‘Kosovë, o vend i famshëm i trimnis, Kosovë, o lule e bukur e Shqipnis’

Poezi nga Asdreni

Kosovë, o vend’ i famshëm i trimnis,
Kosovë, o lule e bukur e Shqipnis!
Ti bjeshkat plot vjollca rreth i ke,
…Si vashë e virgjen: nuse sikur je;
Dhe malet me bor
Mi krye i ke kunor!

Kosovë, o atdhe i lavduem i burrnis
Ti ke pas kjen mbretnesha e Rumelis!
Nalt mbaje kryet t’and si gjithmon
Difto-u e zonja; koha sot e don
Ti t’çohesh përseri
N’luftë t’mbarë për liri!

Se teje të madhe shpresë ushqen Shqipnija
Me burra ti q’i len, t’gjatë si selvija,
Sakola mali, shoq në bot’ që s’ kanë
Si luaj e si dragoj plot forcë që janë,
Që e derdhin gjakun prrue
Atdheun për m’e shpëtue!

Ke bij që s’kanë drojë asnjë pikë
As syni far’ u tutet, s’dinë as frikë
Anmikut kur i sulen me rrebtsi
Si breshni mi te hidhen me duhi.

Gra e vasha ke, si zana sy-mëdha
Trimnesha qi Shqipnija din m’i ba
Qi rrokin armët në luftë me gas tuj shkue
Ja se me mund, ja se me dekun tuj luftue!
Për nder të shtëpis s’vet;
E falin shpirt e jet!

Kosovë, o trimneshë, lule e rrallë
Detyrën tin’ e ke me dal sot n’ballë
Se mbrrini koha, tokën për m’e mprue
Anmiqt e motçëm jashtë me i dëbue
Se mjaft e kanë robnue
Dhe n’ zjarm e kanë prue!

A mund m’e durue pa pra kët zgjedhë
Që të huejt para syve të t’venë ledhe
Për me t’rrzue nër kamb’ e për me t’shkel
Për me t’ba gjithë copë, mirë si ju del
Dhe duersh mos të lëshojn’
Prej faqes s’dheut të t’shojn!

Disa “Serbi e vjetër” duen me i thanë
“Maqedhoni” do t’ jerë emnin ja lanë!
Atyne si u pëlqen kufijt i venë
Shqipnija veç mbas dojes s’tyne me kjenë;
Mendojnë pa turp kurrfarë
Se s’ka nji komb Shqiptarë!

Përpara burra, rrokni hut’ e shpatë
Prej zis pështonëje Kosovën e ngratë
At’ nanën t’uej t’lidhun kamb’ e dur
Q’ anmiqt e kan vorrue me dhe e me gur,
Me lott qi qan e ankon
E asnji nuk i ndihmon!

Shqyptarë mos kujtoni bes’ e fe
Po nanën ju kujtoni qi u ka le
Qi ka mbet fill e vetum si gru e ve
Prej bijet e harrume mi ket dhe!
Se ansht turp i math për ju
Të huejt me i u çnderu!

Sot ora mbrrini, dita e bekueme
Shqipnin m’e ba në bot’ një vent t’lirueme!
Kosovës emnin me ja ngref te qilli
Për çud të botës sa ka me shkëlzy dilli
Me rrnue një Shqypni
Si zonjë në lumni.

Shqyptarë, çoni-u, vllazën ora mbrrini
Si Geg’ e Toskë nalt flamurin e ngrini!
Një Manastir, Shkup, Shkodër e Janinë
Një trup bani-e an’ e mb’anë Shqypninë
Si ç’trimit mirë i prek
Me nder n’luftë me dek! / KultPlus.com

Dua të them diçka për Ali Podrimjen

Mehmet Kraja

(Në 11-vjetorin e vdekjes)

…Kur e pashë për herë të fundit, ai mbante një kasketë vere dhe syza dielli. Ngjante i shpërqendruar, sikur ikte me ngut nga ndonjë ëndërr që e ndiqte pas. Edhe të folurit e kishte disi gungor, me ca zanore të zemëruara, që merrnin në thua herë në një fjalë dhe herë në një tjetër. Bablok, gjithë natën kam folë me të vdekur, për krye t’Lumit, nuk di çka ka me u ba me ne, kanë me e nda Mitrovicën, ke me e pa, a e ke pa çka ka thanë Çomski, jam tue shkru nji poezi, kanë me e pa! Hoqi kasketën verore dhe e rrotulloi nëpër duar, hoqi edhe syzat e zeza. Sytë e vegjël, nën vetullat e ulëta, ishin pa shprehje, disi të shpenzuar, të kurthuar në mes të një memorie të mjegullt.


Më pas pimë kafe në oborrin e Radios, nën ca bredha të mëdhenj, me hije halore, që të cimbisnin nëpër trup. Një kohë nuk folëm, pastaj thamë diçka pa rëndësi, pastaj sërish nuk folëm. Ali Podrimja u ngrit dy herë, i shkoi dikujt te tavolina, foli me të dhe u kthye duke turfulluar. Pastaj u ul përballë meje, shikoi qiellin dhe, i pakënaqur me pamjen e tij, iu kthye dritareve të epërme të godinës së Radios. Një grua hollake u ngrit nga tavolina pranë, u kthye nga ne dhe na buzëqeshi. Për mua ishte buzëqeshja e vetme e shumë ditëve të shkuara. Ali Podrimjes nuk i bëri përshtypje. Dukej i përqendruar në inatin e vet, të cilin sikur e kishte pikasur diku matanë dhe ia kishte ngulur sytë me një urrejtje të ligështuar. Bablok, mbramë e kam pa andër Azem Shkrelin, kish lanë mjekër, për kokë t’Lumit, nuk e njohta, m’tha se i kish botue edhe dy përmbledhje me poezi atje, n’botën tjetër, m’u duk mirë, ma i lumtur se kur ka qenë këtu.

 Ali Podrimja qeshi, por pastaj u duk sikur u pendua për diçka dhe një pjesë të buzëqeshjes e la pezull. Në aneksin e Radios, andej ku kishte qenë dikur salla e koncerteve, u hap një derë xhami dhe për pak çaste u dëgjua një muzikë e prajshme. Pas pak dera u mbyll, tingujt u shpërbënë dhe ca hije drithëruese e të trazuara u dynden mbi gjelbërimin e nëpërdukshëm, duke kërkuar një peizazh ëndrre ku të preheshin.

(Nga romani “Prishtina”). / KultPlus.com

“Up-inspirer”: Zbuloni Shqipërinë, një eksperiencë unike udhëtimi në thesarin e fshehur

Të gjithë duam të udhëtojmë, të zbulojmë vende të reja dhe të përjetojmë kultura të reja!

Megjithatë, ne priremi drejt të njëjtave pika turistike të mbushura me njerëz, pa eksploruar kurrë xhevahiret e fshehura të botës, sipas një artikulli të botuar në blog-un francez “Up-inspirer”.

Ekzistojnë kaq shumë destinacione të panjohura, që meritojnë vëmendjen tonë!

Një prej tyre është – Shqipëria – një vend me një trashëgimi të pasur historike dhe peizazhe që të lënë pa frymë.

Nuk duhet të mbështetemi vetëm në imagjinatën tonë për të kuptuar bukurinë e këtyre destinacioneve pak të njohura!

Disa udhëtarë – të cilët eksploruan vendin mesdhetar – kanë ndarë përvojat e tyre të paharrueshme.

Vizitorët u mrekulluan me bukurinë e egër të maleve dhe kulturën e pasur e të ruajtur të vendit.

Është pikërisht kjo përvojë unike që e bën vizitën në Shqipëri të paharrueshme!

Shqipëria, jo vetëm që ofron një eksperiencë unike udhëtimi, por gjithashtu mund t’ju çojë në thesare të fshehura, aventura të reja dhe histori të pabesueshme për të zbuluar.

