“Ismail Kadare, një disidencë letrare” do të jetë tema e veprimtarinë shkencore-promovuese që do të mbahet nga Akademia e Shkencave në ditëlindjen e shkrimtarit dhe akademikut Ismail Kadare.
Veprimtaria do të mbahet më 28 janar 2022, ora 11:00 në Akademinë e Shkencave të Shqipërisë, në sallën “Aleks Buda” me pjesëmarrjen e studiuesit Jean-Paul Champseix, autor i librit Ismaïl Kadaré – une dissidence littéraire (nominuar për çmimin “Trinia e Albanologjisë: Meyer-Pedersen-Jokli”), shqipëruar nga Irena Rambi e Bashkim Shehu.
Fjala e hapjes do të mbahet nga akad.Skënder Gjinushi, kryetar i Akademisë së Shkencave.
Veprimtaria do të drejtohet nga akad. Pëllumb Xhufi, prof. dr. Saverina Pasho e dr. Ylljet Aliçka. Në këtë aktivitet do të kumtojnë: studiuesi Jean-Paul Champseix, akad. Matteo Mandalà, Bashkim Shehu, Ilia Lëngu, Irena Rambi, Ilir Yzeiri. Pas kumtesave do të bëhet Shpallja e Vitit të akademizmit shqiptar nga kryetari i Akademisë së Shkencave, akad. Skënder Gjinushi.
Do të prezantohet ekspozita e botimeve të Ismail Kadaresë (një bashkëpunim midis Bibliotekës së Akademisë së Shkencave, Bibliotekës Kombëtare, Shtëpisë botuese “Onufri” dhe Shtëpisë botuese “Fan Noli”).
Veprimtaria do të zhvillohet me pjesëmarrje fizike dhe online në linkun: https://us02web.zoom.us/j/89230235815…Meeting ID: 892 3023 5815Passcode: 889000 / KultPlus.com
Studiuesi amerikan Brian D.Joseph, një nga albanologët e pasionuar pas gjuhës shqipe dhe historisë së shqiptarëve në Ballkan, pas shpalljes anëtar nderi nga Akademia e Shkencave e Shqipërisë që u bë më 27 nëntor, ditën e mbylljes të Kuvendit Ndërkombëtar të Studimeve Albanologjike, ka dërguar një letër falënderimi, në të cilën premton se do të kontribuojë edhe më shumë për studimin e gjuhës shqipe.
Brian D.Joseph, i cili më parë ka qenë studiues i helenistikës shprehet se “për shkak të përgatitjes sime si helenist, kur u ndërgjegjësova për veçoritë mahnitëse që mund të shihen në gjuhën shqipe, vetëm atëherë fillova të çmoj plotësisht kompleksitetin e kontaktit gjuhësor në këtë pjesë të globit.”
Përshëndetje falenderimi drejtuar Akademisë së Shkencave të Shqipërisë nga Brian D.Joseph, Universiteti Shtetëror i Ohajos:
“Të nderuar kolegë të mi të rinj, Jam thellësisht i nderuar që jam emëruar anëtar nderi i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, duke u vlerësuar kërkimet e mia në historinë dhe strukturën e gjuhës shqipe përgjatë disa dhjetëvjeçarëve të fundit. Për mua, t’i bashkohem radhës së shkencëtarëve të shkëlqyer që përfaqësojnë Akademinë, e ndër ta albanologëve më të shquar, është një njohje që as do të mund ta kisha ëndërruar para më se 40 vjetësh, kur iu futa studimit të shqipes si një mënyrë për të zgjeruar kuptimin tim për gjuhët ballkanike dhe gjedhet interesante të bashkëpërkimeve që ato shfaqin. Meqenëse në studimin e Ballkanit arrita më së shumti nga një perspektivë greke, për shkak të përgatitjes sime si helenist, kur u ndërgjegjësova për veçoritë mahnitëse që mund të shihen në gjuhën shqipe, vetëm atëherë fillova të çmoj plotësisht kompleksitetin e kontaktit gjuhësor në këtë pjesë të globit. Në shumë mënyra, Ballkani dhe pozita e shqipes japin një mësim për hulumtimin shkencor të gjuhës dhe historisë së saj. Kontaktet intensive mes popujsh të ndryshëm në rajon kanë çuar në përdorimin e disa detajeve të përbashkëta në strukturën e fjalorit dhe në shumë njësi leksikore, duke dëshmuar se, megjithëse Ballkani është një vatër tensionesh etnike, jo gjithmonë kontaktet kanë çuar në konflikte midis grupeve të përfshira. Në të vërtetë, përfundimi i kontakteve në Ballkan, nga këndvështrimi gjuhësor, është më shumë çështje bashkëjetese paqësore sesa konflikti dhe grindjeje. Ndërsa nga njëra anë ky është një nderim vetjak i rangut më të lartë për mua, nga ana tjetër më e rëndësishme, ai ka një kuptim dhe domethënie të madhe për studimet shqiptare në përgjithësi në Shtetet e Bashkuara. Shqipja si gjuhë nuk ka tërhequr asnjëherë vëmendjen e plotë të gjuhëtarëve amerikanë, pavarësisht shumë veçorive të saj interesante. Megjithatë, ka një traditë të vogël, por të fortë të studimeve shqiptare dhe unë jam i lumtur që kam luajtur sadopak një rol duke ndihmuar për ta mbajtur gjallë dhe madje për ta lulëzuar atë. Pikërisht në dhjetëvjeçarin e fundit kam udhëhequr në programin master dhe atë doktoral disa diploma studentësh, të cilët kanë punuar me mua në çështje që lidhen me gjuhësinë shqiptare. Me njohjen më të madhe që më jep anëtarësimi në Akademi, mund të shpresoj që të rritet numri i studentëve në vitet e ardhshme. Në këtë kuptim, të qenët tim akademik nderi do të kontribuojë në çuarjen përpara të çështjes së gjuhësisë shqiptare, që është me siguri një çështje e rëndësishme.”/ KultPlus.com
Akademia e Shkencave të Shqipërisë ka shpallur të nominuarit për çmimin shkencor ndërkombëtar Trinia e Albanologjisë “Meyer, Pederson, Jokl”.
Çmimi që jepet për herë të parë është paraprirë nga një juri në krye të së cilës është Pëllumb Xhufi, e në përbërje Muzafer Korkutin, Ali Aliun, Seit Mansakun, Mishel De Van, Monika Genesin e Lovorka Koralic.
Juria ka nominuar 6 emra e vepra duke përfshirë: Sir Noel Malkolm, Luçia Nadin, Roderik Beili, Zhan Pal Shampsis, Dhori Qiriazi dhe Davos Hosaflok.
Pëllumb Xhufi, kryetar i jurisë, tha se “Ky është një çmim që jepet për studiuesit e huaj. Është një vlerësim për punën që studiues me emër të mëdhenj, po përmend emrin e Sir Noel Malcolm që është i njohur në të gjithë botën jo vetëm në mjediset shkencore europiane, për veprat që ka shkuar. Emrat e tjerë ne gjykojmë dhe kjo është edhe dëshira, meritojnë vlerësim dhe kjo është një mënyrë për të promovuar dhe inkurajuar studimet shqiptare të studiueseve të huaj”.
Për vepra nga Skënderbeu e Mesjeta e errët, te Kadare, lëvizja protestante a lufta e fshehtë e misioneve ne vitet 1940, nominimet rrokin tema të ndryshme.
Fituesi do të shpallet në fund të nëntorit në Kuvendin e Albanologjisë që rimbahet pas 40 vitesh. / KultPlus.com
Eqrem Çabej ishte albanologu dhe studiuesi i shquar i gjuhësisë shqiptare.
Lindi në Eskishehir më 6 gusht 1908, djali i dytë i Hysenit dhe Aishes, pas Selaudinit. I ati ishte kadi i diplomuar në “Dar-ul-Hukuk” të Stambollit. Mësimet e para i mori në Gjirokastër prej 1915 e deri më 1920, më pas për të vazhduar studimet u dërgua në Austri. Para se të hynte në ndonjë shkollë, iu desh të qëndronte një vit pranë familjes Reinmyler, në St. Pölten afër Vjenës, për të mësuar gjermanishten.
Kreu gjimnazin në Klagenfurt (1923-1926), për shkollimin e lartë pati një fërkim me synimin që i ati i kishte vënë që të bëhej mjek. U regjistrua në Fakultetin e Mjekësisë në Universitetin e Romës. Por pas këmbënguljes për gjuhësinë, regjistrohet në Grac për vitin akademik 1927-1928 dhe mbasandej kaloi në Vjenë (1930-1933), ku ndoqi mësimet e Paul Kretschmer, Karl Patsch, Nikolai Trubetzkoy dhe Norbert Jokl. Nën drejtimin e Joklit, Çabeji filloi të kishte interes të madh në zhvillimin historik të Gjuhës Shqipe. Në 1933, ai dorëzoi disertacionin e doktoraturës mbi Italoalbanische Studien (Studime Italo-Shqiptare).
