Conan O’Brien është shpallur prezantuesi i edicionit të 97-të të çmimeve “Oscars”, sipas “The Independent”.
Komediani dhe personaliteti televiziv, 61 vjeç, i cili njihet për show-n “Late Night with Conan O’Brien”, do të pasojë komedianin Jimmy Kimmel, i cili drejtoi edicionin në 2023 dhe 2024.
O’Brien, i cili ka fituar pesë çmime “Emmy” për serialet e tij jo-fiction dhe talk show-t, do të jetë prezantuesi i vetëm i “Oscars”, pavarësisht se yjet e “Deadpool & Wolverine”, Ryan Reynolds dhe Hugh Jackman u përfolen se do të prezantonin ceremoninë e ndarjes së çmimeve.
“Amerika e kërkoi dhe tani po ndodh: Unë jam drejtuesi i “Oscars”, tha O’Brien duke bërë shaka.
“Ai është personi i përkryer për të drejtuar edicionin e 97-të të ndarjes së çmimeve – me humorin e tij të shkëlqyer, dashurinë e tij për filmat dhe ekspertizën e tij televizive live”, thane CEO i Akademisë, Bill Kramer dhe presidentja e Akademisë, Janet Yang.
“Aftësia e tij e jashtëzakonshme për t’u lidhur me audiencën do t’i bashkojë shikuesit për të bërë atë që “Oscars” bën më së miri – të nderojë filmat dhe kineastët spektakolar të këtij viti”, shtuan ata./ KultPlus.com
Muzeu Historik Kombëtar dhe bashkia Përmet, me rastin e 80-vjetorit të vdekjes së Mary Edith Durham, çelën ekspozitën me titull “Miss Mary Edith Durham, Mbretëresha e Maleve (1863-1944)”.
Ekspozita “Miss Mary Edith Durham, Mbretëresha e Maleve (1863-1944)”, e ideuar dhe kuruar nga Muzeu Historik Kombëtar, përmban foto dhe skica të realizuara nga vetë Edith Durham-i gjatë udhëtimeve nëpër viset shqiptare. Po ashtu, duhet theksuar se Mbretëresha e Maleve shqiptare njohu nga afër dhe ka pasur letërkëmbime me shumë prej personaliteteve të shquara të vendit tonë, si me Ismail Qemalin, Kristo Dakon, Dervish Himën, Mit’hat Frashërin, Pandeli Evangjelin, Faik Konicën, Lef Nosin, Mehmet Konicën, motrat Qiriazi, Aqif Pashë Elbasanin, Hil Mosin, Hoxhë Kadrinë, Bajram Currin etj.
Në ceremoninë e hapjes së kësaj ekspozite në ambientet e Qendrës Kulturore Multifunksionale “Odhise Paskali”, Përmet përshëndeti kryetarja e Bashkisë Përmet, Alma Hoxha dhe profesor Kastriot Bezati.
Edith Durham e kishte origjinën prej një familjeje të madhe dhe të pasur nga veriu i Londrës. Ajo ishte më e madhja prej tre vëllezërve dhe gjashtë motrave, të cilët qenë të suksesshëm në karrierat e tyre.
Vetë Edith-i përfundoi “Bedford College” në Londër (1878-1882) dhe më pas studioi për pikturë dhe vizatim në Akademinë Mbretërore të Arteve.
Udhëtimi i parë (1900-1901). Pas vdekjes së të atit, Durhamit iu desh që, për vite me radhë, të kujdesej për nënën e sëmurë. Në moshën 37-vjeçare, me këshillën e mjekut, ajo shkoi për pushime jashtë vendit, për t’u qetësuar. Me anë të rrugëve detare, u nis nga Anglia për në brigjet e Dalmacisë dhe e vazhdoi udhëtimin për në Trieste e Kotor, ndërsa në fund shkoi në Cetinjë, kryeqyteti i Malit të Zi. Kjo pjesë e vogël dhe e harruar e botës do t’i linte mbresa të thella.
Udhëtimi i dytë (1902-1903). Pasi kishte mësuar pak serbisht dhe shumë më tepër për historinë e Ballkanit, Durhami bëri një udhëtim në Serbi, për të mbledhur të dhëna për librin e saj të parë, Përmes trevave të Serbit (Through the Lands of the Serb), Londër 1904. Në libër përfshihen edhe rrëfimet për vizitat e saj në Shkodër dhe në Kosovë. Duhet theksuar se ato udhëtime kërkonin guxim dhe këmbëngulje të madhe, sidomos për një femër që udhëtonte vetëm.
Udhëtimi i tretë (1904). Në fund të vitit 1904 ajo u kthye për një qëndrim pesëmujor në Ballkan, ku punoi për Komitetin Humanitar Maqedonas. Mbresat e këtij udhëtimi përshkruhen në librin Brenga e Ballkanit (The Burden of the Balkans), Londër 1905. Në libër përfshihen edhe rrëfimet e udhëtimit të saj të parë në Shqipërinë e Jugut dhe të Mesme – nga Manastiri në Korçë, Leskovik, Përmet, Pojan, Berat, Mirditë, Tepelenë, Elbasan e Shkodër.
Udhëtimi i katërt (1906-1907). Në vitet 1906-1907 udhëtoi në Mal të Zi dhe Bosnje-Hercegovinë për të mbledhur materialin etnografik që u botua shumë më vonë në librin e saj Disa prejardhje fisnore, ligje dhe zakone të Ballkanit (Some Tribal Origins, Laws and Customs of the Balkans), Londër 1928.
Udhëtimi i pestë (1908). Në verën e vitit 1908, ajo ndërmori një udhëtim tjetër në Malin e Zi dhe prej aty shkoi në Shkodër dhe pastaj, përmes Malësisë së Veriut, shkoi në Kosovë. Këtë udhëtim e ka përshkruar në librin e saj më të njohur, Shqipëria e Epërme (High Albania), Londër, 1909.
Udhëtimi i gjashtë (1911-1913). Ngaqë u sëmur rëndë nga malaria, Edith Durham-i e kaloi dimrin e vitit 1910 në Egjipt, ndërsa një vit më vonë u kthye në Shkodër dhe u strehua në familjen Shantoja. Libri Lufta për Shkodrën: turq, sllavë e shqiptarë (The Struggle for Scutari: Turk, Slav and Albanian), Londër 1914, përqendrohej në rrethimin e përgjakshëm malazez të Shkodrës, në kohën e pavarësisë së Shqipërisë.
Udhëtimi i shtatë (1921). Për herë të fundit erdhi në Shqipëri në vitin 1921, ku u takua me Fan Nolin.
Mary Edith Durham do të mbetet përgjithmonë si një grua e rrallë dhe një kujtim i bukur për shqiptarët, një personalitet i nderuar dhe e dashur. Nga dita që ajo shkeli në tokën shqiptare, u mrekullua jo vetëm nga natyra, por edhe nga shpirti dhe vlerat morale të shqiptarëve. Madje edhe vetë u tregua shqiptare me zemër e me shpirt. Kjo është arsyeja pse të gjithë shqiptarët e nderojnë, e respektojnë dhe e kujtojnë si bijën e tyre. Dhe jo më kot i kanë dhënë titullin e lartë Mbretëresha e Maleve. Prej kohësh ajo është pjesë e historisë së Shqipërisë./ KultPlus.com
“Prishtina Jazz Festival”, festivali më i madh i xhazit në vendin tonë mbrëmë ka shpalosë natën e parë për këtë edicion të ri. Kjo ngjarje e rëndësishme për kulturën dhe muzikën në Kosovë ka përhapur mbrëmë një atmosferë të veçantë në kryeqytet dhe padyshim ka qenë një përvojë e paharrueshme për të gjithë ata që patën rastin t’i përjetojnë tingujt e meloditë e larmishme që përqafuan imtësitë e shpirtit të gjithsecilit, shkruan KultPlus.
Gjithsej pesëmbëdhjetë muzikantë kanë shkelur skenën në Teatrin Oda, për të shfaq një program të bukur me plot nëntë vepra që rrëshqitshin ëmbëlsisht një nga një në koncertin e dhënë për gati dy orë të plota. Diversiteti i instrumenteve ka qenë diçka fenomenale, e që ka dalë përtej të imagjinueshmes. Nga momenti në moment, gjithçka ndryshonte dhe të rrëmbente pa pikë mëshire, për të t’dhënë diçka që jo lehtë harrohet nga zemra e njeriut. Interpretuesit në anën tjetër, jepnin gjithçka nga vetja, dhe kjo dallohej sa herë që ata mbyllnin sytë dhe dukeshin sikur muzika po ia pushtonte qenien e tyre. Në disa momente, ata edhe ndërlidheshin nëpërmjet tingujve dhe i buzëqeshnin njëri-tjetrit, asisoj që të krijonte një përshtypje se muzika është ajo fija e mëndafshit që po i ndërlidhte pasionet e tyre në një shpërthim ritmik, sharmant e tejet unik.
