizëm. Në njërën prej frazave të Aleksandr Pushkinit thuhet: “Vala e zemrës, mashtrimi magjepsës, na bën të vuajmë shumë shpejt”. Kjo frazë pasqyron frymën dramatike që karakterizoi shkrimtarët romantikë të epokës së tij.
Një citim tjetër nga autori rus pasqyron ndjenjën melankolike dhe idealiste tipike të shekullit të tetëmbëdhjetë. “Më mirë të rrimë këtu dhe të presim, mbase stuhia do të qetësohet dhe qielli do të ndriçohet, më pas ne do të jemi në gjendje të gjejmë rrugën tonë përmes yjeve”.
I huaji është i panjohuri
Pushkini u internua sepse ishte pjesë e një grupi sekret politik që ishte kundër monarkisë dhe sepse ai kishte botuar disa vargje që autoritetet i konsideronin subversive. Më vonë, edhe për shkak se në një letër personale u vetëshpall ateist.
Për të gjitha këto arsye, shumë nga fjalitë e Pushkinit për ekzistencën janë të ndërthurura me ndjesinë e të ndjerit larg, të përkatësisë në një realitet që nuk e ndjen të vetin. Një herë ai tha: “Shija e bukës së të tjerëve është e hidhur, thotë Dante, dhe shkallët e një shtëpie të huaj janë të rënda”.
Çdo gjë ka kohën e vet
Një nga temat e përsëritura në citimet e Aleksandar Pushkinit është rinia. Ndoshta sepse e kuptoi që vitet e tij rinore po kalonin shpejt për shkak të gjithë peripecive të tij, ose mbase sepse ai pa në këtë fazë të jetës më të mirën që mund të ofronte shpirti njerëzor.
Në shumë prej veprave të tij ai u drejtohet të rinjve drejtpërdrejt. Një nga frazat më të njohura thotë: “Duke parashikuar zërin e natyrës, ne nuk bëjmë asgjë, por dëmtojmë lumturinë tonë, dhe rinia e zjarrtë fluturon duke rendur pas këtij zëri”.
Realiteti nuk është gjithmonë gjëja më e mirë
Edhe pse veprat e fundit të Pushkinit kishin një ton më realist, poeti kurrë nuk e braktisi idealizmin që e karakterizonte. Ai ishte i vetëdijshëm për këtë, siç mund ta shohim në këtë thënie: “Një iluzion na lartëson më shumë se një mori të vërtetash të ulëta”. Do të thotë që është më mirë të kemi një ëndërr të madhe që na bën të rritemi, se sa shumë realitete të vogla që na bëjnë të mbetemi të mbërthyer në mediokritet.
Në një fjali tjetër ai shpreh këndvështrimin e tij më fort: “Për mua, më e dashur se shumë të vërteta të vogla, është iluzioni që lartëson”. Këtu, ai shprehet qartë se preferon ëndrrën e iluzionit në vend të zakonshmërisë.
Mbi moralin
Tema e moralit është e pranishme në tërë veprën e Pushkinit. Në veçanti, ai kritikonte falsitetin e jetës së oborrit, zakonet e kohës së tij dhe padrejtësitë e thella që pësonte populli. Për këto arsye, ai u kushtoi shumë reflektime këtyre problemeve.
Një tjetër prej frazave të tij të shkëlqyera thotë: “Klishetë morale janë shumë të dobishme kur nuk gjejmë brenda vetes sonë, justifikimet e sjelljes sonë”. Me këto fjalë ai nënvizon zakonin e disa njerëzve të gjejnë justifikime për sjelljen e tyre bazuar në idetë e të tjerëve, që merren si të mirëqena.
Aleksandar Pushkin ishte një shkrimtar i jashtëzakonshëm. Si një mendimtar, një njeri që jetoi para kohës së vet, ai vdiq i zhytur në borxhe, por në mënyrë paradoksale, ishte Cari Nikolla ai që shleu të gjitha borxhet e tij./KultPlus.com
Pas një sërë koncertesh të mbajtura gjithandej nëpër botë, Kori Siparantum mbrëmë në Kishën “Shën Ndou” solli një frymë artistike me vepra të renesancës e deri te ato bashkëkohoret, të cilën frymë për muaj me radhë e kishte dhuruar në koncerte dhe gara të ndryshme ndërkombëtare, shkruan KultPlus.
Tashmë është bërë e zakonshme që shfaqjet e këtij kori me nam të cilat dirigjohen nga Memli Kelmendi, të mbledhin publik të shumtë në numër, të cilët me shumë ëndje e vëmendje përcjellin secilën vepër interpretuese, të sjellur në mënyrë mjaft unike përmes koreografisë dhe repertorit mjaft të larmishëm, i cili pashmangshmërisht bëhet një me audiencën. Mbrëmë u dhanë gjithsej 13 vepra nga kompozitorë vendorë e të huaj.
Ishte vepra “Ex alpess” e Memli Kelmendit e cila u dha në hapje të këtij koncerti. Elemente nga tradita shqiptare rugovase u vunë re fillimisht nga krijimi i tingujve të veçantë përmes rrotullimit të “tepsisë në sofër” nga një vajzë me kostume karakteristike të zonës, duke u pasuar me këngë majekrahu që po ashtu janë specifike për këtë anë. Një ngjyrë zëri e mrekullueshme e vokalistes Arbana Lushaj e plotësoi performancën, përderisa përfshirja e tupanit nga Fidan Stumcaku i jepte ngjarjes shumë ritëm duke e kompletuar në plotni.
Vepra “Pakëz në ëndërr pakëz në zhgjëndërr” nga Baki Jashari e cila u interpretua nga kori dhe Aurora Hyseni në një ambient të errët e të ftohtë siç është kisha “Shën Ndou” krijonte vërtetë ndjesi sikurse vetë titulli i veprës, duke e hipnotizuar publikun në sallë në një gjendje mes gjumit dhe zgjimit.
Ndërsa vepra “Rrjedh në këngë e ligjërime” e interpretuar edhe nga baritoni Shaban Behramaj dhe pianistja Denita Dedushaj sikur i dha ëmbëlsi koncertit përmes një teksti aq të dashur dhe të pranuar nga gjithë të pjesëmarrësit e sallës, pjesë e së cilit ishin edhe Ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku dhe Ministrja e Punëve të Jashtme, Donika Gërvalla- Schwarz.
Tinguj mjaft unik, me pëshpërima, zëra misterioz, lëvizje ta pa parashikuara, strikte, të shoqëruara me errësirë, piano, tupanë, klarinet, pastaj duke përdorur edhe letrat e bardha si pjesë unike të performancës e deri te shtrirja e komplet anëtarëve të korit në tokë u dhuruan pafund emocione në pikat tjera interpretuese në këtë mbrëmje plot magji.
