Ndahet nga jeta poeti Skënder Rusi

Poeti i njohur korçar, Skënder Rusi, është ndarë nga jeta në moshë 72-vjeçare.

Liriku i letrave shqipe, krijuesi i 25 vëllimeve la pas krijimtarinë e tij si një pasuri të çmuar për letërsinë shqipe, më i fundit “Dalëngadalë unë po bëhem ikje”.

Skënder Rusi lindi në vitin 1952 në Korçë. Krijimet e tij u përfshinë në antologjitë e disa vende të Evropës si Gjermani, Zvicër. Aktori për disa vite ushtroi profesionin e Kryetarit të Klubit të Shkrimtarëve “Bota e Re”, ndërsa pak vite më parë u vlerësua me titullin Qytetar Nderi i Korçës./ Top Channel/ KultPlus.com

Fenomenet e trashëguara të letërsisë në Ekuilibrin Letrar të Nysret Krasniqit

Fatlinda Thaçi Cakaj

Ekuilibri letrar shpalos refleksione të thella mbi natyrën e letersisë, procesin e shkrimit dhe ndikimin e kontekstit shoqëror e kulturor në krijimtarinë letrare, autori analizon marrëdhëniet mes autorit e lexuesit, si dhe autori ngul këmbë që të ruaj parimin themelor të letërsisë, pra kujtesën shpirtërore, ekuilibri letrar si objekt të studimit ka aspekte fenomenologjike të artit letrar, duke i parë në prizmin e estetikës, ka të bëjë me shqyrtimin e ndryshmeve të perceptimit, përvojës, dhe kuptimit që lexuesi ose kritiku ka ndaj një teksti letrar. Në këtë kontekst, fenomenologjia, një qasje filozofike që kërkon të kuptojë strukturën e perceptimit dhe përvojës së individit, aplikohet për të analizuar se si lexuesi ndjen dhe interpreton një veprim artistik. Në aspektin e estetikës, vlerësohet bukuria dhe kënaqësia që shkakton një veprim artistik, duke përfshirë tekstet letrare.

Ekuilibri letrar vërehet kur autorët ndërtojnë vepra që sjellin harmoni nëpërmjet gjuhës, strukturës, temës, dhe stilistikës, duke e bërë atë tërheqëse për lexuesin në një mënyrë që përputhet me qëllimin dhe synimet e tyre artistike. Për të kuptuar këtë ekuilibër, kritikët përdorin koncepte fenomenologjike për të shqyrtuar përvojën e lexuesit përballë tekstit, duke u fokusuar në perceptimet, emocionet, dhe interpretimet e tyre. Përvoja estetike e lexuesit  ndikon në vlerësimin e një teksti letrar dhe në përcaktimin e ekuilibrit letrar të tij.

Në përgjithësi, ekuilibri letrar trajton një harmoni dhe njëkohësisht një tension të qëndrueshëm mes elementeve të ndryshme të një teksti letrar, duke siguruar një përvojë të pasur estetike dhe intelektuale për lexuesin. Përdorimi i artit letrar për të komunikuar ide të tilla shpesh rrit kuptimin dhe ndërgjegjësimin e lexuesit në lidhje me çështje komplekse shoqërore, politike, dhe humaniste. Një nga avantazhet e kësaj teknike është që ajo mund të bëjë që konceptet filozofike të jenë më të kuptueshme dhe më të afërta për lexuesit, duke iu mundësuar atyre të ndjehen pjesë e historive dhe përvojave që paraqiten në libër. Kjo ndikon në mënyrë pozitive në perceptimin dhe në qëndrimin e tyre ndaj temave të rëndësishme shoqërore dhe humaniste.

Përveç kësaj, përdorimi i metaforës dhe fenomeneve autoritare në artin letrar janë një mjet i fuqishëm për të shprehur kritikën sociale dhe politike, duke e bërë atë një formë efektive të protestës dhe ndryshimit shoqëror. Përmes përvojës artistike, lexuesit  ndjehen të përfshirë në diskutimet për çështjet më të thella dhe  ndihmojnë në përhapjen e ndërgjegjësimit për problemet aktuale. Në fund të fundit, librat që përdorin këtë lloj qasjeje janë mjet për të krijuar një dialog midis autorit dhe lexuesit, duke e nxitur reflektimin dhe debatin mbi temat dhe konceptet që trajtojnë. Kjo bën që arti letrar të jetë një burim i pasur për shpjegimin dhe përmbushjen e kuptimit tonë të botës dhe të vetvetes.

Konceptet letrare të kapitullit të parë

Metaforika, Imagjinimi, Morfologjia, Litota, Mënia, Metafizika, Refuzimi, Aporite, Gjenuinja

  • Mënia-Në këtë pjesë analizohen dhe detajizohen konceptet autoritare te cenzures të bazuara në filozofinë e Platonit, i cili mendonte se idealja e një shoqërie të drejtë ishte një shoqëri ku filozofët të gjykuar si udhëheqësit më të drejtë do të udhëhiqnin. Thymos është emocioni i  urrejtjes dhe zemërimit, ndërsa menis intelegjenca dhe arsyeja, Platoni argumenton se në një shoqëri të drejtë thymos do të nënvlerësohej në favor të menis, për te shmangur konfuzionin dhe konfliktin shoqëror. Në të njëjtën kohë, në letërsinë shqiptare ka pasur një evolucion të ndjeshëm në mes thymosit e mënis. Autorët kanë shprehur zemërimin dhe revoltën ndaj cenzurës e ndjeshmërisë sociale nëpërmjet veprave të tyre, duke reflektuar ndërveprimin kompleks midis emocioneve dhe arsyjes në krijimtarinë e tyre.
  • Imagjinimi- Nëpërmjet fantazisë, poetët shpesh eksplorojnë sfera të ndryshme të imagjinatës, duke krijuar botë të reja, personazhe fantastike, dhe ngjarje të jashtëzakonshme. Kjo mund të shërbejë si një mjet për të shprehur ide dhe emocione të thella që janë jashtë kontekstit të perceptimit të zakonshëm. Në lidhje me metafizikën, poetët  përpiqen të kapin aspekte të së pashpjegueshmes dhe të së padukshmes nëpërmjet poezisë, duke u përqendruar në temat dhe pyetjet që lidhen me ekzistencën, shpirtin, dhe marrëdhënien tonë me botën. Poetët që janë marrë me këto tranformime; Rrahman Dedaj, Sabri Hamiti, Ali Podrimja, Visar Zhiti, Ervin Hatibi, etj.
  • Morfologjia- Morofologjia e poezisë në letërsinë shqiptare analizon dhe vlereson tranformimet e figurave duke i vënë në pah raportet komplekse midis natyrës dhe kulturës. Figurat mitike dhe legjendare që gjejnë rrënjë thellë në trashëgiminë kulturore të popullit shqiptar shpesh reflektojnë një lidhje të ngushtë me natyrën dhe fenomenet e saj te veprat e Naim Frashërit, Gjergj Fishtës, Lasgush Poradecit, Anton Pashkut e Sabri Hamitit.
  • Metafizika- Hermenautika dhe shqyrtimi i elementeve metafizike në poezine e Sabri Hamitit ndihmon në zbulimin e estetikes së fshehur të autorit. Duke u përqendruar në interpretimin dhe analizen e thellë të veprave të tij, arrijmë të zbulojmë një pasqyrë më të plotë të pasionit e vizionit të autorit nga vepra e parë “Njeriu vdes i ri”, deri te “Kukuta e Sokratit”.
  • Litota- Këtu autori bën analize poetike te tregimit te Eqrem Bashës te vepra “Hije ne grila”. Përmes interpretimit bartian e sosyrian del ne konkluzion se tregimi e ruan shprehësinë e universalizuar të njeriut si individ dhe përmban vrojtimin meditues të autorit.
  • Aporitë- Ndryshe njihen si kontradiktat apo konfilktet e veshtira ne tekst janë aspekt i rëndësishëm në librin  në fjalë pasi autori vëren një çekulibrim terminologjik të tekstit e kritikës letrare, ndaj propozon që një studim letrar të përdor hermenatikën si pikë referimi.
  • Gjenuinja- Studimi i fenomeneve të teorisë letrare në një nivel të përgjithshëm përfshin një gamë të gjerë të shkencave humaniste dhe të mendimit filozofik që shërbejnë për të analizuar dhe interpretuar veprat letrare. Në këtë kontekst, filozofët, teoricienët e letrave dhe fenomenologët janë të përfshirë në një përpjekje për të kuptuar natyrën dhe rëndësinë e tekstit letrar. studimi i fenomeneve të teorisë letrare në një nivel të përgjithshëm ofron një kornizë të gjerë për të kuptuar dhe interpretuar veprat letrare. Filozofët, teoricientet e letrave, dhe fenomenologët ofrojnë qasje dhe mënyra të ndryshme për të analizuar tekstin, duke kontribuar në zhvillimin e një kuptimi më të thellë dhe më të gjerë të tij. Në Kosovë janë analizuar veprat studimore të Rexhep Qosjes, Sabri Hamitit.
  • Refuzimi- Analizohet fenomeni i përkthimit si një rikrijim në burgjet e Shqipërisë totalitare. Realizmi socialist e çekuilibroi sistematikën letrare shqiptare duke ua mohuar lirinë krijuese shkrimtareve.