Fillimisht, para se gjithçka të gjente fillin, në skenë doli aktori i njohur Alban Ukaj, i cili tha se festivali më i dashur për të, përherë do të mbetet “Prishtina Jazz Festival”.
“Jam një ndër ata aktorët që ka pasur gjithmonë ëndërr të bëhet muzicient, por se kam arrirë dhe jam bërë aktor. Dëshira ime e kamotshme ka qenë që ta bëj hapjen e festivalit të xhazit në Prishtinë dhe Xhaferi ma plotësoi atë. Unë gëzohem pa masë që ky festival e ka një vazhdimësi të vetin dhe gëzohem që festivalin po e organizon Armendi, me të cilin njihemi shumë gjatë. Herën e parë që kam shkuar në Sarajevë, ka qenë pikërisht me të dhe më kujtohet që rruga ka qenë shumë e gjatë, por ai flinte gjithmonë shumë. Ai më thoshte se pavarësisht nervozes, gjithmonë vjen koha për të fjetur. Ashtu është edhe muzika e xhazit. Duhesh me qenë i gjerë në mendime, me e dashtë atë në aspektin shpirtëror, për të bërë diçka të tillë. Unë e kam pasur fatin që shumicën e kohës të shoqërohesha më shumë me muzicientë e me pak me aktorë. Kur në Sarajevë nëpërmjet intervistave më pyesin se cili është festivali më i dashur, gjithmonë i them që është Prishtina Jazz Festival”, thotë ai.
Po ashtu, kryeministri Albin Kurti, ka thënë se “Prishtina Jazz Festival” ka ndikuar në aftësimin shpirtëror dhe komunikim social, andaj dhe ngjarjet e tilla do të kenë përherë mbështetje nga Republika e Kosovës.
“Është nder për mua që sonte ndodhem këtu bashkë me ju dhe ta vazhdojmë traditën e zhanrit më demokratik në muzikë, në Kosovë, me këtë festival. Ky festival sjell një gjallëri dhe cilësi të shprehjes muzikore për pesë ditë të mbushura me performime dhe aktivitete. Xhazi ka lind në New Orleans dhe atje është zhvilluar përtej kufijve amerikanë duke iu falënderuar pionierit si Louis Armstrong, që ka sjellë një frymë të re. Meqenëse zgjerohesh përtej atje ku lind, nuk mbetesh i njëjti më asnjëherë. Në vitet e 60-ta, figura të ndryshme kanë përdorur xhazin për të drejtat civile për paqe në shtet. Në vitet e 70-ta e 80-ta, është dhënë një kontribut nga artistë të ndryshëm ku xhazin e kanë kthyer në simbol global të kualitetit artistik”, thotë ai.
Sipas tij, edhe në Kosovë, në vitet e 60-ta, elementet e xhazit janë interpretuar nga artistë si Abdurrahman Shala dhe këngëtarë të tjerë të njohur. Ai ka thënë se ky zhanër ka filluar të rritet dukshëm, duke iu falënderuar pionierëve si Sheki Hoxha dhe artistëve nga gjenerata e parë, ndërkaq intensiteti i xhazit në Kosovë është shumë zhvilluar pas luftës, veçanërisht në dekadën e parë me kontributin e “Prishtina Jazz Festival “që tashmë është bërë një vlerë identifikuese e muzikës në vend.
“Në këto edicione të këtij festivali, duhet të theksojmë se improvizimi xhaz na mëson të provojmë të jemi të rehatshëm në mos-rehati sepse rehatia na largon prej dëgjimit. Pjesëmarrja e orkestrës në ditën e parë të festivalit është një dëshmi e rëndësisë së xhazit për kulturën tonë. Ky festival ka ndikuar në aftësimin shpirtëror dhe komunikim social dhe ngjarjet e tilla do të kenë përherë mbështetje nga Republika e Kosovës. Ftoj që qytetarët që për këto ditë të vijnë në këtë festival dhe të takojnë artistë nga Kosova dhe të huaj e të marrin pjesë në punëtoritë e festivalit. Urimet më të përzemërta për organizatorët e festivalit që mundësojnë bashkimin nëpërmjet muzikës”, përfundon Kurti.
Tutje, pas disa falënderimeve ndaj të pranishmëve dhe artistëve pjesëmarrës e po ashtu edhe shakave të cilat janë të njohura nga kitaristi dhe drejtori i “Prishtina Jazz Festival”, Armend Xhaferi, nisi koncerti fiks në orën 20:35.
Terri mbuloi vendin për disa sekonda, më pastaj reflektorët në ngjyrë vjollcë ishin ato që shoqëruan të pranishmit brenda hapësirës gjatë gjithë koncertit. Të vendosura në vende të përshtatshme pos njërës në qendër, ato ndihmuan që ne të shihnim nga afër gishtërinjtë që lëviznin si krahë të fluturës, frymëmarrjet e shumta, lëvizjet e kokave që ndjenin emocion e shumëçka tjetër.
“Albinox” (swing) dhe “Lanugo” për violinë me kompozim nga Visar Kuçi, “As Indikalastros”, “Ni sendviq t’shpise” për xhaz orkestër kompozuar nga Librun Jupolli, “Mantija” kompozuar nga Taulant Mehmeti, “Nji Lule”, “Winds of Suxhuk”, “Sharllabuzllat” e “Çaji rus”, ishin veprat që u shpalosën e që arritën të krijojnë tinguj që u duartrokitën vazhdimisht në publik, me ç’rast atmosfera sa vinte dhe bëhej akoma më e ngrohtë, më e gjallëruar dhe krejt madhështore.
Veprat vinin në një kontrast të dukshëm me njëra-tjetrën, por ato njëra pas tjetrës vazhdonin të tejkalonin perfeksionin e dhuruar. Pothuajse të gjitha veprave iu bashkëngjitej instrumenti i parë elektrik në botë, teremin, e që kontrollohej nga kompozitori Librun Jupolli, i cili kishte një fokus të vazhdueshëm ndaj qasjes që e dhuronte dhe kjo e bënte koncertin akoma më të mrekullueshëm. Më pastaj, fronin e merrte vazhdimisht instrumenti i violinës që luhej nga violinisti Visar Kuçi, i cili me një qetësi të paparë dhuronte spektakël mahnitës. Është evidente se violina për të është hyjni në të cilën ai beson plotësisht. Tutje, kitarat elektronike në krye me Armend Xhaferin e Taulant Mehmetin, po elektrizoheshin nga çasti në çast dhe kjo pasonte nga dashuria e dëlirë që ata kanë për muzikën. Sytë e tyre shndritnin vazhdimisht teksa muzika përçonte emocione të llojllojshme.
Përgjatë gjithë koncertit, instrumentistët thuajse ia pasonin “topin” secilit me radhë. Në secilën vepër, mbi secilin instrumentist vihej një “dritë” që i bënte ata fokusin kryesor përgjatë disa minutave.
Armend Xhaferi, Raynald Colom, Daniel Nosig, Dukagjin Muhaxheri, Jure Pukl, John Cushing, Philip Yaeger, Visar Kuçi, Ilir Bajri, Librun Jupolli, Taulant Mehmeti, Driton Bejta, Enver Maxhuni, Nesim Maxhuni, Enes Beu dhe Sam Levin, mbështollën natën e mbrëmshme si një strofull lirike ku secila notë të bënte të çmendeshe por edhe të qonte në “qiellin e shtatë”. Boritë e instrumentistëve lëshoheshin këndshëm në atmosferë duke krijuar shpërthime e kthesa të vazhdueshme me ç’rast rrahjet e zemrave sa vinin e shtoheshin. Çdo notë e saksofonit, sintit, trumbetës, baterive të hynte në brendësi dhe krijonte shtëpinë e vetë.
Nën fishkëllima, brohoritje të kohëpaskohshme dhe duartrokitje të shumta, përfundoi koncerti i parë i “Prishtina Jazz Festival”, e që do të vazhdojë deri më 18 nëntor.
Ndërkaq, për të treguar më shumë rreth emocioneve pas një koncerti të tillë, për KultPlus foli drejtori i “Prishtina Jazz Festival”, Armend Xhaferi.
“Koncerti erdhi nën një kombinim të muzikantëve të Prishtinës dhe muzikantëve të huaj xhaz. Koncerti ka qenë një ide e jona për të krijuar një ansambël me veprat tona. Kësaj here vendosëm që kompozimet tona të jenë pjesë e këtij viti brenda orkestrës dhe ne kemi kontaktuar të gjithë shoqërinë tonë për këtë festival. Ka qenë një xhaz i kombinuar me folklorin tonë në një farë mënyre, pra kemi prezantuar atë se çfarë ne e kemi dëgjuar si fëmijë. Kryesisht, veprat tona janë ndryshe nga to, por ka elemente ngjashmërie. Këto vepra kanë fjetur shumë mirë në konceptin e bendit dhe në repertor. Është hera e parë që e kemi bërë këtë dhe po shpresoj që nuk është hera e fundit. Veprat vijnë të kompozuara nga unë, Taulant Mehmeti, Librun Jupolli dhe Visar Kuçi”, thotë ai.
