Studiuesit kanë zbuluar shkakun e shpërthimit më të ndritshëm të dritës të regjistruar ndonjëherë, sipas BBC.

Por, duke e bërë këtë ata janë përballur me dy mistere të mëdha, duke përfshirë një që hedh dyshime se nga vijnë elementët tanë të rëndë – si ari.

“Shpërthimi i dritës, i studiuar në vitin 2022, tani dihet se kishte një yll shpërthyes në zemrën e tij”, thanë studiuesit.

Por ai shpërthim, në vetvete, nuk do të kishte qenë i mjaftueshëm për të ndriçuar kaq shumë.

“Teoria jonë aktuale thotë se yje të tillë shpërthyes, të njohur si supernova, prodhojnë gjithashtu të gjithë elementët e rëndë në univers si ari dhe platini”, sipas studiuesve.

Por ekipi nuk gjeti asnjë nga këta elementë, duke ngritur pyetje të reja se si prodhohen metalet e çmuara.

Profesoresha, Catherine Heymans e Universitetit të Edinburgut dhe Astronomi Royal i Skocisë, i cili është i pavarur nga ekipi hulumtues, tha se rezultatet si këto ndihmojnë për të çuar shkencën përpara.

Shpërthimi u zbulua nga teleskopët në tetor 2022. Ai erdhi nga një galaktikë e largët 2,4 miliardë vite dritë larg, duke lëshuar dritë në të gjitha frekuencat. Por ishte veçanërisht intensiv në rrezet e tij gama, të cilat janë një formë më depërtuese e rrezeve X.

Shpërthimi i rrezeve gama zgjati shtatë minuta dhe ishte aq i fuqishëm saqë ishte jashtë shkallës, duke mposhtur instrumentet që mundësuan zbulimin e tyre.

Të dhënat treguan se shpërthimi ishte 100 herë më i ndritshëm se çdo gjë që ishte regjistruar ndonjëherë më parë, duke u quajtur në mesin e astronomëve si “Brightest Of All Time” ose B.O.A.T.

Shpërthimet e rrezeve gama lidhen me shpërthimin e supernovave, por kjo ishte aq e ndritshme sa nuk mund të shpjegohej lehtë.

“Nëse do të ishte një supernova, do të duhej të kishte qenë absolutisht e madhe”, sipas teorisë aktuale.

Shpërthimi ishte aq i ndritshëm sa fillimisht i mahniti instrumentet në teleskopin hapësinor James Webb të NASA-s (JWST).

Shpërthime të tilla të fuqishme llogariten të ndodhin një herë në 10,000 vjet./atsh / KultPlus.com

Teleskopi James Webb i agjencisë amerikane të hapësirës NASA bëri të hënën një foto të një formimi yjor në një “galaktikë të vdekur”, e cila mendohet të ketë ekzistuar 700 milionë vjet pas formimit të universit 13.8 miliardë vjeçar.

Sipas CNN, në studimin e tyre, studiuesit vunë re se ekzaminimi i galaktikës së quajtur “JADES-GS-z7-01-QU”, e cila “rron shpejt dhe vdes e re”, mund të zbulojë informacione të reja në lidhje me fazat paraprake të universit dhe faktorët. që ndikojnë në formimin e yjeve në galaktika.

Ndryshe nga galaktikat e mëdha të vdekura të vëzhguara më parë, u konstatua se “galaktika e vdekur” miliarda vite dritë larg nga Toka ishte me masë të vogël, siç është “Reja e Vogël e Magelanit” pranë galaktikës së Rrugës së Qumështit, ku ende vëzhgoheshin formacione të reja yjesh.

Tobias Looser, një nga autorët e studimit dhe një asistent kërkimor në Institutin e Kozmologjisë Kavli, i lidhur me Universitetin e Kembrixhit, deklaroi se në qindra milionë vitet e para të universit, shumë re gazi u shembën në yje të rinj dhe formuan yje të rinj.

Hulumtimi është publikuar në revistën Nature.

