Në kuadër të aktiviteteve përkujtimore për 40-vjetorin e Revoltës së Qafë Barit, si një nga momentet e rezistencës së heronjve anti-diktaturë, në kampet e burgjet më famëkeqe, ISKK organizoi vizitën pelegrinazh në ngrehinën kamp-burg të Qafë Barit.
Organizimi i kësaj vizite pati 3 qëllime kryesore: të ndihmojë në përcjelljen e kujtesës; të kontribuojë në të kuptuarit e thelbit të diktaturës komuniste; të mediatizojë sa më gjerë jehonën përkujtimore të kësaj ngjarjeje.
Zv. drejtoresha ekzekutive e ISKK, Armanda Hysa dhe përgjegjësi i Sektorit të Edukimit, Ergys Mërtiri, shoqëruan të ftuarit në këtë aktivitet, ku morën pjesë ish-të përndjekur politikë, përfaqësuar nga Shoqata e Ish-të Përndjekurve Politikë Antikomunistë me në krye Et’hem Fejzullarin, si dhe studentë të Universitetit të Tiranës.
Në fjalën e saj Hysa theksoi rëndësinë që ka Revolta e Qafë Barit, si reminishencë dhe celebrim i asaj të Spaçit, për historinë e rezistencës antikomuniste. Ajo u përkujtoi, sidomos studentëve të pranishëm, se rruga e gjatë dhe e vështirë që këtë ditë u përshkrua përmes makinave komode, në diktaturë është bërë nga të afërmit e ish-të burgosurve politikë në këmbë, në mëshirë të motit dhe të mjeteve të rralla.
Et’hem Fejzullari tregoi përvojën e tij personale si i internuar që foshnjë dhe foli mbi keqtrajtimin dhe kushtet e vështira jo vetëm në kampet burgje, por edhe në kampet e internimit.
Më pas Bedri Blloshmi, ish-i dënuar politik, që një pjesë të dënimit e ka kaluar në Qafë Bari, u tregoi pjesëmarrësve në aktivitet qelitë, dhomat e izolimit duke u folur për disa nga torturat dhe format më famëkeqe të keqtrajtimit të makinerisë shtypëse të diktaturës komuniste shqiptare ndaj të burgosurve politikë./atdh/KultPlus.com
Është prezantuar projekti ku tregon se si do të duket shtëpia e re e SOS fshatrave të fëmijëve, përcjell KultPlus.
Përmes një postimi në Facebook, faqja zyrtare e Sos Fshatrave të Fëmijëve njofton se kjo punë është bërë në formë vullnetare nga arkitekti Jeton Blakaj dhe ekipi i tij, Suad Ismaili, Richardi, Reutrimi, Albina dhe Gurakuqi.
Në vijim KultPlus ua sjell njoftimin e plotë:
Një ëndërr që merr formë, një shtëpi pushimi për fëmijët tanë!
Siç e dini, para ca kohësh, miku ynë i çmuar, Artan Hasani na dhuroi një copëz të vogël parajse – një parcelë toke ku ëndërronim të ndërtonim një shtëpi pushimi për fëmijët tanë.
Por çdo ëndërr e madhe ka nevojë për mbështetje, për duar të zgjatura dhe zemra të hapura. Dhe ja ku ndodhi mrekullia! Sapo publikuam lajmin për dhuratën e Artanit dhe planin tonë për shtëpinë e pushimit, një arkitekt i talentuar kosovar, Jeton H. Blakaj i cili jeton në Vjenë , na kontaktoi. Pa asnjë hezitim, ai dhe kompania e tij db spaces morën përsipër të projektojnë falas shtëpinë e ëndrrave për fëmijët tanë!
Dhe sot duam t’ju prezantojmë projektin që Jetoni dhe ekipi i tij i mrekullueshëm, Suad Ismaili , Richardi, Leutrimi, Albina dhe Gurakuqi, krijuan me aq dashuri dhe përkushtim. Orë të tëra pune, zemër e shpirt të derdhur në çdo detaj, për të krijuar një vend ku fëmijët tanë do të ndjehen të dashur, të sigurt dhe të lumtur.
Falë Jetonit dhe ekipit të tij, plani është gati! Tani na duhet ndihma e miqve tanë, që dhurimin e Artanit, vizionin e Jetonit dhe db spaces, ta bëjmë realitet.
Ndihmoni të ndërtojmë një shtëpi ku ëndrrat çelin, ku kujtimet krijohen dhe ku fëmijët tanë ndjejnë dashurinë dhe përkrahjen që meritojnë.
Faleminderit nga zemra për mbështetjen tuaj të vazhdueshme!/KultPlus.com
Gjatë ditës së sotme, “Studio e qeramikës URA”, ka hapur ekspozitën “EMPTY BOWL”, me punime të realizuara me baltë nga Organizata “Handikos” dhe “Sos Fshatrat e Fëmijëve Kosovë”. Fytyrat e lumtura dhe krenare të pjesëmarrësve, tregonin se ata ishin krenar me punën e tyre dhe se ky aktivitet i ka bërë të përfshihen në punimet me qeramikë, që sipas organizatorëve ata përmes këtij arti kanë treguar ndjeshmërinë dhe shpirtin e tyre.
Fëmijë e të rritur nuk ngurronin që të flisnin personalisht me të gjithë, duke treguar secili veç e veç punën e tyre, e disa prej tyre tashmë i kishin dedikuar si dhurata ato.
Në pikturat e vogla të varura në muret e studios kishte trëndafila, diell, det e gjelbërim, duke treguar kështu anën e bukur dhe pozitive të tyre, secili nga pjesëmarrësit.
Sos Fshatrat janë organizatë jo-qeveritare dhe e pavarur që fokusi i tyre është tek puna me fëmijët e braktisur, të varfër dhe jetimë, fëmijët që kanë nevojë për një familje kujdestare për fëmijë. Në ekspozitë ishin të vendosura punime të shumta me baltë nga këta fëmijë, të cilat i kishin punuar bashkë me bartësen e projektit Laura Sllamniku Kryeziu.
Ndërsa, organizata Handikos është organizata që punon më së shumti me personat që janë me aftësi të kufizuara dhe ndërmjetëson punësimin e tyre në tregun e punës.
“Objektivë kryesore e kësaj shoqate ishte “përmirësimi i të drejtave dhe i standardeve të jetesës së personave me aftësi të kufizuar në Kosovë” përmes veprimit në fushën e mbrojtjes shëndetësore, sociale dhe të punësimit”, thuhet në faqen zyrtare të tyre.
Artistja dhe bartësja e këtij projekti, Laura Sllamniku Kryeziu, ka mirëpritur në studion e saj 60 pjesëmarrës të ndarë në tri grupe, nga OJQ Sos Fshatrat e Fëmijëve, OJQ Handikos dhe OJQ Autizmi, që për disa muaj është punuar në proceset thelbësore të trajtimit të qeramikës punëdore.
Qëllimi i këtij aktiviteti është aftësimi dhe kyqja e pjesëmarrëve nga këto grupe, ku është trajtuar qeramika dhe është dhënë si mundësi për pjesëmarrësit që të aftësohen në artin e qeramikës.
Me këtë projekt është synuar sensibilizimi i shoqërisë dhe përkrahja e këtyre personave si dhe prezantimi i tyre me profesionin e modelimit të qeramikës punëdore. Ditën e sotme janë prezantuar punimet nga Sos Fshatrat dhe Handikos, kurse grupi i Autizmit janë duke mbajtur aktivitetet e tyre, dhe më pas do të mbahet ekspozita edhe me punimet e tyre.
Eventi filloi duke u mbledhur të gjithë të pranishmit, e pjesëmarrësit e aktivitetit po shpejtonin të gjenin secili punimet e tyre.
Në hapje të ekspozitës, artistja e qeramikës punëdore, Laura Sllamniku Kryeziu u shpreh se ekspozita është një bashkim i vullnetit të mirë dhe kreativitetit të pjesëmarrësve, duke shtuar se shumica e tyre kanë punuar me baltë për herë të parë, mirëpo ia kanë dalë më së miri.
“Ekspozita është bashkim i vullnetit të mirë dhe kreativitetit të pjesëmarrësve, është dëshmi e fuqisë së artit dhe ndikimin që mund të ketë në komunitetin tonë. Që të realizohet një ekspozitë duhet kohë, përkushtim, angazhim, durim, punë, vullnet i mirë dhe mbështetje. Punët që janë ekspozu janë punë të pjesëmarrësve, shumica kanë punu për herë të parë në baltë dhe shpresoj që keni me has ndjenjën dhe përjetimin për këto krijime”, është shprehur Sllamniku-Kryeziu.
