Historia shqiptare ka shumë Marinë, Marin Barleti, Marin Beçikemi, Marin Sirdani… Burra me nam. Emra që s’shuhen ndër brezni.
Sa shumë Marinë paskësh përkundur nëna Shqipëri! Barleti, Beçikemi, Sirdani… Deri edhe ai gazetari që sjell në ekran imazhin e një Shqipërie tjetër. Marin e ka emrin. Marin Mema. E ti, im nip, Marin Vinca, që linde në Bruklin, u bëfsh i urtë e trim si Marinët e vjetër dhe bir besnik i vendit tënd, patjetër!
Sot i kisha dashtë gishtat e tu me më shkrue histori në lkurë e kisha dashtë puthje në shpindë me më marrë para duersh, me më thanë të vërtetat ma të mëdha o ma të mëdhatë gënjeshtra. Me më thanë për shembull që jam gruja ma e bukur e botës që më do shumë, gjana si këto, aq të thjeshta, aq të përsëritshme. Që me më rrethue ftyrën e me më ndejtë tue më pa sytë, sikur jeta jote të varej prej buzëqeshjes së të mive tue ngatërrue të gjitha pulëbardhat në shkumë. Due gjana, si me ecë në trupin tim udhë e pyllëzume dhe kundërmuese me qenë ti shiu i parë i dimnit me të lanë me ra kadalë, e ma pas në breshën. Gjana due, si nji vorbull të madhe ambëlsie tue u zhdukë nji zhurmë e nji kërmilli, nji akuarium me peshq në gojë. Diçka të tillë, të njomë e lakuriqe si nji lule në prag të dhanies së dritës parë të agimit ose thjesht nji farë, nji pemë pak barë nji përkdhelje që të më bâjë me harrue kalimin e kohës luftën rreziqet e vdekjes. /KultPlus.com
Të qëndisura nëpër mure Ata goblena Ngjyra ngjyra plot pupla të thara Të kafazit. Por aty ende një zog Sqepari sa një vegim Flet vetëmevete: Po, është koha për ta hapur Derën e këtij kafazi Por nuk ka kush të vdesë brenda As edhe një sekond Pa mua. / KultPlus.com
E kisha menduar Të lija mbrapa Të braktisja Të shporrja Të shkëpusja nga trupi Si një dregëz të tharë Varganin e fjalëve të rënda – tungj Shigjetat e zjarrta përvëluese Që më sëmbojnë Më therrin Më grijnë Mu në palcë
E kisha menduar Lamtumirën Si një ylber pas shiut të rrëmbyeshëm Si shfletim i një libri të harruar Që s’kishte brenda kapakëve veç fjalë Po edhe formula të fshehta Gjurmë të hapave në ajër Nyje kujtese
E kisha menduar Një çast Një dridhje buzësh Një lot që pikon papandehur
Jo Terrin që bie Pas mbylljes së kurtinave Në një teatër gotik Po feksjen e dritës Dritës verbuese Dritës çliruese Çliruese… / KultPlus.com
Jam në atë moshën, ku gjërat shihen me qetësi, por duke mos harruar se rritja vazhdon.
Jam në atë moshën, ku ëndrrat përkëdhelen me duar dhe iluzionet bëhen shpresë.
Jam në atë moshën, ku ndonjëherë dashuria është një hov i çmendur dhe plot ankth, që digjet nga dëshira për jetë dhe pasioni i shumëpritur.
Jam në atë moshën, ku ndonjëherë dashuria është si një qoshk qetësie, si një perëndim dielli në plazh.
Sa vjeç jam?
Nuk kam pse t’i tregoj vitet e mia me një numër, pasi dëshirat e përmbushura, lotët e derdhur gjatë udhës teksa shihja iluzionet e mia të humbura, vlejnë më shumë se një numër.
Çfarë rëndësie ka nëse mbush 20 vjeç, 40 vjeç apo 60 vjeç ?!
Rëndësi ka vetëm mosha që ndiej.
