Që nga fillimi i jetës time Jam duke kërkuar fytyrën Tënde Por sot e pashë.
Sot e pashë tërheqjen, Bukurinë, Mëshirën e papërshkruar Të fytyrës që po e kërkoja Ditën që të gjeta Ty.
Dhe ata që dje më qeshnin Dhe më fyenin Tu vie keq Që nuk kërkuan ashtu si kërkova unë.
Jam mahnitur nga madhëria e bukurisë Tënde Dhe do të dëshiroja të shikoja me njëqind sy. Zemra më është djegur me pasion Dhe e ka kërkuar përherë Këtë bukuri të mahnitshme që tani e mbajë.
Më vie turp ta quaj këtë dashuri njerëzore Dhe kam frikë nga Zoti ta quaj Hyjnore.
Era e aromës tënde, sikurse flladi i mëngjezit Erdhi tek qetësia e kopshtit.
Më fryve jetë të re në mua Jam bërë hija dhe rrezja jote e diellit.
Shpirti im thërret në ekstazë. Çdo fije në qenien time ka rënë në dashuri me Ty. Shkëlqimi Yt ka ndezur një zjarr në zemrën time Dhe e ke bërë të qartë për mua Tokën dhe Qiellin.
Shigjeta ime e dashurisë arriti cakun.
Jam në shtëpinë e mëshirës.
Dhe një vend lutjesh zemra ime u bë. /KultPlus.com
Ri mbështetur në tryezë Ndaj më shpesh e ndaj më rrallë, Pa vjen malli të më ndezë Zjarr në zemër, zjarr në ballë.
Asohere dyke pritur I marr tëmbëlat nër duar E qëndroj krye-venitur Me vështrim në kraharuar.
Sbret një yll prej lartësije, Një të ndritur shkrepëtime — Pasi flakë e posi hije Ajo ryn në zemër t´ime.
E kuptoj me shpirt të sosur Si kullon dale-nga-dale, E si fjalës së palosur M´i hap kindën e një pale…
Unë qit një psherëtitje, Thyem pak e zë të shkruaj, Dhe më shkon më një pulitje Kur një dit´ e kur një muaj.
Mëndjen t´ime-e merr dëshira, Ndjej në gjit një këngë gjaku, M´i fal syrit plot çudira Këjo odë varfanjaku:
Këjo oda s´ka mënyrë Ku të kryet, ku të nisë Ndaj më ndrin si në pasqyrë Drita e Përjetësisë.
Po çudi tani më fal-ti, Zjarr, që djeg në shkrepëtimët! Dyke ngjitur për së nalti Fërfëllon një flakë-a himët…
Me kullim të pashteruar Ajo del prej vetes s´ime, Del nga shpirt´ i përvëluar Nër një mijë shkëndijime.
E si shkoj që prej së felii, Ç´ m´u verbosnë-o! syt´e mija? U nxi dheu?… U shua qjelli?… U bë natë gjithësija?… S´është gjë: veç yll´i vetë, Më s´më djeg në kraharuar: Unë shoh me gas të qetë Këngëzën e përvëluar./KultPlus.com
Më 20 maj të vitit 1506, në Spanjë vdiq në moshën 55 vjeçare, detari italian Kristofor Kolombi, nismëtari i kolonizimit të Hemisferës Perëndimore, pa e ditur se kishte zbuluar një Botë të re.
Ai ishte hulumtues dhe tregtar i cili kaloi i pari Oqeanin Atlantik dhe zbuloi Amerikën në vitin 1492 nën flamurin e Kastilës, Spanjë. Ai mendonte se Toka është relativisht e vogël dhe se mundet me anije të arrihet deri në Lindje të Largët duke lundruar në drejtim të perëndimit.
Vlerësimi i tij i gabuar rreth madhësisë së Tokës, shkaktoi edhe në llogaritjen e rezervave ushqimore dhe të pijeve për një rrugë kaq të gjatë, vlerësim i cili ka mundur të shkaktojë edhe dështimin e ekspeditës së tij, por për fat të mirë, në rrugë e “pengoi” e papritura për atë kohë, kontinenti i panjohur, Amerika.
Prapë se prapë Kolombi vdiq duke menduar se ka zbuluar rrugën për në Indi dhe jo kontinentin e ri, Amerikën, kur më vonë e vërtetoi Ameriko Vespuçi, sipas të cilit edhe e mori emrin ky kontinent. / KultPlus.com
1 – Lavdia është një helm që duhet marrë me doza të vogla.
2- Ligjet janë rrjeta ku mizat e mëdha kalojnë lehtësisht, ndërsa mizat e vogla ngelin të mbërthyera.
3- Prapa çdo pasurie të madhe, fshihet një krim i madh.
4- Zemra e një nëne është një humnerë e thellë, në fundin e të cilës do të gjesh faljen.
5- Një grua e njeh fytyrën e njeriut që dashuron, ashtu si marinari njeh detin e hapur
6- Një bashkëshort i mirë nuk shkon kurrë të bjerë për të fjetur i pari natën dhe nuk zgjohet kurrë i fundit në mëngjes.
7- Lumturia e një nëne është si një rreze drite, ajo ndriçon të ardhmen, por reflektohet gjithashtu në të kaluarën, në formën e kujtimeve të bukur.
8- Kur gratë na dashurojnë, ato na falin për gjithçka, edhe për krimet tona; kur nuk na dashurojnë, nuk na njohin meritën për asgjë, as edhe për virtytet tona.
9- Dashuria është poezia e shqisave.
10- Kur zhytemi në thellësitë e kënaqësisë, ne nxjerrim lart më shumë llum, se sa perla.
11- Ndoshta virtyti nuk është asgjë më shumë, se sa mirësjellja e shpirtit.
12- Kur ligji bëhet despotik, morali dobësohet, dhe anasjelltas
13- Pasioni është humaniteti universal. Pa të, feja, historia, romanca, arti do të ishin të kotë.
14- Një burrë është një krijesë e gjorë, krahasuar me një grua.
15- Vetmia është e mirë, por gjithsesi të duhet dikush, që të të thotë se vetmia është e mirë.
16- Mençuria është kuptimi i atyre gjërave hyjnore, tek të cilat shpirti ngjitet përmes dashurisë.
17- Në atë kohë, vetëvrasja ishte në modë në Paris: e çfarë çelësi më të përshtatshëm mund të kishte, për të zbërthyer misterin për një shoqëri skeptike?
18- Armiqtë tanë më të mëdhenj janë të afërmit tanë. Mbretërit nuk kanë vëllezër, nuk kanë bij, nuk kanë nëna!
19- Sa më shumë dikush gjykon, aq më pak ai dashuron.
20 – Lumturia është poezia e gruas.
21- Të pakuptuarit përfshihen në dy kategori: femrat dhe shkrimtarët.
22- Fama tepër e dëshiruar është pothuaj gjithmonë një prostitutë e pashpallur.
23- Kritika është një furçë që nuk mund të përdoret mbi stofra të buta, ku mund të rrënojë gjithçka.
24- Martesa është një betejë deri në vdekje, para së cilës bashkëshortët ia kërkojnë qiellit bekimin e tij.
25- Besojini gjithçka që dëgjojini të flitet për të tjerët, asgjë nuk është aq e shëmtuar sa të jetë e pamundur. / KultPlus.com
Ishte 15 Janari i vitit 1975 kur bota shqiptare mësoi se Profesor Ernest Koliqi kishte ndërruar jetë, ndërkohë që njoftohej gjithashtu se varrimi i të ndjerit do bëhej me 18 Janar, 1975 në Kishën e Shën Piut X në Piazza della Balduina, në Romë, ku prehen edhe prindërit e tij dhe bashkshortja. Në ceremoninë e varrimit kishin shkuar personalitete të njohura politike dhe akademike, kolegë e miq nga të gjitha anët e Italisë, arbëreshë e shqiptarë të ardhur nga të gjitha anët e botës, miq nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, nga një numër vendesh të Evropës Perëndimore dhe nga Turqia.