Problematikat e dala nga qarqet Evroperendimore të filozofisë

Mea culpa, Ideologemat, Përhershmëria, Ekulibri

  • Mea culpa  ose fajësimi, shpesh shërben si një mënyrë për të rishikuar dhe reflektuar mbi gabimet dhe arritjet tona, dhe në këtë kontekst, trajtimi i ideve gnoseologjike dhe historike të “vdekjes së autorit” nga modernizimi deri në postmodernizëm është një temë e rëndësishme në studimin e letërsisë dhe artit në përgjithësi. Koncepti i “vdekjes së autorit” ka qenë një temë e rëndësishme në teorinë letrare, sidomos në periudhën e modernizmit dhe postmodernizmit.
  •  Ideologemat- Analiza e dialogeve të Platonit, siç janë “Kratili” dhe “Fedri”, dhe lidhja e tyre me  çështjen e kërkimit të formave ideale, është një temë e thellë që lidhet ngushtë me interpretimin dhe vlerësimin e censurës dhe lirisë letrare në kontekstin e metemit të realizmit socialist. Lidhja e dialogeve të Platonit me censurën dhe lirinë letrare në metodën e realizmit socialist reflekton tensionet e thella midis idealit dhe realitetit, midis kërkimit të formave ideale dhe kufizimeve që vijnë me një regjim cenzor. Kjo analizë ofron një perspektivë të thellë mbi sfidat dhe konfliktet në interpretimin e teksteve letrare dhe në ruajtjen e lirisë së shprehjes së artistit në një kontekst politik dhe ideologjik të caktuar.
  • Përhershmëria- Trajtohet parimi filozofik për një njohje të tekstit letrar, se si ai duhet të vendoset në kohë, në mënyrë që të marrë kuptim të ri e të saktë si dhe të ruhet autorialia.
  • Ekuilibri- Ekuilibri i identitetit personal dhe globalizimit është një temë e rëndësishme që reflekton tensionet midis individualitetit dhe ndikimit të shoqërisë globale në krijimtarinë dhe shprehjen personale. Në këtë kontekst, ideja e komunikimit global dhe ndikimi i tij në identitetin personal dhe në estetikën letrare është një temë e rëndësishme për diskutim. Analiza e ekuilibrit të identitetit personal dhe globalizmit në krijimtarinë letrare sjell në pah tensionet dhe sfidat që vijnë me komunikimin global dhe ndikimin e tij në individ. Ruajtja e një ekuilibri të qëndrueshëm është thelbësore për të siguruar integritetin e identitetit personal dhe për të promovuar një estetikë letrare autentike dhe të pasur.

Kanuni i Lekë Dukagjinit dhe vrojtimi metafizik e dokjesor

Në këtë analizë të titulluar “Hermenautika”, autori studion dhe shqyrton konceptet e Kanunit të Leke Dukagjinit, duke i ndarë ato në 12 libra dhe duke shpjeguar parimet themelore të hermeneutikës që aplikohen në interpretimin e këtij dokumenti historik dhe kulturor. Hermeneutika si një qasje interpretuese që përqendrohet në kuptimin dhe interpretimin e tekstit, merr në konsideratë kontekstin dhe kulturën që e rrethon atë.

Në këtë analizë, autori përdor parime hermeneutike për të kuptuar thellësisht mesazhet dhe rregullat që përmbahen në Kanunin e Leke Dukagjinit.

Për të interpretuar dhe kuptuar më mirë mesazhet dhe rregullat e Kanunit të Leke Dukagjinit, autori aplikon parime të hermeneutikës. Kjo përfshin marrjen në konsideratë të kontekstit historik dhe kulturor, kuptimin e gjuhës dhe fjalëve të përdorura në dokument, si dhe analizën e ndikimit të Kanunit në shoqërinë dhe kulturën shqiptare.

Përmes kësaj analize të hermeneutikës në interpretimin e Kanunit të Leke Dukagjinit, autori ofron një kuptim të thellë dhe të gjerë të këtij dokumenti të rëndësishëm historik dhe kulturor në kontekstin e tij. Hermeneutika jep një metodë të qëndrueshme dhe gjithëpërfshirëse për të kuptuar tekstin në mënyrë të drejtë dhe të plotë.

Shënim: Punimi është prezantuar në lëndën Letërsi aktuale shqipe, te prof. dr. Sali Bashota, studimet master, Dega e Letërsisë Shqipe, Fakulteti i Filologjisë, Prishtinë./ KultPlus.com

                                                                                                               

Komuna e Gjakovës në prag të organizimit të Festivalit Koral, marrin pjesë pesë shtete

Shkolla e Muzikës “Prenk Jakova” në mbështetetje të Komunës së Gjakovës është në prag të organizimit të edicionit të parë të Festivalit Ndërkombëtar Koral, festival që do të mbahet në muajin qershor, shkruan KultPlus.

Kastriot Sada, organizator i këtij festivali ka bërë të ditur për KultPlus se në këtë edicion do të marrin pjesë kore nga pesë shtete, e sipas të cilit vijnë nga: Turqia, Qipro, Shqipëria, Maqedonia e Veriut dhe Kosova.

