Shfaqja “Antigonat” nga Erson Zymberi vjen premierë në Teatrin “Hadi Shehu”

Shfaqja “Antigonat” me regji të Erson Zymberit po vjen premierë në Pallatin e kulturës – Galeria e qytetit, në Gjakovë si një lexim i ri, ndoshta edhe arbitrar, i një rrëfimi mirë të njohur, të dëgjuar e parë shpesh edhe në skenë, përcjell KultPlus.

“Në një shkrirje të qëllimshme të dy dramave (të Sofokliut dhe Jean Anouilh), ne kemi krijuar një lëndë skenike të re, më të dendur, e të cilën e kemi plotësuar e qëndisur “me pak dhimbje të freskët – sa për të dëshmuar sërish e sërish, se fatet njerëzore përsëriten, ashtu siç përsëriten edhe dramat e tragjeditë njerëzore. Por mbi të gjitha, me këtë shfaqje, ne duam të tërheqim vëmendjen tek patriarkati, jo më vetëm si shtypës dhe si pengues i prosperitetit e zhvillimit shoqëror, por edhe si formë e shtypjes së njërës prej ndjenjave më sublime: domosdoshmërisë së njeriut për të kujtuar e për të mbajtur mend”, thuhet në njoftim.

‘Antigonat’ janë nënat, gratë e motrat tona të cilat me kurajo e vendosmëri e sfidojnë harresën, e sfidojnë arrogancën dhe përbuzjen shoqërore. Ato janë gra në zemrat e cilave gjenden muzetë e dhimbjes më të madhe njerëzore. Kur mbamendja jonë mund ta harroj pamjen e tmerrit, të mizorive, të dhimbjes e trishtimit, atë do të mund ta gjejmë sërish në sytë e zemrat e këtyre grave.

Shfaqja vjen premierë me datën 27 mars, e që ngjizë dy data, dy ditë, dy kujtime, njërën atë të ditës botërore të teatrit dhe tjetrën, ditën e zezë e të kobshme të familjes Qerkezi, ku zonjës Ferdonije Qerkezi, më 27 mars 1999, i është marrë burri dhe katër djemtë e saj. Të dy këto data, të cilat njashtu si dy maskat e teatrit shpalosin dhimbjen njerëzore dhe misionin e teatrit si platformë e medium i gjallë, i drejtpërdrejtë e i vërtetë, na bëjnë ndërtues’ e përgjegjës artistik dhe jo vetëm.

Në këtë shfaqje luajnë aktorët: Vlora Dervishi, Bujar Ahmeti, Vlera Pylla, Besfort Berberi, Myrvete Kurtishi, Edmond Hafizademi, Arbies Komoni, Altina Kusari.

Pas premierës së 27 marsit në Pallatin e kulturës – Galeria e qytetit, “Antigonat” pason edhe me dy premiera të tjera më datë 28 dhe 29 mars duke filluar nga ora 20:00. / KultPlus.com

Erson Zymberi shpërblehet me çmimin “Regjia më e mirë” në Festivalin e Dramës Shqipe ‘Talia e Flakës’

Në edicionin e 32-të të Festivalit të Dramës Shqipe “Talia e Flakës”, Erson Zymberi është vlerësuar me çmimin “Regjia më e mirë”, përcjell KultPlus.

Ai është vlerësuar me këtë çmim për regjinë e shfaqjes “Burrnesha”.

Shfaqja është prodhim i Qendrës Multimedia. / KultPlus.com

Erson Zymberi zgjedhet drejtor i përgjithshëm i Teatrit të Gjilanit

Erson Zymberi zgjedhet drejtor i përgjithshëm i Teatrit tē Qytetit tē Gjilanit.

Këshilli Drejtues i Teatrit të Qytetit të Gjilanit, pasi ka zhvilluar procedurat e parapara ligjore, përfshirë intervistimin me shkrim dhe me gojë, ka zgjedhur drejtorin e Përgjithshëm të Teatrit të Qytetit të Gjilanit.

Drejtor i ri i Teatrit të Qytetit të Gjilanit, është zgjedhur me mandat të plotë katërvjeçar.

Zymberi ishte drejtor edhe mandatin e kaluar në Teatrin e Gjilanit. /KultPlus.com

Një shfaqje nga Kosova dhe një tjetër nga Serbia jepen sot në kuadër të festivalit FemArt

Në ditën e gjashtë të Festivalit FemArt do të ketë një shfaqje teatrale nga Kosova dhe një performancënga Serbia, shkruan KultPlus.

Shfaqja teatrore “Burrneshat” me autor, Jeton Neziraj dhe regji të Erson Zymberit shfaqet sonte në Teatrin ODA nga ora 20:00, ndërsa performanca “25 gota verë” me tekst dhe koncept të Dijana Miloševic shfaqet në Shtëpinë e Kulturës, Gustericë (Graçanicë) nga ora 20:00.

Gjithashtu, artistja Valentina Medda vazhdon me aktivitetin e mbyllur për publikun.

Ndërkaq, këtu mund të shihni orarin e plotë për ditët e tjera të festivalit “FemArt”. /KultPlus.com

“Burrnesha”, një dramaturgji e ashpër e cila sulmon paragjykimin

Era Berisha

Ishte vjeshta e vitit 1995 kur personazhi kryesor Sose vendos të sakrifikojë veten e saj për të ndryshuar përgjithmonë rrugëtimin jetësor. Pas një vendimi të pakthyeshëm, Sose shndërrohet në një burrneshë e cila në çdo moment do të përballet me konceptin e lirisë dhe ajo do të ngërthehet përbrenda vorbullës së të qenurit një ‘burrë’ që përfiton disa nga privilegjet të cilat i gëzojnë vetëm ata. Në një dimension jashtëzakonisht të thellë që nuk është parë asnjëherë më parë, mbrëmë u shpalos premiera e shfaqjes “Burrnesha” nga regjisori Erson Zymberi, shkruan KultPlus.

Gjithçka nisi kur një numër i madh i të pranishmëve shkelën brenda skenës së Teatrit ‘Oda’ që dukshëm kishte ndërruar formë. Me një koncept ndryshe nga e zakonshmja, publiku pati rastin të shijojë shfaqjen në dy anë me ç’rast qysh në fillim shfaqja po sillte copëza kreativiteti. I ndarë në dy anë, publiku u mirëprit me një tym që kishte kapluar vendin në masë të duhur dhe po tregonte për një mjedis kulturor i cili i ngjasonte një të huaji.

Fotografia: Agon Ahmeti

Nën dritat e fikura të skenës dolën aktorët: Semira Latifi, Tringa Hasani dhe Kushtrim Qerimi, të cilët me lojën e tyre të mrekullueshme portretizuan realitetin e vërtetë të fenomenit të burrneshave, gra shqiptare të cilat për të mbrojtur nderin e familjes detyrohen të jetojnë si burra, duke hequr dorë përgjithmonë nga jeta e të qënurit një grua.

“Burrnesha” përplasi para të pranishmëve thelbin intim të personazhit kryesor, Sose që vjen nën aktrimin e pakrahasueshëm të Tringa Hasanit. Në veriun e Shqipërisë, njëra nga pak burrneshat e mbetura apo ndryshe të ashtuquajtura ‘virgjëreshat e Shqipërisë’, Sose, takohet me antropologen angleze, Edith (Semira Latifi) dhe të dyja udhëtojnë për në Londër për t’iu shpalosur studentëve në një universitet, dukurinë e burrneshës dhe procesin e shndërrimit të saj. Por gjatë kësaj vizite, gjërat duken se nuk po shkojnë dhe aq mirë për Sosen. Papritmas ajo e gjen veten brenda një performance queer që po përgatitet nga Julian që është një drag-queen e njohur e Londrës dhe ajo nëpërmjet historisë të Sose-s bën çmos që të sjell diçka të paparë më herët në Teatrin Soho të Londrës, në mënyrë që mos të humbasë punën e saj.

‘Julian’ që vjen nën interpretimin e mahnitshëm të aktorit Kushtrim Qerimi, vazhdimisht thumbon dhe ironizon me faktin që Sose nuk është një grua reale. Ajo para fytyrës së Sose-s i flet për një jetë të cilën ajo do të duhej ta kishte bërë qysh herët duke e shtyrë atë të përballet me kulturën e huaj të Londrës. Sose, e tronditur nga takimi me këtë kulturë, nis të shtrojë e rishtrojë pyetje ndaj vetvetes dhe shtyn që ajo të kuptojë diçka tjetër. Ajo kupton se koncepti i lirisë në fakt është një mos-liri në një shoqëri të ndërtuar mbi vlera të ndryshme, ndërsa në Shqipëri, nga mungesa e të drejtës së lirisë, gruaja detyrohet të shndërrohet në një burrë për të fituar lirinë e saj.