Mos harroni, bota është e madhe dhe nuk ka mënyrë më të mirë për ta kuptuar atë sesa duke udhëtuar rreth saj! / KultPlus.com

Inaugurohen tre monumente të Heroit Kombëtar Gjergj Kastriotit- Skënderbeut në Kalabri

Presidenti i Shqipërisë, Bajram Begaj ka njoftuar se tre monumente të Gjergj Kastriotit Skënderbeu janë inauguruar sot në Kalabri.

Ai tha se bëhet fjalë për monumentet Santa Sofia d’Epiro, San Basile dhe Zangarona.

Tre monumente të Heroit tonë Kombëtar, Gjergj Kastrioti Skënderbeu, iu shtuan sot komunave arbëreshe në Kalabri: Santa Sofia d’Epiro, San Basile dhe Zangarona. Zemra e kujtimeve tona të përbashkëta lidhet me Gjergj Kastrioti Skënderbeun, Heroin tonë Kombëtar. Arbëreshët e morën me vete dhe e mbajtën atë gjallë në zemra. Ai është simbol i identitetit tonë kombëtar’, ka njoftuar ai. / KultPlus.com

Hepburn: Për flokë të bukura, lejoni fëmijët që me gishtat e tyre ti përshkojnë së paku një herë në ditë

Kur e pyetën për sekretin e bukurisë, Audrey Hepburn dha këtë intervistë, teksti i së cilës u lexua dhe gjatë funeralit të saj:

“Për buzë atraktive, flisni me mirësi.

Për sy të bukur, gjeni atë që është e mirë te njerëzit.

Për një linjë të mirë, ndani ushqimin me të varfërit.

Për flokë të bukura, lejoni fëmijët që me gishtat e tyre ti përshkojnë së paku një herë në ditë.

Për qëndrim të mirë, ecni me mendimin se kurrë nuk jeni vetëm.

Njerëzve, më shumë se gjërave, u duhet rinovim, rigjallërim, verifikim, gjykim dhe mbani mend: Kurrë mos e refuzoni askënd.

Mbani mend se po patët nevojë për ndihmë, do e gjeni në skajet e secilës dorë. Duke u rritur, do të zbuloni se keni dy duar: njërën për të ndihmuar veten, kurse tjetrën për të ndihmuar të tjerët.

Bukuria e gruas nuk qëndron në rrobat që ajo mban veshur, figurën e saj apo modelin e flokëve.

Bukuria e saj qëndron tek sytë, sepse ata janë dera e zemrës së saj, vendi ku dashuria buron dhe pushon.”/ KultPlus.com

10 libra që mund ti lexoni për vikend

“Burimi i Jetës”– Ayn Rand

Këtë javë Facebook më kujtoi se pesë vite më parë, në stinën e verës, kam lexuar pikërisht këtë libër, që pastaj më çoi tek “Revolta e Atlasit”. Eshtë një nga klasikët e të gjitha kohërave, që edhe pse i shkruar në vitin 1943 ende është i freskët. I përkthyer në mënyrë mjeshtërore nga Amik Kasoruho, romani rrëfen historinë e një arkitekti të ri rebel, betejën e tij kundër standardeve konvencionale dhe një histori aspak skematike dashurie, një hero atipik dhe ngre në kult individualizmin përballë filozofisë së turmave.

“Kujtime 1885 – 1925” – Eqerem Bej Vlora

Për të mbetur tek leximet “e rënda”, një libër voluminoz historie mund të lexohet më mirë se kurrë në ditët e pushimeve. Kujtimet e Eqerem Bej Vlorës është një ndër botimet më të mira në këtë fushë, një nga dëshmitë më interesante për këdo që dëshiron të njohë të shkuarën tonë në një nga periudhat më pak të njohura e njëkohësisht më të trazuara të historisë sonë. Kujtimet e shkruara në gjermanisht, janë përkthyer në shqip nga Afrim Koçi.

“Mikesha gjeniale”- Elena Ferrante

Për të qëndruar tek librat voluminozë, por për t’u kthyer tek letërsia, katër volumet e Elena Ferrantes janë një zgjedhje mjaft e mirë për pushimet. Tamam tamam, dalin e teprojnë për gjithë verës, sepse pasi lexon vëllimin e parë “Mikesha gjeniale” nuk mund të rrish kurrsesi pa lexuar tre të tjerët. Ata që kanë pritur deri tani, kanë fatin t’i lexojnë njëherësh, ndryshe nga ne të tjerët që këtë sagë napoletane e kemi ndarë në dy vera dhe dimra, nga një botim në tjetrin. Eshtë një nga historitë më të bukura që është shkruar ndonjëherë jo thjesht për miqësinë, por për një botë të tërë femërore. 

“Tre shokë” – Erih Maria Remark

Kur vjen puna tek miqësitë, është titulli i parë, që të vjen në mend. Më i miri, për t’u rilexuar në verë. Ndonëse nuk është best-seller i nivelit ndërkombëtar, për arsye nga më të ndryshmet, është ndër librat më të dashur të shqiptarëve. Ndoshta për shkak të përkthimit mjeshtëror të Robert Shvarcit, ndoshta për shkak të melankolisë dhe fatalizmit të Remarkut, ndër më të spikaturit e “autorëve të brezit të humbur”. Në sfondin e një Gjermanie mes dy luftërave botërore, miqësia e shokëve të bërë bashkë nën armë dhe historia e dashurisë mes Robertit dhe Patit vijojnë të magjepsin edhe në ditët e sotme. Do të përloteni po njëlloj në fund, edhe në rileximin e dhjetë… “Pastaj erdhi mëngjesi – dhe ajo nuk ishte më”.

 Gabriel Garcia Marquez– “Dymbëdhjetë tregime pelegrine”

Nga seria e rileximeve ose për ata që për arsye të ndryshme e kanë humbur botimin e viteve “90, libri me tregime të Marquez-it, përkthyer në shqip nga Mira Meksi përmban disa nga më të njohurat e tij: “Udhë të mbarë, zoti president”, “E shenjta”, “Avioni i bukuroshes së fjetur”, “Pajtohem me qira për të parë ëndrra”,”Fantazma gushti”, “Maria Dos Prazeres”, “Vera e lumtur e zonjës Forbes”, “Drita është si uji”, “Gjurmët e gjakut tënd mbi dëborë”. Në Barcelonë, një prostitutë e vjetër që trajnon qenin të qajë në varrin që ka zgjedhur për veten; në Vjenë, një grua që fiton jetesën duke parë ëndrra që parashikojnë të ardhmen; në Paris një grua që vdes pasi ka përshkruar qiejtë e gjysmës së botës me gishtin që pikon gjak; në Madrid dy vëllezër që mbyten teksa notojnë në dritë. Dymbëdhjetë histori mjeshtërore rreth jetëve të latino – amerikanëve me një kombinim të pazakontë të melankolisë, ngulmit, hidhërimit, dashurisë dhe të mbinatyrshmes, si gjithë letërsia magjike e Amerikës latine.

Isabel Allende- “Ishulli nën det”

Realizmi magjik është i preferuari im kur vjen puna për leximet e pushimeve. “Ishulli nën det” veç shezlongut më la dhe një natë pa gjumë, e kam lexuar me të njëjtën drithërimë si dikur “Shtëpinë e Shpirtrave”. Një roman i vendosur në Santo Domingo, Haitin e sotëm në vitin 1770, në mes të fushave të kallamit të sheqerit, në një botë skllevërish e sundimtarësh të bardhë, me zgjime dashurie e pasioni, plot me personazhe: ushtarë, skllevër luftëtarë, priftërinj vudu dhe murgj katolikë, zonja të rënda dhe kurtizane, piratë dhe fisnikë të rënë nga vakti, mjekë dhe bukuroshë dembelë… Me gjithë përbërësit e një romani që nuk shqitet nga dora.