Çabej u kthye në Shqipëri ku edhe punoi si mësues gjimnazi dhe nëndrejtor i konviktit “Malet Tona” në Shkodër (1933/34) ku dha letërsi shqipe. Në vitin shkollor 1935-’36 Çabej u transferua në shkollën Normale të Elbasanit, ku edhe atje ndenjti një vit. Që andej u transferua në Ministrinë e Arsimit për t´u marrë me drejtimin e arsimit të mesëm. Me sa kuptohet nga qëndrimi i tij, ai nuk e kishte mirëpritur një emërim të tillë. Me një lutje më datë 17. 12. 1936, drejtuar Ministrisë së Arsimit, për arsye shëndetësore kërkoi të transferohej duke u riemëruar profesor i letërsisë në liceun e Tiranës. Kërkesa nuk i plotësohet, duke e emëruar në Shkollën e Plotësimit Ushtarak. Me “çështjen Çabej“ u mor më në fund edhe Këshilli i Ministrave të asaj kohe, i cili vendosi që Çabej, pas mbarimit të Shkollës së Plotësimit Ushtarak, të transferohej si profesor në Gjirokastër. Më 1938-’39 vijon si arsimtar në Gjirokastër, ku vazhdoi të jepte mësimin e letërsisë të bashkërenduar me elemente të gjuhës shqipe.
Në vitin shkollor 1939-’40 Çabej u transferua në gjimnazin e Tiranës ku u ngarkua me drejtimin e shkollës. Anëtar i Institutit të Studimeve Shqiptare, më 1940 dërgohet në Romë nga min. i Arsimit Ernest Koliqi për të punuar mbi Atlasin Gjuhësor Shqiptar, i cili nuk u krye për arsye të ndryshimeve politike përgjatë Luftës së Dytë Botërore. Në shtator të 1943 u emëruar min. i Arsimit në qeverinë Mitrovica, post të cilin nuk e pranoi. Më 25 janar 1944 i pushkatohet vëllai, Selaudini, nënprefekt i Malësisë së Gjakovës. Në Shqipëri u kthye vetëm pas korrikut 1944.
Në 1947, ai u caktua anëtar i Institutit të Shkencave, instituti paraardhës i Universitetit të Tiranës. Nga 1952 deri më 1957, ai shërbeu si profesor i historisë së Shqipërisë dhe fonetikës historike. Në 1972, ai u bë anëtar themelues i Akademisë së Shkencave. / KultPlus.com
Akademia e Shkencave e Shqipërisë ka mbajtur të premten mbledhjen e Asamblesë.
Kryetari i Akademisë së Shkencave, Skënder Gjinushi përshëndeti pjesëmarrësit akademikë, anëtarë të komisioneve të përhershme, miq e të ftuar dhe e nisi fjalën e tij me një homazh për ndarjen nga jeta të dy anëtarëve të vyer të Asamblesë, Petraq Petron dhe Artan Boriçin gjatë këtij viti të vështirë të pandemisë Covid-19.
Gjithashtu, Gjinushi ia dedikoi homazhin kujtimit dhe veprës së akademikëve të ndarë më herët nga jeta nga jeta: Alfred Uçi, Arben Puto, Afërdita Veveçka, Dritëro Agolli, Farudin Hoxha, Gudar Beqiri, Jorgo Bulo, Kristo Frashëri, Kolec Topallit, Kristaq Priftit, Salvator Bushati, Shaban Demiraj e Ylli Popa.
Më tej Kryetari i Akademisë së Shkencave paraqiti një relacion mbi veprimtarinë e institucionit gjatë periudhës janar-qershor 2021.
“Gjatë kësaj periudhe, Kryesia, seksionet, komisionet e njësitë janë angazhuar për realizimin e programit të miratuar nga kjo Asamble dhe për hedhjen e bazave të fazës së dytë të reformës, që lidhet me raportet që do të vendosen midis Akademisë së Shkencave dhe qendrave kërkimore në vend, si të atyre ekzistuese, ashtu edhe atyre të reja. Faza e dytë është e lidhur me zgjerimin e forcimin e njësive të reja të kërkim-studimit. Për pasojë aktiviteti i tyre përbën edhe një nga detyrat kryesore të kësaj periudhe”, -tha Gjinushi.
Ai përmendi disa nga arritjet konkrete si laboratori i imunologjisë në QSUT për vlerësimin e imunitetit të fituar ndaj Covid-19; sukseset e konferencave ndërkombëtare; rritja e aktivitetit të njësisë së re NanoAlb; ngritja e njësisë së inteligjencës artificiale; themelimi i Institutit të Fizikës, etj.
Akademiku Gjinushi tha ndër të tjera se “projektet e mëdha të albanologjisë përbëjnë dhe angazhimin kryesor të Akademisë së Shkencave për këtë vit. Përgatitjet janë bërë edhe për kuvendin e madh të albanologjisë dhe kongresit të nanoshkencës dhe nanoteknologjisë”.
Gjinushi përmendi edhe arritjet në fushën e botimeve, ku edhe për këtë vit është parashikuar botimi i rreth 30 veprave dhe të tjera arritje e bashkëpunime në kuadër të reformës.
Në fazën e dytë të mbledhjes së Asamblesë u bë ndarja e diplomave të njësuara për anëtarët e Asamblesë që kaluan në statusin akademik emeritus, Anesti Kondili, Apollon Baçe, Dhimiter Haxhimihali, Ethem Likaj, Fatos Kongoli, Florian Vila, Gjovalin Shkurtaj, Mark Tirta, Rexhep Meidani dhe Jani Vangjeli
Më pas kryetari i ASHSH-së, bëri paraqitjen e kandidatëve të regjistruar për konkurrim për akademik i asociur dhe u kalua në votimin e kandidaturave, nga të cilat fituan:
Prof. dr. Besnik Baraj, akademik i asociuar në shkencat e kimisë.
Prof. dr. Fatbardh Sallaku, akademik i asociuar në shkencat bujqësore.
Prof. dr. Gëzim Hoxha, akademik i asociuar në fushën e arkeologjisë.
Prof. dr. Kozeta Sevrani, akademike e asociuar në informatikë.
Prof. dr. Rrapo Ormëni, akademik i asociuar në gjeofizikë.
Prof. Stefan Çapaliku, akademik i asociuar në fushën e studimeve. /atsh/ KultPlus.com
Akademia e Shkencave ka zhvilluar sot mbledhjen për ndarjen e diplomave 17 anëtarëve të rinj të jashtëm të Akademisë, që e kanë fituar këtë titull gjatë vitit të kaluar e sivjet.
17 personalitet e jashtme të pranuar sot në Akademinë e Shkencave janë: Ermonela Jaho, Elton Prifti, Sokrat Sinaj, Fioralba Cakoni, Bardhyl Demiraj, Bajram Berisha, Mira Mezini, Ardian Ndreca, Ardian Vehbiu, Kujtim Shala, Eno Koço, Fetah Podvorica, Ali Aliu, Luan Starova, Matteo Mandalà, Francesco Altimari dhe Rexhep Ismajli.
Kryetari i Akademisë e të Asamblesë, Skënder Gjinushi në fjalën e tij tha se “është nder për mua që, në emër të Akademisë së Shkencave e të Kryesisë së saj, t’i uroj mirëseardhjen kësaj audience të zgjedhur, në sallën që mban emrin e kryetarit historik të saj, shkencëtarit të njohur prof. Aleks Budës. Prirë prej tij, një plejadë dijetarësh, një plejadë nga më të shquarit që ka pasur ndonjëherë Shqipëria, ku bënin pjesë edhe Çabej, Radovicka, Domi, Shuteriqi, Kostallari, Pilika, hodhi themelet e shkencës shqiptare, duke e ngritur atë në nivele të krahasueshme me ato të kohës, duke e vendosur madje në krye, me një rol përcaktues, për sa u takon shkencave albanologjike”.
“Janë kjo veprimtari e trashëgimi e vyer që treguan domosdoshmërinë dhe efikasitetin e ngritjes e të funksionimit të një Akademie të Shkencave në Shqipëri. Ky kontribut e kjo përvojë treguan se investimi për shkencën është më i frytshmi e me efektivi për të ardhmen, se investimi për shkencën duhet të jetë parësor në çdo kohë e periudhë, madje edhe atëherë kur luftohej ende analfabetizmi. Kjo trashëgimi lehtësoi rrugën për ecurinë e mëtejshme të Akademisë e të shkencës shqiptare në vendin tonë, por ndërkohë ajo rriti përgjegjësinë për pasurimin e çuarjen më tej të saj, duke e vështirësuar konkurrencën me vetveten, pasi në çdo kohë performanca jonë do të krahasohet me këtë trashëgimi. Aq më tepër kur prirja është që e shkuara të idealizohet ndërsa e tashmja të anatemohet, tendencë kjo më e theksuar në periudha tranzitore, gjatë të cilave debatin nuk e dominojnë opinionet e specialistëve, por specialistët e opinioneve. Në këto kushte, krahas nevojës për reformim të gjithë sistemit të arsimit të lartë e të atij të kërkimit shkencor, e ndërlidhur kjo me nevojën e vendosjes së zhvillimit ekonomik mbi dije e teknologji të reja shkencore, prej vitesh edhe para Akademisë së Shkencave shtrohej nevoja e reformimit të saj”, tha ai.
