18 korriku i vitit 1953, fillimi i karrierës së fenomenit muzikor, Elvis Presley

Posted on by Kult Plus

Në këtë ditë përkujtohet fillimi i karrierës së Elvis Presley-t, një prej yjeve më të mëdhenj të muzikës që ndryshoi përgjithmonë historinë e rock’n’roll-it dhe kulturës muzikore globale.

Elvis Aaron Presley lindi më 8 janar 1935 në një shtëpi me dy dhoma në Tupelo, Mississippi, nga prindërit Vernon dhe Gladys Presley. Në vitin 1948, familja u shpërngul në Memphis, Tennessee, ku Elvisi përfundoi shkollën e mesme në Humes High School në vitin 1953.

Ndikimet muzikore të Elvisit përfshinin muzikën pop dhe country të asaj kohe, muzikën ungjillore që dëgjonte në kishë dhe në netët e gjata të këndimeve fetare, si dhe ritmet e R&B-së afroamerikane që i përthithi në Beale Street historike, gjatë adoleshencës në Memphis.

Në vitin 1953, Elvisi nisi karrierën e tij muzikore në studiot legjendare të Sun Records në Memphis. Në fund të vitit 1955, kontrata e tij diskografike u ble nga RCA Victor. Deri në vitin 1956, ai ishte bërë një sensacion ndërkombëtar. Me një stil unik që bashkonte ndikime të ndryshme muzikore dhe që sfidonte barrierat racore e shoqërore të kohës, Elvis Presley hapi një epokë të re në muzikën dhe kulturën popullore amerikane.

Data e 18 korrikut shënon edhe lindjen e Elvisit, si ikonë muzikore. Më 18 korrik 1953, Elvis Presley shkoi për herë të parë në Memphis Recording Service, pjesë e kompanisë Sun Record, sot e njohur si Sun Studio. Ai pagoi 3.98 dollarë për të regjistruar dy këngët e para demo: “My Happiness” dhe “That’s When Your Heartaches Begin”. Kjo ditë shënon fillimin simbolik të karrierës muzikore të mbretit të rock’n’roll-it dhe kujtohet si një moment historik në muzikën moderne, përcjellë KultPlus.

Elvis Presley, shpesh i quajtur “Mbreti i Rock ‘n’ Roll-it”, nuk ishte thjesht një këngëtar, ai u shndërrua në një ikonë globale që tronditi skenën muzikore botërore dhe ndikoi thellësisht në kulturën popullore të shekullit XX. Me zërin e tij të veçantë, stilin karizmatik dhe performancat e zjarrta, Elvis arriti të krijojë një urë të rrallë mes muzikës pop, country, blues dhe R&B, duke thyer kufijtë tradicionalë të zhanreve dhe duke i dhënë zë një brezi të tërë në kërkim të ndryshimit.

Këngë të paharrueshme si “Heartbreak Hotel”,”Hound Dog”, “Jailhouse Rock”, dhe “Can’t Help Falling in Love” mbeten sot ndër himnet e muzikës moderne. Performancat e tij televizive dhe kinematografike tronditën normat kulturore të asaj kohe dhe e shndërruan Elvisin në një fenomen ndërkombëtar.

Në kulmin e karrierës së tij, Elvis nuk ishte thjesht një artist me shitje rekorde, ai ishte një simbol i emancipimit rinor, një shpirt rebel dhe një figurë që ndryshoi përjetë mënyrën se si muzika dhe fama perceptoheshin. Ai mbetet një nga artistët më të shitur të të gjitha kohërave, me mbi një miliardë disqe të shpërndara në mbarë botën, dhe ndikimi i tij ndjehet ende sot në skenën muzikore globale./KultPlus.com

Kur je kurvë me mandat!

Posted on by KultPlus

Ata që dikur bërtisnin në protesta, sot bëjnë pazare në zyrë.
Ata që dikur ishin “opozitë e moralit”, sot janë seks politik me rrotacion.
Të gjithë kanë nga një dosje, nga një bombë, nga një partner të fshehtë në koalicion e jashtë tijë, hynë bashkë e mandej përçahen e shajnë njëri tjetrin, ama kurvërinë institucionale e mbulojnë para kamerave televizive me buzëqeshje false.

Nga Dijana TOSKA

Na kanë lodhur me krenarinë tonë të lashtësisë.
Çdo krizë politike e morale e përballojmë me një fjali të vetme: “Jemi një ndër popujt më të lashtë në botë!”
Ne lindëm bashkë me diellin, tokën, Evën e Adamin i dhamë botës alfabetin, pastaj  i rrezistuam të gjitha furtunave historike ngase ishim trima legjendarë, pastaj na doli se gjatë studimit të evoluimit të specieve dhe njerëzimit në përgjithësi në ADN tona, informacioni gjenetik (te një pjesë e jona) na veçon për Kurvëri.

Prandaj,  sot  “të jesh kurvë” nuk është më ofendim, është strategji.
Është formulë për mbijetesë politike, për karrierë multiinstitucionale e shvaleraj mediatik.

Kur i shet idealet për një karrige, kur i ndërron bindjet si çorapet e bardha sipas sondazheve, kur nënshkruan marrëveshje e nuk i respekton kurrë, kur ligjet trajtohen si oferta, e drejtësia si monopol, kur postet kalkulohen me monedha brenda një martese qeveritare, atëherë nuk je më politikan.

Je kurvë me mandat.

Sot, nuk ka më ideologji, bindje, program apo profesionalizëm e meritokraci.
Sot, ka treg, ka klientë dhe ka çmime, varësisht nga aftësia për tu shitur.
Dhe kush nuk e shet veten,  mbetet jashtë tregut, pa çmim, pa vlerë dhe mbetet kërkushi.

Ata që dikur bërtisnin në protesta, sot bëjnë pazare në zyrë.
Ata që dikur ishin “opozitë e moralit”, sot janë seks politik me rrotacion.
Të gjithë kanë nga një dosje, nga një bombë, nga një partner të fshehtë në koalicion e jashtë tijë, hynë bashkë e mandej përçahen e shajnë njëri tjetrin, ama kurvërinë institucionale e mbulojnë para kamerave televizive me buzëqeshje false.

Dhe qeshin me zë të lartë kur i pyet kush se cili është  çmimi i shërbimeve të tyre në një shtëpi publike me emrin Shtet.
Dhe ne, populli i lashtë pellazgo-ilir, nuk reagojmë, kemi bërë kompromis me moralin duke e pranuar kurvërinë si kulturë shtetërore. Por, edhe nëse ndodhë të reagojmë  e protesojmë, këtë nuk e bëjmë pse udhëhiqemi nga idealet etike e qytetare, por pse ende mundohemi t’i mbrojmë standardet false që  na i imponon kjo kurvëri politike. Si klientë të rregullt, të përdorur e të heshtur në vazhdimësi kemi paguar çmimin më të shtrejtë, herë me djersën e ballit e diku edhe me ate të shpinës pa kërkuar hesape e as kusur.
Në këtë bordello moderne që quhet qeverisje demokratike, ne  kemi mbetur të vjetër, jo të mençur.
Kurvëria na është bërë pjesë e mendësisë!

Shkup, 18 korrik 2025/ KultPlus.com

Shkrimtarja që trazoi botën me një libër: Margaret Atwood dhe fuqia e fjalës

Posted on by Kult Plus

Margaret Atwood, një nga shkrimtaret më me ndikim të shekujve XX dhe XXI, ka ndërtuar një karrierë të jashtëzakonshme që përfshin më shumë se gjashtë dekada. E lindur më 18 nëntor 1939 në Otava të Kanadasë, ajo është autore romanesh, poezish, esesh dhe një zë i fuqishëm në çështje të të drejtave të njeriut dhe ambientit.

Romani i saj më i njohur, The Handmaid’s Tale (1985), ka lënë gjurmë të thella në letërsinë botërore dhe në diskursin shoqëror për të drejtat e grave. Historia e shërbëtores në një shoqëri totalitare, ku gratë janë kthyer në mjete riprodhimi, mbetet një metaforë e fuqishme për kontrollin dhe shtypjen. Ky roman ka marrë statusin e një vepre kulturore, është përkthyer në mbi 40 gjuhë dhe është adaptuar në serial televiziv të suksesshëm,përcjellë KultPlus

Përveç këtij romani, Atwood ka shkruar edhe vepra të tjera të rëndësishme si The Testaments (fituese e Booker Prize në 2019), The Blind Assassin (fituese e Booker Prize në 2000), Oryx and Crake, Alias Grace, dhe shumë të tjera. Ajo është gjithashtu një poete e vlerësuar, me poezi që shpërfaqin thellësinë emocionale, ndjeshmërinë femërore dhe shqetësimet ekzistenciale.