Ai poashtu ka bërë të ditur se koristët pjesëmarrës në këtë edicion do të jenë rreth 180 persona, e që në Gjakovë do të performojnë brenda 4 dhe 5 qershorit, kur edhe do të mbahet festivali./ KultPlus.com

Shpirtërorja dhe materialja në tregimet e Binak Kelmendit

Mirvete Karaliti

(Binak Kelmendi: “Lexuesit e kartëmortaleve”, Botimet REA, Prishtinë, 2023)

“… fatet dhe emrat e njerëzve përsëriten. Sikur ditët e javës dhe sikur muajt e vitit. ‘Sidomos fatet tragjike’, tha me vete, duke i futur fotot e varreve të Halilave në çantë.”

Binak Kelmendi (1950), përkthyesi, publicisti dhe autori i shumë veprave, njihet edhe për përmbledhjen e tij me tregime “Lexuesit e kartëmortaleve”, në të cilën vdekja e jeta si premisa filozofike paraqesin relacionin dualist të luftës së njeriut për mbijetesë përgjatë historisë.  

Temat e këtyre tregimeve që në thelb kanë idenë e vdekjes, thelbin ontologjik të njeriut e të jetës shenjojnë një histori të lashtë të integrimit dhe komuni­kimit me artin e korpusin e veprave letrare. Që nga paraqitja e hershme e veprave si “Epi i Gilgameshit”, pyetjet filozofike e ontologjike të të cilit shenjojnë bashkëpunimin midis artit dhe jetës, kanë vazhduar edhe në ditët tona duke u shndërruar në trua­llin e hulumtimeve brenda së cilës letërsia dhe shkrim­tari observojnë duke kërkuar dhe afirmuar vetveten. Kështu që nga titulli i veprës “Lexuesit e kartëmortaleve”, titull ky i cili vjen si emërtim i njërit prej tregimeve të veprës, paraqet ndeshjen e jetës me vdekjen e cila paraqitet si një enigmë e cila mbulon ekzistencën njerëzore, ngjall soditje, frikë dhe kuriozitet. 

“-Çfarë lexojnë?

-Lexojnë, lexojnë, për shembull, kartëmortalet, a si quhen ato letrat që lajmrojnë për vdekje njerëzish.” 

Eksplorimi i historive dramatike të luftës ofron një dritare për gjendjen njerëzore në rrethana ekstreme. Këto rrëfime përshkruajnë gjallërisht tmerret dhe heroizmin e luftës, duke treguar qëndrueshmërinë e individëve në mes të kaosit. Këto tregime përbrenda kodit të komunikimit letrar sikur e zhvillojnë betejën e personazheve me ngjarjet e paraluftës, të luftës dhe të pasluftës, karakteristikë kjo e cila është e pranishme edhe në disa vepra në prozë nga ky autor.

Luftërat gjatë historisë shpesh zbulojnë modele tragjike që përsëriten, duke treguar koston njerëzore të konfliktit. Nga ngritja e perandorive te konfliktet moderne, shkatërrimet e luftës dhe ndikimi i saj tek individët dhe shoqëritë bëhet jehonë me kalimin e kohës. Qoftë humbja e jetëve, zhvendosja e popullsive apo shkatërrimi i kulturave, pasojat tragjike të luftës përsëriten vazhdimisht, duke nënvizuar rëndësinë e kërkimit të zgjidhjeve paqësore të konflikteve. Përsëritja e vrasjeve gjatë luftërave nënvizon realitetin e zymtë të konfliktit, ku jetët humbasin tragjikisht në një cikël dhune dhe hakmarrjeje. I ndërtuar me këtë temë tregimi “101 vjet bashkë”, tregon historinë e përsëritur të dy Halilave të një familjeje që përfunduan tragjikisht nga okupatori serb: 

“…Gjyshin ma kanë vratë ata, serbët. Ishte afër t’i bënte gjashtëdhjetë vjet. Ata serbë, nuk e lanë t’i bënte” 

Vazhdimi i këtij cikli vrasjesh vazhdon edhe pas 101 vjetesh duke pasqyruar aspektet më të errëta të natyrës njerëzore. 

Ata. Serbët. Ata. Prapë serbët. Prapë ata. Njëjtë. Pas 101 vjetësh. Vrasje e re e një Halili tjetër. Afër shtëpisë së tij.”

      Dashuria, atdheu dhe vdekja 

Ndeshja e dashurisë dhe vdekjes në letërsi është një temë e përjetshme që është eksploruar në mënyra të ndryshme nëpër kultura dhe epoka. Dashuria dhe vdekja, forca në dukje të ndryshme, shpesh ndërthuren në tapiceri të ndërlikuar të ekzistencës njerëzore, duke formësuar rrëfimet e pasionit, humbjes dhe transcendencës. Konvergjenca e tyre ndriçon natyrën paradoksale të përvojës njerëzore, ku ekstaza e dashurisë mund të bashkëjetojë me pashmangshmërinë e vdekjes.

Në letërsi, tema e sakrifikimit të dashurisë personale për atdheun shpesh eksplorohet në mënyra të ndryshme, duke pasqyruar kompleksitetin dhe konfliktet me të cilat përballen individët kur ndahen midis dashurisë romantike dhe detyrës patriotike. Kështu me këtë tematikë shquajmë tregimet: “Te pllaka përkujtimore”, “Ofelia, shqip”, “Dashuria”.

“Te pllaka përkujtimore– Epitafet, ato mbishkrime të përmbledhura por të thella të gdhendura në gurët e varreve, shërbejnë si kujtime të qëndrueshme për të vdekurit. Ato përmbledhin thelbin e jetës së një personi, virtytet, vlerat ose ndonjëherë veçoritë e tyre, me vetëm disa fjalë. Në zemër të një varreze solemne, mes vargjeve të varreve të gërryera që mbajnë emra të humbur nga koha, shtrihet një varr që tregon një histori dashurie e tragjedie. Këtu, nën tokë, prehen dy shpirtra të lidhur jo vetëm nga dashuria, por edhe nga dora mizore e fatit. Historia e tyre, e skalitur në gur dhe e pëshpëritur nga era, shërben si një kujtesë prekëse e kostos njerëzore të luftës dhe fuqisë së qëndrueshme të dashurisë.

“Ishte e ndaluar dhënia e kumtit për vrasjen e dashnorëve që kishin marrë pjesë në demonstratat e 28 Nëntorit të vitit 1968, tha ai me një zë të dridhur “. 

Rrethana e vdekjes së tyre, të mbytura mes ujërave të trazuara të luftës e demonstratave, shërbejnë si një kujtesë e zymtë e natyrës së pafalshme të konfliktit. Në vdekje, ata u bënë dëshmorë të një kauze që nuk e zgjodhën ata, por viktima të një bote të copëtuar nga grindjet dhe përçarjet. 

