Doli nga shtypi përmbledhja me tregime të përzgjedhura në konkursin e pestë Biber.
Përmbledhjen mund ta shkarkoni në faqen Biber në formatin elektronik.
Çmimi i parë “Ndërrimi i qimeve” i autores Ana Kutlesha nga Zagrebi; Çmimi i dytë: “Fertik” i autores Lidija Dedush nga Varazhdini; Çmimi i tretë “Toka e lumturisë” i autorit Ante Storiq nga Shibeniku dhe “Fjalët” i autorit Milosh Perishiq nga Arangjelovaci.
Konkursi i pestë Biber qëndroi i hapur nga data 10.12.2021 deri me datën 1.6.2022. Në konkurs u paraqitën gjithsej 473 tekste anonime. Njëzet e pesë tregimet që u përfshinë në përmbledhje u zgjodhën nga juria e përbërë nga: Lejla Kalamujiq, Kalina Maleska dhe Ola Saviçeviq Ivançeviq. Janë shpërblyer katër tregime. / KultPlus.com
Louise Glück (1943) është njëra ndër poetet më fundamentale bashkëkohore amerikane. Njihet për precizitetin diskursiv, ndjeshmërinë e thellë dhe depërtimet shumështresore përbrenda temave të vetmisë, dëshpërimit ekzistencial, agonisë, krizave në raportet familjare, dështimeve në dashuri dhe vdekjes.
Autore e 14 veprave me poezi: “Firstborn”, (1968); “The House on Marshland”, (1975); “Descending Figure”, (1980); “The Triumph of Achilles”, (1985); “Ararat”, (1990); “The Wild Iris”, (1992); “Meadowlands”, (1997); “Vita Nova”, (1999); “The Seven Ages”, (2001); “Averno”, (2006); “A Village Life”, (2009); “Poems: 1962–2012”, (2012); “Faithful and Virtuous Night”, (2014), si dhe “Winter Recipes from the Collective”, (2021).
Gjithashtu i ka botuar edhe dy përmbledhje me ese: “Proofs and Theories: Essays on Poetry”, (1994) dhe “American Originality: Essays on Poetry”, (2017).
Fituese e shumë çmimeve dhe nderimeve: Çmimi për Letërsi i Akademisë Amerikane të Arteve dhe Letrave (1981), Çmimi Pulicer për “Wild Iris” (1993), anëtarësim në Akademinë Amerikane të Arteve dhe Shkencave (1993), Poete Laureate e Shteteve të Bashkuara të Amerikës (2003 – 2004), Çmimi Kombëtar i Librit për “Faithful and Virtuous Night” (2014), anëtarësim në Shoqatën Amerikane të Filozofisë (2014), Medalja Kombëtare për Shkenca Humanistike (2015), etj.
Në vitin 2020 u shpërblye me Çmimin Nobel për Letërsi, “për zërin e saj jashtëzakonisht autentik poetik, i cili me bukuri të ashpër ekzistencën individuale e shndërron në universale”.
Louise Glück: 3 & 3
Tri poezi dhe tri tregime
Përktheu nga anglishtja: Artan Muhaxhiri
Triumfi i Akilit
Në rrëfimin e Patroklit
askush nuk mbijeton, bile as Akili
i cili pothuajse ishte perëndi.
Patrokli i ngjante atij; ata vishnin
parzmore të njëjtë.
Gjithmonë në këso miqësish
njëri i shërben tjetrit, njëri është më pak se tjetri:
hierarkia
është përherë e dukshme, ndonëse legjendave
s’mund t’iu zihet besë –
burimi i tyre është mbijetuesi,
dikush që është braktisur.
Çfarë ishin anijet e kallura greke
krahasuar me këtë humbje?
Në tendën e tij, Akili
vuante me tërë qenien
dhe perënditë panë
se ai ishte një njeri tashmë i vdekur, viktimë
e pjesës që e donte,
pjesës që ishte e mortshme.
The Triumph of Achilles, 1985.
I egri iris
Në fund të vuajtjes sime
ishte një derë.
Dëgjoni këtu: ç’quani ju vdekje
unë e mbaj mend.
