Kurti: Moikom Zeqo përmes kujtimeve tona do të rrojë me ne, përmes librave të tij edhe pas nesh

Për vdekjen e Moikom Zeqos, njeriut që kulturës dhe artit shqiptar i la gjurmë të mëdha, ka reaguar edhe ish-kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, i cili përmes një statusi të tij shprehi një adhurim dhe përulje të madhe për figurën e Zeqos, shkruan KultPlus.

Më poshtë mund të lexoni statusin e plotë të Kurtit.

”[6/15, 05:03] Moikom Zeqo: Përshëndetje!
E paimagjinueshme, Moikomi na la!

(Moikomi na la! Nuk po e kuptoja. Moikomi fliste për veten?!)

[6/15, 05:04] Moikom Zeqo: Jam Lida, e shoqja, që po ju shkruaj.

(Nuk po e përcillja mesazhin. Mbrëmë kisha në duar librin e tij të fundit: Centauri i fundit.)

Moikomi është shkrimtari ynë që ka shkruar e lexuar tejet shumë, si rrallë ndonjë tjetër. Nuk do të ketë pasur kohë për tjetër gjë. I tretur midis librave për të ringjallur ato. Mënyrë, shpejtësi ekzistence. Në tri kohë: prej librit, te biseda, te shkrimi. Vinte prej emrave të personazheve, te titujt e librave, te biografitë e shkrimtarëve. Endej nëpër rrënoja si nëpër skenografi të pafundë. Ndoshta profesioni i parë ia kishte ushtruar këtë cilësi prekjeje të emrave si të ishin gjëra të thyeshme, si sendet e lashtësisë. Bota e merrte në të thënat e Moikomit një distancë skene dhe ti ishe me të bashkë në sallë, në sallën e skenës së botës. Gjithë llojet e emrave kalonin në skenë, të montuar sipas një stili surrealist.

Unë, ndoshta ne, pra edhe të tjerët, e shihnim si të ishte narratori. Aq i veçantë saqë i vetmuar, por gjithnjë solidar saqë bashkë-aktivist. Me dije të gjerë ngaqë kureshtar porsi fëmija më kureshtar. Me kulturë të thellë ngaqë i mësuar nga veprat kulmore artistike.

Kështu u krijua ai si enciklopedi e gjallë – nga historia antike dhe qytetërimet e lashta jashtevropiane te romanet e gjuhës të shekullit XX, pasion i pandërprerë. Edhe i sëmurë punonte e mendonte njësoj. Sëmundja e tij e rëndë ishte e pavërejtshme. Moikom Zeqo ishte shkrimtar i ethshëm.

Ishte ministër kulture, deputet kuvendi, drejtor muzeu. Para së gjithash ishte lexues që studion, kjo specie në zhdukje. Mbi të gjitha ishte shkrimtar që lexon, ky zanat i shpërfillur.

“Kalorësit Dardanë” është ndër librat e parë që kam lexuar si fëmijë. Kosovën e ka dashur shumë dhe aktivisht. Lëvizjen tonë posaçërisht. Ka ardhur shpesh në Prishtinë. Interesohej vazhdimisht, na këshillonte privatisht e na mbështeste publikisht.

Përmes kujtimeve tona do të rrojë me ne. Përmes librave të tij do të rrojë edhe pas nesh.” / KultPlus.com

Flutura Açka për vdekjen e Moikom Zeqos: Sot, të gjithë jemi gdhirë më të varfër

Studiuesi dhe shkrimtari i mirënjohur, Moikom Zeqo ka ndërruar jetë sot në mëngjes, në moshën 71-vjeçare, duke humbur kështu betejën me sëmundjen e rëndë, nga e cila vuante prej disa vitesh. Vdekja e tij ka lënë të pikëlluar të gjithë ata që e njohën, shkruan KultPlus.

Shkrimtarja Flutura Açka, përmes një statusi në Facebook ka shprehur dhimbjen e saj për humbjen e Zeqos e ku statusi t ja ka bashkangjitur edhe poezinë “Ka një mrekulli të vdekjes” të Moikom Zeqos.

“Sot, të gjithë jemi gdhirë më të varfër

Pusho në paqe, Moikom! Ti mendje brilante.

Një i urtë i patëdytë, që i bëri shërbimin kombit deri në fund, ndër të paktët që nuk kërkoi kurrë, që dha shumë dhe që do t’i mbetemi borxh po aq shumë…

Një nga intervistat e tij të fundit e dha ne sallën e Teatrit Kombëtar, pak javë para shembjes.

Poezi e Moikom Zeqos:

Ka një mrekulli të vdekjes

Ka një mrekulli të vdekjes të sakte si ligjet
kur trupat tanë do të shpërbëhen në elemente
të natyrës,
ndoshta do të takohemi si ujëra nëntokësore,
si humus e kripëra te rrënjët e një bime,
që ajo të lulëzojë e të hapi petale
e të mahnitë gjithçka me bukurinë anonime.
Do të na lulëzojë eshtrat…
Ajme! Po shpirtrat vallë?
Si krijesa ajri do të enden nëpër re,
përherë të dy ndarë dhe asnjëherë një!” / KultPlus.com

Dita Botërore e Parandalimit të Abuzimit ndaj të Moshuarve

Abuzimi me të moshuarit është një çështje sociale globale që ndikon në shëndetin dhe të drejtat e personave të moshuar në mbarë botën, prandaj meriton vëmendjen e të gjithëve.

Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara, në rezolutën e saj 66/127, caktoi datën 15 qershor si Ditën Botërore të Parandalimit të Abuzimit ndaj të Moshuarve.

Abuzimi me të moshuarit është një formë dhune që përbën shkelje të të drejtave të njeriut. Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë, numri i rasteve të abuzimit me të moshuarit parashikohet të rritet sepse shumë vende kanë popullsi me plakje të shpejtë.

Është parashikuar që deri në vitin 2050, popullsia globale e njerëzve mbi 60-vjeç do të jetë më shumë se dyfish, nga 900 milionë në vitin 2015 në rreth 2 miliardë, me shumicën dërmuese të të moshuarve që jetojnë në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme.

Nëse përqindja e viktimave të abuzimit me të moshuarit mbetet konstante, numri i viktimave do të rritet shpejt për shkak të plakjes së popullsisë, duke arritur në 320 milionë viktima deri në vitin 2050.

Format e abuzimit me të moshuarit janë ai fizik, emocional, psikologjik, seksual dhe financiar.

Kontaktet e shpeshta me të moshuarit mund të ndihmojnë anëtarët e familjes të vlerësojnë statusin e tyre shëndetësor, kushtet e jetesës, cilësinë e kujdesit dhe mirëqenien emocionale. Në disa raste duhet të kryeni vizita çdo ditë, dhe në pamundësi të vizitave mund të kryeni telefonata./ KultPlus.com

Dhjetë vjet nga vdekja e aktorit Bekim Fehmiu

Sot mbushen dhjetë vjet nga vdekja e një prej aktorëve më të mëdhenj shqiptarë me famë botërore, Bekim Fehmiu.

Gjurmët e tij në kinematografinë e huaj dhe atë shqiptare nuk janë të vogla. Fehmiu u bë i famshëm me filmin “Mbledhësit e Puplave”, në vitin 1966. Deri në atë kohë, ai kishte studiuar dhe ishte bërë i njohur nga shumë shtëpi filmi nëpër botë.

