Muaj: Tetor 2018

Arnavutkoy, lagja madhështore shqiptare e Stambollit

Posted on by KultPlus

Nga Elvi Sidheri

Qysh në udhëtimin tim të parë në Stamboll, shumë vite të shkuara, më pati qëlluar që veç shumë nuancave të tjera të trashëgimisë shqiptare në këtë qytet dy-kontinentësh, të më binte në sy një lagje piktoreske, fisnike dhe krejtësisht e mahnitshme si Arnavutkoy, thënë copë në shqip “Fshati i shqiptarëve”.

Problemi qëndronte në faktin se thuajse asnjë guidë turistike turke nuk e përmendte praninë shqiptare në këtë lagje karakteristike dhe të kamur, duke u mjaftuar me shpjegime rrethanore që maksimumi pranonin se në këtë zonë dikur patën jetuar “Rumët”, siç turqit quanin tërë të krishterët ortodoksë, duke mos u përmendur shqiptarët askund, veç sigurisht, emrit të lagjes.

Por ndërkohë, gjërat janë ndryshe.

Arnavutkoy njihet si një lagje që ngërthen në vetvete mjaft më shumë seç shpërfaqet në emrin e saj. Aty puqen tërë ngjyrimet e paqta të Stambollit. Një lagje ku gjithkush dëshiron të jetojë dhe të shëtisë, një zonë ku spikat arkitektura tradicionale e bregut të Bosforit.

Kjo ndërthurje hareje dhe elegance përbën edhe vetë fytyrën e lagjes. Vilat hijerënda të periudhës osmane, shtëpitë madhështore të zyrtarëve osmanë dhe vendbanimet e elitës së Stambollit në shekuj.

Një lagje gjelbëruar, me brigje të mahnitshme dhe plot vreshta, Arnavutkoy dikur pati qenë vendbanimi i shumë ndër Vojvodët e Moldavisë (Moldavia është qeverisur nga shqiptarët për shumë kohë, qysh nga periudha e Vojvodës me origjinë shqiptare Vasile Lupu mes viteve 1634-1653 dhe rreth viteve 1820 burimet e kohës tregojnë për 90 tregtarë nga Arnavutkoy që jetonin tokat e Vllahisë dhe që ishin me origjinë shqiptare).

Prirja për të qenë një lagje moderne dhe kozmopolite nuk ndryshon as në ditët e sotme, sepse Arnavutkoy vijon të shquhet për peizazhet mbresëlënëse, me rrugë të shtruara me pllakëza guri dhe vilat e bardha buzë Bosforit.

Emri i kësaj lagje gjithaq ka rëndësinë e vet të pamohueshme.

Ndonëse të dhënat janë të ndryshme, një syresh tejet e njohur vjen nga koha e Sulltan Mehmet Fatihut, i cili pasi pushtoi Konstadinopojën, më tutje, me shumë mundime arrin të pushtojë edhe Arbërinë vite pas vdekjes së Gjergj Kastriotit. Si politikë ngulitje popullsish, ai e quan këtë lagje si Arnavutkoy për shkak të origjinës së banorëve nga Arbëria që pati sjellë për ta ripopulluar këtë zonë pas shkretimeve të luftës dhe pushtimit të Konstandinopojës.
Të tjera burime ia taksin emrin e lagjes jeniçerëve në shumicë me origjinë shqiptare që ishin të ngarkuar me mbrojtjen e sulltanit, të cilit do të themelonin këtë vendbanim të mrekullueshëm.

Ndërsa sipas një tjetër gojëdhëne, emri i lagjes i detyrohet punonjësve specialistë të sjellë nga Shqipëria për të shtruar rruginat karakteristike të lagjes gjatë periudhës së Sulltanit Abdylmexhid. E jo rastësisht, kjo gjë të kujton “Arnavut Kaldırımı” që nuk është gjë tjetër veç “kalldrëmit”, fjalës turke që kemi trashëguar edhe neve në gjuhën shqipe, duke harruar që vetë turqit, këtë mënyrë shtrimi të rrugëve, e bashkëngjisin me fjalën “Shqiptar”.

Emri i parë i këtij vendbanimi sakaq mendohet të ketë qenë Hestia, më tutje Promotu për shkak të konsullit romak Promotus dhe Anaplous.

Pas pushtimit të Konstandinopojës nga osmanët, në lagje, krahas shumë shqiptarëve dhe të krishterëve të tjerë (përfshirë argjendarët armenë), do të kishte edhe një prani hebreje.

Në Stambollin e sotëm, Arnavutkoy përbën një nga pjesët e vetme të brigjeve të Bosforit që kanë mbetur të paprekura, ku ndihet akoma burimor shpirti i kësaj lagje tradicionale, karakteristikat njësore arkitekturore tërësisht të pandryshuara.

Godinat e drunjta buzë Bosforit, ndërthuren njëra me tjetrën të ndara nga rrugina të ngushta.

Nëpër lagjen që ende ka mbetur e paprekur nga zhurmat dhe smogu i qytetit, dëgjohen veç zërat gazmorë të fëmijëve dhe shpotitë e shitësve nëpër dyqane.

Rruginat e ngushta e të thepisura të lagjes gëlojnë nga vizitorët dhe vijojnë të jenë dekori i preferuar i Bosforit për fotografi të paharrueshme.

Arkitektura e veçantë e shtëpive dhe vilave të lagjes e mbështetur në stilin Art Nouveau të viteve 30 të shekullit të shkuar, i jep Arnavutkoy një hijeshi të natyrshme dhe një harmoni të rrallë që përthithet në çdo kënd të kësaj lagje.
Ndërkaq, në ujrat përballë Arnavutkoy ndodhet edhe pika më e thellë në krejt Bosforin, që arrin në njëqind metra thellësi në Akıntiburnu, ku gjithashtu rrjedh një rrymë aq e fortë saqë dikur për t’u kthyer varkat dhe anijet, nevojitej të tërhiqeshin me litarë nga bregu.

Ndër godinat më historike të Arnavutkoy hasim ndërtesën e Robert College, institucioni arsimor më i hershëm amerikan jashtë SHBA (themeluar në vitin 1863), kishën ortodokse Taksiyarhis që daton qysh nga periudha bizantine dhe ngrihet pranë një burimi me ujë të bekuar shërues dhe xhaminë Tevkifiye.

Ky ishte një përshkrim i shkurtër i kësaj lagje kaq të rëndësishme për Stambollin, por gjithaq edhe për trashëgiminë shqiptare për të cilën dimë kaq pak, veçanërisht për Fshatin Shqiptar, siç përkthehet në shqip Arnavutkoy, kjo lagje në venat e të cilës rrjedh historikisht gjak i pastër shqiptar.

Vizitojeni, nëse ju bie udha në Stamboll. /KultPlus.com

Kuvendi i Prizrenit miraton Kartën e Qytetit

Posted on by Kult Plus

Anëtarët e Kuvendit të Komunës së Prizrenit, në seancën e rregullt të mbajtur të premten, kanë miratuar me shumicë votash Kartën e Qytetit: “E Drejta mbi Qytetin e Prizrenit”.

Karta e Qytetit si akt ka për qëllim që të promovojë dhe fuqizojë të drejtat e njeriut për të gjithë qytetarët e Komunës së Prizrenit, në kuadër të menaxhimit të përgjithshëm të qytetit.

Ky akt parashihet që të zbatohet në raport me të gjithë qytetarët, pa diskriminim, në përputhje me detyrat dhe përgjegjësitë kushtetuese dhe ligjore të Komunës së Prizrenit. Njëkohësisht zbatimi i të drejtave të përshkruara në këtë Kartë paraqet vetëm një instrument plotësues dhe përforcues për të drejtat ekzistuese në nivel vendor dhe ndërkombëtar.

Karta në fjalë më shumë ka kuptimin e një deklarate të parimeve, që shërben si mjet për reformimin urban, duke përqafuar praktikat e qeverisjes së mirë dhe të gjithëpërfshirjes, si dhe aktivizmin qytetar. Pos dispozitave për të drejtat mbi qytetin e Prizrenit, propozimi në fjalë përmban edhe mekanizmat e zbatimit të Kartës së Qytetit.

Hartimit të kësaj karte i ka paraprirë procesi i konsultimit disa javor me grupet e nën-përfaqësuara të qytetit, si: komuniteti i të rinjve, grave, të moshuarve, Personave me Aftësi të Kufizuara, komuniteti i kulturës, sikurse edhe diskutimi me zyrtarët komunalë të dikastereve të ndryshme.