Veprat e Atwood karakterizohen nga ironia e mprehtë, stili poetik dhe trajtimi i temave si autoritarizmi, ndryshimet klimatike, pabarazia gjinore dhe e drejta për të menduar ndryshe. Ajo nuk shkruan për të parashikuar të ardhmen, por për të reflektuar mbi të tashmen në mënyrë të ekzagjeruar, për të na kujtuar se rreziqet më të mëdha shpesh nisin nga indiferenca.

E pranishme në debatet publike dhe mediat sociale, Margaret Atwood është bërë një ikonë e mendimit kritik global. Në një kohë kur e vërteta dhe trillimi shpesh ndërthuren, ajo na rikujton se letërsia është jo vetëm art, por edhe një mjet për të mbijetuar dhe për të mos heshtur./KultPlus.com

Manastiri i Shën Antonit në Egjipt, vjetërsia dhe trashëgimia

Posted on by Kult Plus

Manastiri i Shën Antonit në Egjipt, themeluar rreth vitit 356 pas Krishtit, konsiderohet manastiri më i vjetër i krishterë dhe ende në funksion në botë.

Manastiri i Shën Antonit, i njohur si një prej manastireve më të vjetër në botë, ka një histori të pasur dhe një ndikim të thellë në jetën religjioze kristiane. Manastiri i Shën Antonit u ndërtua midis viteve 298 dhe 300 gjatë mbretërimit të Constantius Chlorus. Në vendbanimin fillestar, ithtarët e tij ngritën vetëm ndërtesat më thelbësore. Theks i veçantë iu vu izolimit. Ata jetonin në qeli të vetmuara të rrethuara nga një qendër e përbashkët lutjeje ku kryenin Liturgjinë Hyjnore. I vendosur në Zemër të Shkretëtirës Lindore të Egjiptit, ky manastir është një oazë e vërtetë ku monakët kanë kërkuar mbrojtje, paqe dhe lidhje të thellë me besimin gjatë shekujve, përcjellë KultPlus.
Gjatë shekujve të 6-të dhe 7-të, shumë monakë nga manastiret e Scetes u detyruan të largoheshin për t’i shpëtuar sulmeve të përsëritura nga beduinët. Ata gjetën strehë tek Manastiri i Shën Antonit, dhe që atëherë u bë një vend ku bashkëjetonin herë pas here si monakë kopthë ashtu edhe melkitë nga lindja. Një moment i veçantë historik ishte në vitin 615, kur patriarku melkit John, i dërgoi ndihma financiare kryetarit të manastirit, Anastasius të Persisë, duke i kërkuar që të pranojë disa monakë melkitë të përndjekur nga persët, të cilët menaxhuan manastirin deri në fund të shekullit të 8-të.

Megjithëse i vendosur në një zonë të largët, Manastiri i Shën Antonit nuk ishte pa sfida. Ai u sulmua disa herë nga beduinët e Shkretëtirës Lindore dhe u dëmtua në shekullin e 11-të. Gjithashtu përjetoi trazira gjatë rebelimeve kurde dhe turke, përfshirë plaçkitjen nga ushtria e Nasir al-Dawla. Megjithatë, manastiri u rindërtua në shekullin e 12-të dhe njohu periudha të lulëzimit gjatë shekujve të mëvonshëm. Për t’u mbrojtur nga sulmet, rreth manastirit u ndërtuan edhe mure.

Abu al-Makarim, një udhëtar dhe historian i shekullit të 13-të, e përshkruan manastirin si një vend unik dhe të pasur me prona në Egjipt, me kopshtet e tij të mëdha plot pemë fruta, burime uji që rrjedhin përgjithmonë, një vresht dhe një kala madhështore. Ai vlerësonte se asnjë manastir tjetër në Egjipt nuk i afrohej këtij përmasave dhe bukurie.

Manastiri i Shën Antonit përfaqëson një qendër të rëndësishme të krishterimit dhe monakizmit, ku tradita e thellë asketike ka mbijetuar dhe është përshtatur me kohën. Si një nga manastiret më të vjetër në botë, ai ka shërbyer jo vetëm si strehë për besimtarët dhe monakët, por edhe si një dëshmi e qëndrueshmërisë dhe pasurisë kulturore e shpirtërore të Egjiptit. Historia e tij e përplotë me sfida dhe mbijetesë, si dhe vlera unike arkitektonike dhe artistike e bëjnë atë një destinacion të domosdoshëm për besimtarët dhe vizitorët nga e gjithë bota./KultPlus.com

“Dikur toleroja shumë sepse nuk doja të humbja njerëzit, tani vendos kufij sepse nuk dua të humbas veten”

Posted on by Kult Plus

Thënie frymëzuese nga Nelson Mandela

Nelson Mandela lindi më 18 korrik të vitit 1918. Gjatë gjithë jetës së tij ai ishte luftëtar i lirisë; ai luftonte kundër shtypjes racore që u bëhej zezakëve në Afrikë. Shumë vite të jetës së tij, Mandela i kaloi nëpër burgje. Që në moshë të re ai u bë aktiv në lëvizjen e anti-aparteidit dhe iu bashkua Kongresit Kombëtar Afrikan. Në vitin 1940, Mandela u bë kreu i krahut rinor të kësaj lëvizjeje.

Nelson Mandela ndoqi Universitetin dhe fakultetin e drejtësisë dhe me kolegun e tij Oliver Tambo themeluan firmën e parë zezake të avokatisë në Afrikën e Jugut, me zyra në Johanesburg. Ata i jepnin këshilla juridike falas ose me çmim të ulët zezakëve.

Në vitin 1962, 44-vjeçari Mandela u arrestua dhe doli në gjyq për aktivitetin kundër qeverisë. Ai i mbrojti veprimet e tij si pjesë e “luftës së popullit afrikan për një shoqëri të lirë.”


Mandela mori qindra çmime dhe medalje gjatë jetës së tij. Në vitin 1993, ai ndau Çmimin Nobel të Paqes me ish-armikun e tij të betuar de Klerk. Ata u nderuan për kontributin në procesin e paqes në Afrikën e Jugut.

“Jugafrikanët kanë krijuar një shoqëri e cila konfirmon se të gjithë njerëzit kanë lindur të barabartë,” deklaroi Mandela duke marrë çmimin.

Si president, Mandela u kritikua se nuk u përball me krizën e sidës në Afrikën e Jugut. Megjithatë, në vitet e tij të mëvonshme, ai u bë një personalitet publik i luftës kundër sidës.

“Së bashku ne mund ta luftojmë sidën dhe të garantojmë një të ardhme më të sigurt për të gjithë,” tha në një rast Mandela.

KultPlus, ju sjell disa nga thëniet frymëzuese të ish-Presidentit të Afrikës së Jugut.

“Askush nuk lind me urrejtje kundër një race tjetër, kundër një religjioni tjetër apo kundër një shtrese tjetër sociale. Njerëzit e mësojnë më vonë urrejtjen. Atëherë, nëse mësojnë urrejtjen, ata mund të mësojnë edhe dashurinë, meqenëse për zemrën njerëzore dashuria është diçka më e natyrshme se urrejtja.”

“Mos më gjykoni nga sukseset e mia, më gjykoni nga ajo se sa herë jam rrëzuar dhe jam ringritur sërish”.

“Unë jam në thelb një optimist. Nuk mund ta them nëse është e lindur, apo e ushqyer. Pjesë e të qenit optimist, është që të mbash kokën drejtuar nga Dielli, dhe me këmbët që ecin përpara”.

“Mirësia e njeriut është një flakë që mund të fshihet, por nuk zhduket”.

 “Dikur toleroja shumë sepse nuk doja të humbja njerëzit, tani vendos kufij sepse nuk dua të humbas veten”. / KultPlus.com

Pandi Raidhi, mjeshtri që ndërtoi mbi 200 karaktere në teatër e kinematografi

Posted on by Kult Plus

Si sot, 26 vjet më parë u nda nga jeta Pandi Raidhi.

Ai lindi në Korçë, më 14 prill 1921. Është quajtur “talent i lindur”, pasi që në moshë fare të re spikati tek shfaqja “Dasma korçare”. Ai ishte një nga themeluesit e Estradës Profesioniste të Korçës si dhe aktor themelues i Teatrit “Andon Zako Çajupi”.

Edhe pse ideologjia e kohës e ndëshkoi punën e shumë artistëve, pati nga ata që mbetën të mëdhenj duke marrë përgjegjësi për artin që përcillnin.

Kur u nda nga jeta, më 18 korrik të vitit 1999, Pandi Raidhi, Mjeshtri i Madh i karaktereve kishte lënë pas një galeri të pasur rolesh në teatër e filma: 200 role në teatër dhe 36 në kinematografi.