Sipas tij, ka pasur akoma shumë vepra të tjera të kompozitorëve të tjerë që ishin dashur të luhen, mirëpo tani drejtimi i festivalit parashihet të eci në këtë frymë për të prezantuar muzikën shqiptare.
Po ashtu, violinisti Visar Kuçi për KultPlus ka shprehur emocionet e tij lidhur me paraqitjen e dy kompozimeve të tij.
“Në një farë mënyre më shumë përdoret violina elektrike në muzikën xhaz në këso lloj formacioni. Unë personalisht nuk luaj shumë shpesh në violinë në këto lloj projekte përveç nëse është diçka shumë e veçantë si sonte kur orkestra dhe të gjithë muzikantët i përkasin një niveli të jashtëzakonshëm, andaj edhe ka qenë shumë e përshtatshme me e përdorë violinën sonte. Mendoj që violina i ka dhënë një ngjyrë të veçantë komplet programit, momente-momente. Kur muzikantët i ke të mirë përreth atëherë krijohet një platformë ku edhe ti vetë personalisht shkëlqen, prandaj ishin edhe disa momente shumë të bukura gjatë koncertit. Komplet programi ka qenë me muzikë origjinale, ku dy nga to ishin kompozime të mia. Njëra ka qenë me ritme tradicionale shqiptare/ballkanike, dhe në një moment e kam cituar edhe një temë të njohur popullore, ndërsa tjetra ka qenë e vetmja vepër që erdhi si pardoi e xhazit swing”, thotë Kuçi.
Kujtojmë që nesër (16 nëntor), vjen koncerti i radhës me Erkand Morinën, Xavier Nikçin, Hugo Rehman Langemarnin duke filluar nga ora 20:00, pastaj pason bendi i Raynald Colomit duke filluar nga ora 21:30./ KultPlus.com
Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, priti sot në takim Drejtorin Rajonal për Evropë dhe Azi Qendrore të Bankës Botërore, Asad Alam.
Kreu i qeverisë prezantoi arritjet e Kosovës në fushën e zhvillimit ekonomik, forcimin e institucioneve demokratike dhe avancimin e sundimit të ligjit, dhe theksoi rëndësinë e bashkëpunimit me Bankën Botërore në projekte që synojnë përmirësimin e sektorëve të ndryshëm që rrisin konkurueshmërinë e vendit, njoftojnë nga zyra e kryemisnitrit.
Ndërkaq, Alam vlerësoi përparimin e Kosovës dhe rikonfirmoi angazhimin e Bankës Botërore për të mbështetur zhvillimin e qëndrueshëm dhe gjithëpërfshirës të vendit./ KultPlus.com
Bindi erdhi dhe Bindi shkoi, sikur stinat që po vijnë e po shkojnë, në Prishtinë Heret dolëm te kafja “Morena”, te mahalla jonë, me pi një ekspresso, te shkurtë, të gjatë, në gjysë, një shtatëdhjetëshe, çdo vizitor i kryeqytetit luan mendsh me porosinë e kafës, “më të mirën në botë”, dhe muhabetit që zgjatet tu e pi. Bindi pyeti për çmimin e pikturës “Mrapa Morenës”, mori me veti në valixhen e tij pak lindje në perendim, shumë mall për mahallën, dhe shkoi./ KultPlus.com
William Shakespeare ishte një nga autorët më të njohur botëror. Ai e ngriti artin poetik në majat më të larta, përcjellë KultPlus.
Kur flitet për të shumë pak autor i qëndrojnë përkrah dhe asnjë sipër. Studimet, analizat dhe komentet rreth tij janë të panumërta por përfundimi është i njëjtë: vepra shekspiriane është e admirueshme si tërësi dhe në të tërë përbërësit e veçantë.
Gjatë krijimtarisë së tij, Shekspiri realizoi 37 vepra për teatrin, nga të cilat 13 tragjedi, 10 drama historike dhe 14 komedi. Pjesa tjetër e krijimtarisë përfshinë 154 sonete që mbahen si realizimi poetik më i çmueshëm i gjithë kësaj periudhe dhe 2 poema të gjata.
KultPlus sot ju sjellë një thënie të këtij autori të madh:
“Duaj, duaj marrëzisht, duaj më shumë se që mundesh dhe nëse të thonë që dashuria është mëkat, duaje mëkatin dhe do jesh i pafajshëm”./KultPlus.com
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani priti në takim një delegacion të grupit Labour Friends of Kosovo nga Mbretëria e Bashkuar, të cilët i ka uruar për fitoren e partisë së tyre në zgjedhjet e fundit.
Sipas Osmanit, themelimi i këtij grupi është një moment i rëndësishëm në raportet ndërmjet të dy shteteve dhe se do të luaj rol të rëndësishëm në partneritetin e qëndrueshëm midis të dy shteteve.
Osmani ka falënderuar Mbretërinë e Bashkuar për përkushtimin e palëkundur në mbështetjen e Kosovës, si dhe angazhimin e vazhdueshëm për paqe dhe stabiliteti në rajon.
“Me Laburistët erdhi liria”, ka cituar Osmani fjalët e ish-kryeministrit Tony Blair në vitin 1999, ndaj në këtë kontekst ka potencuar domosdoshmërinë e vazhdimit të mbështetjes së Kosovës nga Mbretëria e Bashkuar.
Sipas saj, një Kosovë e sigurt dhe e qëndrueshme kontribuon drejtpërdrejt në një Evropë më të sigurt. Andaj, ka potencuar që në fushën e bashkëpunimit bilateral, bashkëpunimi në fushën e mbrojtjes dhe sigurisë duhet të ketë fokus të veçantë.
Në takim, ndër të tjera u diskutua edhe për thellimin e bashkëpunimit në fusha të tjera me interes të ndërsjellë dhe në dobi të qytetarëve në të dy shtetet./ KultPlus.com
“Ai është zakonisht artizan i shkathët dhe punon në mënyrë industriale. Gati e tërë prodhimtaria e qëndistarisë së bukur nga ari e Ballkanit është vepër shqiptare. Kostumi madhështor i Oborrit të Malit të Zi ishte krijimtari e rrobaqepësve shqiptarë. Shumica e argjendarëve të Ballkanit, gjithashtu, janë shqiptarë apo me prejardhje shqiptare. Dhe, mjaft e çuditshme- siç thotë Mis Durhami – shumica e formësimeve artistike që akoma bëhen nga ata u përngjajnë ornamenteve të gjetura në varreza parahistorike, sa që së bashku shkathtësia dhe stolia duket se janë trashëguar nga ilirët e lashtë. Ajo pastaj vazhdon duke pohuar se pastërtia shtëpiake e shqiptarit mund të jetë shembull për shumë të tjerë.” / KultPlus.com
“The Son” është një film dramë i vitit 2022 me regji nga Florian Zeller nga një skenar i shkruar nga vetë ai dhe Christopher Hampton. Filmi bazohet në shfaqjen skenike të Zeller të vitit 2018. “The Son” pati premierën botërore në Festivalin e 79-të Ndërkombëtar të Filmit në Venecia, ndërkaq një adaptim i ri dhe i veçantë është duke u bërë gati të vihet në skenën e Teatrit të Qytetit të Gjilanit e që vjen si projekt individual i Ernest Zymberit, me mbështetjte të MKRS-së dhe organizatës Anamour. Bëhet fjalë për shfaqjen teatrore “Djali” me regji të Erson Zymberit, i cili synon që secilin shikues ta bëjë të largohet i tronditur nga kjo shfaqje, por mbushur me një reflektim për të kuptuar thellësinë e asaj se çka do të thotë të jesh njeri, shkruan KultPlus.
Në qendër të shfaqjes kemi një familje që përpiqet të ribashkohet pasi është shpërbërë. “Djali” përqendrohet tek Pjeri, jeta e të cilit me foshnjën dhe partneren e tij të re përmbyset kur ish-gruaja e tij shfaqet në derën e tij për të diskutuar djalin e tyre Nikolasin, i cili tani është adoleshent. I riu ka muaj që mungon në shkollë dhe është shumë i shqetësuar. Pjeri përpiqet të kujdeset për Nikolasin ashtu siç do të donte që babai i tij të ishte kujdesur për të. Megjithatë, punët nuk i ecin mbarë.