Është aktori i parë shqiptar i filmit dhe i teatrit që ka luajtur me sukses në filmat dhe skenat e gjithë hapësirës së ish-Jugosllavisë. Ndër rolet më të njohura janë “Prova speciale”, “Odissea”, “Aventurieri”, “Rruga”, “Vitet e nxehta”, “Dezertori”, të cilat përmenden si kryevepra.

Fehmiu ka bashkëpunuar me emra të njohur të kinematografisë botërore si John Huston, Olivia de Havilland, Ava Gardner, Robert Shou, Dirk Bogart, Irene Papas e të tjerë. Në rolet e tij, Fehmiu ka interpretuar në disa gjuhë. / KultPlus.com

Shuhet studiuesi dhe shkrimtari i mirënjohur, Moikom Zeqo

Studiuesi dhe shkrimtari i mirënjohur, Moikom Zeqo ka ndërruar jetë sot në mëngjes, në moshën 71-vjeçare, duke humbur kështu betejën me sëmundjen e rëndë, nga e cila vuante prej disa vitesh, njoftoi TCH.

Moikom Zeqo lindi më 3 qershor 1949 në qytetin e Durrësit. Familja e tij është me origjinë nga Libohova. Në Libohovë ai morri edhe arsimin fillor. Më 1967 nisi të ndiqte Fakultetin Histori Filologji, duke u diplomuar në Universitetin e Tiranës më 1971 në degën gjuhë-letërsi. Në vitet 1971-1974 punoi si gazetar dhe redaktor letrar i gazetës “Drita”.

Më 1974-76 punoi si mësues në Rrogozhinë. Më pas, në vitet 1979-1987 qe punonjës shkencor pranë Muzeut Arkeologjik të Durrësit. Më 1987-1990 punoi si specialist në sektorin e artit antik në Akademinë e Shkencave në Tiranë. Në qershor të 1991 qe pjesë e grupit organizator të Kongresit të 10-të të Partisë së Punës.

Më 31 janar-10 maj 1991 u emërua kryetar i Komitetit të Kulturës dhe po atë vit iu dha portofoli i ministrit të Kulturës, Rinisë dhe Sporteve. Më 1991 dhe 1992 kandidat për deputet, kur dhe u zgjodh dhe shërbeu deri më 1996 si deputet i PS-së. Më 1997-2005 ka qenë drejtor i Muzeut Kombëtar.

Është Doktor i Shkencave dhe mban Urdhrin e Lartë “Mjeshtër i Madh”.

Është autori i 62 librave me poezi, studime arkeologjike, për historinë e artit, si dhe të një numëri skenaresh për filma kinematografike e televizivë me karakter arkeologjik dhe kulturor. Ka marrë disa herë çmime të para për librat e tij. Krijime të Moikom Zeqos janë përkthyer në gjuhët anglisht, frëngjisht, greqisht, italisht, serbokroatisht, bullgarisht, rumanisht, polonisht, danisht, esperanto, gjermanisht si dhe në gjuhën tonë.

Është autor i tre ekspozitave vetjake në pikturë. Ka përfaqësuar Shqipërinë në Konferenca Shkencore Ndërkombëtare me dhjetëra herë dhe është vlerësuar nga personalitete të larta të kulturës shqiptare dhe të huaj. / KultPlus.com

Gjergj Fishta, shkrimtari i parë shqiptar i nominuar për çmimin ‘Nobel’ për letërsi

Gjergj Fishta është e para figurë që nderoi Shqipërinë ndërkombëtarisht duke u nominuar për çmimin Nobel.

Dihet se Gjergj Fishta një personalitet i famshëm katolik shqiptar, i cili ka merita të padiskutueshme në krijimin e germave të gjuhës shqipe njëlloj si ato latine në Kongresin e Manastirit, në të cilin ishte dhe drejtuesi kryesor i Kongresit, ka edhe merita të tjera të padiskutueshme në veprat e tij nacionaliste si “Lahuta e Malcisë”, kryevepër e poezisë epike shqiptare, më 1904, shkruan metro.

Gjergj Fisha është shqiptari i parë kandidat për çmimin Nobel për letërsi, i mohuar e përçudnuar zyrtarisht për 45 vjet nga regjimi komunist, emri iu harrua, ndërsa vargjet e tij qarkullonin në popull, fshehurazi, gojë-më-gojë.

Shqiptarët nuk kanë fituar ndonjëherë çmimin Nobel për letërsi. Por, gjatë historisë së tyre, kanë pasur shkrimtarë të mëdhenj, të cilët janë bërë të famshëm në botë dhe shkrimtarë që janë propozuar edhe për çmimin Nobel. Më 1937, gjermanët propozuan Gjergj Fishtën.

Nuk ka rëndësi që Fishta nuk e fitoi atë çmim. E rëndësishme është se Fishta u çmua shumë edhe nga njohësit e huaj të letërsisë dhe nga ata u propozua për çmimin Nobel.

Për çmimin Nobel për disa vjet me radhë është propozuar edhe shkrimtari shqiptar Ismail Kadare. /KultPlus.com

Pjesë nga ditari erotik i Lasgush Poradecit

Tiranë, e Djelë 2 Korrik 1939: Ora 8.5’, mëngjes u nisa për Durrës, ora 9.30’ vajta ne Nafija. Pas drekës ora 2 u shtriva në shtrat (larg dritares), Nafija më ndjenji mbanë shtratit, pastaj ra në shtrat me mua (më të djathtën t’ime) dhe u pushtuam ashtu një hof: unë ia hodha krahun nënë qafë, ajo e futi kokën në gjirin t’im; kur u sgjuam e mora nër kraha, ia skuqa faqkat së puthuri dhe lëpiri gushën, sytë me 100 përkëdhelje. Më 6-8 baritmë anës detit përkrah.

Në shtrat më lëçiti 3 vjersha të saj, pas darkës fjeti në shtratin t’im, u sgjuam më 11 para mesnatës, biseduam pak, pastaj fjetmë. Më 6 korrik, E Enten, më 7.30’ të mëngjesit ardhi Nafija në dhomën t’ime. Më shkrojti: “shpirtin t’ënd” = “Nafijen”, “shpirti im” = “Lasgushi”. Më 3 u nismë, më 4.10’ harimë në Durrës. Më 5,40’ filluam, më 6.10’ mbaruam celebrimin e martesës në Bashki. Kur u kthyem në shtëpi të Nafijes i vura në gisht unaskën me brilant prej floriri të bardhë. Natën 6 dyke u gëdhirë më 7 Nafija m’a futi dorën në gji. I vura byzylykun prej ari. Desha t’i-a fut edhe unë dorën, nuk më la, u zemërova. passi shkoj të flerë, ardhi 5 herë në dhomën t’ime që të më pajtojë, më në fund ardhi fjetmë bashkë, më 3 pas mesnate më tha se kish turp prandaj s’ma la dorën. Fjetmë pa bashkim trupor.

Më 7 Korrik, të Premten, ora 1.30’-4.30’, u shtrimë në shtrat bashkë, pa bashkim trupor. E zhveshi gjirin me turp të math. Gjiri i saj një parajsë vajzërore, mezi ka zënë të fryhet, cickat s’kanë maja. U përkëdhelëm me 1000 mënyra: “Puthmë dhe këtu” theshte, “edhe këtu”; “bëmë një vurratë këtu (në llërën lart) dhe këtu, edhe një, edhe një. Ora 5.30. qau, qava. Më 7 Korrik, ora 8.30’ baritmë, ndenjmë në lulishte. Më 6 Korrik ora 6.30-9.30 ndenjmë në lulishte.

