Poezi nga Mitrush Kuteli
Bie shi,
Adrianë,
bie shi i qetë mbi qytet,
shi që më bluan e më vret,
dhe s’di ku të shkoj
nëpër Tiranë.
Të kërkoj,
Adrianë,
me ankth nëpër qytetn’ e shkretë,
ku shtrydhen retë
dhe diell s’lind e s’perëndon
përmbi Tiranë.
O sa çudi,
Adrianë,
të duash të mos jesh njeri,
dhe gurëve t’u kesh zili,
-se gurët s’vuajnë kur bje shi
përmbi Tiranë!/KultPlus.com
Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Çeku, ka bërë të ditur se ka nisur rikonceptimi i ekspozitave të përhershme brenda Muzeut të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, shkruan KultPlus.
Ministri Çeku po ashtu ka thënë se Muzeu Lidhja e Prizrenit do të ketë ekspozitë të kuruar dhe prezantuar në mënyrë profesionale dhe me metoda moderne./ KultPlus.com
Shkrimtarja kanadeze, Alice Munro, ka vdekur në moshën 92-vjeçare.
Pena e Munrosë i solli shumë nderime, mes tyre edhe Çmimin Nobel më 2013, dhe Man Booker International Prize më 2009.
Ajo ishte në moshë, dhe viteve të fundit po përballej me sëmundjen e demencës, ndërkaq u nda nga jeta këtë të hënë në shtëpinë e saj të kujdesit, në Ontario.
Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit ka bërë të ditur se kanë filluar punimet për restaurimin e kullës së Idriz Hereqit në Kralan të komunës së Gjakovës, kullë kjo e cila është ndërtuar në shek. XIX-të.
MKRS po ashtu ka bërë të ditur se ruajtja dhe mbrojtja e aseteve të trashëgimisë kulturore vazhdon të jetë një ndër prioritetet e Ministrisë së Kulturës.
“Punimet do të vazhdojnë me kujdes, për ta kthyer këtë aset të çmueshëm në gjendjen e mëparshme”, thuhet në njoftimin e MKRS./ KultPlus.com
Ambasadori i Kosovës në Portugali, Ylber Kryeziu ka njoftuar se një rrugë në kryeqytetin e Portugalisë, Lisbonë, e ka marrë emrin “Nënë Tereza”.
Ai bashkë me kryebashkiakun e Lisbonës, Carlos Moedas, e përuruan këtë rrugë.
Kryeziu shkroi në Facebook se vitin e kaluar kishin vendosur edhe shtatoren e saj “si një dhuratë nga Kosova për popullin e Portugalisë”.
“Skulptori Butrint Morina skaliti për mrekulli një simbol të miqësinë mes dy vendeve dhe ndezi një fener shprese e frymëzimi për të ndjekur shembullin e saj të dashurisë së pakushtëzuar”, shkroi Kryeziu.
Diplomati shkroi kjo është “një memorje e përheshme këtu në zonën premium të Lisbonës për vepren dhe ndikimin universal që Nënë Tereza pati në shërbim të njerëzimit”.
“Mbështetja e Keyetarit Moedas ka qenë e rëndësishme në nxitjen e lidhjeve të forta diplomatike dhe promovimin e shkëmbimit kulturor midis kombeve tona. Angazhimi i tij për të nxitur një mjedis mikpritës dhe gjithëpërfshirës e ka bërë produktive dhe të paharrueshme marrëdhënien tonë me kryeqytetin”, tha ambasadori Kryeziu.
Kryeministri Edi Rama ndau sot shkrimin e që media e udhëtimeve “Wanderlust”, i ka kushtuar Shqipërisë.
Rama thekson se, Shqipëria përmes përvojave të komuniteteve lokale që ruajnë dhe trashëgojnë larminë e traditave, shijeve, festave, diversitetit kulturor dhe një mënyrë të jetuari plot gjallëri e harmoni, rrëfehen në median e udhëtimeve “Wanderlust” si një mundësi e jashtëzakonshme turizmi dhe arsye e fortë për ta vizituar e për të prekur shpirtin e saj përtej plazheve, detit e rërës.
“Wanderlust”: Shqipëria përmes përvojave të komuniteteve lokale që ruajnë dhe trashëgojnë larminë e traditave
Së bashku me bashkëshortin dhe fëmijët e saj, Eva Rrasa më priti në shtëpinë e saj në fshatin Babunjë, brenda Parkut Kombëtar Divjakë-Karavasta të Shqipërisë perëndimore, shkruan Jessica Reid në të përditshmen britanike “Wanderlust” .
Vizita ime – dhe leximi i improvizuar i filxhanit të kafesë – ishte pjesë e një përvoje udhëtimi të bazuar në komunitet.
Duke qëndruar në qoshet e fshehta të Shqipërisë, po shpresoja të fitoja një kuptim më të thellë të mënyrave të saj tradicionale të jetesës, duke krijuar gjithashtu lidhje dhe kujtime të vërteta me njerëzit që e quajnë këtë vend të bukur “shtëpi”.
Ideja e një burri misterioz që më shikonte nga larg sigurisht që nuk ishte pjesë e planit.
Nxitja për përvoja të turizmit në komunitet si kjo erdhi në një kohë të rëndësishme për Shqipërinë.
Kombi ballkanik ka qenë i mbyllur nga bota gjatë 46 viteve që ishte nën sundimin komunist, por kjo përfundoi në fillim të viteve 1990.
Një numër rekord turistësh – 10 milionë – vizituan vendin në vitin 2023 – më shumë se trefishi i të gjithë popullsisë së tij.
Sot, me shumicën e vizitorëve që dynden në vijën e tij bregdetare të Adriatikut për pushime të lira në plazh, shqetësimet po rriten për ndikimin që kjo do të ketë në mjediset dhe komunitetet bregdetare.
Megjithëse Shqipëria është e etur për ‘të korrur’ përfitimet ekonomike nga turizmi – e dukshme në projektet e planifikuara të infrastrukturës që përfshijnë rrugët, hotelet dhe aeroportet – disponimi mbizotërues politik tani anon drejt ndryshimit të drejtimit të turizmit të saj.
Ideja e re është të inkurajojë udhëtimet që nuk kanë të bëjnë vetëm me diellin, rërën dhe detin, por edhe me eksplorimet në komunitetet më pak të vizituara të vendit, natyrën e mbrojtur dhe kulturën dhe trashëgiminë unike.
Mezi prisja të shihja se si vizitorët e hershëm do ta përjetonin eksperiencën e tyre në këtë Shqipërinë e re.
Përmbysja e piramidës
E nisa udhëtimin tim në kryeqytetin Tiranë, të rrethuar nga mali, jo duke parë të ardhmen e vendit, por të kaluarën e tij të afërt.
Gjatë kohës së Shqipërisë nën diktaturën e gjatë të Enver Hoxhës (1941–1985), shumë nga kishat dhe manastiret e qytetit u shkatërruan pasi ateizmi u bë i detyrueshëm për popullsinë.
“Edhe emrat fetarë ishin të ndaluar – kjo është arsyeja pse do të takoni kaq shumë persona me emrin Elvis ose Elton.
“Në vend të kësaj, njerëzit vendosën emra sipas yjeve të rock-ut,” shpjegoi udhërrëfyesi im lokal, Elton Caushi, ndërsa mbërritëm në qendër të qytetit.
I lindur në vitet 1970, Eltoni kishte përjetuar vështirësitë e komunizmit, i pasuar nga lufta civile dhe lufta e Kosovës e viteve 1990.
Por, gjatë 25 viteve të fundit ai kishte parë gjithashtu vendin e tij të dashur të ngrihej nga themeli. I mbetur në vazhdën brutaliste të komunizmit Tirana ishte një qytet me struktura të gri, të stilit sovjetik.
Megjithatë, ndërsa Eltoni më drejtonte nëpër rrugët e Tiranës, vura re se pamja urbane ndryshonte shpejt, ndërsa ndërtesat me piktura të ndezura dhe muralet artistike pushtonin qytetin.
