Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, konkretisht Qendra Rajonale për Trashëgimi Kulturore në Prizren ka realizuar një studim mbi kënaqshmërinë e turistëve që kanë vizituar qytetin e Prizrenit, duke e ditur rëndësinë e turizmit dhe përfitimit të shumanshëm të tij dhe për të pasur një pasqyrë më të qartë për nivelin e kënaqësisë dhe pritshmërive të turistëve që zgjedhin Prizrenin si destinaicon turistik.
Në njoftimin për media thuhet se si qëllim tjetër i hulumtimit ka qenë identifikimi i komponentëve kryesorë të turizmit që ndikojnë në tërheqjen e më shumë vizitorëve në Prizren dhe ndërtimi i një matësi për vlerësimin e përmbushjes së pritshmërive të turistëve me Prizrenin.
“Pastaj, motivet për përzgjedhjen e Prizrenit, aktivitetet e planifikuara, si dhe nivelin e përmbushjes së këtyre pritjeve”, thuhet në njoftim.
MKRS thotë se me përgjigjet e tyre, “vizitorët na kanë ofruar disa rekomandime që do të mund të rrisin kënaqësinë turistëve në të ardhmen”.
“Sipas të anketuarve, monumentet e trashëgimisë kulturore, mikpritja, atmosfera lokale dhe natyra janë disa nga faktorët kryesorë që ndikojnë në kënaqësinë e përgjithshme të vizitorëve. Në anën tjetër, pakënaqësia më e madhe, është shfaqur në të gjitha përgjigjet e tyre që kanë të bëjnë me pastërtinë e destinacionit dhe problemin e qarkullimit të veturave në Qendrën Historike të Prizrenit”, thuhet në komunikatë.
Hulumtimi ofron rekomandime për politkbërësit e vendimmarrësit e përfshirë në industrinë e turizmit të nivelit lokal dhe qendror mbi hapat e ardhshëm që turistët besojnë se duhet të ndërmerren për të rritur konkurueshmërinë e Prizrenit si destinacion turistik. /KultPlus.com
Rrjeti i Institucioneve të Pavarura të Artit dhe Kulturës në Kosovë, përmes një kumtese ka kundërshtuar zhbërjen e Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit, që është përmendur se do të ndodhë në Qeverinë e ardhshme.
Përmes kësaj kumtese, RRIPAK përsëritë kërkesën për krijimin e Ministrisë së Kulturës në Qeverinë e re të Republikës së Kosovës.
”RRIPAK thekson edhë një herë që partitë politike duhet të rrisin urgjentisht vëmëndjen për rolin dhe ndikimin shoqëror dhe zhvillimor te këtij aktiviteti të rëndësishëm shoqëror, dhe të fuqizojnë pozitën e artit, kulturës dhe trashëgimisë kulturore në qeverinë e re për të krijuar një paradigmë të re zhvillimore në Kosovë duke trajtuar artin, kulturën dhe trashëgiminë kulturore si interes kombëtar dhe pikë parësore të politikave zhvillimore”, thuhet në këtë kumtesë.
Po ashtu ata vlerësojnë se plani për zhbërjen e Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit dhe mos themelimin potencial të Ministrisë së Kulturës në Qeverinë e re të Republikës së Kosovës do të jetë shumë i dëmshëm për interesin publik dhe kombëtar të Kosovës.
“Me zhbërjen eventuale të Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit, dhe mosthemelimin e Ministrisë së Kulturës, Kosova do të veçohej nga shembujt e politikave progresive në vendet demokratike të Evropës jug-lindore, dhe vendet e Bashkimit Evropian”, ka konstatuar RRIPAK gjatë hulumtimeve të bëra./KultPlus.com
Leonardo Sciascia (Leonardo Shasha) lindi në Racalmuto, në provincën e Agrigentos (asokohe quhej Girgenti), më 8 janar 1921. Ai është një nga shkrimtarët më të mirë të shekullit XX, një polemist dhe gazetar, një eseist i shkëlqyeshëm, një pikë referimi në politikë për disa breza, ai bëri Siçilinë dhe problemet e saj një metaforë letrare në gjendje të përshkruajë çdo pjesë të botës. Puna e tij gjithashtu paraqet një pikë referimi për atë rrymë letrare dhe jo fiktive që përbën përkufizimin e “realizmit kritik”.
Zona në të cilën Leonardo i vogël lind dhe rritet është ajo e borgjezisë së vogël siçiliane. I pari nga tre vëllezër, nëna e tij vjen nga një familje artizanësh, ndërsa babai i tij është një nga shumë punëtorët e angazhuar në minierat e squfurit të zonës së Agrigentos, i dashur, siç dihet, edhe ndaj Luigi Pirandellos.
Në vitin 1927, Sciascia filloi përvojën e tij studimore, duke zbuluar menjëherë dashurinë dhe predispozicionin e tij të shkëlqyeshëm për lëndë të tilla si letërsia dhe, mbi të gjitha, historina. Kohën jashtëshkollore, nga ana tjetër, ai kalon me xhaxhallarët e tij, si dhe me gjyshin e tij, një pikë referimi të cilës ai shpesh i rikthehet në letrat e tij në një moshë të pjekur. Më 1935, shkrimtari i ardhshëm u transferua në Caltanissetta me familjen e tij, duke u regjistruar në Institutin Magistral IX Maggio. Këtu, mësuesi i tij është autori i mirënjohur Vitaliano Brancati, i cili është model hyjnor për shkrimtarin e Racalmuto, mbi të gjitha nga një këndvështrim letrar. Brancati, Manzoni dhe Pirandello janë, në të vërtetë, për Leonardo Sciascian, pika referimi të vërteta stilistike dhe teorike në fushën letrare. Për më tepër, në shkollën e Caltanissetta, ai gjithashtu has në një personalitet tjetër prestigjioz, mësuesin e ri Giuseppe Granata, senatorin e ardhshëm të Partisë Komuniste Italiane. Prej tij, autori i ardhshëm merr mësimin e Iluminizmit, si dhe njeh autorët amerikanë. Që nga ai moment, Volteri u bë një model filozofik dhe kritik për të.
Më 1941, në përpjekjen e tretë, Leonardo Sciascia kaloi provimin për t’u bërë mësues i shkollës fillore. Në të njëjtin vit, grumbullimi i grurit Racalmuto e merr atë si nëpunës. Këtu ai mbetet deri në vitin 1948, duke mësuar realitetin fshatar sicilian, i cili pasqyrohet në disa nga veprat e tij. Në ndërkohë, megjithatë, mjeshtri takohet me Maria Andronico, me të cilën u martua më 1944. Laura dhe Anna Maria janë vajzat që shkrimtari ka nga martesa.
Dasma ndiqet nga detyra e parë si mësuese në shkollën fillore të Racalmuto. Në të njëjtën kohë, megjithatë, Sciascia duhet të merret me një ngjarje të pakëndshme: vetëvrasja e vëllait të tij Giuseppe, ndodhi në vitin 1948. Një ngjarje që shënon përgjithmonë shpirtin e shkrimtarit.
Duke filluar nga vitet ’50, ai filloi të hynte në zemrën e jetës politike dhe letrare, jo vetëm në Siçili. Në fakt, në vitin 1952, botimi i tij i parë, “Përrallat e diktaturës”, në përmbledhjen e të cilave është lehtë të kuptohen simpatitë politike të autorit, duke u zhvendosur gjithnjë e më shumë në të majtë. Një vit më pas ai fitoi “Premio Pirandello”, falë një prej pjesëve të tij kritike mbi autorin e madh Sicilian. Ndërkohë, ai drejton revista periodike letrare, si “Galleria” dhe “I quaderni di Galleria”, ai bashkëpunon me disa botime për Salvatore Sciascia, dhe më 1956 boton librin e tij të parë të vërtetë: “Famullitë e Regalpietras”. Është një hetim dokumentar i jetës së tij si mësues në një vend që, në vija të trasha, i ngjan Racalmutos së tij. Historia e një prej shumë krahinave siciliae nuk përshkruhet me ashpërsi gazetareske, por evokohet përmes një serie situatash të mundshme që autori imagjinon sikur ka ndodhur. Është stili, ende në zhvillim, i Sciascias tjetër, ai i “Il giorno della civetta” dhe “Una storia semplice”.
Në këto vite, atëherë, për gati dy vjet, ai u transferua në Romë, në Ministrinë e Arsimit. Nga këtu, ai shkruan një përmbledhje me tregime të shkurtra, “Gli unci di Sicilia”, duke u larguar pak nga stili i ndërmarrë me romanin e mëparshëm. Për ta gjetur përsëri, duhet të presim rikthimin e tij në Caltanissetta dhe librin e njohur tani “Il giorno della civetta”, nga i cili disa vjet më vonë regjisori Damiano Damiani sjell një film shumë të vlerësuar nga kritikët dhe publiku. Libri është frymëzuar nga historia e vrasjes së sindikalistit komunist Miraglia, e ndodhur në vitin 1947, dhe është një pasqyrim i vëmendjes që autori i vendos gjithnjë e më shumë drejt realitetit afër tij. Në këto vite, në të vërtetë, ai punon nën sponsorizimin e shkollës, por, mbi të gjitha, vëzhgon. Dhe ai sheh, vëren, ai i ndjen të gjithë ata mekanizma të panjohur, kur nuk errësohen, për opinionin publik dhe që i referohen fenomenit të mafies.
“Il giorno della civetta” sjell këtë fjalë në të gjithë Italinë, me një roman që qëndron saktësisht në gjysmën e rrugës midis narracionit dhe jo-fiction. Sfondi i verdhë, në të vërtetë, është mbi të gjitha një pretekst për të fotografuar dhe treguar një realitet shumë të ndërlikuar, madje të nënvlerësuar nga trillimet dhe politika kombëtare.
Në vitin 1967, Leonardo Sciascia u transferua në Palermo. Nga puna e tij shtetërore ai u tërhoq në pension tre vjet më vonë, duke vendosur të përkushtohej tërësisht në shkrim dhe jetën politike. Ai bëhet një intelektual kundërpeshë, problematik, i vendosur për të kritikuar dhe shikuar i zhgënjyer në të gjitha lëvizjet politike dhe ideologjike, përfshirë ato që janë afër tij, siç është komunizmi dhe partia radikale. “Konteksti”, një skenar nga viti 1971, nuk arrin të ngrejë disa polemika edhe në këto fusha, duke sjellë shprehje të tilla si “arsye e shtetit” dhe “arsye partie”.
