Muaj: Dhjetor 2023

Histori dashurie

Posted on by Kult Plus

Nga Christina Peri Rossi
Përktheu: Elvi Sidheri

Për t’u dashuruar unë me ty,
spanjollët u desh ta pushtonin Amerikën
e gjyshërit e mi
të shpërnguleshin nga Xhenova me një anije tregtare dikur.

Për t’u dashuruar unë me ty,
Marksit iu desh ta shkruante Kapitalin e tij,
kurse Neruda, Odën kushtuar Leningradit.

Për t’u dashuruar unë me ty,
në Spanjë shpërtheu Lufta Civile,
ndërsa Lorkën e pushkatuan,
kur ishte kthyer nga një udhëtim në Nju Jork.

Për t’u dashuruar unë me ty,
Katulusi u dashurua me Lesbian,
Romeo ra në dashuri me Xhulietën gjithaq,
Ingrid Bergman xhiroi filmin Stromboli,
e Pier Paolo Pasolini “Njëqind Ditët e Salosë”.

Për t’u dashuruar unë me ty,
Lluís Llach këndoi “Els Segadors”,
e Milva poemat e Bertold Brecht.

Për t’u dashuruar unë me ty,
dikush mbolli një pemë qershie
pranë murit të kopshtit të shtëpisë tënde,
teksa Garibaldi përleshej në Montevideo.

Për t’u dashuruar unë me ty,
larvat u shndërruan në flutura
e gjeneralët morën pushtetin.

Për t’u dashuruar unë me ty,
u detyrova të arratisesha me varkë nga qyteti ku pata lindur,
kurse ti i bëje ballë Frankos ndërkaq.

Për t’u dashuruar ne të dy, në fund të fundit,
ndodhi gjithçka e mundshme në këtë botë

e qëkur më nuk duhemi
gjithçka është kaos.

(Christina Peri Rossi, poete e shquar bashkëkohore uruguajano-spanjolle, fituese e Çmimit Miguel de Cervantes në vitin 2021.) / KultPlus.com

Orkestra dhe kori i TKOB-së performojnë në Sofie të Bullgarisë

Posted on by Kult Plus

Muzikali “Callas and Onassis” ka bërë bashkë artistët e Teatrit Kombëtar të Operës dhe Baletit dhe artistët e Teatrit te Varnës në Bullgari një një bashkëpunim të sukseshëm që tërhoqi vëmendjen e publikut në Sofie.

Muzikali “Callas and Onassis” ka bërë bashkë artistët e Teatrit Kombëtar të Operës dhe Baletit dhe artistët e Teatrit te Varnës në Bullgari një një bashkëpunim të sukseshëm që tërhoqi vëmendjen e publikut në Sofie.

Pas suksesit që kjo vepër pati në skenën e TKOB-së, artistët shqiptarë morën këtë herë duartokitjet dhe vlërësimet e publikut bullgar, për talentin dhe profesionalizmin e treguar.

Kjo shfaqje me bashkëpunimin e TKOB-së dhe Teatrit të Varnës u ndoq nga afër edhe nga dy presidentët, presidenti bullgar Rumen Radev, dhe ai i Shqipërisë Bajram Begaj.

E pranishme për të parë nga afër këtë shfaqje në Bullgari, Drejtoresha e Përgjthshme e TKOB-së, Abigeila Voshtina, u shpreh se bashkëpunime të tilla i afrojnë më shumë dy vendet tona, duke treguar që artistët shqiptarë janë tashmë artistë të një niveli evropian.

“Prania jonë këtu vërteton edhe njëherë se muzika nuk njeh kufij, pasaportë dhe doganë, dhe vërteton edhe njëherë marredheniet e shkëlqyera mes dy vendet tona. Në Shqipëri ne kemi një shprehje “nuk bëhet festë pa miq” dhe jemi të nderuar që jemi këtu për të nisur së bashku edhe festimet e Vitit të Ri.

Shqipëria dhe Bullgaria kanë një histori të gjatë marrëdhëniesh kulturore, dhe shpresoj që këto bashkëpunime, ti intensifikojmë dhe ti çojmë më tej në të ardhmen, edhe në art e kulturë. Ne nuk do ndalemi deri në ndërkombëtarizimin dhe evropianizimin e Teatrit tonë, nëpermjet rritjes së cilesisë artistike dhe ritmit të shpejte.” – u shpreh zonja Voshtina.

Ajo theksoi se bashkëpunime të tilla do të vijonë edhe në të ardhmen, për ta bërë Teatrin e Operës dhe Baletit, një Teatër të të njohur ndërkombëtarisht./shqiptarja.com/KultPlus.com

148 vjet nga lindja e Kristo Luarasi, patrioti i cili hapi shtypshkronjën e parë për botime shqip në Bullgari

Posted on by Kult Plus

facebook sharing button

Një ndër patriotët e shquar të periudhës së Rilindjes Kombëtare dhe asaj të pas shpalljes së Pavarësisë, të cilët gjithë jetën e tyre e vunë në shërbim të çështjes kombëtare duke mos kursyer asgjë për të mirën e Shqipërisë, padyshim që është dhe Kristo Luarasi.

Pasi shërbeu disa kohë si mësues i gjuhës shqipe në fshatrat e krahinës së tij, emigroi në Bukuresht dhe më pas në Sofje të Bullgarisë, ku hapi të parën shtypshkronjë për shtypjen e librave, gazetave dhe revistave në gjuhën shqipe, të cilat më pas i shpërndanin falas kudo ku kishte shqiptarë.

Sipas dëshmive të nipit tij, Genc Luarasi, gjyshi i tij, Kristo Stefan Luarasi, u lind më 15 dhjetor 1875 në fshatin Luaras të rrethit të Kolonjës, prej nga është dhe origjina e hershme e familjes së babait të tij, Stefan Kicit, varri i të cilit ndodhet edhe sot në fshatin Zvininë të Korçës. Menjëherë pas mbarimit të shkollës, kur nuk ishte më shumë se 18 vjeç, me interesimin direkt të mësuesit të tij, Petro Nini Luarasit, Kristo ishte një nga ata djem kolonjarë që u përzgjodhën dhe u emëruan si mësues të gjuhës shqipe në nënprefekturën e Kolonjës, duke shërbyer në Vodicë dhe Luaras.

Po kështu, edhe gruaja e Kristos, Polikseni, e cila ishte një nga vajzat e vetme që u diplomua në shkollën e djemve në Korçë, shërbeu si mësuese në Shkollën e Vashave në qytetin e Korçës. Kristo Luarasi nuk shërbeu për shumë kohë si mësues në fshatrat e Kolonjës, pasi shkollat shqipe u mbyllën nga Porta e Lartë e Stambollit dhe ai u detyrua që të emigronte jashtë Shqipërisë. Fillimisht ai u vendos në Bukuresht të Rumanisë dhe më pas ai shkoi në Sofje të Bullgarisë, ku shqiptarët kishin ngritur koloninë e tyre. Pas disa viteve pune si tipograf në një shtypshkronjë bullgare, me paratë e kursyera, Kristo bleu vetë një shtypshkronjë, të cilës i vuri emrin “Mbrothësia” dhe e ktheu atë tërsisht në shërbim të shtypjes së librave në gjuhën shqipe.

