Autor: KultPlus

Filharmonia e Kosovës me tingujt e paqes, si celebrim i jetës muzikore të Mozartit

Posted on by KultPlus

Gili Hoxhaj

Filharmonia e Kosovës në muajin e parë të këtij viti, shënoi koncertin e dytë me radhë. Mbrëmja nisi dhe përfundoi nën tingujt e kompozimve të Wolfgang Amadeus Mozart që u zbërthyen përmes lojës së instrumentistëve të orkestrës së Filharmonisë së Kosovës. Përballë tyre,  për herë të parë erdhi dirigjenti polak Daruisz Mikulski. I veshur në të zeza, me flokët lëshuar mbi supe, Mikulski dëshmoi përvojën e tij që ishte shtrirë edhe në rreshtat e programit të këtij koncerti. Afërsia që kishte krijuar me orkestrën hetohej në çdo vështrim e drejtim të shkopit të tij të dirigjimit. Qëndrimi i tij reflektonte përqendrim, e përcillej me buzëqeshje, krahas lëvizjeve të duarve, krejt trupi i tij dukej sikur vallëzonte natyrshëm nën ekzekutimin e veprave.

Krejt mbrëmja erdhi si celebrim i jetës muzikore të një prej kompozitorëve, pothuajse të paarritshëm,  e më të mirëve që ka njohur historia e muzikës klasike. Veprat e tij kanë kaluar në lojën e tërë orkestrave botërore, e vazhdojnë të vlerësohen gjithnjë e më tepër, tash e dy shekuj, kurse vet Mozarti rrugën e kompozimit e filloi qysh në moshën 5 vjeçare e me gjithsej 35 vite jetë arriti të sjell rreth 600 kompozime. Rrugëtimi muzikor tek publiku në Prishtinë, mbrëmë nisi me veprën Uverturë nga opera “Flauti magjik”, K.620 , vepër kjo që premierën e pati në vitin 1791 në Vjenë, dy muaj para vdekjes së Mozartit.

Dirigjenti Daruisz Mikulski i cili dirigjoi veprën e parë, në veprën e dytë u kthye me korno, për ta zhytur publikun në gërshetimin e  tingujve të kornos së tij me orkestrën, në veprën Koncert për korno dhe orkestër nr.2 në Es-dur, K.417, vepër kjo e përfunduar në vitin 1783. Dirigjenti polak Dariusz Mikulski nuk kishte asnjë pushim në mes veprës, kur i ndahej kornos, përqendronte duart drejt orkestrës, kështu duke iu kthyer edhe rolit të dirigjentit.

Mikulski është kornist, dirigjent koncertal dhe operistik, pedagog muzike dhe producent. Ai është themelues dhe dirigjent i Filharmonisë së Madhe të Polonisë dhe është nderuar për kontribut nga Ministria Polake e Kulturës dhe Trashëgimisë Kombëtare në vitin 2009, kurse në vitin 2011 është shpërblyer me medaljen e argjendtë të qytetit të Berlinit. Ai mbrëmë erdhi për herë të parë para publikut të Prishtinës, për të mbajtur më shumë se dy orë program para publikut.

Bashkëpunimin me orkestrën e quan si një rrugëtim të përbashkët drejt krijimit të vazhdueshëm. Ai tha për KultPlus se të realizosh një koncert të suksesshëm me orkestrën, është e nevojshme të mësojnë ta dëgjojnë njeri-tjetrin derisa secili luan,  kështu duke u shndërruar në një.

“Kam dëgjuar më parë për Kosovën dhe orkestrën e Filharmonisë së Kosovës, por të them të drejtën nuk e kam pritur që do të takojë kaq instrumentistë fantastik, njerëz shumë të hapur që të ofrojnë një atmosferë shumë të mirë. Së bashku me orkestrën ishte e nevojshme që të mësojmë ta kuptojmë njëri-tjetrin dhe mendoj që i arritëm ta gjejmë kuptimin tek njëri-tjetri”, tha dirigjenti Mikulski për KultPlus.

Duriusz Mikulski së bashku me trumeptistin Otto Sauter kanë mbajtur edhe disa masterklase me studentët e instrumenteve të tunxhit, në kuadër të pjesës së parë të  Festivalit të Kosovës për tunxhin që u organizua në bashkëpunim me Asociacionin Botëror të Tunxhit.

“E kemi filluar ditën në ora 5:45 në mëngjes, duke punuar me studentët të cilët janë shumë të interesuar dhe të etur për dijen lidhur me instrumentet e tunxhit”, shpjegoi dirigjenti dhe kornisti Mikulski.

Edhe Sauter kishte mbetur i mahnitur nga energjia e studentëve me të cilët ka bashkëpunuar javën e shkuar, madje ai thotë se vërën zhvillimin edhe që nga hera e fundit kur i ka takuar.

 “Kam shumë shpresë për të ardhmen e këtyre të rinjve, veçmas trumpetistët femra”, thotë Sauter për KultPlus.

Pas dy veprave të Mozartit që dukej se ecnin me tingujt e paqes së kompozimeve të Mozartit, mbrëmë për publikun prishtinas erdhi premierë vepra “L’Angelica Farfalla” e kompozitorit Enjott Schneder, posaqërisht për trumpetistit Sauter. Në repertuarin e veprave të Mozartit, nuk gjendet ndonjë vepër dedikuar instrumentit të trumpetës, ndërsa Sauter thotë për KultPlus se ndoshta kjo ka ndodhur se Mozarti nuk e donte tingullin e lartë që sjell ky instrument. Ata që e kanë dëgjuar Otto Sauter në Kosova Brass Festival zor se e kanë harruar lojën e tij në pikolo trumbetë, instrument të cilin ai e zotëron në çdo zbërthim të veprës, ndërsa këtë e dëshmoi edhe me lojën e tij mbrëmë që  dhuroi një eksperiencë të veçantë të lojës në këtë instrument.  Ai është një ndër solistët lider botëror në instrumentin e trumbetës, si specialist në pikolo, ai është prezantuar në të gjitha sallat e mëdha. Edhe pse ka luajtur edhe më parë si solist në Prishtinë, për Sauter ky ishte bashkëpunimi i parë më orkestrën e Filharmonisë së Kosovës.

“Ka qenë një eksperiencë shumë e mirë, për neve dhe për ata dhe është interesante për të parë zhvillimin që kishin ata përgjatë çdo dite,  dhe në anën tjetër e kupton që s’ka rendësi prej nga vjen, orkestrat muzikore janë gjithkund njësoj”, tregoi Sauter për KultPlus.

Pas kësaj vepre publiku u kthye përseri tek Mozarti ku publiku u përqendrua në Simfoninë No.4 në C-dur, K-551- Jupiter. Ky nuk ishte dhe një rrugëtim i gjatë interpretativ për orkestrën e dirigjentin, pasi që vet vepra konsiderohet si një nga simfonitë më të gjata që ka krijuar Mozarti, ndërsa simfonia nga shumë kritikë është vlerësuar si simfonitë më të arrira në botën e muzikës klasike. Kjo vepër nga fundi ecën me një ritëm më të shpejtë, ndërsa energjia e dirigjentit dhe e orkestrës vetëm se e përcillnin veprën deri në momentin kur instrumentet ulën, e dirigjenti Mikulski ngrit duart lart.

Koncerti i radhës nga Filharmonia e Kosovës është i paralajmëruar të mbahet më 3 mars ndërsa do të sjell përsëri para orkestrës dirigjentin Gregory Charette. / KultPlus.com

Robert De Niro: Kur do dikë duhet t’i besosh atij, nuk ka rrugë tjetër, duhet t’i japësh ‘çelësat’ e gjithçkaje që të përket ty

Posted on by KultPlus

Robert De Niro konsiderohet si një nga aktorët më të mëdhenj të të gjitha kohërave, dhe ai ka arritur sukses në pothuajse në çdo zhanër filmi.

Por gjithashtu, ai është regjisor dhe producent filmi.

De Niro vjen prej një familje artistësh: nëna e tij, Virginia Admiral, ka qenë piktore,i ati i tij, Robert, ishte piktor, skulptor dhe poet. Ai u rrit në pjesën e qytetit të New York City në Little Italy në Manhattan. Ka qenë i martuar dy herë.

Ka një vajzë, Drina, dhe një djalë, Raphael, nga martesa me gruan e parë Dianne Abbott; dhe dy djem, Julian Henry dhe Aaron Kendrick, nga marrëdhënia e tij me modelen Toukie Smith.

Djemtë e Smith dhe De Niro-s janë binjakë, dhe janë ngjizur “in vitro”.

Në 2004 ai u rimartua me gruan e tij të dytë, Grace Hightower.

De Niro ka pasur një ndikim domethënës për artin, qoftë në filma, qoftë në fjalimet e tij mbresëlënëse, duke dhënë këshilla të panurmëta edhe si një mentor i mirë për studentët.

Në vijim, do t’ju njohim me 30 thënie të të madhit Roberto de Niro, i cili njihet për fjalët e tij me “peshë”, që i ka fiks mësime nga jeta e tij…

1 – Njeriu mëson dy mësime më të mëdha në jetë: Kurrë mos ua ktheni shpinën miqve tuaj, dhe gjithmonë mbajeni mbyllur gojën.

2 – Një derë e re do të hapet për ty – një derë në refuzimin e përjetshëm. Është e pashmangshme.

3 – Zbulove një talent, zhvillove një ambicie dhe njohe pasionin tënd. Kur e ndien atë, nuk mund ta luftosh – thjesht duhet ta pranosh!

4 – Ju bëj thirrje të provoni sa më shumë, të jeni mendjehapur, të mirëprisni eksperienca dhe ide të reja. Nëse nuk e provon, nuk do e dish kurrë.

5 – Talenti qëndron në zgjedhjet që bëni.

6 – Punoni shumë: Do të keni kohë për të pushuar kur të vdisni.

7 – Nuk futem në ato diskutime të gjata ta bëj apo mos ta bëj një gjë. Në fund të ditës, do pendohesh për atë që nuk bëre.

8 – Jeto momentin. Pikë. Ji aty. Sepse nëse mendoni gjatë kohës se duhet të bëni ndonjë gjë të jashtëzakonshme, nuk do të funksionojë kurrë. Nëse ndodh, ndodh. Nëse jo, jo. Mos u shqetësoni. Thjesht kini besim, ndershmëri, jini të vërtetë. Kaq kërkoni.

9 – Jeta rrallë ndryshon tërësisht, por vazhdimisht ndryshon në detaje.

10 – Ndonjëherë, nëse ke kufizime financiare, ky është përfitim. Të detyron të gjesh ndonjë ide krijuese.

11 – Njëherë dikush më tha: Mos e li veten të shkosh pas diçkaje apo dikujt me të cilin nuk ke dëshirë të rrish as 30 sekonda.

12. E di që është e rëndësishme t’i japësh kujtdo aq liri sa mundesh kështu që ata të mos ndiejnë se ka limite. Me çdo gabim që bëjnë, çdo gjë shkon mirë. Të mos jenë të frikësuar të provojnë gjëra të reja apo mos të besojnë tek vetja.

