“Shfaqja e fundit e Marie Gjonit” vë në pah ata që shfrytëzuan luftën për përfitime personale

Xhemile Hysenaj

Këngë, qeshje, britma e sharje, u dëgjuan mbrëmë në skenën e Teatrit Kombëtar të Kosovës, në “Shfaqja e fundit e Marie Gjonit”, që erdhi nën regjinë e András Urbán, shkruan KultPlus.

Drama ishte e bazuar në romanin e shkrimtarit Veton Surroi, që mban titullin ”Përcaktimi i dashurisë së Marie Gjonit”. Drama trajton një gërshetim të tragjikes dhe komikes, përmes së cilave tentohet të kuptohet djallëzia njerëzore, dashuria e sakrifica.

Ngjarja e dramës vinte në disa etapa, ku për bazë kishte një familje informatorësh të Kosovës, të cilët brez pas brezi i shërbenin çdo regjimi, atij serb, fashist, italian e nazist. E çuditshmja e kësaj ishte se shërbimi bëhej as pa më të voglin rezistim. Mirëpo, në çdo regjim, ishte edhe një historik i vogël, e sidomos nën regjimin komunist serb, ku trajtuan dhunimet e vrasjet në Kosovë. Vëmendje pak më e madhe i ishte dhënë luftës së fundit në Kosovë dhe poashtu një pjese pas luftës. Ku dilnin në pah ata që kanë përfituar nga lufta, ata që sakrifikuan e ata që humbën më të dashurit e tyre, shkruan KultPlus.

Shfaqja ka një sens provokues në vete, duke përçuar kështu një mesazh thumbues tek masa. Duket sikur, qëllimi i saj ishte të përplaste një të vërtetë lakuriqe, sipas së cilës në kohën e regjimeve të ndryshme, nuk jemi të gjithë engjuj apo viktima. Ka prej atyre që shfrytëzojnë luftën, për përfitime personale, gjatë dhe pas mbarimit të saj.

Ajo që vihej më shumë në pah, ishte ”seksi”, si dukuri. Përmes së cilit, figura e gruas përbuzet e diskriminohet deri në atë masë, saqë seksi fillon të shihet si zgjidhje për shumë probleme.

Marie Gjoni, një personazh emrin e të cilës e mbante edhe shfaqja, ishte një aktore e bukur, atipike për shoqërin, e cila duke qenë e bukur, nuk kishte si të mos e shfrytëzonte bukurinë e saj, mirëpo e mbronte me krenari feminitetin e saj.

Edona Reshitaj, e cila luante në rolin e Marie Gjonit, rol ky që kërkonte eksplicitet në disa skena, për KultPlus tregoi se roli i saj ka qenë mjaft sfidues.

”Jam e lumtur që kam pasur rastin të marrë këtë rol, pasiqë kohët e fundit kam qenë shumë aktive në shfaqje dhe ky rol ka qenë shumë më ndryshe prej roleve tjera, kjo më përmbush si aktore, pasiqë në çdo rol të ri, unë zbuloj edhe dicka të re për vetveten”, ka thënë ajo për KultPlus.

Drama trajtonte fatin e kosovarëve ndër vite, trajtonte nevojën e tyre për të pasur Republikë e Kushtetutë, mirëpo kjo trajtesë i bëhej me një gjuhë vulgare e me një ironi të theksuar.

Veton Surroi, i cili mund të themi se është edhe nismëtar i kësaj shfaqjeje, për KultPlus u shpreh shumë i kënaqur me aktorët dhe mënyrën se si ata përvetësuan rolet e tyre.

”Mendoj se regjisori është përpjekur të bëjë një dinamizim të një shfaqje që përfshin një periudhë të gjatë kohore. Do të jetë një shfaqje e cila padyshim do të jetë ngacmuese”, është shprehur ai më tutje për KultPlus.

Drama që rrjedhte si një gërshetim i komikes me tragjiken, ku humori dilte kryesisht nga dhimbja, e vinte për publikun si një ironi e kulluar, tek publiku ngjallte emocione, herë të qeshura pa fund e herë herë edhe tronditje, nga disa skena që zakonisht janë të rralla në skenën e Teatrit Kombëtar.

Aktori Shpëtim Kastrati, për KultPlus tregoi se kjo nuk është hera e tij e parë që bashkëpunon me regjisorin András Urbán dhe tashmë edhe pse me një teknikë jo të zakonshme të punës, ai është mësuar se çfarë kërkon regjisori dhe si duhet realizuar ajo.

”Si cdo rol tjetër edhe ky rol ka kërkuar punë, mund e djersë, mirëpo për dallim prej shfaqjeve tjera, kemi pasur kohë më pak për pëgatitje. Për mua është shfaqja e dytë me këtë regjisor, ai ka një stil pak më ndryshe në realizimin e përgatitjen e shfaqjes, mirëpo është mënyra e tij dhe tashmë jemi mësuar me të”, potencoi ai për KultPlus.

Aktorët që luajtën në këtë shfaqje, ishin: Adrian Morina, Edona Reshitaj, Shpëtim Kastrati, Ylber Bardhi, Shkelzen Veseli dhe Armend Baloku.

