Duke mos ditur ose duke mos dashur të flasim për vlerat e lirisë, tash e njëzet vite flasim e zihemi si gjelat për vlerat e luftës. Dhe kemi “harruar” se lufta bëhet për të fituar lirinë, që është thelbi i ekzistencës njerëzore dhe vlerë sublime për të cilën luftohet.
Duke e orientuar debatin drejt vlerave të luftës, kemi “harruar” të flasim për vlerat e jashtëzakonshme dhe frytdhënëse të lirisë, vlera këto që të japin krah për t’u zhvilluar dhe emancipuar si kombet e përparuara. Duke orientuar debatin kah vlerat e luftës, ne nuk kemi ndikuar dhe ndihmuar për ta kuptuar të kaluarën, por e kemi ndihmuar hegjemoninë e politike dhe diskursin e mjerë politik, që te lufta ka gjetë lopën patriotike për ta mjelë dhe për të udhëheqë në emër të saj.
Për fatin e keq të qytetarëve të Kosovës, kjo lopë patriotike ende nuk është shterp, sepse, në momentin që do të mbetet shterp, atëherë do të fillojë një epokë e re, ku politika do të përkthehet me terma zhvillimorë dhe atmosfera publike do të dominohet nga vlerat e lirisë, që janë përparimi, dija, paqja dhe mirëqenia.
Përsa kohë nuk flasim për vlerat e lirisë, do të jemi peng të luftës dhe narracionit rreth saj. Vetëm atëherë kur t’i kuptojmë vlerat e lirisë, vlerat e luftës do t’i kemi të qarta dhe nuk do të zihemi përditë si gjelat. /KultPlus.com
Anita Haradinaj dhe Linda Rama kanë marë pjesë në Samitin e Grave në Londër, shkruan KultPlus.
Në këtë Samit kanë marë pjesë shumë gra nga vende të ndryshme të botës të cilat kanë treguar për sfidat e tyre, kurse në këtë Samit janë prezantuar edhe gratë e dy kryeministrave shqiptarë, Anita Haradinaj dhe Linda Rama.
Në një video nga kjo ngjarje shihet duke u prezantuar Anita Haradinaj e cila ka folë për punën e saj si gazetare, por duke treguar edhe atë se ajo është gruaja e kryeministrit të Kosovës./KultPlus.com
KultPlus ju sjellë këngën e njohur të Muharrem Qenës. Kënga “Oj hanë”, është një ndër këngët më të njohura të artistit shqiptar që ka lënë një bagazh të madh artistik. Më poshtë keni tekstin dhe videon e këngës.
Oj hane duku n’kët natë M’shoqno në vetmi se të gjithë më kan lan O zemra me rënkon për dashuni që ma s’kam M’shoqno në vetmi se të gjithë më kan lan O zemra me rënkon për dashuni që ma s’kam
Duku oj hanë edhe shkëlqe, vetmitare si une je Unë rri me kangë e ti me dritë O ndjenjat tona i kan grabitë Unë rri me kangë e ti me dritë O ndjenjat tona i kan grabitë
Oj hane,oj kangë,oj nat,i vetëm un jam
Por nata mbështjellë vetëm gjithësinë Askund nuk shkëndin ndoj yll me m’shoqnu M`kan lan e m`kan braktis që m’kan dashunu Askund nuk shkëndin ndoj yll mem shoqnu M`kan lan e m`kan braktis që m`kan dashunu
Hana mshifet o lart mbi re Vetëm kanga mu më njeh
I vetmum me brenga t’mdha Shkoj n’harrese sot si cdo gja
Oj hanë,oj kangë,oj natë,oj nanë I vetem unë jam./KultPlus.com
“Kno o zog i malit”, është një ndër këngët më të popullarizauar të muzikës popullore e cila ishte kënduar nga Qamili i Vogël, por që është sjellë në verzione të ndryshme edhe nga këngëtarë të tjerë, shkruan KultPlus.
Po tekstin e kësaj
kënge e ka shkruar shkrimtari i njohur Rexhep Hoxha, i cili njihet për romanet
për fëmijë “Lugjet e verdha” e “Verorja”.
KultPlus ju sjellë dhe videon e kësaj kënge. Në këtë video dëgjohen ta kenë kënduar këtë këngë: Qamili i Vogël, Mazllom Mejzini e Ismet Peja./KultPlus.com
Disa fjalë rreth librit, Flirt, Lulzim Tafa, Poezi, botimet AAB,
Prishtinë, 2019, Fq.123
Pikënisja e shkrimit tim kritik e vlerësues për librin më të ri të
Lulzim Tafës shenjohet pikërisht nga vargu i tij virtuoz: “Poezia është si
Toka/Veç pak më e madhe”. Nga këtu çdo gjë që ndërlidhet me aktin krijues, me
frymëzimin dhe përbërësit e tij, me idetë dhe temat, ndër të tjera, e krijon
parabotën dhe botën e poetit, sikur ta portretizonte, madje diku të gdhendur në
kujtesën e lumtur dhe krenare të poetëve, mendimin brilant të Harold Bloomit,
kur thoshte se: “poezia është një thirrje profetike që meriton pa diskutim
kurorën e letërsisë imagjinare”. Poezia e Lulzim Tafës i ka shenjat e veta, të
cilat e prodhojnë faktin estetik, për ta gjetur udhën dhe krijimin e dashurisë,
pse jo identitetin e saj, pikërisht me gjuhën, stilin, figurat e renditura në
një hapësirë të krijimit dhe të meditimit lirik, aty ku fuqizohen dhe e marrin
primatin e vet semantik e simbolik një varg e vistër figurash të mendimit dhe
të fjalorit poetik, mirëpo ku triumfon bindshëm prania dhe domethënia e elipsës
poetike përmes risemantizimit të kodit erotik. Poeti edhe kur pohon edhe kur
mohon e vë në funksion leksikun apo idiomën gjuhësore për t’i ikur kodifikimit,
për ta fuqizuar mendimin dhe për ta saktësuar harmoninë e ndjenjës, të çastit,
të situatës, në raport me aktin krijues. Është pikërisht gjuha poetike vetë
formula e vizionit shkrimor lirik, ku poeti e sjellë konceptin e tij në
procesin e të menduarit, pse poezia së pari është ideal i shpirtit, ndërsa
fjalori, fryma, porosia e saj i prodhon të amblat dhe të idhtat e jetës, aty ku
ritmi i kënaqësisë, ritmi i zemërimit, ritmi i situatës, etj., e kanë një
emërues të përbashkët në realitetin e përjetuar të subjektit lirik se çdo gjë
lind e jeton kur betohesh për “kry t’vargut”, siç thotë poeti në poezinë e parë
të librit “Akull dhe dashni”.
Poezia e Lulzim Tafës është një monolog i shkathtë që e ka rrjedhën dhe intensitetin e vet, i funksionalizuar me ngarkesë të veçantë ideoemocionale, madje monolog që, gjithashtu, e ka formën, bukurinë dhe qëllimin e vet, i cili e kërkon dialogun e
tjetrit, për ta saktësuar dramatizimin e situatave të shoshitura përbrenda
këtij realiteti ekzistues, aty ku përmes pyetje të shpeshta sugjestive kërkohet
identiteti i qenies, herë në minimumin e mundshëm, herë në maksimumin e
pamundshëm.
Në pesë ciklet e librit, siç janë: Dashuri, Flirt, Lufta, Bisedë me
miq dhe Dhimbje, Lulzim Tafa i shfaq, i formëson dhe i ofron kërkimet e tij
krijuese, në favor të trajtimit dhe ndriçimit të mozaikut të temave që
ndërlidhen me shoqërinë, aktualitetin , luftën, religjionin, humanizmin,
dashurinë, etj. Dhe, pa dyshim, poezia e këtij poeti bëhet valë shpirtërore, në
të cilën kryesisht dominon ideja, e shtresuar dhe e simbolizuar me mall, zjarr
e dashuri.
Këta tre përbërës (malli, zjarri, dashuria) e ndërtojnë një gjuhë
specifike të ligjërimit poetik (variant letrar i gegënishtes me idiomat
gjuhësore të të folmeve të Kosovës), për të shtresuar raportin e poezisë me
gjuhën, ligjërimin dhe lexuesin. Për më tepër, besimi i poetit për një dashni
fikse, i mënjanon konvencat dhe klishetë e të perceptuarit ndryshe për poezinë
erotike, ku gjithmonë bukuria e vashës bëhej kryefigurë e simbol, si
pavdekshmëri e shpirtit dhe jo ana tjetër që e ka misteriozitetin e vet, të
ndrydhur me lirinë e mëkatit për të dashuruar vetëm përfytyrimin dhe
shpërfytyrimin e aktit të veprimit.
Magjia e dashurisë, shpërthen, si në këto vargje të poetit: “me
shpirt/me trup/ me m’mlue” (“Ty”) apo “me m’përpi/me një frymëmarrje”(“Eh”) apo
“Më ke ndez / Si zjarr/dhe po ngrohesh me mua” (“Piromane”) apo “Më vështron të
tërin nga maja/Derisa unë pres/ujin me vlue”/(“Nga maja”). Këto vargje
shqiptohen e zbërthehen brenda një konteksti të ri semantik, edhe kur trazimi
apo mërzia, në njërën anë, e përmbysin imazhin, apo kur përjetimi e adhurimi,
në anën tjetër, doemos, bëhen kaq të dallueshme, kaq shpirtërore deri tek
receptimi i poezisë me efektin estetik të saj. Prandaj, ky është një shembull i
veçantë i ilustrimit të dashurisë, ku ndjeshmëria njerëzore sistemohet
përbrenda bazamentin të ndjeshmërisë shkrimore, përmes thjeshtësisë poetike me
vargje të shkurta dhe me komunikim të gjatë.
A mund të jetë ky një ditar i dashnisë ku poeti e ka thurur zjarrmin e tij, për ta shpalosur një botë që ikën me plot peripeci e kujtime nga vetvetja dhe që rikthehet në gjenezën e krijimit, bëhet art e dëshmi poetike, sepse fundja për t’ia thyer pasëordin ëndrrës (varg i poetit), udhëtimi i jetës nuk e njeh vdekjen, por e njeh vetëm
pavdekshmërinë. Sigurisht se kodi për të hyrë dhe zbërthyer botën e poetit
është vetë çelësi i interpretimit për poezinë me tematikë të dashurisë,
veçanërisht në poezitë “Të dua më shumë se Paulinën” dhe “ Grue”, kështu që
vargjet e poezisë së fundit: “Zoti është dashtë/ Me të lënë të bukur/ Kështu
siç je”/, e përcaktojnë qartë dimensionin semantik e estetik , ku bukuria bëhet
edhe fenomen i artikuluar me kontocione metafizike.