I kam aq vite mbi shpinë sa të jetoj i lirë dhe pa frikë.
Ta vazhdoj pa frikë udhën time, sepse kam me vete përvojën dhe forcën e ëndrrave të mia.
Sa vjeç jam unë?
Kujt i bëhet vonë!
I kam aq vite mbi shpinë sa ta braktis frikën dhe të bëj çka dua dhe çka ndiej.
Sa i madh deti e sa të vegjël njerëzit! Lahen edhe pasi në breg ndizen dritat, lahen trupat, s’ka det që i lanë shpirtat.
I bie trup ujit me barkë, gjithë kjo kaltërsi mbi e nën mu’, e unë mërzitem për dy gogla blu.
Të kërkoj si hero i marrë, D’ulqinja ime e dashur.
Emri dhe mungesa jote janë gjithkund.
Barka ban fjalë, uji mban heshtje; një ciceron më cicëron në vesh e unë hesht si peshk, dhe heshtja ka gjuhën e saj.
Një ditë si kokrra e kripës në flakë do të plasë heshtja. Ne do t’i mbyllim sytë të qetë, e bota do të vdesë nga kureshtja.
Tash ulur me sytë ujë e me gjuhë peshku i drejtohem Zotit: merre detin, merre qiellin, merre krejt këtë kaltërsi, se e gjitha të përket ty, e kthemi mua veç dy sy!
Zoti hesht, peshqit heshtin, hesht dhe unë.
Si për inat askund nuk dukesh ti.
Turistët kalojnë pranë heshtjes, dhe heshtja ishte pranë Perëndisë, dhe heshtja ishte Perëndi. / KultPlus.com
Në vitin 1959 Jorge Luis Borges humb shikimin Asnjë çast Nuk i ngjante udhëzimit për vetminë Zogjtë e shpirtit i pushonin krahët e lodhur Mbi lutjet e afshit Shiu vazhdonte ritmin e vet Poshtë shkallëve të dhimbjes Vetëm sytë dashuronin Parajsën me emrin e nëntë lumenjve Aty ku shpërndahej drita Në vitin 1959 Jorge Luis Borges humb shikimin Vetëm një dritare ishte hapur Vetëm një hije priste ngushëllim Vetëm një fëmijë luante me lulediellin Të gjitha ëndrrat ndillnin fat Të gjitha buzëqeshjet protestonin Të gjitha kujtimet e duronin heshtjen Në vitin 1959 Jorge Luis Borges humb shikimin Asnjë çast Nuk i ngjante udhëzimit për vdekjen. / KultPlus.com
Otto René Castillo. Sjellë në shqip ngaMaksim Rakipaj.
Një ditë, intelektualët apolitikë të vendit tim do të merren në pyetje, nga njerëzit më të thjeshtë të popullit tonë. Do të pyeten mbi atë çka bënin kur atdheu shuhej ngadalë, si një zjarr i ëmbël, i vogël dhe i vetmuar. S’do t’i pyesë njeri për rrobat e tyre, as për pushimet e tyre të gjata pas dreke. Aq më pak për betejat e tyre me kotësinë, e as për mënyrën e tyre ontologjike të fitimit të parasë, Nuk do të merren në pyetje mbi mitologjinë greke e as për neverinë që ndjenë kur dikush mes tyre ra i vdekur prej frikës. Nuk do të pyeten për asgjë mbi justifikimet e tyre absurde të lindura nën hijen e një mashtrimi të plotë. N’atë ditë do të vijnë njerëzit e thjeshtë. Ata që kurrë s’u përfshinë në librat dhe vargjet e intelektualëve apolitikë, por që për çdo ditë iu sillnin bukën dhe qumështin, vezët dhe pitet, ata që iu qepnin