E në fund të shfaqjes, aktorët vlerësohen për punën e tyre me duartrokitje të publikut. E duartrokitjet për këtë shfaqje vazhduan me minuta të tërë, që vinin si një shenjë falënderimi për të gjitha emocionet që ata përçuan tek publiku. / KultPlus.com

Incident në TKK, rrëmbehet shqiponja nga pllakati i shfaqjes

“Shfaqja e fundit e Marie Gjonit” që është dhënë premierë në mbrëmjen e së hënës në Teatrin Kombëtar të Kosovës është përcjellë me një incident, pikërisht para fillimit të shfaqjes, shkruan KultPlus.

Sokol Plakolli ka prerë pjesën e panos së kësaj shfaqje, ku ka marë shqiponjën, por i njëjti në këtë pano ka lënë yllin, sipas tij, yllin komunist.  Ai në një reagim në facebook ka shkruar se nuk e ka vjedhur shqiponjën, por sipas tij, ai e ka çliruar.

Stafi i TKK-së ka tentuar të pengojë veprimin e Plakollit, por i njëjti ka arritë të interevenojë në pllakatin e kësaj shfaqje me tekst të Veton Surroit dhe regji të András Urbán.

Plakolli më pas ka postuar fotografi me shqiponjën që kishte nxjerrë nga pllakati, sikurse që ka postuar video

Jeton Neziraj për këtë veprim të Sokol Plakollit ka shkruar “Shqiponjë-vjedhësi na e nisi mbarë shfaqjen ”Shfaqja e fundit…’ e Veton Surroit 🙂”, kurse Sokol Plakolli ka vazhduar me reagime të tjera duke shpërndarë fotografinë e Nezirajt pranë pllakatit, dhe duke e quajtur tashmë këtë pllakat si një pllakat fantastik.

Në këtë shfaqje me rolet e tyre luajnë aktorët: Adrian Morina, Armend Baloku, Edona Reshitaj, Shkelzen Veseli, Shpejtim Kastrati, Ylber Bardhi./KultPlus.com

Veton Surroi sonte në “Letërsia dhe qyteti”

Shkrimtari Veton Surroi është i ftuar sonte në “Letërsia dhe qyteti”, për të rrëfyer qytetin përmes letërsisë.

Në kafenenë “Sonder”, nga ora 19:00, Surroi do të jetë mysafir i dy gazetareve nga Tirana, Alda Bardhyli dhe Beti Njuma për të bashkëbiseduar për letërsinë dhe qytetin në një format ku të gjithë ata që janë të ulur në kafenenë “Sonder” mund ta dëgjojnë bisedën me Surroin dhe të bëjnë pyetje.

“Letërsia dhe qyteti” është një projekt takimesh letrare me shkrimtar, i nisur vitin e kaluar nga gazetaret Alda Bardhyli dhe Beti Njuma, të cilat këtë fundverë, e kanë sjellë atë edhe në Prishtinë./ KultPlus.com

Veton Surroi: Për të hyrë në Gjakovë duhet kaluar për bekim te tryeza e Ferdonije Qerkezit

Shumë qytetarë të Gjakovës kanë protestuar sot kundër ardhjes së paralajmëruar të pelegrinëve serbë.

Qytetarët protestuan me parullat “S’ka qetësi pa drejtësi” dhe “Gjaku i fëmijëve shqiptarë të vrarë nga Serbia nuk falet”. Edhe shoqata “Thirrjet e Nënave” në Gjakovë, ka dalë kundër ardhjes së pelegrinëve serbë.

Pas kësaj Policia e Kosovës ka ka konfirmuar se pelegrinët serbë kanë anuluar vizitën në Gjakovë.

Ndërkaq para disa minutash nëpërmjet rrjetit social Facebook, publicisti Veton Surroi, ka reaguar përmes një postimi ku e ka publikuar edhe fotografinë e Ferdonijë Qerkezit buzë tryezës, e vetme.

Po sjellim statusin e plotë të Surroit:

“Për të hyrë në Gjakovë duhet kaluar për bekim te tryeza e Ferdonije Qerkezit.
Për të bërë marrëveshje me Kosovën, njësoj”, ka shkruar ai./ KultPlus.com

Veton Surroi thotë se Shefqet Krasniqi është dhunues i fjalës së lirë (VIDEO)

Publicisti, Veton Surroi në emisionin Debat Plus të RTV Dukagjinit, ka folur edhe për fenë islame dhe pluralizmin e islamit në Kosovë.

Surroi e ka quajtur Shefqet Krasniqin “dhunues”, pasi sipas tij, e ka keqpërdorur religjionin..

“Nuk mund të tërhiqemi prej dhunuesve të fjalës në publik. Pra, Shefqet Krasniqi është dhunues. Një njëri që thotë se Nënë Tereza ka me shku në ferr…, e keqpërdor religjionin me fjalor dhune. Fjalor dhune është kur i degradon të tjerët”, ka thënë Surroi.

Ai ka theksuar se Islamofobia poashtu është fjalor dhune.

“Ta quash dikë të prapambetur pse është mysliman, është absolutisht fjalor dhune, e zhvlerëson identitetin e njerëzve”, tha ai.

Surroi ka folur edhe për institucionet e Kosovës, duke thënë se nuk kanë pse merren me interpretimin e formave të ligjërimit të hoxhallarëve në Kosovë, përcjell Telegrafi.

“Është krejtësisht në kundërshtim me Republikën shekullare laike të Kosovës. Institucionet nuk kanë pse merren me interpretimin e formave të ligjërimit të mulla Shefqetit apo cilitdo hoxhë në Kosovë”.