“Dashuria”Në zemër të këtij tregimi qëndron një çift dhe dashuria e tyre si një fener shprese mes kaosit të botës që i rrethon. Të lidhur së bashku nga një lidhje e krijuar në zjarret e pasionit, ata ëndërrojnë për një të ardhme të mbushur me premtime dhe mundësi. Megjithatë, ekzistenca e tyre idilike u shkatërrua nga gjëmimet ogurzezë të luftës, të cilat i ndanë me forcë mizore dhe të paepur. Dashuria ndaj atdheut e detyroi njeriun të dëgjonte thirrjen e detyrës, të vishte uniformën e kombit të tij dhe të marshonte drejt së panjohurës. 

“Ai pastaj fiku televizorin, ngjeshu revolen, lidhi për rripi dy bomba dhe mori vrapthi teposhtë shkallët e ndërtesës.”

     Shpirtërorja dhe materialja në tregimet e Kelmendit

Skema bardhezi e personazheve me bazë modelin përrallor si kudo në letërsinë e shkruar edhe në tregimet e Kelmendit i është nënshtruar një pluraliteti faktorësh që kanë determinuar në paraqitjen e karaktereve njerëzore nëpër dimensione diversive. Kështu marrëdhenia mes shpirtërores dhe materiales jepet në tregimin “Fëmija pa emër”. Dëshira e Zojës dhe e murgeshave për t’i shërbyer Perëndisë me përpikëmeri anashkalon nevojat e tyre fizike e aq më pak dëshirën për të pasur fëmijë, akt i cili konsiderohet si prostitucion dhe derivim nga misioni i shenjtë. 

“Zoja shikon sidomos foshnjën në duart e murgeshës. ‘Është fëmija im’, thotë me një pendesë vrastate. ‘Jo, nuk është’, bërtet në kupë të qiellit duke ia plasur vajit.” 

Mënyra sesi e ndërton Kelmendi figurën e Zojës na ngjason me figurën biblike të Shën Mërisë: lindja e foshnjës pa baba vetëm përmes frymës së shenjtë, frika e akuzimit nga masa për prostitucion dhe përdhunim, largimi nga vendi i saj, ndjenja në kishte bërë faj apo jo, aftësia e të folurit të foshnjës së sapo lindur, etj

Ungjillin sipas Mateut shkruan: 

“ Lindja e Jezu Krishtit ndodhi kështu:
Maria, nëna e tij, pasi u fejua me Josefin, para se të banonin së bashku, u gjet shtatëzanë për virtyt të Shpirit të Shenjt….
Qe, Virgjëra do të mbetet shtatzënë e do të lindë një djalë, të cilit do t’ia ngjesin emrin Emanuel – që do të thotë: Hyji me ne!“

Ndërsa aftësia e të folurit të foshnjës në djep të cilën e thekson Kelmendi në tregimin e tij ka gjithashtu premisa fetare: 

Kelmendi: 

“Foshnja lëshon një klithmë të madhe dhe ia nis edhe ajo një vaji idhnak. 

“Pse nuk ma vë emrin?’

Ashtu dëgjon ose i bëjnë veshët Zojës.”

Ndërsa në Kur’an thuhet: 

Atëherë ajo u bëri me shenjë kah Isai. Ata thane: Si ti flasim atij që është foshnjë në djep?” (Merjem).

       Simbolika e figurave historike

Tregimet e Binak Kelmendit të cilat janë derivuse të një shumësie persiatjesh mbi shumë premisa filozofike si mbi lindjen, vdekjen, kujtimet e së kaluarës që shpalosin ndër të tjerash edhe kujtesën dhe identitetin nacional, paraqesin edhe një realitet të përditshëm, madje edhe kur ndërfut dhe tipizon personazhe nga historia. Fjala vjen, Agata Kristi, Edit Durham, Karl Marksi, Skënderbeu, Genti, Ofeli, Don Kishoti, etj. Në këtë mënyrë, tregimtari Binak Kelmendi vë një relacion përshkrues e shpjegues për shëmbëlltyra të njohura historike, duke ndërtuar një lloj paralelizmi me ngjarje të ndodhura në kohën e tij aktuale. Marrja e këtyre figurave nga historia ndoshta mund të jetë intencë autoriale për të përshkruar laramanin e botës njerëzore në përgjithësi, e të asaj shqiptare në veçanti. Agata Kristi, për shembull, shpesh eksploron temën e drejtësisë dhe të vërtetës nëpërmjet romaneve detektivore. Karl Marksi nëpërmjet teorisë së tij thekson rëndësinë e ndryshimit shoqëror dhe drejtësinë sociale. Skënderbeu simbolizon rezistencën dhe krenarinë kombëtare. Genti, Ofelia dhe Don Kishoti kanë mesazhe të ndryshme rreth identitetit, ëndrrave dhe realitetit.  

Gjithë ideja e kërkimit identitar dhe rreziqeve brenda këtij kërkimi, paraqitja e modeleve përmes personazheve konkrete të veprës dhe personazheve historike shpalos kujtesën dhe identitetin nacional të Kelmendit. Identitetin nacional të tregimtarit e spikat edhe përmes vendosjes së ngjarjeve në tokat shqiptare ku edhe përmend toponime si: Prishtina, Deti Jonë, Bregu i Diellit, Bjeshkët e Nemina, Rugova, Malet e Sharrit, Drini i Bardhë, etj. 

Instrument solid i Kelmendit është kthesa që realizon gjatë rrëfimit, duke e hedhur lexuesin brenda situatave të papritura që ngrisin dilema dhe paradoksalisht dërgojnë drejt zgjidhjeve tragjike e euforike.

       Stili tregimtar i Kelmendit spikatet edhe te forma e ndërtimit të personazheve, ku vlen të ceket  detajizimi në prezantimin jo vetëm të botës së jashtme si modelim, por veçmas të botës internale të personazhit si aspekt që distribuon gjithë strukturën e rrëfimit. 

Kelmendi kodin e rrëfimit të tregimeve të tij e ndërton pëmes monologut të brendshëm në të shumtën e rasteve, por nuk lë anash as dialogët e shkurtë mes personazheve. Krahas monologut që ani pse element dramatik, realizon një narrator minor të tipit autodiegjetik që midis tjerash ravijëzon me një ton kritik portretin e psikokulturës shqiptare.

Tregimet e përmbledhjes “Lexuesit e kartëmortaleve” të shkrimtarit Binak Kelmendi përmes paraqitjes dualiste të premisave filozofike, paraqitjes nacionale të atdheut në vazhdën e okupuesve të shumtë përgjatë viteve, por edhe në paraqitjen e jetës në liri, duke kujtuar me krenari figurën e shquar kombëtare të Skënderbeut e figura të të tjera historike, arrin ta ndërtojë rrafshin tematik e ideor në mënyrë interesante. Kështu përmes elementeve të ndërtimit të këtyre tregimeve, si stilit, gjuhës, rrëfimit, figurave e motiveve, autori spikatë aftësinë e tij për të paraqitur realitetin kombëtar, si dhe për të ngjallur ndjenja estetike te lexuesit përmes përshkrimeve dramatike e tronditëse.

Shënim:

Punimi është prezantuar në lëndën Letërsi aktuale shqipe, te prof. dr. Sali Bashota, studimet master, Dega e Letërsisë Shqipe, Fakulteti i Filologjisë, Prishtinë./ KultPlus.com

Sony do të blejë për 1 miliardë dollarë katalogun muzikor të grupit të famshëm Queen

Sony Music thuhet se është në bisedime për të blerë katalogun muzikor të grupit rock Queen, duke përfshirë hite si Bohemian Rhapsody, Radio Ga Ga dhe Another One Bites The Dust.