Kristo, shtyp “Kalendarin Kombiar” në Sofje

Pas ngritjes së shtypshkronjës së tij, në vitin 1897, Kristo nisi botimin e Kalendarit Kombiar (Kombëtar), të cilin e botoi për 17 vjet me radhë. Për botimin e atij kalendari i cili u shpërnda kudo ku kishte shqiptarë, Kristo bashkëpunoi ngushtë me disa nga patriotët më të njohur shqiptarë të Rilindjes Kombëtare të asaj periudhe, duke botuar dhe shtypur aty gazetat shqipe: “Drita” dhe “Liria e Shqipërisë”, si dhe rreth 150 tituj librash të autorëve të njohur shqiptarë si: Naim, Sami dhe Mit’had Frashëri, Faik Konica, Sotir Qirjazi, Spiro Dine, etj. Në vitet 1896-1920, krahas shtypit periodik shqiptar, në atë shtypshkronjë u shtypën edhe mjaft libra shkollorë në gjuhën shqipe, shumica e të cilave më pas u shpërndanë falas në të gjitha viset shqiptare, dukë përfshirë edhe Kosovën. Gjatë atyre viteve që Kristo Luarasi kishte në pronësinë e tij atë shtypshkronjë, ai mbajti një ngarkesë të madhe duke punuar edhe si tipograf, botues, drejtor gazete etj, pa u shkëputur asnjëherë edhe nga publicistika, duke qenë një nga mbrojtësit e flaktë të çështjes shqiptare.

Në vitin 1809, pas shpalljes së Hyrjetit, Kristo u largua nga Sofja dhe u vendos në Selanik të Greqisë, duke menduar se aty do të ishte më afër Shqipërisë dhe do të ndihmonte më shumë në përhapjen e librave shqipe. Në qytetin e Selanikut ai e shtoi së tepërmi aktivitetin patriotik dhe në shtypshkronjën e tij arriti që të botonte deri në 60 tituj librash, gazetash dhe revistash në gjuhën shqipe, ndër të cilat edhe atë të Mihal Gramenos. Por, pas disa kohësh, në vitin 1911, ai u rikthye përsëri në Sofje, pasi në qytetin e Selanikut rrethanat politike që u krijuan, jo vetëm që nuk e favorizonin aktivitetin e tij patriotik, por e pengonin ndjeshëm atë. Një vit më vonë, në nëntorin e 1912-ës, ai përshëndeti shpalljen e Pavarsisë së Shqipërisë, së cilës i ishte kushtuar me të gjitha energjitë që nga rinia e tij. Në vitin 1915, Kristo Luarasi rinisi botimin e gazetës “Liri e Shqipërisë”, të cilën e mbajti deri në vitin 1920, kur pas mbajtjes së Kongresit të Lushnjes, ai vendosi dhe u rikthye përfundimisht në Shqipëri.

Rikthimi i Kristo Luarasit në Shqipëri në 1920-ën

Pas kthimit në Shqipëri, Kristo Luarasi u vendos familjarisht në Tiranë, duke u strehuar fillimisht në një shtëpi të familjes së njohur tiranase, Stërmasi. Aty ai banoi deri në vitin 1923, dhe në atë kohë ai bleu një shtëpi në Rrugën e Kavajës. Pasi u stabilizua në banesën e tij, diku afër sajë ai ngriti edhe shtypshkronjën (“Mbrothësia”) që kishte pasur në Sofje, e cila që nga ajo kohë e më pas filloi të njihej si: Shtypshkronja “Luarasi”. Ashtu si edhe në Bullgari, nga viti 1923 e deri në vitin 1947, në atë shtypshkronjë u shtypën me dhjetra tituj librash dhe tekste shkollore në gjuhën shqipe, si dhe mjaft nga botimet e enteve shtetërore të qeverive të atyre viteve.

Krahas tyre, gjatë asaj periudhe kohe dhe sidomos pas vitit 1934 kur ajo shtypshkronjë mori emrin “Shtëpia Botuese Luarasi”, aty u shtypën dhe u botuan edhe një sërë librash artistikë, gazetash e revistash, si: “Arsimtari”, “Flamuri”, Arësimi” (1922), “Shqiptari i lirë” (1923), “Ku vemi” (1924), “Shqipnia” (1926), “Mësuesi” (1927) “Bashkimi i Kombit” (1942), etj. Në Shtypshkronjën “Luarasi” u botuan edhe një sërë tituj librash të autorëve mjaft të njohur shqiptarë dhe të huaj, si: De Rada, Sterjo Spasse, Mit’hat Frashëri, Haki Stërmilli, Nexhat Hakiu, Thoma Floqi, Xhevat Belegu, Milto Sotir Gurra, Viktor Hygo, Honore de Balzak, Aleksandër Dyma, De Foe, Alfons Dode, Leon Tolstoi etj. Kristo Luarasi u nda nga jeta në vitin 1934 dhe që nga ajo kohë e më pas shtypshkronja dhe shtëpia botuese që ai kishte në pronësi, u administrua nga familja dhe të afërmit e tij. Jeta dhe vepra e patriotit kolonjar Kristo Luarasi, nuk u vlerësua vetëm gjatë viteve të Monarkisë së Zogut, por aktiviteti i tij patriotik në shërbim të ëështjes shqiptare u njoh dhe u vlerësua edhe nga regjimi komunist i Enver Hoxhës, i cili në vitin 1962 e dekoroi atë me Urdhërin e Flamurit të Klasit të Dytë për “Veprimtari Patriotike”.

Po kështu edhe pas viteve ’90-të, me rastin e 80-vjetorit të Shpalljes së Pavarsisë, ai i nderua me medaljen “Pishtar i Demokracisë”. Për jetën dhe aktivitetin patriotik të Kristo Luarasit, është shkruar gjerësisht në mjaft libra, gazeta, revista të vendit dhe të huaja, si dhe në botimet e Akademisë së Shkëncave të Shqipërisë dhe tekstet e historisë së Shqipërisë. Madje, Fan Noli në një fjalim të tij të mbajtur në një përvjetor të Shpalljes së Pavarsisë në SHBA, e ka konsideruar Kristo Luarasin si një nga 28 pionerët e krijimit të shtetit shqiptar. Ndërroi jetë më 8 korrik 1934 në Tiranë. / KultPlus.com

Thënie të George Orwell që ju bëjnë të shihni botën ndryshe

Posted on by Kult Plus

George Orwell ishte novelist, eseist, gazetar dhe kritik anglez. Ai ishte një njeri i fortë i cili shkroi për disa tema kryesore që lidhen me pikëpamjet politike dhe lëvizjet e kohës së tij.

Romanet e tij më të njohura janë Animal Farm dhe Nineteen Eighty-Four. Për fat të keq, ai nuk e mori për të shijuar suksesin e një viti të kaluar.

Puna e Orëell kishte një ndikim të madh në kulturën popullore dhe politike. Orëellian, i cili përshkruan një situatë, ide, apo gjendje shoqërore të identifikuar si destruktive për mirëqenien e një shoqërie të lirë dhe të hapur.

New York Times rendit Owell të dytin në listën e “50 shkrimtarëve më të mëdhenj britanikë që nga viti 1945” dhe në 2016,ndërsa një statujë e tij është vendosur përpara BBC-së në Londër.
Orwell kishte një ndjenjë të lartë morale dhe respekt për drejtësinë.

Ja thëniet më të njohura të tij:

“Në një kohë mashtrimi kur tregohet e vërteta është një akt revolucionar.”

“Mënyra më efektive e tyre për të shkatërruar njerëzit është të mohosh dhe të zhdukësh historinë e tyre.”