“Tirana po bëhej një qytet blloqe betoni. Por kryeministri ynë Edi Rama është një ish-profesor i arteve dhe ai riktheu ngjyrën në qytetin tonë”, tha Eltoni me krenari.
Mund të shihja ndikimin krijues të Ramës teksa hulumtonim më thellë në Tiranë.
Ndërtesat e larta morën forma dhe stile unike dhe shumë nga bunkerët e qytetit (Hoxha urdhëroi ndërtimin e qindra mijërave në të gjithë Shqipërinë) janë ripërdorur në muze, si galeria Bunk’Art.
Më pas arritëm në qendër, ku sheshi modern Skënderbej është tani zemra e zhurmshme e një kryeqyteti të ri të guximshëm.
Por, nëse ka një simbol të qëndrueshëm të këtij rinovimi, ai është Piramida e Tiranës.
Një ish-monument dhe muze i brutalizmit dedikuar Hoxhës, prej vitesh u la të kalbej.
Tani struktura 21 metra e lartë është restauruar në një vend të shndritshëm për të cilin vendasit mund të krenohen – dhe madje mund të shijojnë ambientet e saj.
“Ne jemi një komb ëndërrimtarësh të mëdhenj – nuk duam të jemi në nivelin mesatar”, shpjegoi Eltoni ndërsa shikonim qytetin nga maja e Piramidës.
Një frymëmarrje në ajër të pastër
E shijove shumë njohjen me kryeqytetin modern, që po ndryshon shpejt, por mezi po prisja përvojën time të parë të Shqipërisë rurale.
Sapo mbërrita në Parkun Kombëtar Divjakë-Karavasta, 90 minuta me makinë nga Tirana, u prita menjëherë nga Gjoni dhe Vlashi, dy pelikanë të shpëtuar që ishin vendosur në një shtëpi pranë qendrës së vizitorëve brenda pyjeve me pisha të parkut.
Parku Divjakë-Karavasta është një nga habitatet më të rëndësishme të Evropës për pelikanin dalmat të rrezikuar, si dhe është shtëpia e mbi 260 llojeve të tjera shpendësh.
Me ndihmën e qeverisë, përpjekjet për ruajtjen e tyre këtu janë rritur vitet e fundit, me qendrën e saj informative që rrit ndërgjegjësimin për ekosistemin e brishtë, ndërsa rojet e parkut tani ruajnë kafshët kundër gjuetarëve pa leje.
Kohët e fundit, u ndërtua një qendër rehabilitimi për shpendët e egra dhe tashmë trajtohen pelikanë, çafka dhe shqiponja që nga hapja e saj në 2023.
Ervini, një nga rojet më tha se pelikanët mund të gjendeshin duke u shumuar në një ishull në park midis janarit dhe prillit.
Për pjesën tjetër të vitit, ata prireshin të shpërndaheshin në të gjithë rajonin, kështu që pamjet e tyre nuk ishin të garantuara gjatë vizitës sonë në shtator.
Megjithatë, isha ende e emocionuar për atë që do të gjeja në ekspeditën e vëzhgimit të zogjve në mëngjesin pasardhës.
Pas zgjimit në orën 5 të mëngjesit, dolëm jashtë dhe duke pirë kafenë, pashë në heshtje, por me gëzim, çafkat, peshkatarët dhe tufat e flamingove fluturues.
Në distancë mund të dallonim formën e dy pelikanëve që qëndronin të ngurtë në lagunë, ujin e palëvizshëm që i rrethonte, dhe qiellin e zjarrtë portokalli që reflektonte në sipërfaqe.
Ky mëngjes magjik më përgatiti për një ecje 25 kilometra me biçikletë elektrike për të eksploruar më shumë pyjet, ligatinat dhe dunat ranore të parkut kombëtar.
Unë dhe Eltoni ishim rrugës për në shtëpinë e familjes Rrasa, ku ishim të ftuar për të ngrënë një drekë të gatuar në shtëpi.
Eva, bashkëshorti i saj Adriatik dhe fëmijët e tyre na pritën ngrohtësisht me buzëqeshje te porta e tyre e përparme, pavarësisht se mbërritëm më vonë se sa pritej.
Sapo hyra në pronën e tyre, më tërhoqën vëmendjen gdhendjet dhe skulpturat në gurë që ishin shpërndarë në oborrin dekorativ.
Të strehuar nga një tendë hardhie, shumë skulpture përshkruanin figura nga perandoria bizantine që dikur sundonte Shqipërinë.
Disa ishin mbledhur nga Adriatik; shumica prej tyre ishin gdhendur nga ai dhe djali i tij i madh, Euro, i cili kishte studiuar në Universitetin e Arteve në Tiranë.
Gati për drekë, ndoqa aromën e ushqimit të bërë vetë në dhomën e ngrënies së familjes.
Eva kishte nisur të gatuante që nga ora 08:00.
“Ne kemi tokë pjellore këtu, kështu që gjithçka që na nevojitet mund ta rritim vetë ose ta marrim nga fqinjët tanë – komuniteti ynë ka një vëllazëri të mirë”, tha Adriatiku.
Nisa të ha me uri pulën e freskët, rosën, domatet dhe vezët, dhe ndoshta e mbylla me verën paksa shumë shpejt.
“Herën tjetër që do të vini, unë do t’ia heq verën fqinjit tim – e atyre është edhe më e mirë!”, tha Adriatiku.
Pas drekës, Eva përdori aftësitë e saj për të lexuar filxhanin e kafesë.
Gjire të shumtë
Duke udhëtuar në jug, ndalesa jonë e radhës ishte në Gjirin e Vlorës, ku arrita të kuptoj anën tjetër të turizmit këtu.
Vija e saj bregdetare piktoreske – e quajtur “Riviera Shqiptare” – ishte e mbushur me turistë.
Falangat me shezlong dhe çadra shumëngjyrëshe ishin grumbulluar në breg.
Eltoni më tregoi për aeroportin e diskutueshëm që po ndërtohet në Vlorë, i cili do të hapet në vitin 2025.
Gjiri është shtëpia e Parkut Kombëtar Detar të Karaburun-Sazanit, për të cilin mësova më shumë në qendrën e vizitorëve të bregdetit, një strukturë e rëndësishme për edukimin e udhëtarëve rreth ekosistemit të çmuar këtu.
Mësova se ujërat fshehin një larmi të madhe speciesh dhe habitatesh: koralet, shtretërit e barit të detit, tre lloje breshkash detare, delfinët e zakonshëm dhe madje edhe fokën e rrallë mesdhetare.
Më pas ishte koha për të shkuar në gji për të eksploruar gadishullin e Karaburunit në një turne me varkë.
Pika kryesore ishte një udhëtim në shpellën mistike të Haxhi Aliut, një shpellë e madhe detare e veshur me stalaktite që fsheh ujërat e kaltra aq verbuese sa nuk mund t’i rezistoja zhytjes.
Nuk ka dyshim se bukuria natyrore e Vlorës është mahnitëse, por historia e saj e lashtë është ndoshta edhe më madhështore.
Parku arkeologjik i Orikumit ndodhet në cepin jugperëndimor të gjirit.
I vendosur brenda një baze ushtarake aktive, Eltoni arriti të na siguronte akses në rrënojat që ishin një port strategjik për perandoritë sunduese të Shqipërisë përgjatë mijëvjeçarëve.
Vendi u zhvillua për herë të parë nga grekët në shekullin V para Krishtit, megjithëse më vonë u pushtua nga Jul Çezari në vitin 48 para Krishtit, gjatë luftës civile romake, pasi ai u përpoq të mposhtte Pompeun dhe të merrte Republikën në dorë.
Njohja me këtë histori ishte emocionuese duke imagjinuar kishat dhe teatrot – të gdhendura nga shkëmbi gëlqeror lokal – të cilat qëndronin në vend të këtyre rrënojave.
Ndërkohë, puna e gërmimit në vend vazhdon, ku janë zbuluar më shumë histori dhe mistere rreth historisë së Shqipërisë.