Më 7 Korrik natën dyke u gdhirë më 8 fjetmë bashkë, me bashkim trupor, pa bashkim virgjëror. Nafija përkëdheleshe shumë, çuditesha për të gjitha, s’dinte, e mora prej shtratit në divan, vura llambën, në këtë natë sbathi me turp të math dhe breçkat: trupi i saj një bukuri për t’u çmëndur, i bie erë shumë të mirë, u puthmë, gojë e trup me 1000 mënyra. Më tre pas mesnate, u sgjuam dhe u përkëdhelëm (të zhveshur) me 1000 mënyra. Më ora 6 fjetmë pak të lodhur.” Filozofia.Al / KultPlus.com

Veç muj me t’dashtë ashtu siç je

Poezi nga Jorge Luis Borges

Jo, s’mundem me iu dhanë zgjidhje krejt problemeve t’jetës
s’kam përgjigje për dyshimet as për ndërdyshjet e tua
veç mundem me t’ndigjue e gjithçka me nda me ty…

Jo, unë s’mundem me e ndryshue
as t’shkuemen e as t’ardhmen tande
por n’se asht nevoja pranë vedit m’ke gjithnji

S’mundem me i shmangë teposhtat e tua,
veç dorën mundem me ta shtri e me të mbajtë mos me u rrzue
Gëzimi yt, fitoret e tua, triumfi yt
vërtet s’janë të miat
po shpirti më gëzon i tani kur t’shoh me flatra

S’gjykoj vendimet e marra n’jetën tande
po me të mbështetë e ndjej detyrë,
me të nxitë e me të ndihmue nëse ti më pranon!

S’mundem me i vu cak qiellit kah vërtitesh,
veç mundem me t’ofrue hapsinë të mjaftë
që ti t’naltohesh

S’mundem me ta shmangë as vuejtjen tande,
kur ndonji ndëshkim zemrën ta lëndon,
po mund t’përlotem me ty, e me i rimbledhë bashkë
krejt gastaret e nji shpirti t’thyem e me rinis nga e para

S’mundem me t’thanë as kush je, as kush duhet të jesh,
veç mundem me të dashtë njashtu siç je
dhe me mbetë përjetë Miku yt…

(Përkthyer nga Jozef Radi) /KultPlus.com

Poeti Agim Gjakova pranon çmimin “Beqir Musliu” nga Kryetari i Gjilanit Lutfi Haziri

Kryetari i Komunës së Gjilanit, Lutfi Haziri, në shënim të ditëve të lirisë, sot ka bërë ndarjen e cmimit “Beqir Musliu”, për laureatin e sivjetmë Agim Gjakova.

Lutfi Haziri, kryetari Gjilanit, ka thënë se ky çmim sot po jepet nën masa të kufizuara për shkak të gjendjes që jemi duke u përballur ende me pandeminë globale.

“Ditën e çlirimit ne e fillojmë me shkrimtarët dhe e përfundojmë me heronjtë dhe dëshmorët që na kanë dhënë lirinë. Emri i Beqir Musliut është shënuar me shkronja të arta dhe është plasuar në nivelet më të larta kombëtare dhe ndërkombëtare. Urime ditët e lirisë, që i shënojmë me aktivitete të ndryshme dhe me një shënim ndryshe për shkak të Covid-19. Urime për vlerësimin që keni marrë z. Gjakova nga një komision i respektuar në Komunën e Gjilanit”, ka thënë kryetari Haziri.

Poeti Agim Gjakova, e ka falënderuar ekipin nismëtar për ta bërë cmimin “Beqir Musliu” dhe vlerësoi se ai ishte i pari poet i modernes në letërsi dhe publicistikë.

“Ai ka tejkaluar kufijtë e Gjilanit dhe Kosovës me dorëshkrimet e tij dhe sot është një ikonë e fuqishme e vendosmërisë dhe përmbledhjes që ka prezantuar me nivelin e tij të lartë intelektual”, tha Gjakova.

Në prezantimin e tij, Sabit Rrustemi, kryetar i ars klubit “Beqir Musliu”, ka thënë se komisioni i themeluar për ndarjen e këtij cmimi më 11 qershor, në ditëlindjen e Beqir Musliut, ka publikuar vendimin dhe kështu ka thënë se kemi nderuar jetën dhe veprën e Beqir Musliut dhe laureatit Agim Gjakova.

“Gjilani ka një format të fuqishëm në fushën e letërsisë që ka krijuar dhe po e zhvillon edhe më tutje emrin e letrarit të shquar nga kjo anë”, ka thënë ai.

Në emër të familjes, djali i Beqir Musliut, Iliriku, ka falënderuar kryetarin Haziri dhe Komunën e Gjilanit, duke bërë thirrje për botimin e dorshkrimeve të mbetura të babait dhe më vonë në mesin e propozimeve për emërtimin e bibliotekës të trajtohet edhe emri i Beqir Musliut. /KultPlus.com

Jusuf Kryeziu, 88-vjeçari nga Peja pushton Majën e Mariashit

Mësuesi pejan, Jusuf Kryeziu ka arritur të bëhet njeriu më i moshuar që ka arritur të pushtojë njërën ndër majat më të larta në Kosovë.

Bjeshkatari i shoqatës “Gjeravica” nga Peja, ka vendosur rekordin në moshën 88 vjeçare duke pushtuar ‘Majen e Mariashit’ e cila ka lartësi mbi detar 2533 metra.

Pavarësisht sfidës së vështirë, Kryeziu 88 vjeçar, pa problemin më të vogël, ka bërë ngjitje 8 km në një drejtim dhe përafërsisht misionin e ka kompletuar pas 4 orësh, me datë 14 qershor 2020.

Ngjitja është realizuar me iniciativën e shoqatës bjeshkatare “Gjeravica” nën përkujdesjen e Raif Gjikollit dhe disa alpinistëve të tjerë pejan. /KultPlus.com

Shahini: Provimet kombëtare nuk penalizojnë nxënësitë, stërpolitizimi i shpërqendroi ata

Ministrja e Arsimit, Sportit dhe Rinisë së Shqipërisë, Besa Shahini me anë të një video-mesazhi, i është drejtuar maturantëve dhe prindërve të tyre, duke i siguruar ata se kanë në dispozicion të gjithë ministrinë dhe se çdo shqetësim do ta zgjidhin së bashku.

Lidhur me debatin e ditëve të fundit për provimet e maturës, të cilin ajo e cilëson “një stër-politizim të skajshëm dhe të tmerrshëm”, Shahini thekson se ky debat shpërqendroi nxënësit nga puna që duhet ta bëjnë për t’u përgatitur për provimet e radhës dhe keqinformoi në debatin kombëtar për arsimin.

Gjithsesi, ajo nënvizon qartë se Qendra e Shërbimeve Arsimore (QSHA) dhe Komiteti i Maturës Shtetërore (KOMSH) kanë adresuar të gjitha shqetësimet që janë ngritur nga nxënës dhe mësues për mënyrën se si është zhvilluar Matura Shtetërore këtë javë dhe për dy provimet që do të zhvillohen javën tjetër.

Ministrja Shahini shprehet gjithashtu se “provimet kombëtare nuk penalizojnë nxënësit”, duke theksuar se ata janë të dizajnuar të masin jo vetëm njohuritë e nxënësve që kanë ndërtuar për 12 vite në Arsimin Parauniversitar, por dhe aftësitë që ata kanë për të aplikuar këto njohuri në jetë apo në punë”.