Përmbi, zhurmat, degë pishe
që lëvizin.
Pastaj asgjë. Dielli i ligshtë
regëtinte mbi sipërfaqen e thatë.
Është e tmerrshme të mbijetosh
si vetëdije
e varrosur në tokën e errët.
Atëherë mbaroi: nga çfarë ke frikë,
të qenit
shpirt dhe pamundshëm
të flasësh, me fund të befshëm, toka e ngjeshur
që lakohet paksa.
Ç’pandeha të ishin
zogj, yryshnin drejt kaçubave të ulëta.
Ty që nuk të kujtohet
kalimi prej botës tjetër,
të them që mund të flas përsëri: çfarëdo që
kthehet nga harresa, kthehet
për të gjetur zë:
Nga qendra e jetës sime buroi
një shatërvan i madh, hije kaltërmbyllta
mbi ujin e detit kaltërçelë.
The Wild Iris, 1992.
Kinseportokalli
S’është hëna, po të them.
Janë këto lule
që po e ndriçojnë oborrin.
I urrej ato.
I urrej, njëjtë siç e urrej seksin,
gojën e burrit
që ma mbyll gojën mua, trupin
paralizues të burrit –
dhe britmën që gjithmonë e bishtnon,
të ulëtin, ofenduesin,
parakusht të bashkimit –
Në mendjen time sonte
dëgjoj pyetjen dhe gjurmimin e përgjigjes
të shkrira në një tingull
që bymehet e bymehet dhe pastaj
ndahet në vetje të vjetra,
antagonizma të lodhur. A e sheh?
Na kanë mashtruar.
Dhe aroma e kinseportokallit
rrymon tejpërtej dritares.
Si mund të prehem?
Si mund të jem e paqësuar
kur ai kundërmim ende
është i pranishëm në botë?
The Triumph of Achilles, 1985.
* * *
Teoria e kujtesës
Shumë, shumë kohë më parë, para se të isha artiste e dërrmuar, e vrerosur me mall, por e paaftë për të krijuar lidhje të qëndrueshme, shumë kohë para kësaj, unë isha sundimtare lavdiplote, përbashkuese e gjithë vendit të ndarë. Kështu më tha fallxhorja që ma këqyri pëllëmbën. Gjëra të mrekullueshme, më tha, do të të ndodhin – ose ndoshta të kanë ndodhur: është e vështirë të jem e sigurt. Sidoqoftë, shtoi ajo, cili është dallimi? Në këtë çast ti je një fëmijë që i ka duart e kapura me fallxhoren. Gjithçka tjetër është hipotezë dhe ëndërr.
Vepra e prozës
Kur e shfletova faqen e fundit, pas shumë netëve, më mbërtheu një valë pikëllimi. Ku u zhdukën të gjithë, njerëzit që dukeshin aq të vërtetë? Për ta shpërqendruar veten, dola jashtë në natë: instinktivisht, ndeza një cigare. Në errësirë, cigarja flakëronte si zjarr i ndezur nga një i mbijetuar. Por, kush do ta shohë këtë dritë, këtë pikë të vogël mes yjesh pafund? Qëndrova për pak në terr, me cigaren që shndriste dhe zvogëlohej, ndërsa çdo frymëmarrje më shkatërronte qetësisht. Sa e vogël ishte, sa e shkurtër. E shkurtër, e shkurtër, por tash brenda meje, ku yjet s’mund të jenë kurrë.
Çifti në park
Një burrë ec i vetëm në park dhe pranë tij ec një grua, po ashtu e vetme. Si mund ta dihet kjo? Duket sikur ekziston një vijë mes tyre, si vija në fushën e lojës. Dhe prapë, në një fotografi ata mund të shfaqen si çift bashkëshortor, të rraskapitur me njëri-tjetrin dhe shumë dimrat e duruar së bashku. Në një kohë tjetër, ata mund të jenë të huaj gati për t’u takuar rastësisht. Asaj i bie libri i vet: përkulet për ta marrë, e prek, padashur, dorën e tij dhe zemra e saj shpërthen si kuti muzikore fëmijësh. Prej kutisë del një balerinë e vogël, e drunjtë. Unë e kam krijuar këtë, mendon burri; ndonëse ajo mund të rrotullohet vetëm në vend, prapëseprapë është njëfarë valltare, jo vetëm copë e thjeshtë druri. Ky duhet të jetë shpjegimi i muzikës enigmatike që vjen prej drurëve.
