Fjalët ma s’miri përkthehen natën: kur roja të ndal për një cigare. Kur shiun e ke afër, po shtëpinë ma ngat. Kur t’vjen me u pshurrë te kantat e bërllogut, e macat t’kqyrin seri. Kur t’ shkon buza n’gaz se e din arsyen, pse një dritë është e ndezun në shtëpinë e kojshive. Kur llava e qenve të mahallës të përcjell deri te dera. Kur ia ban me dorë kamionit që i lan rrugët. Kur t bjen n’mend që ke harru qe dy ditë me pagu rrymën. Kur e merr vesh që nesër duhesh me u zgju herët, e me qenë i bukur, për atë. Se fjalët ma s’miri përkthehen kur s’ka nevojë me u thanë./ KultPlus.com
Komedia politike “Swiss Connection” e Jeton Nezirajt do të jetë mysafire në “Schlachthaus Theater Bern”, në Bernë nga 21 deri më 24 tetor.
Pas shfaqjes së saj të suksesshme nga 25 shtatori deri më 9 tetor në teatrin Winkelwiese në Cyrih, komedia politike “Swiss Connection” e Jeton Nezirajt do të jetë mysafire në “Schlachthaus Theater Bern”, në Bernë. Shfaqjet në Bernë do të jepen nga 21 deri më 24 tetor.
“Swiss Connection” (Lidhja Zvicerane) është një krimi-komedi që bën fjalë për një grup idealistësh të cilët, nga nëntoka zvicerane planifikojnë luftën për çlirimin e Kosovës dhe krijojnë një aleancë me NATO -n, e cila në vitin 2008 përfundimisht çoi në krijimin e shtetit të Kosovës”, thuhet në prezantimin e shfaqjes nga prodhuesi i saj, Teatri Winkelwiese i Cyrihut.
Me veprën e tij, Jeton Neziraj zbulon botën misterioze të lëvizjes çlirimtare shqiptare të Kosovës duke bërë që “neutraliteti zviceran të takohet me sulmet me bomba, donacionet milionëshe dhe planifikimin e paskrupullt të luftës, transmeton albinfo.ch.
Shfaqja është pjesë e një bashkëpunimi midis profesionistëve të teatrit nga Zvicra, Gjermania, Austria, Serbia dhe Kosova. Qëllimi i këtij prodhimi është të përcaktojë kursin për bashkëpunim ndër-gjuhësor dhe ndër-kulturor të shtrojë pyeje lidhur me kuptimin e përkatësisë kulturore si dhe të hulumtojë rreth lëvizjeve të ndryshme të migrimit nga ose brenda rajonit të ish-Jugosllavisë.
Situata e dëshpëruar ekonomike dhe politike në Kosovë në vitet 1980 dhe 90 kishte detyruar shumë banorë të atjeshëm të iknin në Evropën Perëndimore. Në vitin 1998 konflikti me Serbinë u përshkallëzua dhe shpërtheu lufta. Në atë kohë, “Këmbëshpejti” po bënte një jetë të dyfishtë rraskapitëse në Cyrih. Kosovari i martuar me Sarën zvicerane piqte bukë gjatë ditës, ndërsa natën mobilizon bashkatdhetarët e tij për “çështjen kombëtare”. Shërbimi sekret jugosllav është gjithmonë në gjurmë të tij. Kur Sara merr vesh për këtë, situata arrin kulmin: a të largohet prej tij apo të bëhet bashkëpunëtore e tij…?
Pjesa ndërgjuhësore dhe ndër-kulturore e shfaqjes është krijuar si pjesë e projektit të bashkëprodhimit “Where is Home?” (ku është shtëpia) mes teatrit Schlachthaus të Bernës, Qendra Multimedia të Prishtinës dhe Kosztolányi Dezső të Suboticës, shkruan albinfo.ch.
Shfaqja do të jepet në Teatrin Winkelwiese nga 25 shtatori 2021. Pastaj ajo mund të shihet nga 21 deri më 24 tetor 2021 në Teatrin Schlachthaus Bern, dhe më 5 dhe 6 Nëntor 2021 në Teatrin Dodona Prishtinë.
Në ekipin e aktorëve janë dy nga Kosova dhe dy nga Zvicra: Aurita Agushi, Adrian Morina, Nina Mariel Kohler dhe Christoph Rath. Regjia: Manuel Bürgin.
Pojekti është fryt i bashkëpunimit të financuar nga Pro Helvetia “Shqiptarët, hungarezët, serbët, zviceranët dhe disa detaje të tjera të vogla OSE: Ku është shtëpia?” mes katër teatrove bashkëprodhuese nga Serbia, Kosova dhe Zvicra.
Shfaqjet në Schlachthaus Theater Bern E enjte, 21.10.2021, ora 20:00 Uhr E premte, 22.10.2021, ora 20:00 E shtunë, 23.10.2021, ora 20 E diel, 24.10.2021, ora 19:00
Për informata rreth shfaqjeve, mund të kërkoni në këtë link: https://schlachthaus.ch/stueck/4732./ albinfo.ch/ KultPlus.com
Komunizmi ishte në grahmat e fundit, kur Liri Lubonja u kthye nga internimi. Ishte viti 1989, ndërsa kishte prej vitit 1973 që vuante dënimin bashkë me familjen e saj.
Nga gruaja e një njeriu të rëndësishëm, si Todi Lubonja, gazetare e historiane, Liri Lubonja përfundoi fshatrave të Lezhës. Me ndërrimin e sistemeve, ajo iu kthye sërish të shkruarit. I vuri vetes synim që atë çka kishte parë në vitet e ferrit komunist, njohjet me udhëheqësit e kohës, t’i ndante me lexuesin. Në një prej librave të saj, titulluar “Kohë të reja, kujtime të vjetra”, botimet “Barleti”, Lubonja tregon si kishte njohur gjatë luftës Nexhmije Xhuglinin, më pas Hoxha, e si u shndërrua ajo në gruan e diktatorit; ashtu si edhe Liri Gegën, e cila thuhej se kishte eliminuar Mustafa Gjinishin. Në ditën e lamtumirës së saj, rikthehet përmes kujtimesh…
“KOHË TË REJA, KUJTIME TË VJETRA”
Në Lirëz takova edhe Nexhmije Xhuglinin. Kur ajo më takoi teksa mbërritëm në mbrëmje në fushën e Lirëzës, bëri një gjest të papritur dashurie ndaj meje. Më përqafoi duke thënë: Si qenka bërë kjo kështu! Isha tharë e nxirë nga dhjetë ditë udhëtim më këmbë nga Peza për në Helmes, gjithnjë të uritur dhe nën diellin përvëlues të korrikut. Nuk ishte hera e parë që e takoja. Në prag të pushtimit të Shqipërisë nga Italia fashiste, pata lexuar librin “Sikur të isha djalë” të Haki Stërmillit, që u mirëprit kur doli dhe pati jehonë të gjerë. Librin e paraprinte, -si parathënie ta quash,- një letër e gjatë e nënshkruar “një vajzë dibrane”, ku autorja vlerësonte faktin që aty shkruhej për një nga plagët më të rënda të shoqërisë shqiptare, prapambetjen dhe gjendjen e rëndë të gruas. E simpatizova, si dhe shoqet e mia, këtë “vajzë dibrane” të panjohur.
Në fillimet e LANÇ, kur tashmë isha bërë pjesë e Rinisë Komuniste themeluar më 23 nëntor 1941 me udhëheqës Qemal Stafën, mësuam se “vajza dibrane” quhej Nexhmije Xhuglini, ish-nxënëse e shkollës sonë, më pas mësuese e detyruar të hidhej në ilegalitet për veprimtarinë e saj kundër pushtuesve.
Mësuam edhe se mbledhja themeluese e Rinisë Komuniste e kishte zgjedhur në udhëheqje. E simpatizuam edhe më shumë. Nga ndonjë shoqe që e kishte njohur, dëgjuam fjalë të mira për të: ishte e mençur, e thjeshtë, e dashur, e edukuar dhe e afërt me njerëzit. Kur ngrinin hamendjet se kush mund të jetë në Parti nga femrat që njihnim, mendonim se ajo duhet të qe Nexhmija. Takimi im i parë me të ishte shumë origjinal.
Një mbrëmje vonë, kur vajta për të parë se kush po trokiste në derën e shtëpisë, im vëlla portën e jashtme të oborrit nuk e kishte mbyllur, kështu që ajo ishte te dera – pashë nëpërmjet njërit prej xhamave të sipërm një kokë të bukur femre mbuluar me një kapele me strehë të gjerë. Çfarë donte te ne ajo grua?
Ngurrimit tim nëse duhet ta hapja derën, iu përgjigj: “Hape Liri”. Dinte edhe emrin tim. Kuptova se duhej të qe një ndër shoqet me rëndësi në ilegalitet, prandaj dhe qe veshur ashtu. Ishte Nexhmija. Atë natë, Nexhmija fjeti në shtëpinë tonë. Kishte ardhur për një mbledhje nga ato që bënte Zijai me një grup të rinjsh në shtëpinë tonë. Duhej të qe e rëndësishme mbledhja e asaj mbrëmjeje, përderisa po merrte pjesë në të një nga udhëheqëset e organizatës së Rinisë Komuniste. Njëri pas tjetrit u futën në dhomën tjetër të gjithë djemtë që vinin çdo muaj.