“Bastardja e Stambollit”- Elif Shafak

Nëse Isabel Allende do të ishte turke dhe do të kishte jetuar në Stamboll, me siguri në vend të “Shtëpisë së Shpirtrave”, do kishte shkruar “Bastarden e Stambollit”. Një lloj realizmi tjetër magjik, ky i Elif Shafak, në një tjetër shtëpi të banuar vetëm me gra në Stamboll, ku në vend të fantazmave të Klarës së Allendes këtu enden xhindet e mira e të këqija, ku botët femërore dhe jetët e pazakonta ndërthuren me një histori të madhe dhune historike, si ajo e genocidit turko – armen dhe ku humori i zi bëhet bashkë me shijet e ushqimeve.

“Flokëkuqja”- Orhan Pamuk

Nuk do kisha mbërritur kurrë të rrëmoja shkrimtarët turq, po të mos ishte për Orhan Pamukun. “Flokëkuqja” është më i fundit roman i tij, që luan me mitet e Lindjes dhe të Perëndimit, atë të Edipit të Sofokliut (atëvrasjes) dhe Rustemit e Syhrabit (djalëvrasjes). Duke vendosur në qendër një grua flokëkuqe që vërtit botën e vogël të rrëfimit, Orhan Pamuku ngre një histori të mrekullueshme të dashurisë së përbotshme babë e bir, duke përfshirë në të shndërrimin e Stambollit dhe të vetë kësaj bote të madhe.

“Origjina”- Dan Brown

Për një enciklopedi të plotë, por edhe për të mbajtur frymën pezull nga kapitulli në kapitull Dan Brown është më i miri. Ndaj dhe zakonisht është i pari që zgjedh për të lexuar në verë (ndodh që ta ruaj librin nëse del në dimër, thjesht sepse e di që do të m’i bëjë pushimet më të bukura). Sërish në këtë roman, profesori Robert Langdon rikthehet në një tjetër aventurë me simbole të fshehura, vrasës, gra të bukura dhe çështje nga më thelbësoret në botë. Kësaj radhe pyetja është ajo e para, zanafilla: nga jemi krijuar? Një tjetër përplasje e shkencës me fenë, në një tjetër udhëtim, kësaj radhe nëpër Spanjë, nga Bilbao në Madrid dhe Barcelonë.

“Hija e erës”- Carlos Ruis Zafon

Për ta mbyllur po në Barcelonë. Me një histori që flet për një libër të mallkuar, për njeriun që e ka shkruar, për dikë që ka rrëshqitur nga faqet e një romani për ta djegur atë, për tradhti dhe miqësi të humbur. Është historia e dashurisë, e urrejtjes dhe e ëndrrave që gjejnë strehë nën hijen e erës, një histori që fillon dhe mbaron në një varrezë që quhet “varreza e librave të harruar”. Ky libër bëri që pena e Zafonit të kthehej në strehëzën më të dashur të atyre që e duan ende leximin. “Librat janë si pasqyrat, ku gjejmë vetëm atë që kemi brenda nesh dhe leximi përfshin mendjen dhe zemrën, që po bëhen gjithmonë e më të rralla”, thotë autori në fund të romanit: një thënie që të nxit të mos e vendosësh më në raft, por ta mbash përpara syve, si për të të kujtuar që jeta nuk mjafton për të lexuar të gjithë librat që do të doje./ KultPlus.com

Ekspozitë e veçantë e gazetares Koçibelli për Lirinë e Shtypit

Gazetarja e kulturës, Jetona Koçibelli ka hapur në COD ekspozitën e radhës, të titulluar “BACKSTAGE SHOW”.

Koçibelli njoftoi për këtë aktivitettë lidhur me lirinë e media, në një postim të saj në rrjetet sociale në Ditën Botërore të Lirisë së Shtypit (3 maj).

“Liria e medias është një postulat universal, por vetëm në botën demokratike ka vlerë! Sa më shumë demokraci të ketë një shoqëri, aq më shumë liri do ketë dhe media! Pra, edhe media, është produkt i shoqërisë! Si të jetë shoqëria, atë fytyrë ka dhe media! Nisur nga episodet e shumta dhe jo vetëm, dilema është kjo: a është në të vërtetë demokratike shoqëria jonë, sistemi ynë?

Në kronologjinë historike lind pyetja: A ishte demokratik apo çfarë sistemi kishte Shqipëria pas shëmbjes së regjimit komunist, kur filloi persekutimi e lincimi i gazetarëve opozitarë?”, shkruante ajo në postim.

Sot ekspozitën e vizitoi edhe Kryeministri Edi Rama, i cili shprehet se ekspozita e veçantë e gazetares Jetona Koçibelli në kryeministri për Lirinë e Shtypit, ia vlen të vizitohet.

Ekspozita BACKSTAGESHOW, e kuruar nga Koçibelli në Qendrën për Hapje dhe Dialog, çel për publikun dilemen nëse: Liria është një nocion gjeneralist!

“Sot kemi liri të shfrenuar falë epokës digjitale, ku kemi zëvendësuar paradoksalisht parrullën komuniste “Gjithë populli ushtar” me parrullën demokratike “Gjithë populli gazetar”, shprehet Koçibelli.

Ekspozita do të jetë e hapur për publikun në COD, Biblioteka e Kryeministrisë, në datat 4 – 9 maj 2024, në oraret 9:30-14:00 dhe 17:30-20:30./atsh/ KultPlus.com

Ish-depo e ushtrisë në Belsh transformohet në galeri arti

Ish-depot e ushtrisë në Seferan janë transformuar në një galeri arti ku do të jenë të hapura për publikun, si një destinacion kulturor për këdo që viziton Belshin. Në praninë e dhjetërave piktorëve me famë ndërkombëtare nga Kanadaja, Kina, Peruja, Turqia, Çekia dhe shumë vende të tjera, është hapur galeria “2 Botët” që është konceptuar dhe kuruar nga artisti i njohur shqiptar Helidon Haliti.

Me mbështetjen e Bashkisë Belsh dhe Fondi Shqiptar i Zhvillimit, kuratori Haliti tha se është koha që teprocat e dikujt janë pasuri për dikë tjetër.

“Është koha që të bashkon dy botë, atë të para ‘90 të mbushur me bunker, me depo, teprica, sot ne e kemi pasuri dhe po e kthejmë në një art. Them sot sepse turizmi është në zhvillim dhe vëmë re që galeritë mungojnë. Para tre muajsh filluam punën këtu me Bashkinë e Belshit, ramë absolutisht dakord, që këtë depo të vjetër ta kthejmë në një mënyrë kaq autentike në një muze të vogël arti ku sigurisht nuk do të jetë e një individi. Do të jetë një sallë e jashtëzakonshme, shumë origjinale pikërisht për të ekzposuar artistët nga trevat dhe ata kontemporanë nga e gjithë bota”, deklaroi Haliti.

Sipas tij, kjo hapje e galerisë vjen si inaugurim dhe në prag të festivalit të akuarelit ku të pranishëm do të jenë 20 nga mjeshtrat më të mëdhenj të akuarelit në të gjithë botën të cilët do do të pikturojnë sepse vetë Shqipëria e provokon këtë lloj mënyre pikturimi.

“Ndërkohë që kulinaria padyshim zhvillohet në këtë zonë në mënyrë fantastike. Ndërsa në zonë po bëhet investime, Fondi Shqiptar për Zhvillim me sa pashë ka bërë kapanone të ndryshme ku mund të zhvillohen edhe ato startupe për të zhvilluar ndoshta prodhim qeramike apo mozaikë sepse ne nxjerrim studentë të ndryshëm ku duhet të poziconen”, tha artisti i njorhur shqiptar.

Më tej, Haliti theksoi se të rinjtë e zonës padyshim duhet të mësojnë nga mjeshtrat e mëdhënj që do të vijnë të performojnë, do të vijnë të demostrojnë në galeri.