Kurse, drejtoresha e Sos Fshatrave u shpreh se është viti i tretë që bashkëpunojnë me studion Ura dhe se ky aktivitet i ka ndihmuar fëmijët edhe në shëndetin e tyre mendor dhe aftësimin e tyre. Ajo ka shtuar se çdo ndihmë e secilit qytetar do të ndihmojë në mirëqenien e fëmijëve.
“Është viti i tretë që ne bashkëpunojmë me studion Ura, ky aktivitet i ka ndihmuar ata në shëndetin e tyre mendor dhe aftësimin e tyre. Shpresojmë që në të ardhmen këto punime do të ekspozohen dhe njerëzit të kenë mundësinë që t’i blejnë në mënrë që të ndihmojnë fëmijët që kanë nevojë. Çdo ndihmë nga ju do të ndikojë në mirëqënien e fëmijëve”, është shprehur ajo.
Ndërsa, nga Handikos ka foluar Mimoza Bytyqi Rrahmani, e cila ka falënderuar të gjithë ata që kanë mundësuar të marrin pjesë në këtë aktivitet, dhe se ka qenë një mënyrë e mirë për relaksim.
“Ka qenë një mënyrë e mirë që ne me u relaksu edhe me e pas si terapi. Ne bashkëpunojmë që disa herë me studion URA dhe bëjmë thirrje që institucionet të përkrahin në vazhdimësi fëmijët pa mbështejte dhe personat me aftësi të kufizuara”, është shprehur Bytyqi Rrahmani.
Në përfundim të eventit, artistja Laura Sllamniku Kryeziu tha për KultPlus se ideja për realizimin e këtij projekti ishte e saj dhe se qëllimi ishte që t’ua ofronte si eksperiencë personave që nuk kanë mundësi ta vijojnë si kurs pasi ka kosto.
“Ideja ka qenë e imja, prej qysh kom fillu me artin e qeramikës gati që 20 vite sepse kom studiu pikturë, ideja ka qenë me ofru procesin e modelimit të artit të qeramikës posaçërisht tek ata që nuk kanë mundësi me ia ofru vetës si kurs sepse ka kosto. Personat me aftësi të kufizuara janë shpesh të margjinalizuar prej komuniteteve edhe Sos Fshatrat janë fëmijë pa mbrojtje dhe kujdes prindëror, ne e kemi edhe Autizmin dhe personat me Sindromë Doën që po punojmë me ta. Një grup ka punuar 2 muaj kurse me personat me autizëm jemi akoma në proces”, është shprehur ajo për KultPlus.
Në fund nuk mungoi as një koktej rasti me pije e ushqime shumë të shijshme./KultPlus
30 vjet më parë, një banor i Srebrenicës po e thërriste të birin me aq zë që kishte, për t’iu dorëzuar ushtarëve serbë sepse, siç citohet të ketë thënë ai, nuk do t’i bënin asgjë.
13 vjet më pas, më 2008 trupi i djalit të Ramos, Nerminit, u gjet së bashku me shumë trupa të tjerë të boshnjakëve të vrarë, në një varrezë masive.
E thirrja e mekur e këtij babai, në 20 vjetorin e gjenocidit në Srebrenicë, ishte gurëzuar në një skulpturë të punuar nga autori Mensud Keco.
Vepra paraqet thirrjen e Ramos, me plotë shpresë ndaj të birit, ani pse e dinte se po e sillte në duar të ushtarëve serbë.
Kjo ngjarje ka prekur zemrat e të shumtëve, andaj i është kushtuar edhe kjo vepër arti.
Ndryshe, 30 vjet më parë në Srebrenicë forcat serbe kishin ushtruar gjenocidin më të tmerrshëm që nga Lufta e Dytë Botërore në popullatën boshnjake, duke lënë mbi 8 mijë viktima. KultPlus.com
Me 84 vota “pro” është miratuar Rezoluta për Përkujtimin e Viktimave të Gjenocidit në Srebrenicë.
Nga votimi i përgjithshëm vetëm 19 vota kanë qenë kundër, dhe kanë qenë 68 abstenime.
Kështu kanë votuar shtetet:
Pjesë nga teksti i rezolutës:
Asambleja e Përgjithshme e OKB-së…
(…)
… duke vënë në dukje se viti 2025 do të shënojë 30-vjetorin e gjenocidit në Srebrenicë, ku humbën së paku 8.372 jetë, mijëra u zhvendosën dhe familje dhe komunitete u shkatërruan…
1. vendos ta shpallë 11 korrikun Ditë Ndërkombëtare të Reflektimit dhe Përkujtimit të Gjenocidit të Vitit 1995 në Srebrenicë, që do të shënohet çdo vit;
2. dënon pa rezerva çdo mohim të gjenocidit të Srebrenicës si një ngjarje historike dhe u bën thirrje shteteve anëtare që t’i ruajnë faktet e vërtetuara, duke përfshirë përmes sistemeve të tyre arsimore [dhe] duke zhvilluar programe të përshtatshme drejt parandalimit të mohimit dhe shtrembërimit të gjenocidit, si dhe përsëritjes së tij në të ardhmen.
3. gjithashtu dënon pa rezerva veprimet që i madhërojnë të dënuarit për krime lufte, krime kundër njerëzimit dhe gjenocid nga gjykatat ndërkombëtare, përfshirë ata që janë përgjegjës për gjenocidin e Srebrenicës;
4. thekson rëndësinë e përfundimit të procesit të gjetjes dhe identifikimit të viktimave të mbetura të gjenocidit në Srebrenicë dhe varrimin e dinjitetshëm të tyre, si dhe bën thirrje për ndjekjen e vazhdueshme të atyre autorë të gjenocidit në Srebrenicë, që nuk janë përballur ende me drejtësinë;
5. u bën thirrje të gjitha shteteve që t’iu përmbahen plotësisht detyrimeve të tyre sipas Konventës për Parandalimin dhe Ndëshkimin e Krimit të Gjenocidit, dhe të drejtës ndërkombëtare zakonore për parandalimin dhe ndëshkimin e gjenocidit, duke i pasur parasysh vendimet përkatëse të Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë;
6. kërkon nga sekretari i përgjithshëm të krijojë një program informimi të titulluar “Gjenocidi i Srebrenicës dhe Kombet e Bashkuara”, duke i filluar aktivitetet e tij me përgatitjet për përvjetorin e tridhjetë në vitin 2025, dhe gjithashtu i kërkon sekretarit të përgjithshëm që ta sjellë rezolutën aktuale në vëmendjen e të gjitha shteteve anëtare, organizatave të sistemit të Kombeve të Bashkuara dhe organizatave të shoqërisë civile, që ta respektojnë siç duhet;
7. i fton të gjitha shtetet anëtare, organizatat e sistemit të Kombeve të Bashkuara, organizatat tjera ndërkombëtare e rajonale dhe shoqërinë civile, përfshirë organizatat joqeveritare, institucionet akademike dhe palët e tjera relevante, që ta respektojnë Ditën Ndërkombëtare, duke përfshirë rite dhe aktivitete të veçanta në kujtim dhe nder të viktimave të gjenocidit të vitit 1995 në Srebrenicë, si dhe edukim të duhur dhe aktivitete për ndërgjegjësimin e publikut./GazetaExpress/KultPlus.com
Sot, në Athinë të Greqisë, u mbajt takimi i 17 i Asamblesë së Përgjithshme të Këshillit Evropian për Mjekësi Ligjore (ECLM – European Council of Legal Medicine), ku një ndër pikat e rendit të ditës ishte edhe aplikimi i Kosovës në këtë organizatë ndërkombëtare.
Kosova në këtë takim u përfaqësua nga një delegacion i IML-së dhe gjatë takimit delegatët e ECLM pasi shqyrtuan dokumentacionin e paraqitur nga IML, konstatuan se Kosova plotëson të gjitha kushtet duke votuar në mënyrë unanime për pranimin e Kosovës brenda familjes së madhe evropiane mjeko ligjore.
Ky paraqet një sukses të madh për IML dhe Republikën e Kosovës në rrugën e integrimeve evropiane përmes harmonizimit të rregullave dhe procedurave mjeko ligjore me standardet evropiane.