Ishin më të rinj se im vëlla; duke i parë nga pamja dhe veshja, kisha krijuar përshtypjen se ishin punëtorë dhe që Zijai ishte edukatori i tyre, sepse, si komunist i vjetër, student i shkollës teknike, sipas meje jetën si komunist ai e bënte me moshatarë, shokë të tij. Një lloj kurioziteti për këtë mbledhje të veçantë e kishte, porse ato porositë e dhëna herë pas here e që na ishin kthyer thuajse në ligje të pashkruara që duhej të merreshim vetëm me punët tona e aspak me të të tjerëve, nuk më shtynë të provoj që të mësoj ndonjë gjë. Edhe pas çlirimit nuk munda ta shuaj këtë kuriozitet jo vetëm sepse ishte natyra e heshtur e përhershme e Zijait, por edhe për shkak të një dyshimi që më qe krijuar.
Mos qe ajo mbledhja që e përjashtoi atë nga Partia, për të cilën ai nuk kishte folur kurrë, pasi kishte dhimbje apo zhgënjim dhe revoltë? Fakti që edhe më pas, thirrjes që i qe bërë për t’u rikthyer i qe përgjigjur negativisht, fliste për këtë të fundit. E kam mësuar këtë nga Fatbardha, kushërira ime, e cila qe e kuturisur për të bërë “zbulime”, si dhe nga një shok i Zijait. Kujtoj edhe një përqafim të dytë nga Nexhmija në Priskë të Tiranës.
Pas përfundimit të Konferencës së Rinisë Komuniste të Shqipërisë së Mesme dhe të Veriut, që u mbajt aty nga 2 deri më 4 tetor 1944, ajo më tha se ishte vendosur që të kthehesha në Tiranë për t’u marrë me Debatikun. Unë ia kundërshtova, pasi kështu shuhej ëndrra jonë e madhe për të lënë Tiranën “për të dalë partizane”.
“Më mirë shkoj në Peshkopi sesa kthehem në Tiranë”, i thashë. Dija se në Peshkopi kishte shkuar Esma Agolli, që ishte shoqe imja që nga fëmijëria. E, pra, atë kohë në Priskë ishin mbledhur jo pak intelektualë, piktorë, aktorë të lidhur me LANÇ, që prisnin me padurim çlirimin e Tiranës për t’u kthyer. Veç përqafimit, Nexhmija më dha edhe një zarf të vogël për sekretarin e parë të Qarkorit të Partisë, të cilit i rekomandonte pranimin tim në radhët e Partisë-një ëndërr kjo tjetër e madhe e jona në atë kohë.
Vitet e para pas Çlirimit, Nexhmijen e kisha parë në fotografitë e gazetës “Bashkimi” dhe nga larg në ndonjë aktivitet zyrtar si kongres apo konferencë. Më dukej se ruante buzëqeshjen dhe thjeshtësinë, vishej thuajse gjithnjë me ngjyrën gri. Nuk vonoi shumë dhe me pozitën si gruaja e Enver Hoxhës dhe një nga gratë më me përgjegjësi- ishte në atë kohë presidente e Bashkimit të Grave të Shqipërisëkrijova përshtypjen se kishte bërë të vetin një lloj distancimi, largimi nga njerëzit.
Edhe unë në atë kohë, si nxënëse shkolle pa përgjegjësira kisha bërë një zgjedhje: të mos vrapoja asnjëherë në pushimet që bëheshin nëpër mbledhjet, për t’u përshëndetur apo për t’u shfaqur dashurinë shoqeve që qenë bërë me përgjegjësi. Gjithnjë në ato vite të para më kujtohet historia e Galip Hatibit, që ishte vëllai i njërës nga shoqet tona të Aktivit, Zenes. Ai qe student në Itali dhe ishte kthyer për të marrë pjesë në luftën për çlirim, ishte komunist që gëzonte simpatinë e rinisë, veçanërisht kur u bë edhe përgjegjës i Sport Klub Tiranës, një lokal i vogël i bukur me një lulishte të madhe përpara.
Flitej se “baballarët e kombit”, ish-ministra e funksionarë të lartë të regjimit të Zogut, atje luanin poker. Për ne, shoqet e motrës së Galipit, amatore të thekura të librit, gjatë Luftës biblioteka e pasur e tij me letërsinë më të mirë klasike botërore kishte qenë tejet e vyer. Edhe pas çlirimit e donim dhe e çmonim Galipin kur u martua me Asamble Kondin, edukatoren tonë të parë, një vajzë e vyer me plot virtyte. Një ditë të bukur Galipi u zhduk.
Kjo ngjarje ishte shumë tronditëse për ne. Por edhe më tronditës, i dhimbshëm, i rëndë u bë lajmi që qarkulloi se ai ishte arrestuar dhe torturuar deri në vdekje nga njerëzit e Sigurimit të Shtetit. Ja që, në një mbledhje që u mbajt në Teatrin Popullor, Nexhmija në diskutimin e saj foli edhe për Galipin duke thënë: “Galipi shumë-shumë duhej të përjashtohej nga Partia”. Dhe unë me naivitet kapa vetëm këtë dhe jo thelbin kryesor të diskutimit të saj: demaskimin e porsafilluar të “Veprimtarisë armiqësore” të sekretarit të dytë të KQ të Partisë dhe ministër i Brendshëm, Koçi Xoxes, për të cilin deri atëherë këndohej andej këtej: “Kush e çliroi Shqipërinë? Enver Hoxha me ushtrinë./ Kush e çliroi Shqipërinë? Koçi Xoxe me Partinë”.
Afërsisht në atë kohë më kujtohet se Todi e pyeti Ramiz Alinë nëse Nexhmija luante ndonjë rol si shoqe e Enver Hoxhës. Ramizi iu përgjigj me një “jo” të prerë. Todi dhe unë, pasi u martuam, nuk kishim këmbyer ndonjëherë mendim për këtë, por unë e kuptoja se Todi e pyeti Ramizin, sepse ashtu si unë edhe ai ruante përshtypjet e dikurshme të një “vajze të butë, të arsyeshme, me buonsens” dhe mendonim se ajo mund të luante një rol pozitiv.
Këtë mendim e kemi ruajtur deri vonë. Në vitet ’60, kur kishim miqësi me Ismail Kadarenë, ai na kishte folur për interesimin e saj të veçantë për të duke i ofruar dhe makinën kur kishte nevojë. Madje, kur Todi i kishte thënë një herë se ai mund të përdorte të tijën, ajo kishte reaguar me zemërim, duke i thënë që të përdorte të sajën. Pasi Todi u lirua nga burgu, kur binte fjala për Nexhmijen dhe rolin e saj në bëmat e të shoqit, nuk mund të mos kujtonim një histori që tregonte Todi nga burgu. Fadil Paçrami, që ishte një ish-mik i hershëm i saj, me të cilin kishin qenë bashkë në udhëheqjen e rinisë, i kishte dërguar një letër, ku i ankohej për dënimin e tij të padrejtë. E pra, Nexhmija i ishte përgjigjur: “Ha atë copë bukë që të japin atje, se ka edhe më keq”.
Më i pabesueshëm dhe i papranueshëm ishte edhe rasti tjetër që dëgjova: Liri Belishova, ish-shoqja e saj e luftës dhe e punës më pas, kur ishte e internuar, i qe drejtuar me një letër për t’i kërkuar të ndërhynte që të lejohej të vinte në Tiranë për të parë të bijën, që po jetonte ditët e fundit të jetës së saj në spitalin onkologjik, porse nuk pati asnjë përgjigje, asnjë gjest njerëzor. Si i tjetërsoi deri këtu njerëz si Nexhmija? “Shoqërimi i përfytyrimit”, sipas lëndës së pedagogjisë mësuar në shkollë, më solli edhe një rast tjetër, që flet për këtë tjetërsim të njeriut që brezat e rinj, që nuk e kanë jetuar atë kohë, do të kërkojnë të kuptojnë dhe ndoshta nuk do ta gjejnë të shpjeguar mjaftueshëm në dëshmitë tona, e kam frikë se do t’i duken të pabesueshme.
Kam parasysh Liri Gegën. Kur u kthye pasi kreu studimet në Itali, u emërua pedagoge e Letërsisë në shkollën tonë. Ajo ishte një shembull i ri për ne: gjithnjë e qeshur e me humor, tejet komunikuese dhe e dashur me nxënëset. U hodh shpejt në luftë dhe pati përgjegjësi të larta në Parti, u bë edhe anëtare e Komitetit Qendror.
U fol aq keq për të në atë kohë: sektare, e egër, e pashpirt. Unë kujtoja me keqardhje të madhe vrasjen pas shpine të Mustafa Gjinishit, që ka qenë një nga bijtë e shquar të vendit, anëtar i Shtabit të Përgjithshëm i LANÇ, ishte mik i familjes sonë. Dhe urdhrin për ta likuiduar, d.m.th., vrarë e zhdukur, e zbatoi Liri Gega diku në qafën e Qinokut në Peshkopi, ku ajo u dërgua pranë forcave partizane nga Komiteti Qendror./konica.al/ KultPlus.com
Pianistet nga Vjena, Ariane Haering dhe Ardita Statovci kanë themeluar një duo shumë të veçantë të pianos, të quajtur “Ariadita”.
Që nga paraqitja e tyre e parë e përbashkët në verën e vitit 2015 në Mattsee, dyshja ka realizuar turne të suksesshme të koncerteve dhe është përshkruar si një “dyshe pianoje e klasit të lartë”, shkruan sogenda.ch.