Cikli i dytë me titullin “Flirt”, i përfaqësuar me poezitë
“Ashensori”, “Në Sex Shoop”, “Kur ti më thërret”, “Kushti”, poezia për Çarl
Bukovskin, etj., zhvesh gjuhën nga sfera e realitetit, e dekompozon përtej
arsyes njerëzore, vetëm e vetëm për ta përmbysur mitin e trilluar, shkëputur
nga konteksti i jetës, kur është herë ankth shpirtëror e herë dëshirë erotike,
madje deri tek zhveshja figurative nga absurdi dhe ironia. Mbase mund të jetë
një formulë ekstreme e rebelimit, në pikëtakim me të dashuruarit ndryshe, ku ka
edhe zemërim, revoltë, mllef, duf, klithmë, sarkazëm, indiferencë, por edhe
lavdi e madhështi.
Në ciklin e tretë me titullin “Lufta”, shquhet poezia “Letër Bujar
Tafës” , pastaj poezia për fëmijët e pagjetur në luftën e ndodhur në Kosovë,
“Svetllana dhe lufta”, “Parisi”, “Ata më thanë ik e unë ika”, etj. Në këtë
cikël të poezive ndërtohen imazhe e peizazhe në raporte kundërvënëse e
krahasuese, ku dominon ironia, antiteza, paradoksi, si dhe loja e kundërloja me
ngjarje dhe figura të ndryshme që i përkasin së kaluarës, por edhe
aktualitetit.
Mbi të gjitha poezia “Letër Bujar Tafës”, është njëra ndër poezitë
më të mira të këtij libri, por edhe ndër poezitë më ecenciale në krijimtarinë
poetike të Lulzim Tafës. Paradoksalisht, poeti imazhin e luftës e vë brenda
ligjërimit ironik dhe situatës tragjike, kësaj radhe, për ta përcaktuar
veprimin në një ambient, në të cilin trishtimi, ëndrra, lutja, vaji, frika,
guximi, mëkati, krimi, vrasja, vdekja, etj., secili e secila prej tyre e kanë
gjëmën e vajin e vet në një ëndërr të papërfunduar.
Në ciklin e katërt me titullin “Bisedë me miq”, shquhet poezia për poetin e ndjerë, Basri Çapriqi. Është një rimarrje e ideve të Çapriqit në një poezi të tij për heronjtë dhe kurvat, dhe e funksionalizuar në një kontekst tjetër imagjinar, si mbindërtim poetik, për ta aktualizuar ironinë lirike deri në maksimum. Edhe në poezitë e tjera të karakterit përkushtues, siç janë: ”Vetëm ora jote ecë” (kushtuar Jeton
Kelmendit), “Nëse do të nisesh letër për Natashën” (kushtuar Ion Deaconeskut),
“Këto leja një romi” (kushtuar poetit të ndjerë, Kujtim Paçaku), si dhe në
poezitë në formë dialogu me diellin, qiellin, detin, drunjtë, gurët, Lulzim
Tafa reflektimin e tij personal poetik e fuqizon mjeshtërisht në kontekste të
reja ligjërimore dhe figurative.
Gjithsesi, edhe cikli i pestë dhe i fundit me titullin “Dhimbje”,
dallohet me poezi të realizuara në nivelin poetik dhe estetik. Poezia me
titullin “Paralajmërim për ata që do t’ iu vdes Nana”, artikulon ndjenjat,
mendimet dhe rrethanat e poetit për ta konceptuar mungesën dhe dhimbjen si
paralajmërim për të tjerët gjatë shpjegimit të vdekjes së Nanës, sikur vdes
bota, madje paralajmërimi e fuqizon tekstin për ta përcaktuar simbolikën e
kontekstit, pikërisht me pritjen e dhimbjes, sepse: “Pa Nanë/ Dita ish pa
Diell/Nata ish pa Hanë”/. Poeti e dokumenton saktë imazhin e mungesës së Nanës
përbrenda një sfondi të përjetuar me shpirt, aty ku gdhendet përjetësisht
portreti i saj i shenjtë.
Po kështu, kuptimi dhe domethënia e dhimbjes paraqitet në variante
të ndryshme të përmallimit e të melankolisë, por edhe të vuajtjes njerëzore
(poezia “Edhe ata që nuk i njohim vuajnë”), por edhe në relacione të tjera që e
fuqizojnë porosinë për jetën, në besimin për Zotin dhe për fjalën e mençur që
shndërrohet në poezi të bukur.
Poezia e Lulzim Tafës me preokupimin e tij ideoemocional e imagjinar, në pikëpamje të tematikës, stilit, gjuhës, figuracionit, etj., shquhet për vlera poetike dhe estetike dhe, pa dyshim, sjell një ndjeshmëri të veçantë lirike në poezinë e sotme shqipe./KultPlus.com
Ka
mjaftuar një deklaratë e historianit të njohur Jusuf Buxhovi për Ushtrinë
Çlirimtare të Kosovës, që të ngjallen reagime të shumta.
“UÇK-ja nuk ka qenë e pastër. Ka qenë e drejtë, por ka pasur
shumë gjëra të këqija. Janë vrarë mbi 100 zyrtarë të LDK-së”, ishte kjo
deklarata e Buxhovit, e thënë mbrëmë në “Rubikon”, që shkaktoi reagime të
shumta në opinion.
Me
kritika ndaj Buxhovit, është shprehur fillimisht zëvendësministri i Zhvillimit
Ekonomik dhe anëtari i PDK-së, Gani Koci, i cili ka thënë se lufta e UÇK-së
është dashur të spastrojë “mbeturina të sojit të buxhovëve”.
Edhe ish-kryetari i Kuvendit të Kosovës, Jakup Krasniqi, ka
reaguar ndaj Buxhovit, duke thënë se lufta e Çlirimtare e Kosovës ishte e
pastër si loti dhe se ajo luftë e fitoi mbështetjen ndërkombëtare.
“Është
më shumë se e turpshme kur akuzat e ndonjë “intelektuali” shqipfolës sot puqen
në plotëni me gënjeshtrat serbe. Populli ynë thotë: “Turpi nuk hahet me bukë””,
ka deklaruar mes tjerash ai.
Ndërsa, kryeministri Ramush Haradinaj, ka kërkuar më shumë
shpjegime nga një ndër themeluesit e LDK-së, rreth deklaratës së tij.
“Nuk e njoh shumë Buxhovin, por e njoh si njërin nga themeluesit
e LDK-së. Konteksti ose vrasja nëse ka ndodhë duhet me shpjegua se çka
nënkupton. Ka krime të pasluftës, ai është mirë me i shpjegua se si ka ndodhë.
Por, edhe nëse flet për luftë është mirë me shpjegus se si kanë ndodhë”, ka
deklaruar Haradinaj.
E për të gjitha këto reagime, ka komentuar vet historian Jusuf
Buxhovi në një prononcim për gazetën “Bota sot”. Ai ka deklaruar se mbetet në
qëndrimet e tij publike, të bëra mbrëmë në KTV.
Ndërsa, për kritikuesit, ai ka thënë se nuk do të merret me të
tillët dhe thashethemet e tyre që i duhen kuzhinës orvelliane.
“Unë
nuk do të merrem me të tillët dhe thashethemet e tyre që i duhen kuzhinës
orvelliane. Kam folur publikisht dhe mbetëm te ato qëndrime”, ka thënë Buxhovi.
Ai ka kërkuar edhe nga mediat, që kenë kujdes me bartjen e
informatave dhe të mos bien pre e fenomenit të inskenimit të atmosferës
linçuese, siç ndodhi sot, sipas tij, edhe nga zëvendësministri Koci, që
përmendi likuidimin.
Pak
me parë e pash një storie në media për një të punësuar në Komunën e Kamenicës,
si Drejtor i Financave, me shkollë të mesme të mjekësisë, dhe i papërgaditur
profesionalisht, por mjafton që përsoni në fjalë të jetë nga komuniteti pakicë,
n’këtë rast – romë!
Si
pjestar i këtij komuniteti, ndihem i ofenduar!
E
di, tingëllon për qudi kjo, por duke e ditur që;
Kosova
ka mjaftë të rinj të diplomuar nga gjitha komunitetet, pse të zgjidhët një
përson i cili aspak nuk përmbush kriteret për një drejtori të tillë?
Nëse
nesër do të ndodh një keqmenaxhim, e që jam i sigurt që mund të ndodh, si do të
rezulton kjo në imazhin e komunitetit?
Kjo
përzgjedhje, a ka ndonjë prapavi tjeter, a po…?
I
nderuar z.Kryetar Kastrati, ne shumë mirë e dimë që, Kushtetuta e Republikës së
Kosovës, priviligjon komunitete në punësimë, por këto punësimë kërkojnë edhe
përgaditje profesionale.
Nëse
Kushteta dhe Ligjet në fuqi bëjnë lehtësime, në nuk duhet t’i keqpërdorim.
Sepse,
kjo është ofendim për intelegjencën te të rinjëvë të komunitet që kanë
diplomuar BA dhe MA ne vendin tonë dhe jashtë tij, e poashtu janë shembull në
Universitete ku ata dallohën me bursa shtetërore. Këta përsona janë meritor për
kësi vende punë, e jo dikush që nuk është i përgaditur.
Më
këtë, nëse mendoni që këni bërë një punë të mirë, atëherë po gaboni.
Sepse,
ju më një përson të tillë, po e gjeneralizoni kapacitetin e gjithë komunitetit.
Besoni, institucionët tona kanë pasur, kanë dhe do të kenë intelektual romë e
ambasador, që dinë ta udhëheqin vendin me dinitet dhe plot meritë.
-Ne
nuk jemi ‘’gjynahu’’ i këtij vendi.
-Në,
nuk kërkojmë nga askush mëshirë.
-Ne,
nuk dëshirojmë të ndihemi inferior ndaj askujt.
-Ne,
poashtu nuk dëshirojmë të ndihëmi as superior ndaj askujt.
Ne,
dëshirojmë trajtim të barabartë më shumicën, ndoshta avancime kvantitative, por
kualitative.
Ne,
mund të bëhemi Drejtora të Drejtorive vetëm se dimë ta bëjmë, e jo që duhët të
jemi aty.
Ne,
nuk jemi as numër, e as statistikë e këtij vendi, ne kemi vlera.
Tash,
edhe njëherë e kuptoj më mirë pse romët në disa institucione e mshefin
identitetin e tyre, sepse, atyre i përgjysmohët vlera apo kapaciteti, sepse një
ROMË në syrin e një joromi gjithmonë është mësuar të shihët si njeri pa vlerë,
ndërsa kur tregohet e kundërta, atëhërë mbizotëron ego dhe xhelozia;
Pse
MAXHUPI është i mirë në këtë fushë?
Prandaj,
nëse Ju apo dikush tjetër dëshiron të tregon divergjencë në vende pune, atëhere
le të zgjidhen t’duhurit, e jo ata që sapo kanë dalur nga bankat e shkollës
fillore apo të mesme, ndërsa këta me BA dhe MA t’i masin rrugët!
Çmimi letrar “Kadare” është një prej çmimeve më të mëdha letrare që ndahet çdo vit për një autor shqiptar. Ky është viti i pestë i krijimit të “Çmimit Kadare”. Në pesë vite më se 120 autorë kanë qenë pjesë e këtij konkursi, ndërsa janë botuar edhe vepra të rëndësishme të letërsisë bashkëkohore shqipe, vepra që kanë qenë fituese të këtij çmimi. Së fundi ka dalë që ky çmim të mos ketë përmbushur obligimet ndaj fituesve, përkatësisht ndaj Musa Ramadanit, për të cilën ka reaguar edhe vet Ismail Kadare. Në një intervistë ekskluzive për KultPlus, Ismail Kadare ka thënë se nëse nuk kryhen obligimet nga organizatorët, atëherë, mungon kryekëput serioziteti.