“Për shkak të bollëkut të gazit të nevojshëm për formimin e yjeve në galaktika, periudhat e hershme të universit ishin ‘ha sa më shumë që mundesh’ … si një shuplakë e gjerë,” tha ai.

Looser vuri në dukje se në universin e hershëm, kalimi i galaktikave nga faza e formimit të yjeve në fazën e fjetur ose të zhdukur mund të jetë gjithashtu i shpejtë.

Të dhënat e Webb-it zbuluan se galaktika më e vjetër në fjalë kishte shpërthime të shkurtra dhe të fuqishme të formimit të yjeve që zgjatën 30 deri në 90 milionë vjet, pas së cilës ajo u ndal.

Duke nënvizuar se besohej se formimi i yjeve mund të kishte pushuar për shkak të vrimave të zeza ose ndërveprimeve midis yjeve, Francesco D’Eugenio nga Instituti Kozmologjik Kavli vuri në dukje se ata nuk janë të sigurt “nëse ndonjë nga këta skenarë mund të shpjegojë atë që jemi aktualisht duke parë në Webb.”

“Deri tani, ne kemi përdorur modele të bazuara në universin aktual për të kuptuar universin e hershëm, por tani që mund të vëzhgojmë shumë më tej në kohë dhe të përcaktojmë se formimi i yjeve në këtë galaktikë përfundoi shumë shpejt, modelet e bazuara në universin aktual mund të ketë nevojë për rishqyrtim”, theksoi ai./KultPlus.com

A keni menduar ndonjëherë se si është të jetosh në Mars? Tani ju mund të përjetoni jetën në Planetin e Kuq në një simulim të drejtuar nga NASA, shkruan cbsnews.com.

Agjencia hapësinore është në kërkim të pjesëmarrësve për të jetuar në Mars dhe për t’i ndihmuar ata të përgatiten për eksplorimin njerëzor të planetit.

”Ky është i dyti nga tre misionet, i cili do të shohë katër vullnetarë të jetojnë në një zbulim të Marsit prej 1 700 metrash katrorë”, njoftoi NASA.

Misionet, të quajtura CHAPEA, për Analogun e Eksplorimit të Shëndetit dhe Performancës së Ekuipazhit, zhvillohen në një habitat marsian të printuar në 3D në Qendrën Hapësinore Johnson të NASA-s në Hjuston, Teksas.

Simulimi, i quajtur ”Mars Dune Alpha”, simulon një habitat të ardhshëm në Mars me zona të veçanta për të jetuar dhe punuar.

Ai përfshin katër dhoma banimi për secilin vullnetar, një hapësirë ​​pune, një stacion mjekësor, zona të pritjes, një kuzhinë dhe stacione për rritjen e ushqimit.

Ashtu si jeta në Mars, burimet do të jenë të kufizuara. Vullnetarët në simulim do të kryejnë shëtitje të simuluara në hapësirë ​​dhe do të duhet të punojnë për të ruajtur habitatin, për të rritur të korrat dhe për të punuar me robotikë.

Ata do të përjetojnë stresorët tipikë mjedisorë të planetit, si dhe dështimet e pajisjeve dhe vonesat e komunikimit.

Misioni tokësor do të fillojë në pranverë të vitit 2025 dhe të interesuarit kanë kohë për të aplikuar deri më 2 prill. Për t’u kualifikuar, ju duhet të jeni një shtetas i “motivuar” i SHBA ose banor i përhershëm i saj midis moshës 30 dhe 55 vjeç.

”Ju duhet të flisni anglisht dhe të jeni jo duhanpirës. Aplikantët duhet të kenë një dëshirë të fortë për aventura unike dhe shpërblyese dhe një interes për të kontribuar në punën e NASA-s për t’u përgatitur për udhëtimin e parë njerëzor në Mars”, thekson NASA.

Aplikantët duhet gjithashtu të kenë përvojë pune në fushën STEM, me diplomë master në inxhinieri, matematikë, biologji ose shkenca të tjera dhe përvojë profesionale ose të paktën dy vjet punë doktorature në këto fusha ose një program pilot provë./ atsh / KultPlus.com

NASA njoftoi të martën se do të shtyjë uljen e saj të parë të astronautëve në Hënë deri në vitin 2026, duke thënë se siguria është “prioritet kryesor”.