Debutimin e parë kinematografik e bëri në filmin “Tana”, të vitit 1958, por shkëlqeu dhe u bë i paharrueshëm me gjithë interpretimet e mëpasshme të cilat kanë ngelur në mendjen e publikut, ndër të cilët jane rolet tek filmat “Yje të netëve të gjata”, “Nëntori i Dytë “, “Tokë e përgjakur”, “Përballimi”, “Zonja nga qyteti”, etj. Në vitin 1975 iu dha titulli i lartë “Artist i Popullit”./atsh/KultPlus.com

Mbi shpifësin dhe shpifjen

Posted on by KultPlus

Shkruan: Avni Spahiu

Nga kush duhet pasur drojë më shumë: nga mediokrit, snobët, paragjykuesit apo nga gënjeshtarët, meskinët e shpifësit?

Mes mediokrit, snobit, paragjykuesit, gënjeshtarit, meskinit dhe shpifësit, më i paskrupulli është ky i fundit. Shpifësi është ai që shpif dhe i bie më qafë dikujt duke e etiketuar apo duke gënjyer për të njollosur dikë në sytë e të tjerëve. Madje, definicioni i shpifësit mishëron të gjitha sinonimet negative për përgojues, keqdashës, tradhtar, përçmues, gënjeshtar, cinik, përgjues e spiun, detyrë e të cilit është që të nënvlerësojë dikë apo diçka dhe të hedh hi mbi vlerat e  vërteta dhe  njerëzit që nuk meritojnë etiketa. 

         Andaj, shpifësi mund  të jetë edhe mediokër, edhe snob, edhe paragjykues, gënjeshtar dhe meskin e shpirtngushtë. Vështirë të gjendet një ves më i rëndë për dikë që përpiqet të cenojë reputacionin e dikujt apo të përhap fjalë të dëmshme dhe të rrejshme për një person. Të gjitha ato vese negative në karakterin e një njeriu të pakarakter janë pjesë e këtij lloji të personit. Shpifës mund të jetë dikush që është i pakënaqur me sukseset e  njerëzve, shpreh xhelozi dhe ndihet i irrituar ndaj njerëzve të suksesshëm. Ai shpif për kolegët, për fqinjët, për miqtë e tij. Ai fut  sherr mes miqsh, mes bashkëshortësh, mes kolegësh, tek të gjithë ata që ai ndjen një negativitet. Këtë  tip shpifësi e gjejmë gjithkund në mesin e tonë dhe ai  paraqet shembullin më tipik të shpifësit patologjik dhe personit primitiv dhe të pa ditur. 

Por  ka dhe një lloj shpifësi tjetër, ku si rezultat i shpifjeve, shumë njerëz kanë pësuar në jetën e tyre. E them këtë duke pasur parasysh të kaluarën në të dy anët e kombit të ndarë. Në diktaturën komuniste në Shqipëri me qindra njerëz janë dënuar, gjykuar e vrarë në bazë të shpifjeve të krijuara dhe fajeve të sajuara e  të shpikura nga sistemi apo edhe nga njerëz që kanë qenë shërbyes  të vërtetë të sistemit. Me qindra  njerëz në Kosovë janë ndjekur e persekutuar për arsye të ngjashme, edhe në bazë të denoncimeve të spiunëve dhe njerëzve hakmarrës nga që nuk kanë qenë në gjendje të tolerojnë suksesin apo ndershmërinë e dikujt.

Me rënien e sistemeve autokratike, ky lloj tipi nuk u tret, por për më tepër vazhdoi avazin e vjetër tani nga ana e kundërt e pozicioneve të ndryshuara. Këta tipa, që patjetër kanë qenë të rekrutuar dhe spiunë të  vegjël a të mëdhenj kanë vazhduar të kryejnë detyrat e tyre prej shpifësish edhe  në demokraci. Ata tani, si në Shqipëri ashtu dhe në Kosovë, vazhdojnë të denoncojnë dhe njollosin njerëzit për shërbim dhe bashkëpunim me diktaturat dhe pushtetin e huaj. Njollosin figurat e kombit, gënjejnë për të kaluarën e  tyre, madje edhe botojnë artikuj e libra me denoncime për pothuajse të gjithë njerëzit me vlerë që kanë ekzistuar në sistemet e mëparshme. Të targetuar kanë qenë dhe janë, sidomos intelektualët dhe klasa elitare, njerëz që i kanë kontribuar kombit, prej të cilëve buronte disidenca dhe që asnjëherë nuk kanë qenë të ledhatuarit e diktaturave. 

Natyrisht, këtu nuk dua të keqkuptohem se qëndroj kundër hapjes së arkivave të diktaturës për hir të së vërtetës historike. Këtu e kam fjalën për njerëz me  probleme  psikologjike që gjejnë kënaqësi në njollosjen dhe bezdisjen e njerëzve… Mbase, këtë e  bëjnë nga që ata asnjëherë nuk kanë hequr dorë të iu shërbejnë agjenturave të huaja dhe bëjnë shërbime edhe sot. Ky, pra është ai model emocionesh negative dhe veprimesh shpifëse prapa shpinës, nga të cilat njeriu ynë duhet të ketë drojë dhe t’iu kundërvihet  me tërë fuqinë për ta shmangur shpifësin kudo në shoqërinë tonë…

(Në “Arti i bashkëbisedimit”, 2024)/ KultPlus.com

Presidentja Osmani inauguron laboratorin modern në Spitalin “Sheika Fatima”

Posted on by Kult Plus

Në Spitalin e Fëmijëve “Sheika Fatima” është inauguruar dje një laborator i ri, i pajisur me teknologji moderne, donacion nga “Khalifa Foundation” me seli në Emiratet e Bashkuara Arabe. Inaugurimi u bë në prani të Presidentes së Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, e cila vlerësoi këtë investim si hap të rëndësishëm për përmirësimin e sistemit shëndetësor në vend, veçanërisht në shërbimet për fëmijët.

Laboratori i ri do të mundësojë kryerjen e shumicës së analizave brenda vetë spitalit, duke përmirësuar ndjeshëm efikasitetin dhe cilësinë e shërbimeve për pacientët më të vegjël. Një fokus i veçantë i këtij investimi është reparti i neonatologjisë, ku pajisjet moderne do të kontribuojnë në kujdesin jetik për foshnjat dhe nënat e reja, transmeton KultPlus

Presidentja Osmani shprehu mirënjohje të thellë për popullin dhe shtetin e Emirateve të Bashkuara Arabe, si dhe për Lartmadhërinë e saj, Sheika Fatima bint Mubarak Al Ketbi, për kontributin e vazhdueshëm në mbështetjen e shëndetësisë në Kosovë.

“Ky laborator është më shumë sesa një hapësirë me pajisje – është një mundësi e re për jetë më të mirë për fëmijët tanë”, u shpreh Presidentja Osmani gjatë ceremonisë.

Donacioni i fundit është pjesë e bashkëpunimit të vazhdueshëm ndërmjet institucioneve të Kosovës dhe fondacioneve humanitare nga Emiratet, të cilat në vitet e fundit kanë mbështetur projekte të rëndësishme në fushën e shëndetësisë dhe arsimit./KultPlus.com

Slita e filmit “Citizen Kane”, e shpëtuar nga shkatërrimi, shitet për gati 15 milionë dollarë

Posted on by Kult Plus

Një rekuizitë kyçe nga skena hapëse e filmit të famshëm “Citizen Kane”, i konsideruar si një nga filmat më të mirë të të gjitha kohërave, është shitur në ankand për 14.75 milionë dollarë.

Slita prej druri “Rosebud”, një nga të paktën tre ekzemplarët e mbijetuar të saj, për një kohë të gjatë mendohej se ishte humbur, derisa iu dhurua regjisorit Joe Dante në vitin 1984, duke e shpëtuar nga shkatërrimi. Ai më pas e përdori slitën si referencë për adhuruesit (të njohur si “Easter egg”) në disa nga filmat që realizoi, përfshirë “Gremlins 2: The New Batch”.

Objekti është tashmë pjesa e dytë më e shtrenjtë e kujtimeve të Hollywood-it e shitur ndonjëherë, të parat janë një palë këpucë të kuqe rubini të përdorura në “The Wizard of Oz” që u shitën për 32 milionë dollarë (23.9 milionë paund) në dhjetor.
“Së bashku me këpucët e rubinit të Dorothyt, slita Rosebud nga “Citizen Kane” është një nga objektet më ikonike në historinë e Hollywood-it,” u shpreh Joe Maddalena, nënkryetar ekzekutiv i Heritage Auctions, përcjellë KulPlus.

Identiteti i blerësit nuk u bë publik. Slita të tjera “Rosebud” të përdorura në film janë shitur në të kaluarën, përfshirë një që i është shitur regjisorit të njohur Steven Spielberg, i cili më vonë e dhuroi për “Muzeun e Akademisë së Arteve të Filmit” në Los Anxhelos.