Ardianë Pajaziti
KultPlus: Së fundi është bërë publike që çmimi Kadare që ekziston tash e sa vite në Tiranë, nuk paska përmbushur obligimet ndaj shkrimtarit Musa Ramadani, i cili ishte fitues para dy viteve, e që sipas kritereve të çmimit do të duhej ti dorëzoheshin 10 mijë euro, si e pritët këtë lajm për këtë mospërmbushje, duke pas parasysh se ky çmim bartë emrin tuaj?
Ismail Kadare: Pavarësisht nga emri që mban ky çmim, mendoj se lajme të tilla nuk janë të gëzueshme për askënd.
KultPlus: Organizatorët e këtij çmimi, fillimisht kanë kërkuar aprovimin e juaj që ky çmim të bartë emrin tuaj?
Ismail Kadare: Kjo është e vërtetë përgjithësisht në raste të tilla. Me sa më kujtohet, kërkesa më është bërë, por pa u kushtëzuar nga asgjë. Mund t’ju them se nuk jam përzier asnjëherë në asnjë procedurë të tij, duke filluar nga zgjedhja e kandidaturës e gjer te çështjet financiare.
KultPlus: Po tashti, pasi po qarkullojnë këto lajme se ky çmim me emrin Kadare nuk po përmbushë obligimet, keni menduar që të kërkoni që të distancoheni nga ky emërtim?
Ismail Kadare: Të them të drejtën nuk arrij ta kuptoj këtë pyetje. Çfarë obligimi tjetër paska një çmim përveçse vlerësimit të veprës së autorit? Obligimi i jurisë dhe i entit që e jep çmimin, është që fituesi të shpërblehet me shumën e shpallur. Në qoftë se kjo nuk kryhet, mund të thuhet se mungon kryekëput serioziteti.
KultPlus: Tashmë mediet lajmëruan se obligimet nuk janë përmbushur ndaj Musa Ramadanit, keni ndonjë informatë se të njëjtën përvojë mund ta kenë pasur edhe fituesit e tjerë?
Ismail Kadare: Më vjen keq që ka ndodhur një gjë e tillë. Nuk kam informata që kjo ka ndodhur edhe me të tjerët. Gjithsesi kjo është tepër delikate dhe nuk duhet abuzuar kurrsesi, duke i detyruar autorët të kërkojnë atë se iu përket.
KultPlus: Pas këtij lajmi pat edhe reagime nga shkrimtarët e Kosovës, duke përfshirë edhe Jusuf Buxhovin, i cili ka thënë se ky është një nënçmim që Shqipëria, me emrin e Kadaresë, ia bën autorëve të Kosovës. Si ju duket ky gjykim?
Ismail Kadare: Lidhur me këtë rast të pakëndshëm që ka ndodhur me Musa Ramadanin, ai duhej të na brengoste të gjithëve. Dua të theksoj këtu se kjo nuk ka asnjë lidhje me ndonjë nënçmim të letrarëve të Kosovës. Ne e dimë fare mirë, dhe ju e dini po aq mirë sa ne, se botimi i shkrimtarëve të Kosovës në Shqipëri është pritur me shumë vëmendje dhe vlerësim. Unë vetë dhe kolegët e mi në Shqipëri kanë pasur dhe kanë lidhje miqësore me shumë autorë të Kosovës. Respekti dhe mirëkuptimi midis nesh ka qenë i ndërsjellët.
KultPlus: Nuk është hera e parë që shkrimtarët e Kosovës e kanë këtë përshtypje, që shkrimtarët dhe letërsia e Kosovës nuk vlerësohet mjaftueshëm në Shqipëri, si e mendoni këtë?
Ismail Kadare: Kjo është diçka që iu përket gjithë autorëve. Dhënia e çmimeve midis shkrimtarëve i shërben miqësisë dhe klimës letrare. Për mua ka qenë një kënaqësi marrja e çmimeve që mbajnë emrat e autorëve të Kosovës. Dua të përsëris edhe një herë se nuk kam ndërhyrë në asnjë rast për të ndikuar te juria. Për të dhënë një shembull, po ju them se zotin Musa Ramadani pata rastin ta njoh dhe të pija një kafe me të për herë të parë, pas shpalljes së çmimit./KultPlus.com
Aktori i njohur kosovar Fatmir Spahiu e ka shprehë një ndjesi të vecantë sa i përket mërgimtarëve të Kosovës, shkruan KultPlus.
Ai, ardhjen e tyre në vendlindje e vlerëson si pjesën më të
bukur të vitit. KultPlus ju sjellë më poshtë postimin e tij në facebook.
“Koha e gurbetqarve eshte pjesa me e bukur e vitit. Veq me ta
Kosova eshte plot dhe e vertet.
Knaquni loqka!”, ka shkruar Spahiu.
Ndërkohë, tashmë në Kosovë është duke u parë prezenca e shumë qytetarëve nga shtete të ndryshme të Evropës e më gjerë, të cilët janë rikthyer në vendlindjen e tyre për të kaluar pushimet e verës./KultPlus.com
Luljeta Pula Beqiri gruaja protagoniste e viteve të 90-ta, tregon për aktivitetin e saj dhe sfidat nëpër të cilat ka kaluar. Ambienti kosovar sipas saj nuk është fare i lehtë për gratë por ato duhet të gjejnë energji dhe vullnet që të japin kontributin e tyre në shoqëri
Ishte 16 vjeçe kur e filloi aktivitetin e saj politik. Ishin demonstratat e vitit 1968. Në atë vit Luljeta Pula Beqiri, e cila gati dy dekada më vonë do të bëhej njëra prej protagonisteve më të rëndësishme të jetës politike dhe shoqërore, në ato demonstrata po kërkonte për vendin e saj vetëvendosje dhe republikë. Kjo nuk ishte e zakonshme për një vajzë të asaj moshe. Ajo thotë se prindërit e saj, baba profesor universiteti dhe nëna mësimdhënëse e kishin mësuar atë dhe fëmijët e tjerë me edukatë kombëtare.
“E veçanta e gjithë kësaj, që natyrisht dua ta theksoj dhe që nuk ishte e zakonshme, ishte se unë isha rritur në një familje me mirëqenie të lartë, dhe kisha shumçka të humbisja me angazhimin tim.”
Angazhimi politik i kishte kushtuar me përjashtim nga gjimnazi po në të njëjtin vit kur u mbajtën demonstratat e vitit 1968, pavarësisht se ishte nxënëse e shkëlqyer. Ajo në rrëfimin e gjatë për jetën e saj, thotë se kjo nuk e kishte ndalur që të vazhdonte rrugën në kërkim të të drejtave për shqiptarët.
Kishte marrë pjesë në demonstratat e vitit 1981, duke rrezikuar në këtë rast punën e saj si profesoreshë universiteti. Gjatë viteve të 90-ta, aktiviteti i saj politik dhe shoqëror u intensifikua vite të cilat Pula Beqiri na i rrëfen me nostalgji dhe dhimbje. Për shkak të atmosferës politike, kur u suprimua autonomia dhe terreni dukej se më shumë ishte bërë për burrat, ajo u gjend para sfidave të mëdha. Na tregon për përballjen e saj me shumë aktorë të rëndësishëm të jetës politike të asaj kohe. Thotë se për gratë nuk ishte fare e lehtë. Aktiviteti i gruas nuk çmohej shumë në ato kohë mirëpo ato vazhdonin të punonin dhe të jipnin kontributin e tyre.
Pas luftës kur situata ndryshoi dhe kushtet u bënë më të mira për gratë, Pula Beqiri, thotë se vetë gratë duhet të luftojnë për të drejtat e tyre dhe të emancipohen.
Pasi prania e grave në jetën politike u bë çështje kuotash ajo e kishte kundërshtuar këtë. I kishte kundërshtuar ndërkombëtarët që e imponuan një gjë të tillë por zëri i saj dhe kontributi i saj nuk u çmuan pas luftës. Për këtë pas përfundimit të luftës ajo aktivitetin e saj e reduktoi vetëm në dhënie mësim në universitet.
Gruaja e zëshme e viteve të nëntëdhjeta na rrëfen shumë ngjarje dhe peripeci nëpër të cilat ka kaluar ajo vetë, po në të cilat kanë kaluar dhe kalojnë ende shumca e grave shqiptare.
Kur jeta politike ta determinon jetën private
Me 1989 iu mor autonomia Kosovës. Pula Beqiri nga pozita ku ishte, profesoreshë e Fakultetit të Xehtarisë dhe Metalurgjisë në Mitrovicë, u deklarua kundër ndryshimit të pozitës kushtetuese të Kosovës. Ishte kohë kur në Kosovë po zhvilloheshin demonstrata të mëdha. Në të gjitha ushtrohej dhunë ndaj demonstruesve. Në shumicën prej tyre Pula Beqiri kishte marrë pjesë.
Njëra ishte më e vështira. Luljeta Pula ishte shtatzënë, në muajin e shtatë. Gjatë protestës ku u hodh gaz lotsjellës të cilit regjimi sipas saj i kishte hedhur helme, humbi fëmijën e saj.
Në këtë kohë në Kosovë u formua Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK) që për një dekadë u njoh si rezistenca paqësore. Në themelimin e saj Pula Beqiri nuk arriti të ishte prezente pasi kishte probleme shëndetësore pas humbjes së fëmijës. U bë anëtare e kësaj Lëvizjeje, siç njihej atëherë, një muaj pas themelimit. Partia po konsolidohej, brenda saj u themelua Shoqata e Gruas së LDK-së. Pula Beqiri ishte kryetarja e parë e kësaj shoqate.
“Në atë kohë kishte një mobilizim të paparë të grave të të gjitha kategorive për t’u vënë në shërbim të çështjes kombëtare”, na tregon me krenari të madhe. Për shtatë muaj shoqata numëronte 80 mijë gra. Madje tek gratë që për herë të parë po fuqizoheshin në këtë masë Pula Beqiri thotë se pa fuqinë jo vetëm në raport me regjimin por edhe ta sensibilizonin faktorin ndërkombëtar për gjithë çfarë ndodhte në Kosovë. “Kush më mirë se gratë dhe nënat mund ta bënin këtë”, thotë ajo.
Ky fuqizim i grave brenda partisë nuk e kishte trembur veç regjimin po edhe partinë. U ishte sugjeruar grave e sidomos asaj si kryetare e shoqatës që të merrej me çështje të gruas dhe fëmijëve e jo me politikë. Natyrisht politika dhe politikat e mëdha u takonin burrave. Të vepruarit ndaj regjimit i cili tashmë kishte mbyllur shkollat dhe spitalet dhe gjithçka tjetër publike, ishte terren burrash.