Një lloj intimiteti mes Sose-s dhe antropologes Edith që vjen nën një format tejet interesant dhe eksperimental, ku ofshamat dhe epshi bëhen bashkë në një lloj situate ku Sose tregon se burrëria e saj në fakt nuk është dhe aq fisnike dhe aq krenare sa pretendon të jetë. E kjo më së miri vërehet edhe atëherë kur në secilin muaj, Sose tradhton vetveten e saj për shkak të menstruacioneve. Andaj, monologu i aktores Tringa Hasani rreth kësaj çështjeje zgjoi admirimin dhe befasinë në publik. Interpretimi i atij niveli artistik u fut thellë brenda ndjenjave të secilit të pranishëm mbrëmë dhe dëshmoi edhe një herë se janë detajet ato të cilat krijojnë një shfaqje e cila do mbetet gjatë në kujtesën e secilit.

Ndërkaq, pa skenografinë nga Bekim Korça, muzikën nga Trimor Dhomi, koreografinë nga Gjergj Prevazi, kostumet nga Yllka Brada si dhe dritat nga Mursel Bekteshi, kjo shfaqje nuk do të kishte magjinë që e solli mbrëmë. Një magji që zbriti në Teatrin ‘Oda’ e që do të vazhdojë të mbetet e atillë.

Shfaqja “Burrnesha” me autor Jeton Neziraj shpalosi fenomenin e burrneshës që në fakt është shfrytëzuar dhe përdorur jashtëzakonisht shumë nga mediat ndërkombëtare e që është konsideruar si një ekspozim jo-përfitues që portretizon dukshëm shoqërinë patriarkale.

Për të treguar më shumë rreth shfaqjes dhe vështirësive të realizmit, për KultPlus foli regjisori Erson Zymberi.

“Ka qenë një proces intensiv i provave jo vetëm me aktorët por edhe me ekipin tjetër kreativ të shfaqjes. Në këtë proces, përveç idesë përmbajtjesore të konfigurimit të teatrit Oda si hapësirë, ideja e krijimit të shou-it ka qenë ajo që kemi dashur të trajtojmë sepse kjo vëmendje mediale që shpeshherë iu është dhënë personazheve të caktuara, në rastin tonë kemi fenomenin e burrneshave, ka qenë më shumë trivial e sipërfaqësorë sesa shpalosja e anës së brendshme të tyre”, shpalos Zymberi.

Sipas tij, ajo që është trajtuar është fakti që fenomeni i burrneshave vjen në një kohë kur sot debati mbi ligjin e martesave me gjininë e njëjtë është shumë aktual në Kosovë. Andaj, ai shpreson që përmes shfaqjes të nxitet ky debat sepse teatri konsiderohet ajo platformë ku duhet të ngritët zëri për çështje të kësaj natyre.

“Ka qenë pikërisht njëri prej monologëve të Burrneshës, në të cilën ajo flet për tradhtinë e saj sepse në një odë të burrave, në një shoqëri patriarkale, kur asaj i vinë menstruacionet, ‘burrëria’ e saj e tradhton. Kjo më ka lënë përshtypje shumë të veçantë se si dramaturgu Neziraj e ka shkruar në këtë nivel dhe është marrë me një detaj i cili më vonë bëhet shumë interesant”, thotë Zymberi.

Ndërsa, aktorja Tringa Hasani për KultPlus shpalosi vështirësitë për të portretizuar rolin e burrneshës.

“Për mua nuk ka qenë fare i lehtë ky rol, në fillim kur e mora ta lexojë tekstin nuk kam besuar që mund t’ia dalë, por gjatë procesit me ndihmën e regjisorit dhe kolegëve arrita dhe sot jam ndjerë tepër mirë ngase e kam dhënë maksimumin tim. Ishte një energji shumë e mirë sonte dhe shpresoj se atë çfarë kam përçuar unë, publikut t’i ketë pëlqyer”, thotë Hasani.

Sipas saj, roli i Burrneshës është një rol shumë i vështirë sepse përderisa një femër vendos për të sakrifikuar vetën e për t’u shndërruar në burrneshë vetëm se në shtëpi janë katër motra dhe duhej të mbrohej nderi i shtëpisë, kjo tregon se sa e vështirë e po aq e dhimbshme ka qenë kjo dukuri.

Fotografia: Agon Ahmeti

Po ashtu, regjisori Fadil Hysaj për KultPlus në aspektin profesional tregoi rreth përshtypjeve të tij për këtë shfaqje.

“Shfaqje e cila me të vërtetë të bën të mendosh shumë për një problem që realisht nuk është trajtuar asnjëherë në një dimension kaq të thellë. Ka spektër antropologjik, psiko-analitik, sarkazëm, ironi, dramë, elemente tragjike dhe ka një ‘shou’ botërorë për një zonë të braktisur në Evropë. Pra, ka shumë dimensione që janë harmonizuar shumë bukur në shfaqje me një lojë të jashtëzakonshme të aktorëve dhe me një regjisor që është shumë mirë i komponuar me një dramaturgji cinike të Jeton Nezirajt, i cili me shumë sukses i drejton temat delikate”, thotë Hysaj.

Sipas tij, dramaturgjia e Nezirajt është një proces çlirimi nga makthet teknologjike, kulturore dhe konfrotues.

“Paragjykimet e paraqitura në shfaqje janë të shtresuara me shekuj dhe të ndërtuara nga miqtë e shqiptarëve që kryesisht portretizojnë kulturën arkaike që ka mbetur diku në bisht të Evropës. Por, ky lloj trajtimi sikur në të gjitha dramat e Jetonit, është një dramaturgji e ashpër e cila sulmon paragjykimin, skemën dhe gënjeshtrën institucionale, çfarëdo tematike qoftë ajo. Në vitet e 90-ta është punuar shumë në temën e burrneshave për t’i paraqitur diku atje në Shqipëri dhe është një ‘Afrikë e vogël’ ku femrat nuk kanë të drejta dhe për të fituar lirinë e tyre detyrohen të kthehen në mashkull. Këto propaganda të cilat kanë pasur një sistem janë bërë tema botërore”, shpalos ai.

Për Hysajn, artistët shqiptar janë shndërruar në instrumente për të bërë diçka që është realisht shumë kundër efektit, gjë kjo që ka dëmtuar shumë në aspektin kulturor.

“Ka femra që ndihen meshkuj, njashtu qysh ka meshkuj që ndihen femra. Sot, Kushtetua e Kosovës e lejon diçka të tillë qysh e lejon civilizimi bashkëkohor-perëndimor. Ata që duan të bëhen meshkuj, kanë të drejtë për të kaluar në proces biologjik të ndërrimit të gjinisë. Pra, diçka e tillë që sot shtetet demokratike insistojnë për të ndërtuar si të drejtë e njeriut, në traditën shqiptare ka ekzistuar si e drejtë shumë moti.”

Gjithashtu, për të treguar rreth sfidës së të luajturit rolin e Sose-s, për KultPlus foli aktorja Aurita Agushi.

Sipas saj, rolin e Burrneshës sonte Tringa e solli në mënyrë shumë të mirë. Si aktore, ajo i ka shtyrë limitet e saj përtej dhe e pashë një transformim të saj tejet të bukur.

“E pashë një punë të jashtëzakonshme të regjisorit dhe të aktorëve si dhe komplet ekipit. Tek ne në Kosovë nuk është se ka pas shumë burrnesha por kjo dukuri shfaqet më shumë në Malësinë e Shqipërisë dhe është shumë më e vështirë për ne kur e marrim për ta kuptuar dhe inskenuar si dukuri, sado që jemi të njoftuar me të. Është shumë sfiduese për regjisorin dhe aktorët për të trajtuar këtë dukuri, por ata e sollën në një dimension tjetër dhe ndryshe nga ajo që jemi mësuar ta shohim nëpër dokumentare apo filma”, thotë Agushi.

Ky është produksioni i parë në gjuhën shqipe i kësaj drame. Më herët ajo është vënë në skenë në gjermanisht, në Zvicër, si një bashkëprodhim i: Forever Productions, Schlachthaus Theater Bern, Theater Winkelwiese Zürich, Kleintheater Luzern dhe Kellertheater Winterthur.