Duoja ka marrë shumë vlerësime entuziaste nga shtypi ndërkombëtar, transmeton albinfo.ch.
Dy pianistet kanë qenë mysafire që atëherë, në qendra të njohura të muzikës klasike si Musikverein në Vjenë, Teatri në Kempten (Allgäu), Société de Musique de La Chaux-de-Fonds (Zvicër), Festivali Tirol, Kitzbühler Sommer, Musiktage Mondsee, Jardins Musicaux (Zvicëdr) etj. Me
Repertori i Ariaditës përfshin veç tjerash, vepra të rëndësishme dhe të rralla të luajtura për piano me katër duar, si Simfonia e 7 -të e Beethovenit, si dhe një nga veprat më kërkuese në literaturën muzikore për “dyshe” të shekullit të 20 -të, “Le Sacre du Printemps” nga Igor Stravinsky. Interpretimi i kësaj të fundit, nga duoja nga Vjena ka bërë jehonë të veçantë.
Në sezonin e ardhshëm, Duo Ariadita do të dëgjohet përsëri në festivale të ndryshme në Gjermani dhe jashtë saj, përfshirë Diabelli Sommer në Mattsee / Austri, Chopin Fest në Prishtinë, koncerte në Francë, Gjermani dhe Zvicër.
Në Solothurn Ariadita do të performojë vepra nga Mozart / Grieg, Smetana, Debussy / Saint Säens dhe Rachmaninov, në dy piano të mëdha dhe katër duar.
Koncerti jepet më 31 tetor, duke filluar nga ora 17, në Konzertsaal Solothurn (Grosser Konzertsaal) Untere Steingrubenstrasse 1, 4500 Solothurn./ KultPlus.com
Kjo është ‘‘Letra’’, një letër artistike, një vepër e shkruar nga Ylljet Aliçka. Autori ia ka falur teatrit, këtë tekst. Nuk është hera e parë që Aliçka e bën këtë. Herë pas here, veprat e tij ia dhuron kinemasë.
Këtë herë aktori Roerd Toçe e ka vendosur në skenën teatrale italiane dhe impakti ka qenë një duartrokitje e gjatë për të, për autorin dhe për regjinë e Salvatore Tramacere.
‘‘Letra’’, në teatrin ‘‘Libero’’ të Palermos nuk ishte e vetmja ftesë për autorin shqiptar pasi biseda për artin vijoi edhe në librarinë Mondadori ku u jetëzua një debat mes përkthyesit Matteo Mandala dhe autorit Ylljet Aliçka.
Romani ‘‘Metamorfoza e një kryeqyteti’’ është një tjetër vepër e Aliçkës e përkthyer që po grish lexuesin italian. Tanimë të përkthyer në italisht kemi edhe romanin ‘Flama’,
Vetë shkrimtari Tom Kuka, që ne e njohim edhe si Enkel Demi ka vizituar panairin që prezanton veprën e tij në italisht.
Si vepër fituese e çmimit europian për letërsinë, pritet që “Flama” të kapërcejë shumë kufij./A2/ KultPlus.com
C’ke moj zemër që rënkon! Njëher’ varet trikollari, herën tjetër kryq i thyer… Paska rar’ hallva prej qielli e ja nis një dallaver, Mbushen xhepat me flori E qinosen ujk e dele për të bër’ një stan të ri!
Shitet vendi për para, me para e për para Bëhet burri telendi, dy para një maskara, Para hasmit lepe peqe Para zërit te atdheut hund e tyre shtate sqepe!
Duke blere e shitur ere, dikush bëhet milioner, Kurse shoku pinte uthull lum zotria pinte vere, Milioneri yn’ i ri Para shokut te dikurshem vari buz’ edhe turi!
E përhera me dy faqe, që të haj’e qe te bluaj, Ne një kohë mbi dy frona, në një çast mbi dy kuaj, Me dy faqe, me dy nofulla, ne një xhep e dy flamurë E hedh kemben me daulle edhe turk edhe kaur!
Na te urt’ e te mendafshte s’qeme te zot te bënim zë Ku fillon me thash e theme hij’ e vetes te përzë; Neve ndryshe, puna ndryshe, defi ndryshe, kënga ndryshe E ç’kërkon ne gji te gjembit te kendoj’ një dallëndyshe?
Mirëpo vendi paskish zemër, paskish sy e paskish vesh, Shikon lark e dëgjon thelle, di te vesh, edhe të zhvesh Tani eja e t’ja themi asaj kënge që ja thonë: Koka bën e koka vuan, ç’ke moj zemër që rënkon?!
Ndërsa sezoni festiv po afrohet, nuk ka mënyrë më të mirë për të hyrë në shpirtin e festës sesa të shikosh disa nga filmat më të mirë të Krishtlindjeve.
Seriali “Vetëm në shtëpi” ka pasur gjithmonë një vend të veçantë në zemrat tona si një nga filmat festivë më ikonikë të të gjitha kohërave, dhe traileri i ri i filmit premton të jetë po aq fantastik sa filmat e parë. Ky komplot është vendosur në të njëjtin univers me filmat origjinal. Kjo do të thotë se komploti, megjithëse do të jetë i ngjashëm, nuk do të jetë një xhirim i drejtpërdrejtë i filmave origjinal që luajtën Macaulay Culkin si Kevin McCallister.
Hajdutët në këtë film të ri janë një çift i martuar që është një ndryshim kryesor nga filmat origjinal.
Drejtuesi i kastit është Archie Yates, i cili do të luajë rolin e Max Mercer që është lënë aksidentalisht në shtëpi nga prindërit e tij ndërsa familja udhëton për në Tokio.
Ellie Kemper dhe Rob Delaney do të luajnë rolin e çiftit të martuar Pam dhe Jeff Fritzovski, të cilët përpiqen të mashtrojnë shtëpinë e Maksit në mënyrë që të vjedhin një trashëgimi të çmuar.
Komediani irlandez Aisling Bea, i cili luajti përballë Paul Rudd në “Living With Yourself” të Netflix, do të luajë nënën e Max, Carol Mercer.
Anëtarët e tjerë të kastit përfshijnë Kenan Thompson si Gavin, Ally Maki si Mei, Pete Holmes si Blake Mercer, Chris Parnell si Uncle Stu, Timothy Simons si Hunter, Andy Daly si Mike dhe Mikey Day si Prift./lapsi.al/ KultPlus.com
Gonxhe Bojaxhi (1910-1997) ka lindur më 27 Gusht 1910 në Shkup. Në nëntor të vitit 1928, kur ishte në moshën 18-vjeçare, hyri në kongregacionin “Motrat e Loretos” në Irlandë ku morri emrin Mari Tereza për nder të Shën Terezës. Më 6 janar 1929 Mari Tereza shkon si misionare në Kalkuta të Indisë. Atje filloi të jepte mësim në kolegjin e vajzave St. Maryderisa në vitin 1944 u emërua drejtoreshë. Më 17 gusht të vitit 1948 ajo veshi për herë të parë sarin e bardhë me anët blu dhe pasi përfundoi një kurs mjekësie pranë Motrave Misionare në Patna, u kthye përsëri në Kalkuta. Aty vizitoi lagjet e varfëra duke ushqyer të uriturit dhe mjekuar të sëmurët. Menjëherë rreth saj filluan të bashkoheshin edhe shumë nga ish nxënëset e kolegjit. Në vitin 1960 motrat e Nënë Terezës qenë të përhapura në të gjithë Indinë. Ndërsa në harkun kohor ndërmjet viteve 1980-1990 Nënë Tereza hapi shtëpi misioni nëpër vendet e kampit socialist duke përfshirë Republikat e ish Bashkimit Sovjetik, Kubë, Shqipëri etj. Për punën bamirëse asaj i janë akorduar shumë çmime, duke filluar që nga Çmimi Indian Padmashri në vitin 1962 dhe deri tek Çmimi Nobel për Paqen në vitin 1979. Në vitin 1997, Nënë Tereza kishte rreth 4000 motra, të cilat kryenin misionin në 610 shtëpi bamirësie në 123 vende të botës. Tërë jetën e saj ia kushtoi të varfërve dhe njerëzve në nevojë derisa ndërroi jetë më 5 Shtator 1997.
Pa kaluar as dy vjet nga vdekja e shenjtores, Papa Gjon Pavli II lejoi të fillonte procedura e kanonizimit. Kështu më 20 Dhjetor 2002 u miratua dekreti për mrekullitë e shenjtores. Data e zhvillimit të ceremonisë së beatifikimit të Nënë Terezës u vendos që të ishte 19 tetori i vitit 2003. Ky vendim i Papës Gjon Pali II erdhi menjëherë pas aprovimit nga Kongregacioni i Selisë së Shenjtë për Çështje të Shenjtërimit. Nënë Tereza ka shëruar një grua indiane, e cila quhej Monika Bersa që vuante nga një tumor. Dita e lumturimit të Nënë Terezës
përkonte me 25-vjetorin e ngjitjes në fronin e Vatikanit të Papës Gjon Pali II.