Unë kam pasë fatin e mirë ta njoh Profesor Koliqin gjatë qendrimit tim si refugjat në Romë, para se të vendosesha në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Dhe deri sa ndërroi jetë me 15 Janar, 1975, shkëmbenim letra dy tre herë në vjet. Në një letër që Profesor Koliqi më kishte dërguar në vitin 1972, pas një përpjekjeje amatore nga ana ime për të botuar një fletushkë kushtuar rinisë në mërgim, ai më shkruante ndër të tjera: “I dashtuni Fran, më kanë ra në dorë si letra e jote ashtu edhe Nr. 1 i periodikut, “Rinija Shqyptare në Mërgim”. Gëzohem pikë më së pari që je mirë, që përpiqesh të ndjekish studimet, e në fund, për botimin kushtue masës së re që larg prej Atdheut ka shumë nevojë t’ushqehet me shkrime të shëndoshta shqipe. Të lumtë! Ashtë nji fillesë plot premtime. Mbaj mend veç nji fjalë të moçme: ‘Trimi i mirë me shokë shumë’. Avit moshatarë sa ma shumë që mundesh. Në ashtë se kjo fletore do të merret edhe me letërsi, mos harro auktorët që regjimi komunist i ka përjashtue nga historia e letërsisë shqipe…” Ishte ky amaneti i tij.
Përveç respektit të madh që kam për Ernest Koliqin, është edhe ky amanet pra që më detyron të mos e harroj dhe ta kujtoj atë, nga koha në kohë, në mënyrën teme më modeste, si njërin prej të mëdhëjve të Kombit, por të përjashtuar nga regjimi komunist shqiptar. Unë nuk kam përgatitjen as nuk jam i denjë të vlerësoj veprën dhe kontributet e shumta të Ernest Koliqit, por amanetin për të mos e harruar atë si një autor të përjashtruar nga letërsia shqipe prej regjimit komunist dhe nga mbeturinat e atij regjimi deri në ditët e sotëme — përpiqem me modesti ta çoj në vend, nga hera në here amanetin e ti, për të mos harruar.
Një tjetër i madh i letrave shqipe, Karl Gurakuqi, bashkpuntor i ngusht i tij, e ka vlerësuar kontributin prej shkrimtari të Ernest Koliqin kështu: “Nuk janë shumë shkrimtarët tonë, emni i të cilëve të njihet aq mirë në shtresat letrare shqipe sa ai i Koliqit. Janë 40 vjet që papremas e shohim emnin e tij në çfaqje kulturore gjithëfarësh, në botime, në fletore e revista të ndryshme, disa prej të cilave janë themelue prej tij vet, në botime që janë të paracaktueme që të zënë nji vend të dukshëm, dashtë e padashtë, në historinë e letrave tona.” Si Ministër i Arsimit në vitin 1939, Ernest Koliqi mbledh pothuaj të gjithë studjuesit dhe shkrimtarët më të dalluar të vendit për të filluar botimin e librave për shkollat e mesme e fillore. Mjafton të përmendet dy-vëllimshi “Shkrimtarët Shqiptarë”, vëllimet “Bota Shqiptare”, “Rreze Drite” dhe “Te Praku i Jetës”, e sidomos mbledhja e folklorit, përmbledhur në “Visaret e Kombit”, të cilat me ardhjen e Koliqit në atë detyrë, arrijtën gjithsejt 14 vëllime, një vepër kjo me shumë vlerë deri në ditët tona, sipas ekspertëve që i dinë këto punë shumë më mirë se unë.
Karjera e Profesor Koliqit prej më shumë se 40-vjetësh është tepër e larmishme dhe voluminoze në letërsi, publicistikë, poezi e përkthime, për t’u përmendur këtu në hollësi. Por me këtë rast të përvjetorit të kalimit të tij në amshim më 15 Janar, 1975 — për të çuar në vend amanetin — dëshiroj të kujtoj Profesor Koliqin, për një rol tepër të rëndësishëm që ai ka luajtur në historinë e Kombit shqiptar, një rol ky që as sot nuk i njihet atij sa duhet në historiografinë neokomuniste shqiptare. Nuk më kujtohet që gjatë bisedave të kufizuara që kam pasur me të, të fliste për këtë aktivitet aq të rëndësishëm të jetës së tij dhe të arsimit mbarëkombëtar shqiptar, por të bashkpuntorë dhe bashkohas të tij, por edeh të tjerë më vonë, pas shembjes së komunizmit, nuk kanë munguar të theksojnë këtë kontribut historik të tij – hapjen e qindra shkollave shqipe dhe dërgimin e qindra mësuesëve në Kosovë dhe anë e mbanë trojeve shqiptare.
Ndërsa Tahir Zajmi,i lindur në Gjakovë dhe një tjetër bashkohas i Koliqit dhe sekretar i Bajram Currit dhe njëri prej themeluesve dhe drejtuesve të Lidhjes së Dytë të Prizrenit, në një shkrim në vitin 1972, ka vlerësuar kështu rolin e Ernest Koliqit në përhapjen e arsimit në Kosovë dhe në trojet shqiptare:”Fitim i madh për Kosovë kje hapja dhe funksionimi i shkollave shqipe të cilat qyshë atëherë veprojnë e lulëzojnë të kërthensta dhe me një ritëm të shpejt dhe të pandalshëm i falin Kombit pionerë të rijë që do të jenë garancia më e shëndosh dhe uzdaja e së ardhmes së Atdheut. E merita kryesore e kësaj veprimtarie patriotike të qeverisë shqiptare, pa dyshim i përket Ministrit të Arsimit të asaj kohe, Profesor Ernest Koliqit, i cili me vullnetin dhe me shpirtin prej idealisti, nuk kurseu energjitë e tij dhe as mjetet shtetënore që kishte në dispozicion për ta pajisur sa më mirë aparatin arsimuer në viset e çlirueme, me elementë të shëndoshë që i dhanë hov e gjallëni shkollës shqipe. E sot, për fatin e bardhë të Kombit, ashtë formue atje një rini dinamike e cila në çdo fushë aktiviteti kombëtar e shtetënor po përgatitet e po forcohet për ta lumnue fatin e vendit në të ardhmen. Pra, me shumë arsye Ernest koliqi zen një vend të naltë ndër zemrat e dashamirëve të Kosovës e njëherit edhe në historinë e përpjekjeve për lartësimin kulturor të saj”, ka shkruar Tahir Zajmi për rolin e Koliqit në përhapjen e arsimit shqip në Kosovë në vitet 1941-1944.
Me rastin e vdekjes së Profesor Koliqit, Dr. Ago Agaj nga Vlora me origjinë, edhe ky një shërbestar i Shqipërisë Etnike dhe njëri prej të pareve në Kosovë në vitin 1941, kishte kujtuar rolin e Koliqit në hapjen e shkollave shqipe: “Në hidhërimin tonë nuk duhet të harrojmë se Aji qe fatbardhë në jetë e në vdekje. Shumë njerëz janë përpjekur me zell për një qëllim të lartë e të mirë, por pak janë ata që patën fatin të shohën farën e mbjellë gjatë jetës përhera duke u rritur e përparuar. Ernest Koliqi e pati ketë fat. Dardanët në Kosovë e Maqedhoni, farën që mbolli Ky, e kultivuan me zell të madh e zotësi të pashoqe dhe arrijtën në një shkallë arsimi e cila gëzon e krenon të gjitha zemërat shqiptare kudo që janë dhe – natyrisht, atë të Ernestit, ca më shumë. Ai ishte një ndër më të mirët që kemi pasur gjer më sot, veçse ai mbillte ushqim për shpirt e mendje të Kombit”, është shprehur Ago Agaj.