Surroi ka thënë se ligjërimi i fesë islame në shqip është i vonshëm krahasuar me katolicizmin.

“Islami (te shqiptarët) ka një veçanti krahasuar me religjionet tjera, për shkak të një interpretimi shumë të vonshëm të dhënies së lirisë të ligjërimit në gjuhën amtare. Ka rreth 80 vjet që ne ligjërojmë islamin në shqip, në krahasim me Kishën Katolike, e cila ligjëron shqip së paku nga shekulli XVI”, është shprehur Surroi.

Publicisti në Debat Plus të RTV Dukagjinit ka deklaruar se Islami në Kosovë ka si përparësi pluralizmin.

“Islami shqiptar ka një përparësi, është i vetmi islam evropian, sepse nuk është pjesë e një procesi dekolonizimi ku vijnë emigrantë etj., është i njerëzve të këtushëm”, ka thënë ndër të tjera Veton Surroi./Telegrafi/

Për Bekim Lumin, artistët dhuruan veprat e tyre ndërsa Veton Surroi 200 kopje të librit “Shfaqja e fundit e Marie Gjonit”

Alberina Haxhijaj

Skena e vogël e Teatrit Kombëtar të Kosovës, mbrëmë, ka qenë e rrethuar me vepra artistike të realizuar nga artistë të ndryshme. Të gjitha këto vepra, të ekspozuara, më pas janë shitur përmes ankandit i cili është realizuar nga vet artistët. Të ardhurat nga shitja e këtyre punimeve i janë dedikuar shërimit të regjisorit Bekim Lumi.

Aktivitet të tilla për të ndihmuar regjisorin Bekim Lumi, janë duke u realizuar ditëve të fundit, në mënyra të ndryshme. Dikush më këngë, disa me poezi, të tjerë me shfaqje dhe disa me dhurimin e punimeve të tyre po ndihmojnë në mbledhjen e parave, për të ndihmuar në shpenzimet e shërimit të regjisorit, shkruan KultPlus.

Aktori Fatmir Spahiu i cili është edhe njëri prej artistëve që ka marrë këtë iniciativë, e që moderoi këtë ankand, u shpreh i lumtur që artistë kanë dhuruar punime e tyre për të ndihmuar regjisorin Bekim Lumi.

“Ky është vetëm njëri prej angazhimeve në vazhdën e aktiviteteve. Synimi jonë është që të mbërrijmë tragetin e paracaktuar. Kjo mbrëmje ishte më ndryshe sepse unë isha vetëm njëri nga ata që dhamë një kontribut të vogël kurse pamë shumë artistë që dhuruan veprën e tyre diçka që është shumë e vështirë, të dhurosh një punë, ide kreacion tëndin, një pjesë të shpirtit për një kauzë të tillë. Prandaj unë jam shumë i lumtur edhe për ata edhe për vetën që po mundemi me provu me i ndihmu një miku tonë i cili ka nevojë, sepse nesër secili nga ne mund të jetë në një pozitë të tillë”, tha ai për KultPlus.

Tutje ai theksoi se ky është një solidarizim i artistëve që nuk është parë më herët. “Kjo më entuziazmon pa masë sepse nuk e kam besuar që mundemi më u sensibilizu kështu. Të ju them sinqerisht, kam menduar që t’i bësh të gjithë këta njerëz bashkë për një kauzë të tillë është e pamundur por më ka dalë ndryshe dhe jam shumë i befasuar për të mirë”, theksoi ai.

Nga ky ankand i pikturave, skulptura, grafika dhe punimeve të tjera artistike e po ashtu nga shitja e librit “Shfaqja e fundit e Marie Gjonit”, u grumbulluan 3 mijë e 600 euro për regjisorin Bekim Lumi. Autori i dramës “Shfaqja e fundit e Marie Gjonit”, Veton Surroi u shpreh sa ai ka dashur që të ndihmojë në këtë aktivitet pasi që regjisori Bekim Lumi është person i cili e meriton një kujdes të tillë.

“Libri sapo ka dalë nga shtypshkronja dhe kam vendosur që 200 kopje të ia dhurojë këtij aktivitetit për Bekim Lumin. Ka pasur simbolikën e vet pasi që është pjesë e një ambienti kulturor artistik i cili kontribuon dhe unë deshta që më këtë të kontribuojë. Kjo ndjenja e solidariteti që po krijohet është e mrekullueshme. Vet Bekimi si person e meriton këtë kujdes por fakti që po zgjohet solidariteti i artistëve ka domethënie shumë të madhe”, u shpreh ai për KultPlus.

Paratë e mbledhura nga kjo natë do të shkojnë në ndihmë për regjisorin dhe profesorin Bekim Lumi, një artist që për vite me radhë ka dhënë kontribut të jashtëzakonshëm për skenën artistike dhe teatrale si dhe edukimin e studentëve dhe artistëve të rinj./KultPlus.com

‘Shfaqja e fundit e Marie Gjonit’ për Bekim Lumin

Tashmë janë shpeshtuar aktivitetet artistike për ta ndihmuar regjisorin Bekim Lumi, i cili po përballet me sëmundjen e rëndë të kancerit, shkruan KultPlus.