Karta e Qytetit “E Drejta mbi Qytetin e Prizrenit” bazohet në këto vlera dhe parime: dinjiteti i qytetarëve, liria, barazia dhe mos-diskriminimi, pjesëmarrja e qytetarëve dhe gjithëpërfshirja në politikat publike të Komunës, qëndrueshmëria sociale dhe mjedisore si dhe bashkëpunimi dhe solidariteti mes qytetarëve, i Komunës me qytetarët dhe anasjelltas.

Nisma për Kartën e Qyteitit është pjesë e projektit “Rikthimi i qytetit – E Drejta mbi Qytetin për grupet e nënpërfaqësuara të komunitetit në Prizren” që përkrahet financiarisht nga National Endowment for Democracy. Projekti është një përpjekje për të mbështetur grupet e nënpërfaqësuara të komunitetit për të fituar dhe gëzuar plotësisht të drejtën e tyre mbi qytetin (dhe të drejtat e njeriut) nëpërmjet aktivizmit dhe mobilizimit për të nxitur reformën demokratike të planifikimit urban në Prizren./KultPlus.com

“Gardhi” i Lendita Zeqirajt, fitues i çmimit “Best Narrative Short” në NOFF

Posted on by KultPlus

Filmi “Gardhi” nga Lendita Zeqiraj i cili sëfundmi fitoi çmimin kryesor në Hamptons Film Festival në SHBA, duke iu ofruar edhe më afër mundësisë për t’u nominuar për OSCAR, tashmë është bërë fitues edhe i një tjetër çmimi të rëndësishëm, shkruan KultPlus.

Ai tashmë ka fituar çmimin “Best Narrative Short” në New Orleans Film Festival.
https://neworleansfilmsociety.org/awards/?fbclid=IwAR0CSpouYiCy5kdpC-ht0c3Yw9ibmLPeku2EblTb3pbgzRLkR77IXRiKAkQ#2018-noff-jury-award-winners
Zeqiraj është shprehur e lumtur për këtë fitore të radhës.

“OOPS!…WE DID IT AGAIN!!!!! Another Academy-Award® Qualifying, BEST NARRATIVE SHORT @ NEW ORLEANS FILM FESTIVAL Thank you #NOFF!!! Thank you Jury!!!!”, ka shkruar në Facebook Zeqiraj.

“Gardhi” është bashkëprodhim i shtëpisë filmike kosovare N’art, Sacrebleu Productions nga Franca dhe Woof Films nga Kroacia dhe është përkrahur financiarisht nga Qendra Kinematografike e Kosovës, Cinema Fondacioni – Region Ile De Francedhe me mbështetje nga Komuna e Prishtinës, raporton 21.

Në këtë film luajnë: Arti Lokaj, Ilire Vinca, Adriana Matoshi, Rozafa Çelaj, Melihate Qena, Xhejlane Godanci, Kumrije Hoxha, Arta Selimi, Alketa Sylaj, Edita Dula, Timur Urqan, Norik Xhemajli dhe qenushja Nina./ KultPlus.com

Mit’hat Frashëri nderohet si dijetar në Tiranë

Posted on by KultPlus

Përurohet vëllimi i ri i shkrimeve të gjuhëtarit, diplomatit dhe politikanit të njohur shqiptar

Nga Ilirjan Agolli

Në Tiranë, u nderua sot me një botim të ri dijetari i njohur shqiptar Mithat Frashëri. Ai ishte kryetar i Kongresit të Alfabetit të Shqipes në Manastir, si dhe një diplomat dhe autor i shquar shqiptar në fillim të shekullit të kaluar.

Instituti i Studimeve Historike “Lumo Skëndo” përuroi sot vëllimin e ri të shkrimeve të gjuhëtarit, diplomatit dhe politikanit të njohur shqiptar Mithat Frashëri.

Vëllimi i tretë me shkrimet e tij, doli në prag të festimeve të Kongresit të Manastirit, që ai kryesoi, ku u vendos alfabeti i gjuhës shqipe.

Në tubim foli edhe përfaqësuesi diplomatik i Kosovës, Sylë Ukshini, i cili vlerësoi ndihmesën e rrallë të Mithat Frashërit si gjuhëtar, botues, dipomat e politikan për çështjen kombëtare të shqiptarëve.

Studiues të tjerë vlerësuan vëllimin e ri, për botimin e prozave të Mithat Frashërit nga mosha 18 vjecare deri në pjekurinë e një autorit 40 vjecar.

Studiuesi Agron Tufa vlerësoi stilin e veçantë të Mithat Frashërit në shkrimin e kujtimeve, duke e krahasuar me autorë të tjerë të shquar shqiptarë si Faik Konica.

Një kapitull me rëndësi të madhe në punën e Mithat Frashërit ishte edhe përkthimi i librave nga autorë të huaj, që flitnin për Shqipërinë, sepse ai i kushtoi mjaft rëndësi informimit të qytetarëve shqiptarë mbi vlerësimet pozitive a negative, që jepnin për ta udhëtarë e studiues të huaj.

Mithat Frashëri është një prej figurave më të njohura të kulturës, politikës dhe historisë shqiptare të shekullit të kaluar.

Krahas angazhimeve të shumta kulturore, gjatë Luftës së Dytë Botërore ai ishte edhe kryetar i partisë “Balli Kombëtar”.

Instituti i Studimeve Historike, që tani mban emrin e tij, po përgatit 12 vëllime të krijimtarisë së tij letrare, historike, epistolare dhe diplomatike. (VOA)

‘Përnjëherë e Mjegullt dhe e Pashmangshme: Modernitetet 1945—1989’ hapet me 2 nëntor

Posted on by KultPlus

Me datë 2 nëntor në Lumbardhi në Prizren do të hapet ekspozita ‘Përnjëherë e Mjegullt dhe e Pashmangshme: Modernitetet 1945—1989’.

Gjysma e dytë e shekullit XX në Kosovë ka qenë një periudhë e ndryshimeve radikale kulturore, e shënuar më shumë fillime të reja; identitare dhe të tjera. Qytete moderne janë krijuar, nxitur nga arkitektura moderniste, urbanizimi masiv dhe monumentet e Luftës së Dytë Botërore. Kjo periudhë e transformimit të shpejtë po ashtu ka sjellur zhvillim intelektual, kulturor dhe industrial, e njohur si “koha e artë”. Kjo periudhë nuk ka zgjatur shumë, por ende qëndron në themel të kujtesës institucionale të Kosovës.

Ekspozita Përnjëherë e Mjegullt dhe e Pashmangshme: Modernitetet 1945—1989 ka një qasje ndërdisiplinare: duke realizuar intervista të historisë gojore; mbledhur dhe arkivuar burime vizuele dhe eksploruar strategji të ekspozimit të historisë shoqërore, kulturore dhe ekonomike të Prizrenit. Duke lokalizuar proceset e modernizimit dhe hapur trashëgiminë socialiste për lexime nga perspektiva të shumta, ekspozita eksploron kulturën dhe punën nga këndvështrimi i punëtorëve, duke i ruajtur kompleksitetet historike dhe shamngur reprezentime të thjeshtësuara të së kaluarës socialiste.

Ekspozita bazohet në hulumtimin e realizuar përgjatë Prizren Urban Memoryscapes, projekt tetë-mujor i formësuar si platformë edukative që pajisi dhjetë pjesëmarrës me metoda të hulumtimit të trashëgimisë kulturore dhe ekonomike. Pjesëmarrësit punuan me burimet e mbledhura në mënyre interaktive, për të krijuar një arkiv digjital, një ekspozitë, një publikim, dhe mbi të gjitha, për të krijuar dije rreth komuniteteve të tyre. Gjatë gjithë kohës, ata u njoftuan me një periudhë që ka luajtur rol kritik në formimin e identitetit kulturor dhe urban të Prizrenit.

Projekti është ideuar përmes partneritetit mes Fondacionit Lumbardhi dhe Iniciativës për Histori Gojore, në bashkëpunim me Ambasadat Franceze dhe Gjermane. I nisur me një thirrje të hapur për pjesëmarrës në mars 2018, Prizren Urban Memoryscapes është përbërë nga punëtori mbi metodologjinë e historisë gojore, arkivim digjital dhe kurim të historisë bashkëkohore. Pas asaj, gjetjet e hulumtimit janë kontekstualizuar në një seri të punëtorive dhe takimeve, ku edhe ekspozita e morri formën e vet përfundimtare.