“Duke i dhënë komuntietit këtë galeri e cila dukej si një depo para disa kohësh dhe sot kthehet në një pikë kontemporane, i japim mundësi padyshim dhe turistëve të ndryshëm që të kenë çfarë të shohin, jo vetëm ato kabinat e rehatshme të mrekullueshme apo hotelet, apo bujtinat që kanë ngritur shumë. Dhe sigurisht kulinaria që zë gjithmonë vend. Atëherë tani kemi dhe art dhe duam që të gumëzhijë”, përfundoi Helidon Haliti.

Gjatë fjalës në hapjen e galerisë, Kryetari i Bashkisë së Belshit, Arif Tafani, tha se nisma të tilla synojmë që këto bukuri natyrorre të promovohen përmes artit si një destinacion të rëndësishëm turistikv anë e mbanë globit.

“Mirësevini në këtë ekspozitë dhe galeri shumë të bukur. Dua t’I uroj mirëseardhjen artistëve të njohur ndërkombëtarë që kanë ardhur në Belsh. Mirë se keni ardhur në ktë relike të vjetër që para disa muajsh nuk shihej me sy, por një artist I madh si Helidon Haliti e ka transformuar në një ekspozitë, në një galeri shumë të bukur. Urime Helidon për këtë aktivitet dhe shumë projekte të tjera që do të pasojnë”, u shpreh Tafani.

Kryetari i Shoqatës Ndërkombëtare të Akuarelistëve, Atanur Dogan, tha se sa herë që vjen në Shqipëri shikon diçka ndryshe dhe gjithmonë më atraktive. “Ne jemi shumë të gëzuar që Helidoni ëhstë një nga drejtuesit tanë të Shoqatës Ndërkombëtare të akuarelistëve, duke përfshirë nga 120 përfaqësuesit nga vende të ndryshme dhe ai ka bërë një punë të shkëlqyer për komunitetin tonë gjithashtu dhe për Shqipërinë. Jemi shumë të impresionuar dhe duam që të vijmë sërish në Shqipëri”, deklaroi artisti i njohur ndërkombëtar./ atsh/ KultPlus.com

Amos Oz: Kam simpati për Kosovën

Sot janë shënuar 85 vjet nga lindja e shkrimtarit Amos Oz.

Oz ka shkruar 18 libra në gjuhën hebreite dhe afër 450 ese dhe artikuj. Veprat e tij janë të përkthyera në më shumë se tridhjetë gjuhë të botës.

Para disa vitesh në një intervistë me Rudina Xhungën, ai u shpreh edhe për Kosovën dhe për Pavarësinë e Kosovës.

RUDINA XHUNGA: Tani do doja të flisnim pak për vendin nga unë vij, për Shqipërinë dhe Kosovën gjithashtu, sepse kur Kosova shpalli pavarësinë e saj unë kisha me vete librin tuaj, kur tregoni pavarësinë e Izraelit?

AMOS OZ: Unë nuk di mjaftueshëm për historinë dhe rrethanat e Kosovës, por në mënyrë instiktive, kur një popull shpall pavarësinë e tij, simpatia ime është me të. Kjo është e vërtetë për sa i përket izraelitëve, kjo është e vërtetë për palestinezët dhe kjo është e vërtetë edhe për kosovarët.

RUDINA XHUNGA: Po për historinë që lidh Shqipërinë me Izraelin, për kohën kur Holokausti na bashkoi dhe shqiptarët u hapën dyert izraelitëve?

AMOS OZ: Ne gjithmonë do ta kujtojmë me falënderim dhe për mirë Shqipërinë, pasi në Evropë ka pasur shumë pak dyer që u hapën për hebrenjtë, shumë pak dyer dhe derën e Shqipërisë ne gjithmonë do ta kujtojmë për mirë.

RUDINA XHUNGA: Faleminderit. Ju kujtohet ajo kohë dhe raporti që keni me atë kohë? E pyesni herë pas here veten, ç‘qe ajo urrejtje, pse ndodhi Holokausti?

AMOS OZ: Holokausti na shoqëron ne gjithë kohën, madje edhe nipërit e njerëzve që kanë përjetuar Holokaustin akoma i përjetojnë traumat, dhe akoma pyesin veten çfarë ndodhi, por asnjëri prej nesh nuk ka përgjigje, ka shumë përgjigje, por nuk ka një përgjigje të vetme. Ka një përgjigje që thotë: s‘duhet të jesh kurrë i dobët, ka një përgjigje tjetër që thotë: kurrë nuk duhet të jesh johuman dhe ka një përgjigje të tretë që thotë: duhet të kishim ardhur të gjithë në shtetin e Izraelit në kohën e duhur, dhe ka një përgjigje të katërt që thotë: që edhe në shtetin e Izraelit ka nga ata që duan të na shfarosin dhe ka përgjigje të pestë, të gjashtë dhe të shtatë. Pothuajse çdo izraelit ka një përgjigje të ndryshme./ KultPlus.com

Veprat shqipe të botuara në Zarë të Kroacisë

Janë krijues të shquar të kulturës dhe letërsisë shqiptare ata që krijimet e tyre i  bënë në formë libri në Zarë. Ndër ata që do t’i përmendim janë edhe mësues të gjuhës shqipe, të cilët ishin caktuar të ligjëronin gjuhën e tyre shtesë, për nxënësit shqiptarë atje. Mbase edhe ajo largësi nga vendlindja ua nxiti edhe më fantazinë krijuese dhe përmallimin atdhetar. Janë të ditura më se pesë vepra, të cilat janë botuar mbase edhe shkruar në Zarë.

Pashk Bardhi (1870-1947) nga Shkodra, mësues i gjuhës shqipe, gjuhëtar dhe leksikograf, e kishte shkruar me pasionin e një studiuesi një vepër, për të cilën fitoi njohuri për së afërmi. Kështu kishte bërë një studim të rëndësishëm, me përkushtim, për këtë të folme arbneshe. Puna e tij u kurorëzua me botimin e veprës studimore “Gjuha shqype e arbëneshvet në Zarë”, (Zadar,1905). Ai, ngase jepte mësim në Shkollën Normale të Zarës, mblodhi edhe gojëdhëna e fjalë të rralla në këtë mes, të cilat i botoi në të përkohshmet “Ylli i dritës” dhe “Albania”, por këto materiale ishin edhe materiale plotësuese për “Fjalorin e ‘Bashkimit’”. Këtu, mbase për herë të parë u panë dhe u evidentuan lashtogjuha e këtij grupi shqiptarësh, të cilët të folmen gegërishte të veriut të Shqipërisë e kishin konservuar në mënyrën më të saktë, vetëm nga pamundësia për të komunikuar më me atdheun e tyre dhe me ndryshimet që kishte pësuar gjuha shqipe atje. Vdiq në vendlindje.

Gjergj Fishta (1871-1940) nga Shkodra, poeti i epikës kombëtare dhe atdhetari i dëshmuar, dy herë u dëshmua si autor i botimit të veprave letrare atje. Së pari ai botoi vetëm një pjesë nga vepra e tij kapitale “Lahuta e Malcis”, titulluar “Te ura e Rrzhanicës”, madje dy herë radhazi, (Zadar, 1905 dhe 1907) ishte e para, dhe tjetra, po e Gjergj Fishtës, “Pika voëset”,  (Zadar, 1909). Ai asnjëherë dhe në asnjë vend nuk e ndaloi veprimtarinë atdhetare dhe krijuese. Vdiq në Shkodër.

Kostandin Kotte (1889-1950) nga Korça, është intelektuali tjetër, e kishte dëshmuar talentin krijues letrar me botimin e një drame, “Shpërblimi i gjaksís”, pjesë në tri akte (Zadar, 1929). Ai ishte marrë me aktivitete politike e pushtetore. Kishte migruar për njëfarë kohe jashtë atdheut, pas pushtimit të Italisë fashiste. Pasi dorëzohet në Shqipëri, burgoset dhe vdes në burgun e Burrelit.