Agjencia hapësinore në deklaratën e saj tha se në vitin 2025 synon të ndërmarrë misionin e saj Artemis II, i cili përfshin dërgimin e 4 astronautëve në një udhëtim rreth Hënës dhe në 2026 misionin Artemis III, i cili është planifikuar të zbarkojë astronautët e parë pranë Polit të Jugut hënor duke shënuar kthimin e parë të astronautëve në sipërfaqen hënore në më shumë se 50 vjet.

“Ne po kthehemi në Hënë në një mënyrë që nuk e kemi bërë kurrë më parë dhe siguria e astronautëve tanë është prioriteti kryesor i NASA-s ndërsa përgatitemi për misionet e ardhshme Artemis”, tha administratori i NASA-s, Bill Nelson në deklaratë.

Për shtyrjen e misionit, zyrtarët e NASA-s përmendën shqetësimet e “sigurisë së ekuipazhit”, përfshirë bateritë dhe sistemin elektrik të anijes kozmike dhe kostumet hapësinore të gjeneratës së ardhshme./KultPlus.com

Teleskopi Hubble ofron disa nga imazhet më të mira që na vijnë nga hapësira. Siç e shohim në foton e fundit të shpërndarë nga NASA, duket se yjet në galaktikën xhuxh me emrin e koduar UGC 8091 janë gjithashtu në një atmosferë festive me shumë shkëlqim dhe nuanca të kuqe.

Galaktika është një koleksion prej rreth 1 miliard yjesh. Kjo tingëllon si shumë, por është 1/100 e popullsisë yjore brenda Rrugës së Qumështit tonë plotësisht të rritur.

Universi i hershëm ishte i mbushur me galaktika xhuxh që përfundimisht u bashkuan për të krijuar galaktikat spirale madhështore që na rrethojnë sot. Në një distancë prej 7 milionë vitesh dritë, UGC 8091 kohët e fundit ka filluar të shfaqë një mozaik të ndritshëm./KultPlus.com

Një foto mahnitëse nga Bavaria me borë është publikuar nga fotografi gjerman Bastian Werner. Konkretisht në Allgäu, një rajon në Suabia në Gjermaninë jugore, një kishë e vogël është e rrethuar nga mjegulla akulli.

Ky fenomen i rrallë quhet ‘aureolë akulli’. Fotografi gjerman në mbishkrimin e publikimit të tij shkruan ndër të tjera se “nuk e priste kurrë të shihte një pamje të tillë pasi është një fenomen shumë i rrallë”.

Madje, ai shprehet se kishte rreth dhjetë vjet që e kërkonte këtë fenomen, por nuk e kishte hasur asnjëherë. Tani, ai ndihet shumë me fat që më në fund ia doli.

Imazhi i frikshëm po bën xhiron e rrjeteve sociale dhe sipas të përditshmes postare është shpërndarë edhe nga NASA./KultPlus.com

NASA ka njoftuar se do të lejojë publikun të shohë sot për herë të parë mostrën më të madhe të asteroidit Bennu të zbuluar ndonjëherë.

Materiali, i mbledhur nga anija kozmike nga asteroidi Bennu afër Tokës, do të zbulohej në Qendrën Hapësinore Johnston të NASA-s në Hjuston, Teksas, shteti amerikan, raportoi Reuters.

Kapsula “Osiris-Rex” me mostra nga asteroidi Bennu u ul në Tokë në shkretëtirë në shtetin amerikan të Utah muajin e kaluar.

Ulja e kapsulës mbuloi një mision gjashtëvjeçar nga agjencia hapësinore amerikane dhe Universiteti i Arizonës.

Është vetëm kampioni i tretë i asteroidit dhe deri tani më i madhi i kthyer ndonjëherë në Tokë për analizë, pas dy misioneve të ngjashme nga agjencia hapësinore japoneze që përfunduan në 2010 dhe 2020.