Veprat tjera të cilat publiku i shijoi ishin : “Media vita” të Michael McGlyn (Leon Shehu- vocal dhe Fidan Strumcakut- shaman drum), “Të Falemi o dhe” nga Rauf Dhomi, “Earth Song” nga Frank Ticheli, “Kopile moj Kopile- arr nga Memli Kelmendi (Donika Rushiti-vocal, Dior Morina- clarinet, Denita Dedushaj- piano), “Fire” nga Katerina Gimon, “Sometimes, I feel Iike a motherless child” arr. Carsten Gerlitz (Erletë Regjepi-vocal dhe Denita Dedushaj-piano), “En ‘s Avonds” arr. Memli Kelmendi (Aurora Hyseni- tambourine), “Pax” nga Memli Kelmendi (Skender Hyseni-tenor), “Dies Irae” nga Ryan Main ( Agron Shujaku-piano), “Ta na solbici” nga Samo Vovk.
Përveq publikut mbrëmjen e sjellur në atdhe e kishte shijuar edhe vetë anëtarja e korit “Siparantum”, Natyra Mehmeti.
“Ndjenja për të performuar në vendin tënd, në vendin ku jemi shkolluar, ku kemi marrë gjithë këtë kulturë është një ndjenjë komplet ndryshe pavarësisht eksperiencave tona ndërkombëtare. Kur të kthehmi në shtëpi besoj që e japim gjithë zemrën në skenë. Po besoj që kjo është reflektuar jashtëzakonisht shumë te publiku, ku përmes këti kori kemi mundur të tregojmë që Kosova ka një potencial jashtëzakonisht të madh talentesh duke i përfshirë këtu edhe talentët e muzikës korale.
Ndërsa baritoni Shaban Behrami rikthimin e Korit Siparantum me koncert në Prishtinë e cilësoi si një mbrëmje me ndjesi tejet të veçanta.
“Ky koncert ishte njëri prej koncerteve më të veçantë sepse pas një kohe goxha të gjatë jemi rikthyer në Prishtinë me Korin Siparantum pas shumë udhëtimeve, sukeseve, garave, e festivaleve të ndryshme nëpër botë. Ka qenë një moment shumë i veçantë, shumë emocionues të paktën për mua, sepse në mesin e publikut ka pasur shumë njerëz, të afërm, kolegë, shokë me të cilët punoj çdo ditë, edhe për mua pa diskutim është një ndjenjë e veçantë kur i sheh këta kolegë duke të përkrahur në rrugën dhe suksesin tënd. Për mua ka qenë një mbrëmje jashtëzakonisht e mirë, të cilën e kam shijuar po ashtu shumë”, ka thënë Behrami.
Po ashtu edhe vetë dirigjenti Memli Kelmendi u shpreh i emocionuar për rikthimin e Siparantumit në Kosovë, pas koncerteve të shumta nëpër botë.
“Çdo herë kur performon para publikut vendas, për mua dhe besoj secilin prej nesh është një emocion tjetër dhe ndryshe prej të gjitha paraqitjeve tona nëpër botë sepse njerëzit të cilët të përkrahin në këtë rrugëtim sonte kanë qenë këtu me ne, gjë e cila është diçka shumë e rëndësishme dhe është pjesë e rrugëtimit dhe misionit tonë”, ka thënë Kelmendi.
Dirigjenti Kelmendi më tej ka bërë të ditur se programi i cili u dhurua mbrëmë në koncert ishte një pjesë e asaj çka është interpretuar nëpër botë, e me të cilin program kanë korrur shumë suksese.
Kjo është diçka prej punës tonë, fatkeqësisht jo të gjitha kemi mundur t’i prezantojmë për shkak të festivaleve nuk lejohet që të shpalosen veprat, kemi konsideruar që duhet të jenë disa prej tyre të paktën të ju japim një dhuratë si shenjë mirënjohjeje për të gjithë ata që qëndrojnë në mbështetje të Korit. Ne sonte jemi paraqitur me vepra të ndryshme të formacionit vokal, me vepra që nga periudha e renesancës e deri tek muzika bashkëkohore duke mos anashkaluar edhe veprat e kompozitorëve shqiptar qoftë vepra të adaptuara apo vepra origjinale” ka thënë më tej Kelmendi.
Ndërsa për pianistin Agron Shujaku koncerti i mbrëmshëm i Siparantumit kishte sjellë freski te publiku i vendor.
“Unë pas një pauze të konsiderueshme nga interpretimi në Korin Siparantum, sonte u riktheva me një pikë performuese. Për mua ka qenë një ndjenjë e veçantë sepse sonte kam mundur të përjetoj koncertin edhe duke qenë pjesë e publikut, edhe pjesë e performancës. Ka kohë që kori Siparantum nuk ka mbajtur koncert në Prishtinë, mendoj që ka sjellë një freski te publiku vendor”, është shprehur pianisti Shujaku./ KultPlus.com
Thomas Mann (Lübeck, 6 qershor 1875 – Zürich, 12 gusht 1955), shkrimtar gjerman. Fitues i Çmimit Nobel për Letërsi për vitin 1929. Tomas Mani, ky “poeta doctus” klasik, është ndër shkrimtarët, pa të cilët panorama letrare e shek.XX do të qe e mangët. Autori i romaneve Mali magjik, Budenbrokët, Doktor Faustus, i katërvëllimëshit Jozefi dhe vëllezërit e tij, etj, i novelave Tonio Krëger, Tristani, Vdekje në Venecia etj
Ju sjellim sot disa nga thëniet më të mira të Thomas Mann:
“Njeriu jeton jo vetëm jetën e tij personale, si individ, por gjithashtu, me apo pa vetëdije, jetën e epokës së tij dhe të bashkëkohësve të tij.”
“Një vetmitar, pa e pasur zakon të flasë për atë që ai e sheh dhe e ndjen, ka përvoja mendore të cilat janë njëkohësisht më intensive dhe më pak të artikuluara se ato të një njeriu të shoqërueshëm.”
“Një shkrimtar është dikush për të cilin të shkruarit është më i vështirë se për njerëzit e tjerë.”
“I gjithë interesi për sëmundjen dhe vdekjen është vetëm një shprehje tjetër e interesit për jetën.”
“Një art mjeti i të cilit është gjuha, gjithmonë do të tregojë një shkallë të lartë të krijimtarisë kritike, sepse të folurit në vetvete është një kritikë e jetës: ai emron, ai karakterizon, ai gjykon, kështu ai krijon.”
“Demokracia është përjetësisht humane, dhe përjetësia gjithmonë nënkupton një sasi të caktuar të një rinie të mundshme.”
“Sepse unë duhet të them se ne artistët nuk mund të shkelim në rrugën e Bukurisë pa Erosin që na jep shoqëri dhe e emëron veten si udhërrëfyesin tonë.”
“Miti është themeli i jetës; është skema e përjetshme, formula e devotshme në të cilën jeta rrjedh kur ajo riprodhon tiparet e saj të pavetëdijës.”
“Për hir të mirësisë dhe dashurisë, njeriu nuk do ta lërë vdekja të ketë sovranitetin mbi mendimet e tij.”
“Për të qenë të gatshëm kundër fatalitet, për të përmbushur kushtet e pafavorshme hijshëm, është më shumë se durim i thjeshtë, por është një akt agresioni, një triumf pozitiv.”
“Ka ndryshuar ndonjëherë bota nga ndonjë gjë përveç mendimit dhe automjetit të tij magjik Fjalë?”