Prizren Urban Memoryscapes mbështetet nga Fondi Kulturor Franko-Gjerman, Ambasada Franceze, Ambasada Gjermane dhe Komuna e Prizrenit.

Ekspozita hapet në ora 16:00.

Ekipi i Ekspozitës: Aurela Kadriu, Ares Shporta, Chester Eng, Drenushë Morina, Donjeta Berisha, Edi Gashi, Eddy Galjusi, Fitore Rexhepi, Kushtrim Thaqi dhe Nëntore F. Rexhepi. / KultPlus.com

Publikohet bashkëpunimi mes Dua Lipës dhe Andrea Bocellit (VIDEO)

Posted on by KultPlus

Është publikuar sot kënga bashkëpunim mes Dua Lipës dhe Andrea Bocellit.

Dy emra të njohur në muzikën botërore, në dy zhanre të ndryshme, janë bashkuar për projektin ‘If Only’.

http://AndreaBocelli.lnk.to/SiAlbumTW

Giacinto Di Pietrantonio, kurator i Autostrada Biennale

Posted on by KultPlus

Bienalja Ndërkombëtare e Artit Bashkëkohor “Autostrada Biennale” me kënaqësi publikon përzgjedhjen e Giacinto Di Pietrantonio (Milano, Itali) si kurator për edicionin e dytë, që do të mbahet nga korriku deri në shtator 2019 në Prizren, Kosovë.

Giacinto Di Pietrantonio është profesor i Historisë së Artit në Akademinë e Breras (Milano) dhe kurator i Residencave Artistike BoCs Art, Cosenza.

Nga viti 2000 deri në vitin 2017 ai ishte drejtor i GAMeC (Galeria e Artit Modern dhe Bashkëkohor) të Bergamos, në
të cilën ai tani është këshilltar. Ai ishte kryeredaktor dhe zëvendës drejtor i Flash Art Italia nga 1986 në 1992 dhe nga 1994 deri në 1996 ishte këshilltar për artin vizuel të Rajonit Abruzzo.

Mes shumë ekspozitave të kuruara nga ai, kujtojmë ato në GAMeC në Bergamo – www.gamec.it; Ekspozita e artistëve rusë në Bienalen e Venecias në vitin 1993; Botimet Out of Use të viteve 1995, 1997, 1998, 1999, 2012 dhe

2016; Over the Edges me Jan Hoet në Ghent, Belgjikë; me Vanessa Beecroft në PAC, Milan; Hybrid, me Francesco
Garutti në PAC, Milan; Com'è Viva la città në Villa Olmo, Como.

Ai bashkëpunon me Fondacionin Proa të Buenos Aires – Argjentinë për të cilën ka organizuar ekspozita si: Alighiero
Boetti, El Tiempo de l'Arte, El Classico in the Art and Fabio Mauri. Nga viti 1995 deri në vitin 2004 ishte kurator i Kursit të Avancuar të Arteve Pamore në Fondacionin Antonio Ratti të Komos; 2002-2008 anëtar i Komitetit
Shkencor në Muzeun e Artit Bashkekohor, MUSEION, Bolzano; 2003-2007, drejtor i revistës "I love Museums";
2003-2013 anëtar i Bordit të Drejtorëve dhe nënkryetar i AMACI (Shoqata e Muzeve të Artit Bashkëkohor Italian);
2004-2015, konsulent për Çmimin Furla; 1999-2006, drejtor i revistës së artit "Why / ?"; 2005, Komisioner i Quadrennial, Romë; 2008-2010 konsulent për MiArt International Art Fair në Milano.

Di Pietrantonio në vitin 2008 u nderua nga Rektori i Universitetit të Bolonjës Pier Ugo Calzolari me Çmim për arritje në karrierë të promovuar nga AMA (Shoqata Almae Matris Alumni) e Universitetit të Bolonjës. Në vitin 2016 ai mori Çmimin e Kapitenëve të Kulturës të Vitit. Ai është anëtar i Komitetit Shkencor të Qendrës se Muzeve të Artit Bashkëkohor Luigi Pecci në Pratit dhe Muzeu CIAC (Qendra Italiane e Artit Bashkëkohor) në Foligno.
Ekipi i Autostrada Biennale para dy javësh ishte në Palermo të Italisë ku në kuadër të bienales Manifeta12
prezantuan para publikut Italian librin e parë të titulluar "Autostrada Biennale: Libri i Përbashkët".

Pas edicionit të parë të suksesshëm të vitit 2017, publikimi i librit ishte shumë i rëndësishëm me të cilin synohet të promovohet bienalja në mbarë botën duke mbajtur prezantime dhe biseda në ngjarje të ndryshme kulturore.

Pas prezantimit në Palermo ekipi udhëtoi për në Milano ku realizuan takim me kuratorin e përzgjedhur. U diskutua
se si biennalja ka arritur së bashku me qytetarët dhe partnerët strategjik të krijoj hapësira të reja ekspozimi,
edukimi joformal, diskutimi dhe hapësira të reja reflektimi, duke stimuluar në këtë mënyrë lirinë e shprehjes,
këmbimin kulturor, mendimin kritik dhe ruajtjen e tolerancës ndërkulturore e ndëretnike.

Giacinto Di Pietrantonio, është i hapur për tu përballur me kontekstin intrigues të Kosovës, në kërkim për të eksploruar Kosovën nga aspektet politike, sociale dhe kulturore. Ai tregon interesim në lidhje me çështjet e qendrave dhe periferive në aspektin e globalizimit, përgjatë autostradës inovative dhe kreative të Autostrada Biennale.

Edicioni i parë i bienales ka zgjatur rreth 5 javë ndërkaq nga tani pregaditjet po bëhen me një përkushtim të shtuar që programi i edicionit të dytë të zgjasë rreth dy muaj e gjysmë, duke filluar nga muaji korrik e deri në muajin shtator të vitit të ardhshëm.

Haxhi Gjoni, skulptori që gurët i shndërron në vepra

Posted on by KultPlus

Alberina Haxhijaj

Vjeshta e këtij viti për artistin nga Peja, Haxhi Gjoni, do të mbetet gjatë në kujtesë pasi kësisoj ai për herë të parë prezantoi para publikut botën e tij imagjinare dhe kreativitetin e vet si skulptor në hapësirën e Galerisë së Ministrisë së Kulturës në Prishtinë.

Për dhjetë vite skulptori Haxhi Gjoni ka gjetur gurë dhe ka eksploruar nëntokën e Kosovës, në kërkim të gurëve, të cilët siç tregon ai posa i merr në dorë i studion dhe mendon se çfarë forme mund të ju japë pastaj.
“Është një dekadë punë që po shpaloset në këtë natë. Si fillim kam punuar me gurë të trevave tona atëherë më është dhënë mundësi që përmes një familjari, Xhevdet Gjoni, të kem edhe gurë nga pothuajse të gjitha vendet e botës”, tregon ai për KultPlus.

Në mesin e punimeve të tij të ekspozuara kishte medaljone si dhe figura të tilla si “Skënderbeu”, “Koka e Shqiponjës”, “Hyjnesha në fron”, “Koka e Kalit”, “Mikelangjelo”, “Nënë Tereza” e të tjera, figura këto të farkëtuara në gurin afrikan, indian apo të Ballkanit. Pikërisht këto figura përbëjnë edhe pullën postare të trashëgimisë kulturore e historike të kombit shqiptar prandaj edhe ekspozita mban titullin “Pullë postare”.

“Frymëzimi për këta gurë fillon qëkur e marr gurin në formë natyrale, pastaj e shikoj dhe analizoj dhe mendoj se çfarë mundem me kriju prej atij guri. Pra merr kohë për me e gjet se çfarë mund të bëj me atë gurë bazuar në vet faktin që janë natyral dhe ata brenda kanë të krisura, ingluzione, mbeturina kështu që unë duhet ti ndaj ato në mënyrë që ta nxjerri sa më të pastër gurin dhe sa më kualitet”, tregoi daltuesi Haxhi Gjoni për KultPlus.