13 – Nuk ke pse e bllokon dhimbjen kaq shumë. Pa dhimbjen për çfarë do të flisnim?

14 – Sot unë qesh më shpesh sesa kur isha i ri. Kjo sepse unë kam filluar mos t’i gjykoj më njerëzit

15 – Paratë e bëjnë jetën më të lehtë. Nëse je me fat t’i kesh ato, atëherë je me fat.

16 – Kur isha i ri, nuk frikësohesha kur më thonin “Jo”. I them fëmijëve të mi, dhe kujtdo: Nëse nuk e provon, kurrë nuk e di. Nuk e merrja si refuzim “Jo-në”. Disa gjëra shkojnë kundër teje. Ke refuzime plot, por kjo është pjesa e bukur e jetës.

17 – Nëse s’ke kritika, atëherë kush do të të thotë se si e ke bërë punën tënde?

18 – Nëse je ulur në karrigen e duhur, nuk do të të duhet shumë kohë për të kuptuar që je rehat në të.

19 – Koha ecën, kështu që çfarëdo që të bësh, bëje tani. Bëje tani. Mos prit!

20 – Do të ketë kohë, kur edhe më e mira jote nuk mjafton. Mund të ketë shumë arsye pse ndodh kjo, por për aq kohë sa jep më të mirën tënde, çdo gjë shkon mirë. Nëse merr notën më të lartë në shkollë, kjo nuk do të thotë se do të marrësh të njëjtën notë dhe në jetë.

21 – Nuk ka asgjë më ironike dhe kontradiktore se vetë jeta.

22 – Refuzimi mund të të pickojë, por ka shumë pak ndikim tek ty.

23 – Kur vjen puna te arti, pasioni duhet të jetë një gjendje e përhershme. Jo thjesht po ndjek ëndrrat, por po kap dhe fatin tënd.

24 – Nuk je përgjegjës për çdo gjë që ndodh, por je pjesë e saj. Duhet të vendosësh gjithçka nga vetja në gjithçka që bën.

25 – Nuk ke nevojë për fjalë për të shprehur ndjenjat.

26 – Një nga gjërat e aktrimit është se të lejon që të jetosh jetën e njerëzve të tjerë, pa pasur nevojë të paguash çmimin.

27 – Është e rëndësishme të mos tregosh. Njerëzit nuk përpiqen për të treguar ndjenjat e tyre, ata përpiqen për t’i fshehur ato.

28 – Nëse ka një Zot, ai ka shumë përgjigje për të dhënë.

29 – Kur do dikë duhet t’i besosh atij, nuk ka rrugë tjetër. Duhet t’i japësh ‘çelësat’ e gjithçkaje që të përket ty. Ndryshe, ku do të ishte kuptimi i gjithë dashurisë?

30 – Mos ki frikë të bësh atë që të thonë instinktet!

konica.al

 

NEW YORK, NY – DECEMBER 13: Actor Robert De Niro attends the “Joy” New York Premiere at Ziegfeld Theater on December 13, 2015 in New York City. (Photo by Nicholas Hunt/Getty Images)

Sopranoja shqiptare mahnit gazetaren e njohur

Posted on by KultPlus

Gazetarja e njohur investigative e CNN, Christiane Amanpour, ka shfaqur admirimin e saj për sonranon shqiptare, Ermonela Jaho.

Përmes postimit të një fotografie në Instagram, Amanpour ka treguar se ishte mahnitur me performancën e Jahos.

“Prapa skenave gjatë këtij vikendi dhe e mahnitur nga Ermonela Jaho, sopranoja brilante shqiptare që luajti Violetta-n në historinë tragjike të Verdit, La Traviata” ishte shkrimi i Amanpour.

Barcelona 28 de junio de 2017 Ermonela Jaho soprano que interpreta a Cio-Cio-San Madama Butterfly en Peralada En el Hotel Petit Palace Boqueria Foto Ricard Fadrique

Dëgjo… është shumë e vështirë të diskutosh në mbretërinë e idiotëve- dhjetë thënie të Ismail Kadaresë 

Posted on by KultPlus

Dëgjo… është shumë e vështirë të diskutosh në mbretërinë e idiotëve- dhjetë thënie të Ismail Kadaresë

Popujt, librat e tyre të mëdhenj, me gjak zakonisht i kanë larë.

Ata që shpikën shpejtësinë reaktive, larg Atdheut sigurisht do kenë qenë ndonjëherë!

Armiku mbetet armik, edhe i vdekur qoftë.

Ka gjithmonë kohë që njerëzit të bëjnë diçka për popullin e tyre.

Gjuha më e mirë se gjithçka tjetër jep shpesh dritën ose mjerimin e një kohe.

Të falësh nuk do të thotë të harrosh.

Ne mund të jemi gjithçka, veç një gjë nuk jemi: ajo që kujtoni ju.

Dëgjo… Është shumë e vështirë të diskutosh në mbretërinë e idiotëve.

Njeriu në jetë ka nevojë për 1 filxhan shkencë, 1 shishe kujdes, dhe 1 oqean durim.

Letërsia autentike nuk përputhet me diktaturat. Shkrimtari është armiku natyror i diktaturave./KultPlus.com

Kadare 83 vjeç, ja çfarë duhet të lexoni me patjetër nga ai

Posted on by KultPlus

Kadare 83 vjeç, ja çfarë duhet të lexoni me patjetër nga ai

Ismail Kadare, njeriu i letrave shqipe sot mbushi 83 vjeç. Kadare nuk është vetëm shkrimtari më i madh ndër shqiptar, atë tashmë e njeh edhe bota.

Vepra e parë e rëndësishme e Ismail Kadaresë në prozë është romani “Qyteti pa reklama”, që nuk u lejua të botohej i plotë deri në vitin 2003.

Mos harroni në listën tuaj ta keni “Gjenerali i ushtrisë së vdekur” (1964), ideja e këtij romani është shpirti liridashës i popullit shqiptar.

Temën e shpirtit të pamposhtur të shqiptarëve nëpër shekuj autori e trajtoi edhe në romanin “Kështjella” (1975).

Në romanin “Kronikë në gur” (1970) Kadare kritikoi psikologjinë provinciale dhe traditat prapanike.

Probleme të rëndësishme të historisë janë trajtuar edhe në përmbledhjet me tregime e novela “Emblema e dikurshme” (1977), “Ura me tri harqe” (1978).

Një nga krijimet më të shquara të Ismail Kadaresë dhe të të gjithë letërsisë së re shqiptare është romani “Pallati i ëndrrave” (1981).

Libra të tjerë me rëndësi të Kadaresë janë: “Mosmarrëveshja”, “Darka e gabuar”, “Prilli i thyer”, “Aksidenti”, “Mjegullat e Tiranës”, “Mëngjeset në kafe Rostand”.

Po ndajmë me ju disa vlerësime të kohësve për veprën e Kadaresë:

Alain Bosquet: Asnjë fushë dhe asnjë lloj gjendjeje shpirtërore nuk është e huaj për gjenin krijues të Ismail Kadaresë, që është pa dyshim shkrimtari më i begatë dhe më i larmishëm i kohës sonë. Po ç’presin vallë, ata zotërinjtë e Stokholmit?

Alain Bosquet: Ta nderosh Kadarenë me Nobel, nuk do të thotë ta emanciposh atë. Do të thotë të emancipoheni vet ju. (Letër dërguar jurisë së çmimit Nobel)

John Kerry: Kadare, një shkrimtar që mbulon një kulture të tërë… një shkrimtar universal me një traditë në të treguarin e historive që shkon pas deri në kohët e Homerit.

Rexhep Qosja: [Romanit “Kështjella”] mund t’i shtohet nga diçka, por prej tij nuk mund të hiqet asgjë: asnjë skenë, asnjë fjali, asnjë fjalë, asnjë detaj. (Panteoni i rralluar, Rilindja, Prishtinë, 1973)

Jeta dhe çmimet e kolosit Kadare

Ismail Kadare është një nga shkrimtarët më gjenialë bashkëkohorë, disa herë i nominuar për çmimin “Nobel” në letërsi.

Ai shquhet për novela, romane, por ka botuar edhe vëllime me poezi dhe sprova.

Me veprat e tij, shkrimtari Kadare e ka bërë të njohur Shqipërinë në botë, me historinë dhe kulturën e saj shekullore.

Kadare ka nisur të shkruajë kur ishte ende i ri dhe veprat e tij janë përkthyer në mbi 45 gjuhë të botës.

Në vitin 1996 Kadare u bë anëtar për jetë i Akademisë së Shkencave Morale dhe Politike në Francë.

Në vitin 1992 u vlerësua me Prix Mondial Cino Del Duca; në 2005 fitoi Man booker International Prize dhe në vitin 2009 mori çmimin Prince of Asturias për Artet.

Ndërsa në 2015-ës, Kadare ka qenë fitues i Çmimit të Jeruzalemit në Letërsi, po në këtë vit me pëlqimin e autorit, fondacioni Mapo filloi të ndajë çmimin “Kadare” për letërsi.

Në janar të 2016-ës Kadare dekorohet “Komandant i Legjionit të Nderit” në Francë.

Rama uron Kadarenë, “Mbetet maja e penës së letërsisë shqipe”

Posted on by KultPlus

Një nga shkrimtarët më të mëdhenj të letërsisë bashkëkohore, Ismail Kadare feston sot 83-vjetorin e lindjes.

I nominuar për çmimin Nobel, fitues i çmimit Princi Asturias e një sërë të tjerësh, Ismail Kadare është padyshim një ndër shkrimtarët më të mëdhenj në botë.

Kryeministri Edi Rama ka ndarë një mesazh në urim me rastin e 83-vjetorit të lindjes së kolosit të letrave shqipe, Ismail Kadare.

Rama shkruan se Kadare është një nga shkrimtarët më të mëdhenj të letërsisë bashkëkohore.

”Kadare mbetet maja e penës së letërsisë shqipe dhe veprat e tij janë përkthyer në 45 gjuhë të ndryshme duke e bërë atë përfaqësuesin kryesore të letërsisë shqipe në botë”, shkruan Rama.

Haradinaj ia uron ditëlindjen Kadaresë, “jemi popull me fat që e kemi”

Posted on by KultPlus

Kryeministri i Kosovës Ramush Haradinaj, ka uruar shkrimtarin shqiptar Ismail Kadare, për ditëlindjen e 83-të.

“Përmes veprës kulmore letrare, Ismail Kadare e universalizoi historinë shqiptare. Falë fuqisë së fjalës, shkrimtari ynë e bëri të njohur thelbin e të vërtetës dhe të drejtës së Kosovës. Ne shqiptarët jemi popull me fat që e kemi shkrimtarin e përmasave botërore, vlerë tonën identitare. Urime ditëlindja, të paçim dhe gjatë Ismail Kadare”, ka shkruar Haradinaj në Facebook.