Ernest Koliqi (1903-1975) nga Shkodra, shkrimtari e studiuesi i shquar i letërsisë shqipe, si dhe i përkushtuari për arsimimin e shqiptarëve, në trojet shqiptare si dhe jashtë saj, botoi veprën e vlerave të rralla artistike “Hija e maleve”, (Zadar, 1929). Ai edhe para kësaj e kishte botuar një vepër në Tiranë, “Kushtrimi i Skënderbeut”, më 1924. Edhe në Itali, ku kishte jetuar pjesën e dytë të jetës, kishte qenë  profesor i gjuhës e letërsisë shqipe në universitete prestigjioze atje. Vdiq në Romë.


/Shtjefën Konstantin Gjeçovi-Kryeziu (1874-1929) nga Janjeva, njeriu i shumësisë së aftësive intelektuale dhe artistike, ngase njihet edhe si arkeolog, folklorist, dramaturg, poet, etj., kudo që u gjend u aktivizua në mbledhjen e materialeve nga arkeologjia shqiptare, krijoi vepra letrare përherë me theks kombëtar si dhe luftoi me çdo mjet kundër shkombëtarizimit të shqiptarëve, si në Zarë, Pejë, Rubik, Laç e vende të tjera, ku kreu shërbimin e meshtarit.. Në Zarë ai ishte në detyrën  e mësuesit të gjuhës shqipe, ku e kishte shkruar po këtu një nga dramat e shumta të tij më temë atdhetare, “Tradhti gjaksore (vrasja e Marka Kulit)”, dhe atë në vitin 1906. mu për shkak të veprimtarisë atdhetare, ai u vra nga serbomëdhenjtë në Zym të Hasit. (Marrë nga Shqiptarët e Zarës). / KultPlus.com

Busti i Skënderbeut vendoset në Eger të Hungarisë

Sot në qytetin Eger të Hungarisë është bërë zbulimi i bustit të heroit kombëtar shqiptar, Gjergj Kastriotit-Skënderbeut.

Busti është vendosur në sheshin ‘Skënderbeu’ në Eger të Hungarisë, me ç’rast u mbajt një ceremoni e organizuar nga Konsulli i Nderit i Shqipërisë, Ambasada e Republikës së Shqipërisë në Budapest dhe Bashkia e Egerit.

Busti u financua nga veprimtari shqiptar, Avni Hafuzi, njëherit Konsull i Nderit të Shqipërisë në Hungari, i cili jeton dhe vepron në Budapest të Hungarisë. / KultPlus.com

95 vite nga lindja e aktores Audrey Hepburn

Audrey Hepburn (4 maj 1929  – 20 janar 1993 ), ishte aktore e filmit dhe e teatrit e shpërblyer me Oscar. Ajo ishte gjithashtu e njohur si një ikonë mode, modele, kërcimtare dhe humanitare.

E lindur si Audrey Kathleen Ruston në Belgjikë dhe ishte fëmija i vetëm i Josepha Anthonya Rustona, bankier irlandez, dhe i baroneshës Elle van Heemstra, anëtare e aristokracisë holandeze ku paraardhësit ishin mbretër francez dhe mbretër anglez. Ajo e kaloi fëmijërinë e saj midis Belgjikës, Anglisë dhe Hollandës.

Hepburn i kushtoi një kujdes të vecantë shtresave në nevojë, kryesisht fëmijëve. Deri në fund të jetës së saj, ajo iu përkushtua punës së saj vullnetare në UNICEF, ku u njoh edhe si ambasadore e vullnetit të mirë.

Ishte po ashtu fituese e Çmimit Academy Award, më 1953.

Disa nga filmat në të cilët mori pjesë janë: Monte Carlo Baby, Laughter in Paradise, One Wild Oat, The Lavender Hill Mob, Young Wives’ Tale, The Secret People, We Will Go to Monte Carlo, Roman holiday, Sabrina, War and peace, Love in the Afternoon, Green Mansions, The Nun’s Story, The Unforgiven, Breakfast at Tiffany’s, The Children’s Hour, Charade, Paris, When It Sizzles, My Fair Lady, How to Steal a Million, Two for the Road, Wait Until Dark, Robin i Marian, Bloodline, They All Laughed, Love Among Thieves (TV), Always etj.

Ajo vdiq më 20 janar 1993 në Zvicër./ KultPlus.com 

Fragment nga libri ‘Rrëfim mbi dashurinë dhe errësirën’ i shkrimtarit Amos Oz

“Ndoshta hëngrëm mollën e gabuar në Kopshtin e Edenit? Ndoshta mes pemës së jetës dhe pemës së njohjes së të mirës nga e keqja, ka qenë ndonjë pemë tjetër që rritej atje në Kopshtin e Edenit, ndonjë pemë helmuese që nuk përmendet në shkrimet e shenjta, ‘pema e djallit’ dhe ndoshta kjo ishte ajo çka hëngrëm ne?

Ai gjarpëri faqezi e mashtroi Evën, i premtoi se ajo ishte pa dyshim pema e njohjes, por, në të vërtetë, e çoi te pema e djallit. Ndoshta po të kishim ngecur te pema e jetës dhe tek ajo e njohjes së të mirës nga e keqja, nuk do të na kishin nxjerrë kurrë nga kopshti.’

Po çfarë është ferri? Ç’është parajsa? Patjetër që është brenda nesh. Në shtëpitë tona. Ferrin dhe Parajsën mund t’i gjesh në çdo dhomë. Pas çdo dere. Poshtë çdo batanije. Ja! Pak ligësi dhe njerëzit bëhen të gjithë ferr me njëri – tjetrin. Pak dhembshuri, pak zemërgjerësi dhe njerëzit gjejnë parajsën te njëri – tjetri.

Thashë pak zemërgjerësi dhe dhembshuri, nuk thashë dashuri: Unë nuk besoj shumë tek dashuria universale. Dashuria e secilit për secilin – ndoshta është më mirë t’ia lëmë Jezusit këto.

Dashuria është krejt tjetër gjë. Nuk është fare as si zemërgjerësia e as si dhembshuria. Përkundrazi. Dashuria është një përzierje interesante e të kundërtave, një përzierje e egoizmit ekstrem me përkushtimin total. Një paradox! Dashuria, dashuria.

Të gjithë flasin rreth saj sikur dashuria të ishte diçka që njeriu mund ta zgjedhë, por dashuria nuk zgjidhet, ajo të kap si sëmundje dhe të zë si fatkeqësi. Atëherë, ç’është kjo që ne e zgjedhim? Çfarë duhet të zgjedhin qeniet njerëzore çdo minutë të ditës? Zemërgjerësinë dhe koprracinë. Çdo fëmijë e di këtë, e prapëseprapë ligësia nuk mbaron. Si shpjegohet kjo? Më duhet se e gjitha vjen nga ajo molla që hëngrëm atëherë: hëngrëm mollën e helmuar.”

– Amos Oz“Rrëfim mbi dashurinë dhe errësirën” / KultPlus.com

‘Dil moj nënë lajmëro dasmorët, se do shkoj unë partizane’ (VIDEO)

Në ditëlindjen e këngëtares nga Shqipëria, Anjeza Shahini, KultPlus ua sjell interpretimin nga Shahini të këngës ‘Nënë moj do pre gërshetin’, këngë origjinale e bilbilit të muzikës shqiptare, Vaçe Zela.

na na na na na naaaaaa….
nene moj do pres gershetin
e do dal malit perpjete
shoke e shoqe po ma presin
na ta bjeshk ku puthin rete

dil moj nane lajmero dasmoret
se do shkoj une partizane
mos me bej nuse zakoni
do marr pushke ne male te dal

Ref.:
ne mu t’ka ky rrip i pushkes
nene moj ne shi e n’er
do ta lidhe ne balle te luftes
do ta lidhe ne balle te luftes
me gershetin tim te prer
o mori nan
do ta lidhe ne balle te luftes
do ta lidhe ne balle te luftes
me gershetin tim te prer
o moj nan

ne te marrt malli per mua
dil degjo krismat nga mali
mbi lirin asgje nuk dua
se jam nuse partizani

mos i pyet zogjt neper pyje
ku kam qene e ku skam qene
gjurme me gjurme do le ca yje
te me gjesh kudo moj nane.
/KultPlus.com

Rrëfimi i fundit i Titos: Kosova do rrënojë Jugosllavinë

Historiani Vjençeslav Çençiç ka shkruar një libër për atë që konsiderohet si testmanent i Tito’s.