Reprizat e shfaqjes “Burrnesha” vinë me datë 11 maj dhe 12 maj duke filluar nga ora 20:00 në Teatrin Oda. / KultPlus.com

Fotografia: Agon Ahmeti

Shfaqja “Burrnesha” vjen premierë në Prishtinë

Qendra Multimedia sjellë në Teatrin Oda në Prishtinë, premierën e re të shfaqjes “Burrnesha”, regjinë e së cilës e ka bërë Erson Zymberi. E shkruar nga Jeton Neziraj, në shfaqje luajnë aktorët: Tringa Hasani, Semira Latifi dhe Kushtrim Qerimi.

Rreth shfaqjes

Burrneshat janë gra shqiptare që vendosin të jetojnë si burra. Mbas një vendimi të pakthyeshëm, ato heqin dorë nga seksi dhe nga jeta e tyre si gra dhe fillojnë të jetojnë si burra, duke përfituar kështu disa nga privilegjet që në ato anë i gëzojnë vetëm meshkujt.
Perspektiva perëndimore e hulumtimit të fenomenit të burrneshave të përbetuara shqiptare ka qenë kryesisht ekzotike, pra, një shikim i “botës së civilizuar” ndaj asaj “të pacivilizuar”. Ka pasur poashtu njëlloj eksploatimi të llojit të vet që i është bërë këtij fenomeni dhe i cili është shfrytëzuar dhe përdorur nga të gjithë, veçanërisht nga mediat ndërkombëtare por edhe nga hulumtuesit e fushave të antropologjisë, sociologjisë, etnografisë e kështu me radhë. Një lloj intimiteti që këtyre burrneshave u ka garantuar akti i të kthyerit në burrneshë, krejt përnjëherë u është ekspozuar mediave dhe publikut, ekspozim i cili nuk u ka sjellë ndonjë përfitim burrneshave, përkundrazi, në shumë raste ato janë portretuar në dritën e primitivizmit dhe si ‘relikte’ të një shoqërie skajshmërish patriarkale. Por për shumë nga këto gra, të vishesh si burrë dhe të bëhesh burrneshë ka qenë një akt emancipues. Ato e lidhin këtë akt me idenë e “lirisë”. Dave King e ka quajtur këtë fenomen si “migrim gjinor”, duke e krahasuar me migrimin gjeografik.

Në shfaqjen “Burrnesha”, antropologia angleze Edith, pas vizitës në veriun e Shqipërisë, takohet me Sose-n, njërën nga pak burrneshat e mbetura shqiptare. Të dyja, pastaj udhëtojnë në Londër, në një seri të prezentimeve publike në London University. Gjatë kësaj vizite, Sose bëhet pjesë e një queer performance që është duke u përgatitur nga Julian, që është një drag-queen e njohur e Londrës. Për Sose,-n takimi me një kulturë kaq të huaj bëhet çështje ekzistenciale.

“Burrnesha” trajton fenomenin e burrneshave, nën dritën edhe të debatit të tanishëm mbi cështjet gjinore, si dhe adreson konceptin e lirisë, respektivisht mos-lirisë në shoqëritë me vlera, koncepte e konstrukte të ndryshme shoqnore.

Premiera e shfaqjes vjen më datë 10 maj, nga ora 20:00.

Reprizat e radhës janë paraparë për datat 11 dhe 12 maj, po në teatrin Oda në Prishtinë. Skenografinë e shfaqjes e ka realizuar Bekim Korça, muzikën Trimor Dhomi, koreografinë Gjergj Prevazi, kostumet Yllka Brada, menaxhere e produksionit është Aurela Kadriu, dritat I ka realizuar Mursel Bekteshi, mbështetja teknike vjen nga Pajtim Krasniqi e Bujar Bekteshi, video nga Ilir Gjocaj, kurse assistente kostumografe është Flaka Rrustemi.

Ky është produksioni i parë në gjuhën shqipe i kësaj drame. Më herët ajo është vënë në skenë në gjermanisht, në Zvicër, si një bashkëprodhim i forever productions, Schlachthaus Theater Bern, Theater Ëinkelëiese Zürich, Kleintheater Luzern dhe Kellertheater Winterthur./ KultPlus.com

‘Bub Rrenci’ do bëjë trajtimin e çështjeve dhe problemeve kulturore nga vendi

Artistët Bekim Korça dhe Erson Zymberi kanë krijuar një strip të quajtur “Bub Rrenci” në prag të festave të fundvitit, shkruan KultPlus.

Bub Rrenci do të vazhdojë të prodhohet në baza javore duke sjellur e trajtuar qështje e probleme kulturore nga vendi.

“Përkundër klithjes së tij dhe reagimit publik se ka hequr dorë nga pija, kësaj radhe, në vigjilje të vitit të ri, ai nuk mundi ti rezistojë tundimit të pijes”, thuhet në njoftim

Në fund ata kanë njoftuar se së shpejti do të jepet edhe festivali i dramës shqipe. /KultPlus.com

Simbolika e thellë brenda komedisë muzikore të Zymberit, shpaloset realiteti i shoqërisë kosovare

Era Berisha

Përgjatë 61 minutave dhe 37 sekondave të cilat shpalosin një gërshetim inspirimi nga “Këngëtarja tullace” e Eugene Ionescos dhe nga tregimi  “Elefanti zhduket” i Haruki Murakamit, me ç’rast ngjallën historinë e Bob Vatsonit, një magjistar i cili fshehtazi vë një hije mbi realitetin e shoqërisë tonë, shkruan KultPlus.

Komedia muzikore “Bob Vatsoni bie nga kati i nëntë por nuk vdes plotësisht” rrëfen historinë e ri përsëritshme të Bob Vatson, magjistarit, të cilit Ministria e Punëve të Kota ia ngarkon një detyrë fisnike. Ai përgjatë shfaqjes e kryen me ‘nder’ detyrën e tij patriotike duke shpëtuar qytetin nga kaosi dhe anarkia.

Përgjatë këtij shpëtimi, nuk mungojnë dëmet e ‘vogla’ materiale të cilat tashmë janë të njohura për publikun, e të cilat mbeten ‘gjëra’ të parëndësishme që ndodhin por që faji nuk vihet mbi Bob Vatsonin, për të cilin gjatë tërë kohës flitet skenikisht me kode dhe shifra të cilat portretizojnë shoqërinë kosovare.

Në skenën e teatrit Dodona kishin zënë vend dritat e kuqe dhe të kaltërta të cilat vinin në pah elementin kryesor të skenografisë siç është edhe koncepti i shkronjave. Shkronjat të cilat herë formonin hamendësime të ndryshme, në fund gjetën fundin e tyre në emrin ‘Amerikë’ duke ndërtuar kështu fjalët kyçe të cilat përsëriteshin disa herë në asociacione dhe forma të cilat gjatë zhvillimit ato merrnin kuptimin e tyre.

Kështu krejt në fund, reagimet e publikut qofshin ato buzëqeshjet apo të qeshura të ndjera, nuk munguan përgjatë shfaqjes e cila shfaqi një gjallërim nga aktorët të cilët arritën një punë mjaft të mrekullueshme duke pasur parasysh inkuadrimin e instrumenteve muzikore që gjatë tërë kohës përcollën melodi dhe tinguj të interpretuara mahnitshëm.

Ndërsa, për të folur më shumë rreth idesë për të realizuar këtë shfaqje, për KultPlus foli regjisori Erson Zymberi.

“Ideja për të realizuar shfaqjen ka qenë ide e imja e kamotshme që një tekst të autorit Ionescos, në skenën e famshme të çiftit Smith, ku ata përsërisin vazhdimisht idenë e Bob Vatsonit, unë morra ato dy faqe dhe ndërtova një ide me ish profesorin Bekim Lumi, për të cilin edhe ia kushtoj këtë shfaqje me të gjithë qenien time dhe me gjithë shpirtin tim sepse kjo është një meritë e tij”, thotë Zymberi.

Sipas tij, kjo ide është konkretizuar më pastaj nga njëri ndër dramaturgët më të mëdhenj që Kosova ka, Jeton Neziraj, me të cilën janë shqyrtuar edhe në një tregim tjetër fantastik të Haruk Murakamit. Prandaj, shfaqja e inspiruar në këto dy vepra ka arritur të formësohet pas shumë bisedimeve të gjata, ndërtimeve dhe motiveve të ideve të cilat regjisori ka dashur ti ngjallë.