“Kush e kontrollon të kaluarën kontrollon të ardhmen. Kush kontrollon të tashmen kontrollon të kaluarën.“

“Nëse liria do të thotë asgjë për dikë, kjo do të thotë e drejta për t’u treguar njerëzve atë që ata nuk duan të dëgjojnë.“

“Përballë dhimbjes nuk ka heronj.“

“Fuqia është në grisjen e mendjeve njerëzore në copa dhe bashkimin e tyre përsëri në forma të reja të zgjedhjes suaj.“

“Thelbi i të qënit njerëzor është se njeriu nuk kërkon përsosmëri.“

“Zgjedhja për njerëzimin qëndron midis lirisë dhe lumturisë dhe për shumicën e madhe të njerëzimit, lumturia është më e mirë.“

“Realiteti ekziston në mendjen e njeriut dhe askund tjetër.“

“Njerëzit flenë në mënyrë paqësore në shtretërit e tyre natën vetëm sepse janë të gatshëm ta bëjnë këtë në emër të tyre.“

“Në tërësi qeniet njerëzore duan të jenë të mira, por jo shumë të mira dhe jo mjaft të mira gjatë gjithë kohës.“

“Ne e dimë se askush nuk e merr pushtetin me qëllim të heqjes dorë prej saj.“

“Nëse doni të mbani një sekret, duhet ta fshehni atë nga vetja.“

“Politikanët, mashtruesit, hajdutët dhe tradhtarët nuk janë viktima, por bashkëpunëtorë.“ / KultPlus.com

81 vjet nga vdekja e intelektualit të shquar shqiptar, Faik Konica

Posted on by Kult Plus

facebook sharing button

Sot përkujtohet 81 vjetori i vdekjes së Faik Konicës, shkrimtar, kritik letrar, publicist, eseist, përkthyes, një nga personalitet më të shquara të kulturës, letërsisë, e jetës politike shqiptare, një intelektual i dimensioneve evropiane.

Faik Konica lindi më 15 mars 1875 në Konicë. Pasi mori mësimet e para në vendlindje, ndoqi Kolegjin Jezuit Saverian të Shkodrës e më pas studimet e liceut perandorak francez të Stambollit. Pasi kreu shkollën e mesme në Francë, vazhdoi studimet në Dizhon për filologji romane dhe më pas u diplomua në universitetin e Harvardit të SHBA-së, ku mori gradën “Master of Arts”.

Më 1897, në Bruksel botoi numrin e parë të revistës politike kulturore e letrare “Albania”. Pas vajtjes së tij në Boston, së bashku me Fan Nolin, themelojnë gazetën Dielli, një organ i rëndësishëm i Federatës Panshqiptare “Vatra”.

Më 1912 në emër të Federatës Vatra, shkon në Londër për të mbrojtur interesat kombëtare shqiptare në Konferencën e Ambasadorëve në Londër. Më 1921, Konica zgjidhet kryetar i Federatës Vatra dhe me rimarrjen e drejtimit të gazetës Dielli, ai shkruante në një rubrikë të tijën “Shtylla e Konitzës”.

Më vitin 1926, Faik Konica emërohet Ministër Fuqiplotë i Shqipërisë në Shtetet e Bashkuara. Vdiq në Uashington më 15 Dhjetor 1942. Në vitin 1995, pas rënies së diktaturës komuniste, eshtrat e tij u sollën në Tiranë.

Me veprën e tij letrare e me shkrimet kritike, Konica pasqyron një njohje të thellë të mendësisë shqiptare, e jetës politike shqiptare. Gjatë veprimtarisë së tij është përpjekur për një gjuhë letrare të përbashkët dhe ndihmoi në pasurimin e zhvillimit të stilit letrar dhe publicistik të shqipes së shkruar. Krijimtaria e tij ka mbetur në pjesën më të madhe e botuar në shkrime të shtypit të kohës dhe në dorëshkrime.

Faik Konica mbetet një figurë qendrore dhe një pikë referimi në ecurinë e kulturës sonë moderne. / KultPlus.com

Xhubleta, mes së shkuarës dhe së ardhmes, domosdoshmëri, mbrojtja e veshjes së lashtë

Posted on by Kult Plus

Prej më shumë se një viti, arti i endjes së xhubletës, kësaj “pasaporte” të identitetit tonë kulturor, mbrohet nga UNESCO. Për historinë që kjo veshje e lashtë përfaqëson në vetvete por dhe sfidat që e presin për të ardhmen e saj, në Rektoraktin e UNISHK u zhvillua seminari i organizuar nga Instituti i Kërkimeve Rurale në bashkëpunim me Universitetin “Luigj Gurakuqi”, “Xhubleta, mes të shkuarës dhe të ardhmes”. Seminari shërbeu edhe për të prezantuar bashkëpunimin me një prej qendrave të rëndësishme të trashëgimisë kulturore botërore siç është Venecia.

“Është koha që dije bërja nga 10-15 gra të moshuara që e dinë disa copa-copa disa të gjithë procesin ta pasojmë tek 20-120-220 gra dhe vajza të zonës”, tha Zef Gjeta.

Studiuesja Luljeta Dano thekson rëndësinë e mbrojtjes së xhubletës. Xhubleta është një veshje që nxjerr në pah bukurinë e grave malësore. Ajo është e shenjtë për ata që e veshin atë.

Xhubleta, veshja tipike e zonave të veriut, cilësohet si një prej kostumeve më të rralla popullore, me disa lloje e karakteristika, prerjeje e qepjeje, sipas zonave dhe moshave të grave që e vishnin. / KultPlus.com

24 vjet më parë shqiptarët u shpallën “pakicë gjuhësore etnike” në Itali

Posted on by Kult Plus

Më 15 dhjetor 1999, shqiptarët në Itali u njohën si një pakicë gjuhësore etnike.

Njohja juridike e popullsisë me origjinë shqiptare e mërguar në Italinë e Jugut, bazohet në ligjin kornizë nr. 482. Statusi i pakicës gjuhësore mundëson mësimin e gjuhës shqipe në shkollat fillore dhe të mesme, krahas përdorimit të saj zyrtar në administratën shtetërore, në biblioteka, në shërbime publike etj.

Popullata shqiptare u nis në mërgim drejt Italisë me vendosjen e vendit nën pushtimin otoman. Pavarësisht represionit asimilues, arbëreshët ruajtën me ngul traditën, kulturën dhe simbolet arbërore.

Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave sjell foto nga vizita e një grupi arbëreshësh të Italisë gjatë vizitës në Shqipëri. Gjithashtu promemorien drejtuar kryetarit të delegacionit shqiptar në Konferencën e Paqes në Paris nga arbëreshët e Palermos, të cilët shprehnin dhimbjen për dhunimin e të drejtave të Shqipërisë./ atsh / KultPlus.com

Tragjizmi i “Hypatia”, gruas së madhe të shkencës që ra pre e një mosmarrëveshjeje politike, u masakrua dhe u poshtërua nga fanatikët

Posted on by Kult Plus

Kryevepra e Tabacchi është një homazhe prekëse për astronomen, matematikanen dhe filozofen klasike, Hypatian e Aleksandrisë (rreth 350/370 – 415 pas Krishtit), e cili ishte kreu i Shkollës Neoplatonike, dhe njëkohësisht një grua me ambicie të jashtëzakonshme për shkencën. Nga vepra e Hypatias ka mbetur pak, por fama e zezë e mënyrës se si ajo vdiq ka udhëtuar në kohë si një akuzë. Ajo vdiq si rezultat i një mosmarrëveshjeje midis guvernatorit romak Orestes, Aleksandria, dhe Kirili, peshkopi i zellshëm i Aleksandrisë. Atë e tërhoqën zvarrë në një kishë dhe e vranë me gurë, para se ta copëtonin, duke i gjymtuar trupin dhe duke i djegur gjymtyrët.

Duke cituar vrasjen e saj mizore, historiani i kishës së krishterë, Sokrati Scholasticus, shton: “Sigurisht që asgjë nuk mund të jetë më larg nga fryma e krishterimit sesa përligjja e masakrave, luftimeve dhe përdhosjeve të këtij lloji”. Vrasja e saj u pa nga bashkëkohësit si një gjë e neveritshme, dhe më vonë, u interpretua si shenjë e vdekjes të qytetërimit klasik. Falë dogmave dhe paradigmave plotësisht të gabuara, shumë si Hypatia e Aleksandrisë janë sakrifikuar gjatë historisë së qytetërimeve, sepse feja kishte frikë nga dija si djalli nga drita. Dhe ato kishin një të drejtë të pamohueshme, sepse sa më injorantë të jenë ata që u duhen atyre, aq më lehtë u besojnë dënglave dhe më kollaj sakrifikojnë jetën për ta. Padija, vuajtja dhe dhimbja, kanë shërbyer si ushqim për të keqen që banon në këtë botë, që në kohët më të largëta.