Çençiç, librin e tij, e ka shkruar bazuar në bisedat me Josip Kopinic që konsiderohet si spiuni më i madh jugosllav i të gjitha kohërave, sipas mediave kroate.

Historiani Vjenceslav Çençiç librin e tij “Rrëfimi i fundit i Titos” e ka publikuar 20 vjet pas vdekjes së Josip Broz Tito’s, që është një lloj testamenti politik i diktatorit jugosllav e që jep një pamje të re për figurën edhe veprat e tij.

Libri, sipas mediave kroate, bazohet në stenogramet e fjalimit të tij më Karagjorgjevë më 1979, dhe bisedave të tij me Josip Kopiniç, që për shumëkënd është spiuni më i madh jugosllav i të gjitha kohërave. Libri, sa i përket besueshmërisë e ndanë fatin e Titos, i cili dikur lavdërohej ndërsa më vonë kontestohej.

Sipas librit, Kosova do të jetë ‘sherri’ kryesor për rrënimin e Jugosllavisë.

“Kam qenë kundër Kushtetutës të vitit 1974! Kam qenë kundër dhënies së shtetësisë për krahinat dhe pjesëve që republikave u mundësojë shkëputje nga federata pa marrëveshje me republikat, pa referendum në krejt vendin.

Edhe sot, edhe atëherë e përsëris se kjo “e keqe” nga këto të drejta kushtetuese të krahinave do ta rrënojnë Jugosllavinë. E kam ditur se gjendja e sigurisë në Kosovë është e keqe, por nuk e kam ditur që raportet ndërmjet republikave tona kanë rënë kaq poshtë.

Shokë, më duhet të them se kur është në pyetje Kosova, të gjithë ata që kanë votuar për Kushtetutën e vitit 1974 do të jenë fajtorë për fatin e Jugosllavisë”, ka thënë Tito, bazuar në këtë libër.

Më pas, Tito ka folur edhe për pasardhësin e tij duke thënë se ai e kishte bërë këtë, por më pas kishin filluar edhe rivalitetet të thella të cilat kanë përfunduar edhe me vrasje./KultPlus.com

Luleve që valvit era

Poezi nga Jeronim De Rada

Fryu era e maleve
dhe rrëzoi hijen e lisit:
gjaku im mbetet lumit t’Vodhit!
Ushtarë, m’hapni shtatoren
që të shoh edhe një herë
Shkodrën dhe time motër
te dritarja përkundruall.
Më atje nuk do të zgjohem
luleve që valvit era,
posi valë që s’kanë mbarim.
Do të mblidhen shokët mbrëmjes
brenda vatrash në atdhe:
Unë i le si ëndërzë!/ KultPlus.com

‘Magjia’ e ‘Syrit të Kaltër’/ Parku natyror tërheq turistë e vizitorë

Parku Natyror i Syrit të Kaltër mbetet një nga destinacionet turistike më të populluara në vend.

Turist nga Europa kanë nisur të vizitojnë burimet e Malit të Sopotit.

Ndryshe nga më parë lënë automjetet e tyre në fillim të rrugës prej 2 kilometrash dhe udhëtimin e vijojnë me tren.

“Ne erdhëm me këmbë, sepse na pëlqen te ecim, por e pamë trenin rrugës, kishte shumë njerëz qe po e shijonin udhëtimin dhe dukej shume qejf. Por ne preferojmë të ecim dhe do të kthehemi me këmbë”, u shpreh turistja polake.

Eshte hera jone e parë që vijmë në Shqipëri dhe vizitojme Syrin e Kaltër, e kemi parë nëpër rrjetet sociale sepse ka shume polake që kanë ardhur dhe kane vizituar Shqipërine, dhe e rekomandojnë këtë sit per vizitorët. Më pëlqen natyra këtu, malet, gjelbërimi, uji dhe mendoj që është diçka unike, që nuk e kemi pare askund tjetër”, tha turisti polak.

Të rinjtë zgjedhin ta shijojnë rrugën duke e përshkuar në këmbë.

Kjo është hera e pare këtu, jemi nga Holanda, është shumë natyre e bukur, dhe uji është kaq shumë blu. Ne ecëm për të ardhur këtu por treni më duket ide e mire per njerëzit e moshuar, për prinderit qe kane femije, sepse është pak rruge e gjate dhe per femijet është shumë mirë”, tha turistja holandeze.

Prej rehabilitimit të rrugës që të çon në Syrin e Kaltër në vitin 2022 parku është bërë më i aksesueshëm për të gjitha moshat ndërsa numri i vizitorëve është shtuar./abcnews.al/KultPlus.com

57 vite pa Mitrush Kutelin, prozatori i shquar i letërisë shqipe

Si sot, 57 vite më parë, vdiq Dhimitër Pasko (Mitrush Kuteli) prozatori i shquar i letërsisë shqipe, tregimtari i rrëfenjave të moçme shqiptare.

Krijues i prozës moderniste shqiptare e cila ndërtohej mbi një gjuhë të pasur dhe të kuruar bukur. Ekonomist dhe atdhetar i cili vuri në piedestal interesat e vendit ashtu si edhe shkruhet në amanetin e përcjellë për pasardhësit edhe bashkëkombasit e tij:

“… ta donin vendin dhe gjuhën e vet gjer në vuajtje”.

Dhimitr Pasko u lind më 13 shtator 1907, djali i vetëm i Pandit dhe Poles, mes motrave Agllaia e Liria. I ati ishte rrobaqepës, që kish jetuar në Rumani për 24 vite, duke punuar si murator e bojaxhi. Kishte miqësi me veprimtarët e Rilindjes Kombëtare si Dervish Hima, Mihal Grameno, Menduh bej Zavalani, Telemak Gërmenji, etj. Pas shpalljes së Hyrrijetit më 1908, hapi të parën librari shqipe në Pogradec, gjë për të cilën u përndoq më pas nga autoritetet e regjimit xhonturk.

Shkollën fillore e kreu në Pogradec më 1919, pas dy viteve shkoi në Selanik me anë të një burse për shkollën tregtare rumune. Organizoi shoqërinë e nxënësve shqiptarë të Selanikut të quajtur “Kostandin Kristoforidhi”. Më 1928 shkoi në Bukuresht ku vijoi studimet në Akademinë e Shkencave të Larta Ekonomike, duke punuar njëherësh edhe si llogaritar. Ndiqte kurse letërsie, kritike, folklori në fakultetet e tjera dhe dinte shkrim e lexim në greqisht e latinisht, frëngjisht, rumanisht dhe italisht. Qe sekretar dhe më 1931-’34 kryetar i shoqërisë së studentëve shqiptarë të Rumanisë, ndërkohë më 1928-’33 drejtoi gazetën Shqipëria e Re që botohej në Konstancë, ku çeli rubrikën Shënime Letrare. Më 1931 u diplomua dhe në shkurt të 1934 mori doktoratën në shkencat bankare e monetare me vlerësimin “Diplomam Magnam cum Laudæ”.

Kuteli vazhdoi të përkrahë ekonominë vendase, derisa e mobilizuan në janar të 1942 dhe e nisën në front, drejt Stalingradit. Megjithatë, veshur me uniformë, në qendrimet mes marshimeve mblidhte këngë popullore moldave, mbante shënime, njihej me njerëz të thjeshtë, me letërsinë ukrainase, thellonte njohuritë e gjuhës ruse. Rrugës i mbërriti një telegram që e njoftonte për të ëmën që e kishte sëmurë, miqtë në Bukuresht i siguruan lejen dhe e përfshinë në një dërgatë ekonomistësh që nisej me shërbim pune në Romë. Mundi t’arrijë në Pogradec në shtator 1942; e ëma i kish ndërruar jetë më 28 gusht.