Universal Music thuhet gjithashtu të jetë përfshirë, për shkak të marrëdhënies së gjatë të kompanisë me grupin, i cili nënshkroi me labelin britanik EMI në 1972 dhe mbeti me kompaninë pasi u ble nga Universal në 2011.

Nëse grupi arrin çmimin prej 1 miliard dollarësh, do të jetë marrëveshja më e madhe e këtij lloji, duke tejkaluar 500 milionë dollarët që Sony pagoi për të blerë katalogun e Bruce Springsteen në fund të vitit 2021.

Në fillim të këtij viti, Sony fitoi gjithashtu një interes prej 50% në muzikën e Michael Jackson nga pasuria e këngëtarit të ndjerë me një kosto prej të paktën 600 milion dollarë.

Shitja e katalogëve muzikorë është bërë një biznes i madh gjatë tetë viteve të fundit, me kompanitë diskografike dhe kompanitë e kapitalit privat që kanë marrë të drejtat e muzikës nga David Bowie, Bob Dylan, Justin Bieber, Shakira, Neil Young, Blondie dhe Fleetwood Mac për shuma milionë dollarë.

Marrëveshjet ofrojnë siguri të menjëhershme financiare për artistët dhe pasuritë e tyre, ndërsa mbajtësit e të drejtave shpresojnë të përfitojnë duke ndërtuar rrugë të reja të ardhurash.

Të drejtat muzikore shihen si një investim tërheqës sepse këngët vazhdojnë të gjenerojnë para për dekada. /rtsh.al/ KultPlus.com

Çmimi Kombëtar për Veprimtari Jetësore “Muslim Mulliqi” ndahet për Alije Vokshin, Esat Valla vlerësohet me çmim vjetor

Sot, në Ministrinë e Kulturës u mbajt ceremonia për ndarjen e Çmimit Kombëtar për Veprimtari Jetësore “Muslim Mulliqi” dhe Çmimi Vjetor për të Arriturat në Fushën e Artit Pamor për vitin 2023.

Ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku, bazuar në vlerësimin e Komisionit Vlerësues, Çmimin Kombëtar për Veprimtari Jetësore “Muslim Mulliqi” post-mortem e ndau për piktoren Alije Vokshi dhe Çmimin Vjetor për të Arriturat në Fushën e Artit Pamor për piktorin Esat Valla.

Çmimin post-mortem dhe mirënjohjen për piktoren Alije Vokshi e pranoi vajza e saj, Visare Selimaj, kurse piktori Esat Valla ishte i pranishëm në këtë ceremoni.

Alije Vokshi është gruaja e parë e diplomuar në pikturë, duke u bërë një ndër pioneret e artit pamor në Kosovë, ndërkaq Esat Valla është i njohur për pikturat e tij surreale.

Komisioni Vlerësues ishte në përbërje të Valbona Zherkës, Lirije Buliqit dhe Alisa Gojani-Berishës.

Këto çmime u jepen personaliteteve të shquara për arritjet profesionale, për ngritjen e vlerave dhe për kontributin e tyre në avancimin e artit./ KultPlus.com

Festivali i Këngës së RTK-së hap thirrjen për aplikim

Edicioni i dytë i Festivalit të Këngës së RTK-së tashmë ka hapë thirrjen për aplikim, ku ftojnë të gjithë ata që duan të sfidohen në fushën e muzikës të aplikojnë për këtë edicion, shkruan KultPlus.

Radio Televizioni i Kosovës ka bërë të ditur që edhe këtë vit drejtor i festivalit do të jetë Adi Krasta dhe se përgatitjet për këtë edicion tashmë kanë filluar.

KultPlus ju sjell linkun për mundësi të aplikimit./ KultPlus.com

https://www.rtklive.com/sq/page.php?ID=37

Shtëpitë Botuese mbështeten nga MKRS me 272 mijë e 900 euro

Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sporteve ka publikuar listën e Shëtpive Botuese të cilat do të mbështeten për botimin e librave, shkruan KultPlus.

272.900 euro është shuma totale që është ndarë nëpër Shëtpitë Botuese, tituj që janë vlerësuar nga Këshilli I Librit.

KultPlus jus jell të plotë listën që tashmë kanë marrë këtë mbështetje./ KultPlus.com

https://www.mkrs-ks.org/repository/docs/Lista_per_publikim_botime_2024.pdf

Himni i Kosovës intonohet në El Salvador, presidentja Osmani publikon video nga pritja shtetërore

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka arritur në El Salvador ku do të marrë pjesë në ceremoninë e inaugurumit të presidentit të rizgjedhur Nayib Bukele.

Osmani ka publikuar një video nga arritja dhe pritja shtetërore që i është bërë në aeroportin e El Salvadorit, e ku është intonuar edhe himni i Republikës së Kosovës nga Garda presidenciale e El Salvadorit.

“Me ftesë të Presidentit Nayib Bukele, unë do të marr pjesë në ceremoninë e inaugurimit të Presidentit Bukele dhe do të takohem me përfaqësues të tjerë të shtetit për të diskutuar qëllimin tonë të përbashkët për hapjen e kapitujve të rinj të bashkëpunimit midis vendeve tona”, ka shkruar Osmani./ KultPlus.com

Jetë

Alfonsina Storni

Nervat e mia janë tendosur marrëzisht,
në venat e mia gjaku vlon, lëng zjarrmues
që brof në buzët e mia, ku pastaj shtiret
me harenë e tërë kremteve të mundshme.


Kam ëndje të qeshurash; mjerimet e mia
që askujt nuk dua t’ia fal aspak,
sot nuk më qesëndisin, e unë kotem
me trishtimin e kaltër ku ato gëlojnë.


Bota buçet fuqishëm; krejt harmoninë e saj
e ndiej aq drithërueshëm, saqë e përvetësoj
kur gjerb tingujt e saj magjepsës.


Veç para pak çastesh, dritaren time hapa
e në tisin e brishtë të erës
pranvera m’i pruri rrezet e diellit.


Përktheu nga spanjishtja:

Elvi Sidheri

Qendra Kombëtare e Librit shpall fituesit e Fondit të Përkthimit Letrar në Gjuhë të Huaj

Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit shpalli sot veprat fituese për “Fondin e Përkthimit Letrar nga Gjuha Shqipe në Gjuhë të Huaj”.

Nga 12 aplikime, juria, e kryesuar nga përkthyesi Erion Kristo dhe me anëtarë dekanen e Fakultetit të Gjuhëve të Huaja, Esmeralda Kromidha dhe profesor Blendi Lamin, vlerësoi për t’u mbështetur financiarisht nga QKLL, 6 autorë dhe veprat e tyre.

Fituesit për “Fondin e Përkthimit Letrar nga Gjuha Shqipe në Gjuhë të Huaj”:

Ylljet Aliçka, me “Histori njerëzish të zakonshëm”; Maklena Nika me “Nitroglicerinë”; Namik Dokle me “Vallëzim me hënën”; Arian Leka me “Në kërkim të këmishës së humbur”; Manjola Nasi me “Një udhëtim e gjysmë”; Artur Spanjolli me “Lule drite në ag”.