Ashtu si asteroidët e tjerë, Bennu është një mbetje e sistemit të hershëm diellor dhe përbërja kimike janë praktikisht të pandryshuara që nga formimi i tij rreth 4.5 miliardë vjet më parë.

Bennu përmban të dhëna për origjinën dhe zhvillimin e planetëve shkëmborë si Toka, dhe ndoshta edhe të dhëna për evolucionin e jetës.

Asteroidi Bennu u zbulua në vitin 1999 dhe diametri i tij është rreth 500 metra./KultPlus.com

Korriku ishte muaji më i nxehtë nga çdo muaj tjetër në regjistrimin global të temperaturave, i cili daton që nga viti 1880, tha NASA.

“Në përgjithësi, korriku ishte 0,24 gradë Celsius më i ngrohtë se çdo korrik tjetër në të dhënat e NASA-s”, sipas shkencëtarëve në Institutin Goddard të NASA-s për Studimet Hapësinore (GISS).

“Korriku i vitit 2023 ishte 1,18 gradë Celsius më i ngrohtë se mesatarja e korrikut midis 1951 dhe 1980”, tha NASA.

“Të dhënat e NASA-s konfirmojnë se temperaturat në korrik 2023 ishin më të nxehtat të regjistruara në mbarë botën”, tha administratori i NASA-s Bill Nelson.

“Shkenca është e qartë. Ne duhet të veprojmë tani për të mbrojtur komunitetet dhe planetin tonë, është i vetmi që kemi”, shtoi ai.

“Disa pjesë të Amerikës së Jugut, Afrikës së Veriut, Amerikës së Veriut dhe Gadishullit Antarktik ishin kryesisht të nxehta, duke përjetuar rritje të temperaturave rreth 4 gradë Celsius mbi mesataren”, tha NASA.

Sipas të dhënave të NASA-s, pesë korrikët më të nxehtë që nga viti 1880 kanë ndodhur të gjithë në pesë vitet e fundit.

Drejtori i GISS, Gavin Schmidt, tha se ngrohja rreth tokës u nxit kryesisht nga emetimet e gazrave serrë të shkaktuara nga njeriu.

“Kjo rritje e temperaturave mesatare po nxit nxehtësinë e rrezikshme ekstreme që njerëzit po përjetojnë këtu dhe në mbarë botën”, tha NASA.

Temperaturat e larta të sipërfaqes së detit kontribuan në ngrohjen rekord të korrikut. Analiza e NASA-s tregoi temperatura veçanërisht të ngrohta në oqeanin Paqësor tropikal lindor, dëshmi e fenomenit të motit të njohur si “El Niño” që nisi në maj.

Fenomene të tilla si “El Niño” ose “La Niña”, të cilat ngrohin ose ftohin Oqeanin Paqësor tropikal, mund të kontribuojnë në ndryshueshmërinë e temperaturave globale nga viti në vit./atsh / KultPlus.com

Aktiviteti njerëzor po rrit ndjeshëm sasinë e dioksidit të karbonit në atmosferë, një gaz serrë që kontribuon në ngrohjen globale.

NASA ka publikuar disa imazhe mbresëlënëse që tregojnë vendet ku lirohet më së shumti ky gaz dhe si lëviz ai gjatë një viti. Videoja tregon dioksidin e karbonit të emetuar në vitin 2021 nga burime të ndryshme: lëndët djegëse fosile në ngjyrë portokalli, biomasa e djegur në të kuqe, oqeani që e thith atë shfaqet me pika blu dhe toka me pika jeshile.

Për ekspertët dhe shkencëtarët, kjo ndotje është shkaku kryesor që në planetin tonë po ndodhin fenomene të rrezikshme natyrore, duke nisur nga stuhi të ndryshme shiu që shkaktojnë përmbytje në nivele rekord, e deri te valët përvëluese të të nxehtit, që aktualisht janë më të forta dhe po zgjasin më shumë. Paralajmërimi është se nëse nuk merren masa për të frenuar ndotjen, kushtet e motit do të bëhen edhe më të këqija dhe të papërballueshme për miliona njerëz në botë./ A2cnn / KultPlus.com

Agjencia Amerikane e Hapësirës (NASA) ka gjetur molekula organike në sipërfaqen e Marsit, të cilat konsiderohen se tregojnë mundësinë e jetës në planet.