Në vijim, Gjinushi tha se “pas shumë debatesh e iniciativash, dy vjet më parë reformimi i Akademisë së Shkencave mori formë ligjore, dhe sot, në përmbyllje të realizimit të fazës së pare së ristrukturimit, është thirrur kjo mbledhje ceremoniale e Asamblesë, për të nderuar e kurorëzuar një prej elementeve kryesorë të reformës: pranimin si anëtarë të Akademisë me statusin e anëtarit të jashtëm të 17 shkencëtarëve e studiuesve ndër shqiptarët më të suksesshëm në fushën e shkencës e të dijes në Kosovë, në komunitetin arbëresh, në Maqedoninë e Veriut dhe kudo tjetër në Botë: në Shtetet e Bashkuara, në Gjermani, Itali e Austri”.
“Statusi i anëtarit të jashtëm është një status i ri, i parashikuar për të realizuar një nga qëllimet kryesore të reformës: hapjen e saj ndaj studiuesve, kërkuesve e krijuesve që e ushtrojnë veprimtarinë jashtë vendit, të cilët përfaqësojnë një potencial të madh intelektual, gjithnjë në rritje. Një hapje e veçantë bëhet ndaj akademive të ngjashme, që janë anëtare të ALLEA-s, e posaçërisht ndaj kolegëve tanë në Kosovë e në Maqedoninë e Veriut. Ky pasurim i Akademisë së Shkencave është kryer krahas rifreskimit të saj të brendshëm me anëtarë të rinj të Asamblesë në bazë të hapësirave e kritereve të reja ligjore. Kështu, gjatë kësaj faze janë pranuar e janë në proces 13 anëtarë të rinj.E rëndësishme është të theksojmë se pranimet e reja janë cilësore e të nivelit të kolegëve të tyre në rajon e Europë, duke përcjellë te brezat e rinj mesazhin se edhe në Shqipëri të aftët mund të jenë po aq të suksesshëm. Gjej rastin të falënderoj institucionet e arsimit të lartë, institutet e njësitë e tyre përbërëse për bashkëpunimin e treguar gjatë procesit të përzgjedhjes së anëtarëve të rinj, si dhe për faktin që kanë formuar e kanë në gjirin e tyre profesorë që e meritojnë titullin akademik. Statuti i ri mundëson një përfaqësim më të mirë të gjinisë më pak të përfaqësuar pa cënuar cilësinë e kandidateve femra, por duke parandaluar ndonjë aleancë – produkt të mentalitetit burrëror; si dhe një hapje ndaj krijuesve e interpretuesve në fushën e letërsisë, artit e kulturës, duke i përforcuar kështu Akademisë edhe këtë komponente të rëndësishme të krijimtarisë kulturore.Hapja e Akademisë së Shkencave ndaj institucioneve të tjera të shkencës e arsimit; funksionimi e ndërveprimi i tyre si pjesë e të njëjtit sistem, sidomos me institucionet e arsimit të lartë, janë jetike për ne dhe për vetë ardhmërinë e shkencës shqiptare. Për këtë arsye ligji i ri mundëson e rregullon ngritjen e funksionimin pranë Akademisë së Shkencave, krahas seksioneve, edhe të komisioneve të përhershme në fushat kryesore të dijes, me përbërje në shumicë nga profesorati e personeli akademik i shkollave të larta e qendrave kryesore të kërkimit. Konkretisht, në to sot bëjnë pjesë 132 anëtarë dhe vetëm 47 janë anëtarë të kësaj Asambleje”, tha ai.
Po ashtu, Gjinushi shtoi se “kjo hapje ndaj komunitetit e mjedisit shkencor i jep Akademisë së Shkencave mundësinë të luajë rolin e qendrës kryesore të debatimit e përpunimit të mendimit shkencor për çdo çështje a problem me rëndësi që shtrohet para shoqërisë e shkencës shqiptare. Përvoja e derimëtanishme ka treguar efektshmërinë e vlerën e këtyre strukturave, ku kontributi i anëtarëve të jashtëm është për t’u përshëndetur.
“Një nga risitë e reformës është dhe parashikimi për ngritjen e funksionimin pranë Akademisë së Shkencave të njësive të kërkim- studimit, të përkohshme a të përhershme, me bindjen se ajo nuk mund ta kryejë misionin e saj pa pasur një rol aktiv në kërkimin shkencor. Shqipëria nuk ka luksin për të patur një akademi shkencash thjesht honorifike. Këto struktura u parashikuan në ligjin e ri, duke shmangur debatin shterp e krejt formal për një akademi me apo pa institute. Aktualisht pranë Akademisë së Shkencave ushtrojne aktivitetin katër njësi të tilla në fushat e shkencave natyrore-teknike dhe një qendër e botimeve enciklopedike e albanologjike në shkencat shoqërore. Ecuria e derimëtanishme e njësive të gjeo-sizmologjisë, nanoteknologjisë, bio-gjenetikës dhe inteligjencës artificiale është pa dyshim një përvojë e parë suksesi. Njësitë e reja tregojnë domosdoshmërinë e strukturave lidhëse midis Akademisë së Shkencave dhe qendrave kërkimore të shkollave të larta. Pranë tyre tashmë bashkëveprojnë mbi 70 njësi e grupe që ushtrojnë aktivitet në Shqipëri, Kosovë e Maqedoninë e Veriut; nëpërmjet tyre u mundësua që Akademia të jetë aktive edhe në ndjekjen e çështjeve akute si ato të shkaktuara nga tërmeti e virusi Covid-19, por mbi të gjitha këto njësi tashmë janë të gatshme të japin rekomandimet përkatëse për të ristrukturuar kërkimin në të ardhmen e afërt. Nëpërmjet tyre është vënë në pah fakti se edhe në ato fusha që konsiderohen si fushat e së ardhmes, tek ne e në mjedisin shqiptar ka një sërë kërkuesish të suksesshëm, të cilët duhen mbështetur e stimuluar më shumë, një realitet ky që përforcon sërishmi mesazhin se i afti e i përkushtuari ka të ardhme edhe në Shqipëri”, tha Gjinushi.
Ai shtoi se “zhvillimi e konsolidimi i shkencave albanologjike përbën detyrën e misionin sui generis të Akademisë së Shkencave edhe sipas ligjit të ri. Ngritja e qendrës për botimin e tri veprave madhore në albanologji siç janë: Enciklopedia Shqiptare, Fjalori i madh i shqipes, Historia e shqiptarëve përbën pa dyshim efektin më të rëndësishëm të reformës për Akademinë e Shkencave, duke i dhënë asaj përgjegjësinë për të qenë ideatorja, organizatorja e realizuesja e botimeve madhore në albanologji. Kështu, duke huazuar një thënie të Çabejt, i cili në përmbyllje të konsolidimit të studimeve albanologjike të kryera tek ne deklaronte se tashmë albanologjia u kthye në shtëpinë e vet, ne do të thonim se tani këto vepra madhore u kthyen në shtëpinë e vet, tek Akademia e Shkencave. Ky krahasim ka shumë domethënie, pasi në çdo kohë botime të tilla kanë qenë produkt i përbashkët i Akademisë së Shkencave, instituteve e shkollave të larta, dhe të tilla do të jenë edhe në të ardhmen. E reja është rivendosja e Akademisë, në pozicionin e duhur, marrja prej saj e përgjegjësisë kryesore në zhvillimin perspektiv të albanologjisë”.
“Akademia e Shkencave, sipas traditës tashmë të konsoliduar, ka një protokoll bashkëpunimi me Akademinë e Shkencave dhe Arteve të Kosovës; ka lidhur e është në proces të lidhjes së marrëveshjeve përkatëse me tërë shkollat e larta publike të vendit, duke filluar me UT, UPT, UB, UM e duke vijuar me universitetet e Korçës, Vlorës e Gjirokastrës, së afërmi edhe me ato të Shkodrës, Elbasanit e Durrësit, si dhe me disa universitete jopublike. Bashkëpunimi me to do të kulmojë këtë vit me mbajtjen e kuvendit të albanologjisë, që do të organizohet në nëntor, pas dhjetëra veprimtarish të tjera të përbashkëta”, tha ai.