Këtë zë të fuqishëm të denoncimit dhe dënimit të aktit mizor, e ka shprehur në mënyrë shumë kuptimplote, skulptori Odoardo Tabacchi. Mjeshtri kap momentin para vdekjes së hidhur e Hypatias. Lidhur në një kolonë me një pllakë mbajtëse e mbishkruar me emrin e saj, Hypatia përballet me fatin e e tmerrshëm me shprehjen e tronditjes së thellë, që artisti e ka përcjellë përmes vështrimit pikëllues, tendosjes së gjymtyrëve dhe përpjekjes për të mbetur e pastër. Hypatia e zhveshur nga Tabacchi, mishëron akuzën që ai bën ndaj atyre që nuk u mjaftuan me masakrimin e saj, por deshën edhe ta turpëronin duke e zhveshur, ta poshtëronin bashkë me të edhe dijen, shkencën, progresin.

Kjo skulpturë është një kujtesë e fatit tragjik të intelektualëve të histori që ishin në kundërshtim me ideologjinë brutale dhe të parë nga një lente moderne, është, ndoshta, një simbol i shtypjes së grave, i mishëruar te Hypatia, e cila ishte një shembull i rrallë i një figure publike femërore, në kohë të vështira dhe të largëta të lashtësisë ku roli i gruas padyshim që duhej flakej në periferi të interesit për shkencën dhe filozofinë, që ishte ekskluzivitet i dijetarëve burra.

Odoardo Tabacchi donte t’a përjetësonte në artin e madh të tij këtë grua të madhe që të mund të rizgjonte disi ndërgjegjen e fjetura ndaj këtyre personalitete e ikonike.

Puna e mermerit të skulptorit është pjesë e një grupi veprash të tij kushtuar temës së tragjedive njerëzore dhe reagimeve emocionale që përfshin ata. Kjo seri skulpturash mund të gjurmohet gjithashtu tek On the Rivers of Babilon, në të cilën i riu hebre hidhërohet për fatin e Jeruzalemit dhe Ugo Foscolo pas Traktatit të Campo Formio.

Përgatiti: Albert Vataj
Foto: #Wikipedia. / KultPlus.com

El Pais i kushton një artikull të veçantë suksesit të inxhinieres Mira Murati

Posted on by Kult Plus

Gazeta prestigjioze franceze “El Pais” i ka dedikuar një artikull të veçantë inxhinieres shqiptare, Mira Murati, e cila pak javë më parë u përzgjodh nga Financial Times si një nga 25 gratë më të fuqishme në botë, përcjell albinfo.ch.

El Pais përshkruan në këtë artikull rrugëtimin dhe suksesin e pakrahasueshëm të Muratit në sektorin e teknologjisë së Inteligjencës Artificiale.

Inxhinierja shqiptare, e cila është shefe e teknologjisë në kompaninë OpenAI, cilësohet nga gazeta franceze si një nga gratë e pakta që posedon këtë pushtet që dominohet tradicionalisht nga burrat.

Murati nga Vlora e Shqipërisë ka qenë një nga akterët kryesorë në OpenAI, një kompani që pak kush dinte për të një vit më parë, dhe sot vendos ritmin në industrinë e AI-s, shkruan El Pais. / KultPlus.com

David Stanaj, shqiptari që la gojëhapur të gjithë me performancën e tij në Grand Opry (VIDEO)

Posted on by Kult Plus

David Stanaj është shqiptari i cili po bënë shumë zhurmë në Amerikë.

Me zërin e tij këmbues dhe më ngjyra, ai impresionoi dhe la gojëhapur të tranishmit dhe jurinë në Grand Opry, shkruan albinfo.ch.

Ai pa dyshim është një tregim suksesi shqiptaro-amerikan në fushën e muzikës.

David Stanaj u duartrokit për performancën e tij të fundit në Grand Opry me Noel-Ai. / KultPlus.com

@tommeeprofitt

Go watch the full clip of “Noel” + grab your tickets to see @Stanaj perform at The Birth Of A King Live at the Opry next week in Nashville – all available at the link in my bio! #TheBirthOfAKing #Christmas #ChristmasMusic #Noel

♬ original sound – Tommee Profitt

Presidentja Osmani: Serbia s’është e interesuar për përmbyllje të dialogut – politika e Vuçiqit si ajo e Millosheviqit

Posted on by Kult Plus

Presidentja e vendit, Vjosa Osmani, në adresimin e saj në kuvend, ka thënë se sulmi i 24 shtatorit ishte tregues i qartë se Serbia dhe nomenklatura aktuale politike e saj nuk është e interesuar as për paqe, as për fqinjësi të mirë e as për përmbyllje të procesit të dialogut.

E para e shtetit të Kosovës tha se politika e sotme e presidentit serb, Aleksandar Vuçiq, është politika e djeshme e kasapit të Ballkanit, Sllobodan Millosheviq.

“Fatkeqësisht, politika e sotme e Vuçiqit është politika e djeshme e Millosheviqit. Prandaj, ambiciet hegjemoniste nuk kanë marrë fund. Banjska ishte vetëm një paralajmërim, e Serbia nuk do të heq dorë nga planet e saj të errëta”.

“Në esencë, Serbia me veprime të tilla, po e godet gjithë Evropën, sepse po punon për interesa të faktorëve malinjë që kanë për qëllim ta godasin BE-në e NATO-n përmes destabilizimit të Ballkanit Perëndimor”, tha Osmani, njofton Klankosova.tv.

Osmani tutje tha se pavarësisht nga synimet e Serbisë, Kosova do të jetë këtu siç ka qenë më 24 shtator “dhe siç do të jemi çdo ditë e përgjithmonë për t’u bërë gardianë të Republikës sonte”./KlanKosova/KultPlus.com

Presidentja Osmani: 2023-ta ishte jo e lehtë për Kosovën – Banjska, situata më e rrezikshme prej pavarësisë

Posted on by Kult Plus

Presidentja e vendit, Vjosa Osmani, në adresimin e saj në kuvend ka thënë se viti që po e lëmë pas ishte jo i lehtë për Kosovën.

Ajo tha se viti 2023 ishte vit i ballafaqimit me vështirësi, në veçanti në fushën e sigurisë, ku përmendi agresionin e 24 shtatorit në Banjskë, për të cilin tha se ishte situata më e rrezikshme që nga shpallja e pavarësisë.

“Një grup terrorist i financuar, trajnuar dhe mbështetur nga Serbia e mbi të gjitha i urdhëruar nga lidershipi i këtij shteti, kreu akt agresioni me plan të qartë që të aneksohet veriu i Kosovës dhe të shkaktohet destabilizim i të gjithë rajonit”.

“Në këtë ditë, Kosova u përball me një agresor, tinëzar në veprim por të dukshëm në ambicie, me synimin e qartë të cenimit të themelit të shtetit tonë, Republikës për të cilën ranë shumë dëshmorë ndër breza”.

“Ky sulm i cili në vazhdën e ideve e planeve shoveniste të Serbisë, ekspozoi sërish fytyrën e vërtetë e fqinjit tonë verior, ëndërr e përhershme e të cilit mbetet realizimi i konceptit fashist të botës serbe”, tha Osmani, njofton Klankosova.tv.

E para e shtetit tha se plani famëkeq për destabilizimin e Kosovës dhe rajonit mori përgjigjen e merituar, teksa tha se terroristët vranë rreshterin Afrim Bunjakun, ndaj i cili u bë dëshmori më i ri në historinë e Kosovës.

“Ata vranë një, por mobilizuan mijëra djem e vajza nga radhët e policisë sonë të cilët po atë ditë dhanë mesazh të qartë, Kosova nuk zmbrapset, Kosova nuk thyhet dhe Kosova do t’i mbrojë kufijtë e saj në çdo cep dhe me çdo kusht”.