“Arsyeja njerëzore ka nevojë vetëm të dëshirojë më fuqishëm se fati, dhe ajo është fati.”
“Unë e dua dhe i përulem me nderim Fjalës, bartëses së shpirtit, asaj që është mjeti dhe pluga e shkëlqyer e progresit.”
“Unë kurrë nuk mund ta kuptoj se si dikush nuk mund të pijë duhan, çka e privon një njeri nga pjesa më e mirë të jetës. Me një puro të mirë në gojën e tij një njeri është krejtësisht i sigurt, asgjë nuk mund ta prekë, absolutisht.”
“Nëse jeni i zotëruar nga një ide, ju e gjeni të shprehur atë kudo, ju madje e joshni atë.”
“Është një fakt i çuditshëm që liria dhe barazia, të dy idetë themelore të demokracisë, janë në një farë mase kontradiktore. Logjikisht, liria dhe barazia janë reciprokisht përjashtuese, ashtu si shoqëria dhe individi janë reciprokisht ekskluzive.”
“Dashuria, jo arsyeja, është më e fortë se vdekja.”
“Letërsia … është bashkimi i vuajtjes me instinktin për formën.”
“Dikush gjithmonë ka idenë se njeriu i trashë ka shëndet të përkryer dhe është i rëndomtë, dhe sëmundja e bën të rafinuar, të mençur dhe të pazakontë.”
“Opinionet nuk mund të mbijetojnë në qoftë se dikush nuk ka asnjë shans për të luftuar për to.”
“Sjellja e njerëzve ka kuptim, nëse ju mendoni për të sa iu përket qëllimeve të tyre, nevojave dhe motiveve.”
“I respektuar do të thotë i pasur, dhe i mirë do të thotë i varfër. Unë duhet të vdes në qoftë se dëgjoj familjen time të më quajë i mirë.”
“Vetmia lind origjinalin në ne, bukurinë e panjohur dhe të rrezikshme – poezinë. Por gjithashtu, ajo lind të kundërtën: çoroditjen, të paligjshmen, absurden.”
“Lufta është vetëm një ikje frikacake nga problemet e paqes.”
“Ne nuk i dashurojmë cilësitë, ne i dashurojmë personat, nganjëherë për shkak të defekteve të tyre, sikurse dhe të cilësive të tyre.” / KultPlus.com
Nëndetësja amerikane e Luftës së Dytë Botërore Harder është gjetur 80 vjet pasi u shkatërrua në Detin e Kinës Jugore.
Nëndetësja, e cila ishte përgjegjëse për shkatërrimin e shumicës së anijeve luftarake të Japonisë gjatë Luftës së Dytë Botërore, u shkatërrua më 29 gusht 1944 së bashku me një ekuipazh prej 79 personash, dhe rrënojat e saj u gjetën në një thellësi prej 914 metrash pranë ishullit filipinas.
Në një nga patrullimet e fundit, kjo nëndetëse fundosi tre shkatërrues japonezë në katër ditë dhe dëmtoi rëndë dy, gjë që kontribuoi ndjeshëm në humbjen përfundimtare të japonezëve në Betejën e Gjirit Dasol.
Me moton “Goditni më fort”, nëndetësja “Harder” ishte një makth për flotën japoneze, veçanërisht autokolonat.
Qasja agresive e kapitenit dhe ekuipazhit të saj fitoi statusin e saj legjendar. Të gjashtë patrullat ku ajo lundroi ishin të suksesshme.
Nëndetësja amerikane është gjetur nga organizata joqeveritare “Lost 52 Project”, qëllimi i së cilës është gjetja e 52 nëndetëseve të humbura gjatë Luftës së Dytë Botërore./KultPlus.com
Qamili i Vogël – Muhaxhiri është këngëtar shqiptar i muzikës popullore qytetare.
Ai ka lindur në qytetin e Gjakovës në vitin 1923. Pas një frymëzimi nga muzika tiranse, ai së bashku me Ymer Rizën themeluan Shoqëri Kulturo-Artisike anembanë Kosovës, duke dhënë një kontribut të madh për këngën dhe muzikën shqipe.
Qamili i Vogël ishte këngëtari më emblematik i shek. XX në të gjitha hapsirat shqiptare e më gjërë. Me zërin e tij të ngrohtë lirik të pastër i përvetësoi të gjitha shtresat shoqërore.
Tahir Drenica, Mazllom Mezini, Bajrush Doda, Ismet Peja, Hashim Shala, Nexhmije Pagarusha, janë disa emra me të cilët ai kishte kënduar përgjatë rrugëtimit të tij artistik.
Zëri dhe kontributi i tij në sferën e muzikës shqiptare do të mbeten të paharruara.
Ai vdiq në vitin 1992.
KultPlus ju sjell tekstin dhe këngën “Maroma nji kafe”:
Maroma nji kafe Dalëngadalë ta pi Se më ka ardhë letra Për me shku n’ushtri
Ani shuj bre djale Çka m’kallxove ti Tash na vjen pranvera Çka do t’baj pa ty
Ushtar unë po shkoj E ty po t’la në shpi Për mall po t’i la Sahat e allti
Për mu kur t’merr malli Ty mor djal i ri Merr shkruma nji letër Pashë dy sytë e mi
Vijnë shoqet e mija ditë për ditë me lu Une dal n’dritare Për ty tuj mendu
Vitet po kalojne Koha s’asht tuj shku E mora nji leter Ty për me ta shkru./ KultPlus.com
Pavarësisht aftësive të pabesueshme gjuhësore, inteligjencat artificiale si ChatGpt ose Bard tregojnë se ato nuk janë racionale kur i nënshtrohen testeve të arsyetimit.
Në fakt, në testet konjitive ata raportojnë të njëjtat përqindje gabimi si njerëzit, por e bëjnë atë ndryshe, duke demonstruar se nuk janë në gjendje të kuptojnë kuptimin e fjalëve dhe kontekstit.
Këtë e tregon studimi i publikuar në revistën ”Royal Society Open Science” dhe i kryer nga studiues të Kolegjit Universitar të Londrës, Olivia Macmillan-Scott dhe italiani Mirco Musolesi, nga Universiteti i Bolonjës.
“Puna jonë filloi nga dëshira për të kuptuar nëse modelet gjuhësore të përdorura sot demonstrojnë një aftësi për arsyetim logjik dhe, nëse po, për të gjetur një metodë për ta matur atë”, tha Macmillan-Scott.
Kur bisedoni me IA, në fakt është shumë e lehtë të harrohet se bashkëbiseduesi është thjesht një algoritëm dhe chatbot-et ndonjëherë atribuohen me aftësi shumë të sofistikuara logjike.
Për t’i matur ato, dy studiuesit iu nënshtruan chatbot-eve më të njohura, nga ChatGpt 4 dhe 3.5 te Bard dhe Llama, disa testeve logjike klasike të përdorura në psikologjinë konjitive, siç është ”zgjedhja Wason” në të cilën tregohen katër karta të cilat në njërën anë ata kanë një numër dhe një shkronjë në anën tjetër.
