Muaj: Gusht 2018

Autoritetet në Bosnjë dhe Hercegovinë i kanë ndaluar hyrjen në këtë shtet shkrimtarit rus, Zakhar Prilepin, duke shkaktuar zemërim te liderët e serbëve të Bosnjës dhe Ambasada ruse në Sarajevë, raporton REL.

Në një deklaratë të lëshuar më 23 gusht, ambasada ka shprehur “shqetësim dhe zhgënjim” pasi Prilepin është kthyer nga kufiri në mes të Serbisë dhe Bosnjës, duke kërkuar sqarim nga ministria e Jashtme e Bosnjës.

Lideri i serbëve të Bosnjës, Millorad Dodik ka thënë se ndalimi i Prilepinit është i “turpshëm dhe i drejtuar kundër miqve të Republikës Serbe të Bosnjës”, që banohet me shumicë serbe.

Prilepin kishte planifikuar të merrte pjesë në një ngjarje të letërsisë më 24 gusht në Banja Llukë.

Ai i ka thënë agjencisë ruse të lajmeve, Sputnik se kur ka tentuar të hyjë në kufi, atij i është prezantuar një dokument në të cilin thuhej se atij i është ndaluar hyrja në Bosnjë sepse “përbën kërcënim për sigurinë dhe marrëdhëniet ndërkombëtare” në këtë shtet.

Prilepin është i lidhur me separatistët e mbështetur nga Rusia që luftojnë kundër forcave qeveritare në lindje të Ukrainës.

Shkrimtari rus ka thënë se ai mendon që ndalesa mund të jetë lidhur me përfshirjen e tij në konfliktin e vazhdueshëm në rajonet ukrainase, Donetsk dhe Luhansk.

Luftimet në këtë pjesë të Ukrainës kanë lënë të vdekur më shumë se 10,300 persona prej kur ka nisur konflikti më 2014./KultPlus.com

Edhe këtë vit vazhdoi anashkalimi i gjuhës shqipe nga organizatorët e “Mbrëmjeve strugane të poezisë”, që mbahet tradicionalisht ne Strugë, në qytetin me shumicë shqiptare, thuhet në reagimin Lëvizjes Besa në Maqedoni.

Duke dëgjuar arsyetimin e ministrit të Kulturës nga radhët e LSDM Asaf Ademi, i cili tha se ka qenë vonë për të ndërhyrë në agjendën e organizimit, mund të konstatojmë se drejtori i “Mbrëmjeve strugane të poezisë” është më i fuqishëm se ministri i Kulturës.

Të lejosh anashkalimin e gjuhës shqipe që nga hapja e programit deri te përkthimi i broshurave dhe materialeve të tjera dëshmon në paaftësinë e ministrit të kulturës, gjegjësisht dëshmon se roli i tij në Qeveri është vetëm sa për të mbushur numrin dhe asgjë më tepër.

Lëvizja BESA u bën apel gjithë institucioneve kompetente që të marrin masat e duhura dhe të korrigjojnë këtë padrejtësi ndaj shqiptarëve. Po ashtu kërkojmë nga Ministri aktual i Kulturës, si shqiptari i parë pas 12 vjetëve që menaxhon Ministrinë e Kulturës, të punojë në mbrojtjen dhe afirmimin e vlerave kombëtare shqiptare dhe jo të vazhdojë politikën e nënshtrimit ndaj padronëve të tij në dëm të identitetit, traditës, vlerave kombëtarë dhe gjuhës shqipe, thuhet në fund të reagimit të Lëvizjes Besa.

Me rastin 90-vjetorit të nisjes së Shën Nënë Terezës (1910-1997) në Indi dhe 550-vjetorit të vdekjes së Gjergj Kastriotit, Ipeshkvia e Kosovës organizon Akademi kulturore – shpirtërore dhe Ekspozitë “Gjergj Kastrioti – Skënderbeu sipas fondeve të Arkivit Shtetëror të Dubrovnikut: ekspozitë me dokumente“ (e përgatitur nga studiuesi Dr. Gjon Berisha).

Akademia do të mbahet të dielën, më 26 gusht 2018, ora 19:00 në Katedralen Shën Nënë Tereza në Prishtinë.

Ky event kulturor-shpirtëror organizohet në ditën e lindjes së saj, me të cilën fillojnë ditët tradicionale të Nënë Terezës, që do të zgjasin deri më 5 shtator, në ditën e festës së saj.