“Por ata bënë e ç’bënë dhe nën pretekstin e ndryshimit të statusit e formatit të Shoqatës e gjoja për t’i ndryshuar emrin i morën autonominë shoqatës, i urdhëruan të lëvizin vetëm në kornizën e mbrojtjes së të drejtave të gruas dhe fëmijës, dhe të mos merreshin me politikë.”
Ky ishte një veprim që e kishte zemruar shumë Pula Beqirin, po nuk kishte ku ta paraqiste zërin e saj kundër. Edhe mediet e asaj kohe ishin të kontrolluara sipas saj.
“Burrat arritën që rolin e gruas në shoqëri dhe në politikë ta redukonin ashtu siç e donin në familje. Gruaja të merrej vetëm me të ashtuquajturat punë të gruas”, thotë Pula Beqiri.
Kishte ardhur koha për një alternativë tjetër politike
Koha e entuziazmit të madh mbaroi. Pas përballjes me gjithë këtë situatë Pula Beqiri e kishte parë se duhej të ndërmerreshin hapa tjerë. Ajo po angazhohej ne forma të ndryshme. Kishte ndihmuar nxënësit e helmuar në shkolla në vitin 1990.
“Natyrisht është e veçantë paraqitja ime publike në këtë temë, në mars të vitit 1990 në një emision,debat të drejtëpërdrejtë në Televizionin e Beogradit, e cila bëri bujë jo vetëm në Kosovë por edhe në tërë Jugosllavinë por edhe më gjerë”, thotë ajo. Aty Pula Beqiri tregoi se çfarë u kishte ndodhur nxënësve shqiptarë nëpër shkolla.
Në korrik të po atij viti kur u shpall pavarësia e Kosovës, thotë se bashkë me shoqen e saj Eva Breandtly anëtare e Lidhjes Qytetare Shqiptaro-Amerikane, dhe profesore e të drejtës ndërkombëtare në 6 universitete në Amerikë, ishin para Kuvendit të Kosovës. Pasi juristët e Kuvendit hezitonin ta shpallnin pavarësinë në oborr të këtij institucioni sepse nuk e dinin a do të ishte valide një mënyrë e tillë, shoqja e saj nga Amerika insistonte që kjo të bëhej. Pas këtij insitimi ishin arrestuar te dyja nga policia serbe. Ishin liruar pas intervenimit nga Amerika. Në këtë kohë çështja shqiptare po merrte dimensione të reja. Shqiptarët po udhëtonin drejt Amerikës për të treguar se çfarë ndodhte në Kosovë. Në mesin e tyre edhe vetë Pula Beqiri.
Pas dy vitesh aktiviteti më 1992 erdhi koha që në Kosovë të themelohej një parti tjetër. Këshilli i saj nismëtar prej disa vetash, kryesisht sociologë ekzistonte që nga viti 1990.
“Kjo mënyrë e funksionimit u zgjodh më tepër për të përçuar në botë përcaktimin pluralist e demokratik të shqiptarëve në një shtet të ardhshëm të synuar. Megjithate ishte jashtë rrethanave dhe jashtë kohës. E me mangësi të mëdha.”
Asaj i ishte ofruar posti i kryetares së partisë, të cilin thotë se kishte shumë dilema ta merrte sepse në parti ishte së bashku me shumë figura të ish nomenklaturës komuniste, të cilat i kishte luftuar tërë jetën. Megjithatë postin e kishte pranuar dhe kështu u bë gruaja e parë që mori postin e kryetares në një parti politike në Kosovë. Fillimisht thotë se ka pasur shumë probleme me masivizimin e partisë. Vlerëson se pavarësisht që nuk mund të masivizoheshin ata ishin një zë ndryshe dhe shprehnin qëndrime politike të pavarura.
“Aktiviteti ynë partiak i Partisë Socialdemokrate të Kosovës, ishte i jashtëzakonshëm. Kemi bërë mijëra e mijëra prononcime për të gjitha ngjarjet politike të cilat ndiqnin njera tjetrë, kemi dalë me shumë deklarata, kemi mbajtur shumë konferenca për shtyp, kemi pasur aktivitete të dendura në terren”, rrëfen për punën e bërë ajo.
Çështjen e pazgjidhur të Kosovës thotë ta ketë adresuar jo vetëm në mediat e Kosovës po edhe në ato më prestigjiozet ndërkombëtare. “Kam dhënë dy intervista për CNN”, thotë ajo.
Shoqërisë i duhej dinamizim për të fituar lirinë
Megjithëse aktivitetet nuk mungonin Pula Beqiri, ishte angazhuar për dinamizim të lëvizjës politike.
“Kemi kërkuar aplikimin e të gjitha formave të protestës, demonstratave dhe formave të tjera të padëgjueshmërisë qytetare”.
Njëra ndër kërkesat ishte edhe nisma për konstituimin e Parlamentit të Kosovës si një akt politik i përçimit të mesazhit të vërtetësisë, vendosmërisë dhe seriozitetit të kërkesës për pavarësi, në radhë të parë për qarqet ndërkombëtare.
“Kjo ide është kundërshtuar në vazhdimësi dhe fuqishëm veçanërisht nga paria e LDK-së. Ishte e qartë se lëvizja pacifiste kishte degjeneruar dhe kishte krijuar në masa një demotivim, amulli, zhgënjim dhe rezignatë. Ndaj dinamizimi i Lëvizjes me forma të reja, strategji e taktikë efikase me vite pas 94-së ishte e vetmja zgjidhje.”
Në ndërkohë nuk ndodhi asgjë e me 1998 u zhvilluan zgjedhjet në të cilat Pula Beqiri e sfidoi Ibrahim Rugovën kryetarin e LDK-së si kundërkandidate e tij për postin e të parës së Kosovës. Ishte e sigurt se nuk do të fitonte por e bëri këtë për të treguar se një grua ka kurajo dhe guxim për t’u kandiduar dhe për të udhëhequr me vendin edhe në ato rrethana.
“Tërhoqa kandidaturën time pas shtetrrethimit të Drenicës nga forcat serbe si akt moral dhe parimor për absurditetin e mbajtjes së zgjedhjeve në kohën kur një regjion i vendit po digjej në flakët e luftës”, thotë ajo.
Gjatë kohës se luftës thotë se kishte kaluar shumë momente të vështira. Kishte vizituar familjen Jashari pas sulmit të parë dhe madje i kishte shkruar letër bashkëshortës së Slobodan Millosheviqit, Mira Markoviqit ku i kishte treguar atë që po ndodhte në Kosovë e sidomos për vrasjet e fëmijëve në Drenicë.
Thotë se ishte ajo dhe vëtëm disa figura të tjera intelektuale si Adem Demaçi që e kishin mbështetur publikisht Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës që në fillet e saj.
“Më 1998 u krijua Forumi Demokratik shqiptar me në krye Adem Demaçin. Ideja ishte që në te të përfshiheshin të gjitha figurat politike, udhëheqësit e partive politike, personalitetet me peshë ato kombëtare e intelektuale.”
Në krye të këtij Forumi u zgjodh Adem Demaçi. Ideja kryesore dhe esenciale ishte që ky Forum të bëhej krahu politik i UÇK-së. Ishe LDK-ja ajo që e minoi Forumin duke refuzuar ta pranonte dhe duke mos deleguar përfaqësuesin e saj atje. Më pas edhe Demaçi u tërhoq dhe Pula Beqiri mori udhëheqjen e tij. “Më pas për shkak të sabotimeve kryesisht të klaneve të fuqisë politike të Lëvizjes pasoi zhbërja e tij”, thotë Pula Beqiri.
Një përvojë të cilën ajo e quan të hidhur në një mënyrë i kishte dhënë fund karrierës së saj. Në ceremoninë e varrimit me 1998 në Likoshan të viktimave civile ajo kishte thënë “Fajtorë për këtë terror shtetëror që bën Serbia në Kosovë janë jo vetëm regjimi kriminal serb, jo vetëm injorimi që bashkësia ndërkombëtare i bën çështjes së Kosovës, por edhe Lëvizja politike e Kosovës në krye me Ibrahim Rugovën”. Kjo fjali ku e kishte përfshirë edhe Rugovën thotë se ju nxor nga konteksti dhe u interpretua si marketing politik dhe fushatë presidenciale.
“Më pastaj mediat u mbyllën për mua, dhe edhepse jo formalisht, praktikisht ky ishte fundi i karrierës sime nuk them politike por punës kombëtare që e kisha bërë gjithë jetën time”, thotë ajo.
Pas luftës të cilën e kishte kaluar në një ankth të papërshkrueshëm duke qëndruar në tavanin e një shtëpie ku ishte strehuar iu kthye edhe njëherë jetës politike duke ia ndërruar emrin partisë me sugjerim të OSBE-së që në atë kohë i organizonte zgjedhjet, në Union Socilademokrat dhe duke marrë pjesë në zgjedhjet lokale të vitit 2000.
“Pësuam një rezultat katastrofal. Pas debaklit të plotë në zgjedhjet lokale unë dhashë dorëheqje të parevokueshme nga udhëheqja e partisë dhe përfundimisht u tërhoqa nga politika. Thjesht si një akt moral”, e thotë me shumë dhimbje këtë Pula Beqiri.
Tani ndjehet e zhgënjyer jo vetëm për faktin se puna e saj nuk është respektuar por se kontributi i saj është harruar tërësisht.
“As një e vetmja ftesë për ceremoni të ndryshme, festime, shënime përvjetorësh e shënime të ngjarjeve të rëndësishme. E të mos flasim për pjesëmarrje si mysafir në aktin e shpalljes së pavarësisë”, thotë ajo.
Emancipimi i grave nuk bëhet me një dekret
Prej perspektivës së saj Pula Beqiri thotë se klasa politike e Kosovës nuk ka arritur që karshi qytetarëve t’i kryej detyrat e saj. Ajo thotë se ata përveç se u pasuruan në kurriz të qytetarëve nuk kultivuan asnjë vlerë. Në këtë kontekst ajo flet edhe për gratë dhe rolin e tyre në shoqëri pas luftës. E pengon që përfaqësimi i grave në jetën politike bëhet përmes kuotës duke ia humbur kështu shijen edhe atyre grave që suksesin e tyre ia atribuojnë angazhimit të tyre.
“Kur pas luftës u bë e ligjshme, legale dhe e aplikueshme e ashtuquajtura kuotë e grave për të imponuar një përfshirje të caktuar të grave medoemos në institucione, ndjeva vehten të fyer si grua.”
Ky sipas saj nuk ishte kontribut emancipimit të grave. Sepse emancipimi nuk mund të bëhet me një dekret. Ai është proces të cilit duhet t’i kontribuojë vetë gruaja në veçanti dhe shoqëria e nxitja e rrjedhave shoqërore në përgjithësi.
“Kjo formulë e cila vazhdon të implementohet edhe sot, ofendon gruan, integritetin e saj dhe ngritjen e saj profesionale dhe intelektuale. E cila mohohet në parim dhe paragjykohet pa turp duke u pranuar si e tillë, për vetë faktin e përkatësisë gjinore”.
Ajo mendon që edhe vetë ndërkombëtarët që imponuan një gjë të tillë në vendet e tyre as nuk mund ta mendojnë një formulë të tillë denigruese.