Ndërsa ora e artë po afrohej, Eltoni më udhëhoqi në këmbë në shpatin e malit, ndërsa ne ndoqëm një shteg guri dhe më pas dolëm nga rruga përmes barit të gjatë dhe korijeve të lisit.
Së shpejti, shtëpia e bariut Sofo dhe bashkëshortes së tij, Dhurata, u shfaq menjëherë.
Në distancë, Gjiri i Vlorës dhe fshati fantazmë i Tragjasit – i bombarduar dhe i braktisur gjatë Luftës së Dytë Botërore – ndriçoheshin nga perëndimi i diellit me ngjyrë portokalli fluoreshente.
Nuk isha e sigurt nëse ishte peizazhi i jashtëzakonshëm, zhurma qetësuese e tingëllimit të këmbanave të dhisë apo ngrohtësia e rakisë në fyt, por pikërisht në këtë moment e kuptova se po më pëlqenin bukuritë e Shqipërisë.
U ktheva në fermë, ku Sofo nxori një flaut druri dhe na ofroi një serenatë me një melodi të këndshme.
Më pas më drejtuan në një vend në tavolinë, ndërsa u shtrua një darkë e shijshme.
Bukë, byrek, djathë rikota të freskët dhe patate, më magjepsën teknikat tradicionale që përdoren ende për të ruajtur dhe gatuar këto produkte.
U ndjeva e nderuar që çifti jo vetëm që ndau ushqimin me ne, por më dhanë një pamje të një stili jetese më tradicionale shqiptare.
Sigurisht, vija bregdetare e Vlorës duket e bukur në foto, por ishte ndërveprimi me njerëzit si Sofo dhe Dhurata që më ngeli në mendje.
Një dritare në botë
Ndalesa e fundit e udhëtimit tim ishte qendra historike e Beratit. Ky qytet i fortifikuar në majë të kodrës, i rrethuar nga mali i Tomorit, është një vend i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s që nga viti 2008.
Kjo është kryesisht për shkak të pranisë së një labirinti të arkitekturës otomane me gurë të bardhë që gjarpëron nëpër lagjen Mangalem të qytetit dhe kështjellës së shekullit XIII, e njohur si Kala.
Por, origjina e saj thuhet se daton shumë më larg se fortifikimet e saj mesjetare.
Berati u themelua si polisi i lashtë grek i Antipatresë në vitin 314 para Krishtit nga Kasandri, i cili së shpejti do të kurorëzohej mbret i Maqedonisë.
Ka gjithashtu dëshmi të pushtimit ilir, romak dhe bizantin në të gjithë qytetin historik, duke e bërë Beratin një udhëkryq magjepsës kulturash dhe besimesh.
Eltoni më bëri një xhiro në këmbë në qytet, duke më ofruar një përmbledhje të shkëlqyer të historisë së tij.
Duke filluar nga akomodimi ynë në majë të kodrës – i quajtur Hotel Kalaja e Beratit – ne endëm rrugët me kalldrëm, të pjerrëta, duke admiruar monumentet e çmuara të qytetit të vjetër.
Kapela të saj bizantine ishin të mbushura me afreske që përshkruanin figura fetare, nga Gjon Pagëzori deri te Shën Nikolla.
Gjatë periudhës së gjatë të Shqipërisë nën sundimin osman, këtu u ndërtuan edhe disa xhami.
Mjerisht, tani kanë mbetur vetëm rrënoja nga Xhamia e Kuqe e shekullit XV, më e vjetra në Berat, e cila u shpall Monument Kulture e Shqipërisë në vitin 1961.
Edhe pse qyteti është një nga pikat më të ngarkuara me vizitorë në vend, isha e kënaqur që ende kishte shenja të jetës dhe kulturës lokale në rrugët e tij.
“Shkallët e gurta jashtë dyerve të hyrjes quhen pragje, dhe vendasit uleshin mbi to me një filxhan kafe ose raki dhe shoqëroheshin me fqinjët e tyre”, më tha Eltoni.
“Banorët e moshuar ende e bëjnë këtë, por zakonisht në mëngjes ose në mbrëmje, kur ka më pak turistë”, shtoi ai.
Kur më në fund arritëm në luginë dhe qëndruam buzë lumit të lashtë Osum, hodha një vështrim prapa për të admiruar spektaklin arkitekturor që i dha Beratit pseudonimin: “Qyteti i një mbi një dritareve”.
Më dukej një simbol i përshtatshëm për një udhëtim ku në vend që të shikoja nga jashtë, më mirëpritën dhe më treguan një pamje më tradicionale të jetës shqiptare.
Unë u njoha me të gjithë ‘gjatësinë dhe gjerësinë’ e trashëgimisë kulturore të Shqipërisë dhe mrekullitë natyrore në shoqërinë e një të huaji të sjellshëm dhe vigjilent./atsh/KultPlus.com
Muzeu i Polifonisë i çelur në Gjirokastër po tërheq interesimin e turistëve vendas dhe të huaj, të cilët në këto ditë pranvere vizitojnë qytetin e gurtë.
I nxitur si një inisiativë private tashmë ky muze ka zënë vend në guidat turistike duke u kthyer në një pikë të preferuar për vizitorët e apasionuar të këngës isopolifonike shqiptare, vlerë e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s.
“Ndjej shumë emocion teksa shikoj turistët që vijnë, interesin që kanë, kërshërinë për të ditur për isopolifoninë, për këtë vlerë të Shqipërisë dhe jo vetëm të qytetit të Gjirokastrës apo të Jugut të Shqipërisë, shikoj interesin e tyre për të lexuar çdo informacion, detaj për të ditur çdo gjë si këndohet, si ka lindur, si trashgëgohet nëpër breza”, ka thwnw kuratorja Olsa Miloti.
Në mjediset e muzeut të vendosura në një galeri të gurtë përcillet një informacion i pasur për historikun, vlerat e këngës ispolifonike, korifejtë e saj në vite, transmetimin tek brezat e rinj etj.
”Përveç informacioneve që janë sigurisht me profesionistë të kësaj fushe ne kemi menduar edhe një ekran në të cilin ka dokumentarë për isopolifoninë, ka një rubrikë për instrumentat e muzikës popullore, ka një librari të pasur me grupet e isopolifonisë të gjithë Shqipërisë sidomos pjesës së jugut dhe një rubrike në të cilën mund të fillosh të mësosh pak vetë isopolifoni”, ka thwnw kuratorja Olsa Miloti.
Tërheqëse për vizitorët e Muzeut të Polifonisë është se krahas informacionit që marrin, praktikojnë dhe hedhin hapat e parë për mënyrën e interpretimit të këngës polifonike.
“Është diçka shumë e veçantë se mendoj që është pjesë e trashëgimisë sonë kulturore, është diçka që na përket neve si komb dhe mua gjithmonë më ka pëlqyer dhe sesi zhvillohet si muzikë, instrumentat e veçantë, njerëzit që e këndojnë”, ka thwnw njw djalw i pyetur.
“Nuk kemi mjaftueshëm informacion kështu që duke njohur më shumë traditën , duke njohur më shumë veglat popullore isopolifoninë normalisht na fut edhe ne në disa ndoshta dimensione pak më ndryshe të cilat janë edhe më tërheqëse”, ka thwnw njw i ri i intervistuar.
Tashmë folklori, etnografia vlerat e traditës në përgjithësi janë kthyer në pika të forta për zhvillimin e turizmit dhe tërheqjen e vizitorëve vendas dhe të huaj në Gjirokastër./euronews/KultPlus.com
Rreth 15000 libra, botime dhe dorëshkrime të bibliotekës personale të historianit dhe arkeologut francez Pierre Cabanes, i përkasin tanimë fondit të bibliotekës kombëtare. Kontributi i tij shkencor në fushën e arkeologjisë dhe epigrafisë do të jetë në shërbim të çdo lexuesi, apo historiani e studiuesi.