Më 05 Shtator 2016 u bë edhe shenjtërimi i Nënë Terezës./ KultPlus.com
Të gjithë flasin për të, E bëjnë media të shkruara dhe dixhitale, sepse ajo ishte gruaja e John Fitzgerald Kennedy, më pas e veja e tij, por ajo ishte gjithashtu një ikonë e stilit shumë e vlerësuar dhe e dashur, deri në momentin kur zgjodhi të bëhej zonja Onassis. Por kush e di nëse me gjithë ato fjalë të shkruara dhe të folura, e gjithë bota e dinte se çfarë fshihej pas buzëqeshjes së fotografuar të Jacqueline Kennedy.
Ndoshta nuk kishte vetëdije ose mbase ishte vërtet më e lehtë të pretendoje se nuk e shihje, sepse miti i përsosmërisë, i mishëruar nga Jackie dhe John, nuk mund të shembej në një mijë pjesë. Ajo e ish zonjës së parë të Shteteve të Bashkuara, në veçanti, ishte një jetë pa dyshim e rehatshme, por jo pa sakrifica, mundime dhe vuajtje të jetuara me stoicizmin më të madh. Duke filluar nga pranimi i të gjitha tradhëtive të burrit të saj, tek problemet e fertilitetit e deri te heqja dorë nga karriera e saj personale.
Jacqueline Kennedy dhe JFK: miti i përsosmërisë
Përtej sekreteve të fshehura, përfundimin tragjik si në tragjeditë greke, kritikat dhe duartrokitjet, nuk mund të mohojmë se Jackie dhe John kanë mishëruar dhe i kanë dhënë jetë mitit të përsosmërisë. Një princ dhe princeshë që mbanin rroba moderne dhe që jetonin në një kështjellë në formën e një Shtëpie të Bardhë. Një çift i pushtetshëm, si askush më parë, i cili parashikonte një përzierje fitimprurëse nga çdo këndvështrim dhe që, megjithatë, fshihte pas bukurisë dhe ikonës, të gjitha hijet dhe fantazmat e martesës.
Jacqueline Kennedy: dashuria mbi të gjitha
“Ekzistojnë 2 lloje grash: ato që duan pushtet në botë dhe ato që duan fuqi në dashuri”.
Fjalët e thëna nga Jackie në këtë deklaratë emblematike na bëjnë të imagjinojmë se zonja e parë po identifikohej. Sigurisht që dashuria për të nënkuptonte shumë, ose ndoshta gjithçka, siç dëshmohet nga zgjedhja për të qëndruar pranë atij burri, dhe tradhtive të tij, përjetë. Dhe siç thoshte ajo vetë: “Herën e parë martohesh për dashuri, të dytën për para, të tretën për shoqërinë”.
JFK ishte burri i parë i Jacqueline, i dyti do të ishte pronari grek Onassis dhe i treti nuk do të mbërrinte kurrë.
Moderne dhe e bukur: një përrallë bashkëkohore
Jackie dhe John ishin të pashëm, të rinj dhe me stil dhe ndoshta këto karakteristika ndihmuan në krijimin e legjendës. Po kështu edhe për modernitetin e tyre: është çifti i parë politik që shfaqet dhe ndërvepron me qytetarët, i njëjti që shfaq veshje dhe kostume institucionale, madje edhe ai rozë i firmosur nga Chanel dhe që u lye me gjak. Një përrallë bashkëkohore, pa dyshim për të, por pa fund të lumtur.
Hijet dhe sekretet e martesës
Por atë që ndodhte kur dera mbyllej dhe daljet zyrtare linin hapësirë për intimitetin, askush nuk mund ta dijë, ose pothuajse. Sigurisht misteri i Shtëpisë së Bardhë ishte i thellë, por shumë nga kjo ishte zbuluar nga fjalët e vetë Jackie: “Unë nuk mendoj se ka burra besnikë ndaj grave të tyre.” Po i referohej tradhtive të burrit të saj me Marilyn Monroe? Diva, megjithatë, nuk do të kishte qenë e vetmja, së bashku me të ishte edhe Judith Campbell, e dashura e bosit të mafies Sam Giancana.
Fundi i një miti të përjetshëm
Më 22 nëntor 1963 në Dallas, Jackie vesh kostumin e saj të preferuar, atë rozë të Chanel. John kërkon që makina të qëndrojë hapur, sepse të gjithë duhet të admirojnë bukurinë e gruas së tij, në fund të fundit, imazhi është gjithçka. Pastaj tre të shtëna me pushkë ndryshojnë rrjedhën e historisë: atë ditë vdes politikani John Fitzgerald Kennedy dhe lind miti i JFK. Në tmerrin dhe mosbesimin e turmës së qytetarëve në rrugë, Jackie bëhet e vetëdijshme për fundin dhe përqafimi i burrit të saj, me vetëm tre fjalë, kristalizon mitin: “Të dua Jack”. / bota.al/ KultPlus.com
Ish-tenistja serbe, Ana Ivanoviç është përballur me kritika të shumta nga bashkëatdhetarët e saj. Shkak u bë një video që ajo publikoi vetëm dy ditë më parë në Instagram, ku në sfond dëgjohet kënga “Levitating” , një nga më të njohurat e artistes me origjinë shqiptare, Dua Lipës. Ata kanë vërshuar në komente duke i kujtuar faktin se Dua mbështet Shqipërinë e Madhe.
“Pse Dua Lipa, ajo është një zgjedhje e keqe”; “Pse Dua Lipa, një person që i urren serbët dhe propagandon Shqipërinë e Madhe?”; “Pse Ana, për hir të Zotit?! Ti e shite shpirtin tënd”, janë disa nga komentet që kanë lënë ndjekësit e saj serbë.
Në fakt, këto raste janë të përsëritura. Kujtojmë që në muajin shtator, një ‘billboard’ i gjigantit “Puma” në dyqanet e Serbisë, ku shfaqej Dua me produktet e tyre, ka shkaktuar polemika, e më pas kompania vendosi ta largonte prej aty.
Kujtojmë se Dua u përfshi në debatin e madh që u shkaktua për faktin se Apple e përfshinte Kosovën si pjesë të Serbisë. Asokohe u ndërmor një peticion, të cilin e firmosi dhe këngëtarja me famë botërore, duke kërkuar përcaktimin e saktë të kufijve të Kosovës si një shtet i pavarur./konica.al/KultPlus.com
Megjithëse ka jehuar si “çmenduri”, entuziazëm, qoftë edhe kalkulim, apo çdo gjë që mund të projektojë imagjinata jonë e pëlleshme, reprezantimi i krijmit të Dafina Zeqirit në dijen bashkëkohore si fenomen vendorë, vazhdon tutje edhe në këtë shkrim. Aq më shumë, për të ngacmuar vetë reflektimin tonë për ne, në krahasim me vetë Nexhmije Pagarushën, të paprekshmen tonë, patriotike dhe shpirtërore!
Le t’i kthehemi, pyetjes nëse është e mundshme sot, që një grua të jetë ‘grua me plan’, duke pasur parasysh dhe duke pasur për përvojë qëniesimin tonë rrënjësisht të varur nga konstelacionet, si brenda nesh po ashtu edhe jashtë nesh. Tërë krijimtaria e Nexhmije Pagarushës sot mund të shihet nga pafund perspektiva. Por ajo e suksesit, arritjes dhe të identifikimit tonë (pavarësisht numrit) me atë, si ngadhënjim dhe festim i shqiptares është ndoshta më e paqëndrueshmja. Tërë historia jonë e lidhur dhe e atashuar në mënyrë traumatike me shenja si Nexhmije Pagarusha është sot e nxënë nën ankthin e qëniesimit. Është krijim, dhe shenjë që ka -kaluar në të ‘dyshueshme’, apo në rastin më të keq si mjuzikë e tejshkuar.
Në shpirtëroren, apo qoftë ne psikën e njerëzimit sot janë dy ankthe:
1. Humbja e të tashmes/pafundësia e të tashmes
e që është (prej Kierkegaard, Heidegger, Blanchot, Derrida etj) obsesioni i njeriut për të zhdukur vdekjen, për të bërë të pavërejtshme vdekjen, dhe për të ruajtur kontrollin ndaj vetë të vërtetës, si pushtet dhe si e vërtetë e pandryshueshme, e përhershme! Por pikërisht kjo e vërtetë shpërfaqë pafuqinë njerëzore dhe të njerëzimit! Nëse ka një të tashme të përhershme ne thjeshtë dhe me dhunë e zhbëjmë vdekjen! Nëse ka një Nexhmije Pagarusha në të tashmen tonë, ne jemi shqiptarë përgjithmonë dhe me këtë jemi të pavdekshëm!
2. Shumëfishimi i të tashmes (prezencës sonë) – çarja e saj në pafund të tashme, e që është vetë devalvimi i të vërtetës siç e njihnim. Nëse e tashmja shumëfishohet kemi humbur kontrollin, dhe nëse humbim kontrollin jemi të vetëdijshëm dhe e dimë se do të vdesim!
e që është zbulimi, apo thënë saktë (nga Niçe, Heidegger, Blanchot e Derrida) pranimi i paradoksit të të vërtetës sonë, si obsesion me të tashmen e përhershme për të zhdukur vdekjen, për të kontrolluar vdekjen (paradoksalisht), dhe për të kontrolluar jetën, e me këtë edhe mosdijen dhe pafuqinë tonë. Nëse ka një Dafina Zeqiri sot, të cilën e bëjmë me shijen dhe shijimin tonë, ne jemi vetë muzika e saj! E kjo është pikërisht – çarja – e të tashmes sonë si pavdekshmëri dhe zhdukje e vdekjes dhe humbje e kontrollit tonë ndaj të vërtetës sonë!