Ceremonia e shpalljes së fituesve u zhvillua në mjediset e Qendrës Kombëtare të Librit e Leximit./ KultPlus.com

16 universitete evropiane dhe mbi 25 biznese në Panairin e Karrierës dhe Studimeve Jashtë Vendit në UNI – Universum International College

UNI-Universum International College fuqizuar nga Arizona State University për herë të shtatë rradhazi organizoj Panairin e Karrierës dhe të Studimeve Jashtë Vendit. Kjo ngjarje e rëndësishme zhvillohet në kuadër të Javës Ndërkombëtare të Stafit, më i madhi në Ballkanin Perëndimor.

Nga ky panair shumë studentë do të marrin rrugë të studimeve jashtë vendit, e shumë të tjerë do të fillojnë një punë me kontratë të rregulltë.

Pas një suksesi të vazhdueshëm gjatë viteve të kaluara, edhe këtë vit UNI, më 29 Maj në kampusin e Prishtinës dhe më 30 Maj në atë të Ferizajit, mirëpriti kompani vendore, organizata dhe institucione të cilat gjatë këtij panairi kishin mundësi promovimi të biznesit, rreth shërbimeve dhe misionit të tyre si dhe komunikimin direkt me studentët e UNI-it, kështu duke zgjeruar rrjetëzimin dhe bashkëpunimin mes tyre.

Gjithashtu këtë vit pjesëmarrës ishin edhe përfaqësues të universiteteve Europiane nga  Gjermania, Holanda, Polonia, Latvia, Lituania etj., si dhe nga Turqia, të cilët gjatë këtij panairi prezentuan mundësitë për studime një-semestrale në universitetet të cilat përfaqësonin.

Qëllimi i organizimit është edhe indentifikimi i talentëve të rinj, rekrutimi i tyre dhe krijimi i partneriteteve me kompanitë pjesëmarrëse.

Ky event përfaqësoi një mundësi të jashtëzakonshme ndërveprimi  për studentët të cilët janë në rrugën e zhvillimit në karrierë si dhe mundësitë e punësimit duke u njohur më konkretisht me kërkesat në tregun e punës si dhe programe për studime ndërkombëtare.

UNI – Universum International College menaxhohet dhe fuqizohet nga Universiteti Shtetëror i Arizonës (ASU), i rankuar si Universiteti Nr.1 në SHBA për inovacion.

Bashkohuni me ne sot dhe filloni rrugën tuaj drejtë një të ardhmeje të ndritur nesër! Për më  shumë info. Kliko KETU.
Gjithashtu kontaktoni +38344144062, [email protected] ose ndiqni UNI në Facebook dhe Instagram./ KultPlus.com

Oda Haliti do të performojë në hapjen e Berlin Beats 2024

Nga Prishtina në Berlin, për të dytën herë Oda Haliti performon përsëri në një prej netëve më të rëndësishme në Berlin Beats. Ngjarja mbahet në muzeun shumë të njohur prestigjioz Hamburger Bahnhof në Berlin, muze ky i cili njihet ndër më të rëndësishmit në botë të artit bashkohor.

Verën e kaluar në edicionin e parë të Berlin Beats 2023, 50.000 vizitorë shijuan programin muzikor nga artistë të mëdhenj të skenës së Berlinit. Oda Haliti ishte e vetmja artiste jo vendore e cila ishte e ftuar të performonte në Berlin Beats në natën speciale “Lange Nacht Der Museen zu Berlin”, natë kjo e cila rezultoi me suksesin më të madh në programin e Berlin Beats 2023 – me audiencën më të madhe nga gjithë artistët e tjerë.

Këtë vit me 7 qershor, Oda Haliti do të performojë në hapjen e Berlin Beats 2024 si pjesë e programit më të madh dhe më të rëndësishëm muzikor të Hamburger Bahnhof. Ajo kryeson listën e DJ-ve që do të marrin pjesë këtë vit si headliner i eventit/ngjarjes, në një program serioz me artistë të tjerë të njohur botëror.

Oda Haliti njihet gjërësisht në skenën elektronike muzikore të Kosovës dhe ndërkombëtarisht me mbi 15 vite karrierë muzikore, mes stilit të saj të kuruar të muzikës techno/elektronike e me një ndërthurje të pagabueshme të rrymave të ndryshme eksperimentale dhe ekscentrizmit ritmik.

Oda Haliti është ndër pioneret e muzikës elektronike në Ballkan dhe për herë të dytë radhazi, një shhqiptare paraqitet në Berlin Beats, duke bërë bashkë një audiencë ndërkombëtare jashtëzakonisht të dedikuar ndaj muzikës elektronike dhe artit bashkëkohor.

Performanca e saj në Hamburger Bahnhof shënon një pikë kyçe në karrierën e saj, por edhe në kulturën muzikore të Kosovës e Shqipërisë, pasi ky institucion kulturor pret qindra-mijëra vizitorë në vit, por edhe sepse mban një peshë të veçantë në zhvillimin e praktikave të artit bashkëkohor, përpos të paturit një program muzikor tej mase të kuruar dhe të shumëpritur nga audienca.

Nata e 7 qershorit hap dyert për të gjithë të apasionuarit dhe dashamirësit e rrymave të ndryshme të muzikës elektronike, e në mjediset e hapura pranë muzeut Hamburger Bahnhof, do të zhvillohen netë të ndryshme, që premtojnë pjesëmarrje të gjerë e momente të paharrueshme në kryeqytetin e Europës, në Berlin.

Kjo seri e netëve me muzikë elektronike hap edhe sezonin e gjatë muzikor që do të vijojë deri më 29 gusht 2024./ KultPlus.com

Osmani emëron ambasadorin e ri të Kosovës në Hungari

Delfin Pllana është emëruar ambasador i Republikës së Kosovës në Hungari.

Presidentja e vendit, Vjosa Osmani në një postim në X shkruan se ambasadori Pllana do të vazhdojë të forcojë lidhjet midis vendeve.

“I shpreh urimet e mia më të mira ambasadorit të emëruar Delfin Pllana, ndërsa ai merr detyrën e re si ambasador i Republikës së Kosovës në Hungari.

Unë jam i bindur se ai do të vazhdojë të forcojë lidhjet midis vendeve tona dhe të thellojë lidhjet midis popujve tanë”, shkruan Osmani./ KultPlus.com

Libri “My Cat Yugoslavia” i Pajtim Statovcit në listën e ngushtë për çmimin prestigjioz në International Literature Award

“My Cat Yugoslavia” është në listën e ngushtë për çmimin prestigjioz International Literature Award, libër ky i shkrimtarit të suksesshëm kosovar Pajtim Statovci, shkruan KultPlus.

“My Cat Yugoslavia” është roman i autorit që është publikuar në vitin 2019, njëherit edhe roman debutues i autorit, e që është vlerësuar me çmime të ndryshme prestigjioze, sikurse që kanë qenë edhe në vëmendjen e medieve më të njohura të botës.