Hasan Xërxa, shqiptari që me makinën e tij shpëtoi qindra hebrenjë

Posted on by KultPlus


Teuta Skenderi

“Ai që shpëton edhe vetem një jetë, e shpeton Botën.”

(Talmud)

Libraria e Bacës Hasan Xërxa në Prizren, ndriçonte gjithmonë si dielli nga jashtë, dhe i vinte erë lumturie. Ky vend magjepës shkronjash, këngësh dhe poezish, ka lënë  një vulë të pashlyer në fëmijërinë  time, vulë kjo që më percjellë kudo që jam.

Baca Hasan, kokëlartë dhe flokëargjendtë, me një zë të butë kumbues, ikonë e Prizrenit, që solli lumturi dhe dituri përmes librash gjeneratave të tëra të banorëve të qytetit tonë e edhe me gjërë, beri diçka  edhe më të jashtëzakonshme. Diçka që do të rrëfehet  deri në përjetësi.

Ne kohërat më të errëta të shekullit të kaluar, kur në të gjitha shtetet e Europes, hebrenjtë u persekutuan dhe u vranë në mënyrë më mizore, ishte një  vend, ku ata ishin të sigurtë. Ky vend ishte Shqipëria. Një shtet-shpresë, shkëndijë në errësirë.

E vogël dhe e varfër, me një trimëri dhe bujari të paparë, strehoi, mikpriti dhe mbrojti me qindra familje hebrenjësh, në  një periudhë me të përgjakur të historise së tyre, të cilen e perkujtojmë sot, në diten e Holokaustit. Njeri nga këta njerëz bujarë, që ndihmuan të pashpresët, ishte edhe Hasan Xërxa. Ishte vetëm 25 vjeç në vitin kur me makinen e tij transportoi me qindra hebrenj nga Shkupi, në Deçan dhe pastaj më thellë në Shqipëri, duke rrezikuar edhe jeten e tij.

“Beje një të mirë dhe hudhe në lum si një guralec”, i thoshte keshtu Drane Bojaxhiu vajzës së saj Gonxhes, e cila tërë jetë ia dedikoi të varfërve.

Edhe Baca Hasan, askujt nuk ia ka përmendur këtë akt trimërie të pashoq, derisa në një shtet të madh, i cili ne vitin 1939 refuzoi një  anije plot hebrenj që kaluan oqeanin më shumë shpresë, por të përbuzur, përfunduan ne Auschwitz; u xhirua nje film për një trim sikur Hasan Xërxa, nje film qe kaploi Boten dhe  fitoi shtate çmime Oscar…

Por ata që mbeten gjalle, nuk harruan. Ata e kërkuan Bacën Hasan, e gjetën, e nderuan. Ai tani më ishte një plak i urtë, me flokë të bardha sikurse majet e Sharrit përherë të mbuluara me borë, që shiheshin qartë nga libraria e tij.
Ndonjëherë  të mirat e fundosura nga harresa, na i sjellin lumenjtë lajmëtarë.

Tërë  Bota e din këtë tani,  sepse bëmirësia  e tij u shenua në Monumentin Yad Vashem ne Jeruzalem, dhe ekspozita ‘Besa’ e krijuar nga fotografi Norman Gershman, udhëton nëpër Botë edhe sot, e bashkë me të edhe fotografia bardhë e zi, e plakut fisnik me flokë të argjendta.

Besa, monument i ynë më i lartë, më i ndritshëm, u ngjall edhe atëherë kur  bota mbylli dyert dhe bëhej sikur nuk dëgjon klithmat e milionave.
Asnjë hebre nuk u dorëzua në Shqipëri. Janë mbrojtur deri në fund të luftës.  Lista e emrave të tyre nuk u dorëzua kurrë. Edhe atëherë kur  njeri nga nazistet me te larte, Herman Neubacher, ne vitin 1943 thirri katër  përfaqësuesit  e komuniteteve fetare në Shqipëri dhe kërkoi që ata të dorëzojnë listen e floririt dhe të emrave të hebrenjëve, ata dorëzuan vetëm floririn.

Askund në Europe nuk ndodhi që numri i popullatës hebreje të jetë më i madh pas luftes se në fillim të saj. Kjo mrekulli e njerëzimit  ndodhi vetëm në  Shqiperi. Besa nuk është fjalë. Besa është fortresë ku strehohen të pashpresët.

Te kujtojmë sot edhe një njeri fisnik-prefektin e Prishtinës, Hysen Prishtina, i cili ne vitin 1942 bashke me Preng Ulin ia dha lajmin e rrejshëm okupatorit Gjerman, se me qindra hebrenj te mbyllyr në kampin ku sot qëndron Fakulteti Filologjik janë të sëmurë nga tifoja. Keshtu edhe këta u bartën në Shqiperi. Ketë  akt trimërie të cilin poashtu e mbuloi harresa për shumë vite, e gjeta në shkrimin e Saimir Loljes mbi shpetimin e hebrenjëve në Kosovë. Shumë nga këta njerez të shkretë që pritnin ekzekutimin e sigurtë,  u transportuan edhe nga Hasan Xërxa.

Fati i popullit tonë ishte i tillë, qe ky njeri i jashtezakonshem bëmirës dhe patriot, pas luftës të vuaje 16 vite burgu ne Nish. E liruan disa dite para martesës së vajzës së tij. Asaj i kujtohej babai, kur e vizitonte në burg, i heshtur me pranga në duar, i dobësuar sepse ushqimin e sjellur nga shtëpia nuk ia jipnin. Te gjitha këto unë i mësova pas vdekjes se Baces Hasan tonë. Jetoi plot 97 vite, la shumë pas vetes, dhe hyri në histori.
Në zemrën time jeton që kur isha fëmi.

Kopjen e parë të librit ‘Ditari i Anës Frank’ e kam blerë në librarinë plot dritë, me erë lumturie. Isha  9 vjeçe, dhe atëbotë, nuk e dija se më buzëqeshte një hero, që shpetoi nje Botë te terë e cila zuri vend në një makinë. /KultPlus.com

Nga koleksioni i Maksut Vezgishi

Fotografia në ballinë nga Norman Gershman

Enver Petrovci vendos të heqë përfundimisht dorë nga aktrimi

Posted on by KultPlus

Aktori dhe regjisori i njohur, Enver Petrovci, në një intervistë te realizuar për emisionin “Voilà” në kanalin e Youtube të Top Channel, është shprehur se ka vendosur që të luajë dhe një rol në teatër dhe pastaj do të tërhiqet, por do t’i përkushtohet dramaturgjisë, regjisë dhe televizionit.

“Të jesh aktor, do të thotë jesh edhe sportist; duhet të kesh forcë. Unë po e them që kam vendosur ta lë aktrimin; dua të luaj edhe një rol kryesor në teatër edhe mos të merrem më me teatër, si aktor. Në film dhe televizion PO, sepse është shumë më i lehtë fizikisht. Do të kaloj si regjisor, sigurisht edhe dramaturg”.

Shumë aktorë shqiptarë Enver Petrovci i vlerëson për punën dhe talentin e tyre dhe ai ka një peng që nuk ka mundur të shohë në skenë kurrë duke interpretuar aktorin Sulejman Pitarka.

I pyetur, nëse nuk do të ishte aktor, çfarë profesioni do të kishte zgjedhur, Petrovci është përgjigjur: marangoz. Ai përmend pasionin e tij për drurin dhe një dëshirë të hershme për të ndërtuar një shtëpi prej druri vetë.

Artisti i mirënjohur ka dhënë për herë të parë një mesazh publikisht për vlerësimin e artistëve, ku vlerësimet e vërteta shpesh herë në Shqipëri e Kosovë jepen pas ndarjes nga jeta të artistit.

“Unë e kam fshehur gjithmonë mendimin tim, sepse kam menduar që vetë jeta dhe mënyra se si jetoj do të vijë një ditë në shprehje, atë se çfarë unë mendoj që nuk ka ardhur kurrë në shprehje që të dinë njerëzit. Kam kuptuar që tek populli shqiptar, kur dikush vdes atëherë vlerësohet vërtetë kush ka qenë ai njeri. Unë shpresoj që pasi të vdes do t’a vlerësojnë saktësisht se kush kam qenë unë”, thotë Petrovci./topchannel

Vajzat kosovare sjellin në Kosovë ngjarjen më të madhe në botë për programimin e lojërave

Posted on by KultPlus

Të pajisur me laptopë dhe çanta për fjetje, 30 programues kanë filluar në ‘Girls Coding Kosovo’ për 48-orë pa ndërprerje, krijimin e pesë lojërave të ndryshme bashkë me ekipet e tjera anembanë botës që nga mbrëmja e së premtes.

Ngjarja më e madhe e krijimit të lojërave në botë, ‘Global Game Jam’, do të mbahet për herë të parë në Prishtinë nga ‘Girls Coding Kosovo’, GCK, këtë fundjavë.

Loja globale “Jam”, një referencë për sesionet e improvizuara muzikore, sjell së bashku rreth 30 pjesëmarrës me synimin që së shpejti të krijojnë pesë prototipa të ndryshëm të video lojërave në më pak se dy ditë, duke provuar ide të reja dhe duke sjellë frymëzim në industrinë e lojrave.

Alborita Mehana, koordinatore e projektit për GCK, shpjegoi se çfarë ndodh gjatë ngjarjes së ‘Jam Global Game’, i njohur gjithashtu si një ‘hackathon’.

“Një ‘hackathon’ është një ngjarje e projektuar si sprint ku programuesit kompjuterikë dhe të tjerë të përfshirë në zhvillimin e softuerit, duke përfshirë dizajnerët grafikë, dizajnuesit e ndërfaqeve dhe menaxherët e projektit, bashkëpunojnë intensivisht në projekte softuerike”, tha Mehana.

‘Girls Coding Kosovo’ filloi në 2014 si një grup i vogël i vajzave të reja që takoheshin dhe ndanin përvojat e tyre në fushën e teknologjisë nga sektorë të ndryshëm si shkollat, universitetet dhe vetë industrinë, dhe ka vazhduar të rritet që atëherë.

Ajo tha se GCK po teston ujërat me këtë ngjarje për të parë nëse ka interes në zhvillimin e lojërave në Kosovë, me një synim drejt projekteve të ngjashme në të ardhmen.

“‘Global Game Jam’ fokusohet në zhvillimin e lojës”, tha ajo. “Është rritja e një ideje që në botën e sotme të lidhur shumë, ne mund të bashkohemi, të jemi krijues, të ndajmë përvojat dhe të shprehim veten në një mori mënyrash duke përdorur video lojëra – është shumë universale”.

Si një organizatë, ‘Girls Coding Kosovo’ synon të inkurajojë vajzat që të arrijnë potencialin e tyre të plotë akademik dhe profesional në fushat teknike. Rrjeti  i kësaj organizate përfshin të gjitha komunat në Kosovë dhe ka mbi 800 anëtarë të rinj aktiv të moshës 15 deri në 25 vjeç.