ECLM është organ zyrtar që bashkon shtetet evropiane në trajtimin e të gjitha parimeve shkencore, edukative dhe profesionale në Evropë./KultPlus.com
“Le të dëshmojmë që si demokraci perëndimore, jemi shumë më të fortë se ata që çdo ditë luftojnë kundër vlerave tona, parimeve tona dhe le të tregojmë, për gjeneratën e fëmijëve tanë, se me forcën që paraqesin vlerat tona, me forcën e vullnetit tonë dhe me forcën e lirisë që ne jetojmë, mund të ndërtojmë një të ardhme më të mirë për të gjithë ne”, tha Zëvendëskryeministrja dhe Ministrja e Punëve të Jashtme dhe Diasporës, Donika Gërvalla në ceremoninë e përurimit të objektit të ri të Ambasadës së Republikës së Kosovës në Uashington, i cili është pronë e Republikës së Kosovës.
Ambasadori i Kosovës në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Ilir Dugolli, para të pranishmëve tha se kjo ambasadë shërben si një dëshmi e një lidhje të fortë, të qëndrueshme, të pathyeshme që ekziston midis vendeve dhe kombeve tona si dhe një dëshmi e sukseseve të përbashkëta që kemi arritur deri tani.
E shoqëruar edhe nga zëvendësministrja, Liza Gashi, në fjalën e saj para të pranishmëve, Ministrja Gërvalla tha që këtë vit do të festojmë 25 vjetorin e çlirimit të Kosovës dhe çdo fëmijë në Kosovë e di se pa angazhimin e partnerëve tanë, aleatëve dhe miqve tanë 25 vjet më parë, pa angazhimin edhe të NATO-s për të ndaluar gjenocidin në Kosovë, ne nuk do të ishim këtu sot midis jush.
“Ky angazhim i miqve tanë shpëtoi më shumë se 100,000 jetë njerëzish në Kosovë dhe solli një të ardhme të ndryshme për të gjithë rajonin tonë. Kosova është shteti më pro amerikan në botë dhe prandaj kjo ambasadë që po inaugurojmë sot është jo vetëm një objekt, por një mesazh i fuqishëm”, tha Ministrja Gërvalla.
Nga ana tjetër, ndihmëssekretari amerikan i Shtetit për Evropën dhe Euroazinë, James O’Brien, deklaroi se SHBA ka qenë dhe do të jetë gjithmonë një mik dhe partner i përkushtuar për Kosovën. Ai theksoi se ky sukses i Kosovës, vendosja e kësaj ambasade fare pranë vendit ku kishte filluar karrieren e saj, do ta gëzonte pamasë ish sekretaren e shtetit, Madeleine Albright. “Zemra e saj do të shpërthente nga gëzimi kur të shihte kështu Kosovën, për të cilën gjithmonë thoshte se ishte gjëja për të cilën ishte më së shumti krenare”, tha ndihmëssekretari O’Brien.
Këtë ceremoni e madhështoi me paraqitjen mbresëlënëse ”Kori Siparantum”, nën udhëheqjen e Memli Kelmendit./KultPlus.com
Ankandi do të fillojë më 25 maj dhe oferta për biblën personale të yllit Elvis Presley kap shifrën prej 30 mijë dollarëve, përcjellë KultPlus.
Është bërë e ditur se kjo bibël ka shumë nënvizime që janë bërë nga ylli botëror, sikurse që është edhe emri i tij i gravuar me ar “Elvis Aron Presley.
Bibla është një nga tri gjërat e Elvis që mbante në tryezën e tij./ KultPlus.com
Emni i lokalit asht shqip – “Hami e pimi” – sak shqip, në shqipen e moçme të cilën e mbartën me veti matanë detit arbnorët tanë – gjaku ynë i shprishun – arbnorët që e mbarten dhe e ruejten si nji thesar te paçmuem, si gjanë ma te vlertë të identitetit te tyne te patjetersueshem…Identitet qe e ruejten dhe e percollen si nji besim te dhanun prej Zotit…besim te cilin e mbajne dhe e shprehin pa asnji droje dhe pa asnji kompleks tue e shfaqun kudo…ne kuvend, ne toponime dhe emna sheshesh e rrugesh…e deri ne emna lokalesh si ky lokal ne katundin arbnesh me emnin shqip Çifti, (ne italisht Civita), katund i njoftun per bukurine qe e ka ba me u perfshi ne listen “Katundet ma te bukura te Italisë”,(Borghi più belli d’Italia)…emën krejt i shlirët, krejt shqip – “Hami e Pimi”…
Tue e pa këtë emën lokali ne katundin arbnesh Çifti të Kalabrisë nuk ke si mos me e çue mendjen te bregu matane, bregu ne Shqipni te cilit me mall i kendonin arbnoret – “O moj e bukura Arbëri”, bregut shqiptar perballe ne Shqipni ku lokalet nuk mbajne kesi emnash shqip…nuk ke si mos me e ndermendue bregun e Shqipnise ku emnat e lokaleve deshmojne vetem komplekse inferioriteti ose ma sakte vetë-inferiorizimi te skajshem dhe pa asnji nevoje sepse ma se pari nji lokal duhet me i dhane za vendit ku asht e së dyti nji lokal e ban me za gatimi me sherbimin dhe jo emni…por jo, ne Shqipni ende vazhdojne me pase kompleks veteinferiorizimin, minimalizimin e vlerave te veta dhe maksimalizimin e vlerave te hueja…dhe këtë gja ma se kjarti e deshmojne emnat e lokaleve, hoteleve,(rezorteve), ku nuk kanë mbetë kund pa u vendosë si emertime rropullina “fame” si emna politikanesh, muziktarësh pa lidhje me ne, sportiste, kercimtare, aktore te huej, spiune te famshem reale apo fiktivë si “Bond 007”, ase emna qytetesh mijera e mijera kilometra larg Shqipnisë, emna vendesh te pahijshne apo qendrash bixhozi…emna lokalesh tabelat e te cilave sistematikisht dhunojne hapsinat publike shqiptare tue shkaktue nji ndotje që do e kishim quejtë “ndotje toponimike”…/ KultPlus.com
Festivali Ndërkombëtar i Teatrit “Prizren Fest” zyrtarisht është bërë anëtare e European Festivals Association (EFA), shkruan KultPlus.
“Jemi të emocionuar dhe krenarë për këtë mundësi të mrekullueshme e cila do të jetë një mbështetje e madhe në përpjekjet tona artistike” ka thënë Shkëlzen Veseli, drejtor i këtij festivali.
Ndërkohë me anëtarësimin e këtij festivali në European Festivals Association janë anëtarësuar edhe 14 festivale të tjera nga shtete të ndryshme të Evropës./ KultPlus.com
Sonte në Teatrin AAB “Faruk Begolli” do mund të ndiqni shfaqjen “Here, Kitty Kitty” me regji të Filip Petkovski nga Maqedonia e Veriut. Kjo shfaqje do jetë pjesë e programit garues, ndërsa detajet rreth përmbajtjes së saj janë ndarë sot në konferencën për media.
Regjisori Filip Petkovski, i shoqëruar nga aktorët Vasil Zafirchev, Ana Jovanovska dhe Vedran Chesharek, thanë se presin së pari që publiku ta shijoj shfaqjen, pastaj të vlerësohen për punën që kanë bërë.
Ata shtuan se PITF është një mundësi ideale për ta të sjellin shfaqjen e tyre që qëndron jashtë teatrit tradicional, e cila përmban vallëzim, muzikë dhe këndim/ KultPlus.com
Kreatorja shqiptare e modës Krenare Rugova, ka ndarë me ndjekësit e saj lajmin se tashmë jo vetëm do të sjellë risi në fushën e krijimtarisë së veshjeve, por do të ndaj edhe sekretet e punës së suksesshme me kreatorët e rinj.
Duke filluar nga vjeshta e vitit 2024-2025 ajo do të japë mësim në lëndën “Zhvillimi i Avancuar i Koleksionit në Institutin Herberger për Dizajn dhe Arte” në Arizona State University.
“Jam e lumtur të njoftoj se duke filluar nga semestri vjeshtë ‘24/‘25, do të jap mësim në lëndën ‘Zhvillimi i Avancuar i Koleksionit në Institutin Herberger për Dizajn dhe Arte’ të Arizona State University US”, ka shkruar Rugova në postimin e ndarë në instagramin e saj.