Për ta ndihmuar regjisorin, do të shiten 200 kopje të dramës “Shfaqja e fundit e Marie Gjonit”. Këtë e ka bërë të ditur vet Surroi, shkruan KultPlus. “Drama e ndaluar, ‘Shfaqja e fundit e Marie Gjonit’, nesër në Skenën e Vogël. 200 kopje për Bekim Lumin”, ka shkruar ai në rrjetin e tij social në Facebook.

Paratë e mbledhura do të përdoren për tu solidarizuar me regjisorin dhe profesorin Bekim Lumi, një artist që për vite me radhë ka dhënë kontribut të jashtëzakonshëm për skenën artistike dhe teatrale si dhe edukimin e studentëve dhe artistëve të rinj./KultPlus.com

Veton Surroi: Kthim kolektiv në fillore

Shkrimtari e publicisti Veton Surroi ka shkruar sot në Facebook për dy dukuri që, sipas tij, po ndodhin njëkohësisht në Kosovë.

Ai, duke përkujtuar përjashtimin e Agjencisë se Kosovës për Akreditim (AKA) nga Regjistri Evropian për Sigurimin e Cilësisë në Arsimin e Lartë (EQAR), ka theksuar se kjo nuk shkon me kërkesën për integrim në Europë.
Ky është postimi i Surroit:

Kosova mund të shkelë shumë ligje , por jo edhe ato të fizikës.
Një trup nuk mund të lëviz në dy drejtime (madje të kundërta) njëkohësisht. Nuk mund të kërkosh të njëjtën ditë të integrohesh në Evropë (Juncker) e të përjashtohesh prej Evropës (EQAR, Agjencia e Akredimitit).
Kthim kolektiv në fillore./KultPlus.com

Veton Surroi deputetëve të Kosovës: Votojeni Rezolutën për kandidimin e Natasha Kandiq për Çmimin Nobel

Kujtesa kolektive e Kosovës së luftës në masë të madhe është ruajtur falë punës së FDH dhe Natasha Kandiqit. Përgjatë viteve të zhbërjes së ish Jugosllavisë, zëri i Natasha Kandiqit ka qenë i qartë në vetminë dhe guximin e vet, kundër fashizmit serb dhe fashizmave të tjerë.

Deputetëve të Kuvendit të Kosovës:

të nderuar zonja dhe zotërinj,
më 31 janar 2018 senatori amerikan Roger Ëicker and përfaqësuesi Eliot Engel nominuan Natasha Kandiqin dhe fondin për të Drejtën Humanitare për Çmimin Nobel për Paqe 2018.
Natasha Kandiq dhe FDH kanë qenë dhe mbeten dokumentuesit kryesorë të krimeve e viktimave të luftërave të ish Jugosllavisë dhe kanë qenë dhe janë bartësit kryesorë të shtyllës kryesore të idesë se pajtimi mes kombeve e qytetarëve mund të bëhet nëpërmjet të ballafaqimit me të kaluarën.
FDH, themeluar nga Natasha Kandiq, është sot i vetmi institucion i besueshëm që ka dokumentuar luftën në Kosovë dhe krimet e bëra në të. Kujtesa kolektive e Kosovës së luftës në masë të madhe është ruajtur falë punës së FDH dhe Natasha Kandiqit.

Përgjatë viteve të zhbërjes së ish Jugosllavisë, zëri i Natasha Kandiqit ka qenë i qartë në vetminë dhe guximin e vet, kundër fashizmit serb dhe fashizmave të tjerë.
Sugjeroj që Kuvendi i Kosovës, me pajtim të gjitha grupeve parlamentare, të votojë një Rezolutë për kandidimin e Natasha Kandiqit dhe FDH-së për Çmimin Nobel për Paqe 2018. Me këtë do të nderonte jo vetëm punën e vetmohueshme të FDH-së dhe Natasha Kandiqit,aq të rëndësishme për Kosovën dhe të gjithë qytetarët e saj, por edhe idenë , më se të nevojshme për Kosovën dhe tërë regjionin, e pajtimit të popujve dhe qytetarëve nëpërmjet të ballafaqimit me të kaluarën./KultPlus.com

“Gorillat që s’i pamë”, libri më i lexuar i vitit

Libri i fundit i publicistit Veton Surroi “Gorillat që s’i pamë” dhe ai i autorit Kasëm Trebeshina “Një ditë në natën pafund”, janë librat më të kërkuar gjatë vitit 2017 në libraritë e kryeqytetit të Kosovës.

Këto të dhëna janë marrë nga dy libraritë në Prishtinë, ajo “Buzuku” dhe “Dukagjini”.

Edon Zeneli nga libraria “Buzuku”, tha se Surroi dhe Trebeshina ishin dy autorët më të kërkuar edhe në panairin ndërkombëtar të librit në Prishtinë dhe Tiranë, gjatë vitit që po e lëmë pas.

Kërkesa e lexuesve për këta dy autorë, sipas tij, vjen nga fakti se të dy kanë zënë një hapësirë të konsiderueshme mediale, dhe meqenëse se janë ndër më të përfolurit, tek njerëzit zgjohet kureshtja për librat e tyre.

Zeneli tha se edhe emrat e njohur si Kadare, Kongoli e së fundmi edhe Albatros Rexhaj, kërkohen aq shumë sa që gjenden në top-5-shen e autorëve më të shitur sa i përket letërsisë shqipe.