“Reforma jonë do të ishte e pamundur pa bashkëpunimin e mirëkuptimin me instancat politikëbërëse e vendimmarrëse: me Qeverinë, komisionin kuvendor përkatës dhe me vetë Kuvendin. Mirëkuptimi i parë e përcaktues në ecurinë e saj ishte pranimi i faktit se reforma duhej të ishte produkt i vetë Akademisë. Ishte ky mirëkuptim që vendosi ekuilibret e duhur midis Akademisë së Shkencave, si hartuese e propozuese e reformës, dhe Qeverisë e Kuvendit, si garantë të respektimit prej saj të normave e vizionit të kërkuar. Është rasti të falënderojmë edhe një herë këtu Kryeministrin e Kuvendin për këtë ndihmë e mbështetje. Reforma e re vendos një raport të vijueshëm komunikimi të domosdoshëm midis Akademisë dhe Qeverisë e Kuvendit, në saje të të cilit është arritur mbështetja e derimëtanishme sidomos per tre projektet madhore të albanologjisë. Gatishmëria e ekzekutivit për të mbështetur fazën e mëtejeshme të reformës së Akademisë së Shkencave dhe të shkencës shqiptare në tërësi, që ka në thelb ristrukturimin e kërkimit shkencor nëpërmjet ngritjes së qendrave të reja elitare të kërkimit, me përparësi në fushat e mbiquajtura të së ardhmes, si dhe nëpërmjet riorganizimit të qendrave ekzistuese në fushat e tjera me ndikim kombëtar, me kusht që propozimet tona, të jenë plotësisht të argumentuara, janë një garanci për suksesin e saj, me bindjen se çdo investim nëpërmjet Akademisë së Shkencave është investim i drejtpërdrejtë për shkencën e institucionet shkencore në tërësi, për gjithë kontribuesit e saj”, tha në fund Gjinushi. /atsh/ KultPlus.com
Akademia e Shkencave e Shqipërisë në bashkëpunim me fondacionin “Henrietta Leavitt” organizoi Simpoziumin “Quo vadis humanitas”(Ku shkon njerëzimi) dedikuar shkencëtarit nobelist austriak Erwin Schrödinger, si një homazh dhe për 50-vjetorin e ndarjes nga jeta të fizikanit dhe shkencëtarit.
Ai përpunoi bazat e teorisë moderne të mekanikës kuantike dhe me kërkimet e tij kundërshtoi në mënyrë të përsëritur Interpretimin e Kopenhagenit mbi Mekanikën Kuantike. Erwin Schrödinger është fitues i Çmimit “Nobel” në fizikë (1933).
Fizikanti gjenial, bashkëkohës i Plank, Einstein, Bor, tërhoqi vëmendjen e opinionit shkencor edhe me librin e sipërcituar, ku ai promovoi idenë e studimit të organizmave të gjalla me mjetet e fizikës, duke parashtruar idetë e vizionin e tij për të studiuar biologjinë e jetës nga perspektiva e fizikës, qysh në vitin 1944. Kështu ai ishte i pari që sugjeronte të studioheshin organizmat e gjalla në termat e strukturës molekulare dhe atomike.
Akademik Skënder Gjinushi, kryetari i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë çeli simpoziumin me fjalën e mirëseardhjes, ku pasi uroj pjesëmarrësit dhe veçanërisht znj. Nathanaili si ideatore e kësaj veprimtarie e si përkthyese e librit të Schrodinger në shqip, theksoi:
“Ky simpozium është i veçantë për temën e tij aq intriguese: “Ku shkon njerëzimi?”, pyetje kjo e shtruar para njerëzimit që në origjinën e tij e që në çdo kohë ka marrë e merr përgjigje të ndryshme dhe çdo herë, përgjigjja ka më shumë të panjohura se vetë pyetja.
Pa dyshim idetë e Schrodingerit, të shtruara në librin e leksionet e tij mbi jetën, sollën në mendimin shkencor të kohës ndryshime kopernikane. Ato tronditën rëndë kufijtë e disiplinave, duke shembur kufijtë midis botës së gjallë dhe botës tjetër, duke relativizuar kufijtë midis tyre.
Zbulimet e idetë e mëdha prishin rehatinë mendore, cenojnë status quo-të, ndryshojnë rrjedhat e mendimit shkencor, bëhen shkak për ndryshime rrënjësore, për ide e qasje të reja. Të tilla kanë qenë për dekada me radhë idetë e Schrodingerit.
Pyetjet e idetë e tij janë edhe sot po aq aktuale. Raportet e njeriut me natyrën kanë ndryshuar, mendja e njeriut siç dihet arrin të dyfishojë trashëgiminë intelektuale të njerëzimit në harkun e dhjetë vjetëve, në saj të tyre kanë lindur sendet me tru dhe gjithnjë e më shumë ato kërkojnë të konkurrojnë e të sfidojnë vetë krijuesin e tyre, mbartësin e vetëm të mendimit, homo sapiensin.
Krahas këtyre zhvillimeve mahnitëse, njerëzimi dhe shkenca po përballen dhe me shumë sfida, pasi kanë prekur në zona delikate, si modifikimi gjenetik, vet kodin e jetës, pasi ndërkohë që mendohet të organizohet turizmi në Hënë, njerëzimi sfidohet këtu në Tokë nga shumë rreziqe të padukshme, si virusi Sars COV-2 e këto sfida, e kontraste bëjnë që gjithnjë e më të pashmangshme të jenë pyetjet: Çfarë është jeta? Si do jetë jeta? Ku shkon Njerëzimi?
Pyetje, të cilat i ka shtruar e u ka dhënë përgjigje si askush më parë nobelisti Schrodinger me librin e tij. Prandaj ardhja e veprës së tij në shqip, qoftë dhe me vonesë, është shumë e mirëpritur. Lexuesi shqiptar ka nevojë për të, e veçanërisht kërkuesit e rinj” –tha Gjinushi. /ata/ KultPlus.com
Akademia e Shkencave e Shqipërisë, në nderim të 85-vjetorit të akademikut Ismail Kadare, organizoi mesditën e sotme veprimtarinë shkencore me temën “Ismail Kadare, shkrimtar shqiptar në letërsinë botërore”.
“Është në traditën tonë festimi i ditëve të shënuara, siç janë dhe festimi e nderimi i ditëlindjeve të anëtarëve tanë, por kjo ditë, dita e 85-vjetorit të lindjes së shkrimtarit shqiptar më të madh të të gjitha kohërave e anëtarit më të vlerësuar të ASH, mikut tonë Ismail Kadare, është një ditë e veçantë.”, tha kryetari i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, ku theksoi se Kadareja e bëri të njohur ndërkombëtarisht letërsinë shqipe e ndërkohë vetë Kadareja rreshtohet ndër shkrimtarët më të mëdhenj të letërsisë botërore të kohës sonë.
“Kadareja e ngriti letërsinë shqipe në nivelet më të larta të historisë së saj. Çdo letërsi ka uljet e ngritjet e veta, ka përfaqësuesit e saj të periudhave e kohërave të ndryshme, ata që përbëjnë panteonin, e pa dyshim Kadareja është më i shquari në panteonin e letrave shqipe pasi ai e ngriti atë në lartësi të tilla që çdo letërsi i përjeton rrallë në rrjedhë të shekujve”, tha kryetari i ASHSH, Gjinushi.
Nga ana e tij, Drejtori i Bibliotekës Kombëtare Pirro Misha në fjalën e tij u ndal në dy aspekte të jetës së shkrimtarit; në atë që Kadareja e bëri të njohur letërsinë shqipe në botë, “e cila edhe pse ishte shkruar nga paraardhësit e shquar të letërsisë shqipe të viteve ’30 si Konica e Koliqi në Europë, nuk mundi dot të bëhej aq e njohur” dhe aspekti tjetër sipas z. Misha ishte që “Kadareja është shkrimtari më i lexuar se të gjithë nobelistët e Ballkanit, ku ndoshta vetëm Kazanzaqi ka këtë njohje kaq të madhe”.
Ndërsa, Prof. Bashkim Kuçuku përgatitës i përmbledhjes voluminoze me studime, vlerësime për veprën e shkrimtarit të madh shqiptar “Kadareja në kritikën franceze”, në lidhje online me audiencën e pranishme në veprimtarinë shkencore “Ismail Kadare, shkrimtar shqiptar në letërsinë botërore” tha ndër të tjera se:
“Metadiskurs-i kadarean, apo, kritika dhe studimet për veprën e tij, në gjuhë të tjera, është një sistem tjetër, madje, parësori, mjaft i pasur, i mvehtësishëm e i shumëllojshëm nga gjuhët dhe nga këndvështrimi letrar e kulturor. Pasuria dhe larmia e këtij sistemi koherent, konkretizohet, edhe në përmbledhjen anastatike Kadareja në kritikën botërore, në tre vëllime, që po boton Akademia e Shkencave e Shqipërisë, me 2500 shkrime e studime të llojeve të ndryshme, në vitet 1971-2000, vjelur në gazeta e revista dhe jo nga librat studimorë. Dy vëllimet e para, në frëngjisht, afërsisht 1500 faqe, sapo kanë dalë. Vëllimi i tretë, në përgatitje, është në gjermanisht, italisht, spanjisht, anglisht, portugalisht, suedisht, etj. Megjithatë, kjo përmbledhje e vëllimëshme, mund të jetë vetëm pjesa më e madhe e metaveprës kadareane në këto 7-8 gjuhë të Europës dhe të Amerikës. Në të nuk ka shkrime në gjuhët e Europës Lindore dhe të vendeve të tjera të Lindjes, madje, as në gjuhët fqinje të Ballkanit”.