rrobat, ata që iu ngisnin veturat, ata që kujdeseshin për qentë dhe kopshtet e tyre, e që punonin për ta, Dhe do t’i pyesin: “Ç’bëtë ju kur të varfrit vuanin, dhe kur digjej flakë butësia dhe jeta e tyre?” Intelektualë apolitikë të vendit tim të shtrenjtë, ju s’do keni asnjë përgjigje. Korbi i heshtjes do vijë t’ju shqyejë zorrët. Mjerimi juaj do ju brejë shpirtin, dhe do ta qepni gojën të turpëruar nga vetja./ KultPlus.com
Unë dëshiroj që çdo ditë të vitit, Çdo ditë të jetës, Pas çdo gjysmë ore, Pas çdo pesëminutëshi, Ti të më thuash: të dua. Duke të dëgjuar tek më thua: të dua, Atë çast besoj se dikush më dashuron. Si do ta dija këtë gjë Një çast më parë Dhe një çast më vonë? Dëshiroj që ti të ma përsërisësh, Deri sa të të shteret zëri, Se ti më do, se ti më do, se ti më do. Po nuk bëre kështu, ndjesitë treten, Sepse teksa thua: të dua, Ti e shpërndan Në hapësirë Dashurinë tënde për mua. Nga ti kërkoj kumtimin e përhershëm. Kërkoj vetëm këtë, Këtë gjithnjë, këtë gjithnjë e më tepër. Dëshiroj të jem i dashuruar përmes fjalës sate, Përveç asaj, unë nuk njoh mënyrë tjetër Për ta kuptuar dashurinë, Për ta kuptuar thellë se dikush më dashuron: Dashuri që gjendet në rrënjët e fjalës Dhe në kumbimin e saj, Dashuri E shndërruar në jone, Ne drithërimë hapësire. Në kohën që nuk më thua: Të dua, Unë e marr vesh në çast Se ti nuk më dashuron më, Se kurrë nuk më ke dashur më parë. Nëse ti nuk më thua me ngut, disa herë Të dua dua dua dua dua, Të vërtetën shkreptimave që e zbulove tani, Unë rrokullisem në kaos, Në këtë grumbull sendesh të padashurisë./KultPlus.com
Ç’ke moj zemër që rënkon! Njëher’ varet trikollari, herën tjetër kryq i thyer… Paska rar’ hallva prej qielli e ja nis një dallaver, Mbushen xhepat me flori, E qinosen ujk e dele për të bër’ një stan të ri!
Shitet vendi për para, me para e për para, Bëhet burri telendi, dy para një maskara, Para hasmit lepe peqe, Para zërit të atdheut hund e tyre shtatë sqepe!
Duke blerë e shitur erë, dikush bëhet milioner, Kurse shoku pinte uthull, lum zotria pinte verë, Milioneri yn’ i ri, Para shokut të dikurshëm vari buz’ edhe turi!
E përhera me dy faqe, që të haj’e që të bluaj, Në një kohë mbi dy frona, në një çast mbi dy kuaj, Me dy faqe, me dy nofulla, në një xhep e dy flamurë, E hedh këmbën me daulle edhe turk edhe kaur!
Na të urt’ e të mendafshtë s’qemë të zot të bënim zë, Ku fillon me thash e theme hij’ e vetes të përzë; Neve ndryshe, puna ndryshe, defi ndryshe, kënga ndryshe, E ç’kërkon në gji të gjëmbit të këndoj’ një dallëndyshe?
Mirpo vendi paskish zemër, paskish sy e paskish vesh, Shikon lark e dëgjon thellë, di të vesh, edhe të zhvesh Tani eja e t’ja themi asaj kënge që ja thonë: Koka bën e koka vuan, ç’ke moj zemër që rënkon?!