“Provat kanë zgjatur 45 ditë me një intensivitet të lartë por që procesi është ndërprerë njëherë për shkak të virusit ku njëri nga aktorët ka qenë i prekur me virus dhe është dashur që provat të ndërprehen dhe të rifillojnë përsëri”, tregon Zymberi për KultPlus.

Kurse dramaturgu që ka arritur ti transkeptojë idetë e regjisorit në skenë, Jeton Neziraj për KultPlus ka shpalosur se si ai është bashkangjitur këtij projekti.

“Ersoni më ka ftuar t’i bashkangjitem projektit si dramaturg, pas bashkëpunimit të suksesshëm që patëm me shfaqjen ‘Të vdekurit mbajnë zi për atdheun’. Ideja fillestare ishte që shfaqja të punohej mbi një skenë të dramës ‘Këngëtarja tullace’ e Joneskos, por, procesi na dërgoi në ‘ujëra të tjerë’”, tregon Neziraj.

Sipas tij, regjisori punon jashtëzakonisht mirë dhe qasjet e tija regjisoriale janë shumë autoriale, me zgjidhje skenike të qarta dhe origjinale. Dhe kjo është parë edhe mbrëmë në shfaqje, ku dramaturgu ka dalur me përshtypje shumë të mira.

Gjithashtu, për të folur rreth pjesëmarrjes së tij në rolin e një magjistari të shpikur që thirret për të rregulluar diçka që ai nuk e rregullon, për KultPlus foli Ernest Zymberi.

“Ka kohë që nuk kisha punuar me të dhe më kishte marrë malli për ta parë atë më shpesh sepse profesionet tona edhe pse të njëjta, na ndajnë shpesh nëpër projekte. Por, është gjithmonë kënaqësi për të punuar me të i cili ka një karizëm dhe koncept pak më të veçantë duke mos hasur në monotonitet”, tregon Zymberi.

Sipas tij, edhe pse ata kanë punuar me një kompozitore të jashtëzakonshme që ka përvojë në teatër në Ballkan, për aktorin ka qenë e vështirë inkuadrimi i instrumenteve muzikore sepse ai shprehet se nuk ka ndonjë talent kush e di se çka, por që ai i ka shërbyer shfaqjes me të gjitha instrumentet.

Shfaqja ‘’Bob Vatsoni bie nga kati i nëntë por nuk vdes plotësisht’’, është mbështetur nga Komuna e Prishtinës. / KultPlus.com

‘Të vdekurit mbajnë zi për atdheun’, fitues i pesë çmimeve në Festivalin ‘Talia e Flakës’

Pas premierës së suksesshme të shfaqjes “Të vdekurit mbajnë zi për atdheun”, me tekst të Beqir Musliut dhe regji të Erson Zymberit, produksion ky i Teatrit Kombëtar të Kosovës, sonte në kuadër të festivalit “Talia e flakës”, në Gjilan, është shpërblyer me pesë çmime:

-Shfaqja më e mirë e festivalit: “Të vdekurit mbajnë zi për atdheun”, prodhim i Teatrit Kombëtar të Kosovës;

-Drama më e mirë: “Të vdekurit mbajnë zi për atdheun” nga shkrimtari Beqir Musliu, prodhim i TKK-së, nga përmbledhja e tij me 4 drama “Shtrigani i Gjel-Hanit”;

-Regjia më e mirë: Erson Zymberi, për regjinë e shfaqjes “Të vdekurit mbajnë zi për atdheun”, prodhim i TKK-së;

-Aktorja më e mirë e festivalit: Arta Selimi për rolin e saj në shfaqjen “Të vdekurit mbajnë zi për atdheun”, prodhim i TKK-së;

-Skenografia më e mirë: Bekim Korça për shfaqjet: “Të vdekurit mbajnë zi për atdheun”.

Juria e Festivalit të Dramës Shqipe “Talia e Flakës 2021”, i cili këtë vit shënoi 30 vjetorin e themelimit, ishte në përbërje: Shkëlzen Berisha, regjisor, Albana Muja, dramaturge dhe Alban Shahiqi, aktor.

“Talia e flakës” është ndër festivalet e vetme të dramës kombëtare. / KultPlus.com

‘Të vdekurit mbajnë zi për atdheun’, si revoltë për mizoritë nëpër të cilat ka kaluar vendi jonë nëpër shekuj

Xhemile Hysenaj

Teatri Kombëtar i Kosovës, me një lojë të mahnitshme nga aktorët, mirëpriti një udhëtim teatror nëpër dramat e shkrimtarit të njohur, Beqir Musliu. Me motive të përmbledhura në katër dramat e tij, iu dha jehona një bote të shkuar kohë më parë, ku kalorës me kuaj prej druri kalëruan nëpër mite, legjenda e trauma tonat, shkruan KultPlus.

Nën regjinë e Erson Zymberit, para publikut u paraqit përmbledhja e Musliut me katër drama, teatrologjia ‘Shtrigani i Gjel-Hanit’.

Shtriga, kalorës të vdekur, zana mali, dasmorë, mbretër gjakatarë e shumë të tjerë, jehuan në skenën e teatrit. Aktorët si: Shengyl Ismaili, Ermal Sadiku, Majlinda Kasumoviq, Afrim Muçaj, Semira Latifi, Arta Selimi e Shpetim Kastrati, me një performancë përtej të jashtëzakonshmes, i dhanë frymë të paparë personazheve të dramave të Musliut. Tradita që vinte me të shkuarën dhe modernia që vinte me të tashmen, fuqishëm fliste për mizoritë nëpër të cilat ka kapërcyer populli jonë ndër vite.

I gjithë procesi i përgatitjes së shfaqjes ‘Të vdekurit mbajnë zi për atdheun’ zgjati për pothuajse 35 ditë të plota. Ndërkaq, Zymberi për KultPlus theksoi se ndjehet jashtëzakonisht mirë për punën e realizuar me të gjithë bashkëpunëtorët e kësaj shfaqjeje, si Jeton Nezirajn, Irena Popovic, Gjergj Prevazin, Bekim Korçën dhe Yllka Bradën.

‘Kjo ka qenë një ëndërr e imja e kamotshme si regjisor, që tekstin e Beqir Musliut ta realizoj në teatër, e ku më mirë se në Teatrin Kombëtar me një kast të mrekullueshme të aktorëve dhe me kushte fenomenale. Ndjehem shumë i kënaqur dhe i plotësuar artistikisht’, është shprehur tutje Zymberi për KultPlus.

Shfaqja që përfundoi me duartrokitje e brohoritje që zgjatën për minuta të tërë, nuk kishte si të mos emociononte ata për të cilët edhe u dhanë të gjitha ato brohoritje.

‘Zakonisht me kolegë kaloj mirë, por kësaj radhe jemi marrë vesh shumë mirë me ta, ndoshta edhe nga energjia e regjisorit, ishte asisoj që gjatë gjithë kohës na ka trajtuar mirë. Mendoj se kemi bërë gjëra të bukura bashkë, duke e përcjellur kështu edhe tek publiku, pasi vërehej se ata e pranuan mjaft mirë shfaqjen’, ka potencuar Shpëtim Kastrati për KultPlus.

Ndërkaq, në anën tjetër, Shengyl Ismaili pas pothuajse një pauze dy vjeçare nga teatri, këtë vit u rikthye fuqishëm në skenë, duke dhënë një performancë që veç sa e forcoi artin e saj skenik.

‘Jam ndjerë shumë mirë, besoj që kemi arritur suksesin tonë. E adhuroj teatrin, teatri është vendi i vetëm që më bën të ndihem kjo që jam’, ka deklaruar Ismaili për KultPlus.

Tutje, regjisori për KultPlus ka treguar se kjo shfaqje do të jetë pjesë e reportuarit për një kohë të gjatë.