“Konsideroj që autori më i shitur shqiptar është Veton Surroi. Librat e tij prekin tema të përditshmërisë sonë dhe duke pasur parasysh edhe fuqinë mediale që e ka prapa, është autor që pashmangshëm në secilin panair është më i shituri. Sivjet besoj që libri i tij i fundit ‘Gorilla që s’i pamë’, është libri më i shitur nga autorët shqiptarë, pasuar nga Kasëm Trebeshina ‘Një ditë në natën pafund’, është libri autobiografik i tij dhe duke qenë se sivjet Kasëm Trebeshina edhe ndërroi jetë, dhe si gjithmonë emri i tij debatohet shumë dhe debati si i tillë pastaj konsiston edhe në shitje të titullit, për shkak se njerëzit duan ta dinë se për çfarë po debatohet. Pastaj kemi Albatros Rexhaj, Fatos Kongolin dhe Ismail Kadarenë tek të cilët nuk mund ta marr një titull të caktuar të cilin do të thosha që është më i shituri por si autorë hyjnë në Top 5-shen e autorëve më të kërkuar nga letërsia shqipe”, tha ai për Kosovapress.

Sa i përket letërsisë të huaj, Zeneli tha se nga përkthimet janë zakonisht autorë që fitojnë çmime të njohura siç është çmimi Nobel, përderisa theksoi se nga ky grup autorësh vazhdojnë të jenë më të kërkuarit Svetlana Aleksieviq me librin “Zëra nga Çërnobili”, Matia Senarksoi dhe libri i tij “Busullë” si dhe Elena Ferantes me triologjinë e saj napoletane.

E libri që ka thyer çdo rekord, duke qenë më i shituri, Zeneli tha të jetë “Unë jam Malala” i Malala Yousafzai.

“Nga letërsia e përkthyer dhe jo vetëm nga letërsia, por edhe nga literatura jofiksionale, do të thosha që më e shitura e vitit definitivisht është Malala Yousafzai me ‘Unë jam Malala’, pasuar nga trilogjia e Elena Ferantes, është trilogjia e saj napoletane me titujt ‘Mikesha gjeniale’, ‘Mbiemri i ri’ dhe ‘Historia e fëmijës së humbur’, pastaj është Svetlana Aleksieviç me ‘Zëra nga Çërnobili’, është biografia e Elon Musk dhe libri ‘Origjinalët’ nga Adam Grant”, tha ai.

Rënia e lexueshmërisë në Kosovë, sipas tij, është vetëm një tendencë e mediave meqenëse bazuar nga shitja e madhe e librave gjatë 2017-s tregon për rritje të numrit të lexuesve. E sikur të kishte rënie të leximit, ai tha se nuk do të kishte kaq botues.

Edhe Erza Mati nga libraria “Dukagjini” tha për KosovaPress se shitjet flasin për një nivel të kënaqshëm të numrit të lexuesve. Ndërkaq theksoi se edhe veprat e autorëve të letërsisë së vjetër vazhdojnë të jenë në mesin e më të shiturve edhe sot.

“Ka shumë libra nga autorë të ndryshëm, nga autorë shqiptarë, nga autorë ndërkombëtarë, ka vepra të vjetra të cilat janë botime të mëhershme, të cilat vazhdojnë të jenë bestsellerë. Viti i botimit asnjëherë nuk e ndal shitjen e tyre pasi që janë kryevepra, por ka edhe botime të reja të cilat botohen gjatë vitit e përkthehen gjatë vitit dhe arrijnë që të gjejnë kulmin e shitjes dhe të jenë të preferuarat e lexuesve tanë”, tha ajo.

Krahas kësaj, Mati bëri të ditur se interesimi i qytetarëve për librat vazhdon të jetë i madh për zhanre të ndryshme. Ndërsa shtoi se sapo të publikohen botimet, menjëherë kërkohen nga lexuesit.

“Mund të them se ka një balancim në mes të kërkesave të qytetarëve sepse gjithmonë janë kërkesat e tyre të ndryshme të cilat e bëjnë atë balancimin. Nëse sot është publikuar një libër nga ndonjë gjuhë e huaj, atëherë menjëherë do të vijnë dhe ta kërkojnë”, theksoi ajo.

Ndërkaq, sipas Edon Zenelit nga libraria “Buzuku”, autori më i spikatur në mesin e fëmijëve është David Williams, një autor i cili ka qenë sensacion në tërë botën, por që është shitur shumë edhe në Kosovë me librin e tij “Banda e mesnatës”, libër i cili vetëm në librarinë “Buzuku” është shitur diku 150-200 copë, që sipas Zenelit kjo shifër përbën lajm.