Sonte, prej orës 19:00 do të shfaqet filmi dokumentar për Bekim Fehmiun në Beograd, përkatësisht në Festivalin Beldocs, festival që i dedikohet dokumentarëve, shkruan KultPlus.
Ky dokumentar i cili paraqet copëza dhe histori nga jeta e autorit të madh shqiptar, Bekim Fehmiut, është realizuar me skenar të Fahri Musliut dhe regji të Valmir Tertinit.
Dokumentari është xhiruar në gjashtë shtete: Kosovë, Shqipëri, Serbi, Kroaci, Bosnjë dhe Hercegovinë si dhe Itali./ KultPlus.com
Në mesin e organizmave që në të ardhmen e afërt rrezikojnë të zhduken përgjithmonë nga detet tona, është edhe breshka, specie të cilës i është dedikuar çdo vit, data 23 maj.
Dita Botërore e Breshkave të Detit këtë vit vë theksin tek ndotja, aktivitetet njerëzore dhe shfrytëzimi i pakontrolluar i burimeve natyrore të cilat kanë çuar në dekadat e fundit në një rritje të rrezikshme të specieve të rrezikuara, mes tyre dhe breshkave te detit.
Varietetet e ndryshme të kësaj kafshe janë të përhapura në Mesdhe, megjithëse më e përhapura nga të gjitha është caretta caretta, e cila bashkëjeton në detet tona krahas breshkës së gjelbër (Chelonia mydas) dhe breshkës së rrallë të kurrizit (Dermochelys coriacea).
Në përgjithësi, janë 7 lloje të breshkave të detit të pranishme në zonën tropikale dhe të butë të deteve të botës, por të gjitha ato janë në rrezik të zhdukjes. Rreziqet janë të lidhura në thelb me aktivitetet njerëzore, të cilat me kalimin e kohës kanë arritur për fat të keq të shqetësojnë ekosisteme të tëra. Nga këtu lind nevoja për veprime konkrete për mbrojtjen e këtyre specieve, të cilat në planin afatgjatë mund të zhdukeshin përgjithmonë nga faqja e Tokës.
Dita Botërore e Breshkave, e krijuar në vitin 2000 me nismën e një shoqate jofitimprurëse (American Tortoise Rescue), synon të nxjerrë në pah një faktor rreziku në veçanti, i përbërë nga erozioni i vazhdueshëm i plazheve, i cili po redukton në mënyrë drastike zonat e përshtatshme për folezimin e shtimin breshkave të detit.
Për më tepër, kalimi i notarëve dhe përdorimi i makinerive të rënda për pastrimin e plazheve mund të shkatërrojë fole të tëra. Ndotja nga drita shkakton gjithashtu probleme të mëdha për folezimin e zvarranikëve, një burim i mëtejshëm shqetësimi për breshkat e vogla që sapo kanë dalë nga foleja, të cilat, të çorientuara, nuk janë në gjendje të arrijnë në det./atsh/KultPlus.com
Në Teatrin Oda në Prishtinë, do të jepet premiera e shfaqjes më të re të Qendrës Multimedia, “Të bardhët”, e autorit amerikan Steven Leigh Morris, në regji të Besim Ugzmajli. Në shfaqje luajnë Shpetim Selmani, Verona Koxha e Bujar Ahmeti. ‘Të bardhët” është një satirë sociale për një liberal të moshuar, një të ri progresiv dhe një populist e që shfaqet të premten, në ora 20:00, shkruan KultPlus.
Në një teatër gjysmë-profesional në Tulsa, Oklahoma, drejtori artistik i kahmotshëm i teatrit, Luis, është duke aktruar dhe bërë regjinë e “Mbretit Lir” të Shekspirit – një dramë që pak a shumë i ngjan “Cinderellas”, për një mbret që vendos të pensionohet dhe ua dhuron pronat dy prej tri të bijave të tij që ia plotësojnë dëshirat, sipas qejfit të tij.
Teksa të gjithë provojnë skena nga drama, ngriten dy çështje qendrore. E para, për shkak se për rolet e motrave dinake të Kordelias, Luis ka zgjedhur aktore me ngjyrë, ndërkohë që Kordelia e mirë është e bardhë, Luis kujtohet se shfaqja që do të mbetet si shenjë e punës së tij, shumë lehtë mund të interpretohet si racistë. A mund ta zëvendësojë Priscillën me një aktore me ngjyrë, pa rrezikuar që teatri i tij të konsiderohet si “i këndellur” në mes të një Shteti të Kuq. Dhe, si ballafaqohet Priscilla me mundësinë që të zëvendësohet nga një aktore tjetër për arsye plotësisht racore?
Edhe pse çështjet racore e gjinore që trajton kjo shfaqje janë të vendosura në një kontekst tjetër, atë amerikan, ato prap se prap reflektojnë edhe dinamikat shoqërore e politikat gjinore te ne. Kjo shfaqje vjen në një kohë kur, në një ambient konzervator e tradicionalist si ky i yni, diverziteti dhe konceptet e reja gjinore e seksuale janë duke u kuptuar e mbjell me frikë, e ku racizmi, i nxitur nga masmedia e rrjetet sociale, ka gjetur akoma më shumë teren për t’u forcuar e marr hov. ‘Drama amerikane e Oklahomës së largët, publikut te ne, në Kosovë, në Evropë, veç të tjerash, ia shtron edhe një pyetje sfiduese: në konkursin e radhës për drejtor të një teatri publik konkurron edhe një rom që ka shkollim superior dhe ka portofolion më impresive se sa dy kandidatët tjerë ‘evropian të bardhë’. Çfarë shancash ka kandidati romi në këtë garë?
Drejtor artistik i produksionit është Mentor Berisha, kostumografe: Njomza Luci, kompozitor: Memli Kelmendi, kurse dramën e ka përkthyer: Qerim Ondozi./ KultPlus.com
Edi Rama riktheu në kujtesë artistin që qëndron pas kryeministrit, me një ekspozitë të artit bashkëkohor, një shkulm befasues ngjyrash e formash, që përfshin punime në qeramike, murale e deri edhe qëndisma të realizuara mbi konceptin origjinal të tij.
Kreu i ekzekutivit i rikthehet bashkëpunimit me galerinë prestigjioze “Marian Goodman”, këtë herë në degën e saj në Paris. Jo më larg se në muajin shtator, Rama pati rrëfyer në podcastin e tij “Flasim” sesi kishte bashkëpunuar në 2016-tën me “Marian Goodman” në New York.
Një përfaqësues i galerisë së famshme të artiti kontemporan e kishte kontaktuar, dhe ai kishte menduar fillimisht se mund të bëhej fjalë për një shaka. Por tani, ekspozon sërish për të, këtë radhë në kryeqendrën e rëndësishme të kulturës botërore, duke dëshmuar edhe këtë herë se po me aq lehtësi sa ç’mban në dorë penën e politikanit, mban dhe lapsin e artistit.
Marsin e vitit të kaluar, kryeministri Rama e nisi vizitën e punës në Athinë, Greqi me çeljen e një ekspozite me vepra artistike të realizuara prej tij, në Zappeion Megaron, e cila u mirëprit dhe vlerësua nga të pranishmit e nga personalitete të larta të politikës greke.
Në këtë mënyrë, shefi i ekzekutivit shton listën e ekspozitave të tij mbresëlënëse, si vazhdë e pjesëmarrjes në 2017-tën në ekspozitën kryesore Viva Arte Viva të Bienales së 57-të të Venecias, në 2018 ekspozoi në Kunsthalle në Rostock të Gjermanisë, ndërsa punimet e tij janë prezantuar gjithashtu në Art Basel dhe Artissima./top channel/ KultPlus.com
Henrik Johan Ibsen ishte një dramaturg norvegjez dhe drejtor teatri.
Si një nga themeluesit e modernizmit në teatër, Ibsen shpesh quhet “babai i realizmit” dhe një nga dramaturgët më me ndikim të kohës së tij.
Për kënaqësinë e lexuesve tanë kemi sjellë një përzgjedhje të thënieve më të bukura të tij:
“Asnjëherë nuk duhet të vishni pantallonat tuaja më të mira kur dilni për të luftuar për lirinë dhe të vërtetën.”
“Eshtë shenja e shpirtit të rebelimit të kërkosh lumturi në këtë jetë.”
“Mendoj se ju nuk do të kundërshtoni faktin se për momentin njerëzit budallenj janë në një shumicë absolutisht dërrmuese në të gjithë botën.”