Në mesin e punimeve të cilat u ekspozuan ishte edhe “Familja e murosur në gur”, një punim i cili shfaqte dhimbjen shqiptare ndër shekuj, atë të humbjes së anëtarëve të familjes por që shkonte përtej dhembjes së shqiptarëve dhe shfaqte një dhembje edhe universale. Punimi ka marrë më shumë se 6 muaj punë, realizuar në një gur nga trevat shqiptare.
“Gurin më ka sjellë një mik, një gurë i një oxhaku të kullës që është djegur në luftë dhe atë gurë të oxhakut që e kanë përdorë nënat tona me e përgatit ushqimin në të. Unë e kam marrë dhe e kam realizuar atë punim i cili i përkushtohet pikërisht këtij vendi”, theksoi ai.

Sipas kuratorit të ekspozitës, Naser Shatrolli, skulptori Gjoni nëpërmjet kësaj sinteze arkeologjike gurësh të kthyer në gjuhë skenike, si relikte të pazakonta artistike, përçon ide, mesazhe, botëkuptime filozofike tek audienca, njëherësh edhe tërheq publikun edhe në thellësitë nënshtresore.
“Nëpërmes kësaj forme shprehëse artisti, përkatësisht daltuesi Haxhi Gjoni, do të shpërfaq bukuri përrallore të paprekur, duke u dhënë rol kuptimor karakteristikave të tyre, prejardhjes së tyre, njëherësh duke i hulumtuar damarët e ngjyrave të tyre dhe si rezultat do të nxjerrë peshën e një metalurgjie të tërë figurash…Daltuesi u qaset punimeve me durimin e filozofit, duke i studiuar plasaritjet e tyre, me idenë për t’i nxjerrë në dritaren e galerisë fshehtësitë magjike që do të bëheshin monedhë kulturore për të nesërmen e tij”, thekson kuratori.

Në ekspozitën “Pullë Postare” e cila do të qëndrojë e hapur në Galerinë e Ministrisë së Kulturës janë ekspozuar gjithsej 25 punime përmes të cilave autori shpërfaq kreativitetin e profilit të vet skulpturor, bërë me tehun e daltës. / KultPlus.com

Nudot e bukura të Pashk Përvathit (FOTO)

Posted on by KultPlus

Vështrime nudosh të bien në sy në ekspozitën “Ndryshe” të piktorit Pashk Përvathi, hapur në Muzeun Historik Kombëtar. Sensualiteti dhe thellësia me të cilën autori e ka trajtuar figurën femërore I bëjnë ato tërheqëse për publikun. Pashk Përvathi ka lindur në Manati të Lezhës, më 27 Shkurt të vitit 1958.

Që në fëmijëri ushqen pasion për pikturën. Në moshën 21-vjeçare paraqitet për herë të parë në Ekspozitën Kombëtare në vitin 1979 me peizazhin “Vjeshtë në Manati” përkrah piktorëve më të njohur të vendit. Në vitin 1983 çel edhe ekspozitën e tij të parë vetjake.Gjatë viteve 1986-1990 studion ne Akademinë e Arteve në Tiranë (Pikturë Monumentale). Mbas përfundimit te Akademisë se Arteve, është pjesëmarrës ne ekspozita personale dhe ne grup ne qytete te ndryshme te Shqipërisë, kryesisht në Tiranë.

Ka hapur Ekspozita Personale jashtë Shqipërisë ne Muzeun Municipal, Ceuta (Spanje), Qendra Kulturore Ataturk, Stamboll (Turqi), Pallati i Kombeve te Bashkuara ne Gjeneve (Zvicër), Galeria “Molo Vanviteliana” ne Ankona, Galeria “Guzzini” Rekanati – Ancona (Itali), Galeria “Oficcina della memoria” Fiuggi, Rome, (Itali), Galeria “Arte antiquare” Milano (Itali), Galeria Kombëtare Prishtine (Kosove).

Ekspozita ne grup:”Basilica si S. Maria di Collemaggio” Aquila, (Itali), “Pinacoteca dell amministrazione provinciale, Bari (Itali), Galeria “Exiliza” Ceuta (Spanje), Panairi i Artit Taormina, (Itali), Panairi i Artit Berlin, (Gjermani), “Lotton Gallery” në Çikago, “Eisenhauer Gallery” në Masaçusets, “Good Art Company” në Teksas dhe ”Smith Klein Gallery” ne Kolorado, “Chistopfer Hill” në Kaliforni (SHBA), Guayang (Kinë).

Vepra të tij janë pjesë e fondit të koleksionistëve në Evropë, Amerikë dhe Azi. Në fondin e Galerisë Kombëtare të Arteve ka tre vepra. Pashk Përvathi është dekoruar nga presidenti me Urdhërin “Naim Frashëri i Artë”. Në Tetor të vitit 2010 fiton çmimin “Abdurahim Buza” ne pikturë. Është fitues i çmimit “KULT” duke u shpallur nga Akademia “KULT” si ARTISTI PAMOR I VITIT 2011 për krijimtarinë me të mirë në artet figurative. Me 17 shkurt 2014 shpallet fitues i edicionit te 6-të të çmimit “Gursel Sulejmani” në Ferizaj, Kosovë. Në Vitin 2016 nderohet me” CMIMIN SPECIAL” nga Kosova Art, për rezultatet e arritura në Gara e Artit Global. Me 28 Dhjetor 2016 i akordohet nga Presidenti i Republikës se Shqipërisë, Urdhri “MJESHTER I MADH”. Është autor i 39, ekspozitave personale në pikturë të hapura brenda dhe jashtë Shqipërisë.

Kur Fatos Arapi vizitoi Kosovën

Posted on by KultPlus

Shaip Beqiri

Para se ta takoja për të parën herë Fatos Arapin në maj 1978, kur erdhi i ftuar në Mitingun e Poezisë në Gjakovë dhe ndenja pastaj gjatë me të në Prishtinë, ishte takimi im me poezinë e tij tek libri “Kaltërsirat” dhe sidomos magjepsja me një cikël të gjerë poezish te “Nëntori”, ku kishte vënë në qendër motive të Kosovës.

Edhe në takimet e ndenjat e mëvonshme, si tek asnjë koleg e mik tjetër në Shqipëri, dashurinë për Kosovën nuk e hasa tek askush tjetër sa tek shkreptima magjike e syve të Fatosit. Ai atë dashuri e pati shumë të vërtetë e të pashuar dhe sidomos aspak të shtirur!

Një cep të kësaj dashurie e dëshmon edhe kjo fotografi tepër e rrallë, ku poeti mban flamurin kombëtar midis të rinjsh në një demonstratë në mbështetje të Republikës së Kosovës. Ishte hera e dytë që ndodhesha në Shqipëri, në gusht 1992, kurse nga njerëzit e parë që kërkoja të takoja në Tiranë ishte gjithnjë Fatos Arapi.

Ai erdhi shpejt dhe me gëzim, por, sa mori vesh për demonstratën që po bëhej kundër kryeministrit serb Milan Paniç, i cili ndodhej në një vizitë zyrtare në kryeqytetin shqiptar, iku edhe më me vrull dhe u vu në ballin e atij demonstrimi për Republikën e Kosovës. Le të jetë kjo pamje edhe një homazh për poetin e madh dhe mikun tim shumë të dashur, F a t o s i”.

Me 30 mungesa të paarsyeshme, do të përjashtoheni nga shkolla

Posted on by KultPlus

S’do të lejohet më që nëpër shkolla të kryeqytetit të përfundojnë vite shkollore me numër të madh mungesash të nxënësve, siç ishte më 2016-2017 kur qenë evidentuar më shumë se një milion e 240 mungesa të nxënësve të nivelit parauniversitar.

Shkollat, ose duhet të parandalojnë mungesën e nxënësve në mësim, ose do të përjashtojnë pas asnjë kompromis çdo nxënës që i bën mbi 30 mungesa të paarsyeshme gjatë vitit shkollor, shkruan sot koha Ditore.

Kështu i ka deklaruar KD-së drejtori i Arsimit i Prishtinës, Jonuz Salihaj, duke bërë të ditur se vitin e kaluar shkollor është përjashtuar një numër i madh nxënësish për shkak të mungesave, me vendim të vetë shkollave.

Por, se nga ky vit shkollor, nxënësit do të përjashtohen edhe me vendim të DA-së, sepse nuk do të lejohet që të marrin diploma shkollore nxënësit që nuk e meritojnë këtë.