“Djali” vjen si thirrje që shkon përtej zërit të zakonshëm të skenës, e cila kërkon të zbulojë ato dhimbje të thella që fshihen pas formave apo fasadave të heshtura të familjeve moderne. Regjisori Zymberi ka zgjedhur “Djali-n” për shkak të temës universale dhe prekëse që trajton lidhur me marrëdhëniet familjare dhe vuajtjet e brendshme që shpesh janë të padukshme për të tjerët. Kjo histori duket se e ka sfiduar si regjisor sepse e ka “ftuar” që të eksploroj ndjeshmërinë njerëzore dhe komunikimin e heshtur që, ndonëse i pashprehur, është i thellë dhe emocionalisht i ngarkuar. Pra, kjo është një histori që i përket gjithkujt dhe, në të njëjtën kohë, ndan një intimitet unik për çdo individ dhe familje.
Ajo se çka e ka ngacmuar regjisorin Zymberi për ta vënë në skenë “Djali-in”, është pikërisht tema që synon të shpaloset nëpërmjet tekstit. Shfaqja përbën një eksplorim të veçantë të delikatesës së shpirtit të një të riu që përpiqet të artikulojë dhimbjen e tij përmes një bote që nuk arrin ta dëgjojë.
“Kjo vepër më ngacmoi sepse nuk ka të bëjë thjesht me një marrëdhënie të tensionuar prind-fëmijë, por me atë përballje universale ku çdo individ gjendet mes dëshirës për t’u kuptuar dhe pamundësisë së të tjerëve për të hyrë plotësisht në botën e tij. Kjo është një histori e thellë, ku ndjenjat më të brishta dhe të ndërlikuara shprehen në çdo heshtje, në çdo shikim dhe në çdo lëvizje të ngathët mes personazheve”, ka thënë regjisori Zymberi.
Autori i filmit/shfaqjes, Zeller, ka një tendencë për të dhënë dritë mbi çështjet e shëndetit mendor dhe qasja regjisoriale e regjisorit Zymberi vihet mbi thellimin në atë humnerë të fshehtë që qëndron mes dhimbjes dhe moskuptimit, ku personazhet janë të kapur mes dëshirës për të ndihmuar dhe pafuqisë për ta bërë këtë.
“Po punojmë për të krijuar një atmosferë ku çdo detaj – qoftë ai një dritë e zbehtë, një heshtje e gjatë apo një lëvizje e përmbajtur – të përcjellë ankthin dhe trishtimin që mbush çdo cep të skenës. Synoj që kjo shfaqje të jetë një përvojë teatrale për publikun, ku ata të mund të ndihen pjesë e barrës emocionale që të gjitha këto ndjenja sjellin. Është një lloj zhanri, stili a teatri që i ngjan shfaqjes sime Gishti (që e kam punuar në 2015, në Teatrin Kombëtar të Kosovës), e që po i rikthehem prapë. M’paska marrë malli për këtë teatër”, shpalos ai.
Janë gjithsej pesë personazhe brenda shfaqjes (Pjeri, Ana, Nikolasi, Sofia, Doktori), dhe konsiderohet që çdo karakter në “Djali-n” është një univers emocional në vetvete. Pjeri (Kushtrim Qerimi) një prind që kërkon të jetë mbështetës, është një figurë që ka ndërtuar një mur për të mbrojtur veten nga dhimbja; Ana (Safete Mustafa-Baftiu), nga ana tjetër, është thellësisht empatike, por e konsumuar nga paaftësia për të “shëruar” birin e saj. Nikolas (Yzeir Meha), i mbështjellë në një botë që as vetë nuk e kupton plotësisht, është pasqyrë e të gjithë atyre që ndihen të zhytur në mjegullën e depresionit. Sofia (Tringa Hasani) përfaqëson indiferencën e botës së jashtme, dhe Doktori (Florent Salihu) është kufiri i ashpër mes ëndrrës dhe realitetit.
“Aktorët i përzgjodha me shumë kujdes, me shumicën preh tyre kam punuar disa herë, dhe i njoh shumë mirë, përveç aktorit që luan djalin (Yzeirit) të cilin e kam parë së fundmi në një shfaqje dhe i cili më ka dhënë shumë energji dhe e kam dalluar menjëherë për rolin e Djalit”, tregon Zymberi.
Kur flasim për vështirësitë me të cilat është përballur deri më tani, regjisori Zymberi thotë se ajo kryesorja ka qenë kapja e asaj balancë të brishtë mes vuajtjes dhe bukurisë së heshtjes. Pasi kjo është një vepër që kërkon një ndjeshmëri të veçantë për t’i dhënë çdo fjalë dhe çdo heshtje kuptimin e vet, po punohet intensivisht për krijimin e një ndjenje bashkëpunimi dhe kuptimi mes aktorëve, ku çdo lëvizje dhe çdo shikim është plot kuptim dhe ngarkesë emocionale. Në këtë vepër, komunikimi është aq i rëndësishëm sa edhe moskomunikimi.
Provat për “Djali-n” tashmë kanë filluar dhe po jepet shumëçka nga secili për të arritur në drejtim të premierës, që do shfaqet më 22 nëntor. Ekziston një përkushtim i madh i aktorëve, dhe sipas regjisorit Zymberi, ata janë zhytur thellë në emocionet e personazheve të tyre. Besohet që secili prej tyre ka kaluar përtej skenës, duke u bërë një me ndjesinë e rolit. Momentalisht, ata janë në një fazë ku çdo provë sjell diçka të re dhe të papritur, që kontribuon në ndërtimin e një përvoje unike për premierën.
Kompleksitetet familjare shpeshherë njihen si tabu në vendin tonë. Regjisori Zymberi synon që shfaqja të jetë një pasqyrë e ndershme e realiteteve tona të brendshme.
“Në vendin tonë, shpesh përpiqemi t’i shmangim këto tema të vështira, por në këtë shfaqje, ndjej që është koha për t’i hapur këto dyer dhe për të treguar se edhe ne jemi të brishtë, edhe ne kemi dhimbjet tona të fshehura. Kjo vepër është një thirrje për të pranuar që ndjesitë njerëzore nuk duhet të fshihen; ato janë pjesë e natyrshme e jetës”, thotë ai.
Për regjisorin Zymberi, pritet që kjo shfaqje të shpalosë tek publiku një ndjesi të thellë të lidhjes emocionale që ngrihet mbi çdo element të skenës.
“Shfaqja është krijuar në mënyrë të tillë që çdo spektator të ndiejë barrën dhe bukurinë e brishtë të ndjenjave njerëzore. Ata do të përjetojnë një përvojë ku emocioni i pashprehur, vuajtja dhe gëzimi bashkohen në një të vetme”, përfundon Zymberi.
“Djali” është projekt i Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit, me bartës Ernest Zymberi./ KultPlus.com
Sa të rëndë janë ditët. Në asnjë zjarr nuk mund të ngrohem, nuk më qesh më asnjë diell, gjithçka është bosh, çdo gjë është e akullt e pa mëshirë madje edhe të shtrenjtat yje të qarta më shikojnë pa ngushëllim, qysh kur kam kuptuar në zemrën time, që edhe dashuria mund te vdesë./ KultPlus.com
Nxënës dhe mësues nga shkolla të ndryshme të vendit kanë organizuar aktivitete festive në kuadër të Festave të Nëntorit.
Një ndër to ka qenë edhe gara për Kupën e 80-Vjetorit të Çlirimit në shkollat e vendit, ku ekipet e volejbollit dhe futbollit po përballen për të fituar trofeun që mban peshën e këtij përvjetori historik për vendin tonë.
Kryeministri Edi Rama ndau sot në rrjetet sociale një fotoalbum nga aktivitetet e organizuara në shkollat e vendit.
“Nëntori i Festave vjen me ngjyrat kuqezi në shkollat tona, me ekspozita, aktivitete kulturore dhe sportive në kuadër të 80-vjetorit të Çlirimit dhe Ditës së Pavarësisë”, u shpreh Rama.
Atmosfera e festave të 28-29 Nëntorit ndjehet në çdo institucion arsimor të vendit, ku po organizohen aktivitete të ndryshme me ngjyrat kuqezi./atsh/KultPlus.com
Eqrem Basha, poet, prozator, skenarist e akademik, u lind më 15 nëntor 1948 në Dibër, Maqedoni, ku kreu shkollën fillore dhe të mesmen.
Në vitet 1967-1971 studioi gjuhë dhe letërsi shqipe në Universitetin e Prishtinës. Gjatë studimeve botoi tregime, vjersha dhe kritikë për film e televizion. Më 1972 punon në gazetën Rilindja, në të cilën shkruan për artet figurative. Nga janari i vitit 1974 deri më 5 korrik 1990 (kur u përjashtua me dhunë) punoi në TV Prishtina, në fillim redaktor i redaksisë së dramës, kurse në fund redaktor përgjegjës i Programit Kulturo- Artistik. Gjatë kësaj periudhe (në vitin 1992 në Arl dhe në vitin 1994 në Paris) disa herë qëndron në Francë me punë në projekte përkthimesh të dramaturgjisë frënge, kurse pas kthimit kryen punën- redaktor i kulturës në revistën javore Koha.