Megjithatë, versioni i shitur të enjten nuk ishte parë prej shumë vitesh derisa përfundoi në duart e Joe Dante-s. Ai tregoi për Heritage Auctions se ishte duke realizuar filmin “Explorers” në vitin 1984, në të njëjtin studio që dikur ishte pronë e RKO Radio Pictures, kompania që kishte prodhuar “Citizen Kane”.

Dante tha se punonjësit po pastronin disa ambiente magazinimi, kur një prej tyre, që e dinte pasionin e tij për filmat klasikë, e pyeti nëse donte slitën.

“U habita… Duke qenë se jam një adhurues i madh i filmit, i thashë, ‘Po, me kënaqësi do ta marr.’”

“Citizen Kane mund të jetë filmi më i madh që është bërë ndonjëherë, dhe Rosebud është boshti i rrëfimit, zemra e të gjithë fabulës dhe pika qendrore e dramës misterioze në jetën e Kane-it. Si regjisor, të kesh rekuizitën që përfaqëson një element kaq thelbësor të një thesari kinematografik ka një domethënie të veçantë.” – u shpreh Joe Dante./BBC/KultPlus.com

Porsche i personalizuar nga Dua Lipa shitet për bamirësi

Posted on by Kult Plus


Këngëtarja shqiptare me famë botërore, Dua Lipa, ka vendosur të vërë në ankand Porsche-in e saj të personalizuar, në mbështetje të fondacionit që ajo themeloi së bashku me babain e saj, Sunny Hill Foundation. Lajmi është bërë i ditur në mediat ndërkombëtare dhe ka marrë vëmendje të gjerë, jo vetëm për vetë vlerën e makinës, por edhe për kauzën fisnike që ajo përfaqëson.

Makina, një Porsche unike me dizajn të personalizuar sipas stilit të saj, pritet të tërheqë interes të madh në ankand. Me linja elegante, ngjyrime të veçanta dhe detaje të dizajnuara me kujdes, ajo është një përzierje perfekte mes luksit, artit dhe identitetit personal të yllit të muzikës.

Të gjitha të ardhurat nga ankandi do të shkojnë për fondacionin “Sunny Hill”, i cili ka dhënë një kontribut të jashtëzakonshëm në mbështetjen e komuniteteve dhe të rinjve në Kosovë, veçanërisht në fushat e arsimit, artit dhe kulturës. Fondacioni ka organizuar gjithashtu Festivalin e njohur “Sunny Hill”, që ka sjellë emra të mëdhenj të muzikës në Prishtinë dhe Tiranë./tv21/

Netflix përdor për herë të parë Inteligjencën Artificiale për të ulur kostot e prodhimit

Posted on by Kult Plus

Netflix thotë se ka përdorur efekte vizuale të krijuara nga inteligjenca artificiale gjeneruese (IA) në një nga serialet e saj origjinale televizive për herë të parë.

Bashkëdrejtori ekzekutiv i gjigantit të transmetimit, Ted Sarandos, tha se inteligjenca artificiale, e cila prodhon video dhe imazhe bazuar në sugjerime, u përdor për të krijuar një skenë të një ndërtese që po shembej në serialin argjentinas të fantastiko-shkencorë, The Eternauts.

Ai tha se teknologjia i lejoi ekipit të prodhimit të përfundonte sekuencat më shpejt dhe me një kosto më të ulët.
Përdorimi i inteligjencës artificiale gjeneruese është i diskutueshëm në industrinë e argëtimit, për shkak të shqetësimeve se ajo krijon përmbajtje duke përdorur punën e të tjerëve pa pëlqimin e tyre dhe frikës se do të zëvendësojë punën e njerëzve.

Z. Sarandos i bëri komentet e tij ndërsa Netflix njoftoi një rritje prej 16% të të ardhurave në 11 miliardë dollarë (8.25 miliardë paund) për tre muajt deri në fund të qershorit, krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Fitimet u rritën nga 2.1 miliardë dollarë në 3.1 miliardë dollarë.

Firma e transmetimit tha se performanca më e mirë se sa pritej u nxit nga suksesi i serisë së tretë dhe të fundit të trillerit të Koresë së Jugut Squid Game, i cili deri më tani ka tërhequr 122 milionë shikime.

I pyetur në lidhje me përdorimin e inteligjencës artificiale nga Netflix, zoti Sarandos tha se teknologjia u ka lejuar produksioneve me buxhete më të vogla të përdorin efekte vizuale të përparuara.

Ai tha se inteligjenca artificiale gjeneruese e përdorur në filmin “The Eternauts” ndihmoi ekipin e prodhimit të përfundonte një sekuencë që tregonte shembjen e një ndërtese në Buenos Aires, 10 herë më shpejt sesa nëse do të kishin përdorur mjetet tradicionale të efekteve speciale.

“Kostoja e saj thjesht nuk do të kishte qenë e realizueshme për një shfaqje me atë buxhet.

“Kjo sekuencë në fakt është pamjet e para përfundimtare [gjenerative] të inteligjencës artificiale që shfaqen në ekran në një serial ose film origjinal të Netflix. Kështu që krijuesit ishin të emocionuar me rezultatin”, tha z. Sarandos.

Inteligjenca artificiale ishte ndër shqetësimet kryesore të ngritura gjatë një greve në Hollywood në vitin 2023. Gjatë grevës tremujore, sindikata e Guild-it të Aktorëve të Ekranit–Federatës Amerikane të Artistëve të Televizionit dhe Radios bëri thirrje për rregullim më të rreptë të përdorimit të Inteligjencës Artificiale./BBC/KultPlus.com

“Mirror”: Eksploroni Shqipërinë, perlën evropiane me plazhe mahnitëse, male dhe qytete historike

Posted on by Kult Plus

Perla evropiane krenohet me plazhet mahnitëse, malet, qytetet historike dhe trashëgiminë kulturore, shkruan Lauren Haughey në të përditshmen britanike “Mirror”.

Një eksperte udhëtimesh, Jordynn, e cila ndan aventurat e saj në TikTok, ka rekomanduar Shqipërinë si një vend të veçantë, me plazhe marramendëse, male dhe qytete të paharrueshme.

Sipas saj, perla e fshehur është një parajsë edhe për turistët me një buxhet të kufizuar, falë çmimeve të përballueshme për ushqim dhe akomodim.

“Këto nuk janë Filipinet, kjo nuk është Zvicra, nuk është Greqia, kjo nuk është Italia, as Tajlanda! Nuk është as Portugalia! Kjo është Shqipëria”, tha ajo në një postim në TikTok.

“Ky vend na habiti vërtetë. Shqipëria ndodhet midis Greqisë dhe Malit të Zi dhe ju ofron një përvojë kaq të larmishme.. mes maleve, detit të kristaltë dhe të qetë dhe plazheve të mrekullueshme në jug, kulturës dhe historisë së pasur në qytet, qyteteve të vjetra me kalldrëm dhe vendeve të Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s – me çmime të përballueshme”, tha ekspertja.

“Shqipëria i ka vërtet të gjitha. Mund të vizitoni shumë vende: Shkodrën, Valbonën, Thethin, Tiranën, Beratin, Gjirokastrën, Sarandën, Himarën, çdo vend ofron diçka të ndryshme. Qëndrova dy javë në Shqipëri dhe mund të kisha qëndruar lehtësisht një muaj të plotë”, tha ajo.

Edhe pse kaloi vetëm një javë në Shqipëri, Jordynn ndjeu se mund ta kishte zgjatur me kënaqësi qëndrimin e saj në një muaj të plotë, duke pasur parasysh shumëllojshmërinë e përvojave që ofron ky vend evropian.

Ajo rekomandon një vizitë në Tiranë, kryeqytetin e Shqipërisë, i njohur për muzetë e tij të pasura, ndërtesat historike dhe jetën e gjallë të natës.

Për adhuruesit e plazhit dhe ushqimeve të detit, qyteti bregdetar i Sarandës është gjithashtu një vend që duhet vizituar me patjetër.

Mos humbisni gjithashtu Gjirokastrën – një qytet magjepsës i listuar si Vend i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s, rreth një orë larg me makinë nga Saranda.

Byreku është padyshim një nga gatimet më të famshme të Shqipërisë, i cili shpesh mund të blihet në dyqanet lokale.

Turistët që pëlqejnë ëmbëlsirat mund të tundohen gjithashtu nga Bakllavaja e famshme e vendit – një tjetër ushqim i shijshëm me arra e zhytur në shërbet./atsh/KultPlus.com

Lindja dhe zhvillimi i gazetarisë moderne shqipe me themelimin e gazetës “Drita” (1920-1924)

Posted on by Kult Plus

Gazetaria moderne shqiptare ka rrënjët në qytetin e Gjirokastrës, ku gjatë periudhës 1920-1930 u botuan gazeta të rëndësishme si “Drita”, “Demokratia”, “Labëria”, “Ideja kombëtare”, dhe të tjera. Këto botime reflektojnë përpjekjet e elitës patriotike gjirokastrite për të promovuar nacionalizmin dhe identitetin shqiptar, duke ndihmuar në zhvillimin kulturor dhe shtetndërtimin e Shqipërisë. Themelimi i shoqërisë “Drita” dhe shkollës “Liria” në 1908 ishin hapa kyç për përhapjen e gjuhës shqipe dhe për krijimin e një publiku letrar që zëvendësoi ndikimin e gjuhëve të huaja dhe forcoi solidaritetin kulturor dhe kombëtar në rajon.