Punoi për pesë muaj nga tetori 1942 pranë shoqërisë SASTEB dhe pas kapitullimit të Italisë në Bankën Kombëtare të Shqipërisë, këshilltar në fushën e monedhës me përgjegjësitë e drejtorit shqiptar krahas atij italian. Pati kontradikta me gjermanët sepse nuk ishte dakord me emetimin e monedhës së re, për të financuar ushtrinë e tyre në Shqipëri. Për këtë rrezikonte përndjekjen nga Gestapo, pasi i kishin thënë miqtë që i kishin hapur dosje të zezë në Vjenë. Më 15 shkurt 1944, së bashku me Vedat Kokonën, Nexhat Hakiun dhe Sterjo Spassen themeloi organin e përmuajshëm Revista letrare. Në tetor 1944 kalon në zonat e pakontrolluara nga gjermanët. Tri javë pas kalimit në zonën partizane qëndronte në Priskë. E thërrasin në Berat, ku shkon më 8 nëntor dhe bëhet nëpunësi i tretë në Min. e Financave të Qeverisë Demokratike, pas ministrit Ramadan Çitaku dhe sekretarit të përgjithshëm Qirjako Harito, si këshilltar.

Qe ndër anëtarët themelues të Lidhjes së Shkrimtarëve, anëtar i këshillit të parë të saj dhe i komitetit drejtues të revistës Bota e Re. Njëherësh në ekonomi, pas themelimit të bankës, emërohet anëtar i këshillit të parë dhe drejtor i drejtorisë qendrore. Ideoi e zbatoi disa nga operacionet më të rëndësishme financiare të pasluftës, si vulosja e monedhës, emetimi i çeqeve monedhë për plotësimin e nevojave të para financiare etj. Pasko dha dorëheqjen në gusht të vitit 1946, pasi nuk pranoi kursin e këmbimit të caktuar nga shteti shqiptar mes lekut dhe dinarit jugosllav.

Kur u hap Instituti i Folklorit, iu kërkua nga drejtori Shuteriqi material për lëndën e folklorit dhe ishin në fjalë për ta caktuar pedagog. Por mobilizimin e detyruar në Rumani nisën t’ia përflitnin si rreshtim me forcat gjermane kundër Bashkimit Sovjetik, sikur qe pjesë e Rojës së Hekurt.

Më 16 maj 1947 e arrestuan dhe e dënuan si “Armik i Popullit”, për “agjitacion e propagandë” me 5 vite heqje lirie, hetuesinë ia bëri kap. Beqir Ndou. Pasi kaloi dënimin në kampin e Vloçishtit në Maliq, u lirua nga burgu në maj 1949 me falje. Pas daljes nga burgu familjes Pasko iu kanos internimi në Kavajë. Dokumentet u damkosën me vulën “Armik i Popullit”. Ai bëri lutje në Ministrinë e Brendshme dhe në kryeministri por nuk mori përgjigje. Pastaj iu drejtua Fadil Paçramit i cili zgjidhi problemin, që të nesërmen ua zëvendësuan dokumentet e damkosura me dokumente të reja. Pastaj i dhanë punë si përkthyes te “Zëri i Popullit”, fillimisht te Mesagjeria te “Burgu i Armiqve të Popullit, Punëtoria Qendrore e Artizanatit e Ministrisë së Punëve të Brendshme” në Tiranë deri më 1953. U transferua në shtëpinë botuese “Naim Frashëri” deri më 1967 – ku nga fundi i jetës me shkëputje – dhe iu rikthye për njëfarë kohe e drejta e botimit nga vera e vitit 1966 dhe iu ridha anëtarësia në Lidhjen e Shkrimtarëve me përkrahjen e Drago Siliqit.

Ndërroi jetë më 4 maj 1967 nga problemet me zemër pa perfunduar dot romanin ilir. Bashkëshortja e tij Efterpi Pasko ndërroi jetë në mars 2019. Pjesëmarrja e tij në rrugëtimin drejt Stalingradit u përfol edhe pas vdekjes së Paskos. / KultPlus.com

‘FjalaFest’, festivali i letërsisë shqipe në Milano

 “FjalaFest” titullohet festivali i letërsisë shqipe që do të zhvillohet për herë të parë në Milano, Itali nga 18-19 maj.

Ky festival organizohet nga Albania Letteraria, Slow Mill dhe shoqata “Dora e Pajtimit” dhe financuar nga Qendra e Librit dhe Leximit, IOM dhe Fondacioni Cariplo.

“FjalaFest” do të bëjë bashkë autorë shqiptarë në një diskutim mbi letërsinë, historinë, traditën letrare, përkthimin, artin e shkrimit.

Në festival do të jepet çmimi për përkthimin më të mirë nga shqipja në italisht të realizuar në periudhën 2021-2023.

Kryetar i jurisë i këtij edicioni është një emër i nderuar në botën e letrave, Matteo Mandalà, profesor në Fakultetin e Letërsisë dhe Filozofisë të Universitetit të Palermos si dhe një nga albanologët bashkëkohorë më të vlerësuar.

Mandalà është gjithashtu anëtar nderi i Akademisë së Shkencave në Shqipëri që nga viti 2016 dhe i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës që nga viti 2017, si dhe është autor i disa librave dhe eseve.

Tryezat e rrumbullakëta, diskutimet mes shkrimtarëve, botuesve dhe përkthyesve do të ofrojnë një pasqyrë, sa më të plotë, të kulturës shqiptare./ atsh/ KultPlus.com

Suedia shton sigurinë ndërsa përgatitet për Eurovizion

Suedia ka shtuar sigurinë në Malmo ku pritet të mbahet Eurovision Song Contest në datat 7,9,11 maj. Qeveria suedeze thotë se këto ditë janë planifikuar demonstrata të mëdha  që përkojnë me ngjarjen dhe vendi tashmë është në gatishmëri të lartë.

Policia dhe organizatorët thonë se janë të përgatitur mirë dhe shpresojnë për mbarëvajtjen e festivalit.

Rreth 100,000 vizitorë do të zbresin në Malmo, të Suedisë për konkursin më të madh në botë të muzikës.

Shefi i policisë tha se nuk kishte kërcënime specifike për ngjarjen, por niveli i alarmit u rrit gushtin e kaluar, pas një vale djegiesh të Kuranit që zemëruan botën myslimane.

Një raport i brendshëm i policisë, i theksuar nga transmetuesi publik suedez SVT , e përshkroi Suedinë si një “objektiv prioritar” për grupet e dhunshme xhihadiste. Vlerësimi i kërcënimit prej 23 faqesh për Eurovizion përmendi gjithashtu trazirat, sulmet kibernetike dhe ndërprerjen e transmetimit si rreziqe të tjera të mundshme.

Besa Kokëdhima do të përfaqësojë Shqipërinë në Eurovizion 2024 me këngën “Zemrën n’dorë”/rtk/KultPlus.com 

MKRS në ditën përmbyllëse të Festivalit “Hasi Jehon: Vendtakim kulturor që sjell trashëgiminë e pasur folklorike

Më 3-5 maj është zhvilluar edicioni i 35-të i Festivalit folklorik “Hasi Jehon 2024”.

Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit përmes një komunikate ka deklaruar se festivali folklorik “Hasi Jehon” mbetet vendtakim kulturor e artistik i shoqërive të ndryshme nga trojet shqiptare, i cili sjell para publikut trashëgiminë e pasur kulturore folklorike.

Në njoftim po ashtu thuhet se MKRS çdo vit sjell program të pasur artistik kulturor.

“Meloditë muzikore tradicionale, veshjet, këngët e vallet nga të gjitha trojet shqiptare e karakterizojnë festivalin.