“Këtë e bën pikërisht testi PISA, që është standardi i vlerësimeve për nxënësit dhe mat aftësitë e nxënësve për të aplikuar njohuritë e tyre”, tha Shahini duke nënvizuar se ky lloj testi e informon edhe QSHA-në që të orientojë provimet kombëtare drejt një matjeje të tillë.

“Një debat tjetër që unë besoj duhet të ndodhë, është i domosdoshëm, jo nga politikanët por ekspertët e fushës, është debati për mënyrën se si po zhvillohet gjuha shqipe, se si po zgjerohet ajo, se si po zhvillohet letërsia shqipe, dhe se si po u mësohet gjuha dhe letërsia shqipe nxënësve në shkollat tona. Ky është një debat që duhet të ndodhë nga njerëz që e njohin gjuhën shqipe, kanë studiuar letërsinë, por e njohin edhe shkollën, e njohin edhe universitetin. Pra, janë njerëz të fushës që dinë ta adresojnë këtë çështje në një mënyrë produktive, që mund ta përkthejmë pastaj në politika arsimore”, tha ndër të tjera Shahini.

Në video-mesazh, ministrja Shahini komentoi edhe protestat e ditëve të fundit:

“Me sa pashë të premten para Ministrisë, kishte studentë të vitit të fundit në universitet, pjesë e strukturave të partive opozitare, të cilët e kanë bërë Maturën Shtetërore para 7-8 viteve, shumë para se të futej në funksion kurrikula e re. Kam parë gjithashtu dje që para Ministrisë kishte dalë një burrë, i cili kishte sharë e ofenduar duke përdorur fjalët më të këqija të mundshme. Unë jam e bindur që maturantët tanë nuk identifikohen me këta persona”, tha ajo. /KultPlus.com

Borges: Libri është instrumenti më i mahnitshëm i njeriut

Jorge Luis Borges është shkrimtari më i famshëm argjentinas. I njohur për tregime të shkurtra dhe si një poet e eseist. Ai fillimisht kreu studimet në Gjenevë e më pas në Spanjë, ku është njohur më mirë me letërsinë dhe ku ka shkruar disa nga poezitë e tij të para.

KultPlus, ju sjellë një pikëpamje të këtij autori të madh lidhur me librin, ku veçon librin si një nga instrumentet më të mahnitshme që mund ta përdor njeriu. Ai e cilëson librin si zgjatim të kujtesës dhe imagjinatës.

“Nga instrumentet e shumta të njeriut, pa dyshim, libri është më I mahnitshmi. Instrumentet e tjera janë zgjatim i trupit të tij. Mikroskopi dhe teleskopi janë zgjatim i shikimit; telefoni është zgjatim i zërit;pastaj kemi edhe parmendën dhe shpatën, si zgjatime të krahut. Por libri është krejtësisht diçka tjetër: libri është zgjatim I kujtesës dhe i imagjinatës”, ka thënë shkrimtari i madh argjentinas Jorge Luis Borges. /KultPlus.com

Fshati Ungrej, një destinacion turistik për t’u zbuluar në Lezhë (FOTO)

Ungrej është një zonë shumë pak e njohur, por mjaft interesante për t’u eksploruar në Lezhë.

Natyra ka krijuar në Ungrej të Lezhës një ansambël vlerash natyrore, kulturore e historike që po kthehen një një destinacion të turizmit malor. Rruga gjarpëruese drejt majës së Kreshtës nuk mund të lihet jashtë vëmendjes, pasi ballkoni i saj thuajse në krye të rrugës jep një panoramë drejt Kallmetit dhe gjithë fushës së Zadrimës.

Tani rrugëtimi është i orientuar nëpërmjet disa tabelave ekologjike të vendosura nga Zyra e Turizmit në Bashkinë e Lezhës. Kjo është një fazë fillestare, pasi po vijohet me sinjalistikën orientuese drejt shtigjeve për t’i dhënë sa më shumë siguri vizitorëve. Këto tabela tregojnë për destinacionet historike dhe kulturore, ndërsa vendosja e shigjetave që tregojnë rrugën po vijon pasi po hartohen edhe shtigjet që përshkojnë thuajse të gjithë zonën dhe çdo vlerë të saj.

Zona e Ungrejit shtrihet në një pjesë të sheshtë ku bashkohen disa lugina të përrenjve malorë, njëri prej të cilëve është edhe përroi i Ungrejit. Nga bregdeti i Shëngjinit dhe deri në Ungrej udhëtimi zgjat rreth 50 minuta duke kaluar nga një zonë e ngrohtë në një klimë më të freskët dhe mjaft atraktive. Ky udhëtim kalon përmes fshatit Kallmet që në vetvete është një tjetër destinacion i turizmit kulturor.12 nga 15  

Në anën e djadhtë të rrugës hyrëse në një faqe shpati ndodhet një pyll me gështenja, një aset për banorët e zonës.

Në afërsi të zonës së Kalurës gjendet bima e Bushit (busus sempers virens). Megjithëse është shkurre, ka një dru të ngjeshur shumë me ngjyrë të verdhë në të bardhë dhe është përdorur për punime druri artistike, llullat, pipat, krehërat për flokë, lugë për kuzhine, bosht për të tjerr lesh etj. Duke qenë luginë karateristike ka favorizuar zhvillimin e drurit të arrës e lajthizës. Janë kultivarët autoktone si gushtaku që bëhen për periudha të shkurtra.

Banorët kanë nisur të rikthehen këtyre anëve. Shtëpitë e tyre karakteristike në formën e kullave janë mjaft interesante dhe gjenden thuajse në të gjithë rrugëtimin për të eksploruar këtë zonë turistike malore.1 nga 15  

Në kodrën e Sukaxhisë në fshatin Ungrej është vendi ku ka qënë kisha dhe qela e priftit. Pyjet e Planës në fshatin Kalivaç, fushat e Mdhona (e mëdha), pyjet e fshatit Zimaj, kroi i Lugjeve apo kroi Ballas janë bukuri natyrore që duhen eksploruar, ndërsa duke vijuar më tej shkohet drejt bjeshkës.

Zona ka dhe pasuri kulturore e historike qindravjeçare që tregon për ekzistencën e hershme të kësaj zone.

Kështjella e Kastrit në majën e Komlikut, mbi Fregen gjenden gjurmët e një objekti të lashtë vrojtimi. Nëse udhëtimi juaj përkon me festën e zonës Shen Mëhilli apo darkën e djathit në dhjetëditëshin e fundit të gushtit, atëherë përgatituni sepse do të jeni miqtë e tryezës së tyre të bollshme me prodhime lokale.1 nga 15  

Gatimet janë tipike të zonës dhe sipas mënyrës së tyre, por janë gjithmonë me produkte lokale nga kopshti që kanë pranë shtëpisë.

Frutat e stinës do të kenë një shije të veçantë. Ato janë të shumëllojshëm por gjithmonë me vlera ushqyese të larta, kjo edhe për shkak se ato rriten në natyrë pa trajtime me elementë të jashtëm, ndaj mos u shqetësoni asnjëherë për sigurinë e tyre ushqimore.