Salihaj ka theksuar se përjashtime të nxënësve, vitin e kaluar shkollor që në Prishtinë ka përfunduar më 20 qershor 2018, ka pasur në të gjitha shkollat e mesme dhe ndër ta ka pasur edhe maturantë. / KultPlus.com

‘Purpose’, bashkëpunimi i Era Istrefit me Jonas Blue

Posted on by KultPlus

Këngëtarja Era Istrefi gjatë verës publikoi këngën e saj “Oh God”, të cilën e shoqëroi me një videoklip, ku ishte shndërruar në një sirenë buzë detit.

Mirëpo prej tre muajsh, Era Istrefi zbulon në “Instastory” se ndodhet në studio për të punuar për produksionet e reja muzikore, por ende nuk ka bërë të ditur asnjë këngë të re. Këngëtarja shqiptare është pjesë e albumit “Blue” të këngëtarit britanik Jonas Blue, krahas emrave si Liam Payne, Joe Jonas, JP Cooper dhe Lennon Stella.

Jonas Blue dhe Era Istrefi kanë bashkëpunuar për këngën “Purpose”, që do të publikohet me nëntë nëntor, ditën që publikohet edhe i gjithë albumi që përbëhet nga 15 këngë.

Jonas Blue ka realizuar një ndër videoklipet e tij në bregdetin shqiptar, ku modele ishte edhe Oriola Marashi. / KultPlus.com

Dashuria e madhe shkakton vuajtje, për këtë shkak kurrë nuk kam dashur të bëhem nënë

Posted on by KultPlus

Vlora Nikçi

Krijon dashuri rreth vetes, vetvetiu. Thjeshtë, gruaja është burim i dashurisë. Por, dashuria e madhe krijon edhe vuajtje të mëdha. Për shkak të saj, kurrë s’kam dashur të bëhem nënë. Ia kisha friken dashurisë së madhe, frikë që ende e kam. Frikohesh ta njihja veten si nënë. Nuk e dija se si do të reagoja kur ta lindja një “fryt” me shumë dashuri.

Çka nëse atij fryti do t’i ndodhte gjë? Ose. çka nëse veç miza do ta pickojë?

Vërtetë gruaja aq sa dashuri ka, ka edhe po aq ka fuqi për t’ju përgjigjur asaj, sepse që nga fillesa e jetës njerëzore gratë janë si të bekuara me fuqinë mbinatyrore. Prandaj, veprat me te bukura i ka krijuar dashuria jonë. Tragjeditë më të mëdha i ka krijuar mungesa e dashurisë tonë.

Për ne thonë se kanë nisur luftërat, por e kemi falur paqen. Në çdo pozitë dhe gjendje, kemi sakrifikuar. Kemi ditur t’i flijojmë dashuritë më të mëdha për të mirë e përbashkët.

Si motra, e kemi përcjell vëllain në luftë. Si nëna, e vajtojmë trupin e te birit. Dhe, si gra, i rrisim fëmijët e trimit të rënë.

Gjatë luftës në Kosovë, Vasfijes (Krasniqi Goodman) dhe mua, mendja na rrinte vetëm tek vëllezërit tanë. Çfarë nëse atyre do t’ju ndodhte një gjë e keqe.

Neve, si fëmijë që ishim, nuk na ka shkuar mendja se do të bëhemi armë e luftës për fitore; nuk na ka shkuar mendja se krejt ajo dashuri për vëllain do të na kthehet edhe në sakrificë.

Ky flijim dhe kjo sakrificë i ndodhi Vasfijes, pak kilometra larg meje. Ajo i vuri presë së keqes që ndoshta ishte nisur tek unë ose tek ti.

Atë ditë ajo u shndërrua në motër të Gjergj Elez Alisë e bijë e nenës gurë. Ndaj, sa më preku aq më frymëzoj rrëfimi i saj.

Sa herë që ajo flet për dhimbjen, vëllain nuk e hiqte gojes. Ajo e kujton ditën kur e kishte përcjell Gjergjin e saj për në luftë me Bajlozin e Zi. Ajo ia kishte dhënë fjalën Gjergjit se do të kujdeset për prindërit dhe shtëpinë ku u linden e u rritën. Ky premtim Gjergjit i dha siguri që të jetë me i fort në përballje me Bajlozin.

Por, Bajlozi i Zi i kishte bërë lajka luftës me Gjergjin dhe tinëzisht kishte shkuar tek motra e tij e vogël për t’ia ndal rriten. Bajlozi e pa besnikërinë e saj, dhe vrullshëm këputi lule e vrau ëndrra.

Një ditë qielli u përmbyse për Vasfijen, por jo edhe jeta.

Sa e fort u bë kur u vesh me petkun e dhimbjes. Prej një vajze të vogël, dhimbja e shndërroj në një grua stoike. Sikur natyrshëm e kuptoi se ne, gratë, e krijojmë botën. U ngrit shpejt në këmbë duke e pa Bajlozin në sy dhe i tha: “Nuk ta kam fare frikën sepse edhe ty të ka lind një grua.”

Bajlozit iu vrenjtë surrati, kur pa se Vasfija e fitoi pavdekësinë. Ajo u ngrit dhe u kthye ne kullë qëndrese.

Kur Gjergji u kthye nga beteja, me mall për ta takuar motrën e vogël, nuk duroi pa e ditur se çka e kishte tjetërsuar atë në atë fuqi të madhe. Pasi ia tha të gjitha fije e për pe, Gjergji u plagos rëndë nga fjalët e saj. E kuptoi se çdo plagë e saj ishte plumb për Gjergjin nga Bajlozi i Zi. Plagët e së motrës u bënë breshëri plumbash në trupin e tij dhe kulluan gjak, bashkë, deri në përjetësi.

Sot, plagët e tyre janë rënkimi jonë, por edhe shpresë për t’u rrëfyer dhembja e çdo gruaje.

‘Vulë’ i Valmir Tertinit përfundon xhirimet, premiera në vitin 2019

Posted on by Kult Plus

Kanë përfunduar xhirimet e filmit të metrazhit të shkurtër “Vulë”, me regji dhe skenar nga Valmir Tertini, shkruan KultPlus.

Ky skenar është shpërblyer si më i miri në Itali në vitin 2017. Filmi tani është në fazën e tretë në atë të postproduksionit ndërsa premiera do të jetë në mars të vitit 2019.

Në rolin kryesorë atë të Viktorias, luan aktorja shqiptare Jorida Sorra e cila vepron në Gjermani ku është pjesë e teatrit. Aktorë të tjerë, Fatlume Bunjaku, Avni Dalipi, Kristina Dodaj, Edmond Hafizademi, Vlera Pylla, Nexhip Nexhipi, Denardo Neziraj, Donald Shehu etj.

Filmi flet për Viktorian, një punonjëse e papërgjegjshme në Ambasadën Gjermane në Prishtinë. E varur nga alkooli, dhe me mungesë të një partneri, bën një jetë geto. Ndërsa punën për të cilën i është besuar posti nuk i intereson fare dhe le dosjet e hapura pa firmosur.

Filmi është mbështetur nga Qendra Kombëtare e Kinematografisë dhe realizuar nga Kinostudio DarDan. Pas Tiranës xhirime pati dhe ne Prishtinë./ KultPlus.com

Rënia e nivelit të Danubit nxjerr një thesar me flori dhe argjend

Posted on by Kult Plus

Arkeologët kanë zbuluar një thesar prej 2 000 monedhash floriri dhe argjendi në bordin e një relikeje të fundosur në Danub që prej shekullit XVIII dhe që ka dalë falë nivelit jashtëzakonisht të ulët të lumenjve, njoftoi sot grupi i arkeologëve.

“Rreth 2000 monedha janë gjetur, si dhe armë, heshta, gjyle topash, shpata dhe armatime të tjera”, tha për agjencinë MTI, Katalin Kovacs, arkeolog i muzeut “Ferenczy de Szentendre”, pranë Budapestit.

Zbulimi ka ndodhur këtë javë në Erd, në jug të Budapestit, ku arkeologët po punonin sot me intensitet të lartë për të nxjerrë maksimumin e elementeve para se niveli i ujërave të rritej sërish.

“Thesari i Erdit u gjet në bordin e relikes së një anije tregtare kombësia e të cilës ende duhet të përcaktohet”, njoftuan arkeologët.