Në vitin 1994, bashkë me Gani Bobin, Rexhep Ismajlin dhe Shkëlzen Maliqin, themelon shtëpinë botuese Dukagjini të Pejës, ku edhe sot është redaktor përgjegjës. Ka marrë pjesë në shumë takime letrare dhe në festivale ndërkombëtare të poezisë (Paris, Bruksel, Amsterdam, Varshavë, Lion, Die, Grënobël, Leuven, Lodeve, Seyni, Bukuresht, Konstancë, Vjenë, Grac, Gjenevë, Stavanger, Barcelonë, etj.), në festivale filmi e televizioni, në tryeza dhe debate ndërkombëtare.
Basha shkruan tregime, romane, vjersha, skenarë për film e TV, radiodrama dhe kritikë për artin figurativ. Përkthen nga frëngjishtja, italishtja dhe nga gjuhët sllave.
Eqrem Basha është anëtar i rregullt i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës ku u zgjodh në vitin 2004. / KultPlus.com
Gavril Dara i Riu ka lindur në Palac Adriano të Sicilisë, më 8 janar 1826. Studimet i kreu në Seminarin arbëresh të Palermos. Vite më vonë mbrojti doktoraturën në drejtësi.
Më 1858 botoi fletoren letrare “Palingenesi” (përtëritja e jetës) dhe vite më vonë (1871-1874) drejtoi gazetën “La Riforma”, e cila botohej në Romë. Më 1864 shkroi një poemë prej 1300 vargjesh, e cila titullohej “Ana Maria“.
Pasioni i tij ishte poezia dhe folklori. Kështu ai ka lënë në dorëshkrim veprën “Kënga e sprapsme e Balës”, e cila është botuar e plotë në vitin 1906. Gavril Dara është marrë me gjuhësi, filozofi dhe arkeologji.
Ai ka vdekur në Girgeti, më 15 nëntor të vitit 1885. / KultPlus.com
Tahir Dizdari është një figurë e shquar e shkencave albanologjike, ndër të vetmit që studioi fjalët turke në gjuhën shqipe. Ai ka lindur në Shkodër më 15 nëntor 1900 dhe mbylli sytë në Tiranë më 9 maj 1972.
Mësimet e para i mori në vendlindje dhe u vu re një prirje e tij ndaj gjuhëve të huaja.
Punoi në administratë, iu kushtua krijimit dhe funksionimit të administratës së re shqiptare, më 1929 botohet “Ligja e katundarive dhe e komunave”, ku luajti një rol kryesor në përpilimin e saj, një vepër që, duke bërë fjalë mbi formimin, organizimin dhe funksionimin e organeve lokale, hedh bazat e strukturave administrative të qëndrueshme e moderne. Më vonë, më 1935 boton broshurën “Udhëhjekës për konferenca”. Më 1930 qe dalluar për organizimin e regjistrimit të popullatës. Për këtë mori një përgëzim të veçantë: “Duke iu transmetue mesazhin e N. M. Tij Mbreti, ju përgëzoj për gjithë aktivitetin e ndihmën që treguat në veprën e kryeme për regjistrimin e përgjithshëm të popullsisë”.
Po kështu në revistën “Ekonomia Kombëtare” lexojmë se Ministria e Ekonomisë Kombëtare e përgëzoi Dizdarin nënprefekti i Fierit për organizim garash hipizmi me rastin e 25-vjetorit të Pavarësisë.
Si monarkist dhe mbështetës i Mbretit Zog, Dizdari mori pjesë në qëndresën e armatosur kundër pushtimit italian të Shqipërisë në prillin e 1939. Duke e ditur qëndrimin e tij pro-zogist dhe përfshirjen në pritjen me armë të italianëve në Gomsiqe, u arrestua dhe u internua nga autoritetet fashiste. Me qeverisjen mike me gjermanët pas kapitullimit italian, iu rikthye studimeve mbi orientalizmin dhe shkrimeve në shtypin shqiptar.
Në maj të vitit 1945 bëhet bashkëpunëtor i gazetës “Bashkimi” dhe në tetor bëhet anëtar i Lidhjes së Shkrimtarëve të Shqipërisë. Gjatë viteve 1946-1951 merret me skedimin e fjalorit dhe me folklor. Në vitet 1946-1949 shëtit nëpër gjithë Shqipërinë, merr pjesë dhe në aksionet e rinisë, duke mbledhur nga goja e popullit material folklorik dhe etimologjik. I dorëzon Institutit të Folklorit një material të pasur prej 800 faqesh të daktilografuara.
Në shkurt të vitit 1951 arrestohet dhe mbahet për disa muaj në hetuesi në lidhje me të ashtuquajturën “bombë” në Ambasadën Sovjetike, por lirohet për mungesë provash. Fitoi pafajësinë në pikëpamje juridike, por jo nga ana politike. Pasojat do të tronditnin krejt jetën e tij dhe të familjes. Do të nxirrej nga shtëpia private, gruaja do t’i transferohej në Kukës me punë si mami. Një familje e tillë me “njollë” në biografi s’lejohej të jetonte në Tiranë (edhe fëmijët më vonë do të shpërndaheshin me punë, kush në Veri e kush në Jug). Në këto kushte ai do të detyrohej të flinte në një dyqan librarie e bukinistike, që kishte hapur që më 1952.
Në buletinin USHT (seria shkencore-shoqërore) e viteve 1960 dhe më vonë në Buletinin “Studime filologjike” (vitet 1964-1966) fillon botimi i një pjese të fjalorit të ardhshëm. Merr pjesë aktive dhe diskuton në të tri konferencat e studimeve albanologjike, që u zhvilluan në Tiranë në vitet 1962, 1968 dhe 1969.
Instituti i Gjuhësisë, duke i parë më së fundi aftësitë e Dizdarit, veçanërisht vlerën e fjalorit, i kapërceu rezervat në biografi dhe vendosi ta angazhojë në punë si bashkëpunëtor i vjetër shkencor në sektorin e leksikologjisë, duke filluar nga viti 1965 dhe deri më 9 maj 1972, kur ndërroi jetë.
Prof. J.Nemeth i Akademisë Hungareze të Shkencave e vlerëson veprën e Dizdarit, si një material jashtëzakonisht të pasur dhe me vlerë. Njëkohësisht shprehet, se në asnjërën prej gjuhëve të gadishullit të Ballkanit, nuk janë mbledhur elementët turk, në mënyrë kaq të përsosur.
Gjatë vitit 1944 boton në gazetën “Bashkimi i kombit” rubrikën “Pyes vetveten”, rubrikë që vazhdon në gazetën “Bashkimi” në vitet 1945-1946 me pseudonimin Hijekakeqi. Gjatë vitit 1944, po në gazetën “Bashkimi i kombit” ushqen me material rubrikën gjuhësore “Fjalë iranishte në gjuhën shqipe” me pseudonimin Bishtiqindija. Boton studimet toponomastike “Kraja” në gazetën “Bashkimi i kombit” dhe të “Katër Balët” në revistën “Bota e re”. Po kështu, gjatë vitit 1944 botoi artikujt me karakter satirik, “Bishtmbledhësit e cingareve” dhe “Me këta miq që janë sot” në “Bashkimin e kombit”. Pat vazhduar të shkruajë artikuj të ndryshëm në shtypin periodik, si në revistat “Kultura islame”, “Bleta”, etj.
Puna e tij e madhe dhe voluminoze 30-vjeçare (1941-1971) përfundoi me përpilimin e veprës madhore “Orientalizmat në gjuhën shqipe”, të cilën në dorëshkrim e depozitoi pranë Institutit të mësipërm. Pak kohë para se të vdiste, dorëzoi në atë institucion dorëshkrimin e punimit tjetër të gjatë në leksikografi me titull “Fjalë të pambledhura nga fjalorët e deritanishëm”.
Pak ditë pas vdekjes nga Instituti francez me prestigj “Colege de France” i erdhi ftesa për të marrë pjesë në Kongresin e XXIX Ndërkombëtar të Orientalistëve, që do të mbahej në Paris më 1973./ KultPlus.com
Mbrëmë është mbyllë thirrja për konkursin mbarëkombëtar të poezisë “KultStrofa” thirrje që ka pranuar mbi 180 poezi nga shtete të ndryshme të rajonit, Evropës dhe nga ShBA-të, shkruan KultPlus.
Ky konkurs vazhdon të mbetet një prej konkurseve më të kërkuar të poetëve në nivel mbarëkombëtar, ku për këtë edicion kanë ardhë poezi nga poetë të Kosovës, Shqipërisë, Malit të Zi, Maqedonisë së Veriut, shteteve të ndryshme të Evropës dhe të ShBA-ve.