Ndërkohë, megjithatë, Sciascia boton vepra të tjera, të tilla si “Këshilli i Egjiptit”, datë 1963, bazuar në temën e imposture, ose si njëlloj të mirënjohur “Secilit të vetin”, më 1966, të mirëpritur nga intelektualët dhe frymëzim për filmin eponim nga Elio Petri. Viti pasardhës është ai i “Vdekjes së Inkuizitorit” të shkëlqyeshëm, i cili merr sugjerimin e tij nga figura e heretikut sicilian Diego La Matina dhe përqëndrohet në një histori që ka të bëjë me Inkuizicionin Sicilian të shekullit XVII.
Është “sicilianiteti”, siç e quan autori, tema e koleksionit të eseve që shkon nën titullin “La corda pazza”, botuar në vitin 1970. Më 1974, në klimën e plotë të referendumit kombëtar, nxjerr në arkullim të shkëlqyerën “Todo modo”. Hierarkitë kishtare dhe liderët e krishterë demokratikë hedhin poshtë librin, i cili shtron sistemin e njohjes dhe rrjetet e pushtetit midis Klerit dhe Qeverisë, duke rrëfyer historinë e një seri krimesh misterioze që ndodhën në një ish-institut kishtar, në të cilin kremtoheshin festime të caktuara ushtrime shpirtërore ”. Protagonisti, për dallim nga librat e tjerë të autorit të Racalmuto, nuk është një detektiv, as një polic që po heton, por një piktor i famshëm që ka ndodhur të jetë mysafir në ndërtesë.
Më 1975 ai shkroi romanin “Zhdukja e Majoranas” duke avancuar teori mbi zhdukjen e shkencëtarit të famshëm, i cili më pas do të vërtetohet nga hetimet nga gjyqësori në vitet në vijim. Në të njëjtin vit shkrimtari është një kandidat për listat e Partisë Komuniste në Palermo dhe zgjidhet. Dy vjet më vonë, megjithatë, ai dha dorëheqjen nga posti i tij. Kompromisi historik, ekstremizmat dhe të gjitha ato arsye partiake të kritikuara edhe në esetë e tij, nuk lejojnë që ai të vazhdojë jetën e tij politike me qetësi, të paktën jo në territorin e tij. Gjithashtu në vitin 1977 u botua “Candido”, frymëzuar nga vepra e Voltaire, një autor gjithmonë i dashur për Sciascian.
Në vitin 1979, megjithatë, ai bindet nga radikalët dhe ishte një kandidat për në Parlamentin Evropian ashtu edhe për Dhomën e Ulët Ialiane. Ai zgjedh Montecitorion, duke u kujdesur për punën e komisionit të hetimit për rrëmbimin e Aldo Moros. Ndërkohë, del libri i vogël “L’affaire Moro”, botuar më 1978, në të cilin autori shpreh qëndrimin e tij, bazuar në përpjekjen e një bisedimi me terroristët, për më tepër shumë i kritikuar si për të djathtën ashtu edhe për të majtën. Në fakt, konflikte të reja lindin me Berlinguer, kreun e Partisë Komuniste Italiane dhe shkrimtari braktis jetën politike kombëtare në fund të mandatit të tij, duke zgjedhur Parisin si destinacionin e tij të tërheqjes.
Megjithatë, tumori, i cili e diagnostikoi shpejt, e detyroi të ndalet shpesh në Milano, për trajtime gjithnjë e më të vështira për të duruar. Dalin disa proza të tjera, siç është “Porte Aperta”, nga viti 1987, “Il cavaliere e la morte”, nga 1988, dhe libri i tij i fundit, “Una storia semplice”, i cili shkon në librari në të njëjtën ditë me të vdekja. Leonardo Sciascia vdiq në Palermo në 20 nëntor 1989 në moshën 68 vjeç./KultPlus.com
I thanë fjalës: tani je e lirë Po fjala s’kish fuqi t’u thoshte: nuk më duhet E ç’më duhet kur s’u thashë atëherë kur duhet? Kam mbetur pa krahë, Kam mbetur pa qiell, Jam jetë pa ëndërr, Jam ëndërr pa jetë. I thanë fjalës: je e lirë Vështirë, tha fjala, sa vështirë Të besosh se je e lirë; Pasi ke ngrënë rrokjet e tua, Pasi ke mbetur cung Dhe liria bëhet burg. I thanë fjalës: liria jeton. Fjala ua ktheu: S’jam si Kostandini që pas vdekjes udhëton I thanë fjalës: ti je liria Për ta kuptuar këtë duhet fare pak Ajo e besoi, Ajo hapi gojën, Por në vend të tingujve Prej saj doli gjak./KultPlus.com
Shkrimtari Xhevahir Spahiu, gjate celjes se ekpozites “Personale”, te piktorit Helidon Haliti, ne Galerine Kombetare te Arteve, GKA.
Në Fakultetin Teknik të Universitetit të Prishtinës është bërë traditë që studentët ta kenë të vështirë t’i kryejnë provimet, rrjedhimisht ata ‘detyrohen’ të ndjekin kurse private, shkruan Literal Media.
Një gjë e tillë tregon kualitetin e ‘brishtë’ që Fakulteti Teknik, përmes ligjëratave dhe ushtrimeve, ofron te studentët.
Për të kuptuar më mirë arsyet pse studentët ndjekin kurse private, Literal Media ka pyetur një prej tyre.
“Lëndët që kanë nevojë për kurse më së shumti janë Bazat e elektroteknikes, Sinjale dhe Sisteme. Nëse nuk kalohet provimi, mundësohet përsëritja e kursit me të njëjtin çmim. Mendoj se asnjë provim nuk është i pakalueshëm vetem se pa kurse merr kohe shumëfish më shumë. Sa i përket ligjëratave në Fakultetin Teknik, shumica e tyre janë të pamjaftueshme për studentët, disa për shkak të orëve të pakta e disa edhe shkaku i profesorëve”, ka thënë njëra nga studentet që ka ndjekur kurse private.
Gazeta ka kontaktuar edhe njërin nga Profesorët që ofrojnë kurse private për studentët e Fakultetit Teknik, i cili tregoi se një nga arsyet pse studentët ndjekin kurse private është mungesa e efektivitetit të ligjëratave në UP.
“Studentët vijnë në kurs në ato raste kur duan ta përfundojnë fakultetin më shpejt. Në rast se edhe pas kursit nuk e kalojnë provimin, atëherë ata konsultohen me neve a ta ndërrojnë drejtimin apo të vazhdojnë përpjekjet”- shtoi Profesori.
Ndërsa Fakultetin Teknik nuk janë në dijeni për këto kurse private;
“Ne jemi në dijeni për kurset private që mbahen në disa lëndë dhe personalisht e kam diskutuar disa herë me studentë të vitit të parë. Nuk kam arritur me marr asnjë përgjigje e cila do të sinjalizonte se diçka nuk është në rregull me ligjeratat, ushtrimet dhe konsultimet me studentë. Thjeshtë ndjekin një praktikë, pa asnjë sqarim shtesë. Stafi është në dispozicion për të gjitha kërkesat e studentëve dhe me sa jam në dijeni janë zvogluar dukshëm, por nuk është eliminuar në tërësi. Thënë shkurt, nuk ekziston arsye e bazuar për kurse të tilla dhe se deri sot nuk kemi pasur asnjë ankesë nga studentët, për ndonjë lëndë të caktuar”, tha Enver Hamiti nga Fakulteti Teknik i Universitetit të Prishtinës. /KultPlus.com
Këtë fillimviti Muzeu Historik Kombëtar dhe ministrja e Kulturës Elva Margariti kanë zgjedhur të sjellin në vëmendje objekte të çmuara të trashëgimisë sonë kulturore, si një mënyrë për të nxitur interesin e vizitorëve dhe për t’i orientuar ata në njohjen e thesareve të çmuara.
Këtë mëngjes, Margariti solli në vëmendje një copëz antikiteti siç e cilësoi ajo “Kokën e Artemidës”, gjetur në Apoloni, e që ndodhet sot e ekspozuar te Muzeu Historik Kombëtar.
Fillimet e artit në Dyrrah dhe në Apoloni shkojnë që në shek. VII-VI para Krishtit krahas themelimit dhe forcimit të qyteteve. Në Apoloni, arti i shek. IV-III para Krishtit përfaqësohet me disa vepra origjinale nga skulptura e rrumbullakët dhe nga relievi. Një vepër me cilësi të lartë artistike e gjysmës së dytë të shek. IV para Krishtit ishte koka e Artemisit, e paraqitur me një kthim të qafës, sipas modeleve të Leoharit /ATSH /KultPlus.com
Joaquin Phoenix mori çmimin për performancën më të mirë mashkullore për filmin Joker gjatë mbrëmjes prestigjioze të Golden Globe dhe ajo që nuk u vu re ndryshe nga pjesa tjetër e aktorëve hollivudianë ishte kostumi i tij. Phoenix, një vegan i bindur dhe ambientalist, ka bërë zgjedhjen e vetëdijshme për të patur të njëjtin kostum për të gjithë sezonin e çmimeve për të reduktuar shpërdorimin si dhe për të ndjekur linjën ‘jeshile’ në përputhje me nismën e tij pro-ambientaliste.
Veshja e tij gjatë natës së 5 janarit në Los Angeles, ishte projektuar për të nga Stella McCartney. Kostumi është një qepje klasike monopet me detaje ‘gros-grain’ në mansheta dhe një papion të zi me hark nga koleksioni Stella McCartney Menswear.