“Me imponimin e saj këtu bënë një përligjje oficiele të shkurtmendësisë së gruas shqiptare. Duke i mohuar vlerat e saj dhe gjithë kualitetet që gruaja shqiptare mund t’i ketë. Duke merituar përshirjen me cilësi dhe jo me këtë formulë poshtëruese.”
Thotë se po të ishte në vend të grave nuk do të pranonte kurrë të kishte favore apo një pozitë të institucione nëse nuk do ta meritonte.
Gruas sipas saj nuk mund t’i ndihmohet vetëm me kuota. Njëherë duhet analizuar dhe studiuar të gjithë faktorët e shumica prej tyre janë të ditur, pse gratë kanë mbetur në këtë shkallë të ulët të emancipimit.
“Vetëm me një veprim të studiuar, të analizuar, me një strategji dhe taktikë të ndërtuar mbi bazë të realitetit faktik kosovar, mund t’i ndihmohet jo emancipimit të shpejtë, sepse kjo thjesht nuk mund të bëhet, por shkurtimit të rrugës evolutive të procesit të emancipimit. Pa tronditje të forta, pa sforcime, dhe në mënyrë të natyrshme”.
Ky shkrim u mundësua nga Programi Angazhimi për Barazi (E4E) i financuar nga Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (USAID) dhe zbatuar nga Qendra e Trajnimeve dhe Burimeve për Avokim (ATRC). Përmbajtja është përgjegjësi e Fondacionit Jahjaga dhe nuk pasqyron deomos pikëpamjet e ATRC, USAID ose të Qeverisë së Shteteve të Bashkuara.
Bisedë me njohësin, përkthyesin e letërsisë shqipe dhe studiuesin e historisë moderne të Shqipërisë, Přemysl Vinš
Gjuha shqipe në Universitetin e Karlit në Pragë të Çekisë studiohet në kontekstin historik, poltik, sociologjik dhe antropoligjik. Gjuha dhe letërsia shqipe, mësohet krahas gjuhës rumune, bullgare, kroate, serbe, dhe sllovene. Universiteti i Karlit është vendi i vetëm ku mund të mësohet dhe studiohet shqipja brenda shtetit Çek. Në Çeki shumë pak njerëz e flasin shqipen, andaj interesimet për këtë gjuhë ekzotike siç e quan Vinš nërlidhen edhe me mundësi punësimi.
Bisedoi: Mimoza Hasani Pllana
Mimoza Hasani Pllana: I nderuar profesor Vinš, fillimisht kujtojmë se përvoja juaj fillestare në raport me gjuhën, letërsinë dhe kulturën shqiptare është e fokusuar në studimet e gjuhës dhe letërsisë shqipe dhe më pas në historinë moderne shqiptare, duke u fokusuar në periudhën e regjimit komunist në Shqipëri. A ju kujtohet si filluat mësimin e gjuhës shqipe dhe studimin e letërsisë?
Přemysl Vinš: Është një pyetje mjaft komplekse që lidhet me zanafillat e pasionit tim për historinë dhe kulturën shqiptare. Si fëmijë kërkoja çdo informacion për Shqipërinë, që në atë kohë konsiderohej në Çeki si vend i panjohur dhe pak i mistershëm. Duke marrë parasysh se që nga koha e fëmijërisë lexoj shumë, kaloja kohën e lirë në bibliotekën e lagjes sonë. Dhe atje një ditë kam gjetur përkthimin çek të romanit Gjenerali i ushtrisë së vdekur nga Ismail Kadare. Ky roman më ka befasuar, në atë kohë e konsiderova si një dritare të vogël, nëpërmjet së cilës mund të kuptoja disa tipare të mentalitetit shqiptar. Natyrisht më vonë kuptova se Kadareja përdor dhe punon me disa stereotipe me të cilat shqiptarët duan të krenohen dhe me të cilat mund të tërheqin vëmendje te një lexuesi i huaj, por sigurisht ky libër më ndikoi shumë. Romanet e Kadaresë më shërbenin pak si një mjet për të njohur kulturën dhe historinë e kombit shqiptar.
Por gjithmonë merresha më shumë me historinë dhe letërsia
shqiptare ishte diçka si shtesë, pasion. Deri sot më pëlqen kur në veprat
letrare pasqyrohen ngjarje reale historike. Pikërisht këtë lloj librash e
kërkova në fillim. Ju keni përmendur se fokusohem në periudhën e regjimit komunist
në Shqipëri. Është e vërtetë dhe një nga qëllimet e mia është që publiku çek të
kuptonte sa e ndryshme ishte përvoja shqiptare me komunizmin në krahasim me atë
çeke ose çekosllovake. Edhe për këtë qëllim më shërbeu letërsia, sepse ajo
pranohet më lehtë nga publiku i gjerë në krahasim me studimet historike në
revistat shkencore. Prandaj para disa vitesh kam përkthyer tregimet e njohura
të Ylljet Aliçkës dhe gëzohem nga fakti se edhe me këtë botim modest por
relativisht të suksesshëm arrita atë qëllim – disa lexues më kontaktuan për të
më pyetur nëse përshkrimet në librin e Aliçkës janë fantazia e autorit ose
kështu u duk realiteti i jetës në Shqipërinë komuniste.
Kur i përgjigjem pyetjes Suaj si fillova orientimin tim
më të madh për letërsinë shqipe duhet të pranoj se pasi u punësova në fakultet
nuk kisha një zgjidhje tjetër. Programet studimore llogarisin me mësimdhënien e
historisë së letërsisë shqipe dhe megjithatë nuk jam asnjë ekspert për
letërsinë dhe kurrë nuk u mora me letërsinë nga pikëpamja teorike, në Çeki jemi
ndoshta tre ose katër njerëz që në ndonjë mënyrë njohin letërsinë shqipe,
historinë e saj dhe që në mënyrë aktive e lexojnë letërsinë shqipe dhe përpiqen
ta përkthejnë. Pra, këto mësime unë i mora përsipër dhe duhet të punoja shumë
që mund të plotësoja me dinjitet këtë detyrë.
Mimoza H. P.: Në departamentin tuaj ofrohen programe për studime bazike dhe master në disa gjuhë ballkanike përfshirë edhe gjuhën shqipe, sa janë të interesuar të rinjtë për të ndjekur programet studimore në gjuhën shqipe, çfarë e bën tërheqëse këtë gjuhë për të rinjtë çek dhe si funksion katedra?
Přemysl V. : Departamenti ynë me emrin jo të lehtë – Departamenti i studimeve sllavo-jugore dhe ballkanike (Katedra jihoslovanských a balkanistických studií) – është pjesë përbërëse e Fakultetit Filozofik të Universitetit të Karlit në Pragë. Edhe pse është i ri si departament i pavarur, disa fusha studimi kanë një traditë të gjatë. Kjo u takon sidomos gjuhëve sllave si bullgarishtja, sllovenishtja ose serbishtja. Përkundrazi, përfshirja e gjuhës shqipe ishte pak si eksperiment për shkak të mungesës së stafit dhe natyrisht të interesit. Sot, departamenti ynë është i vetmi vend në Çeki ku mund të studiohet gjuha shqipe.
Në departamentin tonë studiohen aktualisht 6 gjuhë –
shqipja, bullgarishtja, serbishtja, kroatishtja, sllovenishtja dhe rumanishtja
– në nivelin bachelor dhe master. Studimi përqendrohet jo vetëm për gjuhën që
secili student mund ta përzgjedhë, por edhe për letërsinë dhe historinë e
rajonit gjuhësor. Përveç kësaj ka disa lëndë që synojnë arritjen e një
horizonti më të gjerë. Pra, kur një student dëshiron të studiojë p.sh. gjuhën
shqipe, merret natyrisht edhe me letërsinë dhe historinë shqipe, por përveç kësaj duhet të fillojë gjatë studimit
edhe me një gjuhë tjetër ballkanike. Shumica e studentëve tanë ka interes për
situatën aktuale në rajon dhe punimet e tyre përfundimtare shpesh bashkojnë
historinë, politologjinë, sociologjinë ose antropologjinë.
Studimi në nivelin bachelor zhvillohet në gjuhën çeke,
por gradualisht rritet presioni dhe nevoja që studentët ta përdorin gjuhën e
studiuar në mënyrë aktive. P.sh. në kurset e mia letrare i detyroj të lexojnë
pjesët e veprave në origjinal, gjë që në nivelin e masterit është e natyrshme
dhe e domosdoshme. Me kalimin e kohës, sidomos në nivelin master, ka disa lëndë
që zhvillohen vetëm shqip.
Për sa u përket arsyeve të studentëve për të ndjekur
kurset e shqipes dhe të letërsisë, mund t’i dallojmë studentët në disa grupe.
Të parët janë ata që kanë ndonjë lidhje familjare me botën shqiptare. Bëhet
fjalë në disa raste për studentët nga familjet çeko-shqiptare. Disa nuk dinin
gjuhën fare, disa vetëm gjuhën e folur por
nuk dinin asgjë për letërsinë ose historinë. Grupin e dytë e krijojnë
çekët të cilët studiojnë shqipen si një gjuhë ekzotike që mund t’u hapë disa
mundësi ekskluzive punësimi duke marrë parasysh se në Çeki ka shumë pak njerëz
që flasin shqip. Këta studentë shpesh studiojnë shqipen në kombinim me një gjuhë
ose fushë tjetër. Jo rrallë dëshirojnë të kuptojnë shqip dhe të njohin botën
shqiptare që vetë mund të krahasojnë informacione për rajonin e Ballkanit nga
një perspektivë tjetër. Mendoj se pikërisht kjo arsye është mjaft e rëndësishme
në botën e sotme që është plot me lajme propagandistike dhe ku fatkeqësisht
argumentime nacionaliste nuk kanë humbur fuqinë.
Mimoza H. P.: Po literatura në gjuhën shqipe, sa është e pasuruar biblioteka e katedrës, a bashkëpunoni me Kosovën dhe Shqipërinë për sigurimin e titujve të rinjë dhe literaturës së nevojshme për studentët?
Přemysl V.:Në departamentin tonë kemi një bibliotekë mjaft interesante albanologjike plot me studime të vjetra dhe me disa origjinale të vlefshme. Më shumë kemi probleme me pajisjen e veprave dhe të studimeve të reja, por edhe kjo çështje po përmirësohet. Unë vetë kam një koleksion të pasur privat librash që shfrytëzoj edhe për mësimin. Përveç kësaj kemi lidhje mjaft të mirë sidomos me Universitetin e Prishtinës, por edhe me Universitetin e Tiranës. Para disa vitesh kemi marrë një numër të madh librash si dhuratë nga Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës dhe falë kontakteve në Tiranë kemi aktualisht libra të rinj mësimorë të gjuhës shqipe. Sot kemi mjaft mundësi për t’u pajisur me librat në krahasim me kohën para disa vitesh.
Mimoza H. P.: Duke qenë mësimdhënës universitar keni mundësi të identifikoni më lehtë shijet e studentëve, a mund të na thoni cilët autorë dhe periudhat letrare shqipe pëlqehen më shumë prej tyre?