Ardianë Pajaziti, drejtoreshë e KultPlus dhe njëherit themeluese e këtij konkursi që sivjet po shënon edicionin e shtatë është shprehë të jetë e lumtur me arritjet e shumta të poezive, e cila ka paralajmëruar edhe për ceremoninë kryesore të kësaj ngjarje të madhe kulturore
“Ceremonia e edicionit të shtatë të KultStrofa” do të mbahet më 22 nëntor në KultPlus Caffe Gallery, ku pritet të jetë një mbrëmje e ngrohtë poetike”, ka thënë Pajaziti, e cila ka njoftuar se kjo mbrëmje do të shoqërohet edhe me performancën e “Dhjetorit” dhe Bekës, njëherit edhe fituesit e Festivalit të RTK-së.
Ceremonia e kësaj mbrëmje do të mbahet prej orës 19:00 ku edhe do të shpallen dhjetë finalistët e edicionit të shtatë, sikurse që do të shpërblehen edhe tri poezitë kryesore të këtij edicioni, vendi i parë, i dytë dhe i tretë.
Poezitë e këtij edicioni do të vlerësohen nga juria profesionale në përbërje të: Entela Kasi, kryetare e jurisë, Lulzim Tafa dhe Vlora Konushevci.
Kujtojmë që fituesi i konkursit të parë ishte poeti i njohur Ragip Sylaj. Pas tij, vazhduam rrugën me krijimtarinë e poetëve të tjerë si: Arjola Zadrima, Merita Berdica, Gentiana Bajrami Atashi, Zhaneta Barxhaj dhe Rudina Çupi. Edicioni i shtatë i KultStrofa mbështetet nga Ministria për Kulturë, Rini dhe Sporte./ KultPlus.com
Fotografia shqiptare ka rrëmbyer lavdi në një tjetër përballje dinjitoze. Në një nga aktivitetet më prestigjioze ndërkombëtare, në “Geneva Photo Awards 2024”, ajo ka ardhur me punë të fuqishme dhe është larguar, jo vetëm me fitore, por edhe me një zë që ngre arti pamor dhe shpirtja shqiptare.
Në ekspozitën ndërkombëtare, ku fotografë nga gjithë bota ballafaqojnë punët e tyre më të mira, për një vlerësim dhe çmim, ka qenë fotografi shqiptar, Ruzhdi Ibrahimi, i cili jeton dhe punon në Basel, i cili fitoi vendin e tretë për fotografinë e tij të veçantë “Ballë përballë.” Ky çmim e vendos Ibrahimin ndër artistët më të dalluar të këtij konkursi prestigjioz.
“Ballë përballë”, më shumë se një foto e jashtëzakonshme, mesazhi që përcjell imazhi, merr një kuptim dhe vlerësim të disafishtë, pasi bëhet fjalë për një shqiponjë që sfidon një dhelpër. Shqiponja, shpendi ynë i flamurit dhe simboli ynë kombëtar, në këtë moment të fiksuar nga Ruzhdi Ibrahimi, tregon jo vetëm një çast të natyrës së egër, shpërfaqë gjithashtu mesazhin e betejave të pafundme që shqiptarët kanë patur dhe triumfuar në dhelpëri që janë bërë dhe bëhen fatit tonë historik.
Ruzhdi Ibrahimi, jo vetëm ka fituar me një foto të tillë një trofe, por ka arritur të realizojë një imazh ikonik, që meriton të jetë shumë më shumë se foto, një shprehje e natyrshme e ndeshjes dhe triumfit, e asaj që përfaqëson fati ynë. Ky fokus mund të jetë i rastësishëm, por nuk mund të lexohet vetëm si një ligjësi e jetës së egër.
Fotografia “Ballë përballë”, e cila ka tërhequr vëmendjen e publikut edhe gjatë pjesëmarrjes së saj në “Fokus Award 15” është një punë artistike që shpreh një emocion të thellë dhe një histori të fortë, si një film që i mbetet mendjes, e pse jo edhe si një përfytyrim që del nga imagjinata.
Fotografitë e Ruzhdi Ibrahimit kapin momente të rëndësishme, përmes së cilave ai përcjell një mesazh të qartë dhe një emocion të ndjeshëm kombëtar. Vizitorët e Photo Awards Geneva u ndalën për ta admiruar këtë vepër, duke e konsideruar një nga më të mirat e ekspozitës.
“Ruzhdi Ibrahimi ka arrit një sukses të madh për fotografinë shqiptare, duke fituar vendin e tretë në Geneva Photo Awards 2024 me fotografin e tij “Ballë përballë”, Ky çmim është një njohje e talentit dhe përkushtimit të tij, duke e vendos atë ndër artistët më të dallum të konkursit. Kjo arritje jo vetëm që përfaqëson suksesin e tij personal, por gjithashtu ndihmon në ngritjen e zarit të artistëve shqiptarë në skenën ndërkombëtare të artit pamor.”, shkruan në një postim në Facebook, miku dhe kolegu i tij, Jetmir Troshani.
Ky aktivitet, kjo fotografi, kjo fitore e fotografit shqiptar, është gjithëpoaq mbështetje dhe inkurajimi për fotografët e “Jetës së Egër”, është një zë i fuqishëm në mbrojtje të natyrës dhe botës së egër, të habitatit të tyre, që kërcënohet nga shkatërrimi./KultPlus.com
Më 26 nëntor do të shfaqet premiera e filmit dokumentar “SENSEI: Driton Toni Kuka, Made in Kosova” nga regjisori Vranin Gecaj, i cili pasqyron rrugëtimin e trajnerit të xhudos, Driton Kuka.
“Ky film dokumentar sjell për audiencën historinë e jashtëzakonshme të një legjende të sportit kosovar, e cila ka frymëzuar breza të tërë sportistësh dhe ka shkruar një kapitull të veçantë në historinë e xhudos dhe sportit në Kosovë”, thuhet në njoftim.
Përmes pamjeve dhe rrëfimeve emocionuese, dokumentari përshkruan përpjekjet e tij për të ngritur standardet e xhudos në Kosovs dhe arritjet e tij që kanë sjellë shumë medalje në Kosovë.
Premiera do të mbahet në Kino Armata në Prishtinë./KultPlus.com
Në kuadër të shpalljes së 22 nëntorit, festë zyrtare kushtuar Kongresit të Alfabetit, Instituti i Studimit të Krimeve të Komunizmit, në bashkëpunim me IN, “Muzeu i Alfabetit të gjuhës Shqipe – Manastir”, hapën sot në qytetin e Manastirit (Bitola), në Maqedoninë e Veriut, ekspozitën me temë: “Persekutimi komunist i hartuesve të alfabetit shqip dhe familjarëve”.
Në këtë cikël të përkujtimit të Kongresit të Manastirit, personaliteteve dhe familjeve të tyre, kontribuues të Rilindjes Kombëtare, kjo ekspozitë trajton atë pjesë të historisë për të cilën është heshtur për vite me radhë.
Ekspozita paraqet dokumente, dëshmi dhe dosje hetimore gjyqësore që do të shfaqen për herë të parë për publikun.
Kjo ekspozitë synon një formë të veçantë edukative për mësuesit, të rinjtë dhe nxënësit për të njohur të vërtetën e së shkuarës së atyre që kontribuuan për gjuhën dhe historinë e Shqipërisë, por që shumë prej tyre, gjatë diktaturës, u shpërblyen me persekutime dhe harresë./atsh/KultPlus.com
Kryetari i bashkisë së Beratit, Ervin Demo bëri me dije sot se përfundoi procesi i dezinfektimit dhe mirëmbajtjes së arkitekturës së drunjtë në Muzeun Ikonografik “Onufri”.
Ky proces i bazuar në protokolle të caktuara, kryhet në fundvjeshtë, me qëllim parandalimin e shumimit të parazitëve të drurit gjatë ciklit të tyre të depozitimit, përpara rënies së temperaturave në stinën e dimrit.
“Kujdesi ndaj pasurisë së trashëgimisë kulturore është me rëndësi të madhe dhe detyrim ligjor për institucionin tonë”, u shpreh kryetari i bashkisë Berat, përmes një postimi në rrjetet sociale.
Muzeu Kombëtar Ikonografik “Onufri” tashmë është i vizitueshëm në oraret përkatëse të sezonit dimëror.
Deri në përfundim të vitit 2024, ditët e hyrjeve pa pagesë janë:
– 28 Nëntor, Dita e Pavarësisë (vetëm për shtetasit shqiptarë);
– 29 Nëntor, Dita e Çlirimit (vetëm për shtetasit shqiptarë);
– E diela e fundit e çdo muaji të vitit (vetëm për shtetasit shqiptarë)./atsh/KultPlus.com
Galeria e Artit Tiranë (GAT) çeli mbrëmë edicionin e 15-të të ekspozitës “PranverArt” nga një grup i njohur artistësh.