Ndërsa një prej adhuruesve i ditëve tona i Ernest Koliqit, në një postim në faqën e tij të internetit këto ditë, Z. Flamur Gashi, Këshilltari për Çështjet e Rajonit i Presidentit të Republikës së Shqipërisë, SH. T. Z. Ilir Meta, kujton burrërisht Ernest Koliqin, “Në mirënjohje të thellë dhe kujtim të atij që mundësoi hapjen e shkollave shqipe në Kosovë dhe trojet e tjera shqiptare”. Z. Gashi shënon mëtej se, “Në vitin shkollor 1941-1942 u hapën 173 shkolla fillore, 3 të mesme dhe disa gjimnaze të ulëta. Ndërsa në nëntor të vitit 1941 u hap Shkolla Normale e Prishtinës”. Këshilltari i Presidentit për Çështjet e Rajonit flet me shifra duke theksuar se, “Në fillim, në këtë mision u angazhuan 80 mësues. Ky numër më vonë arriti në 264, ndërsa në vitin 1943-44, ky numër u rrit në 400…ndërsa këtë vit shkollor e ndiqnin mbi 25 mijë nxënës”, nënvijon Z. Gashi. Këto shkolla, shkruan ai në portalin e tij, “U bënë vatra të diturisë dhe atdhedashurisë”, ndërkohë që Ernest Koliqi, për këtë mision të jashtzakonshëm kishte ngarkuar intelektualin dhe pedagogun gjirokastrit, Ali Hashorva, kujton Flamur Gashi, duke thënë se, “Ishte ky mision arsimor, atdhetar e vizionar që mishëronte programin e madh të rilindjes Kombëtare, përhapjen e diturisë e përparimit, zgjimin dhe ngritjen e ndërgjegjës kombëtare”, përfundon Këshilltari i Presidentit Ilir Meta, në kujtimin që i kushton në faqën e tij të internetit, Ernest Koliqit, në përvjetorin e vdekjes së tij më 15 Janar, 1975.
Megjithëse, zyrtarisht i përjashtuar dhe i harruar nga historiografia dhe letërsia shqipe nga regjimi komunist e deri diku mund të thuhet deri në ditët e sotëme, Profesor Ernest Koliqi ishte i vetdijshëm për efektet pozitive afatgjata të punës së tij të palodhëshme dhe veprës së tij patriotike në dobi të Kombit të vet – por edhe i lënduar për mos njohjen e këtij kontributi nga bashk atdhetarët e vet. Në një letër që Koliqi i ka dërguar mikut të vet, Karl Gurakuqit e datës 3 dhjetor, 1960, me rastin e Ditës së Pavarësisës së Shqipërisë: “Karl i dashtun, të falem nderit për fjalët që më drejton me rasën e 28 Nandorit dhe për urimet që më ban. Ti ma parë se unë, mandej unë pak ma vonë, jemi përpjekë, me mendje të ndritun e pa mburrje qesharake, si disa, për nji zhvillim shpirtnuer të popullit shqiptar. Në vend të nji shpërblimi të merituem mbas djersës e mundit të derdhun, patme shpifje, të shame e përçmime. Në fund edhe mbetme pa Atdhe, për të cilin lodhem trutë e pësuem ngashrim shpirtit. Ani: puna që kryejmë e ka shpërblimin në vetvete dhe në kuptimin e disa dashamirëvet të pakët. S’pres kurrgja të mirë nga masa e shqiptarëvet të sotshëm, por shpresoj se trashëgimia letrare qi lam pas vehtes ka me u njoftë si tharm rilindje, breznive t’ardhshme”, ka shkruar Koliqi.Unë, dhe shpresoj të gjithë ata “dashamirës të paktë” të tij, të cilëve iu referohej Koliqi në letrën dërguar mikut të tij Karl Gurakuqit, e kujtojmë sot këtë burrë të madh të Kombit, me bindje të plotë se vepra e tij patriotike dhe e bashkpuntorëve të tij në Kosovë në vitet 1941-1944, ka shërbyer — gjatë dekadave të vështira që pasuan në Kosovë dhe në trojet shqiptare pas Luftës së dytë botërore — si “tharm rilindjeje” që çoi, më në fund, në atë që sot e njohim si Republika e Kosovës, shtet i lirë, i pavarur dhe demokratik. /KultPlus.com
Me një ceremoni madhështore në Teatrin AAB “Faruk Begolli”, Prishtina International Theater Festival ka hapur dyert e edicionit të nëntë. Edhe këtë edicion teatro nga gjithë bota kanë sjellur shfaqjet dhe aktorët e tyre të zgjedhur për të marrë pjesë në garën e cila sjell emocione të mëdha tek publiku.
Në natën e parë të PITF morën pjesë personalitete tejet të rëndësishme si: kryeministri i Republikës së Kosovës z.Albin Kurti, kryetari i Kuvendit të Kosovës Glauk Konjufca, ambasadori i Francës në Kosovë Olivier Guérot, ambasadorja e Izraelit në Kosovë Tamar Ziv, ambasadori i Malit të Zi në Kosovë Bernard Çobaj, dhe shumë personazhe tjera nga jeta publike.
Kryeministri i Kosovës z.Albin Kurti në fjalimin e tij me rastin e hapjes së PITF, theksoi rëndësinë që përmban teatri dhe se si ky festival nuk është vetëm ngjarje arti por urë që lidh zemra dhe shpirtra.
“Teatri që nga lashtësia ka qenë pasqyrë e shoqërisë, vend ku njeriu sheh vetveten, ku shfaqet e vërteta, ku lind shqyrtimi dhe shpërthen emocioni. Ky festival nuk është vetëm ngjarje arti por urë që lidh zemra dhe shpirtra. Sot më shumë se kurrë kemi nevojë të kultivojmë artin dhe të krijojmë hapësira si kjo, andaj le të jetë ky festival një festë e ndërlidhjes shoqërore dhe frymëzimit estetik”, tha Kurti ndër të tjera.
Themeluesi i Prishtina International Theater Festival, aktori i mirënjohur Ilir Tafa, në fjalën e tij të rastit shprehu mirënjohjet dhe vlerësimet më të larta për aktorin Enver Petrovci, duke ndarë “Çmimin e Nderit” për të, si shenjë kontributi të pashoq, angazhim maksimal për artin dhe motivimin ndër gjenerata për të qenë pjesë e skenës dhe artit.
Petrovci, falënderoi publikun dhe aktorin Tafa për çmimin e ndarë, duke folur nën emocione për rrugëtimin e tij të gjatë dhe plot sfida, që tani ka mbetur gjurmë në historinë e artit shqiptar.
Pas hapjes zyrtare, PITF solli shfaqjen e parë “On the heart of the rose” nga Franca, të cilën publiku e mirëpriti dhe duartrokiti deri në momentet e fundit./ KultPlus.com
Kryetari i bashkisë Elbasan, Gledian Llatja, priti në një vizitë zyrtare ambasadorin e Azerbajxhanit në Shqipëri, Anar Huseynov.
Gjatë vizitës, kryebashkiaku Llatja shoqëroi ambasadorin Huseynov në ambientet e Bibliotekës “Qemal Baholli”, një nga institucionet më të rëndësishme kulturore të Elbasanit.
Me këtë rast, ambasadori Huseynov dhuroi disa tituj në gjuhën shqipe mbi kulturën, historinë dhe ekonominë e Azerbajxhanit, duke pasuruar më tej fondin e bibliotekës dhe duke thelluar bashkëpunimin kulturor mes dy vendeve.
Biblioteka e qytetit të Elbasanit mbart një trashëgimi të pasur kulturore, përfshirë fondin e albanologjisë të studiuesit të njohur Lef Nosi, si dhe një arkiv të gjerë materialesh të digjitalizuara që pasqyrojnë historinë dhe zhvillimin kulturor të vendit.
Kjo vizitë shënoi një moment domethënës në rritjen e ndërsjellë të lidhjeve kulturore dhe nxitjen e dialogut mes dy popujve miq./atsh/KultPlus.com
Lshon ame ilire n`goje agimesh s`vjetra Ndo `i fjale e jote than` vetimeveti, O gjuhe e folun n`bote ende ferishte S`ciles Mayeri ne te censhmet letra Rraj`t e mshefuna n`mot nuk mund ia gjeti As n`t`folun t`Cezarve as n`helenishte, Perse Athina s`kishte Emen as Roma, kur e rrept ushtove Nder vepra katallajsh qi nper jehona Vigma t`fuqishme qitshin hove-hove, Tue ndertue ledhe permbi troje t`ona.