‘Të vdekurit mbajnë zi për atdheun’, një shfaqje që emocionoi gjithë publikun, erdhi si një revoltë, si një thirrje për mizorinë nëpër të cilën vendi jonë ka kaluar për shekuj të tërë. Një shfaqje kjo që nuk duhet humbur në asnjë mënyrë, një kastë e mrekullueshme aktorësh nën regjinë e Zymberit, rrëmbeu zemrat e secilit individ që ndodhej në publik e të cilët bashkëjetuan në secilën ngjarje që zuri vend në skenën e Teatrit Kombëtar. / KultPlus.com

Artistët nisin fushatën ‘Teatrot të hapen tani’, Mehmeti: Jemi mësu në parlament me pasë teatër, ata vetë i sjellin këto vendime e nuk i zbatojnë

Xhemile Hysenaj dhe Suada Qorraj

Pesëmbëdhjetë marsi i këtij viti shënoi mbylljen e gjithçkaje, e gjithë bota tashmë po qëndronte brenda një guaske. Por, qëndrimi brenda kësaj guaske nuk zgjati shumë, ngase botës i duhej normalizimi. E kështu filloi hapja e ngadalshme e pothuajse secilës derë që dha punë, argëtim e dituri, por e mbetur nën hije, me derën e mbyllur tash e shtatë muaj, janë aktivitetet kulturore. Në muret e sallat e teatrove e të kinemave mungon publiku, duartrokitjet e ngazëllimi i përhershëm që zakonisht përçohej në hapësira e këtyre ambienteve kulturore shkruan KultPlus.

Institucionet kulturore premtuan se teatrot do të hapen në fillim të qershorit, mirëpo, siç tashmë nuk konsiderohet çudi shkelja e premtimeve nga institucionet tona edhe ky premtim dështoi të mbahej. Kjo gjë bëri që para disa ditëve, komuniteti i artistëve të nisë një peticion për hapjen e teatrove, por që nuk duket të ketë pasur efektin e merituar tek krerët e institucioneve përkatëse, kështu, artistët filluan me hapin tjetër, që ishte një protestë virtuale e që me shumë gjase nuk do të mbarojë me kaq.

Poashtu, me 29 korrik të këtij viti është marrur vendimi për ndalimin e të gjitha aktiviteve kulturore, vendim ky që tash e sa kohë nuk është duke u përfillur. Deri tash janë mbajtur promovime, ditë të trashëgimisë, ekspozita e shumë të tjera aktivitete që prezent kanë pasur shumë njerëz, duke rënë në kundërshtim me masat AntiCovid.

Bëhet fjalë për fushatën ‘Teatrot të hapen tani’, nismëtar i së cilës ishte regjisori dhe Drejtori i Teatrit të Gjilanit, Erson Zymberi. KultPlus kontaktoi me Zymberin i cili u shpreh i mllefosur dhe i shqetësuar në lidhje me moshapjen e teatrove, duke e konsideruar si të pakuptimtë dhe dëshpërues faktin që akoma qëndrojnë të mbyllur. Sipas tij, teatrot do të mund të kontrollonin shumë lehtë numrin e spektatorëve përmes shitjes së biletave dhe distancës në mes të ulësëve. ‘Gjendja, mbyllja dhe kufizimi nëpër të cilën kemi kaluar si shoqëri gjatë pandemisë, mendoj që ka nevojë shumë për një infuzion artistik e bashkë me këtë edhe skena kulturore ka nevojë për të kaluar këtë gjendje pothuajse të një kollapsi kulturor. Gjendja, mbyllja dhe kufizimi nëpër të cilën kemi kaluar si shoqëri gjatë pandemisë, mendoj që ka nevojë shumë për një infuzion artistik e bashkë me këtë edhe skena kulturore ka nevojë për të kaluar këtë gjendje pothuajse të një kollapsi kulturor’, potencon Zymberi për KultPlus.

Ndër të tjera, Zymberi shprehet se komuniteti artistik është i gatshëm të bashkëpunoj edhe me organet gjegjëse për të krijuar një manual apo udhëzim se si do të mund të funksionojnë teatrot tona në rast të hapjes së tyre, duke pasur parasysh situatëën pandemike.

Aktorë të shumtë iu bashkuan kësaj iniciative, ndërkaq KultPlus kontaktoi disa prej tyre. Të gjithë artistët shprehën mllef e revoltë në lidhje me moshapjen e teatrove, duke e konsideruar të pakuptimtë një gjë të tillë, pasiqë edhe brenda këtyre hapësriave ekziston mundësia e zhvillimeve kulturore duke respektuar masat AntiCovid. Ata poashtu u shprehën shumë të gatshëm për një portestë të mundshme në rast se edhe kjo fushatë has në vesh të shurdhër.

Astrit Kabashi konsideron se qeveria duhet të shqyrtojë edhe njëherë ato vendime. ‘Pa kulturë ky vend vdes’, deklaron ai.
‘Ne besojmë që institucionet kulturore do të hapen, sepse përveç për komunitetin artistik që është e nevojshme dhe për qytetarët, më së shumti do t’i bënte mirë qeverisë në Kosovës. Pak kulturë nuk do t’u bënte keq këtyre të fundit. Ne nuk po kërkojmë të rrezikojmë shëndetin e askujt, ne po mendojmë vetëm për shëndetin mendor dhe shpirtëror të qytetarëve të Kosovës’, deklaroi tutje Kabashi për KultPlus.

Dramaturgu Jeton Neziraj, është shprehur fushata ‘Teatrot të hapen tani’ do të përfshijë një seri aksionesh dhe nuk to të kufizohet vetëm në rrjete sociale, pra, sipas tij, nuk përjashtohen as format tjera të protestës
‘Do t’i bashkohem gjithësecilës iniciative, kërkese për hapjen e teatrove, natyrisht, argumentet pro hapjes së teatrove janë bindëse dhe ato më nuk mund të kontestohen, sidomos për faktin që janë lejuar të funksionojnë qendrat tregtare, gym-et, kafeteritë e kështu me radhë. Madje, vet qeveritarët këtyre ditëve i kemi parë tek kanë organizuar apo kanë marrë pjesë në evente të ndryshme publike. Një i tillë u organizua ditë më parë nga komuna e Prishtinës’, ka deklaruar tutje Neziraj për KultPlus.

Ndërkaq, në anën tjetër, Sindikata e Teatrove të Kosovës tash e sa kohë është në përpjekje për të bindur qeverinë që të lejojë hapjen e teatrove, mirëpo deri tash nuk është hasur në ndonjë përgjigje pozitive

Kushtrim Qerimi tregoi për KultPlus se e konsideron teatrin tejet të rëndësishëm, sipas tij teatri kontrollohet vetëm në vende totalitare për shkak të ndikimit të tij të madh tek masa njerëzore. ‘Për më thjeshtë do të citoja Nolin, ”Një vepër e luajtur mjeshtërisht nga aktorët në teatër, vlen më tepër se njëqind herë leximi i saj’. Andaj, roli edukativ i teatrit në shoqëri është shumë herë vendimtar. Komuniteti teatror është diskriminuar nga masat edhe ashtu naive AntiCovid, andaj që të mos vie deri te shpërfillja e këtyre masave edhe ashtu të parespektuar në radhë të parë nga vetë ata që i kanë vendosur, uroj që teatri sa më parë të filloj punë. ‘, shprehet Qerimi.

Sherif Bega, ishte ndër aktorët e shumtë që iu bashkuan kësaj nisme. Ai potencoi për KultPlus se është i gatshëm për një protestë në të ardhmen e afët, nëse nuk ndërmerret asgjë mbi hapjen e teatrove. ‘Teatri është shumë i rëndësishëm në shoqëri, e sidomos në këtë periudhë pandemike ku për pothaujse 8 muaj teatri e kinemaja kanë qenë të mbyllura, qytetarët janë të lodhur, prandaj hapja e teatrove është e domosdoshme”, potencon tutje Bega për KultPlus.

Ndërkaq, Florent Mehmeti për KultPlus shprehi dëshpërimin e madh në lidhje me këtë çështje dhe me vendimet e paarsyeshme të qeverisë, pasiqë sipas tij, këta të fundit vetë i kanë sjellë këto vendime dhe janë pikërisht ata që nuk po i zbatojnë ato.

‘E konsideroj teatrin si pjesë të pandashme të jetës Teatri flet shumë edhe për nivelin e emancipimit të një shoqërie, është një fjali e njohur që thotë se nëse don me njoftë nivelin kulturor të një vendi duhet me e pa se si i kanë të rregulluar teatrin dhe varrezat. Teatri është pjesë e pandashme e botës qysh prej kohës së antikiteti’, u shpreh ai.

Mehmeti, ndër të tjera potencoi se jemi shumë vonë në kushtim të rëndësisë së teatrit, ai konsideron se autoritetet përkatëse përtojnë të merren më çështjen e teatrit.