Gazeta e parë në gjuhën shqipe në Gjirokastër ishte “Drita” (1920-1924), me editor Veli Hashorvën, një patriot dhe publicist demokrat. Ai vinte nga një familje e vjetër gjirokastrite dhe kishte nisur veprimtarinë patriotike si anëtar i shoqërisë “Drita” në Gjirokastër në 1908. Në 1911 nisi studimet në Shkenca Politike në Stamboll, por u kthye në Shqipëri më 1912.

Përvoja e Veli Hashorvës si gazetar në SHBA dhe qëllimet e rithemelimit të shtetit shqiptar e nxitën të themelonte gazetën “Drita” në Gjirokastër, me numrin e parë më 27 mars 1920, dy muaj pas Kongresit të Lushnjës dhe në ditën e konstituimit të Këshillit të Lartë. Sipas Veli Hashorvës, emrin “Drita” ia propozoi Petro Poga, ish-ministër i Drejtësisë dhe drejtues i një gazete me të njëjtin emër në Stamboll më 1884. Numri i parë u bë fshehtazi për t’i bërë surprizë popullit, ndërsa ceremonia e hapjes u mbajt në shkollën fillore “Drita” me pjesëmarrjen e qytetarëve dhe autoriteteve lokale. Në fjalimin e tij, Veli Hashorva tha:
“Zotërinj, jam i lumtur pa masë që kam nderin të flas në qytetin tim që jam lindur dhe rritur, për herë të parë përpara një shumice patriotësh, të cilët janë edhe njerëzit më të zgjedhur të Gjirokastrës. Po ajo që më lumturon më tepër është rasti gazmor që shkaktoi këtë mbledhje, i cili do të mbetet i çmuar në historinë e qytetit tonë dhe në jetën time personale”.

Në fillimet e viteve 1920, Shoqëria “Drita” në Gjirokastër u shndërrua në një nga forcat kryesore kulturore dhe politike që përfaqësonte frymën demokratike dhe liberale në rajon. Gjatë zgjedhjeve për organet e larta të pushtetit në vitet 1921 dhe 1923, “Drita” arriti rezultate të rëndësishme, duke forcuar pozicionin e saj në skenën politike lokale dhe kombëtare. Ky angazhim u intensifikua sidomos gjatë Lëvizjes së Qershorit 1924, e njohur edhe si Revolucioni i Qershorit, një moment kyç për përpjekjet demokratike në Shqipëri, ku figura si Fan Noli dhe Ali Këlcyra morën pjesë aktive, përcjellë KultPlus.

Roli i Shoqërisë “Drita” në Gjirokastër është dëshmi e angazhimit të thellë qytetar dhe kulturor për zhvillimin e Shqipërisë demokratike në periudhën e pas Luftës së Parë Botërore. Përmes veprimtarisë së saj, ajo jo vetëm që promovoi vlerat demokratike dhe socialiste, por edhe kontribuoi në ndërtimin e një identiteti kulturor dhe politik që do të ndikonte në drejtimin e mëtejshëm të shtetit shqiptar. Trashëgimia e “Dritës” mbetet një kujtesë e rëndësishme e përpjekjeve qytetare për liri, drejtësi dhe zhvillim kombëtar./KultPlus.com

Jane Austen, zëri i gruas që tronditi letërsinë angleze

Posted on by Kult Plus

Më 18 korrik 1817, bota humbi një nga mendjet më të ndritura të letërsisë angleze, Jane Austen. Edhe pse ajo jetoi vetëm 41 vjet dhe botoi vetëm gjashtë romane gjatë jetës së saj, ndikimi i saj në letërsinë botërore ka qenë i jashtëzakonshëm.

Austen nuk shkroi për mbretër, revolucione apo drama historike të mëdha. Ajo shkroi për jetën e përditshme të klasës së mesme, për martesën, dashurinë, dinjitetin dhe zgjedhjet që i formësojnë jetët tona. Por ajo e bëri këtë me një mjeshtëri të rrallë.

Romane si “Pride and Prejudice”,”Sense and Sensibility”, “Emma” dhe “Persuasion” vazhdojnë të lexohen, të analizohen dhe të dashurohen nga breza të tërë. Heroina e saj më e njohur, Elizabeth Bennet, mbetet një nga figurat më të dashura në letërsinë botërore, e zgjuar, e guximshme dhe krenare, në një botë që shpesh kërkonte bindje dhe pajtim.

Në një kohë kur gratë kishin shumë pak zë në shoqëri, Austen përdori artin e saj për të folur me forcë. Ajo u ofroi lexuesve një pasqyrë të qartë në jetën e grave të kohës së saj, për kufizimet që përballnin, për pritshmëritë e padrejta dhe për mënyrat se si e ruanin dinjitetin dhe fuqinë personale, përcjellë KultPlus.

Megjithëse në jetën e saj nuk mori famë të madhe, dhe madje botimet e para ishin anonime (“By a Lady”), pas vdekjes emri i saj u rrit me shpejtësi dhe sot qëndron në radhën e autorëve më të mëdhenj të letërsisë angleze, krah për krah me Shakespeare dhe Dickens. Adaptimet e romaneve të saj në film, televizion dhe teatro janë të panumërta. Veprat e saj janë përkthyer në dhjetëra gjuhë dhe kanë kapërcyer çdo kufi kulturor.

Por çfarë e bën Jane Austen kaq të pavdekshme? Mbase është mënyra se si ajo kuptoi natyrën njerëzore. Apo mënyra si i dha zë grave. Ose ndoshta sepse ajo na kujton se edhe në jetën e zakonshme, ka bukuri, dramë dhe dinjitet.

Në këtë përvjetor të ndarjes së saj nga jeta, nuk kujtojmë thjesht një autore. Kujtojmë një zë të qetë që tronditi botën letrare me mençurinë, finesën dhe guximin e saj, e kështu trashëgimia e Jane Austen nuk mbetet vetëm letrare, por mbetet edhe njerëzore./KultPlus.com

Nelson Mandela: Mësimi nga babai që nuk e harrova kurrë

Posted on by Kult Plus

Nelson Mandela

Respekti është një rrugë me dy korsi.

Përgjatë gjithë jetës keni për të dëgjuar këshillën dashamirëse të atyre që kujdesen për ty, të të afërmëve, apo të atyre që ta duan të mirën se duhet të mësosh të dëgjosh, dhe të dëgjosh nuk do të thotë të bluash në mendje gjënë e radhës që do thuash ndërkohë që tjetri po flet, POR dëgjimi është një formë e thellë vëmendjeje ndaj tjetrit pikërisht në kuptimin që e shpreh Stephen Covey tek 7 Zakonet e Njerëzve të Suksesshëm.

Por sot do të kapërcejmë në një nivel krejt tjetër të mjeshtrisë së të dëgjuarit, dhe rregulli i artë është ky:

Të mësosh të dëgjosh do të thotë të jesh i fundit që flet.

Merr një lasp dhe një copë letër dhe shënoje këtë, (ose tek Notes në smartphone) pasi vështirë se ke për të lexuar gjë tjetër më të rëndësishme për sot:

Të mësosh të dëgjosh do të thotë të jesh i fundit që flet.

Nuk ka rëndësi sesa njerëzve të tjerë ua tregon këtë ide nëse ti nuk e shkruan diku që ta ngulitësh mirë në mendje për veten tënde.

Nelson Mandela është rasti tipik i personit që merret në studim kur flitet për lidershipin, artin e prijësit, pasi ai është botërisht i njohur si një prijës i madh.

Çdo vend e çdo komb kanë personalitetet e tyre që i frymëzojnë u prijnë dhe u japin guxim por Nelson Mandela në mbarë botën njihet si etaloni i asaj me të cilën një prijës i madh duhet të matet.

Ai në fakt ishte djali i një prej burrave më të rëndësishëm të një grupi tribal, dhe një ditë atë e patën pyetur: si mësove të bëhesh një prijës i madh?

Dhe Mandela u përgjigj:

Kur isha një fëmijë i vogël, shkoja me babain tim në mbledhje të grupeve tribale, dhe unë kujtoj dy gjëra kur babai im takohej me të urtët e tjerë të grupit…

E para: ata uleshin gjithmonë në rreth, dhe e dyta: babai im ishte gjithmonë i fundit që fliste.