Přemysl V.: Studentët por edhe publiku i gjerë çek vuajnë nga mungesa e përkthimeve të letërsisë shqipe në gjuhën çeke. Kohën e fundit është rritur numri i përkthimeve, por prapë së prapë nuk është i mjaftueshëm. Në krahasim me përkthimet e shumta të letërsisë nga gjuhët sllave kjo mungesë ndihet akoma më shumë. Pra, ky fakt vështirëson njohjen e letërsisë shqipe në Çeki. Studentët çekë gjithashtu kanë nevojë për mjaft kohë deri sa janë në gjendje të lexojnë origjinalin në gjuhën shqipe. Por nga ato çfarë kemi dhe nga ato çfarë unë u prezantoj gjatë mësimeve del se ka interes sidomos për autorët bashkëkohorë. Studentëve u pëlqejnë veprat klasike të letërsisë shqipe, pra romanet e Kadaresë, Kongolit ose Aliçkës. Por interes kanë shfaqur edhe për autorë si Flutura Açka, Ben Blushi, Ag Apolloni ose Luan Starova. Unë përpiqem që të gjejnë pasion për veprat më të vjetra dhe gëzohem se u pëlqejnë edhe tekstet e Migjenit ose vjershat e Çajupit. Këta dy autorë unë i vlerësoj shumë dhe ndoshta pasioni im bie pak edhe mbi ata… Para një viti punuam në një seminar me poezinë e bejtexhinjve dhe u kënaqa kur disa studentë shfaqën interes edhe për këto tekste leximi i të cilave për ne të huajt nuk është aspak i lehtë. Përkundrazi, duhet të pranoj se leximi i veprave të Naim Frashërit nuk ka gjetur ndonjë mirëkuptim të madh. Por kjo mund të kuptoheet sepse tekstet e bukura të Naimit ose disa rilindësve të tjerë nuk zgjojnë te studentët çekë ndjenjat patriotike siç mund të jetë te kolegët e tyre në Shqipëri ose Kosovë.
Mimoza H. P.: Sa jeni të kënaqur me përkthimin e letërsisë shqipe në gjuhën çeke?
Přemysl V.: Për këtë çështje jam përgjigjur pak më parë. Jo, nuk jam i kënaqur. Pikërisht në fushën e përkthimit unë shoh potencialin tim të madh. Ndoshta kurrë nuk do të jem ndonjë shkencëtar i mirëfilltë por do të doja që të kontribuoj si përkthyes për njohjen më të mirë të letërsisë shqipe në vendin tim. Dua t’u tregoj çekëve se letërsia shqipe nuk është vetëm Kadareja të cilin natyrisht e vlerësoj shumë. Por nuk është e lehtë të bindësh ndonjë shtëpi botuese që të botonte shkrimtarë shqiptarë të cilët mbeten faktikisht të panjohur te ne. Pra kemi shumë sfidë dhe shumë për të bërë.
Mimoza H. P.: Si i vlerësoni teoritë e përkthimit, në fakt a besoni në rregulla të përgjithshme të përkthimit në funksion të ruajtjes së origjinalitetit të tekstit fillestar?
Přemysl V.: Nuk e di cilën teorinë konkrete e mendoni, por besoj se për të arritur një përkthim cilësor, çdo përkthyes duhet të përkthejë së pari në gjuhën e tij mëmë. Ky kusht banal shpesh nuk respektohet dhe fatkeqësisht pasqyrohet keq në rezultatin e përkthimeve. Së dyti mendoj se përkthyesi duhet të jetë një njohës shumë i mirë jo vetëm i gjuhës së tij mëmë (as kjo nuk është gjithmonë automatike) dhe asaj të origjinalit, por duhet të orientohet shumë mirë në historinë dhe kulturën e kombit, gjuhën e të cilit e përkthen. Kjo e takon shumë letërsinë shqipe në të cilën janë kaq të pranishme elemente historike, folklorike, shoqërore, politike etj.
Mimoza H. P.: Sipas mendimit tuaj, a mund të përkthehen të gjitha tekstet letrare shqipe në gjuhën çeke, çfarë e bën të sfidueshëm procesin e përkthimit të letërsisë shqipe në gjuhën çeke?
Přemysl V.: Sigurisht se mund të përkthehen të gjitha tekstet, por ka disa që do të ishin vërtetë një sfidë. P.sh. Lahuta e Malcisë nga Fishta është vepra fantastike por përkthimi i saj në gjuhën çeke do të ishte jashtëzakonisht i vështirë për shkak të gjuhës së origjinalit dhe elementeve specifike shqiptare nga fusha e historisë, mitologjisë dhe folklorit. Nuk mund të imagjinoj se një lexues çek do ta kuptonte këtë vepër pa një studim shtesë i cili do të sqaronte këto elemente. Unë vetë duhet të pranoj se nuk ndihem mjaft i aftë të përkthej poezinë. Për ta bërë duhet të bashkëpunoja me një poet i cili duhet t’i jepte përkthimit tim formën e duhur artistike.
Mimoza H. P.: Si qëndron bashkëpunimi i departamentit tuaj me departamentet ku mësohet gjuha dhe letërsisa shqipe në Kosovë, Shqipëri dhe vendet tjera të Ballkanit, në veçanti në mobilitete, seminare, konferenca dhe tryeza shkencore?
Přemysl V.: Kemi një bashkëpunim shumë të mirë me Tiranën dhe Prishtinën falë programit Erasmus+. Studentët tanë kanë realizuar disa qëndrime studimore në Universitetin e Tiranës dhe në Universitetin e Prishtinës, dhe vitin e kaluar dhe sivjet kemi edhe te ne në Pragë disa studentë nga Kosova. Ky bashkëpunim është jashtëzakonisht i rëndësishëm për ne. Përveç shkëmbimit të studentëve përfitojmë nga mobilitetet e profesorëve nga Prishtina dhe Tirana të cilët na kanë nderuar disa herë me ligjëratat e tyre në fakultetin tonë. Vlerën shumë të madhe e ka gjithashtu tradita e pjesëmarrjes së studentëve tanë në Seminarin e gjuhës, letërsisë dhe kulturës shqiptare që zhvillohet çdo verë në Prishtinë. Për shumë studentë Seminari është kontakti i parë i gjallë me botën shqiptare dhe një mundësi e shkëlqyer për të njohur kolegë dhe albanologë nga gjithë bota.
Mimoza H. P.: Duke ju falënderuar për bisedën, a mund të na thoni se çfarë jeni duke lexuar, punuar aktualisht lidhur me gjuhën, letërsinë dhe kulturën shqiptare?
Přemysl V.: Aktualisht lexoj librin e kujtimeve të regjisorit të njohur shqiptar Piro Milkani i cili është njohës i mirë i gjuhës dhe kulturës çeke. Libri i tij me titullin „E pabesueshme por e vërtetë” tregon shumë detaje nga koha e studimeve të Milkanit në ish-Çekosllovaki si dhe nga periudha kur zoti Milkani shërbeu si ambasadori i Shqipërisë në Pragë, flet për shumë personalitete të njohura çeke dhe shqiptare. Mendoj se ky libër bashkon në ndonjë mënyrë të dyja kombet dhe do të meritonte përkthimin në gjuhën çeke. Shpresoj se kjo do të realizohet. Përveç kësaj kam përkthyer disa kapituj nga romani „Ku je?” i Flutura Açkës dhe do të doja ta gjëja shtëpinë botuese për të realituar botimin e plotë të këtij romani.
Přemysl Vinš ka lindur më 1982 në Çeki. Punon asistent në Fakultetin Filozofik të Universitetit të Karlit në Pragë, ku merret me me letërsinë shqiptare dhe historinë moderne të Shqipërisë. Përveç punësnë Universitet jep edhe mësime private të gjuhës shqipe. Një nga qëllimet e tij është përkthimi i autorëve shqiptarë si dhe promovimi i letërsisë dhe kulturës shqiptare në Çeki./KultPlus.com
Në komisionin hetimor për PTK dhe Vala, ish kryeshefi i PTK Agron Mustafa duke folur për procesin e arbitrazhit që ka ndodhur në vitin 2016 dhe i humbur si rast ndaj Z -Mobile, thekson se përpjekjet për mbrojtje kanë qenë maksimale, derisa është pyetur nga deputeti Armend Zemaj përse është zgjedhur një studio ligjore e afërt me kryeshefin e atëhershëm Agron Mustafa për mbrojtjen e PTK-së në Arbitrazh.
Mustafa theksoi se pronari i kësaj studio ka qenë bashkëpunëtor në Aeroport në atë kohë.
Edhe deputeti Liburn Aliu ngriti çështjen e një kompanie pa asnjë përvojë duke u eliminuar 16 kompani të tjerë që kanë marrë pjesë në tenderin për mbrojtje ligjore në Arbitrazh.
Deputeti Armend Zemaj tha se dyshimet e Kuvendit janë se degradimi i PTK-së janë kontratat dhe shpenzimet operacionale për paga dhe qera.
“Ekziston një dyshim i bazuar që përveç neglizhencës në PTK për arbitrazh ka pasur edhe interesim për përfitime të disa njerëzve me anë të kontratave të ndryshme, media dhe OJQ fiktive. Pse keni lidh kontratë pesë vjeçare për 23 mijë euro në vit për objektin në shesh të Prishtinës, i cili ka qenë i uzurpuar. Pse është lidhur dhe është vazhduar kontrata për objektin në Breg të Diellit pronë e ish një komandanti. Kjo qira në Breg të Diellit është paguar 10 mijë euro në muaj”, ka pyetur Zemaj.
Mustafa tha se objekti në shesh është pika më strategjike që ka pasur PTK me 1 mijë metra katrorë. Ndërsa, tha se nuk ka nënshkruar kontratë me uzurpatorë në shesh, por sipas tij, pronar është një slloven dhe për PTK-në është e ligjshme.
Po ashtu edhe kryesuesi i këtij Komisioni Visar Ymeri është shprehur i habitur pse nuk është zgjedhur një kompani serioze për mbrojtjen e PTK-së në Telekom.
Ndërsa, deputeti Milaim Zeka ka pyetur përse ju janë ndarë mjete nga PTK për disa këngëtarë që janë milionerë.
“Një këngëtari është milioner i keni ndarë 6 mijë euro. Blerim Gjoci aktor ka përfituar mbi 120 mijë euro. Po ashtu Klani ka përfituar 1 milion e 200 mijë euro. Portali Insajderi porsa është themeluar ka përfituar para. Keni sponzorizuar televizionin publik, i cili merr para prej publikut”, tha Zeka, duke shtuar se edhe ambasadat e huaja kanë përfituar para, si ajo e Gjermanisë dhe të tjera.
Mustafa duke i thënë Zekës se është shumë simpatik, ka pranuar se ka sponzorizuar videoklipin për një këngëtare me 14 mijë euro.
Ai ka arsyetuar se këto sponzorime kanë ndodhur për promovimin e PTK.
Zemaj ka përmendur emra të këngëtarëve që kanë përfituar nga PTK, sic janë Sabri Fejzulllahu, Ermal Fejzullahu, Tuna, Roberti, Nora Istrefi, etj.