Në tabelë dy letra tregojnë numrin, për shembull një 3 dhe një 8, dy të tjerat tregojnë një zanore dhe një bashkëtingëllore.
Pyetja e bërë është: Cilën letër ose letra duhet të ktheni për të provuar vërtetësinë e propozimit se nëse një kartë tregon një numër çift në njërën faqe, atëherë faqja e kundërt e saj është një zanore?!
Një test i vështirë, aq sa vetëm 10% e njerëzve arrijnë të përgjigjen saktë në përpjekjen e parë, por nga përgjigjet e të cilit shpesh mund të nxirret arsyetimi i bërë.
Kur iu nënshtruan 12 testeve të ndryshme, chatbot-et shpesh jepnin përgjigje të ndryshme kur i bënin të njëjtën pyetje.
Për më tepër, ata bënë gabime shumë të thjeshta, si gabimet e mbledhjes ose shkëmbimi i zanoreve me bashkëtingëllore.
“Është e vështirë për një njeri të bëjë një gabim sepse ai nuk e di se çfarë është një zanore, siç ndodh me shumë IA”, theksoi Musolesi.
“Nëse analizoni hapat logjikë të kryer nga IA, ato janë mjaft të çuditshme: propozimet individuale kanë kuptim, por ato e humbasin plotësisht kur i analizoni në tërësi. Në fakt ata nuk e marrin parasysh kontekstin por nxjerrin çdo hap nga skemat e probabilitetit”, shtoi ai./KultPlus.com
Emrat Linkoln dhe Kennedy përmbajnë shtatë shkronja.
Linkoln u zgjodh në Kongres në 1846, Kennedy në 1946.
Linkoln u zgjodh president në 1860, Kennedy në 1960.
Të dy ishin të përfshirë në mbrojtjen e të drejtave civile.
Lincoln mbron heqjen e skllavërisë dhe Kennedy mbron emancipimin e zezakëve.
Gratë e tyre humbën një fëmijë ndërsa çifti presidencial banonte në Shtëpinë e Bardhë.
Të dy u vranë të Premten.
Të dy u vranë nga prapa me një plumb në kokë
Të dy u vranë në prani të grave të tyre që qëndronin pranë tyre.
Dy vrasësit ishin nga një shtet i jugut.
Dy vrasësit u qëlluan para se të gjykoheshin.
Shpesh thuhet se vrasësi i Linkolnit (John Wilkes Booth) lindi në 1839 dhe vrasësi i Kennedy (Lee Harvey Oswald) lindi në 1939.
Por në të vërtetë John Wilkes Booth lindi më 18 maj 1838, jo më 1839
Booth qëlloi Linkolnin në një teatër dhe më pas u strehua në një depo.
Lee Harvey Oswald qëlloi nga një depo më pas u strehua në një teatër filmi.
Përveç përafrimit në fjalën “teatër”, Booth nuk u strehua në një depo, por u vra ndërsa ishte fshehur në një hambar.
Teatri ku vdiq Linkoln u quajt “Teatri i Fordit”.
Makina në të cilën u vra Kennedy ishte një Lincoln.
Sekretari i Linkoln u quajt Kennedy dhe ai i Kennedy u quajt Linkoln
Pasardhësit e Linkoln dhe Kennedy quheshin Andrew Johnson dhe Lyndon Johnson.
Të dy ishin Demokratë të Jugut.
Andrew Johnson lindi në 1808, Lyndon Baines Johnson lindi në 1908.
Stephen Douglas, konkurrenti i Linkolnit dhe i mundur në zgjedhjet presidenciale të 1860, lindi në 1813; Richard Nixon, konkurrenti i Kennedy dhe i mundur në zgjedhjet e 1960, lindi në vitin 1913.
Robert dhe Edward janë emrat e parë të dy djemve të Linkolnit dhe i dy vëllezërve të Kennedy (Edward Kennedy dhe Robert Kennedy)./ KultPlus.com
Kjo dashuri kaq e furishme kaq e njomë kaq e butë kaq e dëshpëruar kjo dashuri e bukur si dita dhe e vrazhdë si moti kur moti është i keq Kjo dashuri kaq e vërtetë kjo dashuri kaq e bukur kaq e lumtur kaq gazmore kaq hokatare e dridhshme nga frika si një fëmijë në terr e kështu e sigurtë në vetveten si një burrë i qetë në zemrën e natës Kjo dashuri që i përfrikësonte të tjerët që i bënte të flisnin që i bënte të zverdheshin nga frika Kjo dashuri e spiunuar sepse ne e spiunonim të përndjekur plagosur shkelur vrarë mohuar harruar sepse ne e kemi përndjekur plagosur shkelur vrarë mohuar harruar Kjo dashuri krejt e tërësishme ende kaq e gjallë krejt e përdielluar është e jotja është e imja ka qenë ajo që ka qenë kjo gjë gjithmonë e re e që nuk ka ndryshuar kurrë e vërtetë si bima e përpëlitshme si një zog e nxehtë dhe e gjallë si vera ne mundim që të dy të shkojmë e të rikthehemi ne mundim të harrojmë të rizgjohemi të vuajmë të plakemi duke ëndërruar vdekjen të zgjohemi të buzëqeshim e të qeshim e të rinohemi dashuria jonë është atje kryeneçe si një mushkë e gjallë si dëshira mizore si kujtesa budalle si qaravitjet e dlirë si kujtimi e ftohtë si mermeri e bukur si dita e dobët si një fëmijë që vështron duke buzëqeshur e flet pa ditur asnjë fjalë e unë në ankth e dëgjoj e thërras thërras për ty thërras për mua të përgjërohem për ty për mua për të gjithë ata që dashurohen e që janë dashuruar po unë thërras për ty për mua e për të gjithë të tjerët të cilët nuk i njoh ndalu atje atje ku je atje ku ke qenë herët e tjera ndalu mos lëviz mos shko ne që jemi dashuruar ne të kemi harruar ti mos na harro nuk kishim veç teje askënd mbi fytyrë të tokës mos na ler të bëhemi të akullt edhe pse shumë larg gjithmonë e nuk ka rëndësi se ku jepna ndonjë shenjë se je në jetë shumë më vonë në skajet e një zabeli në pyllin e kujtesës ngreu papritmas në këmbë zgjati duar drejt nesh dhe na shpëto.
Vdekja e poetit të madh ka marrë një status thuajse mitik në kulturën ruse. Këtu janë pesë fakte interesante për këtë ngjarje të rëndësishme në histori, të cilat rreken të hedhin dritë mbi të vërtetat, shpesh të devijuara rreth asaj që çoi në fundin fatal të poetit dhe njeriut të dueleve.
Shumica e rusëve do t’ju thonë se fryti i preferuar është një mollë dhe poeti i tyre i preferuar është Pushkin. Për një burrë apo një grua, ata e dinë se poeti më i dashur i vendit dhe babai i gjuhës letrare moderne ruse, vdiq nga një vdekje e dhimbshme pas një dueli, duke i falur të gjithë ata që i kishin bërë keq. Si në shumë duele, shkaku i mosmarrëveshjes ishte një grua.