Kanë për t’ju thënë gjithë jetën se duhet të mësoni të dëgjoni, por sot ne ju themi se duhet të mësoni të jeni i fundit që flisni, pasi kjo e përfshin rregullin e parë dhe shkon përtej tij.

Ne e vërejmë këtë gjë çdo ditë në takimet e bordeve apo të bizneseve apo të punës apo kudo tjetër, edhe nga njerëz që e konsiderojnë veten prijës të mirë, të cilët në fakt mund të jenë prijës të zotë, të cilët futen në mbledhje shprehin problemin për të cilin do flasin dhe pastaj thonë opinioni im është ky, tani le të dëgjojmë çfarë ka për të thënë secili prej jush, merreni fjalën me radhë.

Aftësia për ta mbajtuar brenda vetes opinionin tënd derisa edhe më i fundit të ketë folur bën dy gjëra për ju:

1. U jep të gjithëve ndjesinë se ata po dëgjohen, dhe u jep të gjithëve ndjesinë e përplotshme brenda vetes se ata kanë kontribuuar.

2. Ju merrni benefitin e njohjes me të gjitha këndvështrimet që secili shpalos dhe kështu i hapni rrugën mendjes që të përftojnë versionin më të drejtpeshuar të çështjes.

Aftësia këtu është një dhe vetëm një: mbajtja e opinionit tënd për vete derisa gjithë të tjerët të kenë përfunduar.

Nëse gjatë kohës që tjetri po flet kurrsesi mos ia jepni atë miratimin me lëvizjen e kokës që do të thotë “Po”, e nëse nuk jeni dakord me dikë ndërsa ai po flet kurrsesi mos e tund kokën me lëvizjen që do të thotë “Jo”.

Qëndro aty, dëgjo me kujdes dhe e vetmja gjë që të lejohet të bësh përpara se të gjithë të kenë përfunduar është që të bëni pyetje, në mënyrë që të kuptoni në rrënjë atë çfarë të tjetri po thotë, dhe cila trajektore e të menduarit i ka çuar ata deri në atë konkluzion.

Dhe në fund, do të vijë radha jote për të folur. Kini parasysh se kjo nuk është aspak diçka e thjeshtë, po flasim këtu për zbutjen e bishës më të egër në trupin e njeriut: gjuhës.

Praktikoni artin e të qënit i fundit që flisni, kjo është ajo që Nelson Mandela bënte. / KultPlus.com

Shqipëria, perla e fshehur e Evropës që po magjeps botën

Posted on by Kult Plus

Perla evropiane krenohet me plazhet mahnitëse, malet, qytetet historike dhe trashëgiminë kulturore, shkruan Lauren Haughey në të përditshmen britanike “Mirror”.

Një eksperte udhëtimesh, Jordynn, e cila ndan aventurat e saj në TikTok, ka rekomanduar Shqipërinë si një vend të veçantë, me plazhe marramendëse, male dhe qytete të paharrueshme.

Sipas saj, perla e fshehur është një parajsë edhe për turistët me një buxhet të kufizuar, falë çmimeve të përballueshme për ushqim dhe akomodim,transmeton atsh

“Këto nuk janë Filipinet, kjo nuk është Zvicra, nuk është Greqia, kjo nuk është Italia, as Tajlanda! Nuk është as Portugalia! Kjo është Shqipëria”, tha ajo në një postim në TikTok.

“Ky vend na habiti vërtetë. Shqipëria ndodhet midis Greqisë dhe Malit të Zi dhe ju ofron një përvojë kaq të larmishme.. mes maleve, detit të kristaltë dhe të qetë dhe plazheve të mrekullueshme në jug, kulturës dhe historisë së pasur në qytet, qyteteve të vjetra me kalldrëm dhe vendeve të Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s – me çmime të përballueshme”, tha ekspertja.

“Shqipëria i ka vërtet të gjitha. Mund të vizitoni shumë vende: Shkodrën, Valbonën, Thethin, Tiranën, Beratin, Gjirokastrën, Sarandën, Himarën, çdo vend ofron diçka të ndryshme. Qëndrova dy javë në Shqipëri dhe mund të kisha qëndruar lehtësisht një muaj të plotë”, tha ajo.

Edhe pse kaloi vetëm një javë në Shqipëri, Jordynn ndjeu se mund ta kishte zgjatur me kënaqësi qëndrimin e saj në një muaj të plotë, duke pasur parasysh shumëllojshmërinë e përvojave që ofron ky vend evropian.

Ajo rekomandon një vizitë në Tiranë, kryeqytetin e Shqipërisë, i njohur për muzetë e tij të pasura, ndërtesat historike dhe jetën e gjallë të natës.

Për adhuruesit e plazhit dhe ushqimeve të detit, qyteti bregdetar i Sarandës është gjithashtu një vend që duhet vizituar me patjetër.

Mos humbisni gjithashtu Gjirokastrën – një qytet magjepsës i listuar si Vend i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s, rreth një orë larg me makinë nga Saranda.

Byreku është padyshim një nga gatimet më të famshme të Shqipërisë, i cili shpesh mund të blihet në dyqanet lokale.

Turistët që pëlqejnë ëmbëlsirat mund të tundohen gjithashtu nga Bakllavaja e famshme e vendit – një tjetër ushqim i shijshëm me arra e zhytur në shërbet. /KultPlus.com

Dita Ndërkombëtare e Nelson Mandelës

Posted on by Kult Plus

Më 18 korrik të çdo viti, OKB fton të kremtohet Dita Ndërkombëtare e Nelson Mandelës duke bërë një ndryshim në komunitetet tona.

OKB kujton se, të gjithë kanë aftësinë dhe përgjegjësinë për të ndryshuar botën për mirë. Në faqen e saj të web-it, OKB kujton Mandelën me fjalët e tij: “Është e lehtë të thyhesh dhe të shkatërrohesh. Heronj janë ata që bëjnë paqe dhe ndërtojnë”.

Nelson Mandela lindi më 18 korrik 1918, Mvezo, të Afrikës së Jugut dhe u nda nga jeta më 5 dhjetor 2013, në Johannesburg. Ai ishte një nacionalist me ngjyrë dhe presidenti i parë me ngjyrë i Afrikës së Jugut (1994–99).

Mandela vuajti më shumë se 27 vjet burg për sabotime e krime të tjera.  Ai u arrestua në vitin 1962 dhe u lirua në vitin 1990. Fillimisht u dënua me pesë vjet për nxitje të grevës, ndërsa më vonë u dënua me burgim të përjetshëm për sabotim etj. Mandela e kaloi pjesën më të madhe të kohës në burg në ishullin Robben dhe disa kohë në burgun Pollsmoor dhe burgun Victor Verster.

Negociatat e tij në fillim të viteve 1990 me presidentin e Afrikës së Jugut. F.W. de Klerk ndihmuan t’i jepej fund sistemit të aparteidit, të ndarjes racore në vend dhe çuan në një tranzicion paqësor drejt sundimit të shumicës. Mandela dhe de Klerk u nderuan bashkërisht me Çmimin Nobel për Paqen në 1993 për përpjekjet e tyre.

Ish-presidenti amerikan Barak Obama e ka cilësuar Mandelen si simbol të drejtësisë, barazisë dhe dinjitetit./atsh/KultPlus.com

Padi kolektive nga investitorët kundër Meta-s për shkelje të privatësisë së të dhënave

Posted on by Kult Plus

Ata dyshojnë se rrjeti social u lejoi palëve të treta, përfshirë firmën Cambridge Analytica, të kishin akses në të dhënat personale të përdoruesve në vitin 2018.

Në padi, investitorët pretendojnë se Meta nuk arriti të zbulojë plotësisht rreziqet e keqpërdorimit të të dhënave personale të përdoruesve të Facebook nga kompania Cambridge Analytica, e cila mbështeti fushatën presidenciale republikane të Donald Trump në vitin 2016.

Aksionarët pretendojnë se zyrtarët e Facebook-ut kanë shkelur në mënyrë të përsëritur dhe të vazhdueshme një marrëveshje të vitit 2012 me Komisionin Federal të Tregtisë (FTC), sipas së cilës Facebook u zotua të ndalonte mbledhjen dhe ndarjen e të dhënave personale të përdoruesve dhe miqve të tyre pa pëlqimin e tyre.

Padia pretendon më tej se Facebook më vonë ua shiti të dhënat e përdoruesve partnerëve komercialë, në shkelje të drejtpërdrejtë të asaj marrëveshjeje, dhe se hoqi njoftimet nga cilësimet e privatësisë që ishin pjesë e marrëveshjes.

Si rezultat i këtyre ngjarjeve, Facebook pranoi të paguante një gjobë prej 5.1 miliardë dollarësh për të zgjidhur akuzat ndaj FTC-së. Tani, aksionarët po kërkojnë që Zuckerberg dhe të tjerët të rimbursojnë Metën për gjobën e FTC-së dhe kostot e tjera ligjore, të cilat paditësit i vlerësojnë në më shumë se 8 miliardë dollarë.