Joaquin Phoenix ka vendosur të veshë tuxedo gjatë gjithë sezonit të çmimeve, për të zvogëluar mbeturinat dhe ndikimin në mjedis. Gjithnjë vegan, në fjalimin e tij falënderues ai u përpoq të ndërgjegjësojë publikun për ndryshimet e vazhdueshme klimatike, duke i nxitur ata të adoptojnë një qëndrim proaktiv të ruajtjes së planetit dhe përqendrimin e vëmendjes në përgjegjësinë personale të secilit prej nesh. /KultPlus.com
Kur dëgjova se Ju kishit dëshirën të shkëmbeni pikpamjet me mua mbi një temë, që është në interesin Tuaj dhe të të tjerëve, e miratova me gjithë vullnetin tim të plotë. Kam mendimin, se Ju keni zgjedhur një problem në kufijtë e dijes, ku secili prej nesh, si fizikanti, ashtu edhe psikologu të kishin startin e vet, e megjithëse vijnë nga drejtime të ndryshme, të mund të takohen në të njëjtin vend. Habitem me pyetjen që më bëni, se ç’mund të bëhet, për të ndaluar fatalitetin e luftës prej njerëzve. Por, e kuptoj që pyetjen ma bëni jo si shkencëtar apo fizikant, por si mik i njerëzimit, i cili ndjek shqetësimet e popujve, njësoj si dhe shkencëtari Fridtjof Nansen, që morri përsipër të ndihmonte të uriturit dhe viktimat e luftës botrore. Unë konstatova gjithashtu, që nuk po më kërkohet të bëj propozime praktike, por që të pohoj, se si paraqitet nën këndvështrimin psikologjik problemi i parandalimit të luftës. Në letrën Tuaj, Ju i keni thënë vetë të shumtat e përgjigjeve, pra m‘i keni marrë si të thuash erën e lundrimit varkes sime me vela, por mua më pëlqen të lundroj në ujrat Tuaja, dhe duke aprovuar çdo gjë që Ju parashtroni, më lejoni më tej të mjaftohem duke u zgjeruar pak, mbi bazën e më të mirës çka përmbledhin dijet apo hamendjet e mia. Ju filloni me raportin mes të drejtës dhe pushtetit. Kjo është padyshim piknisja më e mirë për hulumtimin tonë. Më lejoni që fjalën „pushtet“ ta zvendësoj me një fjalë më të çjerre e më të ashpër „dhunë“. E Drejta dhe Dhuna janë kundërshtitë tona të sotme. Është e lehtë të tregosh se njëra është zhvilluar nga tjetra, dhe nëse kthehemi në gjenezë, të shohim se si ka ndodhur së pari, atëherë problemi zgjidhet pa shumë mundim. Me ndjeni, kur të tregoj më poshtë gjëra të ditura dhe të njohura nga të gjithë, sikur të ishin të reja; por këtë do ta bej në dobi të përgjithësimit. Konfliktet e interesave ndërmjet njerëzve zgjidhen pergjithësisht nëpërmjet dhunës. Kështu është edhe në gjithe botën e kafshëve, nga e cila njeriu duhej të ishte i përjashtuar; për njeriun janë të pranishme edhe konflikte mendimesh, të cilat arrijnë deri tek lartësia më e epërme e abstraksionit, dhe kërkojnë një teknikë tjetër të zgjidhjes. Por ky është një komplikim i shfaqur më vonë. Fillimisht, në një turmë e vogël njerëzish, vendoste forca e muskulit më të fortë, se kujt i përkiste diçka, apo, vullneti i cilit do të zbatohej. Forca e muskujve u përforcua dhe u zvendësua më vonë me përdorimin e veglave; fitonte kush kishte armët më të mira, ose kush i përdorte si duhej. Me shfaqjen e armës, superioriteti shpirtëror filloi të mpakë vëndin e forcës së muskujve; Qëllimi përfundimtar i luftës qëndron i njëjtë, njëra palë duhet të detyrohet përmes dëmtimit dhe paralizimit të forcës së saj, të jepet me gjithë pretendimet dhe kundërshtitë. Kjo mbrrihet thellësisht, kur dhuna që vjen nga kundërshtari eleminohet sistematikisht, pra vdes. Kjo ishte gjëndja fillestare. Ne e dimë, ky rregjim ka ndryshuar në përshtatje me zhvillimin, e do të ketë një rrugë, që të çon nga Dhuna tek e Drejta, por cila? Ka vetëm një, mendoj unë. Që fuqia më e madhe e një individi të fortë, të mund të eleminohet nga bashkimi i shumë të dobëtve. „Bashkimi bën fuqinë.“ Pushteti i këtij bashkimi pasqyron të Drejtën, në kundërshtim me Dhunën që vjen nga individi. Por që të bëhet kapërximi nga Dhuna tek e Drejta, duhet plotësuar një kusht psikologjik. Bashkimi i shumicës duhet të jetë i qëndrueshëm dhe jetëgjatë. Vetëm në se ky bashkim do të realizonte qëllimin e tij, pra luftimin dhe mposhtjen e një të plotpushtetshmi, dhe pastaj të shpërbëhej, kështu prapë nuk do të mbërrihej asgjë. Dikush tjetër, që do të mbahej përsëri për i fortë, do të synonte përsëri sundimin me dhunë, dhe loja do të përsëritëj pafundësisht. Bashkësia duhet të funksinojë dhe organizohet në mënyrë permanente. Në njohjen e një bashkimi të tillë interesash, janë shumë të rëndësishme lidhja e ndjenjave për anëtarët, ndjenjat e grupit, në të cilat mbështetet në të vërtetë fuqia e tij. Kjo mendoj unë është thelbësorja: Mposhtja e dhunës, nëpërmjet kalimit të pushtetit tek një bashkësi e madhe, antarët e së cilës qëndrojnë të bashkuar në bazë të lidhjes së ndjenjave. Por një gjëndje paqeje mund të mendohet vetëm në mënyrë teorike, në të vërtetë gjendja komplikohet kur mendojmë se bashkësia ka anëtarë me elementë të pabarabartë pushteti; Burrat dhe gratë, prindërit dhe fëmijë, zotërit dhe shërbyesit…E drejta e bashkësisë përsëri do të çojë në shprehjen e shpërndarjes së pabarabartë të pushtetit, pasi ligjet do të dalin për, dhe prej sunduesve, të cilët do t‘u japin shumë pak të drejta atyre që kanë nën vete. Ka edhe një burim tjetër të tjetërsimit të së Drejtës në mënyrë paqësore, ky është transformimi kulturor i anëtarëve të bashkësisë, që do ta shpjegoj më poshtë. Pra siç shihet, është e pamundur të shmanget dhuna që sjell konflikti i interesave brënda vetë bashkësisë. Historia na tregon se një numër i madh konfliktesh mes një bashkësie dhe një tjetre, mes komunitetesh të vogla e të mëdha, qytetesh, fshatrash, fisesh, popujsh, perandorish, zgjidhen pothuajse gjithmonë mes forcës së luftës. Disa nga këto luftra sjellin pasoja të dëmshme të pushtimit, si në rastin e mongolëve dhe turqve, dhe disa të tjera nuk duhet të paragjykohen në mënyrë të njëanshme, pasi sjellin kontributin e tyre në transforminin e Dhunës tek e Drejta. Si në rastin e pushtimeve romake të vendeve të mesdheut, dhe krijimi i të shumëduhurës „pax- romana“. Sado paradoks të tingëllojë, duhet pranuar se lufta nuk është mjet i panevojshëm për prodhimin e te ashtuquajturës „paqe e përhershme“, pasi përmes krijimit të uniteteve të mëdha, dhe qëndërzimit e fuqizimit në to të dhunës, është në gjendje të bëjë të pamundur organizimin e luftrave të tjera. Por zakonisht sukseset e pushtimeve nuk zgjasin shumë, dhe këto unitete shkërmoqen përsëri. Nga e tashmja jonë vjen rezultati i njëjtë me atë çka Ju keni përmendur. Një eleminim i sigurt i luftrave është i mundur, nëse njerzit bashkohen për ushtrimin e një dhune të qëndërzuar, e cila do ti drejtohet përballimit të të gjitha konflikteve të interesave. Në këtë pikë bashkohen dy kërkesa: Krijimi i një instance superiore dhe paisja e saj me pushtetin e nevojshëm. Plotësimi vetëm i njërës nuk mjafton. Nëse mendohet, se një instancë e tillë mund të ishte një konfederatë e popujve, nuk plotësohet kushti tjetër, pasi asaj i mungon pushteti i kërkuar. Këtë pushtet ajo mund ta ketë, nëse anëtarët e ketij bashkimi të ri, i tjetërsojnë shtetet e tyre në funksion të këtij bashkimi. Për momentin ka pak gjasa të realizohet. Ne kemi dëgjuar, se çfarë e mban të lidhur një bashkim njerëzish; janë dy gjëra: Detyrimi përmes dhunës dhe ndjenjat e përbashkëta (identifikimet, siç quhen në mënyrë teknike) të anëtarëve të saj. Nëse një prej këtyre elementëve bie poshtë, bashkësia edhe mund të qëndrojë në sajë të tjetrit. Idetë marrin kuptim, nëse ato shprehin përbashkësitë më të qënësishme të anëtarëve të grupit. Lind pyetja, se sa të fuqishme janë idetë. Historia na mëson, që ato kanë ushtruar në të vërtetë ndikimin e tyre, përshembull ideja panhelenike: vetëdija se janë më të mirë se barbarët fqinjë. Është gjithashtu e qartë, se idealet sunduese nacionale i shtyjnë popujt drejt ndikimeve të kundërta. Ka edhe persona, që parashikojnë, se detyrimi mbi bazën e të menduarit bolshevik, do të mund t‘u japë fund luftrave. Por sot ne jemi shumë larg realizimit të këtij qëllimi, për të mos thënë, se në këtë mënyrë, mund të mbërrihej vetëm mbas një lufte të tmerrshme civile. Pra, siç shihet, përpjekja për të zvendësuar Dhunën përmes pushtetit të ideve, është një gabim i madh, sidomos kur harrohet se e Drejta në origjinën e saj ka qënë Dhunë e hapur, dhe ende sot nuk i mungon mbrojtja përmës dhunës. Ju çuditeni, se si është aq e lehtë të motivohen njerëzit për luftë, dhe hamendësoni për ndikimin e instikteve të urrejtjes dhe asgjesimit. Keni të drejtë. Ne besojmë në ekzistencën e këtyre instikteve, dhe këto vitet e fundit jemi përpjekur të studiojmë shfaqjen e tyre të jashtme. Ne mendojmë, se instiktet e njeriut janë dyllojesh; ose mbrojtëse dhe që tentojnë shkrirjen e bashkimin, pra erotike dhe sexuale, ose që duan të shkatërrojnë dhe të vrasin, që ne i quajme instikte të agresionit dhe destruktive. Pra është në fakt, siç e shihni, një lloj shndërrimi teorik i kundërshtisë së përbotshme të dashurisë dhe urrejtjes. Nëse më lejoni të sqaroj më tej, do të dëgjoni, se veprimet e njeriut njohin edhe komplikime të llojeve të tjera. Krejt rrallë qëllon që kjo veprimtari të jetë pasojë vetëm e aktivizimit të një instikti të vetëm, si rregull duhet të takohen në të njëjtën mënyrë shumë motive, për ta mundësuar këtë veprimtari. Një shkencetar i fushës suaj, Profesor G. Ch. Lichtenberg, i cili në kohën e klasikëve tanë, shpjegonte Fizikë në Gëtingen, e ka ditur këtë; ndoshta ai kishte më shumë kuptim si psikolog, se sa si fizikant. Ai shpiku teorine e tij të motiveve, në të cilën thuhej:“Arsyet e levizjeve, prej të cilave diçka mund të arrihet duhet të orientohen si 32 erëra, dhe emërtimet e tyre të formohen simbas një lloji të ngjashëm p. sh: Bukë- Bukë- Lavdi, ose Lavdi- Lavdi- Bukë.