Sipas Mehanas, për shkak se misioni i GCK-së është të fuqizojë vajzat e reja në fushën e teknologjisë, organizata e saj ishte zgjidhja më e mirë për të mbajtur ngjarjen më të madhe të krijimit të lojërave në botë.

“Kjo ngjarje jo vetëm që do të na ndihmojë të promovojmë organizatën në Kosovë, por edhe përtej kufijve”, vazhdoi ajo. “Kjo ngjarje do të ndihmojë komunitetin tonë që të ketë përvoja të reja dhe sfida interesante për herë të parë në Kosovë”.

Mehana dhe ekipi nga GCK kanë punuar intensivisht për t’u përgatitur për ngjarjen.

“Të vetmet gjëra të tjera që na duheshin ishin një vend i ngrohtë, internet i mirë dhe një vend ku pjesëmarrësit mund të vendosnin çantat e tyre të gjumit – për ata që po qëndrojnë tërë natën duke koduar lojrat”, tha ajo.

Deri në fillimin e kësaj ngjarje, tema e lojërave që do të krijohen mbahen sekrete, ky informacion është dhënë të premten në ora  17:00, tha Mehana, dhe e gjithë ngjarja transmetohet në Mixer, një platformë drejtpërdrejtë për lojtarët që u lejon shikuesve të marrin pjesë në këtë ngjarje.

‘Global Game Jam’ është mbajtur në të gjithë botën në të njëjtën kohë, më së afërmi në Bullgari dhe më së largu në Japoni.

“Kjo bën të mundur që të shohim se çfarë po bëjnë vendet e tjera në botë dhe po ashtu bën të mundur që pjesa tjetër e botës të shohë atë që ne po bëjmë në të njëjtën kohë”, tha ajo.

GCK po punon vazhdimisht për të sjellë ngjarje për vajzat e reja dhe entuziaste në Kosovë për t’i inkurajuar ato që të kodojnë, të hapin kompani  ose të punojnë si krijuese të start up-eve të tjera emocionuese në vend, tha Mehana.

“Vizioni ynë është krijimi i një sektori të IT-së pa dallim gjinor në Kosovë dhe në rajonin e Ballkanit, duke rritur numrin e vajzave/grave të interesuara në teknologji dhe programim, duke zgjeruar numrin e vajzave që e konsiderojnë programimin si një profesion akademik ose komercial dhe duke inkurajuar ekspozimi të hershëm të vajzave të reja për kodimin dhe programim të softuerit”, tha ajo.

Mehana e konsideron GCK-në si shumë të rëndësishme për ndryshimin e situatës aktuale në industrinë e teknologjisë dhe programimit.

“Teknologjia po bëhet pjesë e rëndësishme e jetës sonë të përditshme”, tha ajo. “Ka shumë fusha që lidhen me teknologjinë, interneti, telefonat e mençur, media sociale. Ekziston një mungesë e dukshme e vajzave/grave që punojnë në mënyrë aktive në industrinë e teknologjisë. ”

Mehana u diplomua në vitin 2016 në shkencat kompjuterike nga Universiteti i Biznesit dhe Teknologjisë, UBT, në Prishtinë. Ajo filloi të merrte pjesë në të gjitha trajnimet dhe seminaret që GCK ofronte, të tilla si Techstitution, Tech4Policy dhe Girls in TIK.

“Duke qenë pjesë e këtyre trajnimeve, unë gjithnjë kam dhënë më të mirën në programim, duke punuar në grupe, duke ndihmuar të tjerët, shoqërimin me miqtë dhe kështu me radhë. Pas kësaj, kam marrë një ofertë për të punuar për Girls Coding Kosova si koordinatore i projektit për Code4 Mitrovica”, tha Mehana.

‘Code4Mitrovica’ mblodhi së bashku 10 vajza serbe dhe 10 shqiptare në mes të Mitrovicës, duke u mësuar atyre bazat e shkencës kompjuterike dhe zhvillimit të uebit. Pavarësisht se ishte një sfidë, tha Mehana, ai shkoi më mirë se që e kishim planifikuar ne.

“Si person, gjithnjë më pëlqente të sfidohesha dhe të shkëmbeja njohuri me të tjerët, dhe Girls Coding Kosova ka nxjerrë më të mirën nga unë”, tha Mehana. “Është ajo ku unë kam gjetur se gjithçka që ka rëndësi është gjetja e lirisë për të ndihmuar të tjerët, siguron një ndjenjë qëllimi, veçanërisht duke ndihmuar vajzat në fushën e shkencave kompjuterike”./Kallxo.com/ KultPlus.com

Ndërpreu kontratat me restaurantet më prestigjioze në Evropë, besoi në mullinjtë e Tiranës

Posted on by KultPlus

“Mullixhiu” nuk është vetëm një restaurant që ka vetëm emrin mullixhiu, por edhe brenda hapësirës së këtij restauranti në Tiranë, janë mullinjtë që shërbejnë për gatimet e kryekuzhinierit Bledar Kola, i cili tash e pak vite ka hapur portën e tij për ti mahnitur edhe të huajt.

Para shumë viteve ia kishte mësyer rrugëve të Evropës që të gjente ndonjë punë, dhe si pjatalarës arrinte që të siguronte kafshatën e gojës. Nga një pjatalarës, ai më pas arriti të realizohej në një kuzhinier profesional dhe asnjë nga kontratat me restaurantet e famshme në Evropë nuk e bindi që të qëndronte atje, madje as ajo e Rene Rexhepit, kuzhinierit super të famshëm në botë. Kola i kishte vënë vetës një qëllim, dëshironte që ti vënte në lëvizje mullinjtë e kuzhinës së tij, për ta bërë kështu një ndër restaurantet më të renditura në gazetat e famshme të kuzhinës nëpër botë. Në një intervistë për KultPlus ai ka treguar se gjatë këtij viti, mediat e huaja do ta realizojnë edhe një dokumentar për të. Bledari i cili kënaqet duke shikuar fytyrat e mysafirëve derisa shijojnë ushqimin e tij ka treguar edhe faktin se për një pjatë të shijshme duhet të kesh prapa: fermerë, blegtorë, artizane, menaxherë, lavapjatës, e kuzhinierë.

Ardianë Pajaziti

KultPlus: Ngadalë po sigurtë, jeni duke u renditur në mesin e majeve të restuaranteve të Tiranës, duke u listuar shumë shpesh edhe nëpër revistat më prestigjioze të kuzhinës nëpër botë.  Të tjerët po e shijojnë ushqimin e “Mullixhiut”, kurse ju po e shijoni suksesin, të jep kënaqësi ky vlerësim apo po të shton edhe më shumë përgjegjësinë për punën tuaj?

Bledar Kola: Faleminderit për vlerësimin. Po është e vërtetë që gjatë këtyre dy viteve punë “Restaurant Mullixhiu” është renditur në mbi 30 medie prestigjoze nderkombetare si: Süddeutsche Zeitung, Der Spiegel, Frankfurter AllgemeineZeitung, B-Eat, Monopol, Abenteuer und Reisen, DW, Euromaxx, BBC 4, Standard, The Independent, Metro, Vogue, South China Morning Post, China Radio International, China Global Television Network, Get Lost, Star Tribune, Courrier International, Le Monde, La Republica, Vanity Fair, Fine Dining Lovers, IdentitaGolose, GamberoRosso, Travie, Globes, Food and Wine, Munchies VICE, Travel Weekly.

Ky është edhe viti i dytë me radhë që Mullixhiu e vendos Shqipërinë në hartën ndërkombëtare të gastronomisë në Guiden IdentitaGolosewww.identitagolose.it/sito/it/203/guida-online.html

Këto vlerësime ndërkombëtare padyshim na japin kënaqësi,  po gjithashtu na vendosin para përgjegjësisë që ti përgjigjemi pritshmërive të klientelës së huaj dhe gjithashtu edhe spekticizmit te klienteles lokale.

KultPlus: Ju ishit një pjatalarës në vitet e 90-ta, kurse tashti jeni një shef kuzhine që me recetat e juaja po mahnitni, kryesisht të huajt. Rrëfimi i juaj na bën të kuptojmë që suksesi nuk është vetëm në përralla?

Bledar Kola: Unë mendoj që shkallët e karrierës duhet të kalohen hap pas hapi. Nuk e di nëse do isha ky qe jam, nese do i kisha kaluar disa shkallë njëherësh. Kështu që besoj që të qenit pjatalarës,   është mbase një kusht i nevojshëm për cdo shef kuzhine të suksesshëm.

KultPlus: Përgjatë kohës kur e konsideronit vetën të varfër dhe kërkonit punë në Londër, ju patët fatin të punonit me shefa të njohur të kuzhinës, duke përfshirë edhe kuzhinierin e famshëm Rene Rexhepi, në restaurantin e tij të famshëm “Noma”. Dhe pikërisht kur hapej një portë e madhe në Evropë, ju vendosët ta mbyllni atë portë dhe ta rihapni portën e shtëpisë suaj. E ndjeje me të vërtetë këtë sukses, që për shumë të tjerë mund të vlerësohej si një hap shumë i rrezikshëm?

Bledar Kola: Emigrimi dhe të jetuarit në një vend të huaj është një sfidë në vetvete. Pas një ekperience pothuajse 10 vjecare me kuzhina të ndryshme si ajo:franceze, italiane, japoneze dhe se fundmi me ate nordike, vendosa të kthehem në Shqipëri. Në fakt nuk e kam konsideruar kurrë mbylljen e një porte, faktin që jam kthyer në Shqipëri, aq më tepër e mendoj që ky kthim ka qenë një inspirim në vetevete, kot nuk thonë “Guri i randë peshon n’vend t’vet”

KultPlus: Ju lëshuat Shqipërinë për të larë enë, në mënyrë që të siguroni ushqim për familjen tuaj, kurse tashti jeni një shef kuzhine që ushqeni jo vetëm shqiptarët por edhe të huajt, si e shijojnë menunë, prindërit e tuaj? Merrni kritika nga ta?

Bledar Kola: Mendoj që nuk ka rëndësi se kush je dhe ku ke arritur, kritika e sinqertë e prindërve është ajo që të mban me këmbë në tokë. Kështu që edhe nëse nuk marr kritika nga prindërit, jam unë ai që i kërkoj me ngulm këto kritika,  dhe jo vetëm rreth gatimit.

KultPlus: Të ka marë malli që dikush tjetër të gatuaj për ju, apo më nuk ja jepni këtë kënaqësi dikujt tjetër?

Bledar Kola: Herë pas here bëjmë vizita të ndërsjella me miqtë kuzhinierë në Tiranë, dhe qytetet e tjera, dhe shijojmë gatimet e njëri tjetrit. Gjithësesi, dreka dhe darka e stafit tek Mullixhiu është gjithmonë e ndryshme nga menuja, kështu që pothuajse ha cdo ditë nga duart e stafit të restorantit.

KultPlus: Keni shumë klientë edhe nga Kosova, ka gjasë që Bledar Kola të zbresë deri në Prishtinë, të bëjë menunë në ndonjë restaurant?