‘Jemi mësu në parlament me pasë teatër, kushdo që paguhet prej taksave të qytetarëve është duke bërë teatër, është për të ardhur keq që qeveria e lejon këtë gjë. Instancat qeveritare, qoftë ato lokale qofë të nivelit qëndror po organizojnë aktivitete kulturore në baza ditore, me shumë njerëz e me salla të mbyllura, e çka është tjetër kjo pos teatrit?!’, deklaron për KultPlus Mehmeti.

Teatri është ndër hapësirat më të rëndësishme kulturore të një vendi. Fakti që këto hapësira akoam qëndrojnë të mbyllura, flet shumë për krerët e institucioneve përkatëse. ‘Teatrot të hapen tani’ nuk mbaron me kaq. Kjo fushatë nuk ka për t’u ndalur derisa të merret një vendim i përshtatshëm mbi hapjen e tyre. / KultPlus.com

Erson Zymberi vjen me premierën e shfaqjes “UN INSPEKTORI”

Më 28 qershor në Teatrin “Adriana” në Ferizaj shfaqet premiera e komedisë “UN INSPEKTORI” me tekst të David Farr dhe regji të Erson Zymberit.

“UN INSPEKTORI” eksploron lakminë njerëzore, imoralitetin, korrupsionin dhe zhvatjen e shtetit. Një prej adaptimeve më të veçanta të një vepreje, e cila i qëndron besnike veprës origjinale “Revizori” të Gogolit.

E përditësuar me elegancë e plot sharm dhe e përshtatur me akualitetet e politikës së shekullit XXI, shfaqja sjellë momente e situata super komike bashkë me një trajtim imagjinativ regjisorial. Repriza do të jepet më 29 qershor./KultPlus.com

Mos të paça borxh ku je tu shku

Drejtori i Teatrit Profesionsit të Qytetit të Gjilanit sot ka bërë një vit punë në rolin e drejtorit të këtij institucioni kulturor, dhe nëpërmjet një statusi në facebook ai ka kujtuar komentet e njerëzve kur kanë kuptuar që po e synon pozitën e drejtorit, e deri më sot, ku sipas tij, teatri i qytetit vlerësohet të jetë një ndër teatrot më të organizuara në Kosovë. Më poshtë e keni reagimin e plotë të Zymberit.

Sot janë bërë saktësisht 1 vjet prej kur e mora drejtimin e Teatrit të Qytetit të Gjilanit.

“Mos të paça borxh ku je tu shku! E pse n’teatër, bre? Llugë ki me i pas puntë! Ska pare, ska vullnet, fukarallëk! A po i vjen era myk hala? Në mujsh veç at’ vllagën më ia hjek, sen tjetër mos bo! A po marrin rroga? A hala me borxhe qashtu, a?”

Këto janë vetëm disa prej shprehjeve që i kam marrë herën e parë, para se të filloja punën si drejtor i Teatrit të Qytetit të Gjilanit, e të cilat kishin të bëjnë me gjithçka përveç vlerave e krijimit të artit.

Sot, Teatri ynë, është ndër teatrot me produktivitetin më të madh kultuor në Kosovë, e them pa modesti, dhe ndër teatrot me numrin më të madh të vizitorëve . Është teatri i parë i qytetit që ka krijuar repertoarin ose kalendarin mujor të shfaqjeve dhe që e ka mbajtur e vazhdon ta mbajë atë edhe sot, për çdo muaj. Kemi themeluar Teatrin Magjik të Fëmijëve. Pjesëmarrës në afro 10 festivale të teatrove për 12 muaj. Janë 5 premiera të realizuara brenda 12 muajve dhe mbi 200 repriza të shfaqjeve tona. Ndër teatrot që ka marrë vëmendjen dhe përkrahje financiare të projekteve të tij nga programe të ndryshme ndërkombëtare si psh: Platforma Kulturore 2019 dhe Culture for Change / Kultura për Ndryshim, etj. Bashkëthemelues me teatrot tjera të qyteteve të “Asociacionit të Teatrove Publike të Kosovës”, i cili ishte ndër promotorët kryesor të rregullimit të gjendjes financiare të teatrove të qyteteve dhe funksionon si zë dhe mekanizëm i përbashkët i teatrove të qyteteve.

A e kemi pas vështirë? Aspak. 
Sepse mbrapa nesh kanë qenë dhe janë një ekip fantastik i njerëzve me të cilët punoj dhe të cilët më kanë mbështetur vazhdimisht në çdo ide dhe plan tonin.

Falemnderit të gjithë aktorëve dhe gjithë punëtorëve teknik të Teatrit të Qytetit të Gjilanit për besimin.

Vazhdojmë së bashku. Deri në fund. A kemi edhe shumë punë? Shumë. Shumë. Ama, vërtetë shumë. Por, do t’ia dalim. Bashkë./KultPlus.com

Teatri i Gjilanit pas një dekade me repertoar e numër më të madh të vizitorëve

Gili Hoxhaj

Që nga fillimi i majit kur regjisor Erson Zymberi ka marrë timonin e drejtorit të Teatrit Profesionist të Gjilanit, ky institucion është kthyer në një adresë të frekuentuar nga një numër dukshëm më i madh i vizitorëve, të cilët tanimë pas një dekade kanë një teatër me reportoar shfaqjesh.

Në gjendje aspak të mirë e kishte gjetur këtë institucion kulturor, Zymberi pasi që Teatri Profesionist i Gjilanit për vite të tëra ishte udhëhequr me ushtrues detyre, ndërsa vitin e kaluar kishte kaluar pa as edhe një premierë. Tanimë me krijimin e repertuarit, qytetarët e Gjilanit kanë mundësinë edhe të njoftohen me shfaqjet që do të prezantohen dhe të përcjellin aktivitetet e rregullta të teatrit.

“Tashmë është shtuar dukshëm numri i vizitorëve dhe krijimi i repertoarit të teatrit ka ndikuar që të identifikohet edhe një publik kryesisht i ri, i cili gjithashtu po ndihmon ne promovimin e Teatrit tonë përmes shpërndarjes së programit tonë, “check-in” “selfie-ve” e storieve te ndryshme përmes postimit te tyre në rrejte sociale”, ka tregur Zymberi për KultPlus.

Zymberi i cili shprehet i lumtur për numrin e të rinjve që po mbushin sallën thotë se në këtë mënyrë ata po arrijnë ta kthejnë në kulturë urbane të shkuarit në teatër. Ai tutje tregoi se numri i vizitorëve është shumëfishuar katërfish dhe vetëm brenda një muaji janë regjistruar rreth 1847 vizitorë.
Po ashtu së fundmi Teatri i Qytetit të Gjilanit dhe Drejtoria Komunale e Arsimit, kanë nënshkruar memorandum bashkëpunimi përmes të cilit synohet të krijohen ura dhe lidhje të qëndrueshme të edukimit dhe zhvillimit të shëndoshë të nxënësve me Teatrin si medium dhe mekanizëm i cili ndikon në edukimin direkt të tyre./ KultPlus.com

“Ana dhe Zefi”, përplasi historinë e Anne Frank me një viktimë shqiptare të gjakmarrjes në Teatrin Kombëtar të Kosovës

Gili Hoxhaj

Këmishat e varura mbi skenë e dërgojnë publikun në një realitet jo dhe shumë të lehtë. Përmes njollave të gjakut kuptohet lehtë se nga do të ecën loja e aktorëve, përmes yllit të Davidit që qëndron nën këmishat kaltër e bardhë, historia e Anne Frank vjen më afër se kurrë për publikun e Prishtinës.

Publiku është i vendosur në të tri anët e shfaqjes, shpesh nuk e ndan as edhe një hap me personazhet që jo rrallë herë do t’i shohin në sy. Derisa publiku zë vend, aktorët i gjenë në skenë, nën avullin e këmishëve që zihen në kazanët pranë tyre. Këmishat e varura, herë ngrihen e herë zbresin poshtë. Ato përfaqësojnë simbolikën e krejt asaj çfarë do të zhvillohet mes lojës së aktorëve.