“ Nëse njerëzve u kërkohet të luftojnë, ata dëshirojnë t`u përgjigjen pozitivisht një numëri të madh motivesh brënda tyre. Dëshira për agresion dhe destruksion është patjetër brënda tyre; një numur i madh mizorish të historisë dhe të përditshmes e pohojnë ekzistencën dhe fuqinë e tyre. Lidhja e ambicieve destruktive me të tjera, erotike dhe ideore, lehtëson natyrisht shpërbërjen e këtyre të parave. Ndonjëherë, kur dëgjojmë tmerret e historisë, kemi përshtypjen se motivet ideore kanë shërbyer vetëm si justifikim i kënaqësive destruktive. Herë të tjera, p. sh. tek mizoritë e inkuizicionit, ne mendojmë se motivet ideore kanë shtyrë përpara ndërgjegjen, duke i sjellë një fuqizim të pandërgjegjshëm destruktivitetit të tyre. Të dyja janë të mundura. Kam dyshimin, se kam keqpërdorur interesimin Tuaj, duke Ju thënë, se parandalimi i luftës nuk ka vlerë për teoritë tona. Megjithatë dua të ndaloj paksa tek instikti ynë destruktiv, pëlqimi i të cilit nuk është apsolutisht në një hap me përmbajtjen e tij. Duke shpenzuar dhe spekulimet, ne vijmë në përfundimin, se ky instikt punon në brendësi të çdo qënieje të gjallë, dhe synon ta shbëjë atë në materie pa jetë. Prandaj e meriton emërtimin si instikt i vdekjes, ndërkohë që instiktet erotike përfaqësojnë tendencat e jetës. Ndoshta keni përshtypjen se teoritë tona janë si të thuash një lloj mitologjie, e do të më vinte mirë për këtë. A nuk kanë startuar edhe shkencat natyrore nga një lloj mitologjie? Po në fizikën e sotme, a nuk është kështu? Nga sa u parashtrua, ne nxjerrim konkluzionet, që nuk ka perspektivë dëshira për të shbërë tendencat negative të njerëzve. Duhet të jetë një zonë e lumtur në këtë tokë, ku natyra i ka dhënë njeriut çdo gjë që ai dëshiron, ku fiset jetojnë në paqe, pa njohur detyrimin dhe agresionin. Është zor ta besosh, por unë do të doja shumë të dija për këta fatlumë. Edhe bolshevikët shpresojnë, se do të mund të zhdukin agresivitetin te njeriu, përmes plotësimit të nevojave materiale dhe krijimit të barazisë për të gjithë anëtarët e shoqërisë. Ky për mua është veçse një iluzion. Në të kundërt, ata nuk do të armatoseshin me aq kujdes me urrejtjen për pjesën tjetër të botës, që është jashtë tyre. Në teoritë tona mitologjike të instikteve, gjejmë lehtë një formulë për të luftuar luftën në mënyrë indirekte. Nëse gadishmëria për luftë është pasojë e instiktit destruktiv, atëherë është e nevojshme të thirret për tu aktivizuar kundërshtari i tij, instikti erotik. Gjithshka që prodhon bashkime ndjenjash tek njerzit, duhet ti shkojë kundër luftës. Këto bashkime duhet të jenë dy llojesh. Së pari, marrdhënie si me një objekt dashuror, ndoshta edhe pa qëllime seksuale. Psikanalizës nuk ka pse i vjen turp, nëse flet për dashurinë, pasi dhe religjionet të njëjtën gjë thonë: Duaj tjetrin, si veten tënde. Kjo është e lehtë për t’u thënë, dhe e vështirë për t’u përmbushur. Lloji tjetër i lidhjes së ndjesive është përmes identifikimit. Gjithë, çka krijon ngjashmëria më e kuptimtë mes njerëzve, shkakton të tilla ndjesi të përbashkëta, ose identifikime. Gjëndja ideale do të ishte natyrisht një bashkësi njerëzish, të cilët jetën e instikteve të tyre ja nënshtrojnë diktaturës së arsyes. Asgjë tjetër nuk do të mund të shkaktonte një bashkim të tillë njerëzish, plotësisht të aftë për qëndresë. Por në realitet kjo është një shpresë utopike. Rrugët e tjera të ndalimit indirekt të luftës janë më të kalueshme, por nuk premtojnë asnjë sukses të shpejtë. Siç e shihni, nuk sjell ndonjë gjë të madhe, nëse për zgjidhjen e një detyre urgjente e praktike kërkohet këshilla e teoricieneve, për të cilët bota është e huaj. Më mirë të përpiqesh, që pas çdo rasti të veçantë të ballafaqosh rrezikun me mjetet të cilat i ke në dorë. Unë do të doja t’i përgjigjesha edhe një pyetjeje, që ju nuk e bëni, por që unë e gjej me shumë interes. Pse rrebelohemi ne kaq shumë kundër luftës? Ju dhe unë, dhe shumë të tjerë, pse nuk e marrim atë si shumë domosdoshmëri të tjera të shpifura të jetës? Duket e argumentuar plotësisht sipas ligjësive të natyrës, nga ana biologjike, dhe nga ana praktike, është pothuajse e paeleminueshme. Mos u tmerroni nga pyetja ime. Për të realizuar qëllimin e një hulumtimi ndoshta lejohet të bësh truke të tilla, që në realitet nuk i plotëson. Përgjigjja do të ishte, sepse çdo njeri ka të drejtë mbi jetën e tij, sepse lufta mohon shpresat njerzore për jetë, individin e sjell në një gjëndjë të tillë, që e poshtëron, e detyron të vrasë të tjerë, çka ai nuk e dëshiron, të shkatërrojë vlera materiale dhe rezultate të punës njerzore. Gjithashtu, që lufta, në trajtat e saj aktuale, nuk jep më asnjë mundësi të përmbushen idealet e vjetra heroike, dhe që një luftë e ardhshme, mbi bazën e përsosjes së mjeteve të shkatërrimit, do t’i jepte kuptim asgjesimit të njërít ose dhe të dy kundërshtarëve. Kjo është e gjitha e vërtetë dhe duket e padyshueshme, dhe vetëm mund të çuditesh, nëse nisja e luftës ende nuk është refuzuar përmes marrëveshjeve gjithëpërfshirëse njerëzore. Mund të diskutohet veçan për secilën nga këto pika. Nuk mund të mallkohen të gjitha llojet e luftrave në të njëjtën masë; për sa kohë ka perandori dhe kombe, të cilët janë gati për të eleminuar të tjerë, këta të fundit duhet të jenë të armatosur. Por ne duam t’i largohemi kësaj shumë shpejt, dhe nuk është ky diskutimi që ju kërkoni të bëni me mua. Unë po theksoj diçka tjetër; besoj se arsyeja kryesore, pse ne rrebelohemi kundër luftës, është, se nuk mund të bëjmë tjetër gjë. Ne jemi pacifistë, sepse kështu duhet të jemi prej arsyesh organike. E ndaj, e kemi të lehtë të justifikojmë pikpamjet tona përmes argumentave. Kjo është pak e vështirë të kuptohet pa u shpjeguar. Unë do ta sqaroja kështu: Qysh prej shumë kohësh njerëzimi i është nënshtruar procesit të zhvillimit kulturor (ose si e quajnë të tjerët: Civilizimit). Këtij procesi i kushtojmw më të mirën, çka ne jemi, madje dhe një pjesë nga ajo, prej të cilës vuajmë. Shkaqet dhe fillimet e tij janë të errta, rezultatet të pasigurta, disa prej karakteristikave të tij, lehtësisht të qarta. Ndoshta ai i drejtohet shvlerësimit të njeriut, sepse dëmton funksionin seksual në më shumë se një mënyrë, ndaj sot shumohen racat e pakultivuara të popullsisë, shumë më shumë se të mbikualifikuarat. Ndoshta ky proces, i krahasueshëm edhe me zbutjen e disa lloje kafshësh, padyshim që sjell me vete dhe ndryshime trupore. Edhe pse, ende nuk është bërë i besueshëm përfytyrimi, se zhvillimi kulturor është një proces organik, transformimet psiqike, si bashkëudhëtare të atyre kulturoreve, janë të dukshme dhe të padiskutueshme. Ato konsistojnë në një zhvendosje të përparuar të qëllimeve instiktive dhe kufizimin e aktivizimit të instikteve. Sensacionet, të cilat përqeshin parandjenjat tona, janë bërë për ne indiferente ose nuk na joshin; ka argumentime organike, nëse pretendimet tona kanë ndryshuar. Prej tipareve psikologjike të kulturës, dy janë më të rëndësishmet në këtë drejtim: Fuqizimi i intelektit, i cili fillon të zotërojë jetën e instikteve, dhe shbërja e tendencave agresive, me të gjitha pasojat e tyre të dobishme dhe të rrezikshme. Rregullsive psiqike, që sjell procesi kulturor, lufta i kundërvihet me mënyrën më vringëlluese, e kundër kësaj ne duhet të rrebelohemi. Ne, thjeshtë nuk e durojmë dot më këtë gjë; kjo nuk është vetëm një kundërshti intelektuale dhe afektive, por, tek ne pacifistët është intolerancë konstitucionale. Dhe është krejt e dukshme, që poshtërimet estetike të luftës nuk ndikojnë më pak në kundërqëndrimin tonë, se sa vetë mizoritë e saj. Sa kohë duhet të presim, derisa edhe të tjerët të bëhen pacifistë? Nuk është për të thënë, dhe ndoshta nuk është një shpresë utopike, që nga ndikimi i këtyre dy momenteve, i pikpamjeve kulturore dhe frikës nga pasojat e një lufte të ardhshme, luftëbërësvë, në një kohë të parashikuar do t‘u vijë fundi. Nga cilat rrugë apo rrugina, ne nuk mund ta përcaktojmë. Vetëm mund të themi: Gjithë, çka kërkon zhvillimi kulturor, punon kundër luftës. Unë ju përshëndes përzemërsisht, dhe ju lutem të më ndjeni, nëse pikpamjet e mia ju kanë zhgënjyer.