“Askush dhe asgjë nuk do ta largoj Kosovën nga aspiratat e saj legjitime për ta shtrirë sundimin e ligjit në të gjithë territorin tonë. Askush dhe asgjë s’do ta largojë Kosovën nga përpjekja e çdo ditshme që këtë vend ta bëjmë të sigurt dhe dinjitetshëm për të gjithë qytetarët e saj, pa dallim”, tha Osmani./klankosova/KultPlus.com

Bebe Rexha do të këndojë himnin e Kupës së Botës për klube (VIDEO)

Posted on by Kult Plus

FIFA ia ka besuar artistes shqiptare Bebe Rexha himnin për Kupën e Botës për Klube 2023 që po zhvillohet në Arabinë Saudite. Organizmi ndërkombëtar i futbollit ka bërë publike edhe këngën e interpretuar nga ylli i pop-it.

“It’s On” titullohet kënga dhe i bën jehonë futbollit. Bebe Rexha ka qenë katër herë e nominuar për çmimet “Grammy” dhe njihet për hitet e saj që kanë pushtuar klasifikimet botërore të muzikës, sjell talentin e saj në “It’s On”, duke kapur thelbin e turneut elitar botëror të futbollit të klubeve, që ofron një sfond perfekt për dramën dhe emocionin në fushë, shkruan FIFA.

Turneu filloi më 12 dhjetor, ku Fluminense, Manchester City, Urawa Reds, Al Ahly, Club Leon, Auckland City dhe Al Ittihad do të përballen kokë më kokë, dhe kulmon me finalen më 22 dhjetor.

Duke diskutuar mbi “It’s On”, Bebe Rexha u shpreh:

“Krijimi i një kënge për FIFA-n këtë vit ka qenë një mundësi e pabesueshme, njëherë në jetë dhe jam aq e emocionuar që fansat të dëgjojnë këtë këngë himnike ndërsa luhet gjatë FIFA Club World Cup.” / KultPlus.com

MSN: Shqipëria mes vendeve më spektakolare në botë

Posted on by Kult Plus

Një botë larg… Megjithëse mund të jetë e vështirë të bësh pushime këto ditë pa turma bashkudhëtarësh që lëvizin rreth teje, ka ende disa vende jashtëzakonisht të largëta dhe të pacenuara për të eksploruar, sipas një artikulli të botuar në `MSN Travel`.

Nga luginat mahnitëse të Shqipërisë deri në gjiret e pasura me kafshë të egra të Antarktidës.

Shqipëria është renditur mes 28 vendeve të pacenuara dhe spektakolare të Tokës, të cilat premtojnë një udhëtim të paharrueshëm për çdo vizitorë.

Shqipëria

Shqipëria është një vend jashtëzakonisht i bukur në Evropën Juglindore.

Ajo ka një vijë bregdetare verbuese dhe reliev të thyer.

Dhe për momentin, pikat më të bukura turistike janë, liqeni marramendës i Komanit, lugina piktoreske e largët e Valbonës dhe qyteti i Beratit, pjesë e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s.

Një qytet i mrekullueshëm i përjetshëm në Shqipërinë qendrore ku shtëpitë osmane të rreshtuara në shpatin e kodrës nën kështjellën e shekullit të XIV, kanë mbetur të paprekura./atsh/KultPlus.com

“Bebëzat e Mallit”, ekspozita unike për fëmijët e vrarë gjatë luftës në Kosovë vjen më 19 dhjetor

Posted on by Kult Plus

 

Kujtimet e fëmijëve dhe për fëmijët në luftë ofrojnë një hapësirë në të cilën shumëllojshmëria e përvojave të luftës bëhet e dukshme dhe e prekshme për audiencën e gjerë popullore dhe burim për informim të diskutimeve publike rreth arkitekturës institucionale për rehabilitim, njohje, kompensim dhe memorializim. Bazuar në rrëfimet e librit të kujtimit “Fëmijëri të rrëmbyera”, të botuar në vitin 2022, Ministria e Drejtësisë, Integra, forumZFD programi në Kosovë dhe Qendra Burimore për Persona të Zhdukur do të instalojnë një ekspozitë unike për fëmijët e vrarë, të zhdukur me dhunë dhe të afektuar nga lufta e fundit në Kosovë me titull “Bebëzat e Mallit – “Oj mam… a po na sheh midis luleve sa mirë jena? Dritë, dritë, dritë, lule, livadhe, qaq t’u keshë ata, t’u nga!”

Koncepti kuratorial i Vesa Sahatçiut për ekspozitën “Bebëzat e Mallit”, që e ka marrë emrin nga një poezi me të njëjtin titull të poetit modern të shekullit të 20-të, Enver Gjerqekut, fokusohet në disa elemente të rrëfimeve që duket se funksionojnë si mënyrë e ruajtjes së kujtimeve dhe si veprime, thuajse rituale, me të cilat familjet gjejnë ngushëllim dhe kërkojnë të bëjnë paqe me humbjen e fëmijës, apo të anëtarëve të familjes. Për më tepër, kjo ekspozitë pyet: Si flasim për humbjen? Si flasim, si mendojmë dhe si e përfaqësojmë humbjen kolektive? Humbjen që përfshinë jo vetëm individët, por komunitetet e tëra?

Hapja e ekspozitës do të bëhet më 19 dhjetor 2023, në ora 18:00h, në Ndërtesën e ish-Rilindjes në Prishtinë.

Ky projekt është implementuar nga Ministria e Drejtësisë, Integra, forumZFD programi në Kosovë dhe Qendra Burimore për Persona të Zhdukur, mbështetur nga National Endowment for Democracy, Fondi për Zhvillim Komunitar, Ambasada e Suedisë, Ministria Federale për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim (BMZ), Rockefeller Brothers Fund. / KultPlus.com

Presidentja sot mban fjalimin vjetor para Kuvendit

Posted on by Kult Plus

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani sot do të mbaj fjalimin vjetor në Kuvendin e Kosovës.

Fjalimin e saj para kuvendit presidentja Osmani do ta mbajë, duke filluar nga ora 11:00.

Presidentja Osmani do të mbajë këtë fjalim para Kuvendit sipas një obligimi kushtetues, që e detyron presidentin të dalë para deputetëve të paktën një herë në vit./KultPlus.com

Hapet thirrja për muzikantët e rinj në programin “OneBeat Balkans 2024“

Posted on by Kult Plus

Është publikuar thirrja për pjesëmarrës në programin “OneBeat Balkans 2024“, me qëllim që të mblidhen muzikantë të rinj të moshës 19-35 vjeç, qytetarë të shteteve në vijim nga: Bosinia dhe Hercegovina, Shqipërisë, Kroacisë, Kosovës, Malit të Zi, Maqedonisë së Veriut, Serbisë, dhe ShBA-së.

Prej 6 deri më 26 mars 2024, ky grup muzikantësh do të luajë së bashku, do të krijojë muzikë të re, dhe do të udhëtojë nëpër Ballkan duke e shpërndarë frymën e bashkëpunimit, komunitetit, dhe barazisë.

Linku për të aplikuar është https://forms.gle/zZw8wn5yW6PZLFiY6 dhe afati i fundit është data 20 dhjetor 2023.

OneBeat Balkans do t’i mbledh 12 muzikantë të angazhuar në shoqëri, të cilët së bashku do të prodhojnë muzikë dhe përmbajtje shumëdisiplinare, të udhëheqin punëtori publike, dhe ta përdorin artin si mjet pajtimi dhe zhvillimi ekonomik në pjesët e përçara të Ballkanit. Programi zgjat për 20 ditë, nga 6 deri më 26 mars, 2024, dhe përfshin periudhën e rezidencës muzikore në Prizren, e cila do të ndjeket nga një turne koncertesh në Prishtinë dhe Beograd. OneBeat Balkans është pjesë e projektit të gjerë global OneBeat, i krijuar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës si nismë e Byrosë për Edukim dhe Çështje Kulturore e Departamentit të Shtetit Amerikan dhe prodhohet nga Bang on a Can’s Found Sound Nation. OneBeat Balkan është inkubator muzikor, ku muzikantët nga e gjithë bota krijojnë projekte bashkëpunuese të dizajnuara për të pasur ndikim pozitiv në komunitetet lokale dhe globale.