Më pas, akad. Vasil S. Tole, nënkryetar i ASH prezantoi kandidaturёn e shkrimtarit dhe akademikut Ismail Kadare pёr çmimin NOBEL nё letёrsi.
“U bënë disa vite rresht që Akademia e Shkencave e Shqipërisë propozon e ripropozon kandidaturën e shkrimtarit, akademikut Ismail Kadare pranë jurisë së çmimeve NOBEL në letërsi, e cila funksionon pranë akademisë simotër të Suedisë.”, tha akad. V.Tole, duke theksuar se vepra e Kadaresё, nga viti nё vit, shtrin gjeografinё e territorit nё tё cilin ajo shkel pёr herё tё parё nё tё gjithё botёn, njёherazi edhe gjuhёt e leximit tё saj shtohen progresivisht.
“Numri i titujve tё botuar e ribotuar jashtё gjuhёs amtare ka arritur nё mbi 1500 tё tillё! Dikur ishin nizamёt shqiptarё qё pothuajse ishin tё pranishёm nё katёr cepat e botёs, sot ёshtё vepra letrare e Kadaresё ajo qё bashkё me emrin e autorit lartёson edhe emrin e Shqipёrisё sonё. Prandaj ripropozimi ynё pёr kandidaturёn e Ismail Kadaresё nuk ёshtё shenjё e kёmbёnguljes dhe kokёfortёsisё ballkanase, por njё propozim i arsyetuar dhe bindёs tё cilin e ndjejmё si detyrim t’ia pёrcjellim modestisht Akademisё Suedeze dhe Jurisё sё çmimit Nobel.”, tha nënkryetari i ASH, akad.Vasil Tole.
Ekspozita e fotografit të njohur Roland Tasho solli për të pramishmit çaste të bukura nga jeta e shkrimtarit, si vizita në vendlindje, dhe çaste kulmore të jetës dhe karrierës së tij në Shqipëri dhe botë.
Për botën akademike dhe universitare shqiptare dhe europiane, për letërsinë shqipe dhe atë botërore, për gjuhën shqipe dhe për thesarin e trashëgimisë botërore, sot është një ditë orientuese në kalendar, është 85-vjetori i Ismail Kadaresë, që i urojmë shëndet të mbarë e jetë të gjatë.
Ismail Kadare nuk është një emër individi, por një emër misioni. Ai e nxori përfundimisht dhe në mënyrë të pakthyeshme gjuhën shqipe prej kufijve të saj, duke e kthyer në gjuhë dhënëse për letërsinë botërore. Gjuha shqipe, me letërsinë e Kadaresë, ka arritur shkallën më të lartë të cilësisë së saj që prej fillimeve deri sot. Letërsia e Kadaresë ka dëshmuar se çfarë mundësish shprehëse mund të ketë një gjuhë. Ajo e përgënjeshtroi në mënyrë sovrane paragjykimin e shqipes si gjuhë e vogël.
Ismail Kadare është faktor i rëndësisë themelore për njohjen ndërkombëtare të botës shqiptare. Vepra e tij është kthyer në një portë të domosdoshme për t’u kaluar për cilindo që do të dëshironte të njihte shqiptarët, Ballkanin dhe lidhjet midis Orientit e Perëndimin.
Kjo vepër funksionon si një histori paralele e popullit shqiptar, e qytetërimit të tij, e kryqëzimit të influencave, e tipigjisë së identitetit dhe qytetërimit të tij.
Letërsia e Kadaresë është njëherësh një sfidë për shkrimtarët e brezave të rinj. Ata duhet ta njohin sfidën, ta dinë cilat janë rekordet, të jenë të vetëdijshëm për mundimin që i pret dhe të guxojnë. Mbi të gjitha të jenë të vetëdijshëm se sa e vështirë është të shkosh më përpara. Një gjë e sigurt: letërsinë e bëjnë personalitetet e mëdhenj dhe jo masat krijuese. Dhe Ismail Kadare i ka siguruar trashëgimisë krijuese të popullit shqiptar një të ardhme afatgjatë. Letërsia shqipe është me fat që e ka. Në këtë kuptim, sfida e brezave të rinj është me një letërsi epokash dhe forcat duhen matur mirë. /ata/ KultPlus.com
Kryesia e Akademisë së Shkencave të Shqipërisë dhe kryesia e Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës zhvilluan sot në Tiranë një takim zyrtar ku diskutuan për projektet madhore në albanologji: “Enciklopedia shqiptare”, “Fjalori i madh i gjuhës shqipe” si dhe për kuvendin ndërkombëtar të studimeve albanologjike, që do të mbahet sivjet në muajin nëntor.
Akad. Skënder Gjinushi, kryetar i ASHSH, paraqiti në fillim hapat që janë hedhur për këto projekte e nisma, duke përfshirë përgatitjen e platformave paraprake, parashikimin e shpenzimeve, arritjen e dakordësive parimore me ASHAK-un dhe miratimin e një buxheti ekstra nga Këshilli i Ministrave për një shtesë prej 100 milionë lekë të reja.
Kryetari i ASHAK akad. Mehmet Kraja tha se dokumentet paraprake janë diskutuar në Kryesi dhe në seksionin e gjuhësisë dhe kanë marrë pëlqim. Tani duhet t’i paraqiten për miratim kuvendit të ASHAK, në njërën nga dy mbledhjet e rregullta vjetore të tij: në shkurt ose në qershor, që është koha e rishikimit të buxhetit nga Qeveria e Kosovës.
Akademikët u dakortësuan në propozimet për krijimin e grupeve të punës për kuvendin e studimeve shqiptare, enciklopedinë dhe fjalorin që të bëhen e të miratohen në mbledhjen e muajit shkurt.
Përbërja e grupeve të punës do të jetë nga pesë vetë për secilën palë, kurse për fjalorin nga tre vetë.
Gjithashtu në këtë takim, u vu në dukje se puna për fjalorin është më e mundshme për të filluar menjëherë, sepse tashmë leksiku i shqipes së shkruar dhe të asaj të folur në Kosovë është mbledhur, ndërsa në Tiranë kartoteka e leksikut të shqipes përmban 15 milionë njësi leksikore, duke përfshirë dialektet dhe format e tyre.
Akad. Gjinushi theksoi se këto nisma kanë të bëjnë me konceptin që dy akademitë të funksionojnë si në një rrjetëzim shkencor, duke qenë në zgjidhje të përbashkëta programore. /atsh/ KultPlus.com
Asambleja e Akademisë së Shkencave të Shqipërisë miratoi njëzëri vendimin e kryesisë së saj për aderimin në Lëvizjen për Luftën Kundër Antisemitizmit.
Në një letër drejtuar Robert Singer (Chairman Center of Jewish Impact Senior Advisor to the Combat Anti-Semitism Movement) dhe shkëlqesisë së tij z. Noah Gal Gendler, ambasador i Shtetit të Izraelit në Tiranë, Skënder Gjinushi, në emër të Akademisë së Shkencave, i informon ata se forumi më i lartë vendimmarrës i ASH-së, në mënyrë të njëzëshme vendosi të miratojë propozimin e Kryesisë për aderimin e këtij institucioni në Lëvizjen për Luftën kundër antisemitizmit (Combat Anti-Semitism Movement), duke miratuar përkufizimin e përdorshëm për antisemitizmin sipas kuptimit në dokumentin e Aleancës Ndërkombëtare për Përkujtimin e Holokaustit (Insternational Holocaust Remembrance Alliance – IHRA).