I Juaji Sigm. Froid
Përktheu nga gjermanishtja Anrila Spahija /RevistaLetrare /KultPlus.com
Mëngjesin e djeshëm, ministrja e Kulturës Elva Margariti publikoi foton e një mozaiku të gjetur në qytetin antik të Bylisit, por e vetjma fjali që shoqëronte foton ka disa gabime gjuhësore.
“Ju uroj mirëmëngjes me një nga mozaikët e zbuluar në qytetin antik Bylis, i cili daton që nga shekulli i VI”, shkruan ministrja Margariti mbi foton e publikuar.
Por, përmes një reagimi Forumi për Mbrojtjen e Trashgimisë Kulturore i vë në dukje ministres katër gabimet e evidentuara në një fjali të vetme.
“Shkrimi juaj ka kater gabime trashanike te cilat mund te evitoheshin po te mbanit prane nje njeri me kulture mesatare 1. nuk vihet nyja perpara shifrave romake (mesohet ne kl. V) 2. ky mozaik i perket nje shekulli tashme te percaktuar e per kete motiv nuk thuhet “qe nga…”; 3. kur behet fjale per kete periudhe gjithnje shkruhet nese shekulli eshte i para eres sone (Krishtit) apo pas; 4. gjuhesisht, aty ku e keni vene ju peremrin “i cili”, ai lidhet me qytetin jo me mozaikun”, thuhet në reagimin e Forumit. /KultPlus.com
Postimi i Forumit për Mbrojtjen e Trashgimisë Kulturore:
David Bowie lindi më 8 janar 1947 në Brixton të Londrës – 10 janar 2016. Ishte këngëtar roku, muzikant dhe aktor anglez, shkruan KultPlus.
Bowie ishte i njohur si kameleoni i pop-muzikës. Ai ka pasur një ndikim shumë të madh në muzikën e rokut që nga vitet e 70-ta e gjerë në kohën e sotme.
Me rastin e ditëlindjes së tij, po i sjellim disa nga thëniet më të njohura të Bowie:
“Për mua muzika nuk është pikturë por ngjyrë, e cila më ndihmon të pikturoj veten time.” “Gjithmonë kam ndjerë nevojën e neveritshme për të qenë diçka më tepër se njeri.” “Më habit fakti se njerëzit marrin seriozisht çdo gjë që them, ndërkohë që unë nuk e marr seriozisht as atë që jam” “Të kërkosh muzikën është njëlloj si të kërkosh Zotin. Janë shumë të ngjashëm.” /KultPlus.com
Fansat patën mundësinë ta dëgjojnë këngën “Straight To Hell” në nëntor të vitit 2019 kur Ozzy Osbourne e publikoi atë në kanalet streaming, ndërsa tani mund ta shijojnë një videoklip të ri të hitit ku shfaqet edhe kitaristi i “Guns N’ Roses”, Slash.
“E përfunduam albumin për katër javë. I thashë gruas dhe menaxherit tim se nuk ndihem sikur e përfunduam, sepse nuk bërtisnim në njëri-tjetrin”, shpjegoi për mediat Princi legjendar i errësirës.
Ai shton se i mungoi muzika shumë dhe se është jashtëzakonisht i lumtur që e ka regjistruar albumin e tij të ri “Ordinary Man”, shkruan KOHA Ditore.
“Derisa fillova ta regjistroja albumin, mendova se po vdisja ngadalë, nuk po bëja asgjë. Por kjo më ngriti lart, më bëri që të vazhdoja përpara. Ky është albumi më i mirë që e kam regjistruar ndonjëherë”, tha ai.
Osbourne po përgatitet ngadalë për t’u rikthyer në turne më 27 maj të këtij viti, ndërsa turneun do ta hapë Marilyn Manson. /KultPlus.com
Sa pak këndojmë për gratë tona!
Për gratë
E bukura e të mira,
Që na përkëdhelin me duar të njoma
Kur kthehemi nga rrugë të vështira.
Gabohemi shumë,
Kur flasim e grijmë
Rreth gotës me birrë,
Rreth gotës me verë,
Se gratë tona e humbën freskinë
Se ishin të këndshme njëherë…
Jo, jo, s’humbet hijeshia e tyre, Mjafton të qëndrojnë pak në pasqyrë Dhe të duken prapë të njoma. E si të mos këndojmë, Poetë, Për ato që kanë ditur në jetë Të lindin kreshnikë e peri, Jo në maternitet e në shtëpi Po edhe në korie e në arë, Duke prerë dru E duke hedhur farë?!
Me iniciativë të disa aktivistëve sot mbahet aktiviteti me titull “Dhunues je ti” si protestë dhe përpjekje për ta ngritur vetëdijen kundër dhunës ndaj grave, shkruan KultPlus.
Kjo ngjarje pritet të zhvillohet në ambientet e Qeverisë së Kosovës më 14 janar duke filluar nga ora 12.
Këta aktivistë thërrasin vajza e gra nga i gjithë vendi, që t’i bashkohen kësaj kazue me qëllim parandalimin e dhunës ndaj gruas.
“Dhuna ndaj grave në çdo formë është cenimi ma i madh që po u bëhet grave dhe mundësisë që ato me jetu të lira dhe me prosperitet, ashtu siҫ garanohet me çdo të drejtë të njeriut. Të drejtat e grave, githandej në botë, vazhdojnë me u cënu. Gratë po vriten çdo ditë si pasojë e nji sistemi shtypës social e shtetëror që po e legjitimon këtë shtypje.
Në Kosovë, vetëm gjatë tri viteve të fundit (janar 2017- tetor 2019) janë vrarë 11 gra si pasojë e dhunës në familje. Gratë po vazhdojnë të vriten sot e kësaj dite! Në këtë periudhë ka pasur 3394 gra që kanë raportuar dhunën. Edhe pse numri i raportimeve të dhunës vazhdon të rritet, mbetet i ulët në krahasim me dhunën që nuk raportohet.
Në Kosovë, por edhe kudo në botë, dhuna vazhdon të mos njihet në të gjitha format e saj. E kujtojmë që dhuna seksuale, emocionale, ekonomike e fizike që ushtrohet ndaj grave normalizohet nga shoqëria dhe shteti ynë cdo ditë. Viktimat vazhdojnë të fajësohen e dhunuesit nuk dënohen!
Me fjalët “Dhunuesi je ti!” ne i drejtohemi institucioneve tona që shtypin e dhunojnë gratë, si ato shtetërore e shoqërore. Me këtë thirrje, ne i bashkangjitemi zërit të grave gjithandej globit në përpjekje për t’u dëgjuar si një zë i fuqishëm që kundërshton një jetë me dhunë në çdo formë.
Prandaj, ne, ÇIKAT DHE GRATË E KOSOVËS po mbledhemi e po e performojmë këtë kangë bashkë! Po e protestojmë ҫdo institucion që ka dhunu e përdhunu gratë për së dyti kur s’kanë ofru ndihmë e drejtësi e që vazhdojnë me bo të njejtën sot e kësaj dite!
Sa ma shumë prej zërave tonë, aq ma shumë jehonë. Jehonë për barazi e drejtësi!
Kështu që hajdeni çika e gra prej cilitdo qytet e katun, prej cilësdo fushë, prej shpisë a punës, thujeni me zonin e ju’j përmes kësaj kange! Shteti shtypës asht’ dhunus!”, shkruajnë ata. /KultPlus.com
Për të kuptuar vlerën dhe rëndësinë e kësaj figure të papërsëritshme të panteonit akoma të pandërtuar shqiptar duhet të hedhësh vështrimin mbrapa për të parë se ç’trashëgimi dhe kulturë politike shqiptare kishin para tij.
Nëse gjatë një bisede me Konicën, Noli dhe Konica nuk kishin se me çfarë të krenoheshin përveçse një konservatorizmi mjeran sepse kultura politike dhe shoqërore ishte varfër përpara tyre, sot ne kemi mundësi që sa herë flasim për nocione të tilla të sjellim ndërmend figurën e këtyre dy kolosëve, por veçanërisht të Fan Nolit për veprën e gjithanshme të tij.
Emri i tij Theofan (gr shfaqja e Zotit) shënjoi mesa duket në mënyrë të pashmangshme dhe shfaqjen e tij në qiejt e trazuar të ringjalljes së kulturës dhe politikës shqiptare. I dëshiruar dhe i anatemuar, i përgëzuar dhe i hidhëruar gjatë jetës, fati i tij nuk mund t’i shpëtonte fatit të gjithë atyre që kanë pasur si qëllim të jetës së tyre idealizmin se një ditë Shqipëria do të bëhet.
Vizionin e i tij i gjerë shtrihej që nga përkthimi dhe interpretimi i Biblës dhe ungjijve, e deri tek jeta dhe muzika e Bethovenit, nga krijimi i Kishës Autoqefale Shqiptare e deri tek përkthimi i Shekspirit, Servantesit, Bodlerit etj. I drejtë për së drejtë dhe i pakompromis për të vënë para idetë e tij ëndërronte që të sillte pak “Amerikë” në Ballkanin e trazuar nga qiejt e urrejtjes dhe dredhisë, nga masakrat dhe shpagimet e mërive të vjetra. /KultPlus.com
Shumë banorë të Laçit, të cilët nuk mund të linin shtëpitë dhe gjënë e gjallë, 2020-ta i gjeti në çadra dhe mes të ftohtit. Për këta banorë netët nuk janë vetëm të gjata, por edhe të pagjuma. Çadrat e ngritura fare pranë shtëpive të pabanueshme nuk e izolojnë të ftohtin, ndërsa brenda tyre nuk ka asnjë mundësi për ngrohëse.