“E shihni, çështja është se njeriu më i fortë në botë është ai që qëndron më i vetëm.”
“Ti nuk me ke dashur kurre. Ju keni menduar vetëm se është e këndshme të jesh i dashuruar me mua.”
“Një mijë fjalë nuk lënë të njëjtën përshtypje të thellë si një vepër e vetme.”
“E shihni, ka disa njerëz që dikush i do dhe të tjerë me të cilët ndoshta do të preferonte të ishte me ta.”
“Unë duhet të vendos se kush ka të drejtë – shoqëria apo unë.”
“Burrat më të fortë janë më të vetmuarit.”
“Unë besoj se para çdo gjëje jam një qenie njerëzore e arsyeshme, ashtu si ju-ose, në çdo rast, që duhet të përpiqem dhe të bëhem një.”
“Paraja mund të jetë lëvozhga e shumë gjërave, por jo thelbi. Ju sjell ushqim, por jo oreks; mjekim, por jo shëndet; njohje, por jo miq; shërbëtorë, por jo besnikëri; ditë gëzimi, por jo paqe apo lumturi.”
“Nuk është vetëm ajo që kemi trashëguar nga babai dhe nëna jonë që ecën në ne. Janë të gjitha llojet e ideve të vdekura, dhe besimet e vjetra pa jetë, e kështu me radhë. Ato nuk kanë vitalitet, por na ngjiten të gjithë njësoj, dhe ne nuk mund t’i heqim qafe.”
“Opinioni publik është një gjë jashtëzakonisht e ndryshueshme.”
“Me mua mund të ishe një person tjetër.”
“Armiku më i rrezikshëm i së vërtetës dhe lirisë mes nesh është shumica kompakte.”
“Kafazoni një shqiponjë dhe do të kafshojë telat, qofshin ato hekuri ose ari.”
“Është çlirim të dish se një akt guximi spontan është ende i mundur në këtë botë. Një akt që ka diçka të bukurisë së pakushtëzuar.”
“Jeta e një personi është një çmimi i rëndë për të paguar që lindëm.”
“Unë jam në revoltë kundër gënjeshtrës shekullore se shumica ka gjithmonë të drejtë.”
“Ka kaq shumë gënjeshtra si në shtëpi ashtu edhe në shkollë. Në shtëpi nuk duhet të flasësh, dhe në shkollë duhet të qëndrojmë dhe t’u themi gënjeshtra fëmijëve.”
“Unë do të rrezikoj gjithçka së bashku me ty.”
“Ka njerëz që i do dhe të tjerë me të cilët të pëlqen të flasësh.”
“Mos më thuaj që hëna po shkëlqen; më trego dritë që shkëlqen në xhamin e thyer.”
“Kushdo që e ka shitur veten për dikë tjetër nuk do ta bëjë përsëri.”
“Njerëzit duan vetëm revolucione të veçanta, në ato të jashtme, në politikë, etj. Por kjo është vetëm ngatërrim. Ajo për të cilën vërtet kërkohet është një revolucion i mendjes njerëzore.”
“Çdo gjë që prek duket se është e destinuar të kthehet në diçka të poshtër dhe farsë.”
“Idhulli i Autoritetit duhet të thyhet në këtë qytet.”
“Shumica gabon gjithmonë; pakica ka rrallë të drejtë.”
“Janë humbjet e vogla në jetë që e prenë zemrën.”
“Burrat janë personazhe qesharakë, ata gjithmonë duhet të kenë diçka për t’i habitur.”
“Ti ke bërë një vend bosh brenda meje; dhe duhet të përpiqem ta mbush me diçka – me diçka që është paksa si dashuria.”
“Mendova se e kuptove se ku e kisha humbur atë që ti e quaje zemrën time në atë kohë.”
“Sado i mjerë të ndihem, dua të zgjas agoninë sa më gjatë që të jetë e mundur. Të gjithë pacientët e mi janë të tillë. Dhe kështu janë ata që janë të sëmurë moralë ..”
“Zot i mirë, njerëzit nuk bëjnë gjëra të tilla!”/ KultPlus.com
Shkolla “Melody” që gjendet në Prishtinë, është vendi i duhur për zhvillimin e talentëve në muzikë, art dhe balet, ka mbushur 5 vite që nga themelimi i saj.
Për 5-vjetorin e punës së pandalshme në këtë shkollë, është organizuar një program festiv, që ka filluar me një performancë nga balerinat e vogla, të cilat dhuruan një shfaqje të jashtëzakonshme për prindërit e tyre, mësuesit e të gjithë të pranishmit.
Shkolla “Melody”, tashmë 5 vite pas ditës së parë të punës së tyre, falë përkushtimit të stafit të shkollës, vazhdon të mbetet pike referimi për të gjithë fëmijët që dëshirojnë të zhvillojnë talendin e tyre në solokëndim, instrumente muzikore dhe balet klasik.
Drejtoresha e shkollës, Yllka Shyti u shpreh se përkushtimi dhe profesionalizmi i stafit ndaj nxënësve bëhet edhe më i qëndrueshëm kur ata janë të frymëzuar që të vazhdojnë shkollimin muzikor dhe se sukseset e shumta ndërkombëtare gjatë këtyre viteve janë dëshmi e suksesit.
“Ky përkushtim dhe profezionalizëm bëhet më i qëndrueshëm kur nxënësit tonë janë të frymëzuar që të vazhdojnë shkollimin muzikor. Puna e palodhur dhe serioze e mësimdhënësve të shkollës Melody ka kontribuar në rritjen dhe zhvillimin artistic të gjithë nxënësve tone. Sukseset e shumta ndërkombëtare për gjatë këtyre viteve janë dëshmi e suksesit të përbashkët”, u shpreh drejtoresha Shyti.
Tutje, ajo thekosi se janë mirënjohës për kontributin e mësimdhënësve, se besojnë se arti është krijuar që të ndahet me të tjerët dhe se për këtë arsye do të vazhdojnë të sjellin organizime të veçanta.
“Për festën e përvjetorit tonë me kënaqësi kemi përgatit shumë koncerte dhe shfaqje të veçanta. Festimet e 5 vjetorit të shkollës i filluam me balerinat tona të bukura. Në hapësirën e teatrit “Faruk Begolli” u zhvillua një ngjarje shumë interesante me temën “Magjia e Natyres: Shtriga dhe Zanat”, e cila u mirëprit dhe u duartrokit nga publiku”, shtoi ajo.
Ndërkaq, mësuesja e baletit në këtë shkollë, Aulonë Nuhiu, tha se shfaqja “Magjia e natyrës”, është një shfaqje klasike me një ngjarje shumë të bukur dhe se e veçanta e shfaqjes ishte se është hera e parë që kanë vendosur të punojnë me një temë të caktuar bashkë me nxënëset.
“Jam jashtëzakonisht e kënaqur me rezultatin dhe arritjen e balerinave të vogla, këtë e treguan edhe duartrokitjet e shumta të publikut në fund të shfaqjes, gjithashtu më vjen mirë që secila balerinë arriti të prezantoj në skenë rolin e saj në mënyrën më të mirë të mundshme. Kënaqësi e madhe të punoj me ballerina të vogla kaq të talentuara”, u shpreh Nuhiu.
Kurse, Rudina Sojeva e cila është asistente e mësueses Nuhiu, tha se shfaqja “Magjia e Natyrës” ka vërtetuar se baleti mund të flase nëpërmjet çdo lëvizje krahu e dore, dhe se është shumëe kënaqur me paraqitjen e mrekullueshme të vajzave tona, që kanë dëshmuar punën dhe disiplinën./KultPlus.com
26 deputetë të kryesuar nga Luigj Gurakuqi, kreu i opozitës dhe peshkopi Fan Noli, nuk e donin Tiranën por Shkodrën si kryeqytetin e tyre.
Ky fakt interesant vjen nga Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave e cila ruan dokumente që vërtetojnë sa më sipër, shkruar edhe në mediet ndërkombëtare më 23 maj të vitit 1924, pra 100 vjet më parë.
Shkodra u kishte bërë ballë pushtuesve për një kohë të gjatë, e po ashtu kishte dëshmuar se ndonëse ishin përpjekur të përçanin shqiptarët për shkak të ndryshimeve në besimin fetar, popullsia e Shkodrës kishte rrëfyer kurdoherë se feja e shqiptarit ishte shqiptaria dhe se bashkëjetesa dhe unifikimi kishin më tepër vlerë.