Sot, në prezencë të Ambasadorit të BE-së në Kosovë, Tomáš Szunyog, u ndanë shpërblimet për fitueset e garës: “Covid 19: Gratë dhe tregimet e tyre.”
Kontributi i Arlinda Murtezit, Adonjeta Zymberit, Dragana Milosavljević dhe Orhidea Reka Shehut i rrëfyer përmes fotove dhe tregimit, u zgjodh në mesin e 80 aplikueseve.
“Secili prej këtyre tregimeve ishte i fuqishëm, i rëndësishëm ose prekës dhe çdo fotografi ishte e bukur ose përshkruese. Disa tregime ishin të lumtura, disa të trishtuara, të tjerat u përpoqën të thoshin gjithçka përmes fotografisë. Por në përgjithësi, të gjitha ato tregojnë aftësinë e grave në Kosovë për t’u përballë me sfidat që solli COVID-19. Në mesin e të gjithave, katër tregime, tregime tuaja, u radhitën në vendet e para. Tregimet tuaja përfaqësojnë të gjitha gratë të cilat kanë aplikuar si dhe të gjitha gratë në Kosovë”, u shpreh ambasadori Tomáš Szunyog.
Gratë fituese, u shprehen të nderuara që puna e tyre gjatë përballjes me Covid-19 është vlerësuar nga BE dhe tutje treguan për sfidat e tyre gjatë kësaj periudhe ku përkundër punës, familjes e angazhimeve të tjera, në një formë apo tjetrën ato u munduar të kontribuojnë edhe për shoqërinë.
Arlinda Murtezi, fituesja e vendit të parë, nënë e pesë fëmijëve e cila jetoj në Fushë Kosovë, tregoi që gjatë kohës së pandemisë meqë ka aftësi për rrobaqepësi, i ka ndihmuar komunitetit të saj me qepjen e maskave të ripërdorshme.
“I kam shpërndarë këto maska falas nëpër lagjen time. Jam krenare që bëra diçka për njerëzimin. Me vullnet e bëj këtë punë dhe më vjen mirë që rastet e COVID19 nuk janë përhapur në lagjen time”, tha Arlinda e cila tutje falënderoi shumë organizatorët për shpërblimin.
Adonjeta Zymberi, fituesja e vendit të dytë, pasi pranoi çmimin nga ambasadori tha ndër të tjera se këtë çmim e vlerëson shumë për faktin se vjen nga Bashkimi Evropian dhe se kjo garë ishte e fokusuar për gratë.
“Ndihem e nderuar që më është ndarë ky çmim. Kjo fotografi është bërë me shumë dashuri në një kohë sfiduese, sidomos për ne gratë. Përveç punës, familjes e angazhimeve të tjera, jam munduar që përmes kësaj fotografie të sjell një mesazh pozitiv tek njerëzit të cilët vazhdojnë të jenë të rënduar çdo ditë nga lajmet shqetësuese për Covid-19. Të shpresojmë që e ardhmja do të sjell ditë më të mira, por njëkohësisht ta ruajmë shëndetin tonë dhe të tjerëve”, u shpreh Zymberi.
Krejt në fund të këtij organizimi u tregua që shumë shpejt do të vjen edhe publikimi me tregimet e grave. / KultPlus.com
Duhej të mbërrinte te dera e pub-it para se Big Beni të tregonte orën 8. Duhej të mbërrinte, andaj ecte shpejt.
Qe sa ditë nuk mund të ngrihej nga krevati, i dhembte kryet, sikur të binin brenda të gjitha kambanat e katedrales, në një kakofoni e kompozuar për ta çmendur. I kishte mbushur xhepat e pizhameve me mëri dhe me mërzi dhe fundosej.