Bledar Kola: Në fakt kemi disa kërkesa të tilla por personalisht sipas filozofisë time mendoj që suksesi nuk eshte tek menuja. Ajo cfarë serviret në pjatë është vetëm akti final i një ekosistemi njerëzish, produktesh, vlerash dhe sinergjie. Pra,  para një pjate qëndron një orkestër me fermerë, blegtorë, artizane, menaxherë, lavapjatës, kuzhinierë,  ku menuja është vetëm “partitura muzikore” dhe krykuzhinieri është një dirigjent që duhet të krijojë një sinergji dhe të sintonizojë me gjithë orkestrën.

KultPlus: Dhe, menuja e juaj ndryshon sipas stinëve, ata që duan të vijnë përgjatë dimrit, çfarë do tu serviret?

Bledar Kola: Në këtë moment jemi në stinën e dimrit, që fillon nga mesi i nëntorit dhe mbaron në mesin e marsit. Në këtë menu mbizotorojnë padyshim frutat dhe perimet e kësaj stine krahas mishit të shpendëve.

KultPlus: Ky vit, çfarë risie do të sjellë tek “Mullixhiu”.

Bledar Kola: Ky vit do të jetë me plot plane dhe sfida. Si fillim do të kemi botimin e një libri gatimi, me një nga shtëpitë botuese më prestigjoze gjermane, botim ky që do të jetë në dy gjuhë: gjermanisht dhe anglisht, më vonë do të kemi realizimin e një dokumentari 30 minutësh nga një kompani filmike franko-gjermane, i cili do të shfaqet në disa media./KultPlus.com

Dy burra të mëdhenj të kombit në artin e skulptorit Ferid Kola

Posted on by KultPlus

E punuar në metal, skulptori Ferid Kola ka punuar shumë vite më parë portretet e dy figurave të rëndësishme shqiptare: Ibrahim Rugova e Anton Cetta, shkruan KultPlus.

Ibrahim Rugova, ish presidenti i Kosovës njihet për rolin e madh për bërjen e shtetit të Kosovës, sikurse Anton Cetta që njihet për rolin e tij të madh në Pajtimin e Gjaqeve./KultPlus.com

Arti si protestë kundër shtypjes nuk duhet që të vijë vetëm nga artistët

Posted on by KultPlus

Alberina Haxhijaj

Sot në Galerinë Kombëtare të Kosovës është mbajtur diskutimi “Arti si protestë kundër shtypjes”. Ky diskutim është organizuar në kuadër të ekspozitës “Perceptime: Burrneshat” e cila do të sjellë për një muaj rresht, diskutime të ndryshme të cilat kanë të bëjnë me artin dhe përfaqësimin e grave në këtë fushë.

Paneliste e këtij paneli të moderuar nga Zana Hoxha Krasniqi,  ishte artistja Alketa Xhafa – Mripa, e njohur për instalacionet e saj që shtrojne pyetje rreth grave të përdhunuara, të drejtave të imigrantëve, si dhe grupeve të tjera të margjinalizuara. Alketës,  për të diskutuar më shumë për “Artin si protestë kundër shtypjes” i është bashkuar edhe Jeta Xharra, gazetare,  që njihet për gazetarinë e saj hulumtuese ku përmes punës së saj,  lufton për të drejtat e njeriut dhe lirinë e shprehjes.

Artistja Alketa Xhafa- Mripa në këtë panel diskutimi shpalosi më shumë detaje rreth veprës së saj “Baby Doll On, Baby Doll Off” me të cilën u përfaqësua në ekspozitën “Burrneshat”. Ajo tregoi se vepra e saj tregon se gratë janë më shumë sesa të bukura, të turpshme, apo me moral. Sipas saj,  gratë janë më shumë sesa një objekt të cilin mund ta lësh të flasësh, apo ta bësh të heshtë sipas dëshirës, sikur të ishte një llampë për ta vendosur në prizë. Pikërisht kjo vepër ka ardhur si një protestë kundër shtypjes dhe pro respektimit të të drejtave të grave. E realizuar në vitin 2007,  një ditë pas Ditës së Gruas, Alketa Xhafa- Mripa ka kërkuar që respektimi dhe vlerësimi i grave të bëhet gjatë gjithë vitit, gjatë 365 ditëve dhe jo vetëm për data të caktuar si Dita e Gruas.

“Si artiste nuk mundem të qëndroj indiferente ndaj padrejtësive,  dhe si artiste,  e vetmja mënyrë që unë mund të reagojë është përmes artit. Prandaj këtë e kam bërë edhe te kjo vepër por edhe tek të tjerat. Fatkeqësisht kjo vepër qëndron akoma, mirëpo ka ndryshime pasi që ligji i natyrës na bënë që të ndryshojmë dhe e di se çdo transformim është e bukura e jetës, mirëpo neve si gra na mbetet për të punuar edhe më shumë”, u shpreh ajo.

Madje, një protestë përmes artit të saj kjo artiste e pati bërë edhe me instalacionin e saj “Mendoj për ty”, ku kishte mbledhur mbi 5 mijë fustana dhe i kishte vendosur në stadiumin e Prishtinës në solidarizim me gratë e dhunuara gjatë luftës. Vendosja e këtyre fustaneve në një ambient të njohur kryesisht si i burrave, e ku aty ata e shfaqin mllefin, shajnë e djersitin, kishte ardhur pasi që ajo e kishte parë një dokumentar që fliste për të dhunuarat gjatë luftës. Sipas saj, ajo duke mos pasur mundësi që të ndryshojë ligje apo diçka të tillë, formë të vetme të reagimit e ka parë artin e saj.

Në anën tjetër, gazetarja Jeta Xharra u shpreh se nuk nënkupton që vetëm artistët mund ta përdorin artin si formë kundër shtypjes. Ajo u shpreh se një rezistencë e tillë është bërë edhe më parë përmes shtëpive-shkolla, zhurmave me çelësa,  gjersa i godisnin me ta ndonjë hekur gjatë protestave në vitet e 90-ta, apo varrosja e një arkivoli të zbrazët si shenjë për të varrosur dhunën e atëhershme, por edhe përmes satelitëve nëpër banesa para luftës, si mjet për të pasur mundësi për tu informuar në kohën kur Kosova ishte në terr informativ.

 “Format e rezistencës paqësore që i kemi përdorur në atë kohë për me u shpreh, apo për me i tregu botës se çka po dojmë i kam parë si shumë të rëndësishme në atë kohë. Bazat e para për të menduar në mënyrë kritike unë nuk i kam marrë prej shkollës, por prej teatrit. Bazat e para e që më kanë shty që edhe me studiu dramaturgjinë i kam marrë në Teatrin Dodona,  kur pata parë shfaqjen ‘ Moti paton’. Aty katër burra më mësuan se ne mund të kritikojmë, përqeshim dhe shajmë dikë ose diçka. Mundemi edhe me e rregullu shoqërinë tu ja vendos një pasqyrë në një formë përpara”, u shpreh ajo, duke theksuar se arti në Kosovë është më përpara, për shkak të kritikës që ja jep ambientit dhe kohës ku jetojmë në krahasim me industritë tjera.

Tutje ajo tregoi se pikërisht teatri e ka frymëzuar edhe për punën e saj të tashme si gazetare. Emisioni “Jeta në Kosovë” ka lindur si ide kur në vitin 2003 ajo shkoi për të parë adaptimin e filmit klasik të njohur “A Clockwork Orange” i cili erdhi i adaptuar nga Faik Ispahiu. Këtu ai kritikonte Bashkësinë Ndërkombëtare, UNMIK-un e të huajt.

“Kam dashur që këtë gjuhë kritikuese ta përdorë në emisionin tim, pasi që këtë ton edhe këtë rezistencë, që ti nuk je ma i mirë se unë veç pse fol anglisht ose serbisht. Kjo ka qenë edhe arsyeja që më ka bërë që për një vit ti kërkojë Ispahiut që me bashkëpunu dhe që 15-të vite e kemi të njëjtin emision me idenë që jo vetëm të informojë, po të bëjmë edhe teatër. Pra kështu e përdori unë artin rezistues në punën time e ku ja kom pa hajrin”, u shpreh ajo.

Ekspozita “Perceptime: Burrneshat” si dhe diskutimet që po zhvillohen janë rezultat i bashkëpunimit në mes të British Council dhe Galerisë./ KultPlus.com

Niset në errësirë për në shkollë, mesuesja që me elektrik dore bën dy orë rrugë për të shkuar te nxënësit (VIDEO)

Posted on by KultPlus

Shqipe Imeri punon si mësuese prej 15 vitesh në Mat dhe aktualisht jep mësim në fshatin Dars.Prej 5 vitesh ajo e bën rrugën nga fshati Fshat ku banon, në këmbë pasi nuk ka asnjë mjet transporti dhe është e detyruar të dalë që me natë me elektrik  për te shkuar në punë.

Ajo detyrohet të niset për në punë atëherë kur ende nuk zbardhë dita,në mënyrë që të arrijë me kohë në shkollë. /top channel

Shkrimtari serb që kërkon guerilë speciale për Kosovën

Posted on by KultPlus


Është e pamundur të mbahet konflikti i ngrirë në Kosovë, sepse Serbia është rënë në gjunjë, madje ajo është e shtrirë, ka deklaruar për FoNet shkrimtari serb Momçilo Seliq.

Sipas tij, marrëveshja ndërmjet Beogradit e Prishtinës është e pamundshme, sepse, ka thënë, Perëndimi, sikur dhe pala tjetër, nuk e respekton asnjë marrëveshje, transmeton Koha.net.

Seliq ka theksuar se “se ajo që është marrë me dhunë, duhet ta kthejmë me dhunë, ndërsa derisa të vijë kjo kohë ( e marrjes), duhet zhvilluar një guerilë speciale”.

Serbia do të durojë sa të mundet derisa të mos e arrijë zgjidhjen në mënyrën si edhe është krijuar problemi , sepse “aktin e dhunës duhet thyer me dhunë“, ka thënë ai.

“Të presim,ashtu siç kemi pritur 500 vjet për at zgjidhur aktin e dhunshëm të osmanlinjve”, ka potencuar Seliq.

Ka shtuar se zgjidhja e kompromisit ndërmjet Serbisë e Kosovës nuk mund të ketë, pasi ato janë palë të pabarabarta,

Ai është i sigurt se “Prishtina nuk është Prishtinë për Washington e Beogradi nuk është as Beograd”.

Për të ideja e ndarjes është e papranueshme .

Seliq, transmeton Koha.net, nuk sheh zgjidhje as me ndonjë marrëveshje të arritur në ndonjë konferencë ndërkombëtare duke theksuar se gjatë 20 vjetëve të fundit nuk është respektuar asnjë nga këto marrëveshje.

Seliq mendon se ulësja e Kosovës në OKB nuk varet nga Serbia, sepse, tha, OKB-ja do të bëjë atë që e dëshiron.

Sipas tij, edhe nëse Serbia e pranon këtë ulëse, apetiti i shqiptarëve nuk do të ndalet në kufijtë aktualë.