Kjo është dyfishë e dëshmuar jo vetëm në sjelljen tonë, por edhe në kognicionin tonë. Ky i fundit si gjykim dhe perceptim, tashmë, por gjë që ka qenë latente në të përhershmen tonë, si kognicion selektiv apo ndoshta vetëm i kufizuar!
Kjo dëshmi e dyfishtë, së pari është në ankthin tonë për të rrëmuar apo për t’u kapur në një shenjë për të dëshmuar të përhershmen tonë. Për të pasur një Pagarusha, pavarësisht se nuk identifikohemi në përvojën tonë me atë, së paku. Dhe së dyti në ankthin tonë për gjetur dhe ruajtur një të vërtetë në shumëfishimin e saj. E që është vetë Dafina Zeqiri me bashkëkohoren e saj, si vetë Ziggy Sturdust, apo edhe piloti ynë, si politikë dhe si sakrificë kolektive, tutje në tërësinë e njerëzimit!
Si shembull këtu mund të vëzhgojmë shënjimin e Nexhmije Pagarushës dhe Dafina Zeqirit në ne! E para e kaluar në shenjtëri, nga paprekshmëria e saj patriotike; e dyta është pikërisht çarja dhe zhbërja e prezencës dhe të vërtetës!
Nexhmije Pagarusha për ne është pikërisht e – tashmja – jonë e përhershme dhe e pafund. Vetë shqiptarja jonë dhe në ne!
Dafina Zeqiri në anën tjetër është pikërisht zhbërja e të vërtetës sonë, apo edhe shumëfishimi dhe çarja e saj në pafund kuptime, vetë pafundësia e prezencave tona. Dhe vetë devalvimi i të vërtetës sonë.
Si ndodhë kjo? Apo çka do të thotë tërë kjo që u tha deri këtu (përpos mendjemadhësi apo gjë tejet e komplikuar, dhe me këtë “diçka absurde për ne shqiptarët!)? Le ta thjeshtojmë me rrezikun e banalizimit të asaj që u tha (e që është referim në tërë dijen bashkëkohore nga lindja e deri këtu!) Nexhmije Pagarusha për ne është e ‘paprekshme’ nga ankthi ynë për zhdukjen e të vërtetës sonë? Apo është gjurmë e një të vërtete në të cilën jemi kapur me ankth?
Apo, nëse Dafina Zeqiri është ajo që po ndodhë, e kjo që po ndodhë është ajo që jemi ne sot! Dhe me këtë shqiptarja, dhe e vërteta shqiptare është një pafundësi prezencash, dhe një pafundësi të tashmeve, e që janë vetë paradoksi i të vërtetës!
Qëniesimi ynë është konstelacion, i të – tashmeve – dhe të shkuarave, dhe aq më shumë e aq më komplikuar, është fuzionim i të dyjave. Nëse Nexhmije Pagarsha ishte shenja më ekzakte, pavarësisht nferioritetit tonë ndaj muzikës së saj, ne ngadhënjyem brenda dhe tutje në botën e madhe, dhe aq më shumë e festuam këtë gadhënjim me muzikën e saj. Ne, pavarësisht mosnjohejes së muzikës së saj, ishim vetë Pagarusha. Ne ishim edhe aftësia, kapaciteti dhe arrita e saj!
Nexhmije Pagarusha në të vërtetë vërtetonte shqiptarinë tonë, qëniesimin tonë, dhe aq më shumë olrktijen tonë në botën e madhe.
Dhe vazhdimisht duke numëruar këto në të shkuarën, ku është sot Pagarusha? Muzika e saj? E vetmja e vërtetë është ajo që zgjedhim, ajo që është qëllim për ne, e vërtetë selektive dhe e kufizuar. Dhe ky qëllim, kjo padrejtësi e të vërtetës, në universalen e saj, dhe në vendoren tonë, është vetë të mbajturit e Pagarushës si ‘dekor’ në përvojën tonë dhe në dijen tonë. Në të vërtetë si ‘dekor’ i paprekshëm! Jo nga njohja jonë e saj, sa nga ankthi ynë nga e tashmja, që tashmë është çdo gjë përpos e përhershme që na mbron nga ankthi. Nga zhbërja e të qenit shqiptarë. Derisa përvoja jonë në këtë të – tashme – është çdo gjë përpos ngadhënjim, apo edhe festë e shqiptares./KultPlus.com
Një burrë nga Podujeva e ka larguar nga shtëpia bashkëshorten e tij, nën arsyetimin se e njëjta nuk ishte përkujdesur për nënën e tij.
Përmes raportit 24 orësh, Policia ka bërë me dije se i dyshuari është arrestuar dhe se është dërguar në mbajtje për 48 orë, shkruan express.
“Podujevë 18.10.2021 – 10:15. Viktima femër kosovare ka raportuar se për shkak të një mosmarrëveshje që kishte pas me të dyshuarin mashkull kosovar në lidhje me pronën shtëpinë e saj, nuk ishte lejuar të qëndroi në shtëpi kinse ajo nuk ishte përkujdesur për nënën e të dyshuarit. I dyshuari është arrestuar dhe me vendim të prokurorit është dërguar në mbajtje për 48 orë”, thuhet në raport./ express/ KultPlus.com
Më 1 tetor të vitit 1997 studentët në krye me rektorin e atëhershëm të Universitetit të Prishtinës, Ejup Statovci ishin përballur me policinë serbe, me ç`rast edhe ky i fundit ishte arrestuar.
Për këtë protestë, në detaje kishe folur rektori i atëhershëm Statovci.
“Ne qëndronim para policisë, tytave dhe tankeve të tyre plotësisht të lirë, pa frikë e shqetësim, se ishim vigjilentë për misionin tonë dhe krenaria jonë nuk durohej nga policia”, kishte rrëfyer Statovci për gazetën “Zëri” një orë pas lirimit nga arresti i policisë serbe.
Ai kishte treguar se nuk kishte pranuar të dilte nga policia, pa e garantuar se do t’i lironin edhe studentët e tjerë të cilët ishin arrestuar nga demonstrata.
“Vetë e dëgjova një polic i cili i tha kolegut të tij ‘Shih sa krenar që janë këta shqiptarë’ Kjo porosi e jonë përgjithësisht duket se i çmendi fare”, kishte thënë ai.
Në pyje vjeshta ndezi zjarre në zemër zjarr më ndeze ti; po diç gjëmoi lart në maledhe nga gjëmimi rrodhi shi.
Dhe fryu një erë e dimri i bardhë i shtriu krahët gjer tek ne; u drodhën drurët, gjethet ranë si copëra flakësh mbi xhade.Të dy mbështetur pas një reje Të dy, dy sy në gjithësi; unë bie, ngrihem brenda teje e brenda meje digjesh ti.
Sa vjen, dëbon vetminë e plogët sa shkon, vetmia flet përçart; për ne s’do thonë arkeologët statuja që nuk patën fat.
Në pyje vjeshta ndezi zjarre lejlekët nisi s’di se ku; mbi hi do fryjë erë e marrë kur të mos mbetet asnjë / KultPlus.com
Regjisorja Blerta Basholli e cila po shënon një sukses të madh me filmin “Zgjoi”, film që është bazuar në ngjarje të vërtetë, atë të grave të Krushës, përkatësisht të Fahrije Hotit, do të shfaqet edhe në Cineplexx Kosova, shkruan KultPlus.
Filmi do të shfaqet prej 28 tetorit dhe do të jetë në repertor të kësaj kinemaje për një kohë. KultPlus më poshtë ju sjell reagimin e plotë të Blerta Bashollit, me rastin e prezantimit të filmit edhe para audiencës së Kosovës.
Pas një rrugëtimi të gjatë në festivale botërore e vendore filmi që e kemi punu me shumë dashni po shfaqet në vendin ku është kriju.
Kënaqësi e emocion me e nda me juve veprën tonë, e cila për shkak të temës të cilën trajton ishte më shumë se një projekt për të gjithë ne.
Uroj që filmi të ngrisë sadopak diskutim, të lidheni e inkurajoheni nga tregimi i zonjës Fahrije Hoti, ashtu siç jemi lidhur e inkurajuar i gjithë ekipi i filmit “Zgjoi”.
Prej 28 Tetorit filmin tonë shumë të dashtun për ne mund t’a shihni në kinema në Cineplexx në Prishtinë dhe Prizren.
Ta kalosh të shtunën me gjuhën shqipe dhe në mbrëmje të kurorëzohet me një shfaqje klasike baleti është një punë-pushim nga më të këndshmet që mund të ndjej personalisht dhe me familjen.Në skenën kryesore të Bibliotekës Publike New Rochelle u shfaq baleti “Liqeni i Mjellmave” me koreografi nga Chiara Ajkun, muzikë nga P.I. Çajkovski me solistët kryesor balerinin shqiptar Klevis Tafaj dhe Momoko Burbine nga trupa e Teatrit dhe e Baletit Ajkun.Me duhet te shtoj se kjo biblioteke e njohur i ka hapur dyert për herë të pare, më 1894 dhe ja sot në vitin 2021 në skenën kryesore të saj shfaqet madhërisht nje princ shqiptar me emrin Klevis Tafaj.Salla e mbushur plot e përplot mirëpriste të dilnin në skenë balerinët e Teatrit “Ajkuna”. Midis artadashësve në sallë ishin nxënës dhe anëtarë të stafit nga Shkolla Shqipe “Alba Life” si dhe nga shoqata Shqiptaro Amerikane “Skënderbej” Inc. me kryetar z.Mark Qehaja të cilët kishin ardhur enkas për të duartrokitur bashkatdhetarin e tyre artistin Tafaj.Dalja në skenë e balerinit Tafaj që luante rolin e princit Zigfrid dhe të partneres së tij bukuroshes Momoko Burbine në rolin e Odetës ishte shumë emocionuese dhe hipnotizuese pasi është është një nga kryeveprat e baletit dhe konsiderohet si më i miri nga kritika e të gjitha kohërave.