“Ajo përbëhet nga monedha ari dhe argjenti, mes të cilave dukate dhe peni. Monedhat janë 90% të huaja dhe i përkojnë viteve 1630-1743”, theksoi arkeologu Balazs Nagy për radion private “Klub”. /G.S/A.T.SH/KultPlus.com

“Më është sosur durimi ndaj…”

Posted on by KultPlus

Nga Meryl Streep

“Unë s’kam më durim për ca gjëra, jo sepse jam bërë arrogante, por thjesht sepse kam arritur në një pikë të jetës sime ku nuk dua të humb më shumë kohë e të bëj atë që s’më pëlqen, apo çka më bën të vuaj. Mua më është sosur durimi ndaj cinizmit, kritikave të tepruara dhe kërkesave të çdo natyre. Më ka humbur vullneti për të kënaqur ata që nuk më pëlqejnë, të dua ata që nuk më duan dhe t’u buzëqesh atyre që s’u qesh buza kurrë. Nuk kam më dëshirë të humb as edhe një minutë të vetme me gënjeshtarët dhe manipulatorët.

Kam vendosur të mos bashkëjetoj më me shtirjet, hipokrizinë, pandershmërinë dhe lavdet e tepërta. Nuk do t’i toleroj të diturit selektivë, as akademikët arrogantë. Unë s’mund t’u përshtatem përgojimeve. I urrej konfliktet dhe krahasimet. Unë besoj në botën e të kundërtave dhe kjo është arsyeja pse i shmang njerëzit me personalitet të ngurtë dhe kokëfortët. Nuk mund t’i pëlqej më miqësitë plot tradhti dhe mungesë besnikërie. As nuk mund të vazhdoj të qëndroj me ata që nuk dinë të të bëjnë një kompliment, apo të të japin qoftë edhe një fjalë inkurajuese. Dhe për t’a mbyllur: mua më ka sosur durimi për të gjithë ata që s’e meritojnë durimin tim…”. / KultPlus.com

Vajza që mbijetoi 12 netë në pyje me arinjë dhe ujqër, tani është një balerinë profesionale

Posted on by KultPlus

Një vajzë e vogël, e cila u bë e famshme për mbijetesën pothuajse dyjavore, me qenushin e saj besnik në ambientin me egërsi siberiane, po përshëndetet si yll i ri i baletit.

Karina Chikitova – e moshës katër vjeçare – preku zemrat e njerëzve në mbarë botën pas mbijetesës së saj në pyjet e infektuara me arinjtë dhe ujqër.

Ajo jetoi duke ngrënë manaferra dhe duke pirë ujë nga lumenjtë, duke u kapur për qenin e saj Naida për ngrohtësi gjatë netëve të ftohta, pasi duke u endur në taiga parashkollore në rajonin e Yakutisë dhe duke u humbur në mënyrë të pashpresë.- përcjell arbresh.info

Tani më shumë se katër vjet pas përvojës së saj, vajza shpallet si një nxënëse e vitit të dytë në një shkollë të posaçme për konvikt të baletit në qytet – pasi mësuesi i saj parashikon që ajo të ketë një të ardhme si një balerinë profesioniste.

Karina e kishte ndjekur babanë e saj në pyllin e rrezikshëm – por ai nuk e kishte kuptuar se e kishte ndjekur atë.
Ishte qeni i Karinës që u kthye në shtëpi për të japur shenja që Karina ishte akoma gjallë.

Karina being brought to safety by emergency services personnel after her dramatic rescue in August 2014Karina when she was found by rescuers days after wandering into the primeval taiga in Russia’s Yakutia region
Kur ajo u gjet, shpëtimtari i saj Artyom Borisov tha: ‘Ajo ishte ulur thellë në fijet e mëdha të barit, plotësisht heshtur.
Fjalët e para qe i kishte thënë : Dua ujë dhe buk!, pastaj kishin qarë së bashku, kush mund t’i mbaj lotët tek dëgjon një kërkesë te atillë?!

Karina also credited her survival to her mongrel puppy Naida who she clinged to for warmth on cold nights
Kur Karina u ribashkua me qenin, fjalët e para për qenin e saj ishin: ‘Pse më le?’ Megjithatë, veprimi i qenit pothuajse me siguri shpëtoi jetën e fëmijës duke i dhënë shpëtimtarëve besimin se ajo ishte ende gjallë./ KultPlus.com

“AJO” i More Raçës në konkurrencë zyrtare në festivalin kualifikues për Oscar

Posted on by KultPlus

Filmi “AJO” i regjisores More Raça tashmë është futur në konkurrencë zyrtare në AFI Fest i cili mbahet në Los Angeles, festival ky garues për Oscar, shkruan KultPlus.

Regjisorja More Raça ka njoftuar për këtë selektim dhe është shprehur e lumtur për këtë lajm.

“I am so happy for this amazing news. AJO is officially selected at AFI Fest presented by Audi in Los Angeles (Oscar Qualifying). Deeply thankful to everyone who was part of the film”, ka shkruar Raca në Facebook.

Festivali do të mbahet nga data 8 deri më 15 nëntor në Los Angeles.

Filmi “Ajo” me skenar dhe regji nga More Raça dhe producent Sunaj Raça flet për dhunën në familje, guximin e një vajze të vogël për të shpëtuar veten dhe nënën e saj.

Në filmin “Ajo” luajnë Aurita Agushi, Sunaj Raça, Diella Valla, Florist Bajgora, Bekim Mulaj. Filmi është prodhim i shtëpisë filmike Arena i subvencionuar nga Qendra Kinematografike e Kosovës. / KultPlus.com

Mehmet Kraja: Lehtësia e padurueshme e hipokrizisë

Posted on by KultPlus

Mehmet Kraja po vazhdon me reagimet e tij ndaj njerëzve të cilët po flasin e komentojnë rreth Fjalorit Enciklopedik.

Reagimi i radhës i adresohet Blerim Latifit.

Rreth shkrimit të Blerim Latifit “Kotësia e kushtueshme”, i cili merr në shqyrtim Fjalorin Enciklopedik të Kosovës.

Në portalin “Gazetaexpress”, në versionin e smartphonit, mbi kokën e shkrimit tim “Disa shpjegime rreth Fjalorit Enciklopedik të Kosovës” ditë me radhë qëndroi një shkrim i Blerim Latifit me titull “Kotësia e kushtueshme”. Një kohë nuk e lexova shkrimin, sepse, duke e lidhur titullin me një asociacion të mjegullt, nuk më nxiti për të ndriçuar mendjen me një sakrificë leximi çfarëdo që të jetë ajo. Me pas më sugjeruan se shkrimi kishte të bënte me Fjalorin Enciklopedik të Kosovës dhe them se leximi ia vlejti për dy arsye kryesore: e para, sepse shkrimi nuk niste me sharje, dhe e dyta, sepse shkrimi i Blerim Latifit, ndryshe nga shkrimi im, ishte relativisht i shkurtër. Vetëm se, pikërisht vetëm se, shkrimi i shkon fort atmosferës diabolike që është krijuar te ne.
Ta marrim radhazi:

1. Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës, thotë autori në shkrimin e tij, është shfaqur si institucion anakronik, sepse në dhjetë kile libër ka botuar një fjalor, i cili në kohën e digjitalizimit nuk i shërben askujt si i tillë. Nga shkrimi nuk del shumë e qartë nëse kjo përmbajtje e Fjalorit, po të përhapej në formë digjitale, a do t’ia vlente ose jo. Tani unë pyes, pse para dy vitesh, më 2016, ky autor botoi në “institucionin anakronik” të Akademisë librin me titull “Metafizika e emancipimit”, e botoi si libër në 307 faqe, më sa di libri i parë i tij, temë e disertacionit e mbrojtur në Tiranë. Librin e kam lexuar dhe mund të diskutoj për përmbajtjen e tij, por e them me bindje të plotë se ai nuk do të humbte gjë edhe nëse publikohej në formë digjitale, aq më parë, kur në shtëpi tashmë të shumtë janë ata që kanë “kindle books” dhe aparatura të ngjashme. Në të vërtetë, unë jam shprehur kundër botimit të këtij libri, jo për shkak “kotësisë së kushtueshme”, as kileve të tij, por për shkak se, po atë vit në Akademi u botuan edhe dy libra të tjerë të parë edhe të dy autorëve, gjë që nuk kishte ndodhur më parë në këtë institucion. Pyetja është e thjeshtë: Pse B. Latifi e solli në Akademi për botim këtë libër, kur po atë mund ta shpërndante me një CD ose përmes formave të tjera, që ai i di fare mirë? (Lidhur me digjitalizimin e librave dua të them edhe një gjë: Autori pa ndonjë arsye merr në thua pikërisht te Fjalori Enciklopedik i Kosovës dhe nuk i kthen sytë të shohë çfarë ndodhë në Universitet, ku ai punon prej vitesh. Kolegët e tij i botojnë si libra tekstet e përkthyera ose origjinale, i kushtëzojnë studentët që t’i blejnë ato, shpesh i fotokopjojnë vetë, sepse iu kushton më lirë, dhe ua shesin studentëve nga 20 euro. Pse, tekstet e tyre “disa gramësh” nuk po i baka interneti dhe si është e mundur që B. Latifi nuk e paska vërejtur këtë gjë!?)