Kryetari i Akademisë së Shkencave akad. Skënder Gjinushi, deklaroi se “duke qenë se shteti shqiptar është vend bashkëthemelues i Forumit Ndërkombëtar të Holokaustit, duke qenë se shteti shqiptar si vend organizator i Forumit të Ballkanit kundër Antisemitizmit ka pranuar interpretiminin e antisemitizmit sipas përcaktimit nga Lëvizja kundër Antisemitizmit dhe është anëtarësuar në këtë lëvizje, duke qenë se Akademia e Shkencave është bashkëhartuese e Ligjit për “Ditën e Kujtesës” dhe organizatore e shumë konferencave shkencore në përputhje me të, duke qenë se botimet shkencore të Akademisë së Shkencave dhe bashkëpunëtorëve të saj kanë luajtur një rol të rëndësishëm për njohjen ndërkombëtare të rolit të Shqipërisë dhe shqiptarëve në mbrojtje të hebrenjve gjatë SHOAH, Asambleja e Akademisë së Shkencave ka vendosur të aderojë si intitucion në nismat ndërkombëtrare IHRA dhe CAM”.“Ky vendim të shpallet me rastin e Ditës së Ndërkombëtare të Kujtesës, që është 27 Janari 2021. Pikërisht për këtë arsye ne sot bëjmë publik këtë vendim tonin, i cili iu është transmentuar institucioneve përkatëse dhe për pasojë Akademia e Shkencave e Shqipërisë është anëtare e Aleancës Ndërkombëtare të Përkujtimit të Holokasutit”, – tha kryetari i Akademisë së Shkencave, akad. Skënder Gjinushi. Më pas akad. Shaban Sinani, sekretari shkencor në Akademinë e Shkencave, bëri të ditur për mediet se vendimi që mori Asambleja e Akademisë së Shkencave u është bërë i njohur menjëherë organizatave ndërkombëtare që bënë regjistrimin e subjekteve qofshin shtetërore, qofshin institucionale, qofshin edhe individë, për ta regjistruar si një institucion që e ka pranuar përkufizimin sipas dy organizatave IHRA dhe CAM. “Në përgjigje të letrës që i është dërguar kësaj organizate, presidenti i Qendrës së Ndikimit Hebre, Robert Singer është shprehur me vlerësimet më të larta për këtë hap që është hedhur nga Akademia e Shkencave, duke e quajtur “një vendim të jashtëzakonshëm” të saj dhe duke e konsideruar një “hap kolosal” që një akademi kaq prestigjoze si Akademia e Shkencave të Shqipërisë, jo vetëm përcakton pozicionin e saj në lidhje me termin antisemitizëm në kuptimin e sotëm dhe në kushtëzimet që ka termi me Holokaustin, por edhe si dhe një hap që mund të ndikojë për mirë që institucione të tjera akademike dhe universitare, jo vetëm në Shqipëri, por edhe në Ballkan dhe me gjerë, në prag të Ditës së Kujtesës apo edhe më tej, të hedhin një hap emancipues për një shoqëri të lirë”, – tha akad. Shaban Sinani.Edhe në letrën përshëndetëse të ambasadorit të Izraelit në Tiranë, Noah Gal Gendler, dërguar kryetarit të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë akad. Skënder Gjinushit, është shprehur se “populli shqiptar ka mbajtur gjithmonë anën e vërtetë të historisë”./atsh/ KultPlus.com
Asambleja e Akademisë së Shkencave të Shqipërisë miratoi njëzëri vendimin e kryesisë së saj për aderimin në Lëvizjen për Luftën Kundër Antisemitizmit.
Në një letër drejtuar Robert Singer (Chairman Center of Jewish Impact Senior Advisor to the Combat Anti-Semitism Movement) dhe shkëlqesisë së tij z. Noah Gal Gendler, ambasador i Shtetit të Izraelit në Tiranë, Skënder Gjinushi, në emër të Akademisë së Shkencave, i informon ata se forumi më i lartë vendimmarrës i ASH-së, në mënyrë të njëzëshme vendosi të miratojë propozimin e Kryesisë për aderimin e këtij institucioni në Lëvizjen për Luftën kundër antisemitizmit (Combat Anti-Semitism Movement), duke miratuar përkufizimin e përdorshëm për antisemitizmin sipas kuptimit në dokumentin e Aleancës Ndërkombëtare për Përkujtimin e Holokaustit (Insternational Holocaust Remembrance Alliance – IHRA).
Kryetari i Akademisë së Shkencave akad. Skënder Gjinushi, deklaroi se “duke qenë se shteti shqiptar është vend bashkëthemelues i Forumit Ndërkombëtar të Holokaustit, duke qenë se shteti shqiptar si vend organizator i Forumit të Ballkanit kundër Antisemitizmit ka pranuar interpretiminin e antisemitizmit sipas përcaktimit nga Lëvizja kundër Antisemitizmit dhe është anëtarësuar në këtë lëvizje, duke qenë se Akademia e Shkencave është bashkëhartuese e Ligjit për “Ditën e Kujtesës” dhe organizatore e shumë konferencave shkencore në përputhje me të, duke qenë se botimet shkencore të Akademisë së Shkencave dhe bashkëpunëtorëve të saj kanë luajtur një rol të rëndësishëm për njohjen ndërkombëtare të rolit të Shqipërisë dhe shqiptarëve në mbrojtje të hebrenjve gjatë SHOAH, Asambleja e Akademisë së Shkencave ka vendosur të aderojë si intitucion në nismat ndërkombëtrare IHRA dhe CAM”.
“Ky vendim të shpallet me rastin e Ditës së Ndërkombëtare të Kujtesës, që është 27 Janari 2021. Pikërisht për këtë arsye ne sot bëjmë publik këtë vendim tonin, i cili iu është transmentuar institucioneve përkatëse dhe për pasojë Akademia e Shkencave e Shqipërisë është anëtare e Aleancës Ndërkombëtare të Përkujtimit të Holokasutit”, – tha kryetari i Akademisë së Shkencave, akad. Skënder Gjinushi.Më pas akad. Shaban Sinani, sekretari shkencor në Akademinë e Shkencave, bëri të ditur për mediet se vendimi që mori Asambleja e Akademisë së Shkencave u është bërë i njohur menjëherë organizatave ndërkombëtare që bënë regjistrimin e subjekteve qofshin shtetërore, qofshin institucionale, qofshin edhe individë, për ta regjistruar si një institucion që e ka pranuar përkufizimin sipas dy organizatave IHRA dhe CAM.
“Në përgjigje të letrës që i është dërguar kësaj organizate, presidenti i Qendrës së Ndikimit Hebre, Robert Singer është shprehur me vlerësimet më të larta për këtë hap që është hedhur nga Akademia e Shkencave, duke e quajtur “një vendim të jashtëzakonshëm” të saj dhe duke e konsideruar një “hap kolosal” që një akademi kaq prestigjoze si Akademia e Shkencave të Shqipërisë, jo vetëm përcakton pozicionin e saj në lidhje me termin antisemitizëm në kuptimin e sotëm dhe në kushtëzimet që ka termi me Holokaustin, por edhe si dhe një hap që mund të ndikojë për mirë që institucione të tjera akademike dhe universitare, jo vetëm në Shqipëri, por edhe në Ballkan dhe me gjerë, në prag të Ditës së Kujtesës apo edhe më tej, të hedhin një hap emancipues për një shoqëri të lirë”, – tha akad. Shaban Sinani.
Edhe në letrën përshëndetëse të ambasadorit të Izraelit në Tiranë, Noah Gal Gendler, dërguar kryetarit të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë akad. Skënder Gjinushit, është shprehur se “populli shqiptar ka mbajtur gjithmonë anën e vërtetë të historisë”. /atsh/ KultPlus.com
Akademia e Shkencave e Shqipërisë, në nderim të 85-vjetorit të akademikut Ismail Kadare, do të organizojë një veprimtari shkencore me temën “Ismail Kadare, shkrimtar shqiptar në letërsinë botërore”, përcjellë KultPlus.
Gjatë kësaj veprimtarie do të prezantohen disa kumtesa dhe pas kumtesave, Akademia ka bërë me dije se do të jepet edhe njoftimi për rikandidimin e shkrimtarit Ismail Kadare për çmimin Nobel në Letërsi nga kryetari i Akademisë së Shkencave, akad. Skënder Gjinushi.
Veprimtaria do të mbahet më 28 janar 2021, ora 12.00, në Akademinë e Shkencave, në sallën “Akademikët”. / KultPlus.com
TO GO WITH STORY BY LAURENT LOZANO
Albanian novelist Ismail Kadare gestures during an interview with AFP on February 8, 2015 in Jerusalem. Born in 1936 in the Albanian mountain town of Girokaster, Kadare has won a number of prestigious prizes including the first international Man Booker Prize in 2005. AFP PHOTO/ GALI TIBBON
Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës njofton se më 22 dhjetor 2020 në Kuvendin zgjedhor të saj zgjodhi disa anëtarë të rregullt, me korrespondencë dhe anëtarë të jashtëm të saj.
“Akademia e Shkencave e Shqipërisë është lider në fushën e kërkimit shkencor”, u shpreh ministrja e Arsimit, Sportit dhe Rinisë, Evis Kushi në takimin e djeshëm në ambientet e Akademisë së Shkencave të Shqipërisë me Kryesinë e Akademisë së Shkencave.
Ministrja Kushi u prit nga kryetari akad. Skënder Gjinushi dhe në takim morën pjesë edhe funksionarë të tjerë të Akademisë.
Në këtë takim, që u cilësua shumë i frytshëm nga të dyja palët, u konstatua se Ligji nr. 53/2019 “Për Akademinë e Shkencave në Republikën e Shqipërisë”, tashmë ka dhënë rezultate të dukshme pozitive. Ka një ndryshim të qartë në marrëdhëniet midis universiteteve dhe Akademisë. Njësitë e kërkimit shkencor dhe komisionet e posaçme janë me përbërje të përbashkët. Pjesa më e madhe e anëtarëve të tyre janë nga universitetet. Me miratimin e reformës çdo kandidim për anëtarësi në Asamblenë e Akademisë kalon përmes njësive shkencore universitare dhe senateve të universiteteve.
Pati mirëkuptim për bashkëpunimin ndërinstitucional edhe në procesin e mëtejshëm, duke përfshirë hartimin e ligjit tashmë në proces për shkencën, që do të harmonizojë më tej dy ligjet kuadër të dy institucioneve. Akademia e Shkencave dhe MASR do të bashkëpunojnë edhe për miratimin e projektligjit për deontologjinë në kërkimin shkencor, përshtatje e kodit europian të kërkimit shkencor.