Ndërkaq, libraritë e kryeqytetit me rastin e festave të fundvitit kanë përgatitur kombinime librash me zbritje të kënaqshme për klientët e tyre që kanë pasion leximin, derisa si të tilla janë shfrytëzuar edhe si dhurata për më të dashurit e tyre./ KultPlus.com

Blerta Surroi: Përpiqem të jem regjisore e mirë e familjes dhe punës time

Arbër Selmani

KultPlus: Do ta nisim këtë intervistë me projektin që është kaq afër zemrës tënde, Galerinë MONET. Na trego pak për idenë se si erdhi deri te krijimi i një hapësire të tillë?
Blerta Surroi:
Duke pasur suksese të shumta personale si artiste, në mënyrë të natyrshme erdhi ideja të bëj diçka për vete dhe për komunitetin artistik. Në muajin maj 2017 bashkë me Vala Blakçorin ishim rreth të njëjtës ide, të hapnim një galeri, një hapësirë kulturore ku mund të bëhen aktivitete të ndryshme kulturore e artistike, promovime të librave, ndeja që kanë për qëllim takimin e artistëve, një pikë reference në Prishtinë për artdashësit – Galerinë ‘Monet art&books’. Fillimi nuk ishte i lehtë, por që nga koha kur e kemi hapur Galerinë kemi pasur disa ekspozita personale të emrave të njohur të artit figurativ, kemi pasur shumë promovime të librave. Ekspozita shitëse ka qenë në fund të vitit, ne si Galeri mblodhëm 22 artistë që ti ekspozojmë punimet e tyre, duke qenë se ishin festat e fundvitit, menduam ti bëjmë dhuratë artin, njerëzve, për të gjithë ata që dëshirojnë të blejnë piktura me një çmim të lirë, prej 99 euro e poshtë. Ajo çka unë e quaj të suksesshme, pos që e kam afruar distancën e krijuar prej kohësh mes blerësit dhe artit, është energjia pozitive që kam arritur me e shpërnda mes komunitetit artistik dhe mes qytetarëve. Çdo ekspozitë e kam përjetuar si të ishte e imja, me shumë emocion, kam pasë emocion aq sa artisti, cilido artist që e ka hapë ekspozitën këtu.

KultPlus: Do të kthehem dy dekada më pas, në vitet 90-të, kur Blerta u zgjodh Miss Kosova dhe kur ishte një kohë tjetër, ajo që ti e quan kohë pa kohë. Nga një vajzë 17-të vjeçare, e bukur, sa ishte problematike ose jo për ty më pas të zgjoheshe në këmbë dhe të krijosh një karrierë tënden artistike?
Blerta Surroi:
Kur kthehem të mendoj, më duket shumë larg ajo kohë. Kanë qenë vitet e 90-të, saktësisht viti 1995. S’kishim televizor, s’kishim radio, ishim komplet në një izolim. Rinia jonë ishte shumë fatkeqe asokohe, gjenerata ime i takon një periudhe shumë fatkeqe, adoleshencën e kemi pasë para dhe pas luftës, gjithmonë prej prindërve na është thënë – kjo kohë pa kohë. Si i ri ke nevojë me e shpërfaqë talentin tënd .. kam vizatuar që e vogël, kam qenë e dëshmuar në shkollë, por edhe në grupet recitatore të dramës në shkollë. Kohë e vështirë. Atëherë si 17-të vjeçare, periudhë e izolimit total, ajo që shihje përtej televizorit dukej sikur ishte prej një planeti tjetër, kaq e largët nga ti. Çdo i ri kishte shpresa, kishte ëndrra për të ardhmen e vet, ëndërronim edhe Hollivudin, unë edhe shoqet e mia, e kemi menduar, e kemi pasë ëndërr, qejf, dëshirë. Marrja pjesë në këto kompeticione ka qenë ndoshta një mundësi, shansë, për një dalje, për me prekë, me ja dhanë vetes shansin. Ishim gjeneratë e pafat, e izolimit, sot për gjeneratën e re, është gjithçka më e lehtë, bota është më e afërt. Kam qenë vajzë me shumë talente, të tjerët kanë besu në talentin tim, i kam studiuar paralelisht aktrimin dhe artin figurativ. Në artin dramatik jam dëshmuar, me role të ndryshme, tani jam më aktive ne artin figurativ. Jam në një moshë më të pjekur, dhe pjekuria është ajo që e bën një artist më të mirë, më të balancuar.

KultPlus: A do të thotë kjo se Blerta do të kthehet në artin dramatik, në shfaqje të teatrit apo në film, apo pati një pikë kur Blerta veç ndaloi të jetë një artiste e skenës?
Blerta Surroi:
Unë jam artiste e skenës dhe e artit pamor, dhe me këto dyja do të vazhdoj të merrem. Gjithmonë e kam ndjekur vlerën artistike. Unë kam çka të jap, dhe nuk jam rastësisht në art, e di që nuk më takon ta them por puna ime është vlerësuar edhe me çmime. Tani përpiqem ta ruaj dhe ta shtoj vlerën e punës sime. Në anën tjetër, jam e fokusuar në artin figurativ sepse ky art të jep lirinë e plotë që ti të bësh gjithçka, ti je aktor, je regjisor i punës tënde. Kur e hap një ekspozitë, është vetëm emri dhe puna ime. Është monodramë, ku pos aktrimit edhe tekstit, skenografia, dritat, të gjitha i bën vet. Në artin dramatik është një ekip i tërë, dhe suksesi ose dështimi është i përbashkët.