“Është mirë shikohet harta dhe të shihet se deri ku dëshirojnë ata të shkojnë me Shqipërinë e madhe”, ka thënë Seliq duke shtuar se është kundër mbajtjes së referendumit për Kosovën.

Britania ua merr fëmijët prindërve që nuk i mbrojnë nga varësia e telefonave

Posted on by KultPlus

Fëmijët e moshës 11-vjeçare po merren nën përkujdesjen e shtetit në Britani të Madhe për shkak të varësisë së krijuar nga përdorimi i kompjuterit, telefonit dhe lojërave të ndryshme. Rastet e rralla janë shënuar në Yorkshire, Gloucestershire dhe Londër.

Besohet që këto raste janë të parat e këtij lloji që janë ndërmarrë nga autoritetet. Disa prej fëmijëve janë larguar nga familjet për shkak të varësisë së krijuar me vetëdëshirë, ndërsa të tjerët për shkak se prindërit e tyre i kanë lënë anash ata për shkak se ata vetë kanë luajtur këso lojërash.

Ekspertët i kanë paralajmëruar prindërit që t’i përcjellin më tepër shenjat e varësisë nga lojërat e internetit, ku përfshihet largimi nga shoqëria dhe humbja e interesit për hobet e mëparshme. “Ky problem është duke u rritur. Fëmijët po merren nën përkujdesje të shtetit dhe unë nuk jam i befasuar për këtë”, tha Mark Griffiths, specialist i varësisë së sjelljeve nga Universiteti i Nottinghamit.

Ai ka thënë se prindërit e shqetësuar për sjelljet e fëmijëve të tyre duhet t’i dërgojnë ata te psikologu klinik për t’u këshilluar. Në qershor të vitit të kaluar, mjekët njoftuan se do ta lansojnë një program për luftimin e varësisë nga interneti, por ai ende nuk është miratuar nga sistemi shëndetësor. Në anën tjetër, Organizata Botërore e Shëndetësisë e ka futur varësinë nga lojërat kompjuterike në listën e çrregullimeve psikike, shkruan “Daily Mail”. /insajderi

Pas vdekjes bëhej maska me detajet më të thella të fytyrës, kjo është maska e vdekjes së At Gjergj Fishtës

Posted on by KultPlus

At Gjergj Fishta i takonte Urdhrit të Françeskanëve, që e kishin në traditën e tyre që kur vdisnin personalitete të shquara të tyre ata ua merrnin maskën e fytyrës. Kjo kërkonte një teknikë dhe mjete speciale për tu realizuar.

Fishta vdiq më 30 dhjetor 1940 dhe u varros në Kishën e Françeskanëve një ditë më vonë. Sipas dëshmive të disa anëtarëve të shoqërisë Antoniane, ne mësojmë se maskën e Gjergj Fishtës të vdekur e realizoi një françeskan tjetër i shquar: At Justin Rrota. Gegë Marubi realizoi fotografimin e Maskës së Fishtës në disa projeksione. Maska është realizuar me një teknikë të lartë, përmes të cilës ka ruajtur deri elementet më të detajuara të fytyrës, si rrudhat e fytyrës edhe qerpikët e syve, fijet e flokëve, etj. Maska ka ruajtur elemente të shprehjes së qetë të fytyrës së poetit menjëherë pas vdekjes.

Një histori më vete dhe mjaft interesante është ajo e ruajtjes së maskës së Fishtës deri në ditët e sotme. Kjo histori lidhet me anëtarin e flaktë të Shoqërisë Antonjane Tom Leci. Franceskanët kishin krijuar në Shkodër një shoqëri të djelmenisë që e quajtën “Shoqëria Antoniane”. Tom Leci ishte një pjesëtar aktiv i kësaj shoqërie mjaft të njohur në Shkodër. Ai kishte fituar çmime në poezi, pikturë, skulpture dhe shquhej për ndjejnjat e zjarrta të dashurisë për atdheun. Ai në 1939 krijoi së bashku me shokë të tjerë shoqërinë “28 Nandori”. Qe luftëtar për ruajtjen e trojeve etnike shqiptare, në Rugovë. Toma mori përsipër ruajtjen e maskës së Fishtës në vitet e dallgëve të kohës që kaloi atdheu, gjatë Luftës së Dytë Botërore si edhe gjatë viteve të diktaturës. Deri në fund të jetës (2005), Toma e ruajti maskën e Fishtës me një përkushtim të madh. Është interesant se ai krahas maskës së Fishtës ruante të ekspozuar në dhomë edhe portretin e gjyshit të tij, Marka Kolës (1832-1880), një prej heronjve të “Lahutës së malësisë” së Gjergj Fishtës. Portreti i Marka Kolës ishte realizuar nga piktori i popullit, Simon Rrota (vëllai i Atë Justin Rrotës, OFM).

Ja çfarë kishte thënë Rugova më 1992 për “Der Spiegel” për ndarjen e Kosovës

Posted on by KultPlus

Nga njohësit e zhvillimeve politike dhe partitë opozitare është paralajmëruar se Kosova është edhe në rrezik nga ndarja, gjë të cilët e dëshiron vazhdimisht Serbia.

Por, çfarë kishte deklaruar presidenti Ibrahim Rugova në vitin 1992, kur ishte pyetur rreth mundësisë së ndarjes së Kosovës atëherë kur Kosova ishte e rrethuar me tanke e okupuar nga ushtria serbe.

Gazeta gjermane “Der Spiegel” e ishte pyetur Rugovën: Rrethi intelektual i serbëve është pajtuar ta ndajë Kosovën mes shqiptarëve dhe serbëve?

Përgjigjja e presidentit historik kishte qenë kjo:

“Atëherë prapë do të jetonin një milion shqiptarë jashtë mëmëdheut. Gjithashtu serbët shikojnë me këtë “ndarje”, që secila tokë me pasuri natyrore ti takojë asaj. Atëherë neve do të na mbetnin vetëm tokat pa vlerë. Ne nuk biem pre e këtyre politikave. Do pranonim një protektorat të përkohshëm të OKB-së, sepse do të ishte qesharake të mendohej se 8% e minoritetit serb të sundonte dhe të mundte me dhunë 2 milionë shqiptarë”, deklaronte Rugova për median gjermane “Der Spiegel”.

Denzel Washington: Ndjenja që unë marr kur ndihmoj të tjerët, nuk krahasohet me makinat, shtëpinë e madhe apo me …

Posted on by KultPlus

“42 vjet më parë, në mars të 1975, unë isha në universitet me një mesatare shumë të ulët. Isha ulur në sallonin e bukurisë së mamasë sime dhe shoh veten në pasqyrë. Pas vetes shoh një grua dhe sa herë unë shikoja në pasqyrë, e dalloja që ajo po më shihte mua drejt e në sy, derisa në një moment më tha:

“Djalë, ti ke për të udhëtuar në mbarë botën dhe ke për të folur përpara miliona njerëzve”.

Në atë kohë unë nuk e besoja, por tani e them me siguri se unë kam udhëtuar nëpër botë dhe kam folur përpara miliona njerëzve.

Nuk ka rëndësi suksesi që kam pasur, por ajo që më tha ajo grua atë ditë dhe që unë akoma nuk e kam harruar.

Unë jam rrëzuar, jam udhëhequr, jam korrigjuar nga të tjerët. Kam mbajtur Zotin në jetën time dhe Ai më ka bërë të jem dashamirës me të tjerët. Ndoshta jo gjithmonë jam mbajtur tek Ai, por Ai gjithnjë më ka shoqëruar. Ndaj mbështetuni tek Zoti në çdo gjë që bëni. Nëse doni të bëni atë që unë kam bërë, atëherë bëjeni dhe mbështetuni në Zot.

Së dyti, mos u ndjeni keq nëse dështoni rëndë. Si fillim, bëni atë që e pëlqeni dhe e keni pasion. Ndërmerrni rreziqe dhe mos iu trembni dështimeve, edhe nëse dështoni rëndë.

Ëndërroni shumë, por mbani mend se ëndrrat pa realizim janë thjesht ëndrra. Kështu që, ëndërroni dhe realizoni diçka çdo ditë, çdo javë, çdo muaj, çdo vit… Për t’i realizuar ato, kujtoni gjithmonë se ju duhet vendosmëri dhe disiplinë.

Puna e fortë jep gjithmonë rezultate pozitive. Këtë gjë bëjnë edhe personat e suksesshëm. Ata punojnë fort. Mirëpo ju mos prisni që puna më e madhe të sjellë më shumë të mira në jetën tuaj. Jo gjithmonë mundimi dhe progresi ecin njëkohësisht…

Së treti, nuk do merrni gjë me vete nga kjo botë. Asgjë nuk ka të bëjë me çfarë keni, por me çfarë bëni me gjërat që keni.

Të gjithë ne kemi talente të ndryshme dhe gjëja më egoiste që mund të bëjmë është të ndihmojmë dikë tjetër. Pse është egoiste?

Sepse përfiton vetë ndjenjën e mirë. Ndjenja që unë marr kur ndihmoj të tjerët, nuk krahasohet me makinat, shtëpinë e madhe apo me çdo gjë tjetër që unë kam. Suksesi ka të bëjë pikërisht me ndihmën që ne i ofrojmë të tjerëve.

Së fundmi, dua të të kujtoj se duhet të jesh falenderues për çdo gjë që ke. Kështu e jetoj unë jetën time. Kjo është arsyeja se pse unë jam ky që jam sot. Falendero Zotin për çdo gjë që ke në jetën tënde.

Dëshira e madhe në zemrën tënde, ajo gjë që ju doni të bëni me veten tuaj, është prova më e madhe që Zoti të jep paraprakisht për të të bërë të kuptosh se ajo është jotja. Dhe ti mund të kesh çdo gjë të mirë që dëshiron.

Puno fort që ta arrish. Kur e arrin, ktheje kokën mbrapsht dhe ndihmo dikë tjetër të ngrihet bashkë me ty. Njëri të na mësojë të gjithëve, dhe të gjithë të mësojmë njërin. Frymëzojini të tjerët të bëjnë ndryshime pozitive!”/bota.al

Dikur në Kosovë, koha e shtëpive shkolla (VIDEO)

Posted on by KultPlus

Kujtojmë periudhën e mësimit paralel, shtëpitë shkolla, shkollat si rezistencë dhe heronjtë e heroinat që ndezën shkëndija të dijes në kohëra të errëta.

CHWB – Cultural Heritage Without Borders në Kosovë, ka përgatitur një mini-dokumentar ku paraqitet ky sistem paralel i mësimit në një kohë kur Kosova ishte pjesë e një regjimi shtypës.

Shtëpitë shkolla ishin e vetmja formë për të përhapur gjuhën shqipe dhe edukatën tek qytetarët në Kosovë.
Nxënësit dhe studentët shqiptarë – 400,000 gjithsej – nuk shkuan në shkollë deri në janar 1992, shkruan Kallxo.com në një tekst autorial.