Për t’u vizituar: 

1. Kisha, në Kalivaç
2. Kështjella e Kastrit
3. Tumat në qendër të Kalivaçit
4. Lagjja “Kodër” e Kalivaçit;
5. Suka e Kastrës, në Kalivaç;
6. Kulla e Përgjonve, në Kalivaç;
7. Masivi pyjor ndërmjet Kalivaçit dhe Zimajve;
8. Hurdha e Mushkut, Kalivaç;
9. Mullini i Preng Markut, Kalivaç;
10. Kulla e Dodë Zefit, Kaftall;
11. Kulla e Pjetër Marka Ndrec Pjetrit, Kaftall;
12. Kulla e Ndue Gjin Picës, Gjobardhaj;
13. Kulla e Përpalajve, Gjobardhaj;
14. Kulla e Preng Zef Nikollit, Gjobardhaj;
15. Hurdha e Valanecës, Gjobardhaj;
16. Qela e Kashnjetit;
17. Pylli i Kishës, Kashnjet;
18. Kulla e Gjon Preng Kolës, Kashnjet;
19. Rezervuari i Kashnjetit:
20. Kodra e Fizve, Sukaxhi;
21. Kroi i Kuçajve, Sukaxhi;
22. Masivi pyjor i Qafës së Pazarit;
23. Kulla e Kolushëve, në Ungrej;
24. Qela në Ungrej;
25. Kulla e Marka Preng Dodës, në Ungrej;
26. Kulla e Gjin Lushit në Rras (Vomë);
27. Kulla e Ndue Zef Dedës, Rras (Zimaj);
28. Tumat Ilire në Kaluer;
29. Kulla e Marka Kolë Simonit /ATSH /KultPlus.com

Zgjidhja kreative për koncertet verore

Po u mungon muzika live? Mund të ketë një zgjedhje në parkingjet afër juve. Koncertet “Drive-in”, ku njerëzit ruajnë distancën sociale në veturat e tyre, po shfaqen në disa pjesë të Evropës dhe në Shtetet e Bashkuara të Amerikës pasi që pandemia e koronavirusit u ka dhënë fund tubimeve në publik.

Keith Urban dhe DJ D-Nice janë në mesin e artistëve të parë që kanë performuar në spektakle të tilla. Herët këtë muaj, Urban performoi një koncert befasues në Watertown të Tennessees në “Stardust Drive In Theatre” si një shenjë falënderimi ndaj punëtorëve mjekësore në linjën e parë të frontit në “Vanderbilt University Medical Center”. D-Nice po ashtu përshëndeti punëtorët në rend të parë kundër virusit me një koncert në Miami, mbajtur nga “The Roots”. Të ardhurat nga ngjarja shkuan për fondacionin “First Responders Children’s”.

“Me të vërtetë besoj që për të ardhmen e paparashikueshme që kjo është mënyra sesi duhet të jetë”, ka thënë DJ D-Nice së fundi për CNN në një intervistë.

Me ndjekësit e koncertit në makinat e tyre, D-Nice, i cili ka qenë duke u ndihmuar njerëzve që nga marsi që të festojnë të sigurt në shtëpitë e tyre me muzikë live në “Instagram”, ka thënë se ai ka gjetur mënyra kreative për t’u lidhur me audiencën e tij.

“Zakonisht nëse jam duke performuar në klube apo ngjarje, ju e ndieni energjinë nga njerëzit”, ka thënë ai. “Unë e di këtë nga njerëzit që u bien borive. Njëherë unë u thashë: Nëse po ndiheni mirë, bini borive në makinën tuaj. Dhe në atë moment ndjeva zhurmë të madhe”. /KultPlus.com

Sot janë bërë 34 vjet nga vdekja e intelektualit të shquar, Jorge Luis Borges

Jorge Luis Borges Acevedo (Buenos Aires, 24 gusht 1899. – Gjenevë, 14 qershor, 1986) ka qenë një shkrimtar tregimesh të shkurtëra, eseist, poet, përkthyes dhe figurë kyçe e letërsisë së gjuhës spanjolle. Librat e tij më të njohur me tregime, Ficciones dhe El Aleph, të botuara në vitet 1940, janë përmbledhje me tregime të shkurtëra të ndërlidhura nga temat e përbashkëta, duke përfshirë ëndrrat, labirintet, bibIiotekat, pasqyrat, shkrimtarët e sajuar, filozofitë dhe fetë, shkruan KultPlus.

Ngjarjet më të rëndësishme mbi biografinë e tij janë te lidhura ngushtë me disa nga paraardhësit e tij. Duke qenë se rrjedh nga një familje studiuesish dhe ushtarakësh Borges zgjodhi letërsinë megjithëse e pati një peng të madh për shumë kohë faktin që nuk zgjodhi ushtrinë. Nga 1914 deri 1921 jetoi bashkë me familjen nëpër Evropë. Kreu studimet fillimisht në Gjenevë e më pas në Spanjë, ku njohu më mirë letërsinë dhe shkroi disa nga poezitë e tij të para.

Në 1923 publikoi librin e tij të parë me poezi, “Fervor de Buenos Aires”, dhe pas dy vjetësh librin e dytë “Luna de Enfrente”. Në 1925 Borges njohu Viktoria Okampo, muza e tij për shumë vite me të cilën u martua 40 vjet më pas. Me të Borges pati një mirëkuptim intelektual i destinuar për të hyrë në mitologjinë e letërsisë argjentinase. Aktiviteti publicistik i Borges ishte shumë i gjerë. Vargjet e “Kauderno San Martìn” u publikuan vetëm në 1929, ndërsa një vit më pas doli “Evaristo Karriego”, një vepër që entuziazmoi kritikën argjentinase.

Një fatkeqësi tjetër në jetën e shkrimtarit: verbohet. Borges, i cili kishte pasur gjithnjë probleme me sytë, e humbi përfundimisht shikimin në fund të viteve 50’ pasi kishte kryer 9 operacione. Por këtë sëmundje ai e përdori për të krijuar akoma më shumë. Kulmin e këtij procesi “sublimimi” ai e pati në vitet 1933 e 1934.

Të gjitha tregimet e publikuara prej tij në revistën “Krìtika”: dolën në një përmbledhje të vetme me titullin “Historia universal de la infamia” (Historia universale e poshtërsisë), që u pasu disa vite më vonë nga “Historia de la eternidad” (Historia e përjetësisë), një vepër ndërthuret Historia dhe Dituria.

Kjo situatë dramatike provokoi te Borges frikën se mund të humbte përgjithnjë aftësitë e tij krijuese. Frike e pabazuar: gjatë viteve kur ishte i sëmura ai krijoi disa nga kryeveprat e tij të cilat u publikuan në 1944 nën titullin “Shtirjet”.

Pas 5 vjetësh dolën disa nga tregimet e tij ne librin e titulluar “Alef”. Gjatë kësaj periudhe Borges cilësohej si një nga shkrimtarët më të mirë argjentinas të të gjitha kohërave.

Si për të pohuar dhe një herë aftësitë e tij, Borges publikoi një tjetër kryevepër që mban titullin “Inkuizicionet e tjera” (1952).

Në 1955 Borges u emërua drejtor në Bibliotekën Kombëtare, një nga ëndrrat e tij të hershme. Në fjalimin e rastit ai u shpreh se: “Është një ironi sublime dhe hyjnore që më jepen 800 mijë libra kur unë jam në terr të plotë prej vitesh”. Pas 31 vjetësh drejtor ai u nda nga jeta më 14 qershor 1986. Pranë varrit të tij prehen eshtrat e gruas së dytë të Borges-it, Marìa Kodama. /KultPlus.com

Mall bulevardi

Poezi nga Pandi Laço

“Ka qenë dikur një qytet…
Në vend të zemrës, “një bulevard”
Një bulevard ku mijëra njerëz…
Çdo natë takoheshin”… mos jam përçart ?