2. Duke na nxjerrë si anakronikë dhe jashtë kohës, autori i shkrimit na e qan hallin pse jemi munduar aq shumë me punë biografish, kur ato mund të sigurohen në rrugë të tjera, duke na e sugjeruar se cilat mund të jenë ato rrugë. Është në natyrën e çdo fjalori të këtillë që të ketë më shumë biografi, por në Fjalorin e Kosovës ka mjaftueshëm edhe gjeografi, histori, ekonomi, art, kulturë, arsim, pastaj institucione të shtetit dhe të qeverisjes, veprimtari shoqërore etj. Ka të ngjarë që autori, njësoj si shumica e atyre që kanë marrë mundim të flasin për Fjalorin, mund të mos ketë parë gjë tjetër, përveç kopertinave të librit, zërit për veten e tij dhe dy-tre zërave të tjerë, sa për krahasim. Kjo është krejt e natyrshme, sepse fjalorët kështu lexohen. Por puna e biografive te ne del pak më e ngatërruar. Shumica e biografive që janë në qarkullim, janë autobiografi dhe ato janë të mbushura përplot vetëmburrje dhe gënjeshtra, madje edhe në botën akademike. Sekush shkruan në ato biografi se ka të botuar punime shkencore anë e kënd botës, por del se punimet shkencore janë botuar në revista të paqena; dikush tjetër shkruan se ka përkthyer dhjetë libra, më pas del se ato janë dhjetë broshura të ndonjë organizate ndërkombëtare; një i tretë shkruan se e ka botuar librin në ndonjë gjuhë të huaj, por më pas bëhet e ditur se libri është botuar në Prishtinë, ose në ndonjë rast tjetër nuk ka fare vend botimi; një i katërt dispensën e bën tekst universitar, ndërsa tekstin universitar e bën monografi shkencore, teksa një i pestë arrin të bëjë marifete të tilla në internet, sa një libër të paqenë e bën të duket real (duke cituar titullin që vetëm ai e ka përdorur si referencë) etj. T’i pastrosh këto biografi nga gënjeshtrat e teprimet dhe të krijosh një standard shkrimi është kulturë dhe përvojë, e cila ka edhe vlerë afatgjate.

3. Nuk është një gjë që B. Latifi nuk e di, se Fjalori Enciklopedik i Kosovës tashmë ekziston në versionin digjital, vetëm se duhet një vendim i institucionit për të bërë shpërndarjen e tij. Problemi nuk është këtu, por te sindromi i bretkosës që matet më kaun, ndërsa ia mbush mendjen vetes se duke gjetur në internet një “memorie historike” të “Encyclopedia Britannica” ka arritur ta zërë hapin e saj. “Encyclopedia Britannica” ka standardizuar dijen botërore, ka arkivuar kujtesën e përbotshme dhe tani, edhe nëse “shkon në pension”, ka lënë prapa dy trashëgimi të vlefshme: korpusin e të dhënave dhe standardin e shkrimit enciklopedik. Çdo krahasim i të pakrahasueshmeve është vetëm pozë që të shkakton nënqeshje.

4. Në krye të tekstit B. Latifi ka vënë një titull cinik dhe djallëzor, “Kotësi e kushtueshme”, duke dashur të vendos mbi çdo vlerë të Fjalorit koston e tij, aq më parë kur dihet se autori vjen nga një institucion (është këshilltar i kryetarit të Parlamentit), ku u bëka kujdes i madh për çdo kacidhe të buxhetit të shtetit. Në këtë pikë, ndonëse përpiqet të tregojë fleksibilitet, duket se autori ka rënën nën influencën e fuqishme të asaj OJQ-së që synon integrimin e Kosovës në Serbi (dy çunat e asaj OJQ-je nuk kanë bërë gjë tjetër në jetën e tyre, përveç se, si dy pëllumba, kanë kërcyer nga dega në degë, duke kënduar “Mirë dita-Dobar dan!”) dhe që së fundi bëri raport për Akademinë dhe i vuri në lojë të gjitha mediet, përfshirë edhe një komision parlamentar. Ata ishin të parët që thanë në TV: Nuk e kemi parë Fjalorin, por ai nuk vlen! Për analogji, B. Latifi nuk e di sa ka kushtuar Fjalori, por sado që të ketë kushtuar, e di që kostoja e tij nuk ia vlen. Kështu flasin gjithnjë pushtetarët për punën intelektuale, të prirë nga ideja se kacidhen këtu duhet bërë okë. Por mua më duhet të sjell në vëmendje, se njëri nga anëtarët e redaksive të fushave të Fjalorit, i cili ishte i përfshirë në punët e financave dhe të buxhetit, në një takim pune na pat thënë: kaq para sa merr Fjalori suksesivisht nga buxheti i Akademisë, për institucionet e tjera vit pas viti ndahen për ujë dhe kafe. Sido që të jetë, një gjë është e sigurt: Fjalori Enciklopedik i Kosovës ka kushtuar më pak se Enciklopedia e Maqedonase, më pak se Enciklopedia Malazeze dhe më pak se Fjalori Enciklopedik Shqiptar.

Dhe, në fund fare, më duhet të them se për këtë Fjalor nuk çojnë peshë diskutimet e hamendësuara dhe kontestimet e pambështetura, kundrejt pasurisë reale të të dhënave të vendosura në një tërësi kohezive (pavarësisht nëse ato paraqiten në formën e kopjes fizike apo digjitale) dhe që shërbejnë për të ndërtuar mbamendjen kolektive, në një kohë të ndërrimit të gjeneratave, të ndryshimeve në sistemin e vlerave dhe të përmbysjeve të mëdha shoqërore e historike. Lënda e gjeneruar nga kjo vepër, e sistemuar dhe metodike, përbën një bazë solide të të dhënave, të cilat mund të transferohen pa vështirësi në mediume të tjera të komunikimit, përfshirë edhe ato digjitale
(“Lehtësia e padurueshme e qenies” është titull i Kunderës, por këtu, i pandryshuar, nuk ia vlejti tamam, madje as si plagjiat)

Fisnik Ismaili dhe NEWBORN në New York Times

Posted on by KultPlus

Fisnik Ismaili dhe NewBorn kanë shënuar historinë e Kosovës, dhe për këtë shumë vite me radhë kanë marrë vëmendjen nga mediat kryesore të botës.

New York Times së fundmi i ka kushtuar një profil Fisnik Ismailit.

Skulptura e njohur në mes të Prishtinës, e cila për pesë vitet e para nuk u pastrua, është e veçantë dhe tregon sfidën e Kosovës për tu bërë shtet.
Ismaili është shkolluar në Londër ndërsa më pas u bashkua forcave të UÇK-së në fund të viteve 90-të.
150 mijë njerëz e nënshkruan veten tek NewBorn natën që u zbulua.

“Në atë moment, të gjithë kishim shpresë. Nuk e keni idenë, të gjithë ishin duke qarë” tregon Ismaili, edhepse e pranon që kjo ndjenjë nuk zgjati shumë.

New York Times tregon se si NEWBORN në qendër të Prishtinës është zbukuruar gjithmonë duke përkuar me realitetin e Kosovës. Në vitin 2016-të, NEWBORN u bë me grila, për të treguar problemin e vizave dhe lëvizjes së lirë të shqiptarëve.
“Sa herë e pikturoj Newborn, dua të jap një mesazh” tregon Fisniku. Ai ka dashur që një skulpturë e tillë të ketë mesazh politik.

Twitteri i tij fillon me fjalën arrogant, tregon New York Times. Në tekst tregohet se babai i tij ishte drejtor i Bankës Qendrore në Kosovë dhe kryetar i Klubit të Futbollit në Prishtinë. / KultPlus.com

‘Reading Balkans’, mundësi e mirë për shkrimtarët dhe poetët e rinj shqiptarë

Posted on by KultPlus

‘Reading Balkans’ është programi i cili mirëpret edhe autorët shqiptarë.