Aty është hija e babait Edhe një copë qiell Nëse vjen zogu i bardhë Afër dritares Mos ia trembni fluturimin Derisa të zgjohet dashuria Aty janë shumë ëndrra Me lot në sy Aty janë shumë flutura Që pushojnë mbi krahët e luleve Krejt e ëmbël Aty është lumturia Edhe dhimbja është aty Me emrin e vet Aty është shkrumbi I shpirtit tim /KultPlus.com
Në mes tuaj kam qëndruar e jam duke përvëluar, që t’u ap pakëzë dritë, natënë t’ua bënj ditë.
do të tretem, të kullohem, të digjem, të përvëlohem, që t’u ndrinj mir’ e të shihni, njëri-tjatërin të njihni.
për ju do të rri të tretem, asnjë çikë të mos mbetem, të digjem e të qanj me lot, se dëshirën s’e duronj dot.
unë zjarrit nuk i druhem dhe kurrë s’dua të shuhem, po të digjem me dëshirë, sa të munt t’u ndrinj më mirë.
kur më shihni se jam tretur, mos pandehni se kam vdekur; jam i gjall’ e jam ndë jetë jam në dritët të vërtetë,
unë jam në shpirtin tuaj, mos më kini për të huaj, m’është falurë durimi, andaj po digjem si trimi,
se ma k’ënda t’u bënj mirë, të mos mbeti n’errësirë. jakëni rreth meje rrini, flisni, qeshni, hani, pini,
në shpirt kam dashurinë, pa digjem për njerëzinë, lemëni të përvëlohem, nukë dua më të ftohem,
dua ta djek trupn’ e kretë për atë zotn’ e vërtetë. me zjarr ta djek mushkërinë e të tretem për njerinë,
bashkë me gëzimt të tija të vete te perëndia. unë dua njerëzinë, mirësin’ e urtësinë.
në bëhi shokë me mua, në më doni si u dua, njëri-tjetërin në doni, të paudhë mos punoni.
o zëmëra fluturake, qasju pakë kësaj flake! mase krahët t’i përvëlon, po dhe shpirtin ta shënjtëron.
unë duke përvëluar, njerëzit i kam ndrituar. kam qënë mik me njerinë, andaj i di e më dinë.
gjithë tuajt’ i kam parë, mëm’ e at’ e fis e farë, si tani gjithë i kam ndër mënt, që rrininë më këtë vënt.
edhe sot nër ju ata shoh, se shpirtin e tyre ua njoh, dhe unë si ju jam ndruar e jam përzjer’ e ndryshuar,
pa jam bërë shumë herë zjar e uj’ e balt’ e erë. jam një shkëndijë pej qielli dhe një drudhëzë pej dielli.
edhe ndër qiej fluturonj, edhe brënda në det qëndronj, shumë herë fle në baltë, diku ndodhem dhe në mjaltë
bënem qëngj e kec i pirë, lul’ e bar e gjeth i mbirë. dua shumë fjalë t’u them, po trëmbem mos i bënj ujem. e ku shkruhenë në kartë fjalët’ e gjuhësë zjarrtë? / KultPlus.com
Kafshatë që s’kapërdihet asht, or vlla, mjerimi, kafshatë që të mbetë në fyt edhe të zë trishtimi kur shef ftyra të zbeta edhe sy t’jeshilta që t’shikojnë si hije dhe shtrijnë duert e mpita edhe ashtu të shtrime mbrapa teje mbesin të tan jetën e vet derisa të vdesin.
e mbi ta n’ajri, si në qesendi, therin qiellën kryqat e minaret e ngurta, profetënt dhe shejtënt në fushqeta të shumngjyrta shkëlqejnë. e mjerimi mirfilli ndien tradhti. mjerimi ka vulën e vet t’shëmtueme, asht e neveritshme, e keqe, e turpshme, balli që e ka, syt që e shprehin, buzët që më kot mundohen ta mshefin – janë fëmitë e padijes e flitë e përbuzjes, t’mbetunat e flliqta rreth e përqark tryezës mbi t’cilën hangri darkën një qen e pamshirshëm me bark shekulluer, gjithmon i pangishëm.
mjerimi s’ka fat. por ka vetëm zhele, zhele fund e majë, flamujt e një shprese t’shkyem dhe të coptuem me t’dalun bese.