“PranverArt” është një grupim artistik i themeluar në pranverën e vitit 2010. Ideja e këtij emërtimi lidhet me një kujtesë të hershme, të ekspozitës “Pranvera”, që në vitin 1972 tentoi të bëjë diçka ndryshe nga standardet e ngurta e të rrepta të asaj kohe, regjimi i së cilës edhe e dënoi këtë lëvizje.
Këtë vit, edicioni i 15-të i “PranverArt” realizohet nën organizimin e piktorit Llazar Taçi dhe skulptorit Maksim Bushi.
PranverArt është mirëpritur nga GAT me një numër më të madh pjesëmarrësish si dhe me qëllimin e vazhdueshëm të galerisë për të promovuar emra të rinj në artin shqiptar.
Ky edicion i “PranverArt”, i çelur më 14 nëntor, do të qëndrojë i hapur për publikun deri më 30 nëntor dhe do të ekspozojë veprat e 51 artistëve./atsh/KultPlus.com
Editimin e kishte bërë i mirënjohuri J.A.Hammerton, ndërsa ishte botuar nga “The Amalgameted Press Lίmίted” në Londër. Kërkimet e këtij rasti Nimani i botoi në mars të vitit 2007 në të përmuajshmen “Albanica” dhe mes të tjerash shpjegon detaje mbi atë pjesë të këtij vëllimi enciklopedik që lidhet drejtpërdrejt me Shqipërinë.
Siç shpjegon Nimani vëllimi i parë i cili fillon nga faqe 1 deri në faqen 78, nga Abisinia deri te Perandoria Britanike përfshin edhe kapitullin që lidhet me Shqipërinë (Albania) fillon nga faqja 46 dhe përmbyllet me faqen 63. Pra, janë 18 faqe, 18 fotografi dhe 1 hartë, të gjitha në bardhë e zi. 15 faqe janë shkruar nga Mary Edith Durham, ndërsa 3 faqe të tjera nga H.T.Montague Bell.
Kapitulli më voluminoz ai me titull “Më i vjetri dhe më i veçanti i popujve të Ballkanit” është shkruar nga M.Edith Durham, autore e librit “High Albania”. Ndër të jera Durham shkruan: “Rreth vitit 600 para erës sonë ata u pushtuan dhe mbase u ndikuan gjerësisht nga keltët, nga veriu. Nga ky trung kelto – ilir ka prejardhejn shqiptari modern. Kështu, ai është banori më i vjetër i Gadishullit Ballkanik dhe fakti se ai ka mbijetuar pushtίmin dhe sundimίn e njëpasnjëshëm të romakëve, bullgarëve, serbëve e turqve dhe mbeti shqiptar, dëshmon mjaftueshëm ndjenjën e tij të fuqίshme kombëtare.
Asnjë pushtues nuk ka pasur sukses në kredhjen e tij”. Miss Durham pastaj shkruan se secili fis ka shenjtorin e vet mbrojtës dhe se festat kremtohen në mënyrë madhështore. Kostumet popullore me të gjitha zbukurimet femërore dhe mashkullore krijojnë pamje të paharrueshme. Lufta i ka shfarosur këto troje dhe e ka lënë popullatën e uritur të shketëruar, të plaçkitur radhazi nga malazezët, serbët, bullgarët dhe austriakët. Periudhat e volitshme shqiptarët i shfrytëzonin për rindërtimin e fshtrtave të djegura dhe normalizimin e jetesës.
Në vazhdim, Miss Durham përshkruan jetën e qytetarit gjithandej në Shqipëri, i cili ushtron një jetë shumë më ndryshe nga bashkatdhetari i tij fshatar. “Ai është zakonisht artizan i shkathët dhe punon në mënyrë industriale. Gati e tërë prodhimtaria e qëndistarisë së bukur nga ari e Ballkanit është vepër shqiptare. Kostumi madhështor i Oborrit të Malit të Zi ishte krijimtari e rrobaqepësve shqiptarë. Shumica e argjendarëve të Ballkanit, gjithashtu, janë shqiptarë apo me prejardhje shqiptare. Dhe, mjaft e çuditshme- siç thotë Miss Durham-shumica e formësimeve artistike që akoma bëhen nga ata u përngjajnë ornamenteve të gjetura në vαrreza parahistorike, sa që së bashku shkathtësia dhe stolia duket se janë trashëguar nga ilirët e lashtë. Ajo pastaj vazhdon duke pohuar se pastërtia shtëpiake e shqiptarit mund të jetë shembull për shumë të tjerë.
Kishat dhe xhamitë së bashku mund të gjenden në qytetet më të mëdha. Meqë turqit kishin pushtuαr Shqipërinë në fund të shekullit XV, shqiptarët vite me radhë kërkonin ndihmë nga Evropa e krishterë dhe posaçërisht nga Venediku. Askush nuk erdhi dhe në shekullin XVIII Islami filloi të përhapej në Shqipëri ashtu sikur edhe në trojet e tjera të Ballkanit. Por shqiptarët e vënë racën para religjionit dhe të krishterët me myslimanët u bashkuan të luf.tonin turqit për pavarësi.
As që është myslimani shqiptar fαnatik”. Në vijim Durham shkruan mbi martesat e përziera të shqiptarëve të krishterë dhe myslimanë përkundër urdhrave të klerikëve, se anëtarë të të dyja religjioneve mund të gjendeshin ndonjëherë në një familje. Shumë fise janë të përziera dhe të krishterët dhe myslimanët kanë të njëjtat zakone kombëtare të trashëguara nga lashtësitë: ora-shpirti që shkreptin si zjαrri natën; shtriga-që mund të zvogëlohet sa miza, që përbirohet nëpër vrimë çelësi dhe që thith gjα.kun e vik.tίmës së saj.
Ka fshatarë në Shqipëri të cilët mund të shërojnë sëmundje të caktuara dhe kirurgë shumë të shkathët, të cilët mund të bëjnë ope.racίone, sepse ata i kuptojnë trajtesat antiseptike. Vërtet, duket se kjo mënyrë praktikohej në Shqipëri para se të njihej në Angli. Sipas Nimanit, “përqëndrimi i Durham fokusohet në të dhënat relevante mbi gjuhën e shqiptarëve, me ç’rast, ndër të tjera, shkruan se gjuha shqipe flitet që nga fushat e Kosovës e deri te Gjiri i Artës, se është pa dγshim gjuha e ilirëve të lashtë – të folurit maqedonisht e Aleksandrit të Madh. Vetë Straboni (nga shek.I i kohës sonë) na tregonte se të dy popujt (ilirët dhe maqedonasit) flitnin të njëjtën gjuhë. Ndaj kësaj gjuhe shqiptari, qoftë i krishterë apo mysliman, ndjen krenari me ngazëllim dhe ngulmim që përmban diçka heroίke”
Në vijim Durham shkruan se serbët, grekët dhe turqit më kot u përpoqën ta shkatërronin gjuhën shqipe. Serbët dhe malazezët kanë aneksuar mijëra e mijëra shqiptarë dhe kurrë nuk u kanë lejuar të kenë një shkollë apo të shtypin një letër në gjuhën e tyre amtare. Durham shkruan: “meqë shqiptarët e krishterë të jugut i takojnë Kishës Ortodokse, një peshkop grek këtu madje njëherë kishte shkishëruar gjuhën shqipe dhe priftërinjtë thoshin se ishte e padobishme të lutej në shqip meqë Krishti nuk e kupton atë. Nga ana tjetër, turku e dënonte me pesëmbëdhjet vjet burgίm çdokënd i cili ligjëronte apo botonte në gjuhën shqipe të ndaluar.
Por shqiptari i patundshëm i botonte librat e tij jashtë vendit dhe i fuste brenda fshehurazi me vështirësi dhe rrezik. Shqiptari mësoi dhe mbeti shqiptar. Kur kishte mundësi ai i kryente studimet në Vjenë apo Paris. Shumë studentë u arsimuan në Robert College nga amerikanët”. Ndërkaq, kapitulli i dytë për Shqipërinë, është shkruar nga H.T. Montague Bell, editor i “The Near East” (Lindja e Afërt). Ai e titullon “Rritja e Shtetit Fëmigjetur të Evropës” artikullin e tij.