Ecte shpejt, pështyju në Temës, shikoj Parlamentin, prapë pështyju, dhe përnjëhere filloj të fishkëllej, nga gëzimi që kishte dalë pas shumë ditëve ndalimi. Mbrëmë mbretëresha i ishte drejtuar popullit nga kështjella ku strehohej, “God Save the Queen!”
Shpejtonte, pak edhe nga trishtimi, se nuk e shihte asnjë njeri në rrugë, autobusët e kuq ishin stopuar. Kur ai ishte shofer, i pëlqente të flas me udhëtarët, këtë merak vazhdonte ta ushqej mbrapa banakut me klientët rreth një kafe, në mëngjes, kur niseshin në punë, rreth një birre në mbrëmje, kur mbaronin punën.
E solli çelësin dhe hyri brenda . Sytë e tij dalluan banakun. Ndezi dritat, ndezi makinën e kafes, kërkoj shishet e birrës për t’i futur në frigorifer, do t’i nxirrte më vonë një nga një, e do t’i pije për të harruar që kishte ikur Xhoni dhe e kishte lënë vetëm në këtë kohe murtaje. Qëndronte drejtë mbrapa banakut, gati për t’i pritur me një përshëndetje të ngrohtë myshterinjtë e mëngjesit. “Morning, burrë, një kafe, si zakonisht?” e do të ndërronin ca fjalë, për punën, për jetën. Do ta pyesnin për të, Xhonin. Do t’i gënjente.
Tjetri do të vinte, e tjetri, …e në drekë do të shërbente Fish and Chips, më të mirët të Londrës; e në darkë do të mbushej salla, do të bllokohej hyrja në trotuare, e do të qeshnin me zë të lartë, do të bënin zhurmë, se kjo qetësi e mbyte, e do të shikonte nga banaku lumturinë e njerëzve, “jo, jo , në pub-in tim, në pub-in e Billy Holly-t nuk ka trishtim, nuk dua trishtim, vetëm lumturi, trishtimin lëreni në punë, në zyre, jashtë, hajde, jashtë, dua të ju shoh të lumtur.“
Një mjegull e dendur kishte rënë mbi qytet, por policët vërejtjen dritën në lokal, shtyjnë derën ngadalë, e njiheshin mirë këtë vend, vinin fundjavave kur nuk ishin në detyrë. U afruan te banaku. Në dysheme gjetën të shtrirë mikun e tyre, mikun e të gjithëve, Billy Hollyn. Kundërmonte erë birre. Buzëqeshi. Hapi një sy, kur dëgjoj zhurmën. Ngriti dorën, “Cheers. / KultPlus.com
“Emancipimi i gruas” është libri me tregime i Charles Bukowskit i cili është përkthyer në gjuhën shqipe nga Fadil Bajraj, kurse është botuar në javën e kaluar nga shtëpia botuese “Armagedoni”, shkruan KultPlus.
Përzgjedhjen e 21 tregimeve e ka bërë Fadil Bajraj, të cilët janë përkthyer për herë të parë në gjuhën shqipe.
Librin nga sot e gjeni në librarinë “Artini”, në librarinë “Dukagjini”./KultPlus.com
Tregimi “Letra e një ushtari të huaj” i autorit Adil Olluri është botuar në revistën letrare “Kroniko de Balkanio”, që është një revistë serioze e esperantologëve që merren me çështje të Ballkanit, shkruan KultPlus.
Ky tregim është pjesë e librit me tregime “Shumë rrugë dhe një rënie”.
Në gjuhën esperanto, tregimin e përktheu profesor Bardhyl Adem Selimi.
Olluri është shprehur i lumtur për këtë vlerësim dhe ka falënderuar përkthyesin e librit.
“Tregimi im “Letra e një ushtari të huaj” botohet në revistën letrare “Kroniko de Balkanio”, që është një revistë serioze e esperantologëve që merren me çështje të Ballkanit. Ky tregim është pjesë e librit me tregime “Shumë rrugë dhe një rënie”. Në gjuhën esperanto e përktheu profesor Bardhyl Adem Selimi, të cilit i jam mirënjohës për përkthimin dhe promovimin e prozës sime në mesin e esperantologëve nga mbarë bota”, shkruan Olluri në Facebook. / KultPlus.com