Libri në gjuhën gjermane është përkthyer nga Stefan Moster, ndërkohë Statovci përgjatë këtij viti ka paralajmëruar edhe botimin e romanit të fundit “A cow gives birth at night”.

Statovci ka lindur në Kosovë në vitin 1990, ndërsa është larguar për në Finlandë me familjen e tij në moshën 2 vjeçare./ KultPlus.com

Publikohet agjenda shtetërore për shënimin e 25 vjetorit të Çlirimit të Kosovës

Sapo është bërë publike agjenda shtetërore për shënimin e 25 vjetorit të Çlirimit të Kosovës, dhe po sipas kësaj agjende aktivitete të ndryshme kulturore dhe pritje shtetërore do të fillojnë prej 8 qershor e do të zgjasin deri më 21 qershor, shkruan KultPlus.

Ky manifestim do të nisë me koncertin e këngëtares së njohur Shkurte Fejza e cila njëherit shënon edhe 50-të vjetorin e karrierës së saj, për të vazhduar me konferencën shkencore për 25 vjetorin e ndërhyrjes së NATO-s dhe Çlirimit të Kosovës, konferencë që do të mbahet në Akademinë e Shkencave.

Agjenda më pas përfshinë edhe ekspozita, koncerte, promovim libri dhe aktivitete të tjera kulturore. Më poshtë po ju sjellim të plotë agjendën e shënimit të 25 vjetorit të Çlirimit të Kosovës./ KultPlus.com

Shitet për 5 milionë e 250 mijë dollarë rezidenca e famshme e filmit “Home Alone”

Shtëpia e famshme e familjes McCallister në filmin legjendar të Krishtlindjeve ” Home Alone ” është në shitje. Është ndërtuar në vitin 1921 në Winnetka, Illinois dhe çmimi i shitjes është 5 milionë e 250 mijë dollarë.

Është hera e parë që shitet që nga viti 2012 kur pronarët aktualë e blenë për 1.58 milionë dollarë.

Sipas faqes së internetit Zillow, pronarët rinovuan dhe zgjeruan pronën në vitin 2018 “duke i kushtuar vëmendjen maksimale ruajtjes së detajeve arkitekturore dhe integritetit të hapësirave më të paharrueshme dhe më të njohura të shtëpisë”.

Pjesa e përparme dalluese e rezidencës me tulla të kuqe është ruajtur siç ishte në filmin e vitit 1990 me Macaulay Culkin, Kathryn O’Hara, Joe Pesci dhe Daniel Stern, shkruan vizion plus.

Ka pesë dhoma gjumi, gjashtë banja, dy dhoma ndenjeje, një dhomë ngrënie, një kuzhinë të madhe, një kinema, një palestër, një verandë me oxhak dhe një fushë basketbolli të mbyllur.

Regjisori i filmit, Chris Columbus, ka deklaruar më parë se ai zgjodhi pronën sepse “nëse je fëmijë, është kënaqësi të jesh vetëm “./ KultPlus.com

Emri i Dua Lipës po diskutohet për rolin e Megit në filmin e Disney

Emri i këngëtares së madhe Dua Lipa është duke u lakuar nga kompania e madhe filmike “Disney” dhe hiq më pak se sa për rolin e Megit për filmin “Hercules”, raportojnë mediet e huaja.

Ky film deri më tash është i realizuar vetëm në versionin e animuar, dhe se pritjet që po vjen edhe në formatin e filmit artistik janë mjaftë të mëdha.

Mbetet të shihet se a do të realizohet ky projekt me rol të luajtur nga Dua Lipa./  KultPlus.com

Sali Bashota, Poeti Laureat i vitit 2024 në “Netët Korçare të Poezisë”

Më 25 dhe 26 maj 2024 në qytetin e Korçës, Biblioteka Publike “Thimi Mitko”, me përkrahjen e Bashkisë së Korçës dhe në bashkëpunim me PEN Qendrën e Shqipërisë, organizuan edicionin 28-të të Festivalit Ndërkombëtar të Autorëve “Netët Korçare të Poezisë”.

Hapja solemne e aktivitetit u bë me fjalët përshëndetëse nga Jorida Dhëmbi Tollkuçi, Drejtore e Bibliotekës Publike “Thimi Mitko” dhe nga Zamira Kita, Drejtore e Kulturës dhe Teatrit.

Në këtë festival morën pjesë poetë nga Shqipëria, Kosova, Zvicra, Italia, Sllovenia, Turqia, Greqia, Franca, Irlanda, Rumania, Maroku, të cilët i lexuan poezitë e tyre, mes tyre si: Sadik Bejko, Ibrahim Berisha, Rafael Newman, Besnik Mustafaj, Muhsine Arda, Dalila Hiaoui, Binak Kelmendi, Liridon Mulaj, Sali Bashota, Entela Kasi, Barbara Pogaçnik, etj.

Në këtë vit Pema simbolike e poezisë, u mboll në “Lëndinën e Poetëve”, në lulishten “Vangjush Mio” nga Sali Bashota, i cili u shpall Poeti Laureat i vitit 2024.

Gjatë dy ditëve u zhvilluan aktivitete të shumta në Bibliotekën Publike “Thimi Mitko”, në Shtëpinë Muze “Vangjush Mio”, në Muzeun “Gjon Mili”, në Muzeun e Artit Mesjetar etj., ku u organizua debati për jetën dhe veprën e Nazim Hikmetit, pastaj u bë promovimi i kompletit të veprave të Basri Çapriqit, bashkëbisedimi me Besnik Mustafajn, biseda midis autorëve Ahmet Prençi, Liridon Mulaj, Entela Kasi, Enerestina Gjergji Halili, trajtimi i temës “Letërsia si atdhe universal i njerëzimit”, etj.

Në këto aktivitete me fjalët e tyre u paraqitën: Gunei Ozkilinic, Rozana Belli, Sadik Bejko, Ibrahim Berisha, Sali Bashota, Jorida Dhëmbi Tollkuçi, Enerestina Gjergji Halili, Entela Kasi, Ahmet Prençi, Liridon Mulaj, Mariana Gorzyca, Daniela Stoica, etj.

Juria profesionale në përbërje: Entela Kasi, kryetare, Rafael Newman, anëtar ndërkombëtar dhe Enerestina Gjergji Halili, anëtare, ndau çmimet tradicionale të “Netëve Korçare të Poezisë”.

Çmimi Special, Barbara Pogaçnik nga Sllovenia, Çmimi Asdreni, Mariana Gorczyca nga Rumania, Çmimi Dritëro Agolli, Guney Ozkilinç nga Turqia, Çmimi Poezia më e bukur, Liridon Mulaj, Kurora e poezisë, Besnik Mustafaj, Poeti Laureat për vitin 2024 Sali Bashota.

Me Mirënjohje për kontribute të çmuara në promovimin e kulturës kombëtare u nderuan: Haxhi Dede Edmond Brahimaj, Shtëpia Studio Kadare, Zamira Kita, Drejtore e Kulturës dhe Teatrit dhe Kryetari i Bashkisë Devoll, Eduard Duro.

Më datën 27 maj, poetët vizituan Bashkinë e Devollit, ku u takuan me Eduard Duro. Po ashtu, vizituan disa vende të trashëgimisë kulturore dhe historike. Ndërkaq në mbrëmje u mbajt një orë e madhe letrare, shoqëruar edhe me një program kulturor.