U diskutua edhe për mundësinë e ndryshimeve pozitive edhe në organizimin e institucioneve shkencore sot në Shqipëri, që ka problemet e veta, por ka vend për ndryshime.
Pati mirëkuptim për të hedhur hapat e nevojshëm edhe në këtë pikë, dhe në këtë kuadër u përmendën projektet e mëdha akademike për një enciklopedi shqiptare, për një fjalor të madh të shqipes dhe për një histori të popullit shqiptar, që kërkojnë sinergji të mëdha ndërinstitucionale.
Në fund, kryetari i Akademisë së Shkencave akad. Skënder Gjinushi u shpreh se dy institucionet kanë qëllime të përbashkëta në veprimtarinë në zhvillimin e arsimit dhe shkencës në Shqipëri. /atsh/ KultPlus.com
Dëgjoni si vjell vrerë me fyerje dhe sharje Beogradi kundër shkrimtarit dhe historianit të shquar shqiptar Jusuf Buxhovi, për veprën e tij “Dardania – antika, mesjeta”, ndërkohë nuk ka asnjë reagim nga Akademitë shqiptare!
Autori i “Dardanisë” fyhet nga Beogradi: “shiftar i çmendur”!
Vazhdojnë reagimet e ashpra, kryesisht me fyerje nga më të rëndat, nga Beogradi pas botimit të librit “Dardania – antika, mesjeta”.
Ato janë edhe të kuptueshme, ngaqë, me argumente të pamohueshme, demistifikohen gënjeshtrat e tyre që janë përhapur prej më shumë se një shekull!
Këto reagime, përkujtojnë fushatën që pat filluar Beogradi dhe disa “historianë” nga Kosova pas botimit të “Kosovës” në tre vëllime ku u vunë në pah mashtrimet e historiografisë serbe rreth të ashtuquajturit shtet mesjetar serb, që demantohet nga shumë burime bizantine…
Këtë herë, në mungesë të reagimeve shkencore, autori i “Dardanisë” quhet “shiftat i çmendur”!/ VOA/ KultPlus.com
Akademia e Shkencave dhe Arteve të Kosovës ka vendosur të shpallë zgjedhjet për anëtarë të saj.
Në një mbledhje e cila është mbajtur më 31 gusht është miratuar Qarkorja për propozimin e kandidatëve për zgjedhjeve e anëtarëve të Akademisë
Siç është bërë e ditur përmes një komunikate për media, qarkorja do t’iu dërgohet të gjithë këshillave të fakulteteve dhe universiteteve publike dhe këshillave shkencorë të instituteve që financohen nga buxheti i Republikës së Kosovës.
Aktualisht Akademia ka 21 anëtarë të rregullt dhe 16 korrespodentë. / KultPlus.com
Nënshkruhet memorandum bashkëpunimi midis Akademisë së Shkencave, Qendrës për Studim dhe Publikime për arbëreshët dhe Ministrisë së Diasporës.
Nënshkrimi i këtij memorandumi u krye nga kryetari i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, akademik Skënder Gjinushi, drejtoresha ekzekutive e Qendrës së Studimeve dhe Publikimeve për Arbëreshët, prof. Diana Kastrati si dhe nga ministri i Shtetit për Diasporën, Pandeli Majko.
Ky memorandum synon koordinimin e studimeve për kulturën dhe historinë e komunitetit arbëresh, bashkëpunimin ndërinstitucional që parashikon realizimin e studimeve të përbashkëta mbi historinë dhe kulturën e komunitetit arbëresh, organizimin e aktiviteteve studimore si dhe krijimin e grupeve të punës për aplikimin në projekte të përbashkëta.
Pikë me rëndësi është edhe mbështetja e studiuesve të rinj, të cilët do të realizojnë studime dhe publikime për këtë komunitet.
Qendra e Studimeve dhe Publikimeve për Arbëreshët, e krijuar së fundmi, është institucioni i parë në historinë e shtetit shqiptar që ka fokus ekskluziv studimet e specializuara që ngërthejnë gjithë universin kulturor, historik, letrar, social dhe antropologjik të komunitetit arbëresh, si një trashëgimi unikale kulturore në mbarë botën. /atsh/ KultPlus.com
Kryesia e Akademisë së Shkencave uron sot, në Ditën Ndërkombëtare të Librit dhe të së Drejtës së Autorit, gjithë njerëzit e punës mendore, të gjithë ata që kanë privilegjin fisnik të krijuesit dhe krijimtarisë.
E caktuar në nderim të ditës së ndarjes nga jeta të dy gjenive të letërsisë, Shekspirit dhe Servantesit, sot në gjithë Botën 23 prilli festohet si dita e studiuesve dhe e shkrimtarëve, dita e projektuesve dhe e vlerave origjinale krijuese.
“Urojmë njëherësh të gjithë ata që e duan leximin, që i shijojnë kumtet e shkruara, që prej papirusit deri tek e-Book, që prej dorëshkrimit deri tek teleshkrimi. Autori, libri dhe lexuesi janë një trini e pandashme, që si e tillë bën të ekzistojë krijimtaria. Në ditën e pranimit në Akademinë e Shkencave Morale dhe Politike të Francës akad. Ismail Kadare pati thënë: “Vepra ime është shkruar në kushte burgu. Nëse kjo “bukë burgu” është e shijshme për ju që keni jetuar dhe jetoni në liri, për mua kjo është një kënaqësi e madhe”.
“Le të na kujtojë kjo thënie e shkrimtarit dhe akademikut tonë sa e sa vepra janë shkruar në kushte izolimi, deportimi, karantine; në kushte të mungesës së lirisë, që këto javë pandemie të nxisin autorësinë për krijime e studime të reja. Le të çmojmë gjithashtu se në këta muaj të vështirë libri dhe lexuesi janë afruar dhe miqësuar aq shumë dhe se leximi sot është shoqëruesi më i mirë i tij”, thekson Akademia e Shkencave.
“Sipas programit të Akademisë së Shkencave dhe protokollit të bashkëpunimit me Akademinë e Shkencave dhe Arteve të Kosovës, sot në mjediset tona duhej të hapej një ekspozitë e librit akademik. Veprat më cilësore të anëtarëve të dy akademive dhe të bashkëpunëtorëve të tyre do të paraqiteshin për një publik të interesuar. Shprehim keqardhjen që, për shkak të pandemisë, këtë kënaqësi do ta kemi në një datë tjetër, deklaron Akademia e Shkencave.
“Mendja e Njerëzimit sot është impenjuar për të gjetur zgjidhjen e përballimit dhe zmbrapjes përfundimtare të pandemisë. Sa më shpejt të ndodhë kjo, aq më e afërt do të jetë koha që libri, autorët dhe autorësia të gëzojnë si në kuptimin simbolik që ka dita e sotme, Dita Ndërkombëtare e Librit dhe e së Drejtës së Autorit”. /KultPlus.com
Akademia e Shkencave e Shqipërisë, Akademia e Shkencave dhe Arteve e Kosovës dhe Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit në Shqipëri paraqiten me një qëndrim të përbashkët për vëmendjen ndaj shkencës, kulturës dhe arteve në kushtet e distancimit social për shkak të pandemisë COVID-19.
Në një njoftim për shtyp, Akademia e Shkencave (ASH) bën të ditur se, “Akademia e Shkencave e Shqipërisë, Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës dhe Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit në Shqipëri janë duke ndjekur me vëmendje situatën e krijuar nga pandemia e COVID-19 në gjithë botën. Shoqëria e sotme, e kërcënuar nga një rrezik që kurrë nuk është njohur më parë, po e kupton më mirë se sa të rëndësishme janë për fatet e saj, sot dhe në të ardhmen, shkenca, kultura, artet dhe ndërkomunikimi”.
Sipas ASH-së, meritojnë mirënjohjen dhe mbështetjen tonë në mënyrë të veçantë të gjithë ata njerëz të dijes që gjenden në vijën e parë të rrezikut, ballë për ballë me pandeminë, duke luftuar ditë për ditë me të keqen: mjekët dhe infermierët, të cilët po bëjnë gjithçka për të shpëtuar jetë njerëzore. Shkenca dhe bota intelektuale po qëndrojnë me dinjitet përballë fatkeqësisë botërore, duke kërkuar rrugë e zgjidhje për t’u kthyer sa më parë në normalitet.“Jemi të detyruar të zgjedhim të keqen më të vogël: të pranojmë distancimin shoqëror për të zvogëluar dhe mbajtur nën kontroll përhapjen e pandemisë, me qëllimin parësor mbrojtjen e jetës, megjithëse e dimë mirë se kjo ka rrezikuar dhe do të rrezikojë përkohësisht ndërkomunikimin në shkencë, kulturë dhe art”.