“Ana dhe Zefi” është vepër e shkruar nga dramaturgu holandez Ad de Bont, dramat e të cilit janë mjaft të njohura në Gjermani. “Ana dhe Zefi”, e cila është shkruar në vitin 2009 nga dramaturgu holandez, mbrëmë erdhi premierë për publikun e Prishtinës, duke ngre paralelet mes një viktime të Holokaustit që donte fort të shkruante dhe një viktime të gjakmarrjes që donte fort të bëhej aktor. Vdekja u zbulon të përbashkëtën e tyre. Anne Frank e cila njoftohet me historinë e një shqiptari të vrarë, e ka të vështirë ta kuptoj këtë përcaktim të kanunit. Të dy dëshmojnë vetëm për 15 vite jetë, të cilave u paraprijnë dy vite izolim. Në vdekje duket se gjejnë lirinë ndërsa zbrazin para publikut të kaluarën me kujtime. Përqafojnë njëri-tjetrin ashtu siç përqafojnë historitë e ngjashme të tyre, të cilat ua kanë përcaktuar të tjerët.

“Para se m’e gjujtë, bani za. Kujdesu mos m’e lanë të plagosun. Vraje me nji plumb. Ktheje trupin n’shpinë. Vendose pushkën te kryet e tij”, vjen përmes zërit të secilit personazh, derisa të gjithë zërat bashkohen e veçse e fuqizojnë këtë thirrje që e përfaqëson Kanunin e që është përfaqësuar shpesh në veprime të ndryshme, një vrasje e përcaktuar në rregulla që fton për vrasje të tjera me ceremoni para dhe pas saj.

Ernest Zymberi në rolin e Zef Bungës është rritur në një shtëpi që mes shumë rrobave, mbante një këmishë të gjakosur që priste që ngjyra e gjakut të nxihej, atëherë dhe tensionet në shtëpi do të rriteshin nga nëna e tij e cila beson që Kanuni është më i rëndësishëm se secili që është në atë familje. Përmes lojës së Irena Cahanit, ajo nuk njeh rregull tjetër pos Kanunit, i cili ka ekzistuar para tyre e do të vazhdojë të jetoj edhe pas tyre. Ajo lëviz nga një kënd në tjetrin bën punët e shtëpisë pa zhurmë veçse e ngrit fort zërin kur flitet për gjakmarrjen, ajo ia rikujton shpesh të shoqit se e kundërta e gjakmarrjes është veçori themelore e një frikacaku. Burrin e saj, babai i Zefit që vjen përmes lojës së Kushtrim Qerimit qëndron me ngulm në atë se Kanuni është shpikje e njerëzve të një kohe tjetër dhe si i tillë duhet të mos zbatohet. Nuk gjen përkrahjen e gruas as kur me valigje tregohet i bindshëm se do të largohet.

Regjisori Erson Zymberi, tha se shfaqja ka arritur konceptin e tij regjisorial pasi që shfaqja arriti fuzionin e lidhjes mes aktorëve dhe spekatatorit, kjo veçmas bazuar në përkushtimin e disiplinën e aktorëve. Ai tha se shfaqja vjen si shpëtim për ata që ëndërrojnë dhe si dënim për ata që vrasin ëndrrat.

“Shfaqja ngre dy paralale mes vajzës së famshme hebreje dhe shqiptarit Zef Bunga. Shkrimi i ndërlidh aq bukur këto histori sa që nganjëherë harrojmë se cili është shqiptari dhe cili është çifut pasi që vuajtja është e njëjtë në secilin vend. Përshtypjet e mija për këtë tekst kanë qenë që ta bëj të komunikueshëm me publikun ku jepet shfaqja dhe në anën tjetër duke mos u humb gjuhën me të cilën komunikon teksti, ky ka qenë pikësynimi im i parë, duke marrë parasysh që gjakmarrja është evidente akoma në veri të Shqipërisë, shfaqja thërret për dashuri dhe jo për vrasje”, tregoi regjisori Zymberi.

Ai tutje u shpreh se shkrirja mes zërave të kanunit të Lekë Dukagjinit për vrasje deri në një psherëtime të lehtë për dashuri, ka ardhur e tillë për t’iu shmangur vendndodhjes gjeografike të personazheve por që të arrijë ta prek një mesazh universal.

Vet shfaqja e cila fillon me thirrjen e fuqishme për gjakmarrjen ecën drejt një psherëtime të lehtë “Të dua”, në kërkim të dashurisë. Anne Frank e cila vjen përmes aktores Verona Koxha, shpreh copëzat e ditarit të cilat prekin fëmijërinë e saj deri sa më nuk kujton asgjë. Duke u rrokullisur në tokë, e herë duke lëvizur nga njëri skaj tek tjetri skaj i skenës, ajo kujton një natë të tmerrshme të verës së vitit 1944.

Për aktoren e re Verona Koxha, kjo ishte hera e parë që dëshmohet në një rol në skenën e Teatrit Kombëtar të Kosovës.

Ajo e veshur me një fustan klasik të zi, mbi bluzën e bardhë e me dy gërsheta në kokë, shpreh brendinë e Anne Frankut përmes naivitetit e ndjenjave të brendshme, duke nxjerrë edhe anën më të pjekur të saj me shpresën që një ditë do ta shihte përsëri babain, ajo ecën në kujtimet e saj derisa më nuk kujton asgjë, kur sëmundja e pashërueshme përhapet me shpejtësi në kampin e përqendrimit në Bergen-Belsen.

Ngjashëm Ernest Zymberi e sjellë fëmijërinë e Zef Bungës, i cili dikur rivalitetin e vetëm që njihte në jetë, ishte ai në një lojë futbolli, ku luante me Edi Markaj që më pas do bëhej vrasësi i tij. Që nga zërat komentues të asaj loje, që ende i mungon, ai arrin deri tek lajmi për një vrasje që është vazhdimësi e një zingjiri vrasjesh për shkak të gjakmarrjes.

Ernest Zymberi tregoi për KultPlus se e cilëson si një shfaqje mjaft të ngarkuar psikologjike e fizike dhe se ka qenë mjaft impenjative për ta sjellë tekstin briliant të autorit, bazuar edhe në kërkesat e regjisorit me të cilin punon tash e një kohë të gjatë.

“Ideja dhe koncepti të bën të ndihesh në siklet gjatë gjithë kohës dhe për shkak të temës dhe mesazhit që trajton që është shumë e ndjeshme jo vetëm për aktorët por edhe për publikun. Si ekip nuk jemi të panjohur për Ersonin, kemi punuar edhe më herët me të, falë tij dhe punës së ekipit kemi arritur ta krijojmë këtë, përndryshe individualisht nuk do të mund të funksiononim siç nuk funksionon asgjë individualisht në një ekip”, është shprehur Zymberi për KultPlus.

Pothuajse të gjithë e dinë përfundimin e historisë së Anne Frankut dhe historinë se si ndodhë një vrasje për shkak të gjakmarrjes, ndërsa kjo shfaqje ecën në botën e përtejme, në ndërdijen e personazheve.

Regjisorja Marigona Bekteshi- Ferati thotë se përmes kësaj shfaqje vijnë pikërisht reagimet e personazheve pas vdekjes, gjë që vjen falë punës së aktorëve e veçmas imagjinatës së regjisorit.

“Ne pamë se çfarë mendojnë ata realisht, po të ishin gjallë si do të kishin reaguar, gjë që vetëm një imagjinatë e pasur e regjisorit mund ta sjellë. Se po të ishin ata gjallë, do të na fyenin e shumë gjëra që ata nuk mund t’i bëjnë pasi që të vdesin. Shfaqja mu duk shumë e mirë. Më rrëmbeu ajo ngjarje, për një kanun të cilin regjisori e sjellë afër për neve që nuk e kemi përjetuar. Për aq minuta sa zgjati shfaqja, regjisori na bëri të hyjmë në trupin dhe gjakun e aktorëve, të cilët e përjetonin”, u shpreh Bekteshi- Ferati për fund për KultPlus.

Shfaqja “Ana dhe Zefi”, sonte sjellë reprizën e parë në Teatrin Kombëtar të Kosovës, duke filluar nga ora 20:00./ KultPlus.com

“Ana dhe Zefi” me regji të Erson Zymberit, vjen për ata që ëndërrojnë dhe ata që vrasin ëndrrat

Gili Hoxhaj

Publikun e Prishtinës edhe pak ditë e ndajnë nga shfaqja “Ana dhe Zefi” me tekst të Ad de Bont dhe regji të Erson Zymberajt, shfaqje kjo e cila javën tjetër vjen premierë në Teatrin Kombëtar të Kosovë, shkruan KultPlus.