“Janë rreth 1500 libra përveç atyre është një numër i madh koleksionesh të revistave të specializuara. Një përmbledhje shumë e madhe shkrimesh të bëra prej tij për personalitete të tjerë. Qëllimi është të krijonim nj ambient të veçantë, që ishte dhe amaneti i tij, për t’i ardhur në shërbim lexuesve”, tha Piro Misha, drejtor i Bibliotekës Kombëtare në Shqipëri.
Hapësira e re u hap në ambientet e bibliotekës në prani të ambasadores franceze në tiranë, e cila shprehu mbështetjen e vendit të saj për trashëgiminë kulturore.
“Duke i kushtuar një hapësirë veprave të shumta që Pierre Cabanes lexonte për të hedhur dritë mbi kërkimet albanologjike në Shqipëri dhe botën helenike, Shqipëria shënon një trashëgimi shkencore duke strukturuar një frankofoni shkencore të vazhdueshme. Franca është e lumtur që financon për gërmimet arkeologjike në vendin tuaj duke nxjerr në pah vlerat e trashëgimisë kulturore”, tha Catherine Suard.
Kontaktet të para të Pierre Cabanes me vendin tonë nisën në vitin 1965 në doktoraturën e tij, “Epiri që nga vdekja e Pirros deri në pushtimin romak”. Botim ky që ndalet në problemet e historisë së Epirit dhe Ilirisë së Jugu, ndërsa aktiviteti i tij shkencor ka qenë i lidhur ngushtësisht me territorin e Ballkanit./vizionplus/KultPlus.com
Në Prishtinë, Prizren e Pejë vijnë tregimet e personave LGBTI në Kosovë nëpërmjet tri ekspozitave që do të hapen të njëjtën ditë e orë, për ta kuptuar nga afër realitetin e personave LGBTI, shkruan KultPlus.
CEL Kosova, në bashkëpunim me Dokufest dhe Anibar, këtë vit sjellin ekspozitën ‘Quein’ të fotografes Majlinda Hoxha.
Ekspozita shpalosë tregimet personale të personave LGBTI të cilët jetojnë në Kosovë. Majlinda Hoxha ka fotografuar individë të cilët përmes prizmit të aparatit tregojnë historinë e tyre dhe jetën e ditëpërditshme në Kosovë, në një vend ku nuk është e lehtë të jesh pjesë e këtij grupi shoqëror.
‘Quien’ është një bashkim i imazheve që përmbajnë fragmente nga jeta e individëve LGBTI në Kosovë. Mes një jete shpesh në fshehtësi dhe një dëshire për të dalë në pah, individët LGBTI vijnë përmes artit të Majlinda Hoxhës në një nismë e cila edhe njëherë e potencon rëndësinë e luftimit të homofobisë, transfobisë dhe bifobisë.
Ekspozita do të hapet më 17 maj prej orës 18:00 në të tria qytetet: në Prishtinë në Grand Hotel Prishtina – Kati 5, në Prizren në Destill, si dhe në Kinema ‘Jusuf Gërvalla’ në Pejë.
17 maji njëkohësisht shënon edhe Ditën Ndërkombëtare kundër Homofobisë, Transfobisë dhe Bifobisë – IDAHoBiT. Ky aktivitet mbështetet nga Ambasada e Suedisë në Kosovë, L’Agence française de développement (AFD) dhe Ambasada e Gjermanisë në Kosovë./ KultPlus.com
Në jug të fshatit Mesopotam në bashkinë e Sarandës, fare pranë qytetit antik të Finiqit, mund të vizitoni një nga perlat e arkitekturës bizantine në Shqipëri.
Drejtoria Rajonale e Trashëgimisë Kulturore Vlorë ndau në rrjetet sociale pamje të mrekullueshme nga Kisha e Manastirit të Shën Kollit në Mesopotam, e ndërtuar pranë rrënojave të qytetit antik të Finiqit, në një kodër piktoreske, mes dy lumenjve, lumit Bistricë dhe lumit Kalasë.
Kisha e Manastirit të Shën Kollit (Mesopotam) është një monument i trashëgimisë kulturore në qarkun e Vlorës. Ky monument është i llojit “Arkitekturë”, i miratuar me numër “Nr. 586. Datë 17.03.1948 & Nr. 4874, datë 23.09.1971”. Manastiri duhet të jetë ndërtuar në vitin 1224. Absida e dyfishtë e bën unike në zhanrin e saj, dhe disa kërkues kanë ngritur hipotezën që ky manastir mund të ketë qenë përdorur për mesha si katolike, ashtu dhe ortodokse.
Thuhet se në fillim ka ekzistuar një tempull pagan dhe mbi rrënojat e tij është ndërtuar kisha e Shën Kollit, e cila mendohet të jetë ndërtuar në kohën e perandorit bizantin Kostandin IX Monomaku. Kisha e Shën Kollit ka një arkitekturë tepër të veçantë të stilit bizantin. Nga manastiri ruhen rrënojat e mureve rrethues që kapin një sipërfaqe rreth 100 m dhe kontrollohen nga 7 kulla drejtkëndëshe. Muret rrethues janë më të hershëm sesa kisha që ekziston akoma. Dhomat e manastirit janë të ndërtuara më vonë.
Kjo është një ndër kishat më të mëdha dhe më të vjetra të periudhës bizantine që ruan vlera të mëdha. Muret e jashtme janë të ndërtuar nga gurë gëlqerorë të mëdhenj. Dallohet për zbukurimet dhe mozaikët me motive shtazore, gjithashtu dhe për zbukurimet me tulla të mureve të jashtëm. Zbukurimet murale janë në forma të ndryshme përmendim: një shqiponjë, dy dragonj dhe një luan në njërën anë, ndërsa në anën tjetër ndodhet një kafshë mitologjike. Kisha ka një sallë të madhe brenda dhe dy të vogla. Mozaiku i sallës, i ruajtur akoma, paraqet një dragua krahëhapur.
Kisha ka pasur dy rindërtime, në vitet 1793 dhe 1845. Këto rindërtime e kanë ndryshuar shumë pamjen e kishës dhe mendohet që të ketë humbur shumë vlera./atsh/KultPlus.com
Ka filluar montimi i veprës më të madhe të artit në Shqipëri, bën me dije sot bashkia e Shkodrës.
Skulptura monumentale, e quajtur “Çelësi Shqiptar”, krijuar nga fituesi i Konkursit Ndërkombëtar “Art në Hapësirën Publike”, shpallur nga ish-Ministria e Kulturës, po vendoset në hyrjen e qytetit të Shkodrës.
Një vepër arti me një mesazh të fuqishëm dhe të qartë: mos të kemi më dyert e mbyllura, por të hapim shanset dhe të krijojmë mundësi për të gjithë në një mënyrë të barabartë.
“The Albanian Key”, inspirohet nga Shqiponja, simboli i hyjnisë së krijimit, të natyrës dhe lirisë. Në të gjitha rrafshet e kuptimit dhe të shpjegimit, prirem të besoj dhe të dëshmoj se asnjë zotërues i qiellit dhe lartësisë nuk e rrok lirinë në përmasat e saj më të hyjshme se sa shqiponja, asnjë forcë shprehëse nuk mund të ngjitet aq lart ku ky shpend mitik ndan qiellin dhe lirinë me malet dhe njerëzit. Rrjedhimisht kjo vepër ka këtë shprehi, këtë shpjegim, këtë zbërthim, edhe pse arti në vetvete është ajo çfarë më arsye dhe perceptim artistik arrin të konceptojë dhe të kuptojë gjithkush./atsh/KultPlus.com
Baleti Kombëtar i Kosovës është duke i zhvilluar provat intensive për realizimin e shfaqjes “Peter Pan”, shkruan KultPlus.
Kjo shfaqje që ka përfshirë shumë fëmijë në ansambël pritet të jetë premierë më 1 qershor, pikërisht në ditën e fëmijëve. KultPlus ju sjell pamje nga përgatitjet e kësaj shfaqje që janë publikuar nga Baleti Kombëtar i Kosovës.