“Pasardhës të arianëve të parë ardhacakë dhe të ilirëve, trakasve apo epirotëve të kohëve klasike, shqiptarët janë raca më e vjetër në Evropën Juglindore. E njëjta ndarje e përcaktuar mirë, e cila e copëzoi vendin që moti mes mbretërive të Ilirisë dhe të Molosisë mund të gjendet sot në lumin Shkumbin (rruga Via Egnatia, arterie e madhe romake ndërmjet Lindjes dhe Perëndimit), duke i ndarë dy pjesët kryesore të popullatës. Por, përkundër dallimeve mes tyre në religjion, dialekt dhe institucione shoqërore, shqiptarët gjithmonë kanë mbajtur një racë – si veçanti të vetëdijes kombëtare dhe qartas janë dalluar nga racat e tjera të Gadishullit Ballkanik”. Në vijim Bell, shkruan mbi push.тimet e njëpasnjëshme të trojeve shqiptare dhe luf.tërave për liri. Pastaj parashtron fakte mbi vendin, pushtetin, tregtinë dhe industritë, komunikimet, religjionin dhe arsimimin, qytetet kryesore- të cilat kishin këtë numër të banorëve: Durrësi (5000), Shkodra (32.0000), Elbasani (13.000), Tirana (12.000), Gjirokastra (12.000), Korça (8.000), Vlora (6.500). Ad.Pe.
Shqiptarët raca më e vjetër në Europën Juglindore H.T. Montague Bell H.T. Montague Bell, ishte editor i “The Near East” (Lindja e Afërt). Nga tre faqet e shkruara prej tij ne vëllimin enciklopedik kemi shkeputur kete pasazh: “Pasardhës të arianëve të parë ardhacakë dhe të ilirëve, trakasve apo epirotëve të kohëve klasike, shqiptarët janë raca më e vjetër në Evropën Juglindore. E njëjta ndarje e përcaktuar mirë, e cila e copëzoi vendin që moti mes mbretërive të Ilirisë dhe të Molosisë mund të gjendet sot në lumin Shkumbin (rruga Via Egnatia, arterie e madhe romake ndërmjet Lindjes dhe Perëndimit), duke i ndarë dy pjesët kryesore të popullatës. Por, përkundër dallimeve mes tyre në religjion, dialekt dhe institucione shoqërore, shqiptarët gjithmonë kanë mbajtur një racë – si veçanti të vetëdijes kombëtare dhe qartas janë dalluar nga racat e tjera të Gadishullit Ballkanik”.
Shqiptarët, populli më i vjetër e i veçantë i Ballkanit Mary Edith Durham Gjithandej në gjysmën lindore të Gadishullit Ballkanik- në Bosnjë, Serbi, Mal të Zi dhe në Shqipëri- janë gjetur mbetje të një populli shumë të hershëm në var.reza parahistorike. Ata e punonin bronzin me shkathtësi dhe ishin ndër të parët në Evropë që punonin dhe përdornin hekurin. Origjina e tyre ka humbur në të kaluarën. Rreth vitit 600 para erës sonë ata u pushtuan dhe mbase u ndikuan gjerësisht nga keltët, nga veriu. Nga ky trung kelto – ilir ka prejardhejn shqiptari modern. Kështu, ai është banori më i vjetër i Gadishullit Ballkanik dhe fakti se ai ka mbijetuar pushtimin dhe sundimin e njëpasnjëshëm të romakëve, bullgarëve, serbëve e turqve dhe mbeti shqiptar, dëshmon mjaftueshëm ndjenjën e tij të fuqίshme kombëtare. Asnjë pushtues nuk ka pasur sukses në kredhjen e tij. Si rrjedhim, në mesin e shqiptarëve ende gjejmë gjurmë të disa kostumeve më të hershme evropiane.
Sikur malësorët skotlandezë, shqiptarët ishin popull fisnor. Këto fise në një kohë të hershme formuan dy grupe, nën princër të ndarë. Këto grupe akoma mund t’i përcaktojmë në Gegë të veriut dhe në Toskë të jugut. Ata janë një dhe i njëjti poull, flasin të njëjtën gjuhë shqipe. Gegët, ndërkaq, jetojnë në një tokë shumë më të αshpër dhe në kështjellat natyrore të maleve kanë ruajtur disa zakone të moçme se sa Toskët e jugut. Në malet veriore sistemi fisnor ende mbahet me të vetë, dhe përkundër shtypësve dhe pushtuesνe fisanakët sundonίn vetveten sipas ligjit dhe dokeve të lashta të pashkruara, të bartura nga një periudhë e largët dhe të administruar nga të vjetrit e fisit në këshillin solemn. Shqiptari i veriut ka shfaqur më tej këmbënguljen e tij të fuqίshme me ç’rast numri i madh i fisanakëve i ka mbetur besnik Kishës Romane Katolike.
Shqipëria ishte krishtëruar në një kohë shumë të hershme. Shkodra ishte Ipeshkvi e Patrikanës së Romës disa shekuj para se serbët dhe bullgarët paganë ishin konvertuar, dhe përkundër shtypjes së ushtruar ndaj tyre gjatë kohës kur Shqipëria e Veriut ksihte rënë nën dominimin serb në Mesjetë, Shqiptarët e Veriut janë në mesin e shumë pak popujve të Ballkanit, të cilët qëndrueshmërisht refuzuan t’i bashkoheshin Kishës Orthodokse Lindore.
Kishat dhe xhamitë së bashku mund të gjenden në qytetet më të mëdha. Meqë turqit kishin pushtuar Shqipërinë në fund të shekullit XV, shqiptarët vite me radhë kërkonin ndihmë nga Evropa e krishterë dhe posaçërisht nga Venediku. Askush nuk erdhi dhe në shekullin XVIII Islami filloi të përhapej në Shqipëri ashtu sikur edhe në trojet e tjera të Ballkanit. Por shqiptarët e vënë racën para religjionit dhe të krishterët me myslimanët u bashkuan të luf.tonin turqit për pavarësi. As që është myslimani shqiptar fαnatik. / KultPlus.com
Johannes Kepler (27 dhjetor te vitit 1571 Gjermani) ishte një astronom, matematikan, astrolog, filozof natyror dhe shkrimtar gjerman në muzikë. Ai është një figurë kyçe në Revolucionin Shkencor të shekullit të 17-të, më i njohur për ligjet e tij të lëvizjes planetare dhe librat e tij Astronomia nova, Harmonice Mundi, dhe Epitome Astronomiae Copernicanae. Këto vepra gjithashtu dhanë një nga themelet për teorinë e Njutonit të gravitetit universal.
Kepler ishte një mësues matematike në një shkollë seminari në Graz, ku ai u bë një bashkëpunëtor i princit Hans Ulrich von Eggenberg. Më vonë ai u bë asistent i astronomit Tycho Brahe në Pragë, dhe përfundimisht matematikan perandorak i Perandorit Rudolf II dhe dy pasardhësve të tij Matthias dhe Ferdinand II.
Ai gjithashtu dha matematikë në Linz dhe ishte këshilltar i gjeneralit Wallenstein. Për më tepër, ai bëri punë themelore në fushën e optikës, shpiku një version të përmirësuar të teleskopit përthyes (ose Keplerian) dhe u përmend në zbulimet teleskopike të Galileo Galileit të tij bashkëkohor. Ai ishte një anëtar korrespondues i Accademia dei Lincei në Romë.
Kepleri jetoi në një epokë kur nuk kishte dallim të qartë midis astronomisë dhe astrologjisë, por kishte një ndarje të fortë midis astronomisë (një degë e matematikës brenda arteve të lira) dhe fizikës (një degë e filozofisë natyrore).
Kepleri gjithashtu përfshiu argumente dhe arsyetime fetare në punën e tij, të motivuar nga bindja dhe besimi fetar se Zoti e kishte krijuar botën sipas një plani të kuptueshëm që është i arritshëm përmes dritës natyrore të arsyes. Kepler e përshkroi astronominë e tij të re si “fizikë qiellore”, si “një ekskursion në metafizikën e Aristotelit”, dhe si “një shtesë e On the Heavens të Aristotelit”, duke transformuar traditën e lashtë të kozmologjisë fizike duke e trajtuar astronominë si pjesë e një fizikë matematikore universale.
Ai vdiq më 15 nëntor 1630 në Regensburg të Gjermanisë/KultPlus.com
Etnografe dhe publiciste angleze, studiuese e popujve të Ballkanit dhe mike e shqiptarëve.
Në fund të shekullit të XIX , Edit Durham kaloi disa vite duke udhëtuar në Ballkan. Një nga vendet, të cilat ajo vizitoi ishte dhe Shqipëria. Ajo tregoi një interes të veçantë për kulturën e traditën shqiptare, si dhe duke u fokusuar në çështjen shqiptare. Ajo shkruajti disa libra rreth Ballkanit dhe për Shqipërinë, nga të cilët “High Albania” (Shqipëria e Epërme), ku paraqet mjaft të dhëna etnografike mbi Shqipërinë e asaj kohe.
Një nga veprat e saj është gjithashtu edhe “Brenga e Ballkanit”, ku na jep një pasqyrë të gjerë për Shqipërinë dhe shqiptarët, doket dhe zakonet e tyre.
Edit Durham mbrojti të drejtat dhe interesat e shqiptarëve, duke mbështetur pavarësinë e Shqipërisë, si dhe pranimin e saj në Lidhjen e Kombeve. / KultPlus.com