Në këtë këndvështrim, idea që Shkodra të shpallej kryeqytet, u artikulua edhe në mbledhjet e bëra nga organizatorët e kryengritjes. Kushti ishte që pas fitores, të kërkohej që Shkodra të ishte kryeqyteti i vendit./atsh/KultPlus.com
Henrik Ibsen është lindur më 20 mars 1828, në Skien, Norvegji. Në vitin 1862, ai u internua në Itali, ku ai shkroi tragjedinë Marka. Në 1868, Ibsen u transferua në Gjermani, ku ai shkroi një nga veprat e tij më të famshme, Shtëpi kukulle. Në vitin 1890, ai shkroi Hedda Gabler, duke krijuar një nga personazhet më famëkeq te teatrit. Nga 1891, Ibsen ishte kthyer në Norvegji ne një hero letrar. Ai vdiq më 23 maj 1906, në Oslo, Norvegji.
Qe fëmijë, Henrik Ibsen ka treguar pak shenja e gjeniut teatror. Ai u rrit në qytetin e vogël norvegjez bregdetar të Skien. Babai i tij ishte një tregtar i suksesshëm dhe nëna e tij pikturonte, luante në piano dhe shkonte në teatër. Vetë Ibsen shprehi interesin për t’u bërë një artist. Familja ishte në varfëri kur Ibsen ishte 8 vjec për shkak të problemeve me biznesin e babait të tij. Në moshen 15 vjecare, Ibsen ndal shkollën dhe shkoi për të punuar. Ai fitoi një pozicion si një nxënës në një farmaci në Grimstad. Ibsen ka punuar atje për gjashtë vjet, duke përdorur kohën e tij të kufizuar të lirë për të shkruar poezi. Në vitin 1849, ai shkroi dramen e tij të parë Catilina, një dramë e shkruar në vargun model sipas një prej ndikimeve të tij të madh, William Shakespeare.Ibsen u zhvendos në Christiania (i njohur më vonë si Oslo) në vitin 1850 për t’u përgatitur për provimet universitare për të studiuar në Universitetin e Christiania.
Ibsen la Norvegjinë në vitin 1862 dhe u vendos në Itali për një kohë. Atje ai shkroi Brand, një tragjedi me pesë akte në lidhje me një klerik. Dy vjet më vonë, Ibsen krijuar një nga kryeveprat e tij, Peer Gynt. Një veper moderne e bazuar në heronjte greke të së kaluarës, Në 1868, Ibsen u zhvendos në Gjermani. Gjatë kohës së tij atje, ai e vendosi dramën e tij shoqërore Shtyllat e Shoqërisë ne skene në Mynih. Shfaqja ndihmoi të fillojë karrierën e tij dhe u pasua shpejt me një nga veprat e tij më të famshme, Shtëpi kukulle. Rreth kësaj kohe, ai u kthye në Romë. Vepra e tij e ardhshme, Ghosts 1881 nxiti edhe më shumë polemika duke trajtuar tema të tilla si incesti dhe sëmundje veneriane. Disa vjet më vonë, Ibsen u kthye në Gjermani, ku ai shkroi një nga veprat e tij më të famshme. Me Hedda Gabler (1890), Ibsen krijoi një nga personazhet më të njohur të teatrit. Hedda, vajza e një gjeneralit, është një e sapomartuar e cila e urren burrin e saj, por ende ate e shkatërron një ish dashuri. Personazhi u quajt Hamlet femra, sipas figures me te famshme tragjike Shekspirit.Në vitin 1891, Ibsen kthye në Norvegji si një hero letrare.
Në 1900, Ibsen kishte një seri të strokes që lanë atë të paaftë për të shkruar. Ai arriti të jetojë edhe për disa vite, por ai nuk ishte plotësisht i pranishëm gjatë kësaj kohe. Ibsen vdiq më 23 maj 1906. Fjalët e tij të fundit ishin Për të kundërtën! në norvegjisht. Konsiderohet si një titan letrare. Peer Gynt, Shtëpi kukulle dhe Hedda Gabler janë luhen gjerësisht edhe sot.
Ndryshe nga shumë shkrimtarë dhe poetë të tjerë, Ibsen kishte një martesë të gjatë dhe të lumtur me Suzannah Daae THORESEN. Çifti martohet në vitin 1858 dhe mirëpret fëmijën e tyre te vetëm, birin Sigurd, vitin e ardhshëm. Ibsen gjithashtu kishte një djalë nga një marrëdhënie të mëparshme. Ai kishte lindur një fëmijë me një çupë në 1846 duke punuar si një nxënës. Ndërsa ai u siguroi përkrahje financiare, kurrë nuk e takoi djalin.
Ibseni krijoi drama te llojeve te ndryshme:
Romantike: Pretendentet per fronin, Katilina, Zonja Ingra e Ostrolit
Realiste: Shtepia e kukulles, Armiku i popullit, Shtyllat e shoqerise
Simboliste: Rosa e eger, Hijet, Hedda Gabler
Filozofike: Brand, Per Gynt.
Stili i autorit
Nje nder veprat me te njohura te shkrimtarit norvegjez, Henrik Ibsen eshte padyshim Shtepi kukulle. Ne kete veper trajtohet nje teme shume e mprehte dhe njekohesisht shume delicate, ajo e marredhenieve familjare ne familjen Helmer. Aty duket qarte qe dashuria eshte dhe do te mbetet vetem nje e drejte e shkruar ne leter, por qe eshte shume e veshtire te realizohet ne nje rend shoqeror qe ka per baze kapitalin. Ne shtjellimin e subjektit te kesaj drame familjare Ibsen perdor me mjeshteri te rradhe artistike nje stil unik, te thelle e depertues ne brendine e botes se personazheve. Ai niset me bindje ne trajtimin e njekohshem ted y aneve kundershtuese te realitetit familjar, ne marredheniet bashkeshortore, ne hipokrizine e ketyre marredhenieve qe asnjehere nuk mund te jene te sinqerta ne nje shoqeri meskine, te kalbur e te korruptuar. Edhe pse ne dukje kjo familje ka marredhenie te mira ku mbizoteron paqja e mirekuptimi, ne fakt bazat e kesaj familjeje jane kalbur dhe cdo gje eshte fasade, hipokrizi. Zonja Helmer perpiqet te jete e lumtur me familjen e saj te enderruar, por idealja e ketyre endrrave eshte shume larg pasi ajo vte, krejt natyrshem e fut veten ne nje batak te pakutimte qe shemb cdo gje, dhe vete lumturine e saj. Menyra se si Ibsen e portretizon Noren, personazhin qendror te vepres ka perdorur nje stil I cili ben qe lexuesi, spektatori te jene vazhdimisht dyshues, te kene besim te lekundur tek sjelljet e pazakonta e disa raste dhe dramatike te personazheve. Dashuria e Nores per familjen, bashkeshortin dhe femijet duket si marredhenie e shtirur, jo e sinqerte e per me teper e mbuluar nga hije dyshimi. Hyrja ne borxh e saj gjoja ne te mire te te shoqit, falsifikimi I kambialeve jane padyshim nje tregues tjeter se keto marredhenie nuk jane ndertuar mbi baza te shendosha, port e fshehta dhe genjeshtra.
Shkrimtari zbulon hapur ne karakterin e personazheve te tij se poshtersia, genjeshtra, hileja jane burim I imoralitetit te nje shoqerie te tere e jo vetem I personazheve te vecante. Edukata e rendomte qe u percillet femijeve nga prinderit eshte nje dhuarte e ulet, e demshme e nenave te keqija, te cilat duke u nisur gjoja nga hijshia apo pastertia e tyre morale ndikojne negativisht ne edukimin e femijeve. Tek tipizimi I figures se te atit Helmer, perseri Ibseni me nje metode pershkruese elegante paraqet dukshem karakterin dhe pendimin e njeriut parimor, reagimin e menjehershem ndaj pabesise dhe genjeshtres duke bere qe krenaria e Nores te humbase aq shpejt dhe pendesa, ndjenja e fajita te mbuloje krejt qenien e saj. tani nuk ka me iluzione e shpresime pa vlere. Nora e kupton se ajo nuk eshte asgje vecse nje grua mendjelehte, nje injorante dhe nene e rrezikshme. Te gjitha vlerat e saj tashme ishin tkurrur aq shume sa ajo s’kishte me personalitet ne familje, ajo s’ishte vecse nje kukull Brenda ne familjes. Ajo ishte kthyr ne nje loder dhe nuk ka force e as te drejte morale te dale para burrit dhe femijeve te saj. Ajo largohet me bindjen per te mos u kthyer me derisa te fitoje pergjegjesine mbi vete si nene dhe bashkeshorte.