mjerimi tërbohet n’dashuni epshore. nëpër skaje t’errta, bashkë me qej, mij, mica, mbi pecat e mykta, t’qelbta, t’ndyta, t’lagta lakuriqen mishnat, si zhangë; t’verdhë e pisa, kapërthehen ndjenjat me fuqi shtazore, kafshojnë, përpijnë, thithen, puthen buzët e ndragta edhe shuhet uja, dhe fashitet etja n’epshin kapërthyes, kur mbytet vetvetja. dhe aty zajnë fillin t’marrët, shërbtorët dhe lypsat që nesër do linden me na i mbushë rrugat.
mjerimi në dritzën e synit t’kërthinit dridhet posi flaka e mekun e qirit nën tavan t’tymuem dhe plot merimanga, ku hije njerzish dridhen ndër mure plot danga, ku foshnja e smume qan si shpirt’ i keq tu’ ndukë gjitë e shterruna t’zezës amë, e kjo prap shtazanë, mallkon zot e dreq, mallkon frytn e vet, mallkon barrn e randë. foshnj’ e saj nuk qesh, por vetëm lëngon, e ama s’e don, por vetëm mallkon. vall sa i trishtueshëm asht djepi i skamit ku foshnjën përkundin lot edhe të fshamit!
mjerimi rrit fëmin në hijen e shtëpive të nalta, ku nuk mrrin zani i lypsis, ku nuk mund t’u prishet qetsia zotnive kur bashkë me zoja flejnë në shtretënt e lumnis.
mjerimi pjek fëmin para se të burrnohet, don ta msojë t’i iki grushtit q’i kërcnohet, atij grusht që n’gjumë e shtërngon për fytit kur fillojnë kllapitë e etheve prej unit dhe fetyrën e fëmis e mblon hij’ e vdekjes, një stoli e kobshme në vend të buzqeshjes. nji fryt kur s’piqet dihet se ku shkon qashtu edhe fëmia n’bark t’dheut mbaron.
mjerimi punon, punon dit e natë tu’ i vlue djersa në gjoks edhe në ballë, tue u zhigatun deri n’gjujë, n’baltë e prap zorrët nga uja i bahen palë-palë. shpërblim qesharak! për qindenjë afsh në ditë – vetëm: lekë tre-katër dhe “marsh!”.
mjerimi kaiher’ i ka faqet e lustrueme, buzët e pezmatueme, mollzat e ngjyrueme, trupin përmendore e një tregtis s’ndytë, që asht i gjikuem të bijë në shtrat vet i dytë, dhe për at shërbim ka për të marrë do franga ndër çarçafë, ndër fëtyra dhe në ndërgjegje danga.
mjerimi gjithashtu len dhe n’trashigim -jo veç nëpër banka dhe në gja të patundshme, por eshtnat e shtrembta e n’gjoks ndoj dhimbë, mund që t’len kujtim ditën e dikurshme kur pullaz’ i shpis u shemb edhe ra nga kalbsin’ e kohës, nga pesha e qiellit, kur mbi gjithçka u ndi një i tmerrshmi za plot mallkim dhe lutje si nga fund i ferrit, ish zan’ i njeriut që vdiste nën tra. kështu nën kambët’randë t’zotit t’egërsuem – thotë prifti – vdes ai që çon jetë të dhunuem.
dhe me këto kujtime, ksi lloj fatkeqësinash mbushet got’ e helmit në trashigim brezninash. mjerimi ka motër ngushulluese gotën. në pijetore të qelbta, pranë tryezës plot zdrale të neveritshme, shpirti me etje derdh gotën n’fyt për me harrue nandhetenand’ halle. e gota e turbull, gota satanike tu’ e ledhatue e pickon si gjarpni- dhe kur bie njeriu, si gruni nga drapni, nën tryezë qan-qeshet në formë tragjikomike. tê gjitha hallet skami n’gotë i mbyt kur njiqind i derdh një nga një në fyt. mjerimi ndez dëshirat si hyjet errsina dhe bajnë tym si hejt q’i ban shkrum shkreptima.