Semestri i parë u përdor për të negociuar hapësira mësimore brenda shkollave publike, si dhe për të gjetur shtëpi private që mund të strehonin nxënësit e shkollave të mesme dhe studentët universitarë – shumica e të cilëve ishin dëbuar nga objektet shkollore. Mbi 100,000 nxënës e studentë u vendosën në mënyrë permanente në 3,200 shtëpi, bodrume dhe garazha private, që u shndërruan në shkolla të improvizuara. /KultPlus.com

Muaj i mallkuar ish janari

Posted on by KultPlus

Këngë nga Jehona Sopi

Sërish acar e dimri ky plaku i vjetër
Plaget e zemrës si njeh
Sërish një shall kapele
Por shikimi është tjetër
Lotët si lumi i fsheh
Dhe sërish një darkë një përvjetor
Kur më the s’të dua për ne është vonë.

[ref:]
Muaj i mallkuar ish janari
Ra e u fundos margaritari
Thell ne zemër vend për mua s’pate fakte
T’hidhura paska kjo jetë.

Prej kur nuk zgjohemi bashkë
Dashuri ime e vjetër
Vetëm udhetoj përsëri
Druaj qe dora jote perkdhel dike tjetër
S’dua ta shoh as ta di.
Sa batica e zbatica qe
Dhe mbaruam si shumica ne….

[ref:]
Muaj i mallkuar…

Ndërmjet zanatit dhe artit konceptual

Posted on by KultPlus

Ekspozita e veçantë e artistit Rifat Kasapolli po qëndron hapur në Bibliotekën Kombëtare dhe Universitare “Pjetër Bogdani”.


Shkruan:  Ilir Muharemi

Xhinse të hedhura, ca lecka, rroba, të gjitha kryesisht me ngjyrat bardh, zi, kuq dhe disa hije si plotësim apo reflektim dominojnë në kompozicionet e artistit Rifat Kasapolli.

Ai hapi ekspozitën personale të hënën në Bibliotekën Kombëtare dhe Universitare “Pjetër Bogdani”, në Prishtinë. Ka përfunduar Akademinë e Arteve në Prishtinë. Ka punuar si disenjator në Zagreb. Në ekspozitë paraqiti materiale të xhinsave dhe kryesisht dominojnë në të gjitha kompozicionet.
Xhinsi është një material që sa më shumë kalojnë vitet aq më i domosdoshëm bëhet. Të gjithë e dimë historinë e xhinsit, filloi me minatorët, vazhdoi me punëtorët dhe po zhvillohet sot në pasarelat më të njohura, duke u bërë veshja më e përhapur për të gjithë.

Te Kasapolli kemi xhinse të vjetra, të dala mode, të prera në forma të ndryshme, abstrakte dhe qëndrojnë në mes të kompozicionit, bëhen tridimensionale, sipër kanë disa hije të cilat janë arritur përmes një zbardhuesi i cili është i spërkatur në krejt punimin.

Pastaj, janë ta grisura, të copëzuara, në lëvizje, prishin atë simetrinë dhe krijojnë një univers të veçantë imagjinativ. Dikund ca copëza duken si gjethe vjeshte, ashtu të thara të vjetëruara dhe nga krejt kjo spërkaten nga teknika që krijon hijet dhe duken si shkëndijëza zjarri e që nuk shuhen.

Kjo shkëndijë është e jetës së tij, jetë të cilën e kaloj me rrobaqepësi dhe e vazhdoi me art.
Ai ndjen dashuri ndaj materialit dhe krijon relieve të shpirtit që shkretohen, pushtohen nga e zeza, pa ngjyra, dhe krejt kjo ndjeshmëri vjen disi e natyrshme nuk ka ndonjë emër. E unë si kurator i ekspozitës pashë edhe veten time atje, atje thellë në perspektivë, atje te një punim në të cilin vërtiten yjet në një natë të qetë dhe në plan të parë shihet një shtrat lëkundës që ta pushton shpirtin. Dalngadalë qielli po bëhet më i zymtë, graviteti i dhimbjes rritet, është e nevojshme të meditosh në atë shtrat, të shtrihesh shpirtërisht, dhe kokën ta mbash kah qielli.
Punimi ka për mesazh qetësinë dhe meditimin. Aty nuk ka ngjyrë si akrilik ose vaj, por ngjyrë nga materiali të cilin ja ka krijuar koha ose dora e artistit. Në këtë punim përsiatja dhe meditimi kthehen në qenësi dhe të klithë në vesh ajo: “riparo atë çfarë ke hequr në jetë, mendo për të ardhmen, ndryshoje jetën.”

Punimet duken të vrazhda, dikund me nuancime të lehta, të qepura me precizitet, të baraspeshuara, të skajshme, dhe këtu aspak artistit Kasapolli nuk i mungon t’a shfaq veten pa bojna. Ca xhepa të copëtuara, të plasuara mirë, pastaj disa zinxhir (patent) të cilët mund t’i hapësh dhe prapë t’i tërhiqesh përpjetë, xhinse të shkurtuara që duken si “mini funda”, levis 5001, krijojnë dhembshuri, kthejlltësi, mirësi, poetikë edhe filozofi.
Në anën tjetër, dizajn, kreacion, mini fabrikë të modës, instalime me nuanca shpirtërore dhe vërehet që është bërë një punë e madhe. Ky është kompozicioni më i madh ndër punimet e tjera. Prapavija është bez i zi i spërkatur me një produkt të quajtur “Pillotin” që zbardh materialin krijon hijen dhe thellësinë e punimit. Këtu kemi edhe dimensionin e tretë iluziv perspektivën.

Në një punim tjetër shohë lecka të arnuara, pantollona duken si të riparuara, mirëpo janë të disejnuara dhe krejt nga kjo artisti i shpreh sendet përrreth ato që i hudhim në koshëra të plehrave. Çorapet i hudhim, ato i kemi në piktura. Ai nuk është rob i ngjyrës dhe moti ka dal prej kësaj robinje. Materialin e ka si ndjenjë, çepjen zanata dhe dizajnin hobi.
T’i shprehesh këto intalacione duhet të kesh mjaftë guxim dhe vetëm ata që e kuptojnë artin e sotëm e duan këtë art. Çdo vepër ka një histori, është rrethi, vendi, e kalauara nëpër të cilën hoqi, epshi, pozitat epshore të femrave sidomos në ato kompozicionet me prapavijë të kuqe dhe xhinse me pozicione me këmbë të hapura (pozicion erotik.)
Punimet i ngjanë një abstraksioni asociativ dhe format janë në harmoni njëra me tjetrën, janë simbolike herë të ngjajnë sikur sa lecka të vjetra, xhinse para 25 vjetëve, e herë si aeroplan, kofshë femre, katrorë, rrathë, shkronja, alfa dhe omega, numra. Ato janë të lidhura me emocionet, zemrën, kokën dhe kohën në të cilën jetojmë.

Sidomos artisti ndjehet mirë kur shprehet në kompozicione të mëdha aty vërejmë inspirim, imagjinatë, guxim, ngarkesë psikike të kohës, tronditje, lum idesh, kolazh me materiale dhe janë shumë unike.
Kanë simbolikë dramatike sidomos hapësirat me ngjyrë të zezë, në anën tjetër kemi ngrohtësi shpirtërore aty ku dominon ngjyra e kuqe me portokallin veçanërisht në prapavijë.
Prapavija përdoret me një ngjyrë sidomos me ato neutrale për ta veçuar figuracionin në plan të parë. Ja tek vërejë një tablo me kontura lineare, e qepur me linja të lakuara zig-zage me perë të hollë portokalli i cili jep shkëlqim, dritë dhe kontrast.
Janë të paraqitura me plotësi, siguri kanë elemente sociale, politike, etnike janë edhe ekspresivo vetjake. Përsosmëria arrihet kur e vështrojmë në tërësi kompozicionin, ngaqë bashkërendin format njëra me tjetrën.


Format lëvizin, ndodhen në mes një katrahure shpirtërore, por kanë plotëni sepse shumica janë autobiografike, rrëfejnë kohërat kur kishte punuar si rrobaqepës. Por, ai i dha vetes të drejtë të hapte një rrugë të re, rrugën e misterit të artit në të cilen je gardian i sekreteve dhe qenia shkumohet, shpërndahet, lëndohet, përthyhet, edhe grimcohet, mirëpo në vepër disenjohet bëhet shpirt.
Ai bredh në skutat e shpirtit dhe aty hasë në dyshime, frikëra, mistere, zgjodhi vullnetin, zërin e brendshëm dhe qëndresën. Arti i tij tejkaloj të zakonshmen dhe është e pamundur mos ta ndezë trurin. Lëvizjet që i shohë në tablo janë vallzim instiktesh, sekrete, enigma, labirinth dhe më shumë ka ide sesa dekor kur e them këtë nënkupton grishja e tyre, lundrimi i tyre në mendimin tim analitik.
Aty shohë një artist jo veç modern, por postmodern ka ndjenja të mprehta , shpirt të ngopur me forma, imazhe, kontraste, hije, brengosje, dashuri në fund edhe simbole. Disi më duket që Kasapolli i thyen shabllonet, tabutë e rregullave figurative , ngjyrën, ilustrimin, vizatimin, i flaku të gjitha, solli gjuhën e konceptit, idesë, imazhit, simbolit.

Ngjyrat janë aq të natyrshme sa që krijojn vetvetiu kontraste, janë shumë të ashpra sidomos e zeza që dominon. Është një masë shumë e zezë, e ngjeshur mirë, afër saj kuqëlojnë njolla të verdha, shumë të vjetra, pastaj njolla të bardha, xhinse të qepura, disa edhe të varura, pak të shkëputura, mund edhe me dorë t’i lëvizësh sa jashtë e sa brenda, bëhen të dukshme, por edhe të padukshme, kuptimi dhe nënteksti.
Ka silueta realitetesh me nëntekste duket si një kaos që po bredh figurativisht mbi kokën tënde, sa shikon majtas vëren rrezatime të drtitave, ndërsa djathtas rrafshe, relieve, fantazi ose edhe apokalips. Nëse sytë i vendos në mes, sheh imazhe figura me nënkuptime, ose kuptimet i vendos vet, shpështjellime të çojnë dikund që as vet nuk e di, më bukur se në përrallë.
Ja edhe një tablo ku secili mund ta gjen veten aty tek po ato forma të dyzuara, imagjinative, disejnime herë edhe alegorike dhe ka një energji, forcë, duket si magmë vullkanike që krijon jetë të re. Shoh edhe figura gjeometrike të cilat na pushtojnë, na rrethojnë dhe sipas Pol Sezanit krejt natyra ka format gjeometrike, ato na kënaqin dhe pushtojnë.