“Shqipëria dhe Kosova, si gjithë të tjerët në botë, janë vënë përballë një rendi dhe forme të re komunikimi intelektual, ku të rrezikuara nuk janë vetëm jetët e njerëzve apo ekonomitë, por edhe shkenca, kultura dhe arti me gjithë përbërëset e tyre. Në një mënyrë gati të padukshme dhe larg vëmendjes së opinionit, çdo vlerë shkencore e kulturore po relativizohet, po humb peshën e vet, po humb funksionin shoqëror dhe emancipues, duke u shtyrë gjithnjë e më shumë në periferi të zhvillimeve shoqërore; po bëhet e pavërejtur dhe e panevojshme, duke u kthyer në veprimtari sekondare”, theksohet në njoftim.
“Duke e ditur dhe duke e parandier se pasojat e kësaj pandemie do të jenë afatgjata; synojmë të tërheqim vëmendjen e opinionit kulturor që të qëndrojë i përbashkuar dhe të angazhohet për të mos lejuar një erozion të pritshëm intelektual. Qëndrimi ynë është që, ashtu siç nuk duhen pritur fatkeqësitë dhe traumat e mëdha natyrore për të kuptuar rëndësinë e shkencës, kulturës dhe ndërkomunikimit, ashtu nuk duhet lejuar që në një të ardhme të afërme ato të gjenden sërish të rrezikuara nga harrimi. Shkenca, arti dhe kultura jonë kombëtare tashmë kanë krijuar një fond veprash me vlerë identitare, të cilat duhen ruajtur dhe kultivuar.
Ne gjithashtu tërheqim vëmendjen se bashkëpunimi e komunikimi ndërkulturor e ndërshkencor nuk duhet të pësojë siç kanë pësuar gjithnjë në rrethana krizash, por duhet të intensifikohen, me idenë se një njësi monolite intelektuale është më e qëndrueshme dhe më e përgatitur për sfidat e ardhshme, duke përfshirë edhe përballjen me ndryshimet globale, të cilat janë të pritshme në rrethanat e krijuara.Ne nuk do të reshtim së kërkuari emancipim kulturor të vazhdueshëm, hapësirë për vlerat e reja në të gjitha fushat e krijimtarisë shkencore dhe artistike, bashkëpunim institucional në mbarë hapësirën kulturore shqiptare, bashkëpunim dhe njohje me kulturat e tjera, vlerësim të merituar të arritjeve fondamentale kulturore dhe shkencore dhe përsosje më të madhe të përbërësve themelorë të identitetit tonë, siç është gjuha, historia dhe trashëgimia.
Ne kërkojmë që, edhe në këtë rrethanë, kur na duhet frymëzim për këtë betejë të pashembullt dhe na duhet ta gjejmë forcën e fitores, t’u kthehemi vlerave tona themelore identitare, traditës tonë më të mirë dhe idealizmit tonë kulturor dhe kombëtar”, thuhet në njoftimin për shtyp të Akademisë së Shkencave. /atsh/ KultPlus.com
Në kuadër të projektit “Vlerësim i shoqërisë civile dhe dialog publik për institucionet e ‘heshtura’ të Kosovës”, të financuara nga fondet publike, Organizata Integra ka publikuar raportin “Kriza në Akademi: Vlerësim i shoqërisë civile për Akademinë e Shkencave dhe të Arteve të Kosovës”, që është produkt i hulumtimit të realizuar nga Shkelzen Gashi, shkruan KultPlus.
Ky raport tregon se raportet vjetore narrative dhe financiare të AShAK-ut nuk janë publike. Raporti i Auditimit për vitin 2017 konstaton se gjithçka është në rregull. Gjatë miratimit të ligjit për AShAK-un në vitin 2015, është thënë se AShAK-u do t’i raportojë Kuvendit të Kosovës për punën e vet në baza vjetore, ndërsa kanë kaluar gati tri vite nga miratimi i i ligjit të ri dhe AShAK-u deri më sot nuk i ka raportuar për punën e vet asnjë institucioni shtetëror, as Kuvendit të Kosovës, përkatësisht Komisionit Parlamentar për Arsim, Shkencë dhe Teknologji e as Qeverisë së Kosovës, përkatësisht Ministrisë së Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë.
Lidhur me këtë, raporti “Kriza në Akademi” rekomandon që AShAK-u t’i raportojë për punën e vet të paktën një herë në vit Kuvendit të Kosovës, përkatësisht Komisionin Parlamentar për Arsim, Shkencë dhe Teknologji të Kuvendit të Kosovës. Tutje në rekomandim thuhet se po ashtu, do të ishte mirë që, veç tjerash, të publikohen të gjitha dokumentet që lidhen me financimin e AShAK-ut./ KultPlus.com
Akademia e Shkencave ka shpallur këtë të martë veprat dhe autorët e nominuar për botimin më të suksesshëm, dedikuar figurës së heroit tonë Kombëtar, Gjergj Kastrioti Skënderbeu. Kjo nismë vjen në kuadër të vitit mbarëkombëtar “Skënderbeu”, gjatë të cilit Akademia do të organizojë një sërë aktivitetesh.
“Akademia e Shkencave, që në dhjetor të vitit të shkuar, shpalli programin e aktiviteteve që ajo mendonte të organizonte përgjatë vitit 2018: një konferencë shkencore, një konkurs ndërkombëtar për studimin më të mirë kushtuar Skënderbeut dhe epokës së tij, botimin e një vëllimi të posaçëm kushtuar Skënderbeut dhe botimin e plotë të veprës së Kristo Frashërit”, u shpreh akademikja Floresha Dado.
Pasi përzgjodhi 30 botime dedikuar kësaj figure, të botuara nga viti 2000-2018, akademia përzgjodhi 3 botimet më cilësore ndër autorët shqiptarë.
“Për veprën më të mirë shkencore të realizuar nga autorë shqiptarë, u përzgjodh Aurel Plasari me veprën “Skënderbeu-një histori politike”. Autori tjetër është Kasem Biçoku për veprën e tij “Toponimet Mesjetare në studimin e historisë së Skënderbeut” dhe autori i tretë Petrika Thëngjilli për veprën “Skënderbeu-arritje, mangësi e pikëpamje të ndryshme”, u shpreh Pëllumb Xhufi.
Jose-Manuel Floristan nga Universiteti i Madridit, Lucia Nadin nga Italia dhe Oliver Jens Schmitt nga Gjermania janë tre autorët e huaj të nominuar, nga të cilët do të shpallet mes tyre vetëm një fitues. Dy fituesit do të bëhen publik në një ceremoni të veçantë dhe do të shpërblehen me nga 5 milionë lekë të vjetra secili.
Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, është takuar me grupin reformator të Akademisë së Shkencave, me ç’rast u diskutua ecuria e mëtejshme e institucionit.
“Unë kam kërkuar reformimin e Akademisë së Shkencave si një proces që duhet të vinte në udhën e një reflektimi brenda jush, brenda gjithë trupës së përfshirë në këtë institucion me propozime konkrete, mbi të cilat pastaj ne do të mund të zhvillonim një diskutim të përbashkët në funksion të transformimit të domosdoshëm të këtij institucioni në diçka tjetër. Siç e kam thënë dhe në diskutimin që kemi pasur më parë e vërteta është që Akademia e Shkencave sot është kufoma e vetvetes. Ajo nuk reflekton as vizionin e etërve themelues”, tha kryeministri Rama në fillim të takimit./ KultPlus.com
Presidenti i Republikës së Shqipërisë, Ilir Meta, priti dje në takim kryetarin e zgjedhur të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, akademikun Gudar Beqiraj, i cili i shprehu vullnetin e tij Presidentit të Republikës për t’u dorëhequr nga pozicioni i kryetari i këtij institucioni, bën të ditur ATSH.
Në një njoftim për mediat nga zyra e shtypit e Presidentit bëhet e ditur se gjatë takimit u diskutua mbi situatën aktuale të Akademisë së Shkencave, procesin e reformimit të saj dhe sfidat dhe perspektivën e përballjes së tyre me sukses, si dhe u nënvizua nevoja dhe rëndësia e një reformimi tërësor të kërkimit shkencor te Akademisë së Shkencave në drejtim të rritjes së produktivitetit shkencor në harmoni me zhvillimet e sotme të shkencës, teknologjisë dhe inovacionit, për përballimin e sfidave të rëndësishme të vendit tonë.
Po ashtu, thuhet se në takim, akademiku Beqiraj i shprehu vullnetin e tij Presidentit të Republikës për t’u dorëhequr nga pozicioni i kryetarit të Zgjedhur të Akademisë së Shkencave, duke theksuar se ai do të mbetet përkrah kolegëve të tij akademikë, mbështetës dhe kontribues i procesit të reformimit të nisur tashmë të këtij institucioni të rëndësishëm.
Presidenti Meta vlerësoi lart aktin qytetar të akademikut Gudar Beqiraj, duke vënë në dukje personalitetin e tij, si dhe theksoi rëndësinë e vendosjes sa më shpejt të dialogut mes Asamblesë së Akademisë së Shkencave dhe Qeverisë, me qëllim rritjen e rolit të pazëvendësueshëm të saj për zhvillimin e vendit./ KultPlus.com