Në këto ditë të acarta janari më e vështirë ka qenë për fëmijët. Pavarësisht përpjekjeve të prindërve, i ftohti është ndjerë edhe nga të vegjlit, veçanërisht gjatë natës.
Banorë të Sanxhakut dhe zonave të tjera të Laçit, kërkojnë zgjidhje nga pushteti vendor, ndërsa për regjistrimin online të gjendjes së tyre pas tërmetit ata thonë se nuk janë në gjendje ta plotësojnë, disa për shkak të moshës e të tjerë për mungesë njohurish.
Në qarkun e Lezhës, i treti më i prekur nga tërmeti, pas Durrësit dhe Tiranës, mijëra banorë janë të pastrehë. Pas dëmtimit të shtëpive, një pjesë u shpërngulën në hotele ndërsa 1700 banorë, kryesisht të Laçit dhe Mamurrasit jetojnë në çadra. Dimri sapo ka nisur, për ta do të jetë edhe më i ftohtë. /KultPlus.com
Maurice Druon (1918-2009) ishte nipi i shkrimtarit të madh Joseph Kessel. Ai filloi të shkruante për revista letrare në moshën 18 vjeçare.
Mori pjesë në ushtrinë franceze gjatë luftës së dytë Botërore. Në vitin 1948 mori çmimin “Prix Goncourt” për romanin e tij Les Grandes Familles (Familjet e Mëdha).
Ai u zgjodh si anëtar i Akademisë Franceze më 8 dhjetor 1966, sekretar i saj në vitin 1985, nga ku hoqi dorë më 2007-ën për shkak të moshës. Ishte shumë i njohur për shkrimet e tij shkencore dhe veçanërisht për shtatë romanet e tij historike “Mbretërit e mallkuar” që u bënë dhe filma.
Ai ishte Ministër i Kulturës nga viti 1973-1974 dhe deputet i Parisit nga viti 1978 më 1981-in.
U bë i njohur me thënien për shqiptarët:
“Shqiptarët i përkasin popujve më të vjetër se vet historia dhe gjyshërit e shqiptarëve merrnin pjesë në luftën e Trojes, të udhehequr nga Akili (në njërën anë) dhe Hektori (në anën tjetër)”. /KultPlus.com
Australia ndodhet në një situatë zjarresh. Vendi po digjet dhe kafsha më e përhapur në këtë vend, kanguri kërkon t’i shpëtojë flakëve.
I tillë është edhe ky rast, ku një kangur është shpëtuar nga flakët. Kanguri si një kafshë inteligjente që është, nuk resht së përqafuari vajzën që e shpëtoi nga flakët. Kangurët po kërkojnë vende me ujë, zakonisht në natyrë, për shkak të nxehtësisë së tepërt.
Jeta e egër dhe flora e Australisë janë prekur rëndë nga zjarret që kanë shkatërruar më shumë se 30 milionë hektarë bimësi të ulët, ka marrë jetën e 6 personave ku janë djegur dhe shumë kafshë të rralla. /KultPlus.com
Një skandal ka ndodhur nga Agjencia Shtetërore për Investime në Shqipëri.
Në një hartë të Europës të postuar nga kjo agjenci, shihet se mungon shteti i Kosovës. Harta ishte përshkruese ku tregoheshin statistika ekonomike të vendit.
Nuk është hera e parë që ndodh kjo në Shqipëri. Para disa muajve në librat e shkollës fillore kishte ndodhur i njëjti gabim. Për këtë u bë një bujë e madhe dhe Ministrja e Arsimit, Besa Shahini, kishte kërkuar falje.
Këtë gabim kishte bërë edhe kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama. Në një hartë të cilën e kishte postuar në faqen e tij në rrjetet sociale mungonte shteti i Kosovës dhe shfaqej si pjesë e Serbisë. /Bold News /KultPlus.com
Ekspozita personale “Pezull” e piktores Blerta Xhomo është çelur në galerinë e Fakultetit të Arteve të Bukura. Kuratori i ekspozitës, Vladimir Myrtezai, zgjedhjen e artistes për të zhveshur figurat femërore edhe mashkullore, i cilëson si një reflektim të artistit mbi kohën.
Piktorja Blerta Xhomo ka çelur në galerinë e Fakultetit të Arteve të Bukura ekspozitën personale “Pezull”. Ekspozita e ndarë në dhjetë cikle edhe 31 vepra vjen e kuruar nga artisti Vladimir Myrtezai, i cili i konsideron këto telajo si një tërësim, ku piktorja orienton ndjesitë e saj për interpretimin e hapësirës piktoreske, në një territor që kultivon optimizëm. “Pezull” për artisten Blerta Xhomo është në vetvete një emërtim, që përkon me një ndjesi të brendshme për të sjell dy ciklet, një me figura femërore në ngritje edhe zhvillim, po ashtu edhe një me figura mashkullore.
“’Pezull’ është një gjendje që shpesh qenia ndihet në kërkim apo në vorbull të zhvillimit të vetes apo të përkorit të jetës. Pezull, sepse shpesh qenia ka nevojë të gravitojë edhe qendërzohet në disa situata, në aspektin shpirtëror, mendor, po ashtu social edhe politik. Nuk është pezull pa ngjarje, pa energji, por një pezull akumuluese, në prag shpërthimi. Natyrshëm që artisti është pjesë e të tërës, sse përjeton të njëjtat gjëra, por zgjedh të shprehet me formën edhe mediumet e tij, të reagojë. Unë kam gjetur një formë për t’u shprehur”, rrëfen Xhomo.
Ndërsa, zgjedhjen për t’i sjell këto figura njerëzore nudo, artistja e cilëson, si një zgjedhje, që të vijnë sa më në formë.
“Nudo, sepse ndonjëherë trajtën njerëzore mund ta zhveshin nga pikëpamja figurative. Unë e zgjedh këtë formë, nuk para i zhvesh pikturat e mia, nuk është qëllim që të ndihen të zhveshura, por që gjendja e tyre fizike të vijë sa më në formë dhe pastër. Ka rënë në një lloj të kaltre, por ta ndiejmë këtë pezull në një shpërthim drite apo agimi”, thotë piktorja.
Elementi risi i kësaj ekspozite, për kuratorin, është që brenda një profili në një hapësirë është provokuar një ngasje e një lloj pikture tjetër, që merr shkak nga moduli edhe e pjesshmja, ku bëhet pjesë ritmi.
“Në ecurinë e saj si artiste ka risi, sepse nuk bën më një pikturë narracive, por vjen në një gjendje disi më të pastruar. I intereson më shumë prejardhja, që ndonjëherë vjen nga subjekte, e ndonjëherë nga drita, energjia. Është një ekspozitë në formate të madha, që të jep dorë që të jetë perceptohet mirë. Është refleksioni i kohës, i gjërave që ndodhin, brenda unitetit të një artisti. Nganjëherë subjektet i marrim nga eksperiencat, kësaj herë i ka si një mënyrë për ta thjeshtuar pikturën. Kam përshtypjen që dalëngadalë piktura, e saj do të thjeshtohet më shumë, sepse laboratori krijues është i papritur”, shpjegon kuratori.
Ekspozita “Pezull” e Blerta Xhomos do të qëndrojë hapur në galerinë e Fakultetit të Arteve të Bukura deri në datë 16 janar. /KultPlus.com
E njohur në Kërçovë, ku është lindur dhe rritur, këngëtarja Lauresha Ramadani ka vazhduar sukseset edhe në Zvicër, ku jeton prej disa vjetësh. Me pasionin e saj për muzikën ajo që në moshën 7-vjeçare mëson fyellin. Që atëherë, me inkurajim të mësueses, pasioni i saj për muzikën merr hov dhe është prezent edhe sot.
Lauresha ka jetuar pjesën më të madhe të jetës në Kërçovë, ku edhe filloi veprimtaritë e saj të para si këngëtare. Ajo në moshën 9-vjeçare ka marrë pjesë në Festivalin “Pëllumbat e Artë” në Kërçovë dhe në vazhdimësi u bë pjesë e këtij festivali 4 vjet me radhë, duke rrëmbyer çmimin e parë dhe atë të publikut.
Lauresha gjithashtu ka marrë pjesë në manifestime të ndryshme që organizoheshin në qytetin e saj dhe më pas, edhe në televizionet e Maqedonisë Veriore, kryesisht në emisione për fëmijë.
Kënga e saj, më e klikuara
Pasi mbaroi gjimnazin në Kërçovë, me inkurajim të madh nga shoqëria dhe familja ajo vendosi të marrë pjesë në spektaklin madhështor “The Voice of Albania 3” në Shqipëri, nga e cila u veçua për duetin e saj me Benjaminin, me këngën “See beneath your beautiful”, i cili veçohet si dueti më i klikuar i sezonit të tretë në “Youtube”.
Në vitin 2014, Lauresha Ramadani publikon videoklipin “Skinny Love”, ku bashkëpunoi me produksionin Britaniko-Shqiptar “Sebastian Production”. Një vit më pas, Lauresha Ramadani merr pjesë në “Top Fest 12” me këngën “Veshur Me Tradhëti”. Gjithashtu në vitin 2015, Ramadani publikon videoklipin “Pa Limit”. Një vit më pas, Lauresha publikon videoklipin “Bang Bang”, në bashkëpunim me Stefi Prifti & Endri Prifti.
Një varg këngësh dhe suksesesh
Viti 2016 ishte i suksesshëm për të, pasi publikoi edhe këngën “Letra”.
Para dy vjetëve, ajo publikon videoklipin “Nalu Pak”. Muzika e këngës u punua nga Gent Myftaraj, teksti u shkrua nga Elinel, Lauresha Ramadani, Sant, Marly (Almir Leka). Më 2017, Sant & Marly publikojnë videoklipin “Hola”, në bashkëpunim me Lauresha. Muzika e këngës u punua nga Gent Myftaraj, teksti u shkrua nga Lauresha Ramadani, Sant, Marly (Almir Leka).
Në prill të këtij viti, Lauresha publikon videoklipin “Ku Ishe Ti?”, në bashkëpunim me Olsi Bylykun. Muzika e këngës u punua nga Gent Myftaraj, ndërsa teksti u shkrua nga Lauresha Ramadani & Olsi Bylyku. /KultPlus.com
Qeveria finlandeze të martën demantoi një lajm të shpërndarë në mediat botërore rreth planit të këtij vendi nordik për të ulur orët e punës për punëtorët me orar të plotë në 24 orë në javë, apo katër ditë gjashtë-orëshe në javë.