Kuturesat e hyjit nper gjeth lisi N`Dodonen shejte prifti, qi n`pergjime Naten e diten rrinte atje perdore, Porse ndo `i fllad pullnaje kundalisi, Ndoshta me fjal`t e tueja i dha heshtime T`perfrigueshme qi mbluen t`parat therore: Ndoshta ndo` i buz` hyjnore N`at mot qi zota shpesh perbujte toka Shqiptoi kto fjal` qi ne mbi goj` na shkrefen; Me ty hyjneshat ndoshta nper kto boka Ndonjij biri njeriu dashnin ia shprefen.
Mbi anija t`shpejta velat nde kah preja, Qi urdhni i Teutes niste nen hyj ari Me msy t`Helenit barkat tregetuese Ngarkue me ar e kem e skllave t`reja, Ty t`kelthitte n`timue anijetari Tue i ra me kic ilir pupes bishtnuese; E permbi val` shkembuese Ti jehojshe nder hymnet e ngadhnjimit Kur, me plackat e rrmbyeme mbrend` stivue, U afrojshin n`breg anijat prej agimit, Mbretneshes s`detit pret me i a dhurue.
Mysteri i vjeter qi mberthen fjal`t t`ueja, Zanin na e dridh` me nji kreni t`pashoqe, O ghuhe e folun per trimij pranvera, E tok na mbajte nder pushtime t`hueja Sepse prej gojve arbnore nuk u hoqe As kur u ndam n`besime e doke tjera; E shekujve potera Qi me vrull u perplas mbi tok` shqiptare Ndonjij ndrrimi edhe n`ty i cili shtegun, Por prap kumbimet n`buze i ke krenare Si n`mot qi Ilirt Shqipnis i a ruejshin bregun.
Thue buza e kangatarve te paemen Qi gzim e idhnim me ty knduen maje mali Dhe kanga u humbi n`erresin e motit, Ket permallim qi mungullon mbi t`emen E vjen nga heshtja e shekujve m`a fali, Mue trashigues i tune n`dhe t`Kastriotit? N` kthjelltin e dites s`sotit Kang` ndoshta t`kndueme qi vorroi kalesa Kendoi, o gjuh` lulzue n`shkreti, dh`asht goja E eme ahmarrse e gojve qi harresa N`terr mbylli, kur ti s`kishe as sheje as shkroja.
Motrat e tueja qi kumbuene n`shekull Bukurin tue sjell` n`prak t`ksaj jete E tjetra ligj`t e Arsyes qi mbarshtrojn` fise, Heshten e rrojn` vec n`karta:ti, per mrekulli, Me nji mosh` trimij vjetsh e blerun mbete Edhe kumbon e gjall` po n`ato vise Ku me lshue tingujt nise N`foshnjin e botes. Pse t`ka ruejtun fati T`njom edhe virgjin? Egersija jote Mos mban n`at gji, q`i hueji nuk pecati, Stinen e fundme t`poezis s`ksaj bote?
O shqipe plot me munguj, o gjuh` burrash Qi me `i fjal` t`vetme lidheshin per laku Dhe soje as vdekja s`mujte kurr me i trande, Shprehje t,kulluet na ep si akull gurrash Per kang`t e burrnis s`lasht q`ushqejm` te gjaku E t`lavdis s`re qi me t`fitue na kande; Thjeshtin e ambel t`ande Me ndjell` dashnin e vashavet qi t`flasin Falja poetve t`u, por n`qe se kamben Buzes amtare kush ia ven, ti casin Mos prit: banu rrufe me lshue n`te namen.
O Kange, Arbnor`t e plogte i kapi gjumi; Ti kris si za burije Mbi ata qi flejn` pa andrra fisnikije: E n`qe se belkacuk`t e gjuh`s ilire, Tue t`ndie fishkllojn` prej smire, Me rrahje flatrash ik n`nalsi t`kalthera. /KultPlus.com
“Muzeu në Shesh” ishte aktiviteti i zhvilluar nga Muzeu Historik Kombëtar, me synimin për ta sjellë historinë më pranë publikut dhe për të nxitur një atmosferë kureshtjeje e përfshirjeje. Nën moton “E ardhmja e muzeve në komunitete që ndryshojnë shpejt”, ky aktivitet ishte një ftesë për të reflektuar mbi rolin e muzeve në shoqëritë moderne.
Duke qenë se Muzeu Historik Kombëtar ndodhet aktualisht në proces rindërtimi, qasja ndaj komunitetit do të vijojë përmes një serie aktivitetesh me titullin “Muzeu në Shesh”.
Në aktivitetin zhvilluar së fundmi, në kuadër të Ditës Ndërkombëtare të Muzeve, në shesh u instalua ekspozita “Thesare nga Muzeu” si dhe u zhvilluan programe edukative për fëmijë.
Ekspozita “Thesare nga Muzeu” tërhoqi vëmendjen e shumë vizitorëve vendas dhe të huaj. Përmes paneleve me fotografi të objekteve muzeale dhe vendodhjes së tyre, vizitorët ndërmorën një udhëtim në histori, duke u njohur nga afër me trashëgiminë kulturore shqiptare. Çdo stendë kishte një histori për të treguar, duke e afruar publikun më shumë me të kaluarën.
Pjesë e këtij aktiviteti ishin edhe nxënësit e shkollës jopublike “Faik Konica”, të cilët përjetuan një udhëtim magjik në historinë shqiptare përmes lojës dhe argëtimit.
Në lojën zbavitëse “Mos u nxeh!”, fëmijët sfiduan durimin dhe aftësinë për të menduar me strategji, duke u angazhuar përmes tematikave të trashëgimisë kulturore. Loja u shndërrua në një mënyrë argëtuese për të mësuar më shumë rreth së kaluarës.
Ndërkohë, aktiviteti “Arkeologu i vogël” i transformoi fëmijët në arkeologë të vegjël, të cilët eksploruan me entuziazëm sekretet e së kaluarës. Me mjete të improvizuara, ata simuluan gërmime arkeologjike, duke bërë zbulime imagjinare që e shndërruan të shkuarën në një përvojë të prekshme./atsh/KultPlus.com
Honoré de Balzak ishte një shkrimtar francez i shekullit të 19-të. Ai është shkrimtari më i madh dhe më i lexuari i gjysmës së parë të shekullit të 19-të.
Ai lindi në Turs, më 20 maj të 1799. Në moshën 8 vjeçare mamaja e tij e dërgoi tëstudionte në oratorin e Vendome, ku për 6 vjet studioi shumë lende, por gjithashtu duke nxjerrë në pah talentin e tij në letërsi. Studioi në kolegjin Tours e më pas Paris, ku u transferua së bashku me familjen. U regjistrua në fakultetin e jurisprudencës, dhe në të njëjtën kohë punonte në një zyre noterie. Në moshën 20 vjeçare zbuloi dhuntinë e tij për të shkruajtur.
Në një dhome të vogël në lagjën Bastija, i vetëm ose në bashkëpunim me Auguste Le Poitevin, një botues komercial, nga 1821 deri 1829, shkroi vepra popullore, duke i firmosur si Horas dë Sent-Obë ose L’or de rhoon nder të cilat veçohen : L’héritié de Bïrag (trashëgimtari i Birag, 1821), viker des Ardennes (Famullitari të Ardennët, 1821), Argow le pirate (Argow pirati, 1824).
Në 1822 Balzac u njoh me L’or de Bernit, një grua e pjekur e cila i qëndroi gjithnjë pranie deri në ditën e vdekjes së tij(1836). Asaj gruaje ai i kushtoi “Le lit de la vallée” (Zambaku në lugine, 1835). Në 1825 u bë botues dhe tipograf. Në të njëjtën kohë bleu gjithashtu një fonderi por përpjekjet e tij për të bëre tregti dështuan dhe e futën atë në borxhe.