PROGRAMI

Këngë: Gjon Gjevalekaj, “Nënës së Mirë” – këndon Adelina Paloja

Poezi:

Nënë Tereza, “Urata për ata që s’dinë të luten” – interpreton Lumnie Sopi
Nënë Tereza, “Lamtumirë” – interpreton Lumnie Sopi
Imzot Dodë Gjergji, Fjalë përshëndetëse

Këngë: Lorenc Antoni/Genc Tokiçi, “Lamtumirë/Valsi hyjnor” – këndon Adelina Paloja

Poezi:

Nënë Tereza, “Urata për shërbim” – interpreton Bislim Muçaj
Nënë Tereza, “S’ka rëndësi” – interpreton Bislim Muçaj
Don Lush Gjergjit, Thirrja e Gonxhe Bojaxhiut dhe nisja e saj për misione në Kalkuta të Indisë

Këngë: Pjetër Gaci, “Për ty atdhe” – këndon Adelina Paloja

Poezi: Ismail Kadare, “Portreti i Skënderbeut” – interpreton Bislim Muçaj

Ekspozitë

Dr. Gjon Berisha, “Gjergj Kastrioti – Skënderbeut sipas fondeve të Arkivit Shtetëror të Dubrovnikut: ekspozitë me dokumente“ (përgatitur nga Gjon Berisha).

Pas vizitës së ekspozitës, pjesëmarrësit do të jenë të ftuar në një koktej rasti në oborrin e Katedrales.

Derisa në Kosovë po debatohet për korrigjimin e kufijve mes Kosovës dhe Serbisë përmes një marrëveshje përfundimtare, juridikisht të obligueshme, sipas studiuesit Tomislav Lulzim Perushiq, në shtetin serb debati po bëhet për diçka tjetër, ndarjen e Kosovës.

Sipas Perushiqit, atje nuk mendojnë se duhet të bëhet korrigjimi i kufijve, porse ndarja e saj.

“Në Serbi nuk flitet për shkëmbimin e territoreve, flitet veç për ndarjen e Kosovës më së shumti, do të thotë marrjen e veriut të Kosovës. Mendoj që shkëmbimi i territoreve është diçka shumë e komplikuar dhe shumë e rrezikshme sepse bëhet një precedent për ndarjen e shteteve, jo veç në rajon por edhe më gjerë. Qeveria e Serbisë, mendoj që ka për qëllim jo tamam me e marrë pjesën e Kosovës sepse bëhet fjalë për një pjesë të vogël, por e kanë për qëllim Bosnjën, ndarjen e Bosnjes dhe të ashtuquajturës ‘Republika Srbska’ që u krijua në 92-ën”, tha ai.

Perushiq, i cili po ndjek ligjëratat e Seminarit të Gjuhës, Letërsisë dhe Kulturës Shqiptare në Prishtinë, shpreh frikën e tij se me lojërat politike që po bëhen, rrezikon një ‘spastrim i mundshëm etnik’.

“Kosova është Kosovë dhe duhet me e pranu kështu. Duhet me u marrë më shumë me çka ka ndodhë gjatë luftërave, me viktimat e luftës, me të pagjeturit. Krejt këto janë lojëra politike që i bëjnë dëmë jo veç popullit shqiptar por edhe popullit serb, se veriu i Kosovës nuk është i banuar vetëm me serbë, ka edhe shqiptarë aty… Po ashtu, në luginën e Preshevës nuk ka vetëm shqiptarë, ka edhe serbë që jetojnë aty. Kjo do të thosha që edhe një pastrim etnik do të ndodhë nëse shkëmbejnë territoret. Mendoj se shqiptarët e veriut do të largohen me u shpërngul në jugw, serbët e luginës po dojnë me qëndru në Serbi. Mendoj se është shumë e rrezikshme”, thotë ai për KosovaPress.

Shprehja e bindjeve të tij politike, sipas studiuesit të gjuhës shqipe nuk është aq e lehtë në Serbi, pasi që folësi mund të përballet me një mori paragjykimesh.

“Unë nuk foli shumë për politikë me shoqërinë time. Unë e di se me kë mundëm me fol dhe me kë jo, sepse ka shumë njerëz kokëfortë dhe nuk ndryshojnë mendimin… Unë veç iu tregoj se shqiptarët janë njerëz sikurse krejt të tjerët dhe që janë shumë mikpritës. Bile nga përvoja ime, mendoj se shqiptarët kanë më pak paragjykime ndaj njerëzve sesa njerëzit në Serbi”, tregoi ai.

Sipas tij, njohja e ndërsjellët e gjuhëve do të bënte që shqiptarët dhe serbët të komunikonin më shumë mes vete, gjë që gradualisht do të normalizonte raportet mes tyre.