KultPlus: Në familjen tënde, në anën tjetër, arti ka qenë gjithmonë i pranishëm. Babai yt, Xhevat Syla, është një shkrimtar për fëmijë dhe shumë i pëlqyer. Je rritur në një frymë të tillë, me libra përreth vetes, dhe sa ka ndikuar kjo në formimin tënd të mëvonshëm, me këtë prapavijë prindërore?
Blerta Surroi:
U emocionova shumë, me këtë pyetje. Babi është shkrimtar për fëmijë ndërsa nëna profesoreshë e muzikës, jam rritur me një frymë të artit në shtëpi. Me tingullin e makinës së shkrimit. Gjithmonë rreth meje ka pasur libra. Drejtshkrimi, gjuha shqipe në përgjithësi, kanë qenë të mbjella thellë në fëmijët e familjes tonë. Kam qenë shumë e mirë në këtë fushë, gjithmonë duke marrë lëvdata për drejtshkrimin, dhe në një formë nuk pata kah t`ikë prej këtij ndikimi, sepse gjithmonë kam qenë e afërt me gjuhën. Në vitin ‘99 kam pasur ditar të luftës, i cili më pas edhe ishte botuar në një prej të përditshmeve tona. Edhe ditarin e studimeve që ka pasë ardhë si inspirim nga ditari i Stanisllavskit, e patën pëlqyer shumë artistë e dramaturgë të cilët e kanë lexuar. Kam shumë shkrime të ruajtura edhe sot, ndërsa kam botuar vjersha qysh në klasën e dytë në shkollë fillore, më vonë kam bërë edhe ilustrime për revistën ‘Pioneri’. Djali i madh më ka kushtuar një poezi, dhe po e shoh se po e trashëgon këtë talent, po vizaton, ka dëshirë të jetë piktor si mami dhe shkrimtar si babai. E shoh se e kam transmetuar tek ai një frymë artistike, për çka më vjen mirë dhe jam shumë e lumtur.

KultPlus: Nëse dashuria për letërsinë dhe gjuhën ka qenë kaq e madhe, dhe vazhdon të jetë, a mund të jetë Blerta në të ardhmen edhe një poete, shembull?
Blerta Surroi:
Po e kujtoj një moment. Profesor të gjuhës shqipe dikur e kam pasur të ndjerin Ahmet Kelmendi – një profesor veteran i gjuhës shqipe në Fakultetin Filologjik. Kur i lexonte esetë e mia, më luste që ta lija dramën dhe aktrimin dhe ti përkushtohesha komplet gjuhës shqipe. Shkrimet e mia i pëlqenin dhe kjo me kënaqte sepse as unë vet nuk e dija sa talente kisha brenda meje.

KultPlus: Para se ta mbyllim intervistën, po kthehemi pak te Veton Surroi, bashkëshorti juaj. Më përmendët se ndoshta ka qenë problematik ndonjëherë fakti që jeni burrë dhe grua, dhe ka mundur të ketë ndërhyrje mes njërit a tjetrit. Është ndihmesë për ty si artiste fakti që Vetoni dikur është marrë me politikë dhe sot është shkrimtar ?
Blerta Surroi:
Në një vend si Kosova, është njëfarë tendence mos me ti njoftë vlerat. Tendenca që suksesin në punën time e lidhin me faktin se jam gruaja e Vetonit nuk është fort e pëlqyeshme nga ana ime. Do të doja që për hir të së vërtetës meritat ti takojnë punës sime. Jam dëshmuar prej kohësh në fushën e artit, me kritika pozitive nga njerëz eminentë të fushave në të cilat punoj dhe veproj. Vetonin e kam burrë dhe shok të mirë, një partner të mirë, me të cilin e ndajmë jetën. Kur jemi takuar, kemi qenë të dytë të dëshmuar në fushat tona dhe kemi vendosur të mos i pengojmë njëri tjetrit, vetëm të kemi ndihmë e stimulim. Megjithatë, fakti që jemi të bashkuar më ka ndikuar prej punës në Fakultet e deri këtu në Galeri.

KultPlus: Meqë jemi në këtë territor, si është jeta me Vetonin, me një figurë sa të lexuar aq edhe kontroverse?
Blerta Surroi
: As me fjalët më të bukura të shkrimtarëve më të mëdhenj botërorë nuk mund të përshkruhet jeta me Vetonin. Ajo thjesht përjetohet. Jemi të pandashëm e të lidhur fort nga shikimi e takimi i parë e deri më sot.

KultPlus: Jemi gati në fund të intervistës, dhe për fund ndoshta do të ishte mirë të flisnim pak për planet artistike në vitin 2018?
Blerta Surroi:
Është viti i katërt që jam profesoreshë në Fakultetin e Arteve, dhe jap lëndën e Vizatimit Aplikativ. Jam e përkushtuar tej mase, sepse është sfidë për mua të jem profesoreshë. Megjithatë, jam pedagoge më ndryshe, jo klasike, për faktin se jam edhe aktore, dhe këtë ma kanë dëshmuar gjeneratat dhe kuadrot që kanë dalë këto katër vite sa jam aty. Kam një relacion shumë të afërt me studentët e mi, dhe kjo më bën të ndihem mire,e plotësuar. Nuk më mjafton puna vetëm brenda studios, është ndryshe kur kam interaktivitet me studentët e mi.
Përpiqem të jem regjisore e mirë e familjes time dhe punës time. Një regji e mirë në film, me aktorët e mirë e garanton suksesin. Vazhdimisht punoj në fushën e artit figurativ, kam në plan ekspozita personale vitin e ardhshëm, e kam një skenar filmi shumë të mirë në duar. Jam nënë e përkushtuar, grua e përkushtuar. Duke qenë e mbushur me dashuri reflektoj dashuri e gëzim në jetë dhe në punë . Po i rris dy fëmijë shumë të mirë. Vepra më e rëndësishme në jetë. / KultPlus.com

Fatos Lubonja sjellë fotografitë e refugjatëve kosovarë në Kukës, thotë se nuk kishte kurajë t’u drejtoj kamerën

Mbrëmë në Modelariumin e Arkitekturës në Fakultetin e Ndërtimtarisë dhe Arkitekturës, erdhi ekspozita “Bri plagomës prej nga derdhet dhimbja”, me fotografi të refugjatëve nga Kosova në Kukës gjatë luftës së vitit 1999, shkruan KultPlus.