Balerini Tafaj luante në formën më të rreptë te artit, duke qenë atletik dhe fleksibël në levizjet klasike.Princi shqipar Tafaj u shfaq virtuoz duke sjellë dhe kombinuar stilin tradicional rus, romantizmin e kohës, marathonomakun e skenave, por me nje teknikë të përsosur vallëzimi që janë në një harmoni të përsosur me ekspresivitein e mimikës së fytyrës. Princi dhe Mjellma kishin bërë një trajnim të jashtëzakonshëm sipas bisedës me Klevisin, pa u ndalur çdo ditë dhe me kohë të tejzgjatur. Princi dhe Mjellma Odeta udhëhiqnin mjeshtërisht trupën e tyre nëpërmjet imagjinatës, pasionit, intepretimit dhe dukej sikur dhe zemra e tyre regëtinte për së jashtmi mbi gjoks. Mënyra e faljes nga Princi për Odetën e cila ishte nën kurthin e të qenit mjellmë ishte kulmi i pjesës së dramës, ku skena merrte ngjyra drite dhe errësire dhe e bënte atë të sillte emocione të fuqishme në audiencë që nuk rreshtëte së duartrokituri, për performancën e një niveli shumë të lartë. Kompozitori i famshëm P.I. Çajkovski nëpërmjet muzikës sjellë në dëgjimin e artdashësve skenën me tregimin në kërkim të dashurisë së vërtete si dhe luftën e ethshme midis tradhtise dhe dashurisë. Çdo shtet e ka merituar në se ka pasur një trup baleti për të luajtur këtë balet klasik dhe të dashur të të gjitha kohërave. Me mjaft elegancë, bukuri dhe klas është sjellë dhe në Shqipëri ku ndërmjet tyre ka luajtur profesionalisht dhe mjeshtërisht ikona e baletit Ilir Kerni në rolin e princit me emrin Zigfrid.Të dy artistët sipas intervistave të tyre përfshi dhe Klevis Tafaj pohojnë se janë përgatitur në shkollën prestigjiozë në Konservatorin Kombëtar të Baletit të Shqipërisë.Z. Tafaj u diplomua në krye të klasës së tij në Konservatorin Kombëtar të Baletit të Shqipërisë me një ofertë punësimi nga Baleti dhe Opera Kombëtare (Tiranë, Shqipëri) ku u promovua Solist vitin e ardhshëm (2013).Shkolla e baletit në Shqiperi i ka bërë të konkurrojne me dinjitet në botë. Me krenari Klevis Tafaj pohon se për herë të parë para ekranit në Amerikë e ka sjelle TV “Alba Life” si dhe intervista me shkrim dhënë për gazetën “Illyria” dhe Dielli, New York.Kaluam një mbrëmje artistike me princin shqiptar balerinin Klevis Tafaj në rolin e Zigrfrid princit të Liqenit të Mjellmave i cili luajti mjeshtërisht dhe u shfaq në skenë dinjitoz si epitomi i elegancës, bukurisë dhe ekuilibrit ndaj dhe u duartrokit gjatë nga të gjithë artdashësit.Te uroj te pushtosh skenat e famshme në Broadway Klevis Tafaj duke qenë gjithmonë një princ shqiptar i baletit!/diaspora shqiptare/KultPlus.com
“Shqiptarët do t’i fitojnë të gjitha betejat, pasi të mbarojnë betejën e fundit mes tyre”.
Kjo është thënia simbol e Mit’hat Frashërit, alias Lumo Skëndo, e thënë në vitet ’30 kur shkëlqeu një plejadë dhe traditë letrare, por dhe elitare në Shqipëri.
Mit’hat Frashëri u lind më 25 mars 1880 në Janinë; vdiq më 3 tetor 1949 në Nju-Jork, SHBA.
Ishte i biri i Abdyl Frashërit dhe nipi i Sami Frashërit dhe Naim Frashërit.
Ai e njohu shumë pak babain e tij dhe u rrit nën kujdesin e Samiut dhe Naimit.
Ai është konsideruar si njëri nga intelektualët më të shquar të brezit të vet. Gjatë pesë dekadave të sundimit komunist, ai mbeti i hetuar dhe u quajt “reaksionar”, “tradhtar” etj.
E vetmja tradhti që kishte bërë ishte ajo ndaj ideologjisë komuniste dhe ideologëve të saj…
Pa u zgjatur shumë te veprimtaria letrare dhe patriotike e Mit’hat Frashërit, e cila studiohet që në shkollë dhe interneti “gëlon” me to, më poshtë gjeni disa nga thëniet e tij më të spikaura për shqiptarët, që duket se do të mbeten gjithnjë aktuale; sado shekuj kalojnë.
Ja çfarë thotë Mit’hat Frashëri për shqiptarët:
1- Shqiptari prej natyre është kotësidashës, plot vanitet dhe egoizëm. Nuk i pëlqen kurrë të shohë dhe të njohë fajin dhe të metën e tij: i pëlqen kurdoherë të ngarkojë një tjetër.
2- Shqiptarët, megjithëse në pjesën më të madhe myslimanë, nuk e kanë konsideruar veten kurrë turq. Në të kundërtën, ata kishin një nocion të qartë për individualitetin e tyre dhe një hendek i thellë i pengonte ata të ngatërroheshin me racën e pushtuesve.
3- Kur merr një detyrë, ki disiplinë e durim. Shqiptarin e ka prishur mungesa e disiplinës dhe zjarri i padurimit
4- Shqiptarin e ka prishur mosbindja dhe jo bindja. Nis ti më parë të japësh shembullin e bindjes jo të verbër.
5- Hiqe veten si pak të mençur dhe pak të ditur. Mendjemadhësia na ka çmendur gjer më sot.
6- Duhet të kemi kurajo të themi të vërtetën, të bardhës t’i themi të bardhë dhe të zezës – të zezë.
7- Mos e qorto dhe mos e shaj shqiptarin për fajin që ka bërë, se ajo është mënyra më e fortë që ta bësh të këmbëngulë në atë faj. Merre me të mirë dhe shiko ta bindësh, pa pasur as pamjen e të dhënit këshillë.
8- Shqiptari, duke mos qenë i mësuar me jetë politike, dua të them, duke mos pasur gjer më sot shtet, qeveri dhe independencë, s’ka kuptuar dot akoma barrën, detyrat dhe përgjegjësitë që rrjedhin nga një jetë indipendente.
9- Patrikularizma, lokalizma dhe ekskluzivizma tek shqiptari rrëfehen me atë mani që ka secilido të marrë emrin e fshatit ose të qytetit si emër familjeje. Kur piqen dy shqiptarë, pas gëzimit të parë, pyetja esenciale është: nga të kemi zotëri?
10 – Shumë herë ideali për shqiptarin është të qenët i zoti, me çdo mënyrë që të jetë. Pa dyshim, duke pasur horizontin të ngushtë, nuk mund të kërkojë veç sukseset e lehta.
11- Vetëm një proverb të mirë di: ”Trimi i mirë me shokë shumë”. Por kur mendoj fjalën e Ali Pashës: dy shqiptarë janë shumë! Atëherë kam dëshirë ta kthej proverbin: ”Trimi i mirë me shokë…pak!”
12 – Shpëtimi i Shqipërisë do të vijë me anë të vetes tonë.
13 – Mos u hidhëro po të shkoj tjetri para, edhe pse nuk ndenje dot në krye. Zilia na ka lënë të panderuar.
14 – Shpesh herë zemërimi ynë vjen jo se kemi të drejtë, po se kemi faj dhe na vjen ligsht që na e shohin të tjerët.
15 – Dhembja më e madhe është pikëllimi i brendshëm, jo ai qe rrëfehet./ KultPlus.com
Seria horrorr e ”Squid Game”, pasi është shpallur zyrtarisht si lançimi më i madh i Netflix, ajo tani vlerësohet se ka arritur vlerën prej 891.1 milionë dollarë për shërbimin e trasmetimit.
Kjo seri në vete ngërthen një trailer me nëntë episoda që eksploron një realitet distopian në të cilin një organizatë misterioze rekruton njerëz në borxhe për të konkurruar në një seri lojërash vdekjeprurëse të fëmijërisë për mundësinë për të fituar një shumë parash që ndryshon jetën.
Drama në gjuhën koreane ishte një goditje e papritur për platformën kur u publikua më 17 shtator dhe me 12 tetor Netflix kishe njoftuar se i kishin thyer të gjitha rekordet me drramën dispotike.