Shfaqja e baletit “Peter Pan” po bëhet gati nga Baleti Kombëtar i Kosovës, për t’u shfaqur premierë me dt 1 qershor, në Ditën Botërore të Fëmijëve.
Foto nga provat e balerinëve të vegjël, të cilë me pasion e dashuri ndjekin direktivat e koreografes dhe asistentes. / KultPlus.com
OpenAI ka prezantuar një version të ri – me kapacitet më të lartë dhe me më shumë aftësi si të njeriut – të teknologjisë së inteligjencës artificiale (IA) që e fuqizon mjetin e tij të popullarizuar gjenerativ, ChatGPT, i cili do të mund të përdoret pa pagesë. Përditësimi i produktit kryesor të OpenAI-së u paralajmërua një ditë para prezantimit që Google pritet të bëjë rreth të rejave për Gemini-n, mjetin e IA-së të gjigantit prapa motorit të kërkimit më të popullarizuar në botë, i cili rivalizon drejtpërdrejt me ChatGPT-në.
“Jemi shumë, shumë të lumtur që po sjellim GPT-4o për të gjithë përdoruesit tanë pa pagesë”, tha më 13 maj shefja për teknologji e kompanisë nga Kalifornia, Mira Murati, në një prezantim të organizuar në San Francisko.
Modeli i ri, GPT-4o (shkronja o është shkurtesë për “omni”), do të inkuadrohet në produktet e OpenAI-së gjatë javëve të ardhshme, bëri të ditur kompania, teksa konsumatorët që paguajnë do të kenë qasje të pakufizuar në mjetin gjenerativ.
OpenAI ka thënë se modeli i ri mund të gjenerojë përmbajtje apo të kuptojë komanda me zë, me tekst apo me imazhe. “Opsioni i ri me zë (dhe me video) është ndërfaqja më e mirë kompjuterike me të cilën kam punuar. Ngjason me IA-në nga filmat”, tha kryeshefi i OpenAI-së, Sam Altman, nëpërmjet një shkrimi.
Altman më herët i është referuar personazhit që luan aktorja amerikane, Scarlett Johansson, në filmin “Her”, si frymëzim për nivelin e ndërveprimit që ai do të donte ta arrinte IA-ja. “Të flasësh me një kompjuter kurrë s’më është dukur aq e natyrshme; tani po”, shtoi ai. Murati dhe inxhinierët e OpenAI-së demonstruan kapacitetet e reja të GPT-4o gjatë prezantimit të modelit të ri, duke e sfiduar versionin e avancuar të robotit bisedues, ChatGPT.
Demonstrimi përfshiu kryesisht pjesëtarë të stafit të OpenAI-së duke i bërë pyetje versionit më zë të ChatGPT-së, i cili u përgjigj me sarkazëm dhe tregoi barcoleta. Roboti shërbeu edhe si përkthyes nga anglishtja në italishte dhe anasjelltas, interpretoi mimika dhe e ndihmoi një përdorues të zgjidhte një problemë të vështirë matematikore.
Kompania tha se GPT-4o ka të njëjtat aftësi si versioni i mëparshëm kur bëhet fjalë për tekstin, arsyetimin dhe kodimin, ndërsa vë standarde të reja industriale për biseda shumëgjuhëshe, dëgjim dhe shikim. Në një demonstrim, ChatGPT me sukses interpretoi ambientin e një punonjësi përmes kamerës së telefonit të mençur, duke folur me një zë miqësor e femëror, sikur roboti me IA në filmin “Her”. “Hëm, nga ajo që mund të shoh, duket se je në një studio incizimi apo produksioni, me drita, trekëmbësh… mos je duke u bërë gati të xhirosh një video apo të bësh një njoftim?”, tha roboti ChatGPT.
Javëve të fundit është pritur që OpenAI do ta prezantonte një version të avancuar me IA të një mjeti kërkimi online, që do të konkurronte me motorin e kërkimit të Google-it, por ditë më parë Altman paralajmëroi se kjo nuk do të ndodhte. Është pritur edhe prezantimi i GPT-5, por Altman tha javën e kaluar se kompania “nuk do të ngutej” me prezantimin e modeleve të reja të mëdha.
Linda Fetaj
(Majlindë Sinani Lulaj: “Muranë fjalësh”, Armagedoni, Prishtinë, 2021.)
Hyrje
Të gjithë njerëzit pa dyshim janë bërë qoftë edhe vetëm njëherë në jetë dëshmitarë të përvojave të ndryshme jetësore që nisin qysh nga fëmijëria e deri në momentin kur nuk kujtojmë më asgjë. Kështu nis takimi ynë me poezinë e Majlindë Sinani Lulaj e cila vargjet e këtij libri i fsheh pas titullit “Muranë fjalësh”, një titull kaq përmbajtësor e kaq shpalosës në të njëjtën kohë, titull ky i cili i tregon lexuesit se fjalët që ndonjëherë mundohemi t’i mbyllim e t’i burgosim, flasin edhe më shumë e më fuqishëm. Është pikërisht fuqia e shprehjes poetike ajo e cila shpaloset në vargjet e kësaj poeteje, që rrëfimin e saj jetësor do ta nis me një dedikim gjyshes. Nga ku do kuptojmë se kemi të bëjmë me vargje të ndjera të cilat për poeten, vërtet, do të ndërtojnë një muranë.
Poezia e Majlindës ngërthen në vete lojëra të mëdha semantike, ndërtuar mbi një përmbysje sintaksore e cila vërehet qysh nga leximi i poezisë së parë. Është sa poezi e ngjashmërive po aq edhe poezi e ndryshimeve e distancave të mëdha poetike. Ligjshmëritë e jetës, natyrës, të thënat e të pathënat e njeriut, çështje të kohës, të vetmisë, të dashurisë, çështja e të qenurit e të tjera, janë motive që do të bashkëdegëzohen në poezinë e Majlindës.
Vëllimi poetik që sistemon mendimin dhe ndjenjën
Pjesa e parë e veprës quhet “Jeta gjithmonë një trajtë që ka me ardhë”, janë poezi të reflektimeve mbi të vërtetën, mbi fuqinë e fjalës dhe mbi ekzistencën, gjë të cilën poetja e shpalosë qysh në poezitë e para. Te poezia e quajtur “Udhëtare”, poetja tregon se si ajo, po bashkë me të secili nga ne jemi udhëtarë e ndoshta shprehimisht edhe kalimtarë:
“ përjetë udhëtare/ unë me veten/ e kurrkush ma”.
Poezitë e saj të gjitha me ndërlidhje të dialektit gegë, sikur e afrojnë më shumë lexuesin, dhe sikur fjalët dalin nga vetë goja e lexuesit. Kujtimet për fëmijërinë poetja i ndërlidh sikur kur kujton gjyshen: “veku i gjyshes m’diftohet andrrave ani pse kurrë nuk e kam pa” , kështu lind pyetja çfarë kujton njeriu, ato që i ka parë apo ato që i ka ndjerë? Ndoshta nganjëherë nuk jemi të detyruar të kemi pasqyrën e diçkaje, as fotografinë, sepse fotografia dhe imazhi i vërtetë i diçkaje ndërtohet nga dashuria. Këtë poezi poetja e titullon “Fati i nyjtë” sepse për të fati i saj dhe i gjyshes, siç duket kanë diku një nyje ende të pazgjidhur.
Përveç se muranë fjalësh apo edhe lojë fjalësh, poetja artistikisht ndërton një poezi me përmbysje të rendit sintaksor, me prirje për të shkruar poezinë e meditimit mbi të vërtetën e mbi të pathënën. Kjo poezi ndërtohet shumë më ndryshe çka dëshmon për një liri të të shkruarit, për një poete që guxon të luajë me fjalën, me gjuhën dhe me emocionin.
Çështja e ekzsitencës, të qenurit, e famshmja të jesh a të mos jesh e Shekspirtit, filozofia ekzistenciale e njeriut, esenca e jetës janë motive të bashkëdyzuara te poezia e quajtur “Lidhun qiejsh” , ku poetja mes vargjesh kërkon hyrje-daljet e kësaj jete, kërkon të mbyllë sytë e në kokën e saj dëftohen pyetje e përgjigje të ndryshme:
“ mbyll sytë me pa/Kah/N’cilën anë asht me mbrri/ Prej cilës me ikë/Ku asht dheu me u tretë”.