Përsëri një përpjekje për biznes, këtë herë në Sardenjë ku u përpoq të risillte në pune mijërat e vjetra të argjendit dhe përvec kësaj provoi të tregtonte dru nga Polonia. Shpenzoi shuma marramendëse për kohën, duke mobiluar shtëpinë me mobilie antike. Jeta e tij karakterizohet nga përpjekje të kota për tu pasuruar dhe për të qenë një njëri i suksesshëm në një kohë shumë të shkurtër.
Për 20 vjet ai arriti të bënte 90 krijime midis te cilave kishte romanca e tregime, të gjitha këto të bashkuara në një vepër të vetme me titull “La comédie humaine” (Komedia njerëzore) dhe të ndara në Sèn dë la vi privé (Skena të jetës private), Sèn dë la vi dë provens, Skena të jetës në provincë) Sèn dë la vi parizien (Skena të jetës parisienë). Behet fjale për një analize të jetës shoqërore dhe private në një Francë në zhvillim e sipër, epoka e “monarkisë borgjese” të Luigjit Filip.
E para është një romancë historikë, Le Shuons (1829), për të cilën është frymëzuar nga revolta e Vande-se ; megjithatë do të jenë veprat e tjera të tij që do ti sigurojnë sukses dhe admirim nga ana e publikut. Nder të cilat mund të përmendim : La po dë chagrë (Lëkura e shegrenit, 1831), Evgjéni Grande (1833), Lë médsë dë shampanj (Mjeku i fshatit, 1833), Ilyzio perdy (Ilusione të humbura, 1837-43), Splendër e mizer de kurtisan (1839-47).
Honore ishte frekuentues i rregullt i salloneve, dhe shumë i apasionuar si pas jetës mondane ashtu dhe pas grave fisnike të oborreve të ndryshme, të cilat i përshtateshin më se miri snobismit të tij. Megjithëse ishte vazhdimisht i persekutuar nga njerëz të cilëve u detyrohej para, Balzac për një farë kohë arriti të realizonte ëndrrën e tij për të qenë njëri i pasur.
Kjo erdhi falë lidhjes dashurore me baroneshes polake Eva Hanska, me të cilën u martua pak kohë përpara se të vdiste. (Dashuria me Eva Hanska ishte vetëm një “loje salloni” por një gjë të tillë Balzac nuk e mori vesh kurre).
Në 1834 Balzac pati idenë që të shkrinte të gjitha krijimet e tij në një vepër të vetme monumentale, një afresk i vërtete mbi shoqërinë francezë të asaj kohë nga perandoria e parë deri në monarkinë e Korrikut, kështu publikoi të famshmen Komedia njerëzore.
Fillimisht vepra duhet të përmbante 150 romanca të ndara në tre vija kryesore : Studim zakonesh, Studim filozofik e Studime analitike. Grupi i parë përbehej nga vepra të përfunduara prej kohësh dhe ishte i ndare në 6 skena të cilat përfaqësonin jetën : private, provincës, parisienë, politike, ushtarake dhe fshatit.
Romancat duhet të përmbanin rreth 2000 personazhe, sepse dëshira e tij ishte të krijonte një rrjet ngatërresash midis vëllimeve të ndryshme. Vetëm 2/3 e projektit u realizua. Episodet më të famshme janë : Xha Gorio (1834-35), Evgjéni Grande (1833), Kusherira Betta (1846), Iluzione të humbura (1837-1843).
Në 1937 realizoi “La vielle fille” që u bë romani i parë që publikohej në një gazete. Në 1838 Balzak u dallua për luftën e tij për të drejtën e autorit. Honor kishte një vullnet shumë të madh për të punuar megjithëse shëndeti kishte filluar të bëhej një pengese e madh për të. Në 1839 u bë anëtar i shoqërisë së shkrimtareve dhe po atë vit ai u zgjodh kryetar i saj.
Më 18 gusht 1850, disa muaj pasi ishte martuar me baroneshën Hanska, Balzak u nda nga jeta. Dashuria e tij me aristokraten polake pasqyrohet më se miri në letërkëmbimin midis tyre që u publikua në 1968 nën titullin “Lettre à madame Hanska./KultPlus.com
Profili i tij poliedrik ka ende nevojë për një studim gjithëpërfshirës, pasi tek Koliqi gjejmë anëtarin e shoqërive patriotike, shkrimtarin, gazetarin, përkthyesin, botuesin, mësuesin, drejtuesin e Institutit të Studimeve Shqiptare, funksionarin publik e politikanin.
Pseudonimet e tij në shtypin e kohës (Borizani, Hilushi), do të joshnin kryesisht lexuesin e viteve 1920-1940 me disa punime që shënonin kulmin e prozës shqiptare. Teza e tij e diplomimit, ”Epika popullore shqiptare”, do të ndikonte tek ai edhe në krijimin e figuracioneve pasqyrues të jetës tonë, nga të cilat u frymëzuan vepra, si: “Hija e Maleve”, “Tregtar flamujsh” dhe “Pasqyrat e Narçizit”.
Edhe pse shërbeu si ministër i Arsimit në periudhën e pushtimit fashist, Koliqi arriti të ndërmarrë hapa të guximshëm për kohën, duke çelur në “tokat e lirueme” (territoret ku flitej shqip) një numër të madh shkollash dhe duke mundësuar dërgimin për herë të parë të një grupi mësuesish shqiptarë në këto troje.
Me përfundimin e Luftës së Dytë Botërore, Koliqi jetoi në Romë ku drejtoi revistën “Shejzat” si dhe katedrën e Gjuhës Shqipe, mbi bazën e së cilës u ngrit edhe Instituti i Studimeve Shqiptare. Në vitet `60 nisi përkthimin e “Lahutës së Malcis” në italisht dhe punoi edhe për të tjera vepra në mënyrë që të huajt të njihnin letërsinë shqipe./atsh/KultPlus.com
Vlora bëhet përsëri zemra rrahëse e folklorit me edicionin e 17-të të Aulona Inter Folk Festival, i cili do të zhvillohet nga data 23 deri më 26 maj 2025.
Prej vitit 2009, ky festival ka sjellë në skenë ngjyra, tinguj e ritme nga 38 vende të botës, duke e kthyer Vlorën në një kryeqytet kulturor ndërkombëtar.
Drejtoria Rajonale e Trashëgimisë Kulturore Vlorë bëri me dije se këtë vit, vallëzimi dhe kënga tradicionale do të ndërthuren nga artistë të Shqipërisë, Kosovës, Maqedonisë së Veriut, Italisë, Polonisë, Sllovakisë, Gjeorgjisë dhe Ukrainës.
DRTK Vlorë e cilësoi këtë aktivitet si një festë shpirtërore që lartëson trashëgiminë përmes artit e dashurisë për rrënjët./atsh/KultPlus.com
OKB-ja caktoi 20 majin si Ditën Botërore të Bletës, për të rritur ndërgjegjësimin për rëndësinë e pjalmuesve, kërcënimet me të cilat përballen dhe kontributin e tyre në zhvillimin e qëndrueshëm.
Bletët dhe pjalmuesit e tjerë, si fluturat, lakuriqët e natës dhe kolibrat, janë gjithnjë e më shumë nën kërcënim nga aktivitetet njerëzore. Ne të gjithë varemi nga pjalmuesit dhe prandaj është thelbësore të monitorohet rënia e numrit të tyre dhe të ndalohet humbja e biodiversitetit.
Pllenimi është një proces themelor për mbijetesën e ekosistemeve tona. Gati 90% e specieve të bimëve të egra të lulëzuara në botë varen, tërësisht, ose të paktën pjesërisht, nga pllenimi i kafshëve, së bashku me më shumë se 75% të kulturave ushqimore në botë dhe 35% të tokës bujqësore globale. Jo vetëm që pjalmuesit kontribuojnë drejtpërdrejt në sigurinë ushqimore, por ata janë çelësi për ruajtjen e biodiversitetit.
OKB-ja bën thirrje të forcohen masat që synojnë mbrojtjen e bletëve dhe pjalmuesve të tjerë, të cilët do të kontribuonin ndjeshëm në zgjidhjen e problemeve që lidhen me furnizimin global të ushqimit dhe eliminimin e urisë në vendet në zhvillim.