Deri me datë 4 nëntor, shkrimtarët shqiptarë do të mund të aplikojnë për rezidencën letrare në ndonjërën nga këto qytete

Novo Mesto, Slloveni
Beograd
Shkup
Split
Tiranë
Sarajevë

Autorët mund të aplikojnë për qëndrim katër javor në rezidencën letrare, e cila paguhet 1000 euro përfshirë këtu edhe banesën në të cilën duhet të qëndrojë autori.

Rezidencat e tilla u mundësojnë autorëve dhe të rinjve që duan të shkruajnë të marrin kohë të lirë, të qëndrojnë në këto qytete dhe të angazhohen për projektet e tyre letrare.

Gjatë qëndrimit në rezidencë, shkrimtarët mund të njoftohen me jetën kulturore të qytetit ku e fitojnë rezidencën, të angazhohen në projekte të ndryshme dhe të hulumtojnë skenën e artit dhe kulturës.

Rezidencat do të mbahen nga marsi i vitit 2019-të deri në qershor, ndërsa në këtë program mund të aplikojnë edhe shkrimtarët dhe të rinjtë e po këtyre shteteve, përpos shqiptarëve.
Për më shumë informata mund të klikoni në këtë link. / KultPlus.com

Ekspozitë dhe koncert në Kumanovë me synim zgjimin e klasës politike në vend

Posted on by KultPlus

Qyteti Kumanovës do të jetë qendra e artit më datë 27 tetor. Kjo do të jetë një datë shumë e rëndësishme pasi në të njëjtën ditë, në Pallatin e Kulturës do të mbahen dy evente të rëndësishme por me një lidhje midis njëra tjetrës.

Koleksionisti Ermal Sela do të shfaq Ekspozitën “Midis Shekujsh” e cila përbëhet nga shumë instrumente tradicionale Shqiptare të cilat janë pjesë e trashëgimisë sonë kulturore dhe artistike. Këto instrumente janë përdorur rëndom në rituale të ndryshme apo edhe në ceremoni e festa. Shumë nga këto instrumente janë të vjetër dhe mjaft të veçantë duke pas parasysh edhe punimin e tyre unik.

Pas kësaj ekspozite të rrallë, do të mbahet një koncert nga ansambli frymor “Albanian Brass Quintet&Percussion”. Ky ansambël përbëhet nga artistët më në zë të instrumenteve te tumxhit. Ata do të luajnë muzikë mjaft demokratike dhe të zhanreve të ndryshme.

Një prej të ftuarve të mbrëmjes do të jetë edhe tenori nga Kumanova, Ismet Vejseli i cili do të këndoj disa këngë Shqiptare të shoqëruara nga “Albanian Brass Quintet&Percussion”.

Ky koncert ka si synim zgjimin e klasës politike në vend, por mbi të gjitha informimin dhe influencimin tek brezi i ri. Është shumë e rëndësishme që ky brez të ketë të gjithë të drejtën për tu shkolluar dhe informuar akoma më shumë rreth ndërgjegjes për artin. Në këtë mënyrë ata mundet të jenë në të ardhmen pjesë e Institucioneve Kulturore në vendin e tyre e me gjerë.

Në këtë event do të jepet një bursë master-class për një nga studentët më të dalluar të Kumanovës. Kjo bursë akordohet nga Festivalit “International Albanian Brass Festival” dhe nga Universiteti i Arteve të Tiranës.

Studenti në fjalë, do të ndjek mësime nga Pedagogët në Tiranë por gjithashtu do të jetë edhe pjesë e koncerteve gjatë periudhës së Festivalit. Emri i këtij studenti do të jetë surprizë deri në ditën e koncertit më datë 27 tetor.

Pjesëtarët e Ansamblit “Albanian Brass Quintet&Percussion” janë Reinald Foci – Trombe Xhino Daja – Trombe Ilir Kodhima – Korno Dorian Llanga – Trombon Ilir Vorpsi – Bass Trombon Gridi Kraja – Perkusion Organizator i këtij organizimi është Ramadan Osmani. /KultPlus.com

‘Paradokset e kohës tonë’

Posted on by KultPlus

Nga George Carlin

Kemi ndërtesa më të larta, por kemi durim më të shkurtër. Kemi rrugë më të gjëra, por kemi këndvështrim më të ngushta. Bëjmë shpenzime më shumë, por pak gjëra na përkasin. Blejmë më shumë por ngelim më pak të kënaqur. Kemi shtëpia më të mëdha, por familje më të vogla. Kemi më shumë pajisje shtëpiake, por kemi më pak kohë. Kemi më shumë arsim, por më pak arsyetim. Kemi më shumë dije, por më pak sjellje prej të mençuri. Kemi më shumë specialiste, por kemi gjithnjë e më shumë probleme.

Kemi shumë ilaçe, por më pak shëndet. Konsumojmë më shumë alkool dhe cigare; shpenzojmë para pa kriter; qeshim më pak; i japim me shpejtësi makinës; zemërohemi më shpejt; qëndrojmë zgjuar deri në orë të vona, zgjohemi te lodhur; lexojmë pak, shikojmë shume TV dhe lutemi shumë më pak. Kemi shtuar pasuritë materiale, por kemi pakësuar vlerat morale. Flasim shumë, dashurojmë pak; urrejmë shumë dhe shpesh. Mësuam si të përballojmë jetesën, por nuk mësuam ta formojmë atë. I kemi shtuar vite jetës tonë, por viteve nuk u shtuam jetë. Mësuam të shkojmë e të vijmë në Hënë, por kemi probleme për të kaluar në anën tjetër të rrugës për t’u përshëndetur me komshinjtë e rinj. Eksploruam Universin, por nuk arritëm të hyjmë në botën tonë të brendshme. Kemi bërë punë më të mëdha, por jo punë më të mira. Pastruam ajrin, por ndotëm shpirtin. Sunduam atomin, por nuk sunduam dot paragjykimet tona.

Shkruajmë më shumë, por mësojmë më pak. Bëjmë më shumë planifikime, por arrijmë më pak në përfundime. Mësuam të vrapojmë, por nuk mësuam të presim. Prodhojmë gjithnjë e më shumë kompjuterë për të mbledhur e shumëfishuar në kopje të panumërta dijen, por krijojmë me pak komunikim.

Është koha e ushqimeve që përgatiten me shpejt, por që treten më ngadalë. Është koha e burrave të mëdhenj dhe e karaktereve të vegjël. Është koha e fitimeve të mëdha dhe marrëdhënieve të ngushta. Ditët tona janë ditët ku hyjnë dy rroga në shtëpi dhe numri i divorceve është i lartë. Ditët tona janë ditët ku kemi shtëpi shumë të zbukuruara dhe familje të shkatërruara. Këto ditët tona janë ditë të shpejta, udhëtime të shpejta, pelena fëmijësh njëpërdorimshëm, vlera morale të shkatërruara, janë ditët ku dashuria ekziston vetëm për një natë, trupat janë obezë, janë ditët ku tabletat janë magjike bëjnë gjithçka, mund të na sjellin në qejf, mund të na qetësojnë biles dhe mund të na vdesin.

Jemi në një kohë ku në vitrina ka gjithçka, por në magazina asgjë. Jetojmë në një kohë ku këtë letër teknologjia mund ta sjelli tek ju dhe ju brendësinë e kësaj letre mund ta shpërndani ose mund ta zhdukni me anë të butonit “Fshij”.

Kujto gjithmonë: Jeta nuk matet me numrin e frymëmarrjeve tona, por me momentet që na lënë pa frymë!

(Letra e George Carlin pas vdekjes së gruas së tij)

Çmimi i Madh për Roman nga Akademia Franceze i jepet Camille Pascal

Posted on by KultPlus

Akademia franceze hapi sot sezonin e çmimeve për letërsinë duke i dhënë Çmimin e Madh të Romanit autorit Camille Pascal, “L’été des quatre rois” (Vera e katër mbretërve), një roman që tregon verën 1830 kur katër sovranë pasuan njëri-tjetrin në fronin e Francës.

Këshilltar i shtetit, ish-sekretar i përgjithshëm i grupit “France Télévisions” dhe ish-këshilltar i Nicolas Sarkozy në Elize, Camille Pascal, 52 vjeç, për nga profesioni është historian.

“L’été des quatre rois” është romani i tij i parë. /G.S/KultPlus.com