Në një kompozicion tjetër vërej errësirë pak të vrazhtë, lecka, xhinse të përgjysmuara me blunë e fortë, pastaj pak e kuqe e qepur, e pastaj kur vërshon drita krijon tone dhe hije. E shoh artistin si njeriun më të vuajtur këtu arsyeja tenton të zbulon të fshehtën e unit të tij, ai loz rolin e parashikuesit e futet me sy hapur në tempullin e shenjtë të artit (shpirtit) për të zbuluar formulën magjike të sekreteve.
Gjëja më interesante është se veprat e tij e tejkalojnë çdo realitet sidomos atë banal dhe ai jeton në tjetër realitet mbi format, materialet e vjetra, dhe këtë mund ta shohë vetëm syri shpirtëror artistik.
Veprat e Rifat Kasapollit vërtetë janë të veçanta mahnitëse dhe unë jam tronditë nga to. Sidomos gërshetimi i zanatit me artin të cilët kur bëhen bashkë krijojnë një fuqi artistike. Kurreshtja tjetër ishte të njohë ecurinë e punës, pastaj t’i prekë tablotë dhe për të kuptuar kodin sekret të shpirtit të tij për të cilin edhe pas vdekje do të kërkojë shpjegime.

Zanatin dhe artin e shohë si trupin me shpirtin, shpirti është arti e trupi zanati, arti bëhet i vlefshëm kur ka zanatin, poashtu edhe shpirti jeton bashkë me trupin. Zanati po zhduket, Kasapolli e jetëson. Andaj, veprat e tij ikin nga trajtat me bojë, tone, vija, lëndë, vrapojnë drejtë të mugulltes, ndezin relieve dhe syri i njeriut bëhet i etur, i mbyllur brenda këtyre kompozicioneve, duke tentuar të gjejë kodin.
Unë them janë enigmë, fuqia e artit ndodhet këtu. Nëse tenton të gjesh kuptimin ai të ikën rrëshqet nga dora luan me njollat, format, dritën të dërgojnë në një të vërtetë të panjohur deri më tani. Nëse tenton prapë t’i kthehesh kuptimit vështirësia bëhet edhe më e madhe, idetë dhe kompozicionet qëllimisht lihen si gratë egjiptiane të mbuluara, mirëpo kolazhi është i hapur dhe ti zhytu shko pas ëndrrës, dorëzoju fantazisë.
Titulloje ashtu si ta ndjen zemra, ndërto kuptime nga reagimi i instiktit, krijo emrin e parë që ta thotë shpirti. Akomulohu me forma dhe lojë. Nëse kupton diçka më shumë, dorëzohu, rrëshqit, kalëro sepse dyert janë të hapura. Zhytu, mik lundëro…

Rifat Kasapolli u lind me 1960 ne Peje të Kosovës. Shkollën fillore dhe të mesme i kreu në Pejë. Ndërsa, Akademinë e arteve të bukura i përfundoi në Zagreb të Kroacisë. Me art merret që prej 30 vitesh.



Me pasë bishtin ta presin, mos me pasë ta ngjesin, 150 fjalë të urta shqipe

Posted on by KultPlus

 Amanetin e mban toka. SHKODËR

– Amanetin as deti nuk e mban, e qet në lëndinë. Dukagjin

– Burri o të mbyt, o të fal; i ligu as të mbyt, as të fal. Shkodër

– Besa asht ma e fortë se vdekja. KRUJË

– Besa e burrit, pesha e gurit. VERI

– Burri i mirë flet një herë. KRUJË

– Frika nuk e len lepurin me u majtë. SHKODËR

– Gungaçit vetëm varri ia drejton samarin. SHKODËR

– Kur ke zemër ke edhe krahë. KRUJË

– Pushka don pushkën. TROPOJË

ATDHEU
– Atdheu e nana nuk harrohen. TROPOJE

– Fjala në vend të huej, bahet gur. VERI

– Kush ka vdekë për atdhe, nuk ka vdekë por kale. SHKODËR

– Mbroje atdhenë si shqiponja folenë. SHKODËR

– Nje zogu që i prishet foleja, hidhet degë më degë. MAT

– Qeni te shpia e vet gjithmonë asht trim. VERI

– Gjakut të derdhur të shqiptarit i bie dielli e nuk e than, i bie shiu dhe nuk e lan. VERI

– Kush rren shtetin, rren vetin. TROPOJË

MENÇURIA
– Gjuha e ka rrënjën në zemër. VERI

– Po nuk e njohe hidhërimin, nuk do të kuptosh dhe gëzimin.

– Hileqari nuk të shef në sy, po shef në tokë. DIBËR

– Me pasë bishtin ta presin, mos me pasë ta ngjesin. SHKODËR

– Mos e ban penin tra. DIBËR

– Me sa ka peshk pa halë, aq ka dhe të bukur pa fjalë. KRUJË

– Burimi i mirë duket në thatësirë. KRUJË

– Kalit të mirë shtoi tagjinë. SHKODËR

– Mendja është në majë të gjuhës. SHKODËR

– Mendja e lehtë rëndon të zonë. KRUJË

– Mos bëj petulla me ujë. DIBËR

– S’mbartet ujë me shportë. SHKODËR

– Si është vendi bëhet kuvendi. VERI

– Thesi i zbrazët s’qëndron në këmbë. KRUJË

THJESHTËSIA
– Duro sa mund, gëzohu pa fund. VERI

– Edhe guri pëlcet kur nxehet. KRUJË

– Fjal e ëmbël thyhen të fortin. SHKODËR

– Fjala e mirë në ditë të keqe. KRUJË

– Hiq inatin gjej rehatin. KRUJË

– I buti thyen të fortin. SHKODËR

– Me njoftë veten asht urti, me qeverisë veten, është trimni.

TE TJERA
– Trim i mirë quhet ai që përcjell zemërimin. KRUJË

– Atij që nuk e do, i thuaji: “Të hyftë vetja në qejf”. SHKODËR

– Ena bosh zhurmon më tepër. KRUJË

– Marrija ma e madhe asht me kujtue vedin të mençëm.

– S’e lenë hunda me pa larg. KRUJË

– Bëne vath e ve në vesh. SHKODËR

– Dami të bëhet mësim. DIBËR

DREJTËSIA
– Ban mirë e harro, ban lig e kujto. VERI

– Edhe ëngjëlli, edhe djalli, janë brenda tek i gjalli. KRUJË

– I ligu kur të hipën mbi shpinë, nuk din me zbritë kurrë. TROPOJË

– Malli i keq shifet në bojë, dhe njeriu i keq shifet në sy. SHKODËR

– Sëpatës bish mos iu ban. DIBËR

– Ska din zemra, atje shkon mendja. SHKODËR

– Difton fëmija, ç’ka shtëpia. VERI

LIRIA
– Bilbili te kafazi s’këndon nga qejfi, po nga marazi. SHKODËR

– Burri nuk shtrihet as për së vdekmi. MIRDITË

– Ç’hall ke, vështroje. VERI

– Ec me këmbë tueja e jo me mend e huaja. SHKODËR

– Gjithkush teshat i lan në shtëpinë e vet. VERI

– Kafshata e huaj të mbet në fyt. SHKODËR

– Kur se mbajnë njëzet e katër tuejt, nuk e mbajnë as katërdhetë e tetë të huejt. SHKODËR

– Leku i huj, peshon rëndë në xhep. PUKË

– Më mirë një ditë në liri, se njëqind vjet në robni. KRUJË

– Më mirë i lig e i lirë, sesa shëndoshë e me zinxhirë. KRUJË

– Më mirë Sokol një herë, se sorrë gjithherë. SHKODËR

– Mos u ban mjaltë, se të han mizat. SHKODËR

– Qëndro shtyllë e mos u bëj urë. KRUJË

– S’mbahet shpirti me falimnders. VERI

– Shqiponja nuk gjuan miza. KRUJË

– Trimëria dhe liria janë si nanë e bijë. KRUJË

PUNA
– Bujku i mirë, ia merr me zorr bukën tokës. TROPOJË

– Dembeli është nëna e të gjithë veseve. VERI

– I mjeri ai që s’mend0n për pleqëri. SHKODËR

– Kushtrimi del për të ligshtin, pse trimi kujtohet vet. SHKODËR

– Me fal gjakun është burrni. KOSOVË

– Me mirë “punë e mbarë”, se “mirë se të gjej”. SHKODËR

– Sa më shpejt kositet livadhi; aq më shpejt lind bari. TROPOJË

– Ujku e ka qafën e trashë, se ka kambët e shpejta. KRUJË

– Vure vezën more pulën. KRUJË

– Kerkoje punen qe ta gjesh. KUKES

MATURIA
– As copën e madhe mos e ha pa u menduar. KRUJË

– Dijet e mëdha janë në fjalë të shkurtra. SHKODËR

– Lakmia, lakfyt. PUKË

– Lulja e këputun nuk mbin ma. KRUJË

– Më mirë një pulë nesër, se nji vezë sot. DIBËR

– Mos i bjer të mirës me shkelm. DIBËR

– U mbush kupa do të derdhet. KRUJË

– Unë baj barrën, ti djersin. VERI

– Vera sa ma e ëmbël të jetë, ma fort të zenë. SHKODËR

– Nata s’ka shahit. SHKODËR

– Barka mbytet edhe për një lëkurë lepuri. SHKODËR

– Ç’ka humbe mos e kërko, ç’ke në dorë mos e lësho. KRUJË

– Çohet një i marrë e qet një gur në ujë, çohen njëzet të urtë e s’mund ta nxjerrin. SHKODËR

– Duhet me i fry lugës para se me të djeg. KRUJË

– Fusha ka sy, mali ka veshë. KRUJË

– I marri ç’flet nuk din, i urti ç’din nuk flet. VERI

– Kali nuk mbahet për bishti, po prej freri. TROPOJË

– Ka thënë Nastradini, edhe në diell merr ombrellë. SHKODËR

– Kij frikë nga një njeri që frikën ta ka. KRUJË

– Krushka për dhëndrin gjen peshk majë malit. SHKODËR

– Gjumi natës i randë i bën keq ditës. SHKODËR

– E thëna dhe e bëra janë larg. DIBËR

– Nuk është ar gjithë që ndrit. VERI

MIQËSIA
– Armiku s’pritet me fjalë, por me plumb. KRUJË

– Miku është mik deri sa nuk përzihet në hallet e shtëpisë. VERI

– Pa djalë e pa gocë rrova, pa shok nuk rrova. KRUJË

– Punën nuk e bën një gisht, po e bën grushti. TROPOJË

– Tek nusja hanë e pinë, te dhëndrri gja nuk dinë. VERI

– Ankohet kalorësi se po i varen këmbët. VERI

– Çilet dera, rritet ndera. VERI

– Fukara jam, po shpirtin nuk e kam fukara. VERI

– Nga fryn era kthen gëzofin. DIBËR

– Kush shkon pa thirrë, kthen pa u përcjellë. SHKODËR

– Kush vjen rrallë, ha bakllavanë, kush vjen shpesh ha përsheshë. KRUJË

– Miku i thirrur, duhet përcjellun. MIRDITË

– Miku nuk vjen për thelë e lëng, po për fjalë e për kuvënd. KRUJË

– Mikut i lëshohet vendi dhe i dëgjohet kuvendi. KRUJË