Në hapje mori pjesë edhe kryeministri i Kosovës Albin Kurti, përfaqësues të shoqërive kulturo-artistike nga Kosova, Shqipëria, Maqedonia e Veriut, Mali Zi, nga mërgata dhe artdashës.

Kryeministri në fjalën e tij hapëse u shpreh se “Hasi Jehon” ka sfiduar vështirësitë dhe është forcuar nga aspekti i cilësisë, duke bërë kështu që ta marrë epitetin e një prej festivaleve më të rëndësishme të folklorit burimor të trojeve ku jetojnë shqiptarët”, thuhet në njoftim.

Kryeministri Kurti u premtoi përkrahje në mënyrë të vazhdueshme për ansamblet, projektet e veçanta, studimet, botimet e aktivitetet e ndryshme në të gjithë Kosovën, në nivelin qendror dhe atë lokal.

Festivali “Hasi Jehon 2024” është përkrahur nga Ministria e Kulturës ndërsa sonte është dita përmbyllëse e tij./KultPlus.com

Nuk është absolutisht e nevojshme të bini dakord me bashkëbiseduesin për të gjetur një gjuhë të përbashkët me të

Mund të thuhet me siguri se Margaret Thatcher ishte një nga gratë më të forta në historinë e njerëzimit.

Pa drojën e ndonjë fatkeqësie ose problemi, duke kapërcyer çdo pengesë, ajo arriti të mbetet Kryeministrja e Mbretërisë së Bashkuar për 11 vjet, duke qenë gruaja e vetme që ka mbajtur atë pozicion aq gjatë.

Sot, po ju sjellim disa fraza të famshme dhe citate që “Zonja e Hekurt” la si pjesë të trashëgimisë së saj.

Kur një grua tregon karakter ata i thonë asaj se është e rreptë; kur një burrë tregon karakter ata e quajnë “djalë i mirë”.

Humbja? Nuk e kuptoj kuptimin e asaj fjale.

Çdo grua që i kupton problemet e drejtimit të një shtëpie është shumë afër të kuptojë ato të drejtimit të një vendi.

Mund të jetë gjeli që këndon, por është pula ajo që lëshon vezët.

Askush nuk do ta mbante mend Samaritanin e Mirë nëse ai do të kishte vetëm qëllime të mira. Ai gjithashtu kishte para.

Nëse doni të thuhet diçka, pyesni një burrë, nëse doni të bëhet, pyesni një grua.

Shtëpia duhet të jetë qendra, por jo kufiri i jetës së një gruaje.

Unë jam gjithmonë e inkurajuar jashtëzakonisht shumë nëse një sulm është veçanërisht i dëmshëm, sepse mendoj se nëse sulmoheni personalisht do të thotë që atyre nuk u mbetet më asnjë argument i vetëm politik.

Vlen të njohësh mirë armikun, ndër të tjera për shkak të mundësisë që një ditë ai të bëhet mik.

Të bësh gjithçka me zemër të hapur nuk është ideja më e mirë që mund të kesh. Zemra duhet të jetë e mbyllur, kështu që funksionon më mirë.

Nuk ka liri nëse nuk ka liri ekonomike.

90% e gjërave që na shqetësojnë nuk ndodhin kurrë.

Pasuria e një vendi nuk ndërtohet domosdoshmërisht në bazë të burimeve të tij natyrore: është e mundur të bëhet edhe nëse nuk ka asnjë. Burimi më i rëndësishëm janë njerëzit.

Shteti duhet vetëm të vendosë bazat për të lulëzuar talentet e njerëzve.

Gratë dinë të thonë “jo” shumë më mirë se burrat.

Sot, gratë kanë një det mundësish për t’u shprehur, madje disa prej nesh qeverisin vendet, por kur flasim, për nder, çantat janë më të mira për ne sesa bajonetat.

Unë zakonisht formoj mendimin tim për një burrë në 10 sekonda dhe rrallë e ndryshoj atë.

Nëse kritikët e mi do të më shihnin duke ecur përmbi ujërat e deteve ata do të thoshin se kjo ndodh për shkak se unë nuk di të notoj.

Nuk është absolutisht e nevojshme të bini dakord me bashkëbiseduesin për të gjetur një gjuhë të përbashkët me të. / KultPlus.com

Kalaja e Rozafës, 12 mijë vizitorë gjatë prillit

Drejtoria Rajonale e Trashëgimisë Kulturore Shkodër dha lajmin e mirë të rritjes së vizitueshmërisë së kalasë së Rozafës. Vetëm gjatë muajit prill ajo është vizituar prej më shumë se 12 mijë personash. Kjo shifër rezulton të jetë 3668 vizitorë më shumë se gjatë muajit prill të një viti më parë.

DRTK Shkodër fton vizitorët për një fundjavë të pasur me histori dhe një rrugëtim të mahnitshëm plot aventura të paharrueshme në gjirin e kalasë.

Në muajin mars të këtij viti kjo kala u vizitua nga 7025 vizitorë.

Investimet e kryera në kala e kanë kthyer atë në një atraksion turistik të vizitueshëm për turistët vendas dhe të huaj. Ata shfaqin interes edhe për muzeun, ku janë të ekspozuara objekte që i përkasin Antikitetit dhe Mesjetës, si dhe mozaikun romak të shek. IV pas Krishtit zbuluar në vitet ’78-79 në pjesën e poshtme të qytetit.

Kalaja e Rozafës është monument historik. Në muret rrethuese të kalasë, të cilat përfshijnë rreth 9 ha tokë, dallohen qartë ndërtimet e katër periudhave: Balshajve (shek. XIV), zotërimi venecian (shek. XV), pushtimi osman (shek. XVI-XVII), dhe e Bushatllinjve (shek. XVIII-XIX). E ndërtuar gjatë mbretërisë Ilire, përfaqësohet nga një legjendë që tregon mbajtjen e një premtimi, të besës legjendare./ atsh/ KultPlus.com

Rijetësohet ish-muzeu i Beratit, i shërben turizmit familjar

Drejtoria Rajonale e Trashëgimisë Kulturore Berat ndau në rrjet pamjet e një prej banesave karakteristike të qytetit, pjesë e kompleksit ndërtimor të banimit të familjes Vrioni, në proces rijetësimi.

Bëhet fjalë për ish banesën e Izedin Galip Pashë Vrionit, sot e Nevin Godo (Vrioni), ku gjatë periudhës tetor-nëntor 1944, u vendos selia e Qeverisë Provizore Demokratike të Shqipërisë. Më pas kjo ndërtesë u kthye në muzeun e qytetit, ndërsa nga viti 1991-2011 aty zhvilloi veprimtarinë e saj medreseja “Vexhi Buharaja”.

Ajo përbëhet nga ndërtesa kryesore dykatëshe dhe ndërtesa e pasme njëkatëshe e shërbimit. Te ndërtesa dykatëshe, kati përdhe ka shërbyer për ambiente shërbimi, ndërsa kati i parë përbëhej nga ambientet e banimit të familjes, ato të pritjes së miqve dhe hamami. Ambienti më i dekoruar është dhoma e miqve, e cila është rikonstruktuar gjatë gjysmës së dytë të shek. XIX.

Pjesa tjetër e katit të parë ka pësuar ritrajtim në pamjen e jashtme të tij. Balli i saj është rindërtuar me teknikën e skeletit të drurit, në të cilën janë realizuar dritare të mëdha me korniza të suvatuara. Kati përdhe i pjesës qendrore të banesës është transformuar duke mbyllur hapësirat me qemer guri dhe duke realizuar dritare në muraturë guri. Këto ndryshime mund të jenë realizuar gjatë viteve 1912-1918.

Me restaurimin e viteve 2022-2024, kjo ndërtesë do të rijetësohet për kthimin e saj në njësi hotelerie për t’i shërbyer turizmit familjar./atsh/ KultPlus.com