Gili Hoxhaj

Fotografitë e Fatos Lubonjës, kishin zënë po thuajse gjithë hapësirën e gjerë të mureve të këtij ambienti. Trishtimi i personazheve fshihej në një format të ngjyrave: bardhë dhe zi, por jo dhe një format të madhësisë. Përmes tyre reflektohet një mot i ftohtë, ku shihen radhët e traktorëve, në dheun plot pellgje e baltë. Fotografitë e tij sjellin një realitet të gjerë të shtrirë brenda një fushe në Kukës, ku shihen traktorët me karroceri të mbuluara me plastmase, ku traktori shërben si strehë për refugjatët. Ky trishtim është vështirë i tejkalueshëm edhe sot në sytë e shikuesit, një gjendje dëshpërimi depërtonte në sytë e secili vizitor, i cili sikur kishte një rrëfim të ngjashëm me ato fotografi.

“Këtë përjetim të kësaj drame njerëzore dëshiroj me e lanë në qetësinë e rrugëtimit të vet. Autori duket sikur është secili prej njerëzve të pagojë, të shtangun, pa asnjë shprehje ngushëllimi , e që i kapet veç shpresës së dokumentimit pa fjalë”, kështu janë fjalët e kuratorit të ekspozitës Xhevahir Kolgjini, i cili thotë se me renditjen e fotografive ka vendosur që ta lë autorin me komunikim me audiencën si para 19 vitesh rranzë Gjallicës.

Vet Lubonja në prill të vitit 1999 në Kukës, ku edhe kishte marr këto fotografi shkruan se edhe pse ka parë dhjetëra reportazhe mbi Kukësin nëpër stacione televizive, asgjë nuk mund të ia zëvendësoj kontaktin e drejtpërdrejtë se sa shkelja mes përmes e këtij realiteti.

“Syri i kamerës i strukur pas qelqit të trashë të objektivit, nuk e ndjen dit ftohtësinë e shiut me suferinë që të hyn në palcë, e erën e tmerrshme të shkurres e të përçit. Ai nuk e jep dot atë që ndjen dora teksa i prek kokën një fëmije që dridhet nga të ftohtit, e mbi të gjitha nuk i rrok të gjitha këto përnjëherësh”, shkruan Lubonja.

Fatos Lubonja mbrëmë solli para syve të publikut prishtinas Kukësin e viteve 99’të, i cili një qytet prej 25 mijë banorësh, brenda një periudhe të shkurtër i shtohen edhe 32 mijë refugjatë, ndërsa kontakti i parë me këtë mjerim është në Pallatin e Kulturës së Kukësit, aty ku natën disa prej tyre futeshin për të fjetur.

“Shkallët e tij janë të mbushura cyt me njerëz të rrazbitur, të cilët nuk ke kurajë t’i shohësh në sy e le me t’u drejtosh kamerën”, kështu Fatos Lubonja nxjerrë në pah edhe shpirtin e tij human derisa mundohet të përmbush misionin e tij përmes fotografisë, kjo është arsyeja që ai pozicionohet nga larg për të shkrepur fotografitë.

Edhe pse në këtë situatë artisti Lubonja thotë se me lindjen e diellit jeta po gjallëronte edhe në këtë ferr, derisa përmes fotografive ai sjellë fytyrat e qeshura të fëmijëve, të cilët shfaqen para një rrote në një park të Kukësit, i cili është i mbushur po ashtu me refugjatë.

“Diku uji në kazanin e zi e ka filluar të ziejë, diku janë mbledhur rreth e po hanë. Diku kanë hapur radion me bateri dhe dëgjojnë lajmet e Tiranës. Ndonjë grua ka filluar të lajë. Fëmijët kanë zgjeruar shoqërinë dhe vende-vende i sheh të luajnë”, shkruan shkrimtari Lubonja në katalogun “Bri plagomës prej nga derdhet dhimbja”, përcjell KultPlus.

Lubonja, thotë se pjesa më e dhimbshme e kësaj tragjedie janë fëmijët sepse janë më të pambrojturit por kur i sheh të luajnë dhe të qeshin para kamerave , e kupton se nuk janë ata që e ndjejnë më së shumti këtë tragjedi por janë pleqtë që kanë parë shtëpitë dhe krejt punën e tyre t’u shkatërrohet.

Kësaj ekspozite i parapriu një bisedë mes Fatos Lubonjës dhe Veton Surroit, e cila u moderua nga Shkëlzen Gashi, dhe diskutimi shtrihej në temat si lufta në Kosovë, pavarësia e Kosovës, pajtimi mes Kosovës e Serbisë dhe marrëdhëniet Kosovë-Shqipëri.

Kjo ngjarje erdhi e organizuar nga ADMOVERE dhe KFOS. / KultPlus.com