Në kuadër të këtyre aktiviteteve, PEN Qendra e Shqipërisë dhe PEN Qendra e Kosovës vlerësuan veprat e dy shkrimtarëve me Çmimet PEN. Milazim Krasniqi u nderua për veprën poetike “Kujtimet luajnë me mua” dhe Ahmet Prençi për veprën në prozë “Brenga e prokurorit”.

Gjithashtu, u botua vëllimi antologjik në dy gjuhë shqip-anglisht me titullin “Një diell i ri”, në të cilën përfshihen 34 poetë: Skënder Rusi, Albi Lushi, Aleksandër Çipa, Alfons Al Zeneli, Ahmet Prençi, Antonio Babliku, Besnik Mustafaj, Entela Kasi, Erenestina Gjergji Halili, Liridon Mulaj, Mimoza Kuchly, Rakela Zoga, Rozana Belli, Sadik Bejko (Shqipëri), Christas R. Tsiailis (Greqi), Billy Ramsell (Irlandë), Anna Lattanzi, Luccilla Trapazzo, Salvatore Nappa (Itali), Alketa Gashi Fazliu, Binak Kelmendi, Ibrahim Berisha, Lulzim Tafa, Milazim Krasniqi, Sali Bashota, Vlora Ademi (Kosovë), Dalila Hiaoui (Marok), Mariana Gorczyca (Rumani), Barbara Pogacnik (Slloveni), Rafael Newman (Zvicër), Filiz Civaner, Gunel Ozkilinç, Mesut Senol, Muhsine Arda (Turqi)./ KultPlus.com

Këndngushtë

Xhevat Latifi

I ngjan bririt t’dhisë
Asht njejtë si me pa diellin kur futen n”re
t’zeza
Ay lule e brishtë nga shiu i ftoftë lëshon supet
pa forcë as me kërkue meshirë!
Më pas aroma e rrënjëve nisē me zgjidhë atë nyje prej maje gjilpëre
E ngre ngadale sythin e kaltërt
Ja kjo ēshtē dashuria: Veç një puls i vogël
Nga një kênd-i-ngushtë bahen pesë yje…
( në përkalim të një agu me vesë ) / KultPlus.com

Orkestra Frymore e Forcave të Armatosura të Shqipërisë me koncert festiv në Kosovë

Në kuadër të aktiviteteve për 80-të vjetorin e Çlirimit të Shqipërisë nga pushtimi nazi-fashist, nën kujdesin e Ministrisë së Mbrojtjes, Ambasadës së Republikës së Shqipërisë dhe Komunës së Prishtinës, Orkestra Frymore e Forcave të Armatosura të Republikës së Shqipërisë do të prezantohet me një koncert festiv në Prishtinë, shkruan KultPlus.

Ky koncert do të mbahet të mërkurën prej orës 19:00 në Amfiteatrin e Sheshit “Zahir Pajaziti” ku do të prezantohen vepra të njohura ndërkombëtare dhe kombëtare.

Ky koncert do të realizohet nën dirigjimin e kapiten Altin Babameto./ KultPlus.com

Fragment i romanit “Shitësi”

Andrin Aliu

Ecëm krah për krah drejt rrugës “Rrustem Statovci”, që të conte në  hyrje të  Parkut të Qytetit, më pas u futëm në ca rrugica me ndricim të mekur, ku po kalonim vetëm ne, me hapa të  ngadaltë  dhe të vegjël. Dikur zonja Fazile filloi të  më fliste për ndryshimin e vazhdueshëm që  kishte pësuar kjo zonë ndër vite, vecanërisht kohëve të  fundit me ndërtimet e pallateve shumëkatësh.

 -Një ditë do të na zihet fryma të gjithëve, – tha ajo, e mllefosur, teksa po vështronte një pallat të  ndërtuar pothuaj në  rrugë. Më keq se kaq s’mund të  jetë.

 -Përse e thoni këtë?

 -Ti je me fat që  nuk e ke parë  qytetin në periudhën e tij të artë, sepse po ta shihje atëherë  sesi dukej ky qytet, sot do të shkalloje njësoj si unë, për arsye të  degradimit arkitekturor në përmasa të paimagjinueshme që ka ndodhur këtu.

 -A mund të ketë një zgjidhje ky problem?

 -Dëmi i madh vecse është  bërë. Qyteti e ka humbur identitetin e tij të dikurshëm. Nuk mund të  flitet për zgjidhje të  problemit, kur degradimi po lejohet nga ata që e kanë  për detyrë  ta ndalojnë këtë dukuri. Në një katrahurë të tillë, përfituese janë grupet mafioze të lidhura me njerëz të fuqishëm të politikës.

 -Situata qenka tejet e pashpresë .

 -Sikur të kishim të  bëjmë  vetëm me degradim arkitekturor, – psherëtiu ajo, – mbase do të  gjenim ndonjëherë  një zgjidhje, por problemi është  më i thellë sesa dallohet në pamje të  jashtme.

 -Cili është ai problem?

 -Është  problemi shoqëror, Zgjim. Ne si shoqëri nuk reagojmë  në mënyrë  të duhur ndaj dukurive që po e shkatërrojnë  jetën tonë të përditshme, dhe duke reaguar kështu, sa për sy e faqe, e keqja, jo që  s’po fashitet, por po zmadhohet edhe më  tej. Nuk mbrohet qyteti përmes shkrimeve në rrjete sociale. Nevojitet organizim i mirëfilltë  qytetar, një  masë e madhe e njerëzve që do të mblidhet për të  kundërshtuar abuzimin me hapësirat publike.

 -Ku të gjendet kjo masë e njerëzve? – e pyeta me njëfarë mosbesimi.

 -Është në mesin tonë , – u përgjigj me siguri të plotë .

 -Krejt cfarë  duhet është  reagimi fizik i saj. Këta njerëz duhet të organizohen. Të jesh i bindur se organizimi qytetar ngadhënjen mbi cdo grup mafioz.

 Befas, zonja Fazile ndaloi në trotuar dhe shikoi orën e vënë  në kycin e dorës së majtë .

 -Qenka ende herët, – tha ajo. – Kam një ide.

 -Po ju dëgjoj.

 -Këtu afër është një kafene. Si thua të shkojmë?

 U pajtova me idenë e saj dhe vazhduam të ecnim./ KultPlus.com

Elon Musk: Për shkak të avancimeve në IA, asnjëri prej nesh nuk do të ketë më nevojë për punë

Ndoshta në të ardhmen, për shkak të avancimeve në Inteligjencën Artificiale (AI), asnjëri prej nesh nuk do të ketë më nevojë për punë, por sfida më e madhe do të jetë gjetja e kuptimit të jetës, tha sipërmarrësi amerikan Elon Musk.

Gjatë një videokonference në Vivatech në Paris, ai shpjegoi se për të arritur një të ardhme të tillë janë të domosdoshme “të ardhurat bazë universale”.

Sipas Musk, njerëzit do të mund të punojnë vetëm nëse dëshirojnë, por nuk do të jetë e nevojshme./ KultPlus.com