Po ashtu sipas tij, ka përfituar para nga Telekomi edhe shkrimtari Rexhep Qosja. Komisioni hetimor parlamentar ndërpreu punimet për të shkuar në pauzë deri në orën 14:00 me intervistimin e Mustafës.
Pianistja shqiptare Dhurata Lazo do të prezantohet me një koncert pianistik para audiencës gjermane, përkatësisht në Dhomën e Koncerteve në Kështjellën Lihtenburg në Kusel të Gjermanisë, shkruan KultPlus.
Koncerti do
të mbahet më 29 qershor, ndërsa Dhurata Lazo, lindur në Gjirokastër të Shqipërisë
ka një spektër të gjerë në muzikë klasike, duke filluar nga baroku deri tek muzika e
tanishme. Ajo tanimë është ftuar në shumë Festivale Evropiane dhe më gjerë dhe
ka incizuar shumë CD.
Shumë herë janë mahnitur kritikët e muzikës në ekzekutimin e veprave me shumë ndjesi. Është për herë të parë mysafire në Centshojne në Kështjellën (Burg Fortifikatën ) Lihtenberg. Repertori i saj përmban pjesë nga Volfgang Amadeus Mozart, Ervin Stafa (koomponist shqiptar) Shopen dhe të tjerë. Poashtu bashkëshorti i saj muzikon së bashku me Dhuratën, ku një pjesë të koncertit prezantohet me Zija Bushi Bejleri. Ai është saksofonist i njohur, ndër të tjera është udhëheqës i ,,Bigbendit “në Shkollën e Lartë të Muzikes Kaizerslauter. Programi përmban pjesë nga Gjetano Doceti dhe Jetome Safari. /KultPlus.com
Filmi i metrazhit të gjatë “Shpia e Agës” me skenar dhe regji nga Lendita Zeqiraj do ta hapë konkurencën ‘East of the West’ në njërin nga festivalet më të rëndësishme Europiane dhe Botërore, në Karlovi Vari (Karlovy Vary) të Çekisë.
Filmi përcjellë Agën (Arti Lokaj) 9 vjeçar i rritur me nënën e tij në një shtëpi jashtë qytetit. Ai mëson serbisht nga Zdenka, një grua e nacionalitetit tjetër, në mënyrë që ta gjej babain e tij për të cilin mendon se është në burg në Serbi. Hapja e konkurencës ‘East of the West’ në Karlovi Vari (Karlovy Vary) me filmin e Lenditës është momenti më rëndësishëm i radhës për kinematografinë kosovare.
Me rastin e bërjes publike të lajmit për hapjen e Karlovi Varit me filmin “Shpia e Agës”, skenaristja dhe regjisorja e filmit u shpreh: Jam shumë e nderuar që filmi im “Shpia e Agës” do të hapë programin konkurencës ‘Easy of The West’ në festivalin e Karlovi Varit, një festival të filmit me kaq nëm boteror. Realizimi i këtij filmi nuk ka qenë fare i lehtë, na është dashtë shumë kohë, përpjekje e sakrifica. Ishte shumë sfiduese por njëherit edhe përvojë e mrekullueshme. Jam shumë e lumtur që udhëtimi i tij po fillon. Filmi do të shihet nga shumë njerëz dhe do të flasë me botën. Për mua kjo është ajo që më bën të ndjehem tanimë e shpërblyer.
Shtëpia e Agës ka për producent Bujar Kabashin. Rrolet i luajnë: Arti Lokaj, Rozafa Çelaj, Adriana Matoshi, Shengyl Ismaili, Melihate Qena, Basri Lushtaku, Rebeka Qena, Molikë Maxhuni, Egla Ceno etj.
Filmi “Shpia e Agës” është bashkë-prodhim në mes Kosovës, Kroacisë, Francës, dhe Shqipërisë me shtëpitë prodhuese N’ART FILMS mbështetur nga Qendra Kinematografike e Kosovës, bashkëprodhuesit WOOF FILMS nga Kroacia; Sacrebleu productions nga Franca; si dhe Ska-Ndal Productions dhe SY13 Films nga Shqipëria mbështetur Qendra Kombëtare e Kinematografisë.
Ministri i Ministrisë për Kulturë, Rini dhe Sporte edhe nëpërmjet facebook ka treguar për kalimin e Ligjit për Sponsorizim, shkruan KultPlus.
Më poshtë po
sjellim reagimin e tij të plotë.
Saga e
Sponsorizimit u kry! Deputetët e Kuvendit të Republikës së Kosovës votuan për
harmonizimin e Ligjit për të ardhura në korporata me Ligjin për sponsorizim.
Kështu, nga
sot, me fillimin e zbatimit e ligjit në fjalë, do të mundësohet që rreth 30
milion euro të sponsorizohen brenda një viti për zhvillimin e sportit, rinisë,
artit e kulturës.
Implementimi
i Ligjit për Sponsorizim do të thotë, sport më cilësor, prezantim më i
suksesshën i sportistëve në arenën ndërkombëtare e kësisoj promovim i
mëtejmë i Kosovës ndërkombëtarisht, më shumë medalje për sportistë e më shumë
çmime ndërkombëtare për artistë.
Me të marrë
drejtimin e MKRS-së kemi hartuar Rregulloren përkatëse, Komisionin për
vërtetimin e sponsorizimit, si dhe kemi lëshuar vërtetimet e para për disa
donatorë, pra kemi përfunduar paraprakisht të gjitha obligimet që dalin nga
ligji përkatës.
Faleminderit kryetarit Kadri Veseli dhe deputetëve për votën e tyre, urime të rinjve, sportistëve dhe artistëve! KG/KultPlus.com
Jusuf Buxhovi ka ndarë një fotografi të vjetër me ndjekësit e tij. Në këtë fotografi shihet bashkë me Ali Podrimja e Robert Elsie, shkruan KultPlus.
Buxhovi ka treguar
edhe historinë e kësaj fotografie. Më poshtë po e sjellim postimin e plotë të
Buxhovit.
Nga albumi i kujtimeve të paharrueshme: Me miqt e penës: Ali Podrimja dhe Robert Elsi, në Gjermani, në vitin 1997, nga koha e madhe kur,si çdo gjë tjetër, edhe krijuesit dhe krijimtaria e tyre i nënshtrohej kauzës së lirisë, për ç’gjë, vargu i Podrimjes, “Kosova është gjaku ynë që nuk falet”, u kthye në betim të saj.( Foto. S. Gashi). /KultPlus.com
Po të ishte biri yt do ta mbushje detin me anije të çdo lloj flamuri.
Do të dëshiroje që të gjithë bashkë me miliona të bënin urën që ai të kalonte.
Po të ishte biri yt do të hidheshe në det, do ta vrisje peshkatarin që nuk ta huazoi barkën, do të ulërije për të kërkuar ndihmë, do të trokisje në dyert e qeverive.
Por rri i qetë, nuk është biri yt. Mund të flesh i qetë E sidomos i sigurt. Nuk është biri yt.
Është vetëm biri i humanizmit të humbur, i humanizmit të ndytë, që nuk bën zhurmë.
Nuk është biri yt. Fli i qetë, nuk është i yti. Ende jo…/KultPlus.com
Një pjesë nga ditari i Lasgush Poradecit ku tregon për vizitën e Hasan Mekulit në Shqipëri, interesimin e takimit të tij me Poradecin, problemet me syrin dhe vdekjen e Titos. Më poshtë po e sjellim këtë pjesë.
Tiranë 5/5/80: Më ardhi në shtëpi Muzafer Xhaxhi-u, tha se më kërkon në klubin e Lidhjes Prof. Hasan Mekuli, i ardhur prej Kosove. I thashë s’mund të vete se më prishet syri (i operuar) nga e ftohta, le të urdhërojë në shtëpi. Tha: “nuk vijnë në shtëpi” (më dha të kuptoj se nuk lejohen në shtëpi). Tha Xhaxhiu se: “H. Mekuli ju ka sjellë prej Kosove dhe një send…; të vijë prof Mekuli me kosovarët këtu afër shtëpisë Tuaj në ish-hotelin e kinezëve, ja ku është hoteli 100 hapa afër”. Unë; “Afër, pò, po e sheh si filloj era e fortë? mua prej erës së ftohtë më prishet syri sipas urdhrit të doktorëve. Tashi është ftohtë, po bëhet mbrëmje. Po le të vijnë këtu në hotel nesër, si nga ora 11-12 kur do të jetë dita e ngrohur prej djellit, në pastë djellë. Sidoqoftë, ata (kosovarët) le të vijnë, unë do të vi”. Xhaxhiu: “ata nesër në mëngjes shkojnë në Kosovë, i lajmëruan të shkojnë, se vdiq Titua”. Pra, s’u takova dot me Kosovën vullkaneshë. Pse? Sepse “nuk lejohet takim privat”. në Vëndin TIM (Shqipëri), të mos takohem me Vëndin TIM (Kosovë). Pastaj “privat” jam unë – unë Lasgushi i Kombit? Sà më dhemb! dhe sa më dëshpëron!/KultPlus.com
Sot i kisha dashtë gishtat e tu me më shkrue histori në lkurë e kisha dashtë puthje në shpindë me më marrë para duersh, me më thanë të vërtetat ma të mëdha o ma të mëdhatë gënjeshtra. Me më thanë për shembull që jam gruja ma e bukur e botës që më do shumë, gjana si këto, aq të thjeshta, aq të përsëritshme. Që me më rrethue ftyrën e me më ndejtë tue më pa sytë, sikur jeta jote të varej prej buzëqeshjes së të mive tue ngatërrue të gjitha pulëbardhat në shkumë. Due gjana, si me ecë në trupin tim udhë e pyllëzume dhe kundërmuese me qenë ti shiu i parë i dimnit me të lanë me ra kadalë, e ma pas në breshën. Gjana due, si nji vorbull të madhe ambëlsie tue u zhdukë nji zhurmë e nji kërmilli, nji akuarium me peshq në gojë. Diçka të tillë, të njomë e lakuriqe si nji lule në prag të dhanies së dritës parë të agimit ose thjesht nji farë, nji pemë pak barë nji përkdhelje që të më bâjë me harrue kalimin e kohës luftën rreziqet e vdekjes.
Presidenca e Shqipërisë në Tiranë, në këtë fundjavë kishte hapur dyert për 121 gratë e suksesit nga të katër anët e botës, dhe nën tingujt e pianos dhe në një atmosferë festive u shpalosën rrëfimet e këtyre grave, rrëfimet e të cilave nga profesione të ndryshme janë vendosur në një ekspozitë dhe në një libër të titulluar “121 foto në një 121 jetë suksesi”, shkruan KultPlus.
Flora Nikolla ishte nikoqirja e kësaj ngjarje të madhe, e cila në kuadër të Albanian Exellence kishte bërë përzgjedhjen e këtyre grave, të cilat vinin nga profile të ndryshme si: mjeke, gazetare, artiste, ekonomiste, ushtarake dhe shumë profile të tjera që ushtrojnë në Shqipëri, Kosovë, Maqedoni, Luginë e Preshevës, Mali i Zi dhe nga Evropa, Amerika e Kanadaja.