Ndërkaq, ”Squid Game”, ka arritur zyrtarisht 111 milionë tifozë duke e bërë serinë e Netflix njërën nga seritë më të mëdha ndonjëherë./ KultPlus.com
Më 18 tetor 1941 treni i parë me hebrenjtë që po deportoheshin u largua nga stacioni Grunevald i kryeqytetit të Rajhut, Berlin. Presidenti Steinmeier shprehet, se kurrë nuk duhet të ketë vend antisemitizmi në Gjermani.
Presidenti gjerman, Frank-Walter Steinmeier në ceremoninë përkujtimore, 80 vjet pas fillimit të deportimeve të hebrenjve berlinezë më 18 tetor 1941, paralajmëroi nga forcimi i antisemitizmit në Gjermani. Qytetaret dhe qytetarët hebrenj ende “janë të ekspozuar gjithnjë e më shpesh und gjithnjë e më shumë ndaj gjuhës së urrejtjes antisemitiste dhe sulmeve antisemitiste”, u shpreh Steinemier në platformën 17 në stacionin Grunevald nga filloi edhe deportimi i hebrenjve. “Kurrë më antisemitizmi nuk duhet të ketë vend në shoqërinë tonë”, tha Steinmeier. Kurrë më qëndrimet antisemitiste dhe vepra të tilla nuk duhet të mbesin pa kundërshtime dhe reagime publike.
Presidenti gjerman, Steinmeier theksoi se, dokumentet e Konferencës së Wannsee, ku dy javë pas fillimit të deportimit të hebrenjve nga Berlini, u vendos vrasja e hebrenjve europianë, të lenë fjalë ende edhe sot. Këto dosje dhe shumë dokumente të tjera të bëjnë të ditur sot, se sa shumë vetë kishin dijeni për shfarosjen e hebrenjve. “Krimi ndodhi para syve të të gjithëve, përjashtimi dhe deportimi ndodhi në mes të përditshmërisë gjermane, kjo është e vërteta e tmerrshme”, tha Steinmeier. “Shumë bashkëpunuan, shumë e ekzekutuan krimin në mënyrë burokratike, shumë përfituan prej tij.”
Monument i përkujtimit të deportimit të hebrenjve nga stacioni Grunevald i Berlinit,
Plani tinzar
Në vitin 1941 vjetësh Gjermania naziste nisi deportimin e hebrenjve në geto, kampe pune dhe ato të shfarosjes. Fillimisht flitej vetëm për “zhvendosjen” e hebrenjve në drejtim të Lindjes. Por me shtimin e transporteve dhe shtimin e numrit të hebrenjve të deportuar nuk ishte më e mundur mbajtja sekret e deportimeve. Jo rrallë kolonat me hebrenj që shkonin në stacion duhet të kalonin mes për mes qytetit, para syve të popullsisë berlineze. “Trenat e posaçëm” me hebrenjtë e Berlinit u nisën nga tetori1941 deri në prill 1945 shpeshherë me një ritëm javor, por pjesërisht edhe ditor. Nga tetori 1941 deri në prill 1942 hebrenjtë dërgoheshin në geto në Lodxh, Minsk, Riga apo geton e Varshavës. Disa nga transportet shpesh përfundonin me eliminimin masiv të hebrenjve sapo mbërrinin në destinacion, si për shembull vrasja e 1035 hebrenjve, që lanë më 27 nëntor 1041 stacionin Grunevald dhe u ekzekutuan sapo mbërritën në Riga. Kurse në fund të vitit 1942 trenat kishin si destinacion vetëm kampet e shfarosjes, Aushvic apo Terezin.
Stacioni famëkeq më i njohur i Berlinit është Platforma 17 në Grunevald, dikur një stacion mallrash, i cili u zgjodh nga nazistët, sepse duke qenë larg qendrës, nuk tërhiqte vëmendjen e opinionit, nga ana tjetër si stacion mallrash ai i kishte lidhjet
Frank-Walter Steinmeier
Transporti i parë u krye më 18 tetor 1941 nga stacioni Grunevald me 1013 vetë. Vetëm nga ky stacion u deportuan 50.000 hebrenj. Por ky nuk ishte stacioni i vetëm. Edhe platforma 2 në stacionin Anhalter apo platforma 69 në stacionin e mallrave Moabit kanë historitë e tyre të tmerrit për të rrëfyer. Shumica e hebrenjve u deportuan në vazhdim nga stacioni Moabit, 30.000 hebrenj u dërguan nga aty në Aushvic, Treblinka apo Sobibor. Kurse nga stacioni Anhalter niseshin të ashtuquajturit “transportet e vegjël të të moshuarve”, të cilët dërgonin në të ashtuquajturën geto e pleqve në Bohemi. Por zgjimi i tmerrshëm për shumë hebrenj vinte sapo zbrisnin nga trenat, shkruan në një artikull radio rbb24.
Pllakë përkujtimore e viktimave të nazizmit të deportuara nga stacioni Grunevald, Berlin
Ky ishte një plan mjaft tinzar, shkruan në një artikull gazeta gjermane “Welt”, sepse iu la komunitetit hebraik të kryeqytetit të Rajhut, që të organizonte deportimin e hebrenjve nga Berlini. “Futja në trena pasagjerësh të vjetër por të rregullt e të pastër sipas një sistemi të ngritur nga komuna, nuk u bë me probleme dhe pa ndonjë padrejtësi”, ka kujtuar Hildegard Henschel, bashkëshortja e kreut të fundit të komuniteti hebraik, sipas një artikulli të gazetës “Welt” (17.10.2021). Më 1 tetor 1941 administrata e qytetit kishte bërë të ditur, se do të fillonin së shpejti “zhvendosjet” e hebrenjve të Berlinit në drejtim të Lindjes. Sinagoga në Levetscovshtrase u kthye në stacion pritës. Këtu duhej të mblidheshin më 15 tetor ata që duhet të deportoheshin, pas letrave që kishin marrë ndonjë letër të Gestapos. Komuniteti përpiqej të bënte më të mirën, ka thënë Hildegard Henschel. “Ushqime, ilaçe, artikuj sanitarë, çarçafë, veshje, këpucë, gjithçka u mbodh tek Levetcovshtrase”.
Por të gjitha këto nuk e lehtësuan fatin e atyre që do të deportoheshin. Shumë vetë e kërkuan shpëtimin në vetëvrasje. “Brenda një dite në mes të tetorit 1941, 280 vetë vranë veten, sepse kishin marrë urdhrin për deportim apo prisnin që t’u vinte ky urdhër”, shkruan “Welt”./DW/ KultPlus.com
Dashuria dhe pasioni për muzikën nisi herët për muzikantin e njohur korçar, Tomi Kondakçi. Ndërsa kitarën e mori për herë të parë në duar në vitin 1969 në moshën 10-vjeçare.
Ëndrrat e tij ishin të mëdha për të ndërtuar jetën artistike në Amerikë, larg diktaturës komuniste. Por këto ëndrra do të priteshin në mes ende pa u pjekur mirë. Muzika që aq shumë e donte, do të ishte një nga arsyet kryesore të kaluarit të vuajtjeve të tij, por edhe siç thotë vetë ai, pasioni ishte aq i madh saqë edhe po të kthente kohën pas do të vepronte po njësoj.
Ai donte të jetonte i lirë me kitarën e tij. E një tentativë për t’u larguar nga Shqipëria, i dështoi Tomit. Ai ishte 19 vjeç kur u dënua nga gjykata e Korçës për “tradhti ndaj atdheut në formën e arratisjes së mbetur në tentativë” dhe për “agjitacion e propagandë”.
Ditën e sotme ishte i ftuar në emisionin “Shqipëria Live” në Top Channel, ku foli në lidhje me dënimin e tij prej 12 vitesh. Dënimi i tij u nda mes Spaçit dhe burgut të Qafë Barit.
E teksa ishte shumë i ri, ai u përball me një jetë të vështirë në burgjet famëkeqe të historisë së Shqipërisë, duke luftuar për të mbijetuar me të vetmin motiv që e mbante me shpresë: pasioni për muzikën.
Kondakçi e kishte shprehur pasionin e tij për muzikën dhe këtë e kishin vënë re edhe punonjësit e burgut, të cilët e urdhëruan që të këndonte një këngë për diktatorin, Enver Hoxha.
Në intervistën me emisionin “Shqipëria Live”, ai u shpreh se gjeti një mënyrë që të refuzonte që të mos këndonte për diktatorin.
“Një instrument që ishte në burg, nuk të vinte rasti që ti bije. E një rast që më erdhi duhej të këndoja për Enverin. Kjo nuk më dukej mirë, e si pasojë vendosa që të limoja gishtat me sqepar. Isha 20 vjeç në atë kohë, viti i parë i burgut”, tha ai.
I pyetur nëse kundërshtoi menjëherë, Kondakçi tha se e kishte menduar se çfarë do të bënte, pasi e dinte se do të hakmerreshin.
“E mendova, se nuk mund të këndoja për atë që më futi brenda. A mund t’i këndojë një njeri persekutontit të tij? Sot mund të jetë ndryshe, por në atë kohë ishte mentaliteti. Më morën pjesën më të bukur, rininë”, tha artisti.
Ky i fundit shtoi se nëse do të ishte në një koncert edhe mund të këndonte këngë për Enver Hoxhën.
“Mund ta bëja. Sepse ndryshimi midis jetës jashtë dhe brenda në burg, janë dy këndvështrime të ndryshme. Në jetën e lirë, kalohen gjërat më mirë. Nga ajo rini me ato ëndrra, i nisur me një mendim në kokë për të ecur në muzikë, ti bie në ferr.