Më shumë se 200 000 lloje kafshësh janë pjalmues, shumica dërrmuese e të cilave janë të egra, duke përfshirë fluturat, zogjtë, lakuriqët e natës dhe më shumë se 20 000 lloje bletësh.
Bletët dhe pjalmuesit e tjerë shërbejnë gjithashtu si tregues të shëndetit mjedisor, duke ofruar njohuri për ekosistemet dhe klimën./atsh/KultPlus.com
Projekti kinematografik bazohet në një përvojë personale të këngëtarit.
Pas 5 vitesh bojkot të ceremonisë së çmimeve Grammy duket se ka ndryshuar mendimi i këngëtarit The Weekend për eventin muzikor.
Ai surprizoi të gjithë kur u shfaq përsëri në skenën e çmimeve Grammy.
Në vitin 2020, organizatorët e çmimeve Grammy u kritikuan ashpër kur artisti kanadez nuk u nominua për çmimet Grammy, edhe pse albumi i tij i vlerësuar nga kritika “After Hours” ishte një nga albumet më të shitura të atij viti.
The Weekend, në një postim në Twitter, tha: “Fituesit e çmimeve Grammy mbeten të korruptuar. Ju më detyroheni mua, fansave të mi dhe industrisë transparencë.”
Tani këngëtari po mendon të prezantojë albumin e tij të fundit në këtë ngjarje të madhe muzikore. Por fokusi kryesor i këngëtarit është filmi i tij i ri i titulluar “Hurry Up Tomorrow”, i cili u frymëzua nga një përvojë personale dhe ka të bëjë pikërisht me humbjen e zërit gjatë një koncerti live.
Gjithçka fillon kur personazhi i depresionuar dhe i pakënaqur pasi e dashura e tij e lë. Në këto kushte ai përdor lëndë narkotike dhe feston me mikun dhe menaxherin e tij, Lee gjatë koncerteve të turneut të tij.
Megjithatë, Abel humbet zërin në mes të performancës si pasojë e stresit dhe përdorimit të substancave.
Fillimisht i perceptuar si një dëmtim i kordave vokale, këngëtari më vonë e kuptoi se problemi ishte më i thellë se sa kaq, duke nxitur një udhëtim vetëreflektimi dhe shërimi.
Ky proces terapeutik solli një bashkëpunim kinematografik me regjisorin Trey Edward Shults, të cilin këngëtari e admironte.
“Filmi flet për një artist që është në prag të një krize mendore dhe pastaj takon një të huaj dhe ata nisin një udhëtim së bashku.Kjo është dicka e zakonshme, por unë u përpoqa të bëja një gjë që nuk është parë. Kjo është ajo që përpiqem gjithmonë të bëj. Dhe mendoj se kaq shumë filma sot… Nuk po përpiqem të nënvlerësoj punën e askujt, por i qëndrojnë besnik formulës,dhe shpresoj që me këtë film audicenca të surprizohet”, është shprehur Trey Edward Shults.
Aktorja Jenna Ortega, e cila luan rol në këtë film, vlerësoi ndjeshmërinë e këngëtarit dhe punën e bërë.
“Patjetër. Abeli është një nga punëtorët më të mëdhenj që njoh dhe pasioni, energjia, koha dhe paratë që ai i ka kushtuar këtij filmi, është kaq mbresëlënëse, ai është i jashtëzakonshëm në këtë film. Ai është një artist që mund ta shprehë veten me sukses përmes mënyrave të ndryshme”, tha aktorja Jenna Ortega.
Filmi, me dy histori dhe një kthesë të papritur, synon të ndikojë emocionalisht audiencën.
“Do të thoja se ky film është eksperimental, është i ri dhe i ndryshëm nga projektet e tjera. Në fund të fundit, jam përpjekur të bëj një film të shkëlqyer që nuk e kemi parë më parë. Pra, më intereson që njerëzit ta pëlqejnë dhe të lidhen me të, por, gjithashtu ti nuk e di kurrë impaktin tek audienca. Nëse përpiqesh të tregosh diçka të re, nuk e di kurrë se si do të perceptohet. Shpresoj që njerëzit ta pëlqejnë dhe ta shijojnë”, u shpreh regjisori Trey Edward Shults.
Muzika luan një rol vendimtar në film dhe është e lidhur ngushtë me albumin më të ri të këngëtarit të njohur.
Krijuesit e projektit kinematografik shpresojnë që muzika të krijojë një përvojë gjithëpërfshirëse përmes zërit që përputhet me emocionet e personazheve./KultPlus.com
Busti i Jim Morrison, i vjedhur në vitin 1988 nga varrezat ”Père-Lachaise” në Paris, ku ndodhet varri i këngëtarit legjendar amerikan dhe një vend pelegrinazhi për shumë nga admiruesit e tij, u gjet rastësisht nga policia franceze.
Skulptura imponuese e vokalistit të ”The Doors”, krijuar nga artisti kroat Mladen Mikulin, u vodh nga një varrezë pariziane 37 vjet më parë dhe nuk ishte gjetur.
Sipas radios RTL, e cila e zbuloi e para lajmin, skulptura e krijuar nga Mikulin për 10-vjetorin e vdekjes së Jim Morrison, në vitin 1981, u gjet rastësisht gjatë një kontrolli nga zyra e prokurorit të Parisit në një rast mashtrimi.
Morrison vdiq në Paris, në korrik të vitit 1971.
Sipas versionit zyrtar, ai vdiq në një vaskë, në moshën 27-vjeçare, nga një atak kardiak.
Sipas gazetarit dhe shkrimtarit të specializuar, Sam Bernett, vdekja e parakohshme e artistit ishte për shkak të një mbidoze droge në klubin e natës parizian “Rock’n’Roll Circus”./KultPlus.com
Në galerinë COD u çel mbrëmjen e sotme, në bashkëpunim me ambasadën e Izraelit, ekspozita e cila sjell kryeveprat e koleksionit të artit të artistit Amir Gross Kabiri.
Në çeljen e ekspozitës ishte i pranishëm Kryeministri Edi Rama me bashkëshorten e tij Linda Rama, kryetarja e Kuvendit, Elisa Spiropali, ministri për Evropën dhe Punët e Jashtme, Igli Hasani, përfaqësues të trupit diplomatik të akredituar në Tiranë si dhe personalitete të artit dhs kulturës.
Kryetarja e Kuvendit u shpreh në një postim në rrjetet sociale se kjo ekspozitë ishte “një udhëtim “Nga bohemizmi te përjetësia””.
“Një udhëtim “Nga bohemizmi te përjetësia” përmes kryeveprave të koleksionit të artit të Amir Gross Kabiri, në galerinë COD, sjellë në Tiranë në bashkëpunim me ambasadën e Izraelit. Një emocion i papërshkrueshëm të shohësh në Tiranë shkëlqimin e artit modern të viteve 1900–1970, mes kryeveprave botërore të Amedeo Modigliani, Edgar Degas, Henri Matisse dhe Tamara de Lempicka”, shkruan Spiropali./atsh/KultPlus.com
Shqipëria do të mirëpresë Javën Kulturore Italiane nga data 1 deri më 8 qershor. 17 aktivitete në një javë në qytete të ndryshme të vendit, do të sjellin në qendër të vëmendjes artin, muzikën, teatrin, modën dhe dizajnin italian, duke përforcuar lidhjet e ngushta kulturore dhe historike mes dy vendeve.
Java e Kulturës Italiane në Shqipëri do të çelet me një koncert nga Orkestra “Magna Grecia”, interpretuar në Kishën Katolike në Tiranë mbrëmjen e 1 qershorit. I njëjti koncert do të përsëritet një natë më pas, në 2 qershor, në Amfiteatrin e Durrësit, në një hapësirë që ndërthur historinë dhe artin.
Muzikë, modë, dizajn, kuzhinë e kinemaja do të jenë pjesë e Javës së Kulturës, programi i plotë i së cilës u prezantua sot.