Krijimtaria e Henrik Ibsenit ka luajtur nje rol shumë të madh në zhvillimin e dramaturgjisë dhe të teatrit europian në pjesën e fundit të shekullit XIX. Ai ka qenë dramaturgu më i madh i Europës Perëndimore në fund të këtij shekulli,duke pasqyruar më mirë se kushdo tjetër traditat realiste në dramaturgji. Bazat demokratike të krijimtarisë së Ibsenit spjegojnë kushtet shoqërore në të cilat zhvillohen heronjtë e tij, tregojnë rrënjët historike “të karakterit dhe të shpirtit të inisiativës”, që janë tipare të rëndësishme për shumë personazhe të dramave të tij – për patrioten e flaktë zonjën Ingra të Ostrogotit, për mbretin Gokon, për Brandin e pamposhtur, për Norën e ndershme dhe kryengritëse, për doktor Stokmanin,njeri i guximshëm dhe i patronditur,për zonjën Alving,e cila di të gjejë në veten e saj forcat e nevojshme për t’u ngritur mbi moralin e kohës,mbi iluzionet dhe gënjeshtrat që kanë sunduar për vite me rradhë në jetën e saj.
Henrik Ibsen lindi më 20 mars 1828 në një qytet të vogël bregdetar,në Skien,në familjen e një armatori dhe tregtari të dëgjuar.Por më 1836 i ati ra ekonomikisht.Prej 1844 deri më 1850 Ibsenit iu desh të punoje si ndihmës farmacist në qytetin Grimmstad.Po në këto vite fillon edhe aktiviteti i tij letrar. Veprimtaria e Ibsenit u zhvillua dhe u poq nën përshtypjet e ngjarjeve revolucionare të viteve 1848-1849 dhe të lëvizjes kombëtare çlirimtare norvegjeze.
Më 1849 shkroi dramën e parë, “Katilinën”,ku gjejnë shprehje ndjenjat e tij kryengritëse.Gjatë viteve që erdhën më pas, ai shkroi vepra kryesisht të frymëzuara nga e kaluara e atdheut dhe nga folklori. Prej vitit 1851 deri më 1857,punoi si udhëheqës letrar dhe regjizor në teatrin kombëtar të Begenit,ndërsa më 1858 vajti në kryeqytet,në Kristiana (sot Oslo) dhe punoi si drejtonjës i teatrit kombëtar norvegjez.Puna si regjizor i dha mundësi të njihet me ligjet e skenës dhe të zotërojë me përsosmëri teknikën e dramaturgjisë. / KultPlus.com
Kontestimi më i mirë i formimit të individit si njësi dhe i shoqërisë si bashkësi, është gjuha dhe historia. Ato e bëjnë njeriun të shprehet bukur dhe saktë, të artikuloj mendime të vlerëshme dhe të thëna drejt, të jetë i dëshirueshëm në bisedë dhe objektiv në gjykim.
Nga Kiço Mavro*
Ky qëndrim i shkon aq shumë për shtat z. Buxhovi,i cili, në të gjithë rrugëtimin e tij si krijues, gjuhën dhe historinë i ka mbajtur jo vetëm të pandara, por shpesh lexuesi nuk e gjen kollaj se ku ta vendos autorin, te letërsia apo historia.
Jusuf Buxhovi besoj se është unikal në letërsinë dhe historiografinë shqiptare. Letërsia dhe historia për të nuk janë thjeshtë dy faqe të së njëjtës monedhë, por pashmangësishtë ato janë një dhe e vetme, të cilat autori në veprat e tij ka ditur me mjeshtëri ti kaloj secilën në shinat e veta.
Gjuha( kuptojmë dhe futim këtu dhe letërsinë ) si formë e shprehjes së mendimit dhe historia si fakt i zhvillimit kohor, pra letërsia dhe historia te Buxhovi janë plotësuese të njëra-tjetrës, ato udhëtojnë së bashku ,shpeshherë në paqe dhe shpeshherë në përballje, me të vetmin synim që çdo fakt të kthehet në realitet jetësor dhe vetë jeta në kujtesë historike.
“Ne nuk jemi gjë tjetër veçse tërësia e fjalëve që dimë”- thotë një gjuhëtar. Jusuf Buxhovi nuk di vetëm shumë fjalë, të cilat me mjeshtëri artistike i ka hedhur në veprat e shumta letrare, por ai di dhe njeh mirë shumë realitete historike të vendit të tij, duke ngritur me këndvështrimin e vet një vepër monumentale për histpriografinë e Kosovës.
E përbashkëta në krijimtarinë e tij si gazetar, shkrimtar dhe historian është një truall dhe vetëm një, është Kosova. Ajo është vendi ku lindin, marrin formë dhe flasin veprat e autorit. Ai flet për Kosovën e sotme, për atë çfarë po ndodh në kohën e tanishme, kohë të cilën e kishte menduar dhe ëndërruar krejt ndryshe me atë qe po ndodh realisht.
Buxhovi ka shkruar shumë vepra letrare ,nga të cilat, sot do të veçoj romanin “Dushkaja”.
Që në faqet e para të romanit lexuesi e kupton që “Dushkaja” është një roman ndryshe, me një formë të veçantë. Teksti është ndërtuar mbi rrëfimin e një njeriu të dyzuar dhe si një dialog i dy anëve po të të njëjtit njeri. Po kush është ky njeri, ky personazh që dialogon me veten dhe pse?
Romani ka në qendër një burrë të shkuar në moshë, piktor nga profesioni, i cili, tashmë i mbetur dhe i mbyllur në atë “botë të ftohtë e të humbur”, në Dushkajën “e kapluar me thera e murriza”, por që ai “e merrte për skajin e vetëm të virgjër të botës”, flet e kundërshton veten.
Kështu ,një natë fundvjeshte, mes dyshimesh dhe hamendjesh, fillon dialog me Zërin. Kur e dëgjoi për herë të parë Zërin, piktori u përpoq ta gjente mes pikturave të tij në mur, por jo, atë nuk mund ta shikonte, vetëm do ta dëgjonte. Kështu fillon e ndërtohet një situatë e rrafshit psikologjik që gjatë dialogut merr formë kuptimore. Zëri nuk është asgjë tjetër veçse vetja e tij, pjesa e tij kundërshtuese. “Duhet ta pranosh se brenda teje ka qenë një zë pa zë dhe një heshtje me zë…”shprehet personazhi diku.
Pra, dialogët, në të vërtetë janë monologë që realizohen në dy zëra të të njëjtit personazh. Bota e parë dhe e ndjerë nga piktori deri tani, nëpërmjet rrëfimit të dyzuar, kthehet përmbys, është e gabuar sipas Zërit, anës tjetër, kundërshtuese të tij.
Duke bërë një analizë të veprave të tij, piktori ,në fakt analizon historinë dhe ngjarjet kryesore që ka kaluar ai dhe populli i tij. Qendra e botës nuk është tjetër veçse Dushkaja, ”skaji i vetëm i virgjër i botës” Në këtë pafajësi, ligjërimi për Dushkajën nga piktori dhe qëndrimeve kundër nga Zëri fillon dhe ndryshon brenda personazhit edhe Dushkaja, që nga ,”skaji i vetëm i virgjër i botës” bëhet ”skaji i vetëm i virgjër i botës pise” dhe në fund në ”skajin e vetëm të virgjër të botës pise, të kthyer në lapidar të rremë…”
Vërtet Dushkaja nuk del në roman si vend i përcaktuar, por me të rrëfimtari i veprës lidh çdo gjë të tij, prandaj dhe e idealizon atë. Zëri me këndvështrimin e tij e kthen përmbys gjithçka. Ne e kuptojmë se Dushkaja nuk është gjë tjetër veçse një gjetje metaforike që ngërthen brenda saj çdo vend e popull që është sfilitur nga luftërat e gjata e të pafndme, ku në fund fitues dalin maskarenjtë, të poshtrit, vrasësit, tradhëtarët.
Ka çaste që personazhi e vesh me ndjesi të bukura e dashurie Dushkajën, por nuk zgjat kjo ndjesi, sepse nga trysnia që ushtron Zëri e kupton që edhe ”skaji i vetëm i virgjër i botës pise” është “strehë e përhershme e vrasësve”, ajo “është vendi ku jetojnë vrasësit, por edhe të tjerët që paguajnë për të vrarë”.