Sa isha brenda në burg nuk preka kitarë me dorë, tetë vite. Nuk kishte instrumente. Sot e mendoj se ka qenë me qëllim. Ky ka një emër, arratiset për të kënduar. Ja ta provokojmë, ta thyejmë në këtë pikë. Në një farë mënyre poshtërim.
Nëse do të refuzoja do të kisha një ribënim. Kjo ishte një revoltë në heshtje që e kuptuan dhe më dënuan sërish. Nuk ishin aq mos hakmarrës. Ndaj atij gjesti u hakmorën përsëri”, tha Kondakçi.
Ky i fundit gjithashtu foli edhe për pasionin e tij të madh muzikën, që i bashkëngjiti edhe kitarën si shoqërues.
“Dëshira e parë ka qenë kënga, e për të patur një shok për të shoqëruar veten duhet edhe një instrument. E kitara ishte më e afërta për serenatat, edhe neve na ngjiste. Kjo ishte arsyeja pse studiova kitare.
Kryesisht në atë kohë dëgjoja muzikë italiane dhe më pas u amerikanizua, e më pas e morën sllavët atë lloj melodie, karakter të asaj muzike. Por edhe angleze, gjithnjë kishte këngë të bukura, sidomos ajo periudhë.
Doja të largohesha nga Shqipëria se këtu nuk gjeja liri, arti ishte brenda kornizave. Tematika në muzikën e huaj ishte shumë herë më e gjerë.
Asgjë nuk kisha me vete, mendjen për të ikur kisha. Doja të shkoja në Amerikë se atje ishte liria. Edhe sot është liria atje. Amerika ishte ëndërr për të gjithë ne. Doja të shkoja që të isha gjithmonë në drejtim të muzikës. Kënga ishte ëndrra. Pasioni është vërtetë i mirë dhe është si puna e djallit që nuk të lë rehat, por shkolla duhej”, tha Kondakçi./ KultPlus.com
Shoqata e Informatikës ka nënshkruar memorandum mirëkuptimi dhe bashkëpunimi me Shoqatën e Matematikanëve të Kosovës, shkruan KultPlus.
Ky memorandum ka për qëllim krijimin dhe zhvillimin e bashkëpunimit në funksion të zhvillimit e avancimit të fushave të matematikës e të informatikës.
Më poshtë mund të shihni pikat e këtij memorandumi, prej të cilit pritet të përfitojnë matematicientët e Kosovës.
Përgjegjësitë e përbashkëta përfshijnë:
bashkëpunim me interes të përbashkët në fushën e matematikës e të informatikës.
projekte të përbashkëta si organizata partnere para donatorëve të ndryshëm
projekte dhe aktivitete që i kontribuojnë identifikimit dhe përkrahjes së talenteve të fushës së matematikës e të informatikës.
ndihma reciproke për zhvillimin dhe nxitjen e kërkimit shkencor, aplikativ e industrial në fushat e matematikës e informatikës.
rritja e nivelit të punës pedagogjike-shkencore për modernizimin e përmbajtjes dhe metodave të mësimdhënies së matematikës e të informatikës, si në arsimin parauniversitar ashtu dhe atë universitar.
propagandimi i arritjeve të matematikës e të informatikës në opinionin mbarëkombëtar dhe nxitja e zgjerimit të përdorimit të metodave të përparuara të tyre në fusha të ndryshme të veprimtarisë njerëzore në vendin tonë.
propagandimi i punës së veçantë me nxënësit dhe studentët për zhvillimin dhe përkrahjen e talenteve të reja në matematikë e informatikë.
promovimi i matematikanëve e informatikanëve shqiptarë të diasporës.
ftuarja e studiuesve në veprimtari të rëndësishme shkencore e industriale që organizojnë dhe që paraqesin interes për palën tjetër (ligjërata shkencore dhe edukuese, referime, konferenca, sesione, workshope, promovime botimesh, promovime të olimpiadave apo konkurseve kombëtare dhe ndërkombëtare të matematikës e të informatikës, etj.)
botimi në organet shkencore studime të palës tjetër që pasqyrojnë arritjet përkatëse në fushën e matematikës e të informatikës.
shkëmbimi i literaturës dhe informacionit shkencor, aplikativ e industrial me interes për secilën palë.
shkëmbim i revistave dhe botimeve të tyre të tjera shkencore në kopje fizike apo elektronike
ndihmë për zhvillimin e bashkëpunimit edhe me institucione të tjera
Memorandumi u nënshkrua në ambientet e Fakultetit të Shkencave Matematiko-Natyrore./ KultPlus.com
Cilësohet poet kombëtar e njihet edhe si Homeri shqiptar. Gjergj Fishta (23 dhjetor 1871 – 30 dhjetor 1940), ishte frat françeskan, piktor, arkitekt, deputet, anëtar i Akademisë Italiane të Shkencave, kandidati i parë shqiptarë për Çmimin Nobel për Letërsi dhe mbrojtës i kauzës shqiptare në arenën ndërkombëtare.
Fishta ka dhënë kontribut të madh edhe në Kongresin e Manastirit, për alfabetin e sotëm, ndërsa ka qenë edhe sekretar i përgjithshëm i delegacionit shqiptar në Konferencën e Paqes në Paris. Më poshtë mund të lexoni disa thënie të një prej figurave më të mëdha intelektuale dhe patriotike të historisë kombit shqiptar.
– Ma kollaj asht me mbushun një thes me pleshta sesa me i ba bashk dy shqiptarë!
– Njerëzit janë tanë njisoj prej natyrës, edukata i ban me u dallue!
– Shqiptarët kallzojnë njate çka s’duhet, e mshehin njatë çka e di tanë bota!
– Pak din njaj që ja kallzon të tana grues!
– Në kjoftë se provon, mundesh me hupë, por në kjoftë se nuk provon – je i hupun gjithsesi!
– Në kjoftë se thue at çka dishron, duhet me ndie edhe ate çka nuk e dishron!
– Ma mirë n’vorr me u kja për mallë / se nën shkja me ndejë për t’gjallë,,,
– Vërtetë kemi Bajram e Pashkë, por Shqiptarinë e kemi bashkë!
– N’daq me gzue t’bukrën liri / mos shkel fis, as mik, as fe / pse n’kto sheja bota mbarë. / na dallon se jem shqiptarë…
– Edhe atij iu thaftë po goja / që përbuzë këtë gjuhë hyjnore / qi n’gjuhë t’huej, kur s’asht nevoja / flet e tveten e lèn mbas dore…
– Mbi njatë flamur Perendija / me dorë t’ vet Ai e ka shkrue / “Për Shqyptarë do t’jét Shqypnija / kush u a prekë, ai kjoftë mallkue”…
– Po, edhè hâna do t’ a dijë / edhè Dielli do t’ két pá / se për qark ksaj rrokullije / si Shqypnija ‘i vend nuk ká…
– Në rast se ata nuk na duan në një shtet të vetëm, pasi thonë shqyptarët qenkan muslimanë, aherë… na kristianët do t’i shkriejmë kryqet tona dhe do t’i bajmë fishek me mbrojt vllaznitë tanë muslimanë shqyptarë!
– Më dhemb kryet me njato parla-parla të parlamentarëve: dokrra pa kokrra!
– Injoranca e krenaria shkojnë bashkë si shtati e hija./ KultPlus.com
Më 24 tetor Federata e Shoqatave Arbëreshe do të prezantojë librin e përkthyer në italisht “Tra gli albanesi dÍtalia” (Mes shqiptarëve të Italisë), një libër nga Eqrem Çabej me studime dhe kërkime rreth arbëreshëve, botuar nga Shtëpia Botuese Besa-Muci.
Teksti propozon një koleksion të redaktuar nga Nelson Çabej të shkrimeve të autorit, i cili u shfaq në tekste dhe revista të ndryshme, dhe u botua në 1987 me një parathënie nga prof. Mahir Domi. Në vitin 2014, me rastin e 200-vjetorit të lindjes së Jeronim De Radës, një ribotim i reduktuar u prodhua nga shtëpia botuese Botime Çabej, e cila në 2017 ribotoi një botim të tretë të përditësuar.
Të Dielën do të prezantohet edicioni i katërt në italisht, i cili gjithashtu përfshin artikullin “Mes shqiptarëve të Italisë”, përshtypje dhe ndjesi, shkruar me rastin e vizitës së tij midis “shqiptarëve” të Kozencës në 1977 gjatë Javës së Parë të Kulturës Shqiptare, ideuar dhe organizuar, ndër të tjera, nga papat e ndjerë Giuseppe Faraco. Artikulli nuk është një lajm i thjesht udhëtimi, por nxjerr në pah mendimin e gjuhëtarit të shquar shqiptar mbi vendbanimet shqiptare përmes një analize akute ndërdisiplinore.
Prezantimi do të mbahet në San Demetrio Corone, të Dielën 24 Tetor, në orën 17:00, në Sallën e Konferencave të Villa Marchianò.
Të pranishëm do të jenë kryebashkiaku Ernesto Madeo, Konsulle e Shqipërisë në Bari Genta Mburimi. Gjithashtu Brikena Çabej dhe Livio Muci.
Teksti do të prezantohet nga Damiano Guagliardi dhe Francesco Marchiano.
Debati do të koordinohet nga shoku i tij Gennaro De Cicco./ diaspora shqiptare/ KultPlus.com