1. Sfida e dytë
Pushkin ishte një njeri impulsiv dhe mori pjesë në shumë duele. Në të vërtetë, dueli i tij fatal ishte hera e dytë që ai sfidoi Georges d’Anthès, një oficer francez në Gardën Ruse, për shkeljen e nderit të tij.
Rasti i parë ishte në nëntor të vitit 1836, kur ai mori një letër anonime të quajtur “Certificate of a Cuckold”, e cila përmbante një aludim të qartë për pabesinë e gruas së tij, Natalya Goncharova. Kishte thashetheme në Shën Petersburg, se Car Nikolla I mbante një qiri ndezur për Goncharova, por ishte e qartë se Pushkini nuk mund të sfidonte sundimtarin suprem rus, kështu që ai zgjodhi opsionin e dytë të mundshëm, atë të d’Anthès, i cili gjithashtu përflitej si dashnori i bashkëshortes së poetit. Sidoqoftë, francezi d’Anthès për të zhmanguar përshkallëzimin e situatës që mund t’i çonte ata në duel, u tregua finok dhe i zgjuar duke i propozuar, motrës së gruas së Pushkinit, Ekaterina Goncharova, veprim i cili do të nxiste poetin të anulonte sfidën.
Thashethemet filluan të qarkullojnë përsëri pas dasmës dhe poeti, duke menduar, siç bëri me letrën e parë, se burimi i tyre ishte Baron van Heeckeren, ambasadori holandez në Rusi dhe babai i birësues i d’Anthès, i cili i shkroi një letër më përmbajtje dyshuese. Komentet e pakënaqshme që Pushkin bëri ndaj ambasadorit dhe djalit të tij të adoptuar, bënë që Heeckeren të shpallte se sfida fillestare ishte ende e vlefshme.
2. Gama e ngushtë
Dueli u zhvillua në Chernaya Rechka në periferi të Shën Petersburgut dhe pati kushte jashtëzakonisht të ashpra. Në vendet e tjera evropiane, duelistët zakonisht gjuanin kundër njëri-tjetrit në një distancë prej 25-30 hapash, por në këtë rast distanca ishte vendosur në vetëm 10 hapa.
D’Anthès qëlloi i pari dhe plagosi rëndë Pushkinin në stomak. Pushkin u rrëzua në tokë, por ishte në gjendje të qëllonte kundër kundërshtarit të tij, duke e goditur atë dorën e djathtë. Dy ditë më vonë, më 29 janar të vitit 1873 poeti vdiq.
3. Reagimi i perandorit
Duelet në Rusi ishin ndaluar nga Pjetri i Madh dhe kështu zhvilloheshin në fshehtësi. Dënimi për pjesëmarrje në to është i rëndë, ndonjëherë edhe me vdekje. Teksa ishte duke vdekur, Pushkin arriti të merrte faljen e Nikollës I.
Nikolla siguroi familjen e poetit të vdekur: ai pagoi borxhet e Pushkinit, urdhëroi që familjes t’i paguhej një grant i njëpasnjëshëm prej 10,000 rubla, duke i dhënë gjithashtu një pension të vesë dhe vajzave të saj.
Cari i hoqi d’Anthès titullin ushtarak dhe e internoi nga Rusia. Ai shoqërohej nga gruaja e tij, kunata e Pushkinit. Çifti vazhdoi jetën normale dhe të kishte katër fëmijë. Sipas një bashkëkohësi, ai thoshte se mërgimi nga Rusia i mundësoi të kishte një “karrierë të shkëlqyer politike” në Francë.
4. Helena ruse e Trojës
Disa njerëz mendojnë se Natalya Goncharova ishte përgjegjëse kryesore për vdekjen e burrit të saj, pasi ajo ose nuk ishte në gjendje ose nuk dëshironte t’i jepte fund thashethemeve që e lidhnin atë me d’Anthès. Poetja Anna Akhmatova e quajti atë një “bashkëpunëtor të Baron van Heeckeren, ambasadori holandez në Rusi dhe babai i birësues i d’Anthès, në ndërtimin e duelit”, ndërsa Marina Tsvetaeva shkroi për gruan e Pushkinit, Natalya Goncharo: “Një bukuri dhe asgjë tjetër, vetëm një bukuri, pa tru, një shpirt, një zemër, pa asnjë talent. Bukuri nudo, që godet si shpatë. Dhe ajo goditi shumë rëndë.”
Pas Luftës së Dytë Botërore, dy nga letrat e D’Anthès, nga viti 1836 u botuan në Paris. Në to ai përshkruan apasionimin e tij me “krijimin më të mrekullueshëm në Shën Petersburg”, duke shkruar se ajo, Natalya Goncharova, ndiente shumë për të dhe i shoqi ishte “shumë xheloz”. Megjithatë, letrat thonë gjithashtu se ajo nuk është e gatshme “të thyejë angazhimin e saj” ndaj burrit, Alexander Pushkin.
Nuk ka konsensus për këto letra. Disa studiues besojnë se d’Anthès nuk po shkruan për Goncharova, ndërsa të tjerë mendojnë se ai thjesht po përpiqej të largonte thashethemet për marrëdhënien e tij të supozuar seksuale me Baron van Heeckeren.
5. Pushkin duelist
Poeti i madh, Alexander Pushkin mendohet se ka “hedhur dorashkën” në më shumë se 20 sfida dueli, duke marrë pjesë vetëm në shtatë përballjes. Katër prej tyre rezultuan me duele, ndërsa të tjerat u shmangën kryesisht falë miqve të poetit. Pushkin ishte vetëm 17 vjeç kur bëri sfidën e tij të parë. Ai u ofendua që xhaxhai i tij, Pavel Gannibal, i cili i mori pa leje vajzën, me të cilën ai po kërcente në një ballo. Mirëpo, meshkujt u kompletuan shpejt dhe dueli nuk u zhvillua.
Pushkin ishte i njohur si gjuajtës ekspert, por ai kurrë nuk gjuajti i pari në duele dhe derdhi gjakun e kundërshtarit vetëm një herë: në përballjen e fundit me d’Anthès, e cila rezultoi të ishte fatale.
Tenori nga Kosova, Ramë Lahaj, gjendet në Shkodër së bashku me një tjetër tenor të njohur ndërkombëtarisht, të famshmin Alessandro Safina. Lahaj ndau në rrjet një foto së bashku me kolegun e tij, të cilin është duke e njohur me bukuritë natyrore të Shqipërisë, e siç shprehet Lahaj “me mrekullitë kulturore të Shkodër loces tonë”.
Së shpejti, dy tenorët do të këndojnë në një koncert, në Shkodër. “Ramë Lahaj & Friends” do të jetë i pari koncert i plotë i tenorit nga Kosova, në Shqipëri.
Koncerti do të mbahet më datë 8 qershor në sheshin e Shirokës, organizuar nga Bashkia Shkodër, nën patronazhin e kryebashkiakut, Benet Beci.
Në postimin e sotëm, në rrjetet sociale, Ramë Lahaj shkruan se, secili prej nesh e ka për detyrë të kontribuojë në imazhin e vërtetë të shqiptarëve, e jo atë negativ që është lobuar ndër vite nga dashakeqët.