Kjo poezi dëshmon se më shumë se me poezi të ndjenjës, kemi të bëjmë me poezi të mendimit, e cila asesi nuk i ngjan poezisë së çastit, por dëshmon se është poezi e mirëmenduar.
Motivin e dashurisë rrallë herë mund ta kemi parë, siç vjen në poezinë “ Zani i syve” .
Këtu poetja tregon për forcën e dashurisë përmes zërit të syve. Sipas saj sytë tregojnë atë çka mbanë zemra, prandaj në sytë e tjetrit duhet parë me kujdes, edhe kur duam të marrim dashuri, por edhe kur duam të japim:
“Zani i syve asht krejt i imtë/E nuk di me heshtë/Edhe kur s’duem me dashtë”.
Tutje vijon ajo gjendja kur njeriu ka shumë për të thënë e s’thotë dot asgjë, duke kumbuar kështu mes vargjesh:
“N’mue rri strukun/ Nji unë që hesht”.
Pjesa e dytë titulluar “Fijëzue barishtesh syve t’ujtë njomet pranvera”, kemi një cikël poezish ku dëftohen disa motive si mohimi, braktisja, zhgënjimi, dashuria, dhe frika, ku vërehet një gërshetim i ndjenjave të pakontrolluara të njeriut. Për më tepër poetja mohon mohimin përmes vargjesh:“mohimit kanga ka me e harrue zanin/ E tanë fjalët kanë me i ik vargnimit”. Mirëpo, tutje do të vijojë braktisja “ tani që fjalët kanë mësu udhën e braktisjes”.
Poezia e quajtur “ Kanga e asaj që s’jam” mund të jetë më e bukura e më e fuqishmja e gjithë vëllimit. Poetja tash vihet në kërkim. Poezia arrin vlerën e universales, duke i arritur mundësitë e interpretimit në kënde të ndryshme. Për dikë poetja po kërkon vetveten, e për dikë ajo po kërkon dikë të zemrës. Të dyja mund të argumentohen e të shihen në vargjet:
“e kujtoj nji kohë / kur andrrat e jetën / lidhun i kam për ty/ kur kam pas mendue/ se ntana dhomat/ zemrës tande kam hy”, shprehur kështu një nevojë për të gjetur dashurinë, por vargjet tutje shpalosin humbjen e saj“e nji ditë ndër ditësh / pa e ditur pse-në/ nuk t’kam gjetë aty”.
Dashuria për poeten është një trajtë, siç thotë ajo që e jetojmë, siç e dëshirojmë e jo siç është, dashuria i ngjan një arratisjeje, ngushëllimi, një përngjasimi me dikë që trazon shpirtin:
“dashunia shpesh asht arratisje prej vetvetes/Drejt dikujt që asht nji tjetër ti n’përsosmëni/Që t’ban me harrue kufinin e vdekjes e jetës/Që s’mundet me u ba e nuk ka si me u mbërri”.
Poezia në të cilën bashkëjetonë të kundërtat e të përafërtat
Pjesa e tretë “N’qelqe t’ftohta sysh avujve t’krypun ishuj dëshirash vdesin” me nëntitull kaq interesant vë në pah dritën e kujtimeve që i ngjallen njeriut në ditët më të errësuara:
“kujtimet e pëlhurta zhveshin ditë të zverdhuna/ kah tingujt e vjeshtës ndjekin dallgë të mendimeve”.
Poetja vë në pah çështjen e tjetrit, nevojën që ka njeriu për praninë e një tjetri, dikujt, kujtdo që të flasë e shprehet, nevojën e një njeriu të dashur apo jo, por që mjafton të jetë aty kur njeriu siç shprehet ajo ndjehet i rrëzuar:
“Nji buzë e thame/ E nji sy i harruem prej lotit…/Asht mendja e atij që i hanë duert / E lyp me i thanë një gja t’bukur/ Sa me nis fillin e mendimit/ Që cakun e ka te mungesa”. (“Përtej tjetrit”).
Është kjo një mungesë ndaj të cilës çdo njeri ndjehet i dorëzuar. Pjesët tjera të vëllimit ndajnë pak a shumë motive të njëjta. Poetja i sjellë të gjitha në mënyra të ndryshme, duke i shoqëruar me nëntituj karakteristikë.
Poezia “Dimni i Marsit” trajton motivet e ngjarjeve të Marsit në vitet 1998, ngjashëm shkruhet edhe poezia e titulluar “ Elegji”, ku plot dhembje shkruhet elegjia e një zemre:
“ pak hapa më tej/ Asht toka prej kah jam/ Nji copë e vogël dheu/ Që herë-herë/
Kur dimnat hajnë me dhambë/ E vnoj n’vend t’zemrës”.
Çështja e vdekjes shihet ndryshe nga poetja, për të njeriu nuk vdes kur e mbulon dheu a kur bëhet dhe, vdekja e vërtetë është harrimi:
“Harrimi/ Veç harrimi asht vdekja e vërtetë”.
Kjo liri dhe pikëpamje ndryshe shtrihet kudo në gjithë poezitë e poetes, një admirim për botën, për jetën, për gjithçka që e rrethon, vargjet e lira, të cilat i shoqëron me një liri shprehëse dëshmojnë për indivualitetin e poetes dhe për vlerat e vërteta artistike e estetike.
Motivin e perëndisë e shoqëron me vargjet “ na lypësit e pangimë përjetshëm/ a i bajmë vend Zotit n’zemra”,duke treguar se Zoti dhe besimi i vërtetë është në zemrat e njerëzve.
Një bashkëbisedim me hënën vihet pas poezisë së quajtur “Hanë” vargjet e poezisë në fjalë, janë ato që secili nga ne ia themi hënës kur çojmë kryet kah qielli:
“ Hanë/ si buzëqeshje e menjanueme sonte/ a mi falë sytë/ ta shoh botën siç nuk asht/ e mandej t’i fal të mitë”.
Poetja dëfton se një moshë, një kohë vjen dhe njeriu arrin një maturi emocionale me anë të së cilës i percepton ikjet dhe ardhjet e njerëzve në jetën e tij, ku e rëndësishme është lumturia e vërtetë:
“Ka nji çast/ që përplas gjithçka/E si pluhun a shkëlqim/ I ban baras me kurgja”.
Nuk është e padukshme në poezinë e Majlindës ikja nga përpikmëria e shenjave gjuhësore. Asnjëherë nuk fillohet me shkronjë të madhe, duke hapur rrugë për interpretim, duke i dhënë lexuesit çelësin e poezisë së saj, duke i dhënë të drejtën atij të bashkëndjejë me poeten, t’i kthehet vetvetes, të ik nga e kaluara e t’i kthehet prapë asaj. Është një poezi e reflektimeve të kujtesës, dhimbjes, meditimeve, filozofisë personale ku mund ta gjejë vetveten secili njeri. Poetja nuk flet për veten, por flet me veten, me një alter-ego, duke dëshmuar se kjo muranë fjalësh e ndërtuar nga ajo, është një fije e hollë e dritës që e ka shkëlqimin dhe bukurinë e vet.
Shënim: Punimi është prezantuar në lëndën Letërsi aktuale shqipe, te prof. dr. Sali Bashota, studimet master, Dega e Letërsisë Shqipe, Fakulteti i Filologjisë, Prishtinë.
Maj, 2024./ KultPlus.com
Kori Siparantum do të përfaqësojë kulturën shqiptare në festivalin e njohur “UNIVERSITAS CANTAT”, i cili do të mbahet në qytetin e Poznań, Poloni, nga 15 deri më 18 Maj 2024.