Nga mijëra fytyra që kam njohur
Qindra mbaj mend, pak kam harruar
Vallë sa prej tyre shpërndarë në botë
“Mall bulevardi” i ka sharruar?

Nga Vollga vinte një muzikë
“Sahati” e kishte si kolonë zanore
Kafe Gjirokastra, kafe nuk ofronte
Por historira me “dashnore”.

“Më ka marrë malli” për Bar Sahatin
Që ta mbledh veten me një konjak
Një xhiro qejfi në rimorkio
Nga Porcelani në Kombinat.

“Mall bulevardi” për një rrugë
Që e pushtojë tek luaj “botash”
Ku i vjedh kumbllat një gjitoni
Ku gjunjët e brrylat, bëhen copash.

“Mall bulevardi” për një shok të ngushtë
Ai i qetë e unë “gjaknxehtë”,
Unë për “Beatles”, ai për “Stones”
Tek “Ura” ziheshim, po pajtoheshim lehtë.

Për një rrugicë, kam shumë mall
Veç një makinë, kalonte rrallë…
Prisnim gjithmonë, t’i vareshim prapa
“Zukut” të druve, një gërdallë.

“Mall bulevardi” për një tren
Që gjithmonë vonohet, po prapë e pres
Të kap një vend që nga dritarja
Në ecje e sipër, në plazh të zbres.

“Më ka marrë malli” për të dielën
Që radioposta të më zgjojë
Një film shqiptar, plot me batuta
“Punë e komisarit, ishte lojë!”

Të pres me ankth, “më ka marrë malli”
Për ndeshjen derbi, Kuq-Bardhëblu
S’ka gjë po humbëm kampionatin…
Mjafton që sot t’u japim “dru”.

“Më ka marrë malli” për një teatër
Për dy bileta gjetur me mik
Për një artist që nuk jeton më
Për pakëz Breht, pakëz Shekspir.

Mall kam për fqinjin që rrinte poshtë nesh
Qe çesmen hapur, shpesh ia harroja
Edhe kur mbesja për një dorë kripë
Në mes të natës mund ta zgjoja.

“Më ka marrë malli” për një top të shpuar…
Që shpesh na ngecte në tarracë
Një kanatiere e bardhë pa mëngë
Me bojë këpuce, numrin “shtatë”.

“Më ka marre malli” që “të gjuaj”
E “t’i bëj naftën” një ditë mësimi
Të bëj një xhiro nga gjimnazet
Nga “Qemal Stafa” te “Petro Nini”.

“Më ka marre malli” për një vajzë…
Diku ka humbur nëpër botë
Ndoshta se njoh, kur ta takoj,
Për të kam ruajtur një pikëz lot…

“Më ka marrë malli” për një kitarë
Dorë më dorë, pak e stonuar,
Kur kthehej prapë, ajo ishte çarë
Të gjithë e donin, ish e bekuar.

“Më ka marrë malli” për një burrë të vjetër
shtynte ngadalë një karroce dore
Nuk është “Ai” i këngës së Battistit
Megjithëse thërret… ”Akullore”.

“Mëka marrë malli” të mbyll xhiron
Nga hotel “Peza” te Universiteti
Do më bjenë këmbët, kot do t’i lodh,
S’do gjej fytyra të këtij qyteti… /KultPlus.com

Përdhoset statuja e gazetarit të njohur italian, Indro Montanelli

Statuja e një gazetarit të njohur italian u përdhos dhe u njollos me bojë të kuqe dje në mbrëmje nga disa të panjohur në një park në Milano.

Statuja dedikuar Indro Montanellit, vendosur në parkun me të njëjtin emër, në qendër të Milanos, ishte mbuluar me bojë të kuqe duke filluar nga koka e personazhit.

Bëhet fjalë për statujën e parë të dëmtuar në Itali që prej fillimit të valës së manifestimeve në të gjithë botën nga çështja e George Floyd, afro-amerikanit që humbi jetën në SHBA më 25 maj nën gjurin e një polici të bardhë gjatë arrestimit.

Themeluesi i gazetës Il Giornale, Indro Montanelli (1909-2001) ka qenë një gazetar dhe eseist i famshëm italian, veçanërisht pasi kaloi te “Corriere della Sera”. /KultPlus.com

Komuna e Gjilanit nderon artistët Adriana Matoshi dhe Fatmir Spahiu si “Personalitete të vitit”

Komuna e Gjilanit, përkatësisht, kryetari Haziri, vlerësoi dhe nderoi si “Personalitete të vitit” dy prej artistëve më të mirë gjilanas të cilët me kontributin, angazhimin dhe sukseset e tyre, arritën të marrin vëmendje e çmime ndërkombëtare në fushen e artit, kulturës e kinematografisë, shkruan KultPlus.

Ditë më parë aktorja Adriana Matoshi u shpërblye me çmim si aktorja më e mirë në Festivalin e Francës “See A Paris”, për rolin e saj në filmin “Nëntori i Ftohtë” me regji të Ismet Sijarinës. /KultPlus.com

Aktualiteti i “The Blues Brothers” të 1980-s

Kush do ta kishte menduar që një komedi gjeniale, 40 vjet e vjetër, do të reflektonte tërësisht ngjarjet e tanishme? Çfarëdo që dikush do të kishte pritur nga të shikuarit për herë të parë të “The Blues Brothers”, nuk do të ishte ajo se në mënyrë të parehatshme do të pasqyronte çfarë po ndodh tani në Britani dhe SHBA.

Por përkundër kësaj në disa pika në “The Blues Brothers”, ju shihni vetura që kalojnë përgjatë grupeve të këmbësorëve (përfshirë atë në një grup të protestuesve antifashistë). Ju shihni një forcë të madhe policore të qytetit që u përgjigjet provokimeve me dhunë ekstreme dhe ushtri në rrugët e Chicagos. Shihni një figurë të krahut të djathtë duke u siguruar që bota në të cilën ai bën pjesë “është një organizatë e denjë, me vendas të bardhë që i binden ligjit, njëlloj si ju”. Ju shihni eksperiencën afrikano-amerikane të përvetësuar dhe ripaketuar si argëtim për një audiencë të bardhë. Një muaj më parë, e gjithë kjo nuk do të ishte regjistruar kaq thellë brenda meje. Por tani shikimi i “The Blues Brothers” u bë një eksperiencë çorientuese.

Është e vlefshme të kujtojmë që përvetësimi kulturor nuk ishte një mëkat aq i madh kur “The Blues Brother” u realizua në vitin 1980. Dan Aykroyd dhe John Belushi ishin plotësisht të sinqertë në dashurinë e tyre ndaj bluesit, dhe luftuan për legjendat që bënë role figurantësh të kenë role të rëndësishme, si Aretha Franklin, Cab Calloway dhe Ray Charles. Në anën tjetër, ani pse është e parehatshme që të shohësh John Lee Hooker duke luajtur Boom Boom për njerëzit me ngjyrë në rrugë, përderisa Aykroyd dhe Belushi – që ishte le të jemi të sinqertë, një këngëtar moderator në klube – luanin R&B në teatrot e mëdha të mbushura plot me njerëz të bardhë në një festë që ata organizuan për të grumbulluar para për jetimoren e tyre të vjetër. Ani pse dikush mund të argumentojë: Mirë, por a nuk është kjo ajo që ndodhi me blues, 20 vjet më parë?