Tenori Ramë Lahaj është ngjitur në disa prej skenave më prestigjioze të botës. Ndonëse karriera e tij zhvillohet jashtë kufijve shqiptarë, artisti nga Kosova nuk harron rrënjët e tij, duke interpretuar edhe për publikun shqiptar./atsh/KultPlus.com
Më 6 qershor miliona njerëz në botë përkujtojnë Ditën e Fitores në Normandi të Francës – një pikë kthese në Luftën e Dytë Botërore që ndryshoi rrjedhën e historisë. Përvjetori ngjall kujtime për veteranët e moshuar të Luftës së Dytë Botërore por është domethënës edhe për të tjerë që u prekën direkt ose indirekt nga lufta.
Në monumentin e Luftës së Dytë Botërore në Uashington, qindra njerëz vijnë çdo ditë për të nderuar miqtë dhe familjarët që humbën në luftë.
Cewin Johnson është një prej tyre. Tashmë 89 vjeç, ai ishte vetëm 19 kur humbi krahun duke luftuar në Francë.
“Ne ishim duke luftuar në fshatin Oberhofen i cili ështe rreth 20 kilometra në perëndim të Strasburgut dhe kishim qenë në atë fshat tre herë duke u përpjekur ta merrnim nën kontroll. I kishim rrethuar të gjithë gjermanët në fund të fshatit. Gary dëgjoi tankun që afrohej në rrugë dhe dërgoi artilerinë atje dhe e goditi tankun por atëherë u godita dhe unë.”
Frederick Douglass Williams ishte pilot në misione ushtarake në Evropë si anëtar i të famshmve Pilotët Tuskegee. Ai thotë se gjëja më e vështirë e të shkuarit në luftë ishte të menduarit për të dashurit e lënë pas.
“Më pëlqen ajo që ka thënë Uinston Çurçilli: se edhe ata shërbyen duke pritur. Mamatë, të dashurat…mamaja ime e shkretë u çmend. Ne e dinim dhe e prisnim, por jo ata. ‘Ku është djali im’ thonte.”
Për veteranët e Luftës së Dytë Botërore dhe shumë të tjerë, 6 qershori 1944 – Dita e Fitores, nuk do të harrohet kurrë.
Normandi shënoi fillimin e çlirimit të Francës nga pushtimi nazist që rezultoi në humbjen e Gjermanisë.
Christopher Yung është autor i një libri mbi planifikimin e Ditës së Fitores.
“Është një nga operacionet ushtarake më të rëndësishme të kryera ndonjëherë, me siguri sulmi më i madh i ndërmarrë nga uji ndonjëherë. U desh shumë zgjuarsi, këmbëngulje dhe mendim ushtarak.”
Pushtimi ishte një pikë kthese vendimtare.
“Është hapi i parë i cili i dha aleatëve mundësinë për t’u kthyer në kontinent. Gjermanët kishin ngritur një fortesë gjigande për të parandaluar rikthimin e aleatëve.”
Gjenerali brigadier Bruno Caitucoli është atasheu ushtarak në ambasadën franceze në Uashington. Babai i tij 94 vjeçar luftoi në luftë.
“Ajo që babai im më shpjegoi disa herë është rëndësia e të qenurit gati të mbrosh atë që nuk të jepet falas: lirinë, demokracinë, etc.”
Në zyrën e tij ndodhet një foto – një kujtim i sakrificës të Luftës së Dytë Botërore.
“Kjo foto tregon plazhin e Omahas, Omahanë e përgjakur me dy flamuj, ato francez dhe amerikanë bashkë dhe rreth tre mijë njerëz që formuan fjalët: Nuk do të harrojmë kurrë. Dhe mbi plazhin Omaha ndodhen Varrezat Coleville.”
Shumë vdiqën për ta bërë bërë të mundur fitorem por sakrifica e tyre hapi rrugën për kapitullimin e Gjermanisë naziste në maj të vitit 1945.
DISA STATISTIKA TË D-DAY
Ky Operacion vendimtar udhëhiqej nga Gjenerali Dwight D. Eisenhower, më vonë Komandant i NATO-s dhe president i SHBA.
Ushtria përbëhej nga:
156 000 trupa (73000 Amerikanë dhe 83000 britanikë dhe kanadezë)
12 837 Avionë luftarakë
6939 Anije
personel i marinës – 195 701 (52 889 Amerikanë, 112 824 britanikë dhe 4988 nga trupat Aleate) / KultPlus.com
Sot, në moshën 87-vjeçare, ka vdekur piktori, profesori dhe shkrimtari, Rexhep Ferri, përcjell KultPlus.
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, u shprehu ngushëllime familjarëve dhe gjithë komunitetit artistik duke u shprehur se Kosova humbi një nga figurat më të rëndësishme të artit dhe kulturës.
Në vijim, KultPlus ua sjell postimin e plotë të kryeministrit Kurti:
Me dhimbje të thellë morëm lajmin për ndarjen nga jeta të Rexhep Ferrit, piktor, profesor dhe shkrimtar. Ju shpreh ngushëllimet më të sinqerta familjes Ferri dhe gjithë komunitetit artistik në emër të popullit dhe qeverisë së Kosovës.
Rexhep Ferri, i lindur në vitin 1937 në Kukës, jetoi dhe punoi në Prishtinë. Ai u diplomua në Akademinë e Arteve të Bukura në Beograd në vitin 1966 dhe përfundoi masterin në vitin 1970. Që nga viti 1974, ishte profesor në Fakultetin e Arteve në Universitetin e Prishtinës. Në vitin 1996 u zgjodh anëtar i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës, dhe në vitin 2000 u bë anëtar i rregullt.
Rexhep Ferri organizoi shumë ekspozita të pavarura kombëtare dhe ndërkombëtare dhe mori pjesë në ngjarje të rëndësishme artistike në Kosovë dhe jashtë saj. Në vitin 1971, ai u nderuar me Çmimin e Dhjetorit për kontributin e tij në artin figurativ.
Përveç veprave artistike, ai ka botuar edhe poezi, ese dhe romane që pasurojnë trashëgiminë tonë kulturore.
Në vitin 2021, ai u nderua me Çmimin Kombëtar për Vepër Jetësore “Muslim Mulliqi” nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sporteve, që iu dorëzua në vitin 2022. Më 26 gusht 2023, kisha nderin ta takoj personalisht dhe të bisedoj me të për artin dhe trashëgiminë kulturore, një takim që nuk do ta harroj asnjëherë dhe do ta mbaj si kujtim të veçantë.
Kontributet e tij si pedagog dhe anëtar i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës kanë lënë një trashëgimi të pasur artistike dhe edukative. Kosova humbi familjarin e dashur, Akademikun, Profesorin, shokun, kolegun dhe një nga figurat më të rëndësishme të artit dhe kulturës. Do të kujdesemi që vepra e tij të dokumentohet, të mbrohet dhe të njihet e studiohet nga gjeneratat e reja.