Gjyqi pritet të zgjasë deri në fund të javës së ardhshme dhe do të përfshijë dëshmi si nga Zuckerberg ashtu edhe nga ish-drejtoresha operative Sheryl Sandberg. /alsatm/ KultPlus.com

Shpërthim i fuqishëm në Diell

Posted on by Kult Plus

Administrata Kombëtare Oqeanike dhe Atmosferike ka kapur disa pamje mahnitëse të Diellit, veçanërisht një shpërthim të fuqishëm që është shkëputur prej tij.

Kjo ngjarje ndodhi më 14 korrik dhe u regjistrua gjatë një periudhe 10-orëshe.

Ajo përkoi pikërisht me 25-vjetorin e njërës prej ngjarjeve më të fuqishme diellore të epokës hapësinore, e njohur si Ngjarja Diellore e Ditës së Bastijës ose Dita Kombëtare e Francës.

Kjo ngjarje shkaktoi stuhi të fuqishme gjeomagnetike, keqfunksionime të satelitëve dhe ndërprerje të radio komunikimeve, dhe është tashmë një pikë referimi për shkencëtarët që merren me motin hapësinor./ rtk/ KultPlus.com

Muzeu Historik Kombëtar, bisedë historike mbi misionet fetare në trojet shqiptare

Posted on by Kult Plus

Në ambientet e bibliotekës “Sotir Kolea” në Tiranë, Muzeu Historik Kombëtar zhvilloi sot një aktivitet me vlerë historike dhe kulturore, në kuadër të ciklit të bisedave me ekspertë të albanologjisë.

I ftuar në këtë veprimtari ishte studiuesi Mark Palnikaj, i cili ndau me publikun të dhëna të rëndësishme nga relacionet e Fra Giacinto da Sospello, një dorëshkrim i vitit 1652, që ruhet në Bibliotekën e Bashkisë së Fermos në Itali. Dokumenti përshkruan 16 misione fetare të zhvilluara ndër vite në trojet shqiptare dhe përmban fakte të vyera historike e sociale për Shqipërinë e shekullit XVII.

Me këtë aktivitet, Muzeu Historik Kombëtar vijon misionin për promovimin e historisë kombëtare, duke sjellë në vëmendje dokumente, figura dhe ngjarje që dëshmojnë për identitetin dhe trashëgiminë shqiptare./ atsh/ KultPlus.com

Studentët e UNI-Universum International College ndjekin orët klinike dhe punën praktike në Hospital de Móstoles, Madrid

Posted on by Kult Plus

Studentët tanë nga programet e Shkencave Shëndetësore dhe Mjekësisë së  UNI – Universum International College tashmë po ndjekin orët klinike dhe punën praktike në një nga spitalet më prestigjioze të Madridit, Hospital de Móstoles. Kjo është një mundësi e jashtëzakonshme për studentët tanë për të fituar njohuri praktike dhe eksperiencë të drejtpërdrejtë në një mjedis profesional shëndetësor.

Gjatë kësaj periudhe, studentët tanë po punojnë në departamente të ndryshme të spitalit, duke u angazhuar me staf profesional të kualifikuar dhe duke aplikuar njohuritë e tyre teorike në praktikë. 

Kjo eksperiencë e veçantë jo vetëm që i ndihmon studentët të zhvillojnë aftësitë e tyre profesionale, por gjithashtu forcon bashkëpunimin akademik dhe praktik mes UNI – Universum International College dhe institucioneve shëndetësore në Evropë.

Jemi krenarë që studentët tanë po e përfaqësojnë kolegjin me dinjitet dhe profesionalizëm në një ambient ndërkombëtar, duke përparuar për të qenë profesionistë të suksesshëm në fushën e tyre.

TI JE UNIK! Krijo suksesin tënd, me edukim amerikan. Fuqizohu nga Arizona State University, Universiteti më i madh publik në SHBA. Studio në UNI duke aplikuar këtu! 

Për më shumë informata rreth programit kontakto +383 44 144 062, [email protected] ose ndiqni UNI – n në facebook & instagram./ KultPlus.com

30 vjet MP3, ja si formati audio nga Erlangeni revolucionarizoi botën e muzikës

Posted on by Kult Plus

Tridhjetë vjet më parë, një metodë revolucionare e kompresimit audio shndërroi thellësisht botën e muzikës. Ky format i ri, i quajtur MP3, u zhvillua në Institutin Fraunhofer për Qarqet e Integruara (IIS) në Erlangen të Gjermanisë, një shpikje që vazhdon të formësojë jetën tonë teknologjike edhe sot e kësaj dite.

Bernhard Grill, një nga bashkëthemeluesit e MP3-së dhe aktualisht drejtor i Institutit Fraunhofer IIS, ka qenë në qendër të vëmendjes mediatike këto ditë, duke shënuar këtë përvjetor të rëndësishëm. Grill ishte pjesë e ekipit të zhvilluesve që për vite me radhë punuan me zell në Erlangen, me qëllim që të zvogëlonin madhësinë e skedarëve muzikorë praktikisht pa humbje të cilësisë. Në vitin 1995, përpjekjet e tyre u kurorëzuan me sukses, dhe metoda e re e kompresimit audio ishte gati për treg.

Parimi i reduktimit- më pak është më shumë

Sipas Grillit, epoka e kompjuterëve ishte ende në fillimet e saj, dhe emri i shpikjes së re u bazua në zgjatimet e skedarëve, duke lejuar vetëm tre shkronja. Në një votim të brendshëm demokratik, MP3 u zgjodh si emri zyrtar.

Formati i ri audio revolucionarizoi industrinë muzikore duke përdorur “matematikë të aplikuar dhe një sasi të madhe njohurish për veshin e njeriut,” siç e përmbledh Grill. Procesi i MP3-së thjesht heq pjesët e tepërta të muzikës që janë të padëgjueshme për veshin e njeriut, duke eliminuar zërat dhe zhurmat që nuk janë thelbësore. Kjo bën që të ruhet vetëm ajo që është e rëndësishme, duke reduktuar madhësinë e një skedari muzikor në rreth një të dhjetën e madhësisë së tij origjinale, pa ndryshuar ndjeshëm sinjalin aktual.

Ndryshimi i zakoneve të konsumit dhe rritja e Institutit

MP3 ndryshoi rrënjësisht zakonet e konsumit të muzikës në mbarë botën. Disqet e vinilit, kasetat dhe CD-të filluan të lihen në plan të dytë, ndërsa platforma të reja, fillimisht shpesh të paligjshme, shpërthyer në internet për shpërndarjen e muzikës. Konvertimi i CD-ve të tëra në skedarë MP3 u bë një “sport popullor”.

Në fillim, lexuesit e projektuar posaçërisht për këtë format kishin kapacitet të kufizuar për disa këngë, por kapaciteti i ruajtjes u rrit me shpejtësi, duke bërë të mundur ruajtjen e qindra këngëve në një lexues MP3.

“Ndoshta nuk e kuptuam menjëherë se po ndryshonim botën, por sigurisht që e kishim atë ambicie,” thotë Grill. Fokusi në internet ishte padyshim vendimi i duhur në atë kohë.

Instituti Fraunhofer ka gjeneruar të ardhura në qindra milionë euro falë shpikjes së tij. Numri i punonjësve është rritur vazhdimisht, duke arritur në rreth 1.200 punonjës në kampusin e Erlangenit. Kjo rritje u financua, ndër të tjera, nga licencimi i patentës MP3. Edhe pas skadimit të saj në vitin 2017, kodekët pasardhës vazhdojnë të gjenerojnë të ardhura. Megjithatë, fituesit e vërtetë kanë qenë prodhuesit e pajisjeve si Apple, Sony dhe SanDisk, të cilët kanë gjeneruar miliona të ardhura nga shitja e lexuesve të MP3.

E ardhmja e formateve audio

Teknologjia MP3 dhe kodekët pasardhës të saj gjenden sot në pothuajse çdo celular, shërbim transmetimi dhe radio digjitale. Sipas Grillit, brezi i katërt i kodekëve është aktualisht me sukses në treg, ndërsa i pesti, me një bërthamë AI, është tashmë gati në laborator.