Por duke e gjykuar “The Blues Brothers” në termat e tij, shihet jo si një ilustrim i politikës së racizmit, por si një komedi. Aykroyd and Belushi? Legjenda të komedisë! John Landis? Një nga regjisorët më interesantë amerikanë të kësaj periudhe. Pra, përse nuk kam qeshur? Sepse Aykroyd përmes punës së tij dhe dashurisë për skenarin shpërfilli vendosjen e shakave konkrete. Ka një harmoni të absurditetit, vërdallë në kotësi dhe situatave të ekzagjeruara deri në ekstreme. Por, jo shaka. Unë mund të hamendësoj që fjalia që citohet më së shumti – “Jo, mami, ne jemi muzikantë” – erdhi në fund të disa zotësive të ashpra, dhe jo se ishte përgjigje për ndonjë pyetje. Kjo nuk është një shaka. E tillë nuk është as të thuash – “Ne jemi në një mision nga Zoti” – çdo disa minuta. /Koha.net /KultPlus.com

Gjakova, Rahoveci dhe Obiliqi shënojnë Ditën e Çlirimit

Gjakova, Rahoveci dhe Obiliqi, sot do të shënojnë Ditën e Çlirimit.

Me këtë rast në këto tri komuna do të ketë një varg aktivitetesh.

Kjo është agjenda e aktiviteteve në këto komuna:

Me rastin e shënimit të Festës së “14 Qershorit” Ditës së Çlirimit të Rahovecit, Komuna e Rahovecit organizon homazhe në të gjitha vend rëniet e dëshmorëve, merr pjesë kryetari i Rahovecit Smajl Latifi. (Në të gjitha vendrëniet në Komunën e Rahovecit, ora 09:00)

Kjo është agjenda:

11:00-Kuvendi komunal i Rahovecit mban seancë solemne

14:00-Vendoses pllaka në shtëpitë bazë të UÇK –së, (Rahovec dhe fshati Fortesë).

16:00-Komuna e Rahovecit organizon aktivitetin art në natyrë. (Parku i qytetit, Rahovec)

Në kuadër të shënimit të Ditës së Çlirimit të Gjakovës, kryetari i Komunës, Ardian Gjini me bashkëpunëtorë do të bëjë homazhe tek:

1. Lapidari “Shokët e Lirisë” në qendër të qytetit;

2. Varrezat e Dëshmorëve dhe Martirëve pranë varrezave të qytetit;

3. Varrezat e Martireve në Meje;

4. Kompleksi i Martirëve në Çabrat dhe

5. Shtatorja e Heroit Agron Rama

Homazhet fillojnë nga ora 10:00 dhe vazhdojnë sipas renditjes në agjendën më lart.

Në kuadër të 14 Qershorit- Ditës së Çlirimit të Komunës së Obiliqit, do të bëhet vënia e gurthemelit për ndërtimin e Bibliotekës së Qytetit. (Në hapësirën përballë Shtëpisë së Kulturës “Xhavit Haziri”, Obiliq, ora 12:45)./kp/

Mashtrime, gënjeshtra dhe urrejtje, ‘Infeksioni’ tjetër prej koronavirusit

Teksa qeveritë luftojnë për të frenuar transmetimin e covid-19, ato gjithashtu luftojnë për të ndalur përhapjen e dezinformatave në internet, të lidhura me të.

Pandemia ka rezultuar në përhapjen e shpejtë të teorive të komplotit që paraqesin rrezik për shëndetin publik, një rritje të urrejtjes anti-aziatike në internet, si dhe një përhapje të mashtrimeve mbi covid-19.

Pjesa më e madhe e dezinformatave në internet rreth koronavirusit po shpërndahen nga faqet që kanë mbështetur teoritë e komplotit për tema të tjera, siç janë vaksinat dhe sulmet e 11 shtatorit, thotë John Gregory i NeësGuard, një firmë që vlerëson besueshmërinë e lajmeve dhe faqeve të informacionit. Firma fillimisht vuri re një rritje të dezinformatave mbi covid-19 në javën e fundit të janarit, pasi virusi filloi të mbulohet gjerësisht në emisionet e lajmeve.

“Pjesa më e madhe e faqeve që ne kemi identifikuar për shkëmbimin e dezinformatave mbi koronavirusin dhe pandeminë janë sitet që ne i kishim vlerësuar tashmë si jo të besueshme”, thotë Gregory.

Në Evropë, firma identifikoi 36 faqe në Facebook që i konsideronte “super-përhapëse” të dezinformimit mbi koronavirusin, të cilat së bashku kishin më shumë se 13 milion përdorues. “Vëllimi është i pashembullt,” thotë Gregory.

Disa faqe janë duke përdorur covid-19 si një mënyrë të re për të përhapur lajme, thotë Gregory. Për shembull, faqet e komplotit që kishin pohuar në mënyrë të rreme se sinjalet 5G shkaktojnë kancer, që atëherë kanë nisur të lidhin 5G me pandeminë.

Në Mbretërinë e Bashkuar, Kate Daunt në Universitetin e Cardiffit dhe kolegët e saj anketuan më shumë se 700 njerëz midis 21 Marsit dhe 5 Prillit, dhe zbuluan se 51 përqind e të anketuarve kishin parë dezinformata rreth koronavirusit gjatë muajit të kaluar.

Në mesin e grupit që raportoi se nuk kishin parë ndonjë lajm të rremë në lidhje me covid-19, studiuesit zbuluan se 41 përqind nuk i kontrollonin kurrë lajmet për vërtetësinë e tyre, para se t’i ndanin ato me të tjerët. “Këta individë janë më pak të informuar dhe mund të shohin dezinformim, por pa e kuptuar atë,” thotë Daunt.

Nuk janë thjesht lajme të rreme që po përhapen në internet. Srijan Kumar në Institutin e Teknologjisë së Georgias në Atlanta dhe kolegët e tij vunë re rritje të gjuhës së urrejtjes anti-aziatike në Tuiter, duke analizuar gati 31 milion postime në këtë platformë, në lidhje me covid-19.

Ata e përkufizuan gjuhën e urrejtjes anti-aziatike, si çdo postim që ishte abuziv ose poshtërues ndaj një individi ose grupeve të njerëzve aziatikë, apo që i fajësonin ata për krijimin, përhapjen ose keqinterpretimin e covid-19.

Ekipi identifikoi afërsisht 3 përqind – ose 891,000 postime – si gjuhë urrejtjeje, dhe 10 përqind e tyre u postuan nga bot-et në internet. Ai gjithashtu zbuloi se rreth 200,000 postime ishin kundër-urrejtës, domethënë ata kritikonin në mënyrë aktive racizmin dhe gjuhën e urrejtjes, ose mbështesin apo mbronin njerëzit aziatikë.

Gjuha e urrejtjes, si virusi, duket se është ngjitëse. Edhe duke marrë parasysh faktin se njerëzit kanë tendencë të ndjekin të tjerët me pikëpamje të ngjashme, përdoruesit që panë gjuhë urrejtjeje anti-aziatike të postuar nga dikush që e ndiqnin, kishin pesë herë më shumë të ngjarë të hidhnin më shumë postime me përmbajtje urrejtëse.

Në të kundërt, studiuesit zbuluan se postimet kundër-urrejtjes dekurajuan të tjerët që të hidhnin mesazhë të ngjashme. Kjo sugjeron që platformat e mediave sociale duhet të marrin masa për të zvogëluar ekspozimin e përdoruesve ndaj përmbajtjes së urrejtjes, thotë Kumar. “Kjo nuk ka të bëjë vetëm me gjuhën e urrejtjes në internet,” thotë ai. “Eshtë gjithashtu se si njerëzit ndikohen në botën reale.”