Kjo shfaqje bashkëdyzon dy vdekje të cilat marrin forma të ndryshme dhe përmes kësaj përplasje edhe zhvillohet ngjarja. Copëzat e ditarit të Anna Frank vijnë me historinë e një shqiptari që quhet Zef, e i cili është pre e gjakmarrjes. Që në fillim të shfaqjes publiku do të përballët me vrasjen e tij, për të kaluar në takimin e tij me Anna Frank në botën e përtejme. Kjo shfaqje me regji të Erson Zymberit e me tekst të autorit holandez, Ad de Bont ngre paralelen mes dy njerëzve të izoluar, të cilët përmes kujtimeve bashkojnë realitetet e tyre në një botë tjetër. Përmes tregimeve të tyre në skenë do të vijnë edhe dy personazhe të tjera, që janë prindërit e Zefit, e që vijnë si përforcues të ligjeve kanunore, duke krijuar këmisha që lypin gjak.

“Jashtë duhet të përballemi me vdekjen e brenda duhet vetëm të ëndërrojmë”, është njëra nga fjalitë që zbulon konceptin rreth së cilit regjisori Zymberi edhe e ka shtjelluar shfaqjen.

Erson Zymberi në një intervistë për KultPlus tha se koncepti i tij regjisorial është përpjekur që këto dy botë paralele t’i sjellë në një rrafsh, që në një anë pozicionohen ata që ëndërrojnë dhe ata që vrasin ëndrrat. Krejt procesin e punës, ai e cilëson si një punë laboratorike dhe hulumtuese mbi konceptin e tij regjisorial dhe përshtypjet e aktorëve.

“Unë këtë shfaqje e kam quajtur një shfaqje për ata që ëndërrojnë dhe ata që vrasin ëndrrat, kjo zbulon gjuhën simbolike të cilën unë si regjisor jam përpjekur ta përdor e që së bashku me ekipin do të mundohem ta shfaqim një realitet që fatkeqësisht edhe sot është prezent, sidomos në pjesën e veriut të Shqipërisë. Ne jemi munduar ta shtjellojmë një temë që çuditërisht vjen aq bukur prej një autori që nuk është shqiptar”, tha fillimisht ai.

Regjisori Erson Zymberi, rikthehet në Teatrin Kombëtar të Kosovës, pas plotë tri vitesh. Ai në vitin 2015-të, pati sjellë tekstin e Doruntina Bashës “Gishti”, premierë në TKK, ndërsa tani thotë se “Ana dhe Zefi”-n do ta sjellë poashtu shfaqje të tipit kamertale, aty ku personazhet rrinë shumë pranë publikut.

“Pas tri vitesh po kthehem përsëri me një shfaqje të tipit kamertal, ku publiku është i vendosur në skenë dhe janë bashkëpjesëmarrës të kësaj loje, të këtij procesi ku të gjithë mbajnë një qëndrim karshi rrethanave. Është kënaqësi të kthehesh dhe të punosh përsëri këtu, është kënaqësi ta kesh një staf kaq të mirë artistik”, tregoi Zymberi për KultPlus.

Edhe pse shfaqja fillon tragjikisht, me njolla gjaku, ajo nuk ecën drejt fundi të njëjtë. Shfaqja do të përfundojë me puthje e përqafime dhe kjo si mesazh që “Vetëm dashuria mund ta shpëtojë botën”. E gjithë shfaqja zhvillohet nga loja e aktorëve Irena Cahani, Ernest Zymberi, Kushtrim Qerimi dhe Verona Koxha.

Verona Koxha, është një aktore e re që në këtë shfaqje do ta jetësojë rolin e Anne Frank, e për të cilën regjisori Zymberi tha se sjellë freski brenda ekipit, ndërsa për aktorët e tjerë thotë se tashmë kanë një bagazh artistik dhe se ky nuk është bashkëpunimi i parë. Kjo është hera e parë që Verona Koxha ngjitet në skenën e Teatrit të Kosovës, për ta jetësuar një rol, ndërsa në këtë proces thotë se i ka ndihmuar shumë edhe komunikimi i drejtpërdrejtë nga regjisori.

“Kjo është një mundësi shumë e mirë për mua që ta dëshmoj veten, e kam marr me dëshirë dhe mendoj që edhe rezultati do të jetë i mirë. Fatmirësisht kam pasur fatin të punoj me një regjisor siç është Ersoni dhe një ekip shumë të mirë”, tregoi Koxha për KultPlus, duke shtuar se po e ndjen shumë rolin dhe ka gjetur shumë gjëra të përbashkëta me këtë rol.

Ernest Zymberi i cili vjen në rolin e Zefit thotë se vet tema e ka intriguar shumë që ta zhvillojë dhe të interesohet në personazhin e tij, i cili ballafaqohet me një mentalitet tjetër por me një viktimizim po ashtu të pafajshëm. Zymberi tha se kjo shfaqje do ta begatoj shumë CV-në e tij ndërsa shpreson që do të shfaqet edhe në vende të tjera, krahas Prishtinës.

“Ky është një tekst që më ka pëlqyer dhe që shtjellon një temë shumë të rëndësishme që duhet të pranohet dhe që për të huaj është shumë interesant. Larg lidhjeve familjare, Ersonin e çmoj shumë si regjisor dhe besoj që është më rëndësi bashkëpunimi me të sepse zhvillohem edhe unë me të”, u shpreh aktori Ernest Zymbeti për KultPlus.

Muzika e kësaj shfaqje vjen nga Trimor Dhomi kurse skenografia dhe kostumografia nga Bekim Korça. Kjo premierë vjen më 26 qershor në skenën e madhe të Teatrit Kombëtar të Kosovës, ndërsa repriza e parë vjen më 27 qershor./ KultPlus.com

Erson Zymberi është emëruar drejtor i Teatrit Profesionist të Gjilanit

Regjisori Erson Zymberi sapo është zgjedhur drejtor i përgjithshëm i Teatrit Profesionist të Gjilanit, institucion që për vite është udhëhequr me ushtrues detyre, shkruan KultPlus.

Mirëpo jo në gjendjen më të mirë e ka gjetur këtë institucion drejtori i sapo emëruar, pasi që, Teatri Profesionist i Gjilanit ka kaluar krejt vitin 2017 pa asnjë premierë, duke përfshirë më pas edhe probleme të tjera që kanë përcjellë këtë institucion.

“Ka qenë pikërisht gjendja e vështirë nëpër të cilën po kalonte një institucion me të cilin jam i lidhur emocionalisht dhe artistikisht, dhe gjithashtu përvoja ime bashke me konceptet e mia mbi menaxhimin e politikave kulturore, që më kanë shtyrë të mendoj për ambiciet e mia të menaxhimit të këtij institucioni”, ka thënë për KultPlus, Erson Zymberi duke shpjeguar arsyen se pse e ka synuar këtë post.

Ai më pas ka thënë se tashmë kanë identifikuar problemet aktuale me të cilat përballet teatri, dhe po sipas tij, teatri dhe kultura në përgjithësi do të duhej të shikohej edhe në formatin e shitblerjes ndaj “konsumatoreve” potencial kulturor.

“Kjo do të krijonte edhe një bazë të hyrash me të cilat do të funksiononin detyrat e përditshme të teatrit. Menaxhimi i hapësirave ekzistuese, rregullimi juridik i statutit të aktorëve të qyteteve në bashkëpunim me Drejtorinë për Kulturë dhe Ministrinë për Kulturë, bashkë me mundësinë e ndryshimit ose riamandamentimit të ligjit aktual për teatrot (i cili ligj mjerisht diskriminon të gjitha teatrot e qyteteve në Kosovë) paralelisht me prodhimin e vlerave standard dhe krijimin e një repertoari të qëndrueshëm, do të jenë hapat e parë të angazhimit tim”, ka thënë Zymberi.

Dhe përpos udhëheqjes së këtij institucioni, Zymberi ka treguar se ambiciet e tij shkojnë edhe drejt mundësisë së rikonfigurimit dhe ridizajnimit të Festivalit “Talia e Flakes”, i cili synon ta shndërroj këtë festival në një festival koherent, funksional dhe të brenduar ashtu qysh i duhet një Festivali teatror i cili ka për qëllim prezantimin dhe pasqyrimin e vlerave standarde.

“Pra rrjedhimisht do të synohet që të nxirret nga mentaliteti lokal dhe shumë i ngushtë për t’u zëvendësuar me një festival ndërkombetar dhe shumë funksional”, ka thënë Zymberaj.

Ai krejt në fund ka thënë se aktualisht do të vazhdohen punët, projektet e lëna në gjysmë për të vazhduar më pas me shfaqjet të cilat, sipas tij, synojnë ti realizojnë deri në fund të vitit./KultPlus.com