Me një numër të madh pjesëmarrësish në të kaluarën, është krijuar hapësira që të organizohen programe OneBeat jashtë ShBA-së, dhe kështu filloi OneBeat Balkans. Edicioni i parë u mbajt në vitin 2019, i drejtuar nga Balkan Art Zone me ish-pjesëmarrësin Bajram Kafu Kinolli si themelues i programit.

Është e rëndësishme të theksohet së edukimi formal muzikor nuk është i domosdoshëm për të aplikuar për OneBeat Balkan. Po ashtu, projekti nuk ka kufizime për nga zhanri: muzikantët që bëjnë muzikë tradicionale ose folklorike, hip hop, xhaz, eksperimentale, elektronike a klasike, dizajnerë muzikorë dhe artistë multimedialë, të gjithë janë të ftuar të aplikojnë. Çfarë duhet të dini për OneBeat Balkans: Bashkëpunimi është qendror. OneBeat Balkans ua jep muzikantëve mundësinë të bashëpunojnë me projekte të reja dhe të gjurmojnë tradita të reja muzikore. / KultPlus.com

“Nga artet dhe zanatet në produkte dizajni”, panairi kushtuar fuqizimit ekonomik të grave

Posted on by Kult Plus

Në qendrën Destil u zhvillua një panair i fokusuar tek aftësitë krijuese dhe tregtare të grave. Ky panair ishte finalizimi i trajnimeve të ndryshme pjesë e projektit “Fuqizimi Ekonomik i Grave dhe perspektiva gjinore në zinxhirin e vlerave të biznesit”.

Projekti trajton çështje të barazisë gjinore dhe fuqizimit ekonomik të grave në mes të pasojave dhe sfidave të pandemisë COVID-19 dhe ndryshimeve klimatike. Ky projekt mbështetet nga Gender Equity and Equality Action (GEEA) i Departamentit të Shtetit. Projekti është implementuar nga Qendra Aleanca Gjinore për Zhvillim, në territorin e Bashkisë Tiranë dhe me qëllim fuqizimin e grave sipërmarrëse. 

Projekti është përqëndruar në disa sektorë të veçantë si artizanati, agroturizmi, tekstilet dhe prodhimi i vajit te ullirit, duke reduktuar pasiguritë me të cilat gratë përballen përmes një analize gjinore të zinxhirit të vlerave të biznesit.

Për të arritur në këtë stad, u deshën 27 trajnime, ndër të cilat: 4 për marketingun; 21 për fuqizimin ekonomik, buxhetin, bankat e sigurimet; 1 trajnim për tregtinë elektronike; 1 trajnim për rritjen personale të grave sipërmarrëse.

Gjithsej u trajnuan 453 gra sipërmarrëse nga 24 ekspertë të sektorëve të ndryshëm./ atsh / KultPus.com

Piktorët e Jugut ndalen në Galerinë e Artit në Sarandë

Posted on by Kult Plus

Ekspozita “Paskali, artistët e Jonit dhe mureve të gurta”, me vepra të përzgjedhura të pikturës prej fondit të Galerisë Kombëtare u çel në galerinë e qytetit bregdetar të Sarandës.

Ministrja e Kulturës, Elva Margariti bën të ditur se, veprat e ekspozuara vijnë në këtë ekspozitë nën kurimin e studiueses Suzana Varbarica.

Sipas saj, ekspozita krahas, vizitorëve dhe artëdashësve fton sidomos të rinj, që duan të mësojnë më shumë për vlerat dhe emrat e rëndësishëm në artet pamore.

“Rreth veprave të një koleksioni të pasur, ku spikasin emrat e Paskalit, Paços, Dhramit, Dilos, Shimës, Haxhiut, Kamberit, Shabanit, Jonuzit etj. zhvillohen orë edukimi me nxënës shkollash, që na mbushin me optimizëm për artistët dhe publikun e së ardhmes”, tha Margariti./atsh/KultPlus.com

Biletat

Posted on by Kult Plus

Nga Ndue Ukaj

Biletat

Biletat i blejmë me çmimet që i përcakton tregu.
I kalkulojmë ndjenjat, mërzinë dhe gëzimin;
dashurinë minus mungesën e saj
dhe shohim se matematika shpie në rezultate të gabuara.

Të hutuar nëpër stacione ardhjesh e pritjesh gabojmë rrugën.
Presim trenin që shpie kah gëzimi, por ai na çon në dyert e trishtimit.
Pastaj të hutuar kthehemi prapa dhe e shohim se kemi humbë shumë.
Një termin pune, një kafe me personin e dashur që e prisnim gjatë
apo pjesën e fundit të një romani që e lamë pa përfunduar.

E mbyllim ditën dhe biletat i gjuajmë në hedhurina,
por nesër sërish na duhet një biletë e re.
Një rrugë për të parë piktura madhështore në Luver,
ose një shëtitje në mrekullitë e Romës
apo një përqafim buzëmbrëmje te deti i kujtimeve të mira.

Kur mbaron java, pushojmë dy ditë.
Dhe të dielën në mbrëmje i bëjmë llogaritë, si fëmija detyrat e shtëpisë:
parat janë harxhuar, muaji ka edhe ca ditë.
Duhet të blejmë biletën mujore për më shumë dashuri;
apo për dhimbje më të gjatë.
Në fund të muajit kalkulatori i ndjenjave bie përtokë
dhe përnjëherë çohemi peshë.
Muaji që vjen është më i mirë- vjen pranvera dhe ditët janë të gjata,
ose bie pikëllimi dimëror dhe netët janë të trishta.

Biletat i blejmë me çmimet që i përcakton tregu
dhe të hutuar shtegtojmë në stacione pritjesh
presim ditën e re që t’i mbyllim portat e gabuara.

Shkojmë në teatër dhe e marrim biletën për dëfrim,
por Tartufi na tregon se shpirti koprrac i botës jeton në çdo kohë.
Pastaj gudulisim vetveten dhe s’i hapim bebëzat të shohim
të vërtetën në sy, sepse hipokrizia është e modës.
Një ditë tjetër Hamleti ngjitet në skenë
i llastuar dhe me shikimin e mprehtë, pëlcet nga pezmi.
Ai sheh shumë fantazma që gërvishtin rrobat e lirisë,
dhe një tabelë me shënime të zhubravitura,
ku thuhet se gjithmonë varet prej nesh çfarë statistikash bëjmë,
ku e ngulim flamurin e mërzisë dhe ku atë të gëzimit./KultPlus.com

Pemët më të bukura të Krishtlindjeve në të gjithë Evropën

Posted on by Kult Plus

Pemët e Krishtlindjeve janë ndër elementët më të veçantë që mund të gjesh në qytetet evropiane gjatë festimeve të fundvitit.

Njëra më e bukur se tjetra, secila prej tyre është simbol i kulturës dhe festimeve të Krishtlindjeve në shtëpitë e vendasve, shoqëruar nga vera e ngrohtë dhe ëmbëlsirat… Të gjithë janë krenarë për pemën e tyre të Krishtlindjes, qofshin të rinj apo të vjetër.

Nëse keni vendosur të festoni Krishtlindjet në Gjermani, Francë, Austri, Britani të Madhe, Belgjikë, Poloni, Zvicër, Spanjë, Itali apo kudo tjetër në Evropë, European Best Destinations të cilës Top Channel i referohet ofrojmë një listë të pemëve më të bukura të Krishtlindjeve në Kontinentin e Vjetër.

Nëse do të udhëtoni këtë fundvit, ju ftojmë të mos e humbisni këtë mundësi për të zbuluar pemët më të mira të Krishtlindjeve në Evropë.