Ambasadori i Italisë në Shqipëri, Marco Alberti vuri theksin te një bashkëpunim më i gjerë me të rinjtë.
“Është një program i strukturuar në tre koncepte: E ardhmja- duke përdorur miqësinë dhe të shkuarën, të forcojmë bashkëpunimin, ku do të ketë pjesëmarrje më të gjerë të të rinjve. Fjala e dytë është bashkëpunimi. Java është jo për të promovuar Italinë, por për të realizuar bashkëpunime me Shqipërinë, duke bërë gjëra së bashku. Koncepti i tretë është ndërveprim”, tha Marco Alberti, ambasador i Italisë në Shqipëri.
Gjatë javës do të mbahen 17 veprimtari në qytete të ndryshme
“Si Institut Italian i Kulturës ne organizojmë një seri aktivitetesh gjatë vitit, por Java e Kulturës Italiane është një moment kyç, sepse përpiqet të përmbledhë një seri aktivitetesh në një plan të gjerë veprimtarish e fushash vetëm në një javë. Sa i përket artit pamor, këtë vit kemi zgjedhur një ekspozitë nga Enzo Cucchi-t, një përfaqësues i denjë dhe shumë i njohur i artit bashkëkohor italian”, vëren Ruggera.
Mes veprimtarive të shumta mund të përmendim një koncert të “Neri per caso”, të cilët rikthehen në skenë për të festuar 30-vjetorin e suksesit të tyre në Festivalin e Sanremos. Në të njëjtën ditë, në Liceun Artistik “Jordan Misja” në Tiranë, pritet një tjetër performancë klasike nga duoja Lucio Matarazzo dhe Giovanni Masi, një koncert që bashkon teknikat klasike me pasionin bashkëkohor italiante.
3 qershori sjell inovacionin vizual me një video-mapping në ndërtesën historike të ish-hotel “Dajtit”, i ndjekur nga një sfilatë mode me stilistë të rinj.
4 qershori do të jetë dita e muzikës xhaz në Berat, me një koncert të “Aperitivo Italiano”. Në 5 qershor, vëmendja kthehet tek teatri. Në Gjirokastër do të mbahet performanca teatrore “Onora tuo padre – Ndero Babane”, një produksion i përbashkët me artistë nga Italia dhe Shqipëria.
Ndërsa 6 qershori rezervon një ngjarje të rëndësishme muzikore të javës në Teatrin e Operas dhe Baletit, ku pianisti i njohur Giovanni Bertolazzi, i shoqëruar nga Orkestra e Teatrit të Operas dhe Baletit nën dirigjimin e Andreas Solinas, do të interpretojë një program të përzgjedhur të muzikës klasike italiane.
Më 7 qershor, në Amfiteatrin e Butrintit, artisti i njohur me origjinë shqiptare Ermal Meta do të mbajë një koncert emocionues në një prej vendeve më simbolike dhe të mrekullueshme të trashëgimisë kulturore në Shqipëri./atsh/KultPlus.com
Drejtoresha e gazetës online për kulturë KultPlus, Ardianë Pajaziti, në një intervistë të dhënë për emisionin “Speciale Eurosong” në RTK Radio, ka ndarë përshtypjet e saj mbi edicionin e sivjetshëm të Eurovision 2025, me fokus të veçantë përfaqësimin e Shqipërisë me këngën ‘Zjerm’ nga Shkodra Elektronike, përcjell KultPlus.
Të shtunën u mbajt finalja e Eurovision 2025, ku Shkodra Elektronike u rëndit e 8-ta, ndërkaq, kënga fituese u shpall ajo e Austrisë.
Pajaziti shprehet e entuziazmuar me performancën e grupit që përfaqësoi Shqipërinë, duke e cilësuar atë si “kulmin e realizimit” artistik për një këngë që ka ngjallur reagime pozitive që nga momenti i fitores në Festivalin e Këngës në RTSH.
“Nga vendet e Ballkanit, është vetëm Shqioëria ajo që ka arriutr të depërtojë deri në finale. E ky është një sinjal që kënga është pëlqyer. Por jo gjithmonë ai triumfi tregon për këngën që e gjen mënyrën e rrugës vetë për të çarë rrugën”, theksoi Pajaziti
Një element që, sipas saj, e ka bërë ‘Zjerm’ të veçantë është përkrahja që ka marrë nga figura të rëndësishme të artit shqiptar dhe më gjerë.
“Ne e pamë që Shkodra Elektronike që në momentin që fitoi Festivalin e Këngës në RTSH, ishte një këngë që e përqafuan shumë njerëz, por ajo që më ka bërë më së shumti përshtypje është se mbështetësit më të mëdhenj të kësaj kenge kanë qenë kryesisht njerëz që e njohin artin dhe kulturën.Kam parë një kampanjë të jashtëzakonshme prej shumë personave, përderisa edhe Ermonela Jaho, një nga soprano më të njohura që i kemi në botë, ka bërë thirrje vazhdimisht që të votohet Shkodra Elektronike”, tha ajo, duke shtuar më tutje se ka qenë një këngë që ka përfaqësuar shijet e shumë artistëve shqiptarë, dhe të denjë për të prezantuar.
Ardianë Pajaziti tutje shtoi se ‘Zjerm’ nga Shkodra Elektronikë është këngë që ka mbartur një mesazh të thellë dhe aktual, duke prekur çështje globale si ngrohja globale, nafta, luftërat, jargovani, e përveç kësaj edhe një paraqitje e një instrumental të jashtëzakonshëm.
“Kënga ka një tekst shumë të fuqishëm dhe një realizim skenik jashtëzakonisht të suksesshëm. Edhe përmes vallëzimit, ajo transmetoi një mesazh të qartë dhe të ndjerë,” shtoi ajo.
Ajo e përfshiu Shkodrën Elektronike në listën e saj të artistëve më të preferuar që kanë përfaqësuar Shqipërinë në këtë garë ndër vite, së bashku me Rona Nishliun, Eugent Bushpepën dhe Anjeza Shahinin.
“Shkodra Elektronike me këngën ‘Zjerm’ do të mbetet një nga këngët më të preferuara të Eurovisionit. E kam përcjellë prej fëmijë, dhe tash si person që e përcjelli artin dhe kulturën për shkak të profesionit,është një ndër këngët e mia të preferuara. Është Rona Nishliu, Eugent Bushpepa, Anjeza Shahini dhe Shkodra Elektronike më të preferuarat nga përfaqësimi i Shqipërisë”, theksoi tutje Pajaziti.
Më tutje, Pajaziti foli edhe për tri vendet që u rënditën të parat në këtë festival, duke e përmendur sit ë merituar fitoren e Austrisë në këtë edicion.
“Ajo çka ka ndodhë para natës finale, emrat që kanë qarkulluar si shtete fituese ka qenë Suedia shumë e mbështetur, Latvia dhe Holanda, e kjo e fundit ka qenë edhe për mua befasi që mbeti e 12-ta. Megjithatë, pavarësisht dëshirës që ta sjellim Eurovisionin në Tiranë, mendoj që Austria kishte një prezantim të jashtëzakonshëm, i gërshetuar edhe me operën, artisti vjen nga Opera e Vjenës. Është një këngë që nuk mund të themi që ka qenë e padrejtë fitorja. Mendoj se ishte meritore”, shtoi mes tjerash Pajaziti, ndërsa vazhdoi se ishte befasuese renditja në vendin e dytë e Izraelit, me gjithë zhurmën që pata paraqitja e saj. Ndërkaq për rënditjen e Latvisë, ia atriubon faktit që u bë këngë virale, dhe për shkak të kësaj mund të rënditej edhe më lart./KultPlus.com
Artistet Dina Busić, me prejardhje arbanase, dhe kitaristja Melita Ivković në skenën e Chopin Piano Fest mbrëmë sollën gjuhën, kulturën dhe muzikën arbëreshe të bartur ndër breza si amanet i një malli të pashuar shpirtëror ndaj atdheut të tyre, shkruan KultPlus.