Ngushëllimet tona më të sinqerta për familjen, miqtë dhe të gjithë ata që patën nderin ta njohin dhe të punojnë me të. Le ta kujtojmë dhe nderojmë gjithmonë jetën dhe veprën e Rexhep Ferrit./KultPlus.com
Më 6 qershor 1875 lindi në Lybek, shkrimtari i njohur gjerman, nobelisti, Thomas Mann.
Që në moshë të re Thomas Mann tërhoqi vëmendjen me tregimet e tij, duke u bërë një emër i njohur në qarqet letrare. Ai ishte vetëm 26 vjeç kur kori suksesin e madh me romanin Budenbrokët.
Ndryshimi epokal në tregti dhe ekonomi në shekullin e 19-të është një nga temat qendrore të romanit Budenbrokët. Konsulli Jan Budenbrok e ndjen, se koha e tij ka kaluar. Konkurrenti Hagenstrëm duket se është i një brezi tjetër, disi grabitqar. Jan Budenbrok është qytetar i nderuar i Lybekut dhe tregtar i sukseshëm drithërash.
Tomas Mani në roman vë botën e ftohtë, që në dukje bazohet vetëm te biznesi i mbështetur te logjika, në kontrast të fortë me botën emocionale të teatrit e të artit. Të dy djemtë e Jan-it plak, Tomasi dhe Kristiani, përfaqësojnë këto dy pole, sikurse shpaloset tek ky dialog nga romani: „Hajde vetëm qeshni, qeshni. Juve ju pëlqen edhe në teater, Justus, Stefan? Para dhe prapa skenës! – Ehe, por fundi është vetëm teatër, skenë, makjazh. Po, por në fund veprohet më me sinqeritet. Tregtarët bëjnë gjithnjë sikur janë si të ndershëm. Në fakt janë vetëm mashtrues dhe ta hedhin, nga do të dilte përndryshe fitimi?”, pyet Kristiani gjysëm serioz, gjysëm me shaka miqtë e tij nga rrethet tregtare të Lybekut, të cilëve u mbetet e qeshura në fyt. Kristiani, ndryshe nga Tomasi gjatë gjithë jetës së tij ka qenë i mahnitur nga të fshehtat e errëta të sferave artistike.
„Budenbrokët” në vitin 1901 ka qenë një sukses sensacional i Tomas Manit 26 vjeçar, një pjesë letrare, që shumë shpejt u bë literaturë klasike, që edhe sot nuk duhet të mungojë në asnjë antologji të letërsisë gjermane.
Thomas Mann ishte djali i dytë i tregtarit dhe senatorit të Lybekut Thomas Johann Heinrich Mann. Nëna e tij e lindur në Brazil Julia (emri i lindjes da Silva Bruhns) i përkiste nga prejardhja prej nënës së saj popullsisë indigjene portugeze. Çifti Mann pati pesë fëmijë Heinrich, Thomas, Julia, Carla dhe Viktor.
Thomas Mann u rrit në kushte të mira në një familje të pasur në Lybek, ku babai i tij deri në vdekje mbante edhe postet e senatorit për ekonomi e financa në qytet.
Thomas pati një veprimtari të paur letrare. Në vitin 1929 a u vlerësua më Çmimin Nobel në letërsi. Gjatë përiudhës së forcimit të nacionalsocialistëve ai u bë një kundërtar i rreptë I këtij sistemi, gjë që e detyroi atë të largohet nga Gjermania fillimisht në Zvicër dhe nga viti 1934 në SHBA./dw/KultPlus.com
Hulumtimi për Ndikimin Ekonomik 2024 (EIR) i kryer nga Këshilli Botëror i Udhëtimit dhe Turizmit (WTTC) ka zbuluar sot se sektori i turizmit në Shqipëri ka dhënë një kontribut të madh në ekonomi, duke krijuar më shumë vende pune në vitin 2023 se çdo vit më parë në histori, sipas një artikulli të botuar në “Breaking Travel News”.
Sipas raportit më të fundit të Organit Global të Turizmit, kontributi i sektorit në PBB-në e Shqipërisë arriti pothuajse 565 miliardë dollarë vitin e kaluar, që ishte pothuajse 37% më shumë se niveli më i lartë i mëparshëm në 2019-ën.
Vendet e punës të mbështetura nga sektori u rritën me më shumë se 10% në 2019 me pothuajse 269,000 vende pune në të gjithë vendin, duke përfaqësuar një në pesë vende pune në Shqipëri.
Shpenzimet e vizitorëve ndërkombëtarë parashikohen të rriten në më shumë se 493 miliardë dollarë, një rritje mahnitëse prej 55% – në nivelet e vitit 2019. Shpenzimet e vizitorëve vendas gjithashtu parashikohen të arrijnë mbi 107 miliardë dollarë këtë vit.
Rekordet parashikohen të thyhen përsëri në vitin 2024.
WTTC parashikon që PBB-ja do të vazhdojë të rritet në pothuajse 608.5 miliardë dollarë këtë vit, me gati 10,000 vende pune të reja që priten këtë vit.
“Shqipëria është një shembull i shkëlqyer se si sektori i turizmit mund të nxisë prosperitetin ekonomik dhe krijimin e vendeve të reja të punës. Shifrat rekord për Shqipërinë përfaqësojnë progres real dhe mundësi reale për mijëra punonjës”, tha Julia Simpson, presidente dhe CEO e WTTC.
“Shqipëria është shfaqur në skenën botërore si një destinacion i madh. Me mbështetjen e qeverisë, sektori i turizmit në vend po vendoset si një destinacion në rritje në peizazhin global të turizmit”, shtoi ajo.
Shqipëria po vazhdon të thyejë rekorde të reja, duke u pozicionuar si një nga destinacionet gjithnjë e më popullore turistike të Evropës.
Me ndërtimin e Aeroportit të Vlorës, qeveria shqiptare po forcon përpjekjet për të tërhequr më shumë vizitorë ndërkombëtarë, duke përfituar nga popullariteti në rritje i vendit, falë trashëgimisë së tij të pasur kulturore, peizazheve mahnitëse dhe përballueshmërisë.
Sipas parashikimit të Organit Global të Turizmit, sektori i turizmit do të rrisë kontributin e tij vjetor të PBB-së në 749 miliardë dollarë deri në vitin 2034 dhe parashikohet të punësojë më shumë se 314 000 njerëz në të gjithë vendin.
Shpenzimet e vizitorëve ndërkombëtarë parashikohen të arrijnë në 565 miliardë dollarë, dhe shpenzimet e vizitorëve vendas pritet të arrijnë pothuajse 152 miliardë dollarë./atsh/KultPlus.com
Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave (DPA) ka organizuar një tryezë të rrumbullakët me drejtues të arkivave të rajonit, për të shkëmbyer ide dhe përvoja mbi veprimtarinë e përbashkët në fushën e arkivistikës.
Në sallën shumëfunksionale të DPA-së të përuruar së fundmi, u mblodhën përfaqësuesit më të lartë të institucioneve arkivore të Egjiptit, të Turqisë, të Izraelit, si edhe të vendeve të Ballkanit, të Europës Lindore dhe Jugore.