Imazhet
e Zonjave janë përzgjedhur nga një grup kuratorial, në përbërjen e të cilit
bëjnë pjesë profesionistë kuratorë, fotografë dhe gazetarë, që kanë pasë
udhërrëfyes në këndëvështrimin e tyre dy veti thelbësore: suksesin profesional
të Zonjave dhe çastin domethënës të shkrepjes së fotografimit për të arritur
një atmosferë kreative dhe njohëse mbi Zonjat si model suksesi.
Me këtë
rast, jo vetëm që u mbajt kjo mbrëmje e bukur në presidencën e Shqipërisë, por
gratë e suksesshme janë pritur edhe nga vetë presidenti Ilir Meta i cili ka thënë
se presidenca u zbukurua dhe u fisnikërua si asnjëherë tjetër nga prania e 121
zonjave të suksesshme në jetën profesionale, kontributet e të cilave e kanë
lartësuar emrin e Shqipërisë në botë.
“Historitë e tyre të suksesit, të sjella së bashku në ekspozitën “121 jetë
suksesi në 121 fotografi”, janë shembull frymëzimi dhe model i shkëlqyer për
vajzat e gratë e reja, që sot ndodhen në momente të vështira, apo që përpiqen
të arrijnë suksese në jetën dhe karrierat e tyre. I bindur që kur gratë
janë të bashkuara dhe zëri i tyre dëgjohet nga të gjithë ne, përfituesit më të
mëdhenj janë familja, komuniteti dhe atdheu! Sa më i madh të jetë roli i gruas,
aq më e emancipuar, më e shëndetshme dhe më e bashkuar do të jetë shoqëria
jonë! Me ju Shqipëria bëhet vërtetë zonjë!”, është shprehur Meta.
Kurse
Flora Nikolla që bëri krejt këtë organizim ka thënë se zonjat e suksesit
shqiptar në këto fotografi e biografi të shkurtra që po ju prezanton
Albanian Excellencë në këtë libër-album, janë bashkëshorte, nëna, motra, mike,
personalitete në punën e tyre, janë të sigurta, të rrepta, të zgjuara,
kërkuese, janë shqiptare kudo që jetojnë, janë vlera që ne të gjithë duhet t’i
çmojmë dhe t’i vlerësojmë si një mundësi më shumë për vendin e jetën tonë.
“Ndaj
unë them që rrinë aq bukur së bashku! Ndaj edhe them se bukuria e tyre
fizike i përgjigjet aq natyrshëm e lehtësisht statusit të tyre social,
intelektual, statutusit të së ardhmes që janë fëmijët e tyre, rritur me kujdes
në jetën e tyre, mbushur plot me ngazëllim, përpjekje, dështime dhe ringritje
suksesi të sigurtë. Ndaj ju them me dashuri e gojë-plotë : “Mirë se keni ardhur
në botën e Albanian Excellence, ju Zonja të suksesit shqiptar, nga gjithë
-planeti veshur me tis të mrekullueshëm kombëtar!”, ka thënë mes tjerash
Nikolla.
Në këtë
mbrëmje të madhe që bashkoi gratë e suksesshme ishte e pranishme edhe Vasfije
Krasniqi, e cila edhe para të pranishmëve në Tiranë, potencoi dhimbjen e madhe
të Kosovës, atë të dhunimit seksual gjatë luftës së fundit në Kosovë, duke ndarë
përvojën dhe luftën e saj që të jetë zëri i këtyre viktimave në të katër anët e
botës.
Mbrëmja
u pasurua edhe me performancën e artistes Gjilberta Lucaj, e cila pas 20 viteve
mungesë në skenën shqiptare ajo përzgjodhi pikërisht këtë mbrëmje të rikthehet
nga New Yorku në Shqipëri.
“Gjithmonë
kam dashur të jem e pranishme në një mbrëmje të tillë, dhe ftesën e Flora
Nikollës e pranova me dashuri. E vlerësoj këtë iniciativë për të treguar zgjuarsinë
e grave, sepse bota tashmë është e grave”, ka thënë mes të tjerash Lucaj.
Në këtë ekspozitë e libër janë përfshirë shumë gra të suksesshme nga të gjitha profilet si: Vasfije Krasniqi, Feride Rushiti, Almira Emiri, Ardiana Pajaziti, Aurita Agushi, Ardiana Sokoli, Dëshira Ahmeti Kërliu, Eda Zari, Marsida Koni, Bora Balaj, Ermira Babamusta, Syzana Aliu, Pranvera Bekteshi…/KultPlus.com
Në KammerOper në Vjenë më 22 qershor nga ora 19:00 do të jepet premiera “The Last Breath” e kompozitorit Trimor Dhomi. Vepra e kompozitorit Dhomi do të shfaqet në kuadër të Vienna Summer Music Festival, transmeton albinfo.ch.
Opera është krijuar për hir të 20-vjetorit të mbarimit të luftës në Kosovë dhe periudhës së dëbimit masiv dhe të dhunshëm të kosovarëve nga shtëpitë e tyre. Ajo është fituese e garës mbarëbotërore për krijim të operës së re origjinale në Vienna Summer Music Festival – Opera Creation.
Vepra përçon tri histori rrëqethëse nëpërmjet tri personazheve, nga të cilët dy janë kosovare dhe një sirian. Opera përhap porosinë për një ndër ndjenjat me të ulëta të përvojës së ‘mospranimit’ të një populli, i cili me dhunë dëbohet nga vendi e shtëpitë e tyre. Ambasada e Kosovës në Austri fton të gjithë bashkatdhetarët të marrin pjesë në premierë.
Në ambientet e Bibliotekës Kombëtare është mbajtur koncerti recital me flaut dhe harpë nga Erëmira Çitaku dhe Cagatay Akyol, shkruan KultPlus.
Herë
Çitaku dhe Akyol, e herë të dy bashkë, në mbrëmjen e së
mërkurës e kanë mbajtur nën emocione të vazhdueshme audiencën e tyre.
Koncerti
që ishte i shoqëruar nga flauti i Erëmira Çitakut dhe harpa e Cagatay
Akyol, është udhehequr nga kompozitorja kosovare Dafina Zeqiri Nushi, e cila
përmes tyre prezantoi premierën botërore të këngës “Flowing”. Koncerti është
realizuar në bashkëpunim me festivalin “Tingujt e Flautit”, i cili si projekt
ka filluar të realizohet me hapjen e konkursit ndërkombëtar për pranim të
veprave të reja te faqja e internetit “Composer’s Site”, konkurs ky i cili
zgjati dhy muaj. Konkurs i cili na dha veprat nga kompozitorja amerikane Rain
Worthington dhe kompozitori JinHee Han.
Mbrëmja
ka filluar me këngë nga kompozitori polak Witold Roman Lutosławski, të ekzekutuara
me ëmbëlsinë që Erëmira i jepte flautit. Çitaku ka shpjeguar
bashkëpunimin e ngushtë me Akyol dhe mënyrën se si janë zgjedhur këngët që do
të luheshin.
“Veprat
që po përcillen nga harpa dhe flauti im i kemi zgjedhur në bashkëpunim me
Akyol, dhe janë këngë që ia nxjerrin gjithë zërin dhe potencialin artistit, si harpës si flautit”, ka treguar Çitaku. Këngë si “Cafe 1930”
nga kompozitori argjentinas Astor Piazzolla dhe “Entr’acte” nga kompozitori
francez Jacques Jbert kanë arritur të tregojnë hitoritë e tyre dhe të na vënë
përballë emocioneve më të forta.
Duke
e përkëdhelur ngrohtë dhe me shumë finesë harpën, instrumentisti turk Cagatay
Akyol ka performuar dhe një pjesë solo. Mund të ndjehej dashuria që ka për
harpën teksa tregonte një histori pas çdo kënge që performonte.
“Harpa
është një nga instrumentet më të vjetra dhe të bënë ta ndiesh çdo emocion” ka
thënë Akyol para se ta ekzekutonte në harpë këngën si “La saurce”, “5 Danse
ungariese” dhe “Hittie Suitti”. Përveç performancës së jashtëzakonshme të tij,
pas çdo kënge ai tegonte për autorin, për vitin dhe rrethanat se kur është shkruar
kënga dhe emocionin që i sjellë atij secila këngë e zgjedhur. “Të gjithë këta
janë kompozitorë të viteve 1800 dhe 1900, që ishin jo vetëm njohës të mirë të
muzikës por edhe të dashuruar marrëzisht pas saj” ka thënë Akyol. Të pyetur nga
KultPlus për përgatitjet Akyol është shprehur se kanë punuar shumë. “Kjo është
një muzikë për një audiecë me shije të hollë dhe të dhënë pas detajeve prandaj
na është dashur të punojmë e të ushtrojmë shumë që gjithcka të jetë perfekte.”
ka thënë Akyol.
Koncerti
dhe i gjithë projekti është mbështetur nga programi Kultura për ndryshim, zyra
e Bashkimit Evropian në Kosovës, Qendra Multimedia dhe Instituti Gëte.
Përkrahës të tjera kanë qenë Komuna e Prishtinës, Filharmonia e Kosovës dhe Biblioteka Kombëtare. Rrona Jaka/KultPlus.com
GlobalMusica Fest është aktivitet i një rëndësie të veçantë që grumbullon mbi 100 pjesëmarës aktiv të moshave të ndryshme, të cilët do promovojnë vlera artistike përmes muzikës së mirëfillt të nënqiellit tonë dhe vendeve tjera.
Synimi kryesor është integrimi i artistëve të rinjë në regjionin tonë dhe skenën ndërkombëtare e botërore. Ky projekt ka për qëllim të krijojë e të u jap mundësi për tu angazhuar njerëzve të artit muzikor, të cilët duan të shpalosin aftësitë e tyre, por edhe të fitojnë njohuri dhe të fillojnë një jetë të re artistike, e pse jo edhe një karrierë me shumë suksese në të ardhmen.
Në tre mbrëmjet festive, do prezantohen muzikant, të cilët duke interpretuar, krijuar, shijuar artin e kultivuar, shpiejnë drejtë sensibilizimit estetik dhe cilësorë. Mbrëmja e parë ju dedikohet fëmijëve – Artistë të Vegjël/ GlobalMusica Kid’s Mbrëmja e dytë me Artistë të Ri / GlobalMusica Junior Mbrëmja e tretë prezantohen Artistë të botës/ GlobalMusica Artist
Ky event organizohet nga Shoqata e Muzicientëve duke u mbështetur nga Kuvendi Komunal-Kabineti Komunal/ DKRS- Drejtoria për Kulturë Rini e Sport dhe në partneritet të Shkollës së Muzikës “Tefta Tashko” në Mitrovicë. Sponzor: Kuvendi Komunal Mitrovicë, Kisha Katolike, Pixel’s .
Kjo ngjarje do të mbahet më 20, 21 dhe 22 qershor prej orës 18:00 të Kisha Katolike Mitrovicë.
Moto e festivalit GlobalMusica Fest: Robert Schumann: “To send light into the darkness of men’s hearts – such is the duty of the artist.” “Të dërgosh dritë në errësirën e zemrave të njerëzve – është detyra e artistit”/KultPlus.com