‘Sonte hesht qyteti, shiu do të fillojë, kërkoj shikimin tënd në errësirë’ (VIDEO)

Posted on by Kult Plus

B.B. Poqi ka realizuar shumë këngë dhe shumë albume të cilat u bënë hite të mëdha në rajonin ku flitet shqip.

Këngëtari dhe autori i shumë këngëve, i cili fillimisht formoi bendin “Babillon“ me të cilin i incizoi disa këngë si “Babillon“, “Ti je një iluzion“, “Edhe një natë si kjo“ dhe e fundit “Diku pranë shtëpisë time“, më vonë ai u nda nga bendi dhe vazhdoi karrierën si solo këngëtar.

Sonte po e rikujtojmë njërën nga këngët e famshme të tij, “Ti je një iluzion”. /KultPlus.com

2023-shi drejt përfundimit, ja cilat janë 20 filmat më të mirë për këtë vit

Posted on by Kult Plus

Viti 2023 është drejt mbylljes, ndërsa as gjatë këtyre muajve nuk kanë munguar filmat që kanë bërë bujë në treg.

BBC ka vëzhguar një seri filmash të cilat kanë hyrë në tregun kinematografik për vitin 2023.

Detajet kanë bërë diferencën, ku në renditje kanë kryesuar 20 prej prodhimeve kinematografike. Më poshtë do të gjeni filmat të cilat kanë kryesuar:

Saint Omer

Saint Omer është një film dramatik i vitit 2022 me regjisore Alice Diop. Në film personashi Rama (Kayije Kagame), një romanciere shtatzënë, që shkon në qytetin e Shën Omerit për të dëshmuar gjyqin e Laurence Coly (Malanda), një grua senegaleze e akuzuar për vrasjen e fëmijës së saj 15 muajsh. Regjisorja franceze e bazoi dialogun e saj në transkriptet e gjykatës, por rezultatet shkojnë përtej fakteve duke krijuar një film magjepsës me dy gra të forta në ekran.

Holy Spider

Filmi Merimanga e Shenjtë e regjisorit iranian Ali Abbasit bazohet në historinë e vërtetë të një burri të martuar (Mehdi Bajestani), i cili vrau 16 punonjëse seksi në qytetin e Iranit në vitin 2000- 2001. Në rolin kryesor luan Zar Amir Ebrahimi, e cila heton krimet. Kthesa provokuese është se disa qytetarë dhe politikanë e shohin vrasësin si një hero lokal në një kryqëzatë morale.

Polite Society

Filmi i Nida Manzoor është një nga komeditë më argëtuese tw vitit 2023. Regjisorja britanike ka zgjedhur të krijojë një heroinë adoleshente të quajtur Ria (Priya Kansara), me prejardhje pakistaneze, e cila ka vendosur të ndjek artet marciale. Filmi bëhet interesant  kur motra e madhe e Rias, Lena  vendos të martohet me një burrë të pasur, për të cilin ajo dyshon se nuk është ashtu siç duket. Komedia ndërthur të gjithë elementët e tij, nga skemat komike të Ria-s për të penguar dasmën, deri te skena e saj e kërcimit gati për Hollywood.

How to Blow Up a Pipeline

Frymëzuar nga libri i Andreas Malm, ky film thriller i vitit 2022 prezanton një grup eko-aktivistësh që po planifikojnë të bombardojnë një tubacion nafte në Teksasin Perëndimor. Ata të gjithë janë prekur nga ndotja, lakmia e korporatave dhe kriza klimatike, dhe besojnë se kjo është e vetmja mënyrë për të luftuar. Regjisori amerikan Daniel Goldhaber vë në fokus një grup prej tetë të rinjsh të cilët ndërmarrin veprime ekstreme në adresimin e krizës klimatike.

Past Lives

Filmi i Celine Song është një romancë që hedh poshtë klishet e zhanrit. Nora (Greta Lee) dhe Hae Sung (Teo Yoo) janë dy shokë klase të lidhur shumë me njëri-tjetrin, deri në momentin që  familja e Norës emigron në Kanada dhe shoqëria e tyre ndahet. Vite më vonë, kur ajo është e martuar dhe jeton në New York, Hae Sung rihyn në jetën e saj. Filmi ndërthur historinë e dashurisë së Norës shumë kohë më parë për Sung si edhe martesën e saj me bashkëshortin Arthurin (John Magaro).

Suzume

Suzume është një film i animuar japonez i vitit 2022. Filmi flet për një nxënëse adoleshente e cila zbulon se dyert në qytetet e braktisura të Japonoë përdoren për një dimension tjetër. Adoleshentja Suzume sëbashku me të riun Souta Munakata parandalojnë një sërë fatkeqësish që ndodhin në të gjithë Japoninë. Regjisori i filmit Makoto Shinkai në këtë film balancon fantazinë magjike me ngrohtësinë, si dhe humorin dhe shqetësimin e thellë për vendin e tij.

Oppenheimer

Filmi i mrekullueshëm i Christopher Nolan është ndër më të mirët e karrierës së tij. Ai kombinon të gjithë elementët që ka sjellë në filmat e tjerë me veprimin e paqëndrueshëm të trilogjisë “The Dark Knight”. Aty luan Cillian Murphy në rolin e J. Robert Oppenheimer, fizikanti teorik amerikan i cilësuar si “babai i bombës atomike” për rolin e tij në Projektin Manhattan. Bazuar në biografinë “American Prometheus” të vitit 2005 nga Kai Bird dhe Martin J. Sherwin , filmi kronikon karrierën e Oppenheimer, me historinë e fokusuar kryesisht në studimet e tij, drejtimin e Projektit Manhattan gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe rënien e tij përfundimtare nga hiri.

Broker

Filmi ndërmjetësi është po aq i hidhur dhe i nuancuar sa filmat e mëparshëm nga Hirokazu Koreeda dhe gjithashtu vepra e tij më qesharake, më e pëlqyeshme për turmën. Prodhimi i parë korean i shkrimtarit dhe regjisorit japonez është një film romantik rrugor që të kujton Little Miss Sunshine. Song Kang Ho luan një pronar lavanderie në Busan. Me ndihmën e një djaloshi ai u shet foshnjat e padëshiruara çifteve që duan të anashkalojnë procesin ligjor të birësimit, por vetëm pasi të jetë i kënaqur se ata janë prindërit idealë për fëmijën.

Anatomy of a Fall

Fituesja e Palmës së Artë të këtij viti në Festivalin e Filmit në Kanë. Dama e regjisores Justine Triet tregon historinë e një shkrimtareje të akuzuar për vrasjen e bashkëshortit të saj. Një film i bërë me qartësi të jashtëzakonshme edhe pse eksploron një kërkim për të vërteta që mund të mos gjenden kurrë. Sandra Huller luan të akuzuarin, i quajtur gjithashtu Sandra, bashkëshorti i së cilës u rrëzua për vdekje nga dritarja e shtëpisë së tyre në Alpet Franceze.

Reality

Realiteti është një film dramatik amerikan i vitit 2023 me regji të Tina Satter dhe James Paul Dallas. Në qershor 2017, agjentët e FBI-së vizituan shtëpinë e zbulueses amerikane Reality Winner që kishte nxjerrë një dokument të klasifikuar në shtyp. Filmi debutues i Tina Satter dramatizon takimin e tyre, me Sydney Sweeney në rolin kryesor dhe dialogu i marrë me shumicë nga regjistrimet e bëra në atë kohë. Çfarë do të thotë kjo është se marrja në pyetje e ulët ka përsëritjet dhe hezitimet e të folurit aktual, gjë që e bën filmin të duket afër realitetit.