Gazeta dhe portale në SHBA, Britani, Indi, Pakistan, Rusi e Australi (shën.red. edhe në Kosovë), ishin në mesin e mediumeve të cilat dy ditë më parë “përgëzuan” kryeministren finlandeze Sanna Marin për planin e orarit të shkurtuar të punës, raporton “The Associated Press”.
Por zëdhënësja e qeverisë finlandeze, Paivi Anttikoski, tha se Marini e kishte dhënë idenë se Finlanda një ditë mund të adoptojë planin e punës për javën me katër ditë pune apo ditët me gjashtë orë pune – jo të dyja – disa muaj para se 34 vjeçja të bëhej shefja më e re e një qeverie në botë në dhjetor, transmeton Koha.net.
Marini “e parashikoi idenë shkurtimisht në një panel diskutimi gushtin e kaluar derisa ishte ministre e Transportit, dhe nga ajo kohë s’ka pasur aktivitete tjera” për të shtyrë këtë iniciativë përpara, ka thënë Anttikoski të martën.
As agjenda e qeverisë së koalicionit me pesë parti të cilën e udhëheqë Marini e as takimet e kabinetit të saj nuk e kanë përmendur këtë propozim, ka thënë zëdhënësja.
Besohet se raportimet e pasakta janë ngritur nga një artikull i publikuar më 2 janar nga “New Europe”, një gazetë e Brukselit që kryesisht mbulon çështjet e Bashkimit Evropian. Artikulli i këtij mediumi thoshte se Marini e kishte ngritur çështjen e ditës gjashtë-orëshe të punës dhe javën katër-ditore në muajin gusht dhe nuk ka thënë më asgjë për të që kur është bërë kryeministre.
Zoi Didili, reporterja që e kishte shkruar artikullin, i ka thënë të martën agjencisë “The Associated Press” se përkthimi nga burimet finlandeze të lajmeve ku është bazuar kishin disa detaje të gabuara, si deklarimi i gabueshëm se Marini kishte propozuar të dy planet të realizohen njëkohësisht.
Artikulli i “New Europe” është korrigjuar, dhe kanë kontaktuar edhe me zyrën e Marinit, ka thënë Didili.
“Baza e artikullit ishte se ne donim të dinim nëse kryeministrja finlandeze do t’i mbante qëndrimet e saja të mëhershme. Kësaj radhe ne ramë në grackën e të moskontrolluarit të informatës si duhet”, ka thënë Didili.
“Jemi shqetësuar me faktin se aq shumë mediume e kanë raportuar artikullin pa e kontrolluar atë nga burimet origjinale”, shtoi ajo. /KultPlus.com
Shkatërrimi i bibliotekës së madhe të Aleksandrisë, është konsideruar si një nga humbjet më të mëdha të botës së lashtë. Gati 1 milion dokumente nga mbarë Asiria, Greqia e Lashtë, Persia, Egjipti, India dhe shumë qyteterime të tjera të fuqishme të kohës, u zhdukën nën rrënojat e saj. Nuk është arritur të gjendet kurrë ndonjë gjurmë e bibliotekës, por të dhënat historike flasin për humbjen e saj tragjike.
Ngritja e Aleksandrisë
Aleksandria, një nga qytetet më të mëdha të botës së lashtë, u themelua nga Aleksandri i Madh i Maqedonisë, pas pushtimit të Egjiptit në vitin 332 Para Krishtit. Pas vdekjes së Aleksandrit në Babiloni, në vitin 323 Para Krishtit, Egjipti ra në sundimin e njërit prej gjeneralëve të tij, Ptolemeut.
Pikërisht nën Ptolemeun, Aleksandria e sapo-themeluar zëvendësoi qytetin antik të Memfisit si kryeqyteti i Egjiptit. Kjo shënoi fillimin e ngritjes së Aleksandrisë. Megjithatë, asnjë dinasti nuk mund të mbijetojë për shumë kohë pa mbështetjen e qytetarëve të saj, dhe Ptolemeu ishte shumë i vetëdijshëm për këtë.
Kështu, mbretërit e hershëm që erdhën pas tij, u përpoqën të legjitimonin sundimin e tyre përmes mënyrave të ndryshme, duke përfshirë marrjen e rolit të faraonit, apo themeluar kultin greko-romak të Serapis, dhe duke u bërë padronë të dijes (një mënyrë e mirë për të treguar mirëqenien). Ishte ky lloj patronazhi, që çoi në krijimin e Bibliotekës së Madhe të Aleksandrisë, nga ana e Ptolemeut.
Përgjatë shekujve, Biblioteka e Aleksandrisë, u bë një nga bibliotekat më të mëdha dhe më të rëndësishme në botën e lashtë. Mendimtarët e mëdhenj, shkencëtarët, matematikanët, poetët e epokës, shkonin nga të gjitha qytetërimet aty, për të studiuar dhe shkëmbyer ide.
Deri në 700.000 pergamenë mbushnin raftet e saj. Sidoqoftë, në një nga tragjeditë më të mëdha të botës akademike, biblioteka nëpër histori dhe studiuesit, nuk bien ende sot në një mendje se si u shkatërrua ajo.
Teoria nr.1: E shkatërroi perandori romak Jul Çezari
Ndoshta një nga dëshmitë më interesante mbi shkatërrimin i saj, vjen nga kronikat e shkrimtarëve romakë. Sipas disa autorëve, Biblioteka e Aleksandrisë, u shkatërrua aksidentalisht nga perandori romak Jul Çezari, gjatë rrethimit të Aleksandrisë në vitin 48 Para Krishtit. Për shembull, Plutarku shprehet:Kur armiku u përpoq të shkatërronte flotën e tij, Jul Çezari u detyrua të zmbrapste rrezikun, duke përdorur zjarrin, që u përhap aksidentalisht nga oborri, dhe e shkatërroi bibliotekën e madhe.
Kjo dëshmi është e dyshimtë, meqë Muzeu i Aleksandrisë, që ndodhej pranë bibliotekës, mbeti i padëmtuar, një fakt që konfirmohet nga gjeografi grek Straboni, rreth 30 vjet pas rrethimit të Aleksandrisë nga Çezari. Megjithatë, Straboni nuk përmend vetëm Bibliotekën e Aleksandrisë, duke mbështetur kështu pohimin, se Çezari ishte përgjegjës për djegien e saj.
Sidoqoftë, meqë Biblioteka ishte e bashkangjitur me Muzeumin, dhe Straboni përmend këtë të fundit, ka gjasa që biblioteka të ekzistonte edhe gjatë kohës së Strabonit. Mospërmendja e bibliotekës, mund t’i atribuohet ndoshta ose mundësisë që Straboni të mos ketë pasur nevojë ta përmendë atë, siç kishte përmendur Muzeumin, ose që biblioteka nuk ishte më qendra e dijes si dikur (ideja e “shkurtimeve të buxhetit” duket gjithnjë e më e mundshme). Përveç kësaj, është sugjeruar se nuk ishte biblioteka, por depot pranë portit, ato që ruanin dorëshkrimet, dhe që u shkatërruan nga zjarri që shkaktoi Çezari.
Teoria nr.2: Të krishterët
Përgjegjësit e mundshëm mund të kenë qenë të krishterët e shekullit IV Pas Krishtit. Në vitin 391, Perandori Teodos firmosi një dekret që nxorri zyrtarisht jashtë ligjit praktikat pagane. Kështu, Serapeumi ose Tempulli i Serapisit në Aleksandri u shkatërrua, dhe u shndërrua në një Kishë të krishterë. Shumë dokumente mendohet se janë shkatërruar gjatë asaj kohe.
Megjithatë, ajo nuk ishte Biblioteka e Aleksandrisë, apo ndonjë bibliotekë e çdo lloji, edhe pse besohet se përmbante rreth 10 % të bibliotekës së Aleksandrisë. Asnjë burim i lashtë, nuk përmend shkatërrimin e ndonjë biblioteke, gjatë kësaj periudhe të caktuar kohore. Prandaj s’ka asnjë dëshmi, që të krishterët e shekullit IV e shkatërruan Bibliotekën e Aleksandrisë.
Teoria 3: Myslimanët
Autori i fundit i mundshëm i këtij krimi, mendohet se mund të ketë qenë kalifi mysliman, Omar. Sipas kësaj historie, një farë Xhon Gramatikus (490-570) i kërkon Amrit, gjeneralit mysliman fitimtar, librat e bibliotekës mbretërore. Amri i shkruan Omarit se si të veprojë, dhe ky i fundit i përgjigjet: ”Nëse ata libra janë në pajtim me Kur’anin, ne kemi nevojë për to; por nëse janë kundër tij, shkatërrojini”. Në këtë histori, ka të paktën 2 probleme: Së pari, nuk përmendet në asnjë rast fjala bibliotekë, por vetëm libra. Së dyti, kjo është shkruar nga një shkrimtar i krishterë sirian, dhe mund të ketë qenë shpikur për të prishur imazhin e Omarit.
Misteri mbetet
Mjerisht, arkeologjia nuk ka qenë në gjendje të kontribuojë shumë në këtë mister. Së pari, papiri gjendej rrallë në Aleksandri, ndoshta për shkak të gjendjes klimatike, që është e pafavorshme për ruajtjen e materialit organik. Së dyti, rrënojat e Bibliotekës së Aleksandrisë nuk janë zbuluar.
Kjo sepse Aleksandria banohet ende sot, dhe nga arkeologët lejohen të kryhen gërmime të kufizuara.
Ndonëse mund të jetë e përshtatshme të fajësohet një njeri apo një grup njerëzish për shkatërrimin e asaj që shumëkush e konsideron bibliotekën më të madhe në botën e lashtë, kjo mund të jetë një mbi-thjeshtëzim i çështjes.
Biblioteka mund të mos jetë përfshirë fare nga flakët, por mund të jetë braktisur gradualisht me kalimin e kohës. Nëse Biblioteka u ngrit si një shenjë e fuqisë së Ptolemeut, atëherë rënia e saj mund të ketë qenë e lidhur me një rënie ekonomike.