“Kjo është një mundësi e rëndësishme për ne për të shpalosur trashëgiminë tonë kulturore në një ngjarje kaq prestigjioze. Poznań është një qendër e rëndësishme për artin koral në Poloni, dhe auditori kryesor i festivalit, Salla e Universitetit Adam Mickiewicz, ofron një ambient të veçantë për performancat korale, me një akustikë të jashtëzakonshme”, u shpreh Memli Kelmendi, dirigjent i Korit Siparantum.
Programi ynë fillon me një koncert në Cultural Centre në Pobiedziska më 15 Maj, në orën 19:00, ku do të prezantojmë kompozitorë shqiptarë dhe trashëgiminë tonë muzikore. Në program do të interpretohen vepra të kompozitorëve tonë të shquar; Llapacaj, Antoni, Mulliqi, Dhomi, Menxhiqi, Jashari, Kelmendi etj.
Në ditën e dytë, më 16 Maj, koncerti do të mbahet në AMU Concert Hall. Kori Siparantum do të ngjitet në skenë me kore të tjera pjesëmarrëse që vijnë nga vende të ndryshme të botës. Në këtë program kori do të paraqitet me vepra të muzikës kontemporane. Në koncertin final të gala-s, Kori Siparantum dhe koret e tjera pjesëmarrëse do të shfaqen në AMU Concert Hall për të interpretuar veprën “INCANTATIO”, nën drejtimin e Anna Duczmal-Mróz, bashkë me Amadeus Chamber Orchestra of Polish Radio./KultPlus.com
Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit e Republikës së Kosovës ka shpallur përsëri konkursin për drejtor të Bibliotekës Kombëtare të Kosovës “Pjetër Bogdani”.
I njëjti konkurs ishte hapur edhe një muaj më parë mirëpo kishte dështuar pasi asnjëri nga shtatë kandidatët e testuar, nuk kishin arritur të merrin 50 pikë, në mesin e tyre as ish-drejtori i BKK-së, Fazli Gajraku, as ushtruesja e detyrës së drejtorit, Bukurije Haliti.
Në konkursin e mëparshëm 13 kandidatë kishin aplikuar për këtë pozitë, ku 10 prej tyre ishin kualifikuar për fazën e radhës, shtatë kishin hyrë në testin me shkrim, por asnjëri nuk e kishte kaluar testin.
Blerina Rogova-Gaxha, Bukurije Haliti, Defrim Gashi, Fazli Gajraku, Gjon Berisha, Murteza Osdautaj, Qazim Azizi, Samir Sallahu, Shefqet Gjocaj, Shukrije Rama kanë qenë dhjetë kandidatët të cilët, sipas “njoftimit për verifikim paraprak” të datës 21 mars, i kishin “plotësuar kriteret e konkursit për të vazhduar më tej”.
Akif Shkreta, Flamur Maloku dhe Ismail Gagica ishin refuzuar. Konkursi ka qenë i hapur një muaj, nga 9 shkurti deri më 9 mars. Defrim Gashi, Murteza Osdautaj dhe Samir Sallahu nuk kanë marrë pjesë në test.
“Konkursi është anuluar sepse asnjëri nga kandidatët nuk ka arritur pikët”, kishte thënë kryetari i Këshillit Drejtues të Bibliotekës Kombëtare të Kosovës, Bardh Rugova.
Drejtori i Bibliotekës Kombëtare, drejtori i Bibliotekës Universitare dhe drejtori i Bibliotekës Komunale duhet të ketë së paku diplomë universitare. Mandati i drejtorit është katërvjeçar (4) me mundësi të rizgjedhjes, shkruhet në nenin 11 të Ligjit./KultPlus.com
Tashmë dihet se Dua Lipa është këngëtare dhe kompozitore me origjinë shqiptare, e cila ka pushtuar botën me muzikën e saj. Ajo u bë e njohur në vitin 2017 me albumin e saj dhe me hitet si “New Rules” dhe “IDGAF”. Që atëherë, ajo ka fituar çmime si Grammy dhe Brits, dhe madje ka zënë një vend në listën e 100 njerëzve më me ndikim të revistës Time, përcjell albinfo.ch.
Lipa filloi të postonte këngë në YouTube si adoleshente. Ajo nënshkroi me Warner Music Group në 2015 dhe publikoi këngën e saj debutuese “New Love”. Më pas publikoi albumin e saj debutues me titull “Dua Lipa” në vitin 2017. Albumi krijoi këngë hit si “Be the One”, “IDGAF” dhe “New Rules”.
“New Rules” u bë një nga këngët më të transmetuara nga një artiste femër në Spotify. Ajo fitoi dy çmime Brit për Artiste Solo Britanike dhe British Breakthrough Act.
Sipas ‘networth‘, pasuria e Duas vlerësohet me rreth 35 milionë dollarë!/albinfo.ch/ KultPlus.com
Kompania amerikane për inteligjencë artificiale, OpenAI, ka lansuar modelin e fundit GPT-4o, që është pjesë e ChatGPT-së, por një version më ndryshe dhe më i kompletuar.
Ky model ofron inteligjencë të një modeli më të lartë dhe është më i shpejtë..
Sipas kompanisë, ky model i përmirëson aftësitë në tekst, zë dhe fotografi./KultPlus.com
Themeluesi dhe drejtori ekzekutiv i rrjetit social Facebook, Mark Zuckerberg, sot feston ditëlindjen e 40-të, shkruan KultPlus.
Mark Elliot Zuckerberg ka lindur më 14 maj,1984. Ai është një sipërmarrës amerikan i teknologjisë dhe filantropist.
Lindur në White Plains (New York), Zuckerberg ndoqi studimet në Harvard. Ai nisi të themelojë Facebook-un nga dhoma e tij e konviktit më 4 shkurt të vitit 2004 me shokët e dhomes Eduardo Saverin, Andrew McCollum, Dustin Moskovitz dhe Chris Hughes.
Fillimisht i nisur për të zgjedhur kampuset universitare, websajti u përhap shpejt duke arritur një miliard përdorues në 2012-ën. Zuckerberg e çoi kompaninë në bursë në maj të 2012 me shumicën e aksioneve.
Të ardhurat e tij neto vlerësohen të kenë qenë 55 miliardë dollarë, deri në 30 nëntor 2018, duke rënë gjatë vitit të fundit bashkë me aksionet e Facebook-ut në tërësi. Në 2007-ën, në moshën 23 vjeçare ai u bë miliarderi më i ri i vetërealizuar.
Në dhjetor 2016, Zuckerberg ishte në vendin e 10-të të listës së personave më të fuqishëm në botë nga revista Forbes.
Zuckerberg e braktisi shkollën në vitin e dytë në mënyrë që të mbaronte projektin e tij. Në janar të 2014, ai do kujtonte:
“Më kujtohet atëherë një ose dy ditë pasi fillova Facebook, po haja pica me shokët dhe po mendoja Dikush duhet të krijoj një shërbim të tillë për botën. Por kurrë nuk mendoja se do ishim ne ata që do e bënim një gjë të tillë.Ne ishim më të predispozuar për ta realizuar.”
Në 28 Maj 2017, Zuckerberg mori një diplomë honorare nga Harvard.
Historiku i krijimit të facebook:
Në 4 Shkurt 2004, Zuckerberg hodhi në Internet Facebook, foto nga dhoma e tij e konvinktit në Harvard. Një inspirim për krijimin e Facebook mund të ketë ardhur që nga Philips Exeter Academy,shkolla para-universitare ku Zuckerberg kishte diplomuar në vitin 2002. Aty shkolla kishte publikime “Libri me Foto”,të cilin studentët e quanin si “The Facebook”. Foto të tilla ishin një pjesë e rëndësishme e eksperiencave sociale në shumë shkolla private. Me anë të tyre,studentët mund të shënonin detaje si viti i mbarimit, shokët dhe numrat e telefonit.
Kur nisi Facebook, Zuckerberg mendoi se do ishte thjeshtë ” një gjë Harvardi”, derisa vendosi që ta përhapte edhe nëpër shkolla të tjera, duke u ndihmuar nga shoku i dhomës Dustin Moskovitz. Ata filluan me universitet Columbia University,New York, University, Standford, Dartmouth, Cornell.