Sikurse arbëreshët e Italisë, po ashtu edhe arbëreshët e Zarës janë një komunitet shqiptarësh por që jetojnë në qytetin e Zarës në Kroaci, që përfaqësojnë një pjesë të diasporës së hershme shqiptare të cilët kanë emigruar si pasojë e pushtimit osman, gjatë shekujve XV-XVII.
Ndonëse kanë kaluar vite e shekuj që kur ka ndodhur shkëputja fizike nga atdheu i tyre, një fjalë, rimë apo varg rikthen përjetimet, mallin dhe dashurinë e vatanit të tyre nga i cili u larguan padrejtësisht. Artistja me prejardhje arbanase, Dina Busic, koncertin e ka titulluar “Bërbili”, i cili përmbante edhe një tekst të cilin gjyshja e saj ia kishte përcjellë në formë të këngës. Fjalë më fjalë dhe tingull më tingull zbulohet me delikatesë bukuria e këngës në dialektin gegë- arbanas, para një publiku që dëgjonte plotë ndjesi e respekt.
Vepra “Arbënesi vendi tem”, “Jam Arbënes”, Kënga e Skënderbeut- “Kanga e Luftës” dhe “Moj e bukura More” sollën te publiku emocione të fuqishme që kulmonin në duartrokitje anë e kënd sallës. Në koncertin e pestë të Chopin Piano Fest u interpretuan gjithsej 14 vepra të përzgjedhura arbëreshe, që këndoheshin kombinuar me gjuhën kroate: “Ishjë një ditë të mojit majit”, “Netët”, “Kanga e Gjyles”, “Ni merje kam Vana”, “So e dua nanen”, “Moj e vogël si florini”, “More vajzo” dhe “Zogu i verës”.
Pas koncertit, Dina Busić në një prononcim për media ka thënë se për të është shumë e rëndësishme që këto këngë t’i bartin te gjeneratat e reja.
“Është shumë e rëndësishme për ne që ta promovojmë muzikën dhe kulutrën arbëneshe në Kosovë. Kemi lidhje të arta që po na bashkojnë për 300 vjet histori. Arbëneshët kanë ardhur para 300 vjetësh në Zarë dhe çfarë na ka mbetur prej tyre nuk është shumë, por kemi mbledhur gjithçka dhe kemi krijuar një projekt të tërë të ri nga ajo që ka mbetur dhe shpresojmë që gjeneratat e reja do t’i dëgjojnë këto këngë dhe t’i këndojnë ato në të ardhmen” ka thënë Busic, duke potencuar se i bëhet zemra mal kur publiku ngritet për ta respektuar artin e tyre përmes këngëve të vjetra shqipe.
Ndërsa, kitaristja Ivković ka thënë se për të ishte një ndjenjë e veçantë interpretimi para njerëve që i ndiejnë këngët në gjuhën e tyre.
“Ishte një natë e veçantë dhe gjithashtu ndjenjë e veçantë të performojmë këtë projekt arbënesh para njerëzve që në fakt e kuptojnë. Për mua, projekti ‘Bërbili’ që e kam bërë me Dinën zë një vend të veçantë në zemër dhe në karrierën time, sepse duke qenë kitariste klasike, kjo qe hera e parë që e prezantoj veten edhe si aranzhuese dhe kompozitore, kështu që kam dhënë më të mirën prej vetes për këtë projekt”, ka thënë kitaristja Ivković.
Ndërkaq, drejtoresha organizative e festivalit “Chopin…”, Besa Luzha, ka thënë këngët e interpretuara në këtë mbrëmje ishin himn për këngën shqipe.
“Kjo mbrëmje kishte një ngjyrim ndryshe, pas katër mbrëmjeve me koncerte recitale të muzikës klasike dhe kamertale. Ishte një mbrëmje shumë e bukur, sepse këto këngë ndoshta janë dëgjuar në versionin popullor, apo në ndonjë version tjetër, por dy artistet i sollën përmes një ngjyrimi klasik, të përpunuar edhe në kitarë. Ishte si një himn për këngën shqipe, e cila edhe pas shumë shekujsh ka arritur të mbijetojë. Secili prej komunitetve arbëreshe i ka ruajtur këngët. Disa prej tyre mund të kenë ndryshuar, por artistet i kanë përpunuar dhe i kanë rikthyer në një version që mund të jenë për një program arsitik”, ka thënë drejtoresha Luzha.
Koncerti i gjashtë i Chopin Piano Fest mbahet më 20 maj, në ora 20:00, në Amfiteatrin e Bibliotekës Universitare./ KultPlus.com
Shpirti im mbylli sytë avash avash siç fundosesh në ujë zhytu në gjumë lakuriq dhe veshur me të bardha më e bukura ëndërr do të të presë shpirti im mbylli sytë avash avash përhumbu, si në harkun e krahëve të mi në gjumin tënd mos më harro mbylli sytë dalëngadalë sytë e tu të kaftë ku digjet një flakë e gjelbër shpirti im./ KultPlus.com
Kanë nisur punimet për restaurimin e Galerisë Kombëtare të Kosovës, përcjell KultPlus.
Përmes një postimi në Facebook, ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku shkroi se ky investim do të mundësojë përmirësimin e kushteve funksionale dhe teknike të objektit, duke krijuar një hapësirë moderne dhe të përshtatshme për ekspozim, krijimtari dhe aktivitete artistike
Në vijim, KultPlus ua sjel postimin e ministrit Çeku:
Nisin punimet për restaurimin e Galerisë Kombëtare të Kosovës, institucioni qendror i artit pamor në vend.
Ky investim i rëndësishëm do të mundësojë përmirësimin e kushteve funksionale dhe teknike të objektit, duke krijuar një hapësirë moderne dhe të përshtatshme për ekspozim, krijimtari dhe aktivitete artistike.
Përkushtimi ynë për zhvillimin dhe modernizimin e infrastrukturës kulturore po konkretizohet në terren, me projekte të mirëplanifikuara dhe me ndikim afatgjatë për komunitetin artistik dhe publikun. /KultPlus.com
Koreografi i njohur rus, Yuri Grigorovich, i teatrit të famshëm rus ”Balshoi” të Moskës, ka ndërruar jetë në moshën 98-vjeçare.
Vdekja e tij u njoftua sot nga Muzeu Qendror i Teatrit Shtetëror ”Bakhrushin” në Moskë, i cili shpesh ka organizuar ekspozita mbi jetën dhe veprën e mjeshtrit të baletit.
I lindur më 2 janar 1927 në Leningrad (tani Shën Petërburg), Grigorovich formësoi baletin sovjetik dhe rus për dekada në teatrin e famshëm botëror ”Balshoi” në Moskë.
Grigorovich koreografoi “Spartakun” e Khachaturian dhe “Romeon dhe Zhuljetën” e Prokofiev në teatrin ”Balshoi”, ndër shumë vepra të tjera.
Përshtatjet e tij të baleteve “Liqeni i mjellmave” dhe “Bukuroshja e fjetur” janë legjendare.
Ai drejtoi kompaninë më të madhe të baletit në botë për më shumë se 30 vjet.
Në vitin 1991, ai themeloi çmimin e baletit ”Benois de la Danse”, i cili nderon shfaqjet më të rëndësishme të vallëzimit të vitit të kaluar në një gala madhështore.
“Për një kohë të gjatë, emri i tij ishte praktikisht sinonim në botën perëndimore me koreografinë bashkëkohore në Bashkimin Sovjetik”, shkroi Opera Shtetërore e Bavarisë në një homazh të mëparshëm.
“Vepra e tij është karakteristikë e një stili që përcakton epokën”, shtoi ajo.
Në vitin 2008, në moshën 81 vjeç, Grigorovich u kthye në ”Balshoi” për të marrë një pozicion të përhershëm duke udhëhequr solistët e rinj, duke vënë në skenë prodhime të reja dhe duke ruajtur repertorin.
Grigorovich kishte dhënë dorëheqjen në vitin 1995, pas një mosmarrëveshjeje mbi drejtimin artistik të ”Balshoi”-t./KultPlus.com