Teksa Egkipti polemik nisi të perëndojë gradualisht me kalimin e shekujve, kjo mund të ketë ndikuar gjithashtu në gjendjen e Bibliotekës së Aleksandrisë. Nëse Biblioteka, i mbijetoi shekujve të parë pas Krishtit, ditët e saj të arta i përkisnin tashmë së shkuarës, pasi qendra e re e botës u bë Roma. / KultPlus.com
I restauruar kohët e fundit dhe i ruajtur në Firencë, kuadroja u nis nga Leonardoja në 1481 për manastirin e San Donatos në Scopeto dhe mbeti e papërfunduar, por kjo nuk e bën një vepër të vogël. Përkundrazi është një pikturë me një interes të madh artistik sepse tregon sesi punonte Leonardoja, pikturonte direkt mbi tavolinë në vend që të përdorte fletore.
Sinfonia e tetë e Shubertit
Vepra par exellance e papërfunduar është sinfonia e tetë e Franz Schubert (1797-1828), ka vetëm dy lëvizje të plota dhe të orkestruara nga vetë Shuberti (L’allegro moderato dhe L’andante con moto) ka edhe një bocetë të lëvizjes së Tretë (Scherzo) në formën e një partiture për pianoforte. Bukuria e kësaj qëndron pikërisht tek kjo: sipas disa muzikologëve dy lëvizjet e plota të kësaj sinfonie janë perfekte dhe mjaftojnë për të shprehur atë që Shuberti donte të transmetonte. Pra me pak fjalë janë të plota, Shuberit i kompozoi në moshën 25 vjeçare, pastaj ia dha mikut të tij Anselm Huttenbrenner-it, i cili nuk foli me askënd sepse e ndiente që nuk ishin mbaruar. Shuberti vdiq në 1828 në moshën 31 vjeçare dhe nuk arriti ta përfundonte.
Requiem i Moxartit K626
Mesha e Requiem në re minor K626 u kompozua nga Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791), pak para se të vdiste. Kjo pikturë që tregon se po përpiqet ta përfundojë në shtratin e tij të vdekjes është edhe një herë dëshmi sesa e kishte për zemër, por tregon edhe sesi dashuria e tij për muzikën mund ta konsumonte. Gjatë kohës që shkruente Requiem kompozitori vuante nga ethet dhe përdorte ato pak forca për të shkruar muzikën, çka shpjegon mbetjen e kësaj vepre të papërfunduar. Thuhet se Moxarti e kishte kompozuar për veten, por ka edhe nga ata shkrimtarë të tillë si Stendali që flet për një anonim që e ngarkoi Moxartin e sëmurë dhe në mizerje të kompozonte për 4 javë një meshë rekuiem.
Portreti i Xhorxh Uashingtonit nga Gilbert Stuart
Portreti më i famshëm i presidentit të parë të USA-s, ai që shfaqet edhe tek dollari është në të vërtetë një vepër e papërfunduar. Gilbert Stuarti bëri më shumë se 100 portrete të Uashngtonit, më i famshmi i të cilëve është ai i Ateneos së Bostonit, duke treguar anën e majtë të fytyrës që u nis në vitin 1796 me kërkesë të bashkëshortes së Ushingtonit, Martës dhe mbeti e papërfunduar. Stuarti e shqujti bukurinë e saj dhe e përdori si modele për portretet e mëvonshme. Janë realizuar 75 kopje dhe e papërfunduara mbeti një ikonë e artit amerikan.
Davidi – Apollo i Mikelanhelos
Davidi apo Apolloja? Kjo skulpturë e Mikelanxhelos në muzeun e Firences ka një emër të dyfishtë sepse jo të gjithë bien dakord për identitetin e njeriut të portretizuar. Mund të jetë Davidi biblik ose Apolloja mitologjik. Trupi është i mbuluar me shenja të daltës dhe skuptura tregon një figurë të një të riu që pozon me kurriz. U krijua në vitin 1530 për Baccio Valori-in, guvernatorin e Firences dhe ka të ngjarë që të të jetë lënë përgjysëm nga Mikelanxheloja para nisjes së tij për në Romë dhe më pas e braktisi. Ka nga ata që thonë së skuptura në mermer nisi si Davidi, por Mikelanxheloja u përpoq ta përshtaste me Apollon para se ta braktiste në fatin e saj. Mistere të artit.
Partizani Johhny nga Beppe Fenoglio
Ka shumë libra të papërfunduar nga vdekja e parakohshme e autorit dhe kjo është historia e “Partizanit Xhoni”, kryevepra e Beppe Fenoglio-s, i cili vdiq në moshën 40 vjeçare. Ishte botuesi Einaudi që në 1968 i dha një kuptim veprës. Letërsia e papërfunduar është triologjia e “Millennium” e Stieg Larsson-it, por lista është e gjatë mes të tjerave si “Misteri i Edwin Drood” i Charles Dickens-it, “Amerika” e Franc Kafkës, “Nafta” e Pier Paolo Pasolinit, “Lutjet të realizuara” nga Tuman Capote, “Njeriu i parë” nga Albert Kamy. Përpos se janë të papërfunduar këta libra kanë një të përbashkët, quhen nga kritika kryevepra të vërteta, ku autorët kanë arritur të shprehin të gjithë pjekurinë e tyre.
Portreti i Ria Munk Numri III
I realizuar në 1917-1918 është i fundit i një serie portretesh për porosi të familjes Munk nga Gustav Klimt, një nga më modernët përsa i përket portreteve femërore të piktorit vienez. Ria u vetëvra pas zënkës me të dashurin në 1911 dhe e ëma e porositi Gustav Klimtin të pikturonte një portret të vajzës së saj në shtratin e vdekjes. Dy përpjekjet e para u refuzuan nga familja dhe e treta mbeti e papërfunduar. Edhe pse e papërfunduar kuadroja na jep të dhëna për punën e Klimtit. Portreti tregon Rian në këmbë anash dhe që kthehet nga spektatori me një buzëqeshje. Fytyra dhe detajet përreth kanë mbaruar, por fustani dhe dyshemeja janë të realizuara me karbon dhe të paravijëzuara. Sipas kritikëve kjo tregon se Klimti ishte spontan dhe impulsiv dhe pikturonte direkt mbi telajo. Një kryevepër për të gjitha efektet, jo më kot u shit në vitin 2010 për 27 milionë dollarë. bota.al. /KultPlus.com
Pyetja e nënkuptuar në reflektimet që bëjnë shumë njerëz në fillim të janarit është: si kam për qëllim ta përdor – apo si duhet ta përdorim në mënyrë kolektive – vitin e ardhshëm? Ju mund të përgjigjeni: për t’u rikthyer në formë, për të gjetur një bashkëshort, ose për të fituar një milion dollarë duke u shitur idiotëve online, lakra virtuale. Ose mund të mendoni t’i përkushtoheni aktivizmit, apo edhe thjesht të ruani shëndetin mendor në këto kohë të vështira.
Sidoqoftë, vlen të përmendet se të gjithë këta objektiva të ndryshëm fillojnë nga i njëjti supozim, aq themelor sa na shpëton të gjithëve: domethënë, mënyra më e mirë për t’u marrë me kohën është ta konsiderosh atë si diçka për t’u përdorur.
Por a është vërtet kështu? Problemi është se, nëse e konsiderojmë kohën vetëm si diçka për ta përdorur, ne përfundojmë duke jetuar të përqendruar përgjithmonë në të ardhmen. Sa më shumë që përpiqemi të nxjerrim diçka nga jeta, aq më shumë jemi të angazhuar emocionalisht, duke pritur momentin kur do ta arrijmë atë objektiv që, domosdoshmërisht, nuk është kurrë tani. Me fjalë të tjera, sa më shumë përpiqemi ta bëjmë jetën kuptimplotë, aq më e pamundur bëhet nxjerrja e një kuptimi për të tashmen.
Iluzioni i përjetësisë
John Maynard Keynes e ka shpjeguar fare mirë në një ese të famshme të vitit 1930 (në të cilën, duhet thënë, ai gjithashtu pretendote se në atë pikë të historisë njerëzit duhej të punonin vetëm 15 orë në javë). “Njeriu i përqëndruar në një objektiv,” shkruan ai, “gjithmonë përpiqet të sigurojë një pavdekësi të rremë dhe iluzore të veprimeve të tij, duke e projektuar interesin e tij përpara në kohë. Ai nuk pëlqen macen e tij, por kotelet që do të lindë; me thënë të vërtetën, madje as kotelet, por kotelet e koteleve, e kështu me radhë deri në pafundësi”.
Nëse ana pozitive e këtij qëndrimi është se ne mendojmë që kemi më shumë kontroll mbi jetën tonë, ana negative është se ne kurrë nuk e shijojmë atë.
Disa mësues spiritualë që i përmbahen filozofisë së “jo-dualiteteve”, do të shkonin më tej. Ata do të thoshin se vetë ideja e “përdorimit të kohës” bazohet në ndarjen iluzore, midis “nesh” dhe kohës që ne po përpiqemi të përdorim.
Nga një këndvështrim individual, gjithçka që ekziston në një moment të caktuar është vetëm ajo që ne po përjetojmë: një ndjesi gjilpërash që shpojnë në këmbë, pamja e tryezës së kuzhinës, alarmi që ra në rrugë, një farë acarimi i paqartë, nëse dikush na kërkon të marrim në konsideratë këto idetë e çuditshme të epokës së re. Pra, a nuk është pak e çuditshme të themi se disa nga këto perceptime jemi vetë ne, dhe prandaj duhet të vëmë në funksion perceptimet e tjera, në një farë mënyre, për ta përdorur kohën mirë? Pse mos ta lëmë mënjanë këtë ide stresuese?
Në librin mbi jo-dualitetin (e titulluar përsosmërisht) “Udhëzime të kondensuara në mënyrë radikale për të qenë ashtu si jeni”, Jay Jennifer Matthews e thotë troç: “Ne nuk mund të marrim asgjë nga jeta. Nuk ka asnjë vend ku mund ta marrim këtë gjë. Nuk është një xhep i vogël i vendosur jashtë jetës, të cilit mund t’i vidhnim furnizimet dhe t’i hiqnim mënjanë. Jeta që po jetojmë këtë moment është këtu, nuk ka një mjedis jashtë saj”.
Pjesërisht, më duhet ta them, kjo gjë më pëlqen sepse më kujton batutën e komikut Steven Wright: “Nuk mund të kem gjithçka. E ku do ta vija, po të kisha?” Por është edhe një tregues i qartë i faktit që, thellë-thellë, qëllimi i vetëm i pothuaj çdo gjëje, është vetë gjëja. / KultPlus.com