mjerimi s’ka gëzim, por ka vetëm dhimba, dhimba paduruese qe t’bajnë t’çmendesh, që t’ap in litarin të shkojsh fill’ e t’varesh ose bahe fli e mjerë e paragrafesh.
mjerimi s’don mshirë. por don vetëm të drejt! mshirë? bijë bastardhe e etënve dinakë, t’cilt n’mnyrë pompoze posi farisejt i bijnë lodërtinës me ndjejt dhelparak tu’ ia lëshue lypsiti një grosh të holl’ n’shplakë.
mjerimi asht një njollë e pashlyeme n’ballë të njerzimit që kalon nëpër shekuj. dhe kët njollë kurr nuk asht e mundshme ta shlyejnë paçavrat që zunë myk ndër tempuj./ KultPlus.com
Ishin të shumta, dikur, buzëqeshjet e tua: befasuese, djallëzore, buzëqeshje festive, triste ndonjëherë imcake, por prapë buzëqeshje.
Jo vetëm njëra mbeti për ty prej buzëqeshjeve të tua, Do të gjej një arë ku rriten me qindra buzëqeshje. Dhe të sjell një krah prej atyre buzëqeve të bukura.
Ti do të më thuash që s’ke nevojë për buzëqeshje se, shumë të kanë lodhur buzëqeshjet e mia e të tjerëve, si ç’më kanë lodhur dhe mua buzëqeshjet e tyre,
Më kanë lodhur edhe mua pikërisht buzëqeshjet e mia
Për mbrojtje kam shumë buzëqeshje prej tyre. që m’i bëjnë edhe më pak të lehta buzëqeshjet,
Por të them të vërtetën, unë nuk kam buzëqeshje. Je ti për jetën time e fundit prej buzëqeshjeve. buzëqeshje që në fytyrë nuk ka kurrë buzëqeshje.
E mërzitur është nata Kur gjërat e ndieshme grisen Si fijet e holla të frikës Në rrugën e ndjenjave të shkrumbuara Nuk ka kush me ndez të shkretin zjarr As në mëngjesin tjetër Kur ikin të gjitha pulëbardhat E mërzitur është heshtja Derisa harresa e gishtërinjve Nuk e prek më fundin e puthjes
E mërzitur është vetmia Kur retë e pikëlluara në qiell
Prapë inatosen me ikjen e zogjve E mërzitur është dhimbja Përse nuk ka sy të tjerë që shohin Afshin e ngujuar në shpirtra E mërzitur është dashuria Kur e harrojmë emrin e luleve E mërzitur është ëndrra Nëse parakalojnë të gjitha hijet Diku afër vdekjes
Sa pak këndojmë për gratë tona! Për gratë E bukura e të mira, Që na përkëdhelin me duar të njoma Kur kthehemi nga rrugë të vështira.
Gabohemi shumë, Kur flasim e grijmë Rreth gotës me birrë, Rreth gotës me verë, Se gratë tona e humbën freskinë Se ishin të këndshme njëherë…
Jo, jo, s’humbet hijeshia e tyre, Mjafton të qëndrojnë pak në pasqyrë Dhe të duken prapë të njoma. E si të mos këndojmë Poetë, Për ato që kanë ditur në jetë Të lindin kreshnikë e peri, Jo në maternitet e në shtëpi Po edhe në korie e në arë, Duke prerë dru E duke hedhur farë?! / KultPlus.com
Më duhet një gjysëm ëndrre, e paëndërrta ime. Vë kokën në gjoksin tënd e aty përplasem te koka e një tjetri. Më duhet një gjysëm ëndrre. Shigjetat e orës së dorës tutje i shtyjnë kalimtarët, në ditë të rrëpirta tiranase. Shpirtra joshpirtra që shkojnë… Bri meje dikush flet me vete, pa e kuptuar besoj në rrëfimin e tij. Dikush, prej zhgënjimi të egër, mbërthen kryqe të reja. I hedh një gjysëm leku dhe blej kryqin tim. Tani që ta ngre më duhet një gjysëm ëndrre, e paëndërrta ime./ KultPlus.com