Kodekët më të përparuar të sotëm zvogëlojnë shpejtësinë e transmetimit të të dhënave dhjetë herë më shpejt se MP3. Kjo është thelbësore kur shpejtësitë e transmetimit janë më të ngadalta ose kur shumë njerëz qasen në një sinjal në të njëjtën kohë. Kjo u lejon njerëzve të shikojnë filma ose të dëgjojnë muzikë me cilësi të qëndrueshme të zërit gjatë udhëtimeve. Kështu, historia e suksesit të kësaj shpikjeje 30-vjeçare nuk ka mbaruar ende./rtsh/ KultPlus.com

E vërteta e vrasjes në Shtoj të Shkodrës, e rilindasit Çerçiz Topulli dhe intelektualit Muço Qulli, mëngjesin e 17 korrikut 1915

Posted on by Kult Plus

Nga Albert Vataj

Në çdo përvjetor të ngjarjeve që kanë shënjuar historinë tonë kombëtare, kujtesa nuk vjen vetëm si një rit ceremonial, por si një thirrje për të ballafaquar të shkuarën me të tashmen. Ka ngjarje që koha përpiqet t’i mbulojë me pluhurin e harresës, por nuk ia del dot, sepse ato bartin peshën e një sakrifice që nuk mund të zbehet, dhe një të vërtetë që nuk mund të fshihet.

Vrasja e Çerçiz Topullit dhe Muço Qullit më 17 korrik 1915 është një nga ato çaste dramatike ku historia merr fytyrën e saj më të ashpër, por edhe më të lavdishme. Ata nuk ishin thjesht dy emra të shkruar në faqet e një libri, por ishin mishërimi i një ideali që nuk kërkoi asnjë shpërblim përveç lirisë së vendit. Në kohë pushtimesh dhe intrigash të egra politike, kur jeta e njeriut vlente më pak se një urdhër gjenerali, këta dy burra qëndruan me dinjitet dhe u përballën me plumbin si me një gjyq të drejtësisë hyjnore.

Atdhetari dhe rilindasi, Çerçiz Topulli

Në përvjetorin e kësaj ngjarjeje, është e pamundur të mos reflektojmë mbi fjalët e Charles de Gaulle: “Për të kuptuar të tashmen dhe për të ndërtuar të ardhmen, duhet të mbajmë gjallë kujtimet e sakrificave që na sollën deri këtu.”

Dhe kur lexojmë rrëfimet e dëshmitarëve të asaj kohe, ndjejmë se këtu nuk kemi të bëjmë me një thjesht kronikë lufte, por me një testament të gjallë të karakterit dhe burrërisë shqiptare. Ata u përballën me fundin e tyre jo si viktima, por si luftëtarë që, edhe në çastet e fundit, nuk iu përkulën armikut.

Kujtesa e tyre nuk na kërkon të thjesht të qajmë të kaluarën, por të kuptojmë se liria, dinjiteti dhe e vërteta janë themele që nuk mund të ndërtohen mbi harresë. Sot, kur përkujtojmë rënien e tyre në Golem të Shkodrës, ne nderojmë jo vetëm dy individë, por një brez të tërë që me gjakun e tij hapi shtigje për një Shqipëri më të drejtë dhe më të lirë.

Ky përvjetor është një ftesë për të mos harruar: se historia nuk është vetëm e atyre që e shkruajnë, por sidomos e atyre që e jetuan dhe e vulosën me jetën e tyre.

Si çdo vrasje e këtij kalibri, edhe kjo e këtyre dy personazheve me peshë, do të vinte me kohën të interpretohej një mënyra dhe pretendime të ndryshme të së vërtetës. Por falë dëshmitarëve që jetuan atyre kohëve të trazimta, thjeshtësisë dhe vërtetësisë, me të cilën ata rrëfejnë këtë ngjarje, ne kemi mundësinë të njohim të vërtetën dhe të ballafaqohemi me faktet.

Sejfi Vllamasi në librin e tij “Ballafaqime politike në Shqipëri” shkruan mes të tjerash për një nga vrasjet e bujshme të asokohëshme. Më 17 korrik 1915 u pushkatuan në fshatin Golem të Shkodrës atdhetari dhe veprimtari i shquar Rilindjes Kombëtare, Çerçiz Topulli dhe intelektuali Muço Qolli.

“Mua më thirri gjeneral Veshoviq, nis rrëfimi, me porosi që të marr edhe diplomën me vete. Pasi e kontrolloi me vërejtje m’i nguli sytë e tij prej krimineli në bebëzën e syrit dhe më tha: “Ik, se të thërras kur të kem nevojë”. Kështu, pasi Bashkia kishte nevojë për veterinar, ashtu edhe ai vetë, më la të lirë. Të gjithë të arrestuarit u nisën për Cetinë. Më 16 korrik, bashkë me Hamit Gjylbegun shkuam në kazermë, ku takohemi me toger Halimin prej Peje, oficer në ushtrinë malaziase i cili na tha: “Çerçizi me Muço Qullin janë në kazermë”. Halimi ishte i mërzitur dhe na shtoi, “Pritet të vijë major Bahri Begolli, adjutant i kral Nikolës. Në qoftë se majori vjen sonte, të dy të burgosurit kanë shpëtue”. Mjerisht, Bahri Begolli u vonua dhe natën e 17 korrikut, duke u gdhirë, patrioti dhe trimi legjendar Çerçiz Topulli me Muço Qullin u pushkatuan në fushë të Shtoj, afër katundit Golem, prej një toge ushtarake malaziase. Vrasjen e tyre me hollësi e morëm vesh në janar të vitit 1916, kur hyri ushtria austriake në Shkodër. Qysh atë ditë, si dy shokë të ditëve të zeza e të pandarë, prapë bashkë me Hamitin kaluam nëpër Golem, ku hasëm rastësisht një të quajtur Mahmut Golemi, i cili, kur ia treguan shkakun e vizitës, na u përgjigj si vijon:
“Natën e së premtes, natë ramazani, para se del drita, dola me ngarkue sanë prej livadhit, në freskë, kur prej së largut pashë tuj ardhë dy njerëz të përcjellë prej afro 15 ushtarësh, të cilët kur më panë, më urdhëruan të largohem, dhe unë u fsheha mbrapa qerres. Kur erdhën deri në një vend, atje u ndalën dhe ushtarët morën pozicion me qitë mbi dy personat në fjalë.

Intelektuali Muço Qulli

Ai që ishte veshë me petka bojëhini që ia kisha dhënë unë pse kishte mbetur pa xhaketë (Muço Qulli) bërtiti në një mënyrë alarmante, e një burrë i gjatë dhe i plotë, i bërtiti shokut tue i thanë: “Mos u tremb se patriotët kështu e kanë”. Ushtarët qitën; ai me petka bojëhini ra dekun, kurse tjetri, tue sha, me një zë luani e me një shpejtësi të rrufeshme, mësyn ushtarët dhe pa u lanë kohë të qesin të dytën herë, hyn midis tyre dhe erdhi fytyrat me ta për të marrë një pushkë prej tyre. Kjo luftë vazhdoi afro një minutë. Në atë përleshje mbasi gjetën rast i ranë për herë të dytë dhe e vranë. Të nesërmen shkova në vendin e ngjarjes, ku i pashë se ishin mbulue krejt cekët e me ferra. Si myslimanë që ishin, për sevap, i mbulova më thellë. Në kontrollimin e gropës gjetëm shumë shenja që i përkisnin Muço Qullit, pasi trupin e Çerçizit që ishte mbuluar më thellë nuk e prekëm. Gjeneral Veshoviq kishte vrarë më se 2.000 shqiptarë në atë kohë nga malet e rrethet e Shkodrës e të Kosovës. Kështu mori fund jeta e Heroit të Mashkullorës, pa mundur të hakmerrej nga armiqtë e kombit shqiptar. Çerçizi u vra me nxitjen e Tozlit, tregtar grek në Shkodër, për ta marrë hakun e peshkopit grek që e kishte varë Çerçizi bashkë me Mihal Gramenon në Guri i Cjapit më 1907 për të marrë gjakun e Spiro Kosturit, vrarë nga grekët në Selanik. Muço Qulli u vra si austrofil./ KultPlus.com

Shqipe Ajeti me ekspozitë në Helsinki, përfaqësohet me dy vepra

Posted on by Kult Plus

Artistja shqiptare, Shqipe Ajeti Rexhepi është në emrin e artistëve të tjerë, pjesë e ekspozitës kolektive “Arrivals and Departures”, kuruar nga Mari Blomroos-Heininen në Galerinë Kookos, Helsinki.

Ajo po përfaqësohet me dy veprat e saj, “Unheard Voice” dhe “In Between”.

“Jeta është një lëvizje në ndryshim të vazhdueshëm. Materialja dhe jomaterialja janë në lëvizjen e kohës dhe hapësirës, duke ndryshuar thelbin e tyre dhe duke krijuar variacione të pafundme. Ajo që largohet nuk kthehet kurrë plotësisht e njëjtë ose në të njëjtin vend. Diçka ka ndryshuar dhe ndryshimi po ndryshon gjithashtu. Ne mbërrijmë dhe ikim përsëri e përsëri”, thuhet në njoftimin e ekspozitës.

Ekspozita qëndron e hapur deri më 26.7.2025,  nga ora 13:00 deri 18:00.