Killers of the Flower Moon

Eshtë një film dramë amerikan i vitit 2023, me regji dhe bashkëprodhim nga Martin Scorsese i cili sëbashku me Eric Roth.shkroi skenarin e filmit. Duke u mbështetur në librin jo-fiction të David Grann për vrasjet e dhjetëra anëtarëve të fisit Osage në Oklahoma të viteve 1920, Scorsese vendos një histori mbresëlënëse të një martese, fuqie dhe parash me gjithë dhunën, racizmin dhe urrejtjen etnike. Aktorët kryesorë të filmit janë Robert De Niro, i ashpër dhe i pashpirt pasi baroni i fuqishëm i bagëtive William Hale dhe Leonardo DiCaprio është gjallë si nipi i tij mercenar, Ernest.

Barbie

Është një film komedi fantazi i vitit 2023 drejtuar nga Greta Gerwing, një skenar që ajo shkroi sëbashku me Noah Baumbhac . Bazuar në kukullat e modës me të njëjtin emër nga Mattel , është filmi i parë live-action Barbie pas shumë filmave të animuar kompjuterik. Filmi luan Margot Robbie si personazhi kryesor dhe Ryan Gosling si Ken, dhe ndjek çiftin në një udhëtim të vetë-zbulimit pas një krize ekzistenciale.

American Fiction

Filmi i shkrimtarit dhe regjisorit Cord Jefferson ndërthur një dramë të nuancuar familjare me një satirë të guximshme dhe qesharake të stereotipeve racore. Në një performancë të ekuilibruar, Jeffrey Wright si një romancier dhe akademik e cilëson filmin aq të neveritur nga gjendja e kulturës dhe aq të lodhur nga imazhet reduktuese të njerëzve me ngjyrë, saqë ai shkruan një libër duke përfshirë çdo stereotip, vetëm për të pasur ngacmimin e tij të shkruar me inat.

The Creator

Krijuesi funksionon si një i vetëm  në një kohë kur shumica e filmave të këtij lloji janë përpjekje flagrante për të krijuar ekskluzivitete. Me regji dhe bashkëshkrim nga Gareth Edëards ,filmi është vendosur në një të ardhme shumë të afërt, kur njerëzimi po lufton për mbijetesë kundër robotëve artificialisht inteligjentë. Në të luajnë John David Washington , Gemma Chan , Ken Watanabe , Sturgill Simpson dhe Allison Janney.

Origjina

Origjina është një film dramatik amerikan i vitit 2023, shkruar dhe drejtuar nga Ava DuVernay . Ai bazohet në librin rigoroz Origjina e pakënaqësive tona nga Isabel Wilkerson i cili argumenton se kasta, edhe më shumë se raca, i nënshtron njerëzit në mbarë botën. Performanca e Aunjanue Ellis si Wilkerson krijon një personazh sa cerebral dhe të përzemërt. Filmi mban gjithmonë në horizont argumentin historik gjithëpërfshirës të librit, duke i dhënë atij formë dramatike me skena nga një djegie librash naziste të Luftës së Dytë Botërore, deri te paprekshmet që pastronin kanalizimet në Indinë e shekullit të 20-të dhe vrasja e vitit 2012 të adoleshentit me ngjyrë Trayvon Martin, i cili tmerroi SHBA-në.

The Holdovers

Krishtlindje, 1970. Një djalë adoleshent i zemëruar detyrohet të kalojë festën pa miq dhe familje në shkollën e tij të madhe me konvikt, kështu që i bie një mësuesi historie (Paul Giamatti) dhe një kuzhiniere të ndjerë (Da’Vine Joy Randolph ) për t’u kujdesur për të. E mbushur me shaka dhe ngjyra nga skenaristi i saj, David Hemingson, kjo komedi e ngrohtë festive është drejtuar nga Alexander Payne. Në të vërtetë, Payne dhe Giamatti bashkëpunuan në Sideways në vitin 2004 që The Holdovers mund të jetë projekti më i lezetshëm në të cilin secili prej tyre është përfshirë që atëherë.

All of Us Strangers

Është një film fantastik romantik i vitit 2023 , shkruar dhe drejtuar nga Andrew Haigh , dhe i bazuar në romanin e vitit 1987 Strangers nga Taichi Yamada . Në film luajnë Andrew Scott , Paul Mescal , Jamie Bell dhe Claire Foy.  Andrew Scott nuk ka qenë kurrë më i mirë apo më prekës, si një shkrimtar i moshës së mesme Adam, i cili fillon një marrëdhënie me një burrë më të ri, i luajtur me energji dhe dobësi nga Paul Mescal.  Duke shkruar për prindërit e tij të ndjerë (Claire Foy dhe Jamie Bell), Adami imagjinon se ai mund të hyjë në të kaluarën dhe t’i takojë ata si i rritur, megjithëse ata nuk janë plakur që kur ishte 12 vjeç.

Poor Things

Të varfrit është një film fantazi komedi i vitit 2023 me regji nga Yorgos Lanthimos dhe shkruar nga Tony McNamara . Ai bazohet në romanin e vitit 1992 me të njëjtin emër nga Alasdair Grey . Në film luajnë Emma Stone , Mark Ruffalo , Willem Dafoe , Ramy Youssef , Christopher Abbott dhe Jerrod Carmichael . Komploti i tij fokusohet te Bella Baxter, një grua e re viktoriane, e cila, pasi ringjallet në mënyrë të vrazhdë nga një shkencëtar pas vetëvrasjes së saj, ikën me një avokat të shthurur për të nisur një odise të zbulimit të vetvetes dhe çlirimit seksual.

(Credit: Atsushi Nishijima)

The Boy and the Heron

Mjeshtri i aminacionit Hayao Miyazaki, rikthehet pas një dekade me një vepër tjetër madhështore që lëviz mes realitetit dhe fantazisë si dhe bashkon shumë fije nga jeta e tij dhe filmat e mëparshëm. I vendosur gjatë periudhës së Luftës së Dytë Botërore, historia përqendrohet tek një djalosh i quajtur Mahito, nëna e të cilit është vrarë nga një bombë në Tokio dhe babai i të cilit punon për një kompani që krijon avionë ushtarakë japonezë. Mahito hyn në një botë magjike ku nëna e tij shpesh mund ta thërras atë dhe ku ai ndeshet me shumë rreziqe të tjera. Nëpërmjet Mahito-s së vetmuar, të patrembur, filmi eksploron pikëllimin dhe vijën e paqartë midis jetës dhe vdekjes në stilin e pagabueshëm të Miyazaki-t.

The Boy and the Heron (Credit: Studio Ghibli/Courtesy TIFF)

Maestro

Bradley Cooper ndjek debutimin e tij regjisorial me një tjetër rrëfim të thelluar të dashurisë në biznesin muzikor, duke dëshmuar në këtë proces se ai nuk është thjesht një aktor që po kalon pas kamerës, por një drejtor kryesor më vete. Biografia e tij e gjallë dhe teknikisht verbuese e Leonard Bernstein është dalluese në disa mënyra, jo më pak në atë që injoron disa nga arritjet më të famshme të kompozitorit dhe dirigjentit, për t’u fokusuar në martesën e tij të gjatë me Felicia Montealegre. Performanca e shkëlqyeshme e Carey Mulligan si Montealegre është një kulm i karrierës dhe Cooper dhe pothuajse po aq mbresëlënës në rolin qendror./Top Channel/KultPlus.com

Robert Cornelius, autori i ‘selfie-s” së parë në botë

Posted on by Kult Plus

Sot, “selfie” është pothuajse lloji më i zakonshëm dhe më i popullarizuar i fotografisë që të gjithë dinë.

Në fakt, ky nuk është një fenomen i ri dhe ekziston prej kohësh. Si lindi “selfie”-ja e parë?  “Selfia” e parë në botë besohet se është bërë në tetor 1839 nga Robert Cornelius. Ai u ul 15 minuta përpara një kamere të ndërtuar me dore të vendosur nga xhami dhe fotografoi veten.

Robert Cornelius bëri atë që besohet të jetë vetëportreti i parë fotografik që më pas do të konsiderohej edhe si “selfie” e parë./KultPlus.com