Mashtrimet

Pandemia e koronavirusit gjithashtu ka çuar në një shtim të mashtrimeve. Në prill, rregullatori i komunikimit në Mbretërinë e Bashkuar Ofcom paralajmëroi për thirrje telefonike dhe tekste nga mashtrues që hiqeshin si qeveri, agjensi shëndetësore publike dhe madje edhe vetë Ofcom.

Mesazhet me tekst shpesh imitojnë formulimet zyrtare, të tilla si kërkimi i parave përmes gjobave të rreme për gjoja shkelje të rregullave të bllokimit. Telefonuesit janë paraqitur si punonjës shëndetësie ose gjurmues të kontaktit, duke ofruar teste dhe trajtime.

Deri në 29 maj, gati 4.7 milion stërlina ishin humbur prej këtyre lloj mashtrimeve në të gjithë vendin, dhe më shumë se 2000 njerëz ishin mashtruar, sipas ActionFraud, qendra e raportimit në Mbretërinë e Bashkuar për mashtrime dhe krime në internet.

Ajo gjithashtu kishte marrë më shumë se 11,200 raportime mbi e-maile mashtruese të lidhura me koronavirusin, të cilat kërkojnë të vjedhin informacionin personal të një përdoruesi.

Qendra Kombëtare e Sigurisë Kibernetike në Mbretërinë e Bashkuar ka vërejtur një rritje në faqet e internetit, të mashtrimeve që shesin teste të rreme, maska për fytyrën dhe vaksina.

Ajo nisi një shërbim raportimi për postë elektronike të dyshimtë në 21 prill, duke marrë më shumë se 600,000 ankesa në pak më shumë se pesë javë.

Kriminelët në internet po përfitojnë nga frika e njerëzve për shëndetin, thotë Jake Moore në firmën e sigurisë në internet ESET. “Të kapur prej këtij paniku, [njerëzit] po japin shumë informacione për të cilin ata ndoshta do të mendoheshin dy herë, në një tjetër situatë,” thotë ai.

Moore thotë se mashtrimet në lidhje me koronavirusin kanë ndjekur tendencat në lajme. Një shqetësim aktual ka të bëjë me ata rreth aplikacionit të gjurmimit të kontakteve në Mbretërinë e Bashkuar, ku njerëzit marrin tekste ose emaile false nga adresa vetëm pak të ndryshme nga ato zyrtare. /NewScientist/ KultPlus.com

Marshimet për antiracizëm përhapen në Zvicër

Protestat me parullat “Black Lives Matters” u mbajtën në disa qytete zvicerane të shtunën.

Në Bernë, një takim i paautorizuar tërhoqi më shumë se 3,000 njerëz, shumica prej tyre mbanin maska ​​dhe veshje të zeza. Në qendër të Cyrihut demonstruesit gjithashtu dhuruan rroba të zeza dhe bartnin pankarta, ku shkruhej “heshtja e të bardhëve është dhunë”. Policia fillimisht u përpoq t’i largojë ata nga marshimi për shkak të kufizimeve të shëndetit publik në vend për të luftuar pandeminë e koronavirusit. Marshimi më në fund u lejua, me kusht që të qëndronte i qetë, gjë që edhe ndodhi, sipas një reporteri nga Keystone-SDA, në vendngjarje.

Marshime të mëdha u zhvilluan në Lucern dhe Llozanë. Zvicra ndalon tubimet publike në maksimum 300 persona për shkak të pandemisë koronavirus. Kjo është fundjava e dytë me radhë që rrugët zvicerane mbushen me njerëz të indinjuar nga vdekja e afro-amerikanit George Floyd në duart e policisë në Shtetet e Bashkuara më 26 maj, përcjell albinfo.ch.

Several thousand demonstrators take part in an anti-racism demonstration, against police violence and in memory of George Floyd, during a Black Lives Matter (BLM) protest, in Geneva, Switzerland, Tuesday, June 9, 2020. (KEYSTONE/Salvatore Di Nolfi)

Gazeta amerikane: Një reportazh për krimet serbe në Gjakovë nga CBS (VIDEO)

60 Mintues është revista e lajmeve më e shikuara në Amerikë, që transmetohet në televizionin CBS. Gazetari i mirënjohur amerikan Scott Pelley, kishte realizuar një reportazh për krimet serbe në Gjakovë, shkruan FMimages.net

Kur NATO filloi bombardimet mbi Jugosllavinë, askush nuk e dinte se çfarë po ndodhte brenda Kosovës. Kishte rrëfime për masakra, por vendi ishte izoluar dhe mbretëronte terri informativ. Tani ka një provë gjithnjë në rritje se terrori ishte më i keq se që mendohej. Gjykata Ndërkombëtare për Krimet e Luftës po përpiqet të ngritë një akuzë kundër Presidentit serb Slobodan Millosheviç. Kjo tingëllon si një rast për FBI-në dhe pikërisht këtë e bëri gjykata. Kosova tani është hetimi më i madh i vrasjeve në histori të FBI-së. – kështu e fillon reportazhin  në 60 Minutes, gazetari Scott Pelley.

Dhe kjo është skena e krimit, vendi ku FBI ka fousuar hetimin e saj. Qyteti i Gjakovës, apo ajo çfarë ka mbetur prej tij, ka qenë një komunitet më 70,000 mijë banor.

Pothuajse të gjithë shqiptarët përjetuan një fushatë tre mujore terrori të vrasjeve nga policia dhe ushtria serbe.

Sot refugjatët që kanë ikur po kthehen në shtëpi, por ky është një qytet që ata nuk e njohin më. Ky është një vend ku të gjithë kanë humbur dikë.

Në natën e parë të bombardimeve të NATO-s, serbët filluan spastrimin e Gjakovës. Këtu policia serbe dogji qendrën e vjetër të qytetit, duke djegur dyqanet dhe shtëpitë e shqiptarëve kosovarë. Shqiptarët që ishin fshehur në bodrumet e tyre u nxorën zvarrë në rrugë dhe u ekzekutuan. Të tjerë u dogjën të gjallë.

Sot qyteti i Gjakovës është shndërruar në një varr masiv. Çdo ditë, gjatë gjithë ditës, familjet vijnë për të gjetur të vdekurit. Në varrezat, ata tërheqin trupa të panjohur nga toka, një nga një, duke kërkuar për një motër, një nënë, një baba, një mik. Nasmi Hoxha po kërkon vëllain e tij më të vogël.

Për më shumë shikojeni reportazhin e plotë të sjellur nga FM Images Albania. / KultPlus.com

https://www.youtube.com/watch?time_continue=137&v=8BNw1d3hneQ&feature=emb_title

Sulltan Mehmeti II për Gjergj Kastriotin: Kurrë s’ka për të dalë më mbi tokë një luan i tillë

Të gjithë e dijmë historinë e heroit tonë kombëtar, ngjarjet e këtij heroi që lanë gjurmë të mëdha në historinë shqiptare dhe jo vetëm, shkruan KultPlus.

Gjergj Kastrioti Skënderbeu shumë shpejt u shndërrua në makthin më të tmerrshëm të Perandorisë Osmane.

Më poshtë, KultPlus ju sjell një thënie që Sulltan Mehmeti II e kishte thënë për Gjergj Kastriotin Skënderbeun, në vitin 1467.

Kurrë s’ka për të dalë më mbi tokë një luan i tillë’ / KultPlus.com