Në fjalën e tij hapëse, drejtori i Përgjithshëm i Arkivave, Ardit Bido, u shpreh se arkivat kanë mundur të tejkalojnë kufijtë shtetërorë, duke arritur një shkëmbim kulturor të domosdoshëm për të kuptuar të shkuarën historike.
“Nuk mund të shkruajmë historinë e shqiptarëve pa patur dokumente nga arkivat osmane, pa dokumentet e arkivave të Maqedonisë së Veriut, të Malit të Zi, të Moldavisë, të Kosovës, pa dokumentet e rilindasve tanë në Rumani, në Bullgari apo në Ukrainë.
Arkivat, duke qenë trashëgimi e pazëvendësueshme, janë përgjegjëse për ruajtjen, për administrimin dhe shërbimin e dokumenteve dhe nuk mund ta përmbushim këtë detyrë pa bashkëpunim dhe transparencë, me qëllim që të administrojmë në mënyrë eficente materialet që zotërojmë”, tha Bido.
Më tej drejtori i DPA renditi investimet e bëra në digjitalizim, në restaurim, në vendruajtjen e dokumenteve, në aksesin online për të gjithë etj. Bido premtoi se në fund të vitit, do të publikojë videotekën që zotëron DPA-ja. Po ashtu, do të çelet Muzeu Arkivor, ku edhe të huajt do të kenë mundësi të krijojnë një këndshikim mbi historinë dhe jetën e shqiptarëve.
Ky takim u zhvillua në kuadër të aktiviteteve që po mbahen me rastin e 75-vjetorit të themelimit të DPA-së. Në një kalendar të ngjeshur kushtuar këtij përvjetori jubilar, do të mbahet një ceremoni kremtuese, si edhe do të organizohet Konferenca e VIII Mbarëkombëtare e Arkivistikës./atsh/KultPlus.com
Në Muzeun e qytetit të Mitrovicës me 10 qershor nga ora 19:00 mbahet hapja e ekspozitës “Çiknia Jonë” nga Elena Gallina.
Praktika e shkëmbimit së pecetave mes vajzave në Kosovë daton qysh nga vitet e 60-ta. Për këtë, artistja Elena Gallina ka intervistuar, hulumtuar dhe ka mbledhur të dhëna nga gjeneratat e ndryshme të vajzave dhe grave për të kuptuar rëndësinë e të shkëmbyerit, ruajturit, dhe të trashëguarit të pecetave me ilustrime shumëngjyrëshe mes gjysheve, tezeve, motrave dhe shoqeve.
Si pjesë e procesit të kësaj ekspozite, gjatë intervistimit të grave, artisja u kërkoj që të komentonin për atë që do të thotë të qenurit grua për to: e kaluara, e tashmja dhe e ardhmja.
Një pjesë e madhe e fotografive dhe artit fokusohet veçanërisht në dhunën ndaj grave dhe barrierat patriarkale që janë të përcaktuara. Megjithatë, fokusi i ekspozitës bie mbi të bukurën e të qenurit grua, dhe nostalgjinë e shkëmbimit të pecetave, si një formë e të festuarit të çiknisë.
“Si gra, ne nuk duam të jetojmë në një botë ku duhet të jemi gjithmonë të forta.
Megjithatë, i bëjmë homazh mënyrave të vogla të bukura krijuese të vajzave dhe grave në mbarë botën që arrijnë të jetojnë, punojnë, luajnë dhe ekzistojnë, pavarësisht parametrave të një bote të dominuar nga patriarkati”, thotë artistja./express/KultPlus.com
Presidenti i UNI-Universum International College, Alejtin Berisha, ka qenë një prej folësve kryesorë në një ndër konferencat më të mëdha në Kosovë, e cila ka si synim të promovojë, të prezantojë dhe bëjë kërkime në fushën e teknologjisë, DOKUTECH. Diskutimi i panelit në të cilin ai mori pjesë trajtoi temën e “Rolit të Grave në Zhvillimin e Inteligjencës Artificiale”.
Në fokus të diskutimit ishte impakti i jashtëzakonshëm që gratë po kanë në zhvillimin e teknologjisë AI.
Berisha foli për rëndësinë e diversitetit dhe përfshirjes së grave në platformat e inteligjencës artificiale, duke theksuar nevojën për të pasur më shumë gra në pozicione të larta në këtë fushë.
Në paraqitjen e tij para audiencës, Berisha u fokusua në potencialin e studiueseve të reja në këtë fushë, duke shprehur që vitet e fundit po vërehet një rritje në aspektin e udhëheqjes. Shumë gra tashmë janë në krye të kompanive dhe startup-ave, duke ofruar një menaxhim të duhur dhe kreativitet në teknologji të avancuar. Ai vlerësoi kontributin e tyre në transformimin e sektorit dhe paraqitjen e ideve inovative.
Konferenca e inovacionit dhe teknologjisë “DOKUTECH” në Kosovë ka filluar edicionin e saj të 11-të. Ky event vjetor është një konferencë e rëndësishme që zbulon zhvillimet e fundit në teknologji dhe sipërmarrje.
UNI-Universum International College, është institucion i duhur që përmes programeve të studimeve Bachelor në Shkenca Kompjuterike dhe Siguri Kibernitike, përgatit studentët përmes planprogramit të tij, udhëzon ata në rrugën e zhvillimit të ideve të tyre. Duke ofruar qasje në platforma ndërkombëtare dhe mbështetur vazhdimisht projektet e reja teknologjike.
Ministri i Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit, ka reaguar përmes rrjeteve sociale pas vdekjes së artistit të njohur Rexhep Ferri, duke shkruar se ai ishte një nga artistët mëtë veçantë të kombit.
“Ferri i takon brezit që ngritën skenën tonë artistike. Vepra dhe kontributi i tij do të vazhdoj të jetë udhërrëfyes edhe për brezat e ardhshëm. Përherë mirënjohës për angazhimin dhe trashëgiminë që ka lënë pas”, ka shkruar ai.
Tutje, ai ka shprehur ngushëllimet e tij për familjen Ferri, komunitetin artistik dhe gjithë shoqërinë.
“Qoftë i përjetshëm kujtimi për jetën dhe veprën e Rexhep Ferrit”, ka shkruar ai në fund.
Presidentja e Kosovës Vjosa Osmani, ka ngushëlluar familjen, miqtë, Akademinë e Shkencave dhe Arteve të Kosovës, si dhe komunitetin kulturor për vdekjen e akademik Rexhep Ferrit.
Ajo është shprehur se Kosova ka humbur akademikun, piktorin, poetin, prozatorin e eseistin Rexhep Ferri.
“Mjeshtëria e tij krijuese ka gërshetuar mrekullisht pikturën me letërsinë, të cilave nuk iu nda gjatë gjithë jetës. Akademik Ferri i takon brezit të artë të piktorëve të Kosovës, ndaj emri i tij do të mbetet i skalitur përherë në kujtesën tonë nëpërmjet krijimeve të tij artistike të larmishme, të cilat do të mbeten testament për ne dhe brezat pas nesh”, janë shprehur nga presidenca.