Sipas lajmit të faqes “Science News”, molekulat organike të përbëra nga karboni dhe hidrogjeni, të cilat gjenden edhe në sistemet e gjalla, lënë të kuptohet se mund të ketë patur jetë në Mars më parë.

Ndërsa molekulat organike të gjetura nga roveri i NASA-s, Perseverance shihen si blloqet ndërtuese të jetës në Mars, parashikohet se një cikël gjeokimik më kompleks mund të ekzistojë në planet.

Ekzistojnë hipoteza të ndryshme në lidhje me procesin e formimit të molekulës, por studiuesit nuk kanë përcaktuar ende se çfarë lloj molekulash organike janë.

Edhe pse zbulimi i karbonit zbulon mundësinë e jetës në Mars, është duke u vlerësuar mundësia e formimit të tij nga procese jo biologjike. Molekulat organike janë zbuluar edhe më parë në kraterin Gale në Mars./KultPlus.com

NASA ka festuar njëvjetorin e lëshimit në hapësirë të teleskopit James Webb me një foto spektakolare që tregon lindjen e yjeve të ngjashëm me diellin tonë.

Fotoja është shkrepur nga kompleksi i reve Rho Ophiuchi, vendi më i afërt me Tokën ku krijohen yjet afërsia e të cilit në 390 vite dritë lejon një pamje të qartë nga afër nga observatori orbital më i fuqishëm i ndërtuar ndonjëherë.

“Në vetëm një vit, Teleskopi James Webb ka transformuar mënyrën sesi njerëzimi e sheh kozmosin, duke u futur në retë e pluhurit dhe duke parë dritën nga qoshe të largëta të universit për herë të parë,” deklaroi administratori i NASA-s, Bill Nelson.

“Çdo foto është një zbulim i ri, duke u dhënë shkencëtarëve rreth e qark globit mundësinë që të bëjnë pyetje dhe të marrin përgjigje që më parë as nuk mund t’i kishin ëndërruar.”

Fotoja e shkrepur nga Webb tregon rreth 50 yje të reja, me përmasa sa ato të Diellit tonë ose më të vegjël.

Në disa prej tyre mund të shihen hije të disqeve rreth yjore, një shenja kjo që planetët e parë mund të kenë nisur të formohen rreth tyre.

Fotoja e parë me ngjyra e shkrepur nga teleskopi gjigant i NASA-s, u publikua nga presidenti amerikan Joe Biden më 11 korrik të vitit 2022. Në të shfaqej pamja më e pastër e Universit në periudhën e tij në hershme, rreth 13 miliardë vite pas në kohë./ a2cnn / KultPlus.com

Një shtëpi e zakonshme u prezantua nga NASA dje, me katër dhoma dhe një zonë sportive, por kjo shtëpi nuk do të jetë në Tokë. Duke filluar nga qershori, katër persona do të mbyllen në të për më shumë se një vit dhe do të tentojnë një jetesë në Mars.

Rezidenca, e quajtur Mars Dune Alpha, ndodhet në qendrën kërkimore të agjencisë amerikane të hapësirës në Hjuston, Teksas.

Ata që do të banojnë në shtëpi do të ndihmojnë në përgatitjen e një misioni të ardhshëm në planetin e kuq. Duke matur performancën dhe aftësitë e tyre njohëse, NASA do të kuptojë më mirë “burimet” që do të duhet të sigurohen gjatë këtij udhëtimi ambicioz, shpjegoi menaxherja e programit CHAPEA, Grace Douglas, e cila mbikëqyr këtë përvojë. Kjo është një çështje kritike, duke pasur parasysh “kufizimet shumë kufizuese të peshës që mund të kenë këto misione”, shtoi ajo.