Më pas Zuckerberg, Moskovitz dhe disa shok u transferuan në Palo Alto, Kaliforni, në Silicon Valley ku morën me qera një shtëpi të vogël që shërbente si zyrë. Gjatë verës, Zuckerberg u takua me Peter Thiel, i cili investoi në kompani. Ata morën zyrën e tyre të parë diku nga mesi i 2004-ës. Sipas Zuckerberg-ut, grupi planifikonte të kthehej në Harvard, por përfundimisht vendosën të qëndronin në Kaliforni. Ata kishin refuzuar oferta nga korporatat kryesore për të blerë kompaninë. Në një intervistë të 2007-ës, Zuckerberg shpjegoj arsyen: “Nuk ishte për sasinë e parave. Për mua dhe kolegët e mi, gjeja më e rëndësishme ishte të krijonim fluks informacioni të hapur për njerëzit. Të pasurit e korporatave të mediave që zotëroheshin nga konglomeratët nuk ishte një ide tërheqse për mua.”
Ai i ritheksoi këto qëllime edhe në 2010-ën në gazetën Wired: “Gjëja që me të vërtet më intersonte ishte misioni,të bërit një botë të hapur. Në 21 Korrik 2010, Zuckerberg deklaroi se kompania kishte arritur kuotën e 500 milion përdoruesve.I pyetur nëse kompania mund të gjeneronte më shumë të ardhura nga reklamat si pasojë e rritjes galopante,ai shpjegoj:
“Them se po…nese shikon se sa faqet tona klikohen krahasuar me faqet e zakonshme.Kjo është gjeja më e thjeshtë që mund të bënim.Por nuk jemi për të tilla gjëra.Ne bëjmë para mjaftueshëm.Dua të them se po e menaxhojmë mirë dhe se po rritemi aq sa duam.”
Revista Vanity Fair e emëroi Zuckerberg si numrin 1 në listën e 2010-ës të 100 njerëzve më me influencë të epokës së informacionit. Zuckerberg ishte në vendin 23-të në po të njëjtën listë të një viti më parë (2009). Në 2010-ën, Zuckerberg u zgjodh në vendin e 16-të në sondazhin vjetor të ew Statesman si një ndër 50 personat më me infuencë në botë./KultPlus.com
Rrethimi i parë i Krujës ka ndodhur në vitin 1450, kur një ushtri Osmane prej rreth 100.000 trupash janë caktuar që të rrethojnë Krujën në Shqipëri.
Lidhja e Lezhës, e udhëhequr nga Skënderbeu, pësoi moral të ulët pas humbjes të Svetigradit dhe të Beratit në vitet 1448-1450. Megjithatë, thirrjet e Skënderbeut dhe mbështetja e klerit, të cilët pohuan se kishin vizione të engjëjve dhe fitores, i motivoi shqiptarët për të mbrojtur kryeqytetin e Lidhjes, Krujën, me çdo kusht.
Pasi la një garnizon mbrojtës prej 4,000 burrash nën togerin e tij të besueshëm Vrana Konti (i njohur edhe si Kont Urani), Skënderbeu i bastisi kampet osmane rreth Krujës dhe sulmoi karvanët e furnizimit të ushtrisë së Sulltan Muradit II. Deri në shtator, kampi otoman u shndërrua në një rrëmujë ndërsa morali u fundos dhe sëmundja u përhap.
Ushtria osmane pranoi që kalaja e Krujës nuk do të binte me forcë të armëve, hoqi rrethimin dhe morri rrugën e saj drejt Edirnes. Shumë shpejt pas kësaj, në dimrin e vitit 1450-51, Muradi vdiq dhe u pasua nga djali i tij, Mehmed II. / KultPlus.com
Sot mbushen 25 vite nga Masakra e Qyshkut, në të cilën forcat pushtuese kriminale serbe kanë vrarë dhe masakruar barbarisht 44 burra.
Masakra e 14 majit 1999 ishte vetëm njëra nga të shumtat që kanë ndodhur gjatë luftës në Kosovë.
Dhjetëra pjesëtarë të grupit paramilitar serb “Çakallët” janë arrestuar dhe dënuar në Beograd.
Në Qyshk është kryer një nga krimet më monstruoze nga shteti i Serbisë: policia dhe bandat qeveritare, pas një sulmi të egër – gjatë të cilit kanë përdhunuar gratë shqiptare dhe kanë plaçkitur gjithçka që kanë mundur të marrin me vete – kanë vrarë të paktën 44 civilë, në tri shtëpi të fshatit të cilat i kanë djegur.
Fshati është rrafshuar me tokë, ndërsa nga aty janë dëbuar më shumë se 400 civilë./ KultPlus.com
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ka udhëtuar për në Mbretërinë e Danimarkës ku do të marrë pjesë në Samitin e Kopenhagës për Demokraci.
Në Samit, Presidentja Osmani do të ketë fjalim kryesor dhe diskutim mbi përpjekjet e Kosovës për mbrojtjen dhe forcimin e demokracisë, si dhe për rëndësinë e integrimit të vendit tonë dhe të vendeve tjera aspiruese në institucionet euroatlantike në dritë të zhvillimeve gjeopolitike.
Përgjatë vizitës në Mbretërinë e Danimarkës, Presidentja Osmani do të zhvillojë takime me liderë shtetëror.
Po ashtu, Presidentja Osmani do ta takojë edhe mërgatën shqiptare në këtë shtet./KultPlus.com
Emma Goldman lindi më 27 qershor të vitit 1869 dhe vdiq më 14 maj të vitit 1940. Goldman ishte një anarkiste e njohur për aktivizmin e saj politik, me shkrime dhe fjalime, shkruan KultPlus.
Ajo luajti një rol të rëndësishëm në zhvillimin e filozofisë politike anarkiste në Amerikën e Veriut dhe Evropë në gjysmën e parë të shekullit të 20. Lindur në Kovno, Perandoria Ruse (sot Kaunas, Lituani), Goldman emigroi në Shtetet e Bashkuara në vitin 1885.
E tërhequr nga anarkizmi pas aferës Haymarket, Goldman u bë një shkrimtare dhe një lektore e njohur në filozofinë anarkiste, të drejtat e grave, dhe çështjet sociale, duke tërhequr mijëra turma. /KultPlus.com
Destinacionet në të gjithë Evropën po luftojnë kundër turizmit masiv. Nuk është për t’u habitur që shumë vizitorë po kërkojnë alternativa më pak të njohura larg turmave, shkruan Rebecca Ann Hughes në një artikull të botuar në “Euronews Travel”.
Ndoshta nuk do të mund të shihni monumentet ikonike apo të hani në restorante madhështore, por do të gjeni hapësirë, paqe, çmime më të ulëta dhe shumë surpriza.
Më poshtë vijojnë vendet më të mira për t’u shpëtuar turmave të turistëve.
Përdoruesit e “Reddit” kanë sugjeruar katër destinacionet e përballueshme në Evropë për të vizituar në 2024 që përfshijnë:
Shqipëri – Lugina e Thethit
Ishujt grekë – Ikaria
Angli – North Devon
Republika Çeke – Brno
Shqipëri: Bëni një shëtitje në Luginën e Thethit
Vija bregdetare e Shqipërisë ka fituar popullaritet si një nga destinacionet më të lira krahasuar me Kroacinë. Vargmalet e saj në veri mbeten relativisht nën radar.
Në të ashtuquajturat “Bjeshkët e Nemuna” ndodhen shtigje të shumta që të çojnë nëpër formacione shkëmbore të larta, pyje të mbushura me bimësi dhe fshatra të largëta.
Lugina e Thethit ofron peizazhe mahnitëse, lumenj blu kristal dhe male të mahnitshme.
Ushqimi është i mrekullueshëm, vendasit janë mikpritës dhe ka pak turistë.
Ju rekomandojmë ta vizitoni destinacionin e veçantë përpara se ai të bëhet super popullor./atsh/KultPlus.com