Tomislav Pereshiq është nga Subotica dhe ka raporte shumë të mira me shqiptarët sa që atë e thërrasin me emrin shqip, Lulzim. Ai thotë se një ditë do të shpërngulet në Prishtinë pasi dëshiron të studioj këtu. / KultPlus.com

(At GJERGJ FISHTA, Gomari i Babatasit, Metamorfoza)

Ju rrugaça sallahana
vagabonda shakllabana
rriçna t’ndyet, mikrobe të kqi
qi të mjerës moj Shqipni
kthelltë hi i keni në mushkni
pa dhimbë gjakun tuj ia pi,
por der kur, bre batakçi!
Bre coftina, kalbe mbi dhè
der kur ju, tu tallë npër ne,
do t’na qelbi fis e atdhè?
Ah! Bre ju..nuk dij shka u kjoftë,
se tash ma jemi tue u njoftë,
se kush jini e shka jini
se kah shkoni e se kah vini
plang e shpi se kah i kini
e sa pare u ban gjaku:
se për ju, po, duhet laku,
për me u vjerrë o kund m’do i shpat!
Deri dje, pa kmishë mbi shtat,
me ‘i gjysmë setre t’pa astar,
lshuemum krahve kalavar
e me ‘i komçë t’njtitme nën grykë:
pantallonat me “gjyslykë”
kto edhe lidhun me nji spagë:
shtatit rreshke e ba saragë,
t’tanë gordec e berbalec
pa ndo ‘i msim, pa ndonji dije,
me ‘i fillore a nji iptadije,
erz e shpirt qitun nën themër:
turq a sllave a grek me zemër,
falun barkut veç Shqipnisë,
si ajo marrja e t’gjith njerzisë…
tuj u shite ju për gjithë treg,
sod na mbahi “Skandërbeg”,
e ngërdhucë, goditë, limue,
rrue, qethë, pipirique,
tash n'”smoking”, tash në “bon-jour”
ju, qi dje s’kishit as ushkuer
me lidhë brekët me nder me thanë
m’sahan t’huej gjithmonë me ngranë,
rrugën krejt na e keni zanë,
ke na shkoni pash e m’pash,
edhe besa me “gulash”
me “afishe” e me “sultjash”,
me “kjumshtuer” e me “ashurè”,
“kosha gjelash” si kubure,

“tarator”, “pilaf me kos”,
“mish me qepe” e “majdanos”
“shish qebap”, “brizholla viçi”,
“kunguj t’mbushum”, “kuzuici”,
“kabuni”- e “mualebi”.
Barku sod ju rri ju kodër,
kargatisë e bamun lodër:
der sa ata burrat e dheut,
qi për jetë e nderë t’Atdheut
kane ra n’luftë si shqipe t’leta,
kanë shkri gja e shpija t’veta,
kanë tuj dekë rrugave unit,
me iu dhimbë gurit e drunit.
Përse, po, kta matrahulla,
kta shqiptarë, shqiptarë kah ksula,
n’vend qi ju me u vu n’konop,
a se brinjt m’jau zbru me shkop,
a, mos tjetër, me u ngushtue
me xjerrë zhuri kund m’ndo ‘i prrue
për me shtrue ndo ‘i rrugë të shtetit
a me dlirë ndo ‘i skelë detit,
lavjerre buzësh, harru si viça
kqyrin m’ju si t’ishi ogiça,
për me u pri udhës s’qytetnisë
e me i sjellë t’marën Shqipnisë.
Ani kush, pra, me i pri kombit:
ju, do pyka bijtë prej llomit
qi “shqiptarë” vedit i thoni,
jo pse ju Shqipninë e doni,
jo pse ju ndo ‘i send kuptoni
shka asht Atdheu e shka asht Liria,
shka asht Vllaznija a Parasija,
Përparimi e Qytetnia,
por veç pse ende der më sot
nji tyran s’po e gjeni dot,
nën kambë t’cillit ju me u shtrue,
se un ma tash ma jam regjë me jue,
e jau njof shpirtin der m’palc,
pleh i ndytë me u bartun n’shalc
e me u qitë jashta Shqipnije.

Anton Çetta ishte njëri ndër intelektualët dhe folkloristët më të shquar në Kosovë. Kontributin më të madh e dha si profesor i Fakultetit Filozofik të Universitetit të Prishtinës dhe si punëtor shkencor i Institutit Albanologjik të Prishtinës.

Nga viti 1945 ai u morr intenzivisht me mbledhjen e krijimtarisë letrare gojore shqiptare, që u botua në disa vëllime e që paraqet një thesar të trashëgimisë sonë shpirtërore.

KALLAMOQI S’KA SABËR
(Ibërticë,Gollak)

Ni hoxhë,me nifarë tubimi,kish pasë thanë se veç me sabër u bahet ballë të tana punëve.Njani po i thotë:
-Veç ni punë,hoxhë efeni nuk ka sabër.
-Cilla?
-Kallamoqi,kur t’bahet m’u prashitë,s’ka sabër.