Mars Dune Alpha, a simulated Martian habitat at NASA's Johnson Space Center, is used to prepare humans for going to Mars. See more photos: https://t.co/U5VHVqQuuO 📷 Go Nakamura pic.twitter.com/RgRrVY6OOT

— Reuters Pictures (@reuterspictures) April 12, 2023

Ende nuk dihen emrat e vullnetarëve që do të jetojnë në shtëpi, por tashmë e dimë se ekipi nuk do të përbëhet nga astronautë. Përveç kësaj, ata do t’i nënshtrohen rregullisht faktorëve stresues, me kufizime uji ose dëmtime materiale.

Agjencia hapësinore amerikane po përgatit një udhëtim vajtje-ardhje në Mars, por nisja nuk është e afërt. Ky udhëtim, i cili do të zgjasë disa dekada, mund të ndodhë “në fund të viteve 2030”, sipas administratorit të NASA-s Bill Nelson.

Një shtëpi normale, tokësore në planetin Mars

Kjo shtëpi prej 160 metrash katrorë përmban një zonë vertikale të rritjes së perimeve, një dhomë të dedikuar për procedurat mjekësore, një zonë relaksimi dhe madje edhe hapësira pune personale.

Një dhomë ajri çon në një simulim të mjedisit marsian. Në dyshemenë me rërë të kuqe, ka një stacion moti, një pajisje për prodhimin e tullave, një serë dhe një vendkalim lëvizës, në të cilin astronautët e supozuar do të ecin të varur nga rripat.

Gjithashtu, kjo shtëpi ka një veçori tjetër: është produkt i një printeri 3D./abcnews.al/KultPlus.com

Për herë të parë është krijuar një hartë 3D që përshkruan planetin e “kuq” në formën e tij realiste, përmes së cilës mund të lundrohet në zonat shkëmbore që zbulohen herë pas here nga automjetet e eksplorimit robotik të NASA-s.

Tani, si shkencëtarët ashtu edhe publiku mund të studiojnë ose të shijojnë disa imazhe jashtëtokësore duke pasur një pamje sferike dhe tredimensionale të planetit Mars. Shpatet, shkëmbinjtë, krateret dhe madje edhe gjurmët e pluhurit të shpërndara në atmosferë janë kapur me detaje të pabesueshme në hartë.

Ky është një projekt i bashkimit të 110,000 imazheve të regjistruara nga të gjitha anët e planetit dhe që tani japin këtë rezultat pionier. Iniciativa u ndërmor nga Caltech duke përdorur të dhënat nga Orbiteri i Marsit të Zbulimit të NASA-s, duke lëshuar përfundimisht hartën e famshme dixhitale.

Të marra nga kamera bardh e zi e anijes, imazhet mbulojnë një sipërfaqe prej afro 25 metra katrorë për pixel. Kjo është bërë nga “Mozaiku Global CTX i Marsit” duke dhënë imazhet me rezolucionin më të lartë të regjistruar ndonjëherë të planetit. CTX është një nga tre kamerat në Mars Reconnaissance Orbiter (MRO). Aftësia e tij për të kapur zona më të mëdha të peizazhit e ka bërë CTX veçanërisht të dobishëm për zbulimin e kratereve në sipërfaqen e Marsit.

Harta është një produkt i Laboratorit Bruce Murray të Caltech për Vizualizimin Planetar dhe iu deshën gjashtë vjet dhe dhjetëra mijëra orë punë për t’u zhvilluar. Është aq i detajuar sa më shumë se 120 punime shkencore janë bazuar në informacionin e dhënë nga harta. Gjithashtu, dikush mund ta përdorë atë mjaft lehtë.

“Doja të bëja diçka që të ishte e arritshme për të gjithë,” tha Jack Dixon, drejtuesi i projektit dhe një shkencëtar i përpunimit të imazhit që drejton laboratorin Murray. “Edhe fëmijët mund ta përdorin atë tani. Nëna ime, e cila është78 vjeçe, mund ta përdorë atë tani. Qëllimi është të zvogëlohen barrierat për njerëzit e interesuar për të eksploruar Marsin”, përfundoi ai. /abcnews.al/ KultPlus.com