Në roman mungon veprimi i jashtëm. Kjo nuk e tkurr romanin, përkundrazi, me dialogët mes Piktorit dhe Zërit veprimi hapet sa në kohë aq dhe në hapësirë. Atje është një jetë e tërë me gjithçka përjetoi në rrugëtimin e tij njeriu artist dhe artisi njeri. Gjejmë atje mënyrën se si e ka parë botën personazhi dhe si ngre dyshimin se gjithçka ka besuar deri tani është e rreme, e gënjeshtërt, e pavërtetë. Mjeshtëria e Buxhovit qëndron në faktin se ai tërë këtë dyzim brenda një njeriu e ka dhënë me një zbërthim psikologjik të mrekullueshëm, që të tërheq e nuk të lë ta ndërpresësh leximin. Autori është shprehur “se në këtë libër ka ndërlidhje me historisë dhe pjesës shpirtërore, duke shtuar se nuk mund të ketë histori që nuk ka histori të shpirtit”.
Romani “Dushkaja” është një tablo e qartë brenda kornizës së tranzicionit të Kosovës, vendit ku shkrimtari jeton, por ajo mund të jetë fare mirë dhe e Shqipërisë, nëse sjellim në kujtesë ëndrrat dhe shpresat e shqiptarëve në fillim të viteve nëntëdhjetë për liri dhe demokraci dhe realitetin e ditëve të sotme se sa e çfarë është liria dhe demokracia e fituar.
“Shoqëria jonë sipas mendimit tim e ka dorëzuar lirinë, ua ka dorëzuar atë dhunuesve të lirisë”- thotë shkrimtari në një intervistë.
Ky mendim i tij ma forcon bindjen pse Buxhovi nuk e ndan historinë nga veprat e tij. Për të e tashmja është vetëm një përpunim modern i të shkuarës, “përsëritje e së njëjtës” dhe historia është shndërruar në “Histeri”.
Romani “Dushkaja” është një qëndrim qytetar dhe intelektual i ndërgjegjshëm për gjendjen e njeriut të pasluftës në Kosovë, që e do dhe e çmon shumë lirinë, por po kaq do dhe çmon faktin ta shoh veten të vlerësuar. Këtë situatë Buxhovi e ka dhënë me një ndjesi të lartë artistike.
*(Fjalë të thëna në takimin e autorit me krijuesit sarandiotë më,19.05.2022).
Një nga sekretet më të ruajtura të Evropës, Shqipëria do të bëhet destinacioni i preferuar për udhëtarët në vitin 2024, veçanërisht për ata që kërkojnë një vend të përballueshëm, shkruan Janire Manzanas në revistën spanjolle “OKdiario”.
I mbushur me bukuri natyrore mahnitëse, ky vend ofron një kulturë dhe histori unike, si dhe plazhe që rivalizojnë ato më parajsorët në botë.
Ajo që vërtet e dallon Shqipërinë është statusi i saj si një thesar i paeksploruar në kontinentin evropian, gjë që e bën atë një vend evropian të lirë.
Vizitorët mund të shijojnë një birrë vendase për vetëm 1 euro dhe provojnë menutë e shijshme për 12 euro.
Shqipëria po bëhet një opsion i parezistueshëm për turistet me buxhet të limituar.
Shqipëria është sot një destinacion turistik i përballueshëm dhe tërheqës nëse doni të shijoni pushime të lira dhe pa cenuar cilësinë e përvojës.
Duhet theksuar se në Tiranë, kryeqytetin e Shqipërisë, çmimet priren të jenë më të larta krahasuar me rajone të tjera të vendit, siç është Riviera piktoreske Shqiptare.
Akomodimi, dhomat në një shtëpi lokale kushtojnë nga 10 deri në 20 euro nata.
Hotelet janë gjithashtu shumë të përballueshme, me opsione që fillojnë nga 25 euro nata.
Kostoja e një pjate kryesore në një restorant lokal është zakonisht midis 5 dhe 10 euro, ndërsa një birrë në një bar mund të kushtojë midis 1 dhe 2 euro.
Çfarë duhet të shihni në Shqipëri? Vendet më interesante
Ju mund të eksploroni të kaluarën e saj përmes muzeve magjepsëse si ”Shtëpia me Gjethe”, ”Bunk’Art 2” ose dhoma e madhe që përshkruan terrorin e regjimit komunist në Muzeun Kombëtar të Historisë, të gjitha këto në Tiranë.
Ju mund të shijoni një banjë relaksuese në burimet e nxehta te Banjat e Benjes, me pamje nga malet, si një nga eksperiencat më të bukura në Shqipëri.
Këto banja termale ndodhen në parkun kombëtar të Bredhit të Hotovës.
Përveç notit, ju mund të vizitoni Urën e Kadiut, një urë mesjetare e ruajtur mirë, e cila përshkon ujërat e bruztë të lumit Langaricë dhe i shton hijeshi mjedisit.
Berati, i vendosur më pak se dy orë larg kryeqytetit të Shqipërisë, është një destinacion i famshëm turistik i njohur nga UNESCO si një sit i Trashëgimisë Botërore.
Me një histori që përfshin më shumë se 2000 vjet, ky qytet përfaqëson një vatër ku shkrihen disa kultura, të dëshmuara nga gjurmë të qytetërimeve të ndryshme.
Ndonëse i mungojnë monumentet e mëdha specifike, Berati qëndron si një muze i madh në ajër të hapur, duke mahnitur turistët me hijeshinë dhe trashëgiminë e pasur historike.
Gjirokastra, e përfshirë në listën e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s, shquhet për arkitekturën tradicionale osmane dhe njihet ndryshe si “qyteti i gurtë”.
Ajo konsiderohet si një nga shembujt më të mirë të kësaj arkitekture në Shqipëri.
Me historinë dhe veçantinë e saj, Gjirokastra tërheq vizitorët me trashëgiminë e pasur kulturore dhe unike.
Qyteti grek i Apolonisë së Ilirisë është një sit arkeologjik pranë Fierit, qyteti i dytë më i populluar në Shqipëri.
Ai spikat për tempullin e tij të Artemidës, fasada e të cilit dhe kolonat elegante korintike mbeten ende në këmbë.
Pjesa më e madhe e gjetjeve janë ekspozuar në Manastirin e Shën Mërisë, duke vepruar si një muze plotësues në itinerar dhe duke ofruar një eksperiencë të jashtëzakonshme.
Kruja, e vendosur 30 kilometra larg nga Tirana, është një qytet i domosdoshëm për t’u vizituar në Shqipëri.
E njohur si vendlindja e heroit kombëtar Skënderbeu, ajo magjeps me kështjellën e saj që ofron pamje panoramike të qendrës historike.
Përveç kësaj, ajo ka vende të ndryshme interesante si Teqeja e Dollmës dhe Muzeu i Skënderbeut.
Shqipëria ka një pasuri natyrore të admirueshme, e cila konkurron me vendet fqinje dhe këtë e dëshmon qartë Riviera Shqiptare.
Kjo shtrirje bregdetare prej më shumë se 100 kilometrash ofron një koleksion plazhesh me bukuri magjepsëse dhe të jashtëzakonshme./atsh/KultPlus.com
1. “Ka vetëm një gjë që e bën të pamundur një ëndërr që të arrihet: frika nga dështimi”.
2. “Gjithkush duket se ka një ide të qartë se si njerëzit e tjerë duhet të udhëheqin jetën e tyre, por nuk kanëasnjë në lidhje me atëtë tij ose të saj”.
3. “Mos e humbni kohën tuaj me shpjegime: njerëzit dëgjojnë vetëm ato që duan të dëgjojnë”.
4. “Miqtë tanë të vërtetë janë ata që janë me ne kur ndodhin gjërat e mira. Ata na brohorasin dhe janë të kënaqur nga triumfet tona. Shokët e rremë shfaqen vetëm në periudha të vështira, me fytyrat e tyre të trishtueshme, mbështetëse, kur, në të vërtetë, vuajtja jonë po shërben për t’i ngushëlluar ata për jetën e tyre të mjerueshme”.
5. “Dhe, kur ju doni diçka, i gjithë universi komploton ndaj jush për ta arritur atë”.
6. “Sekreti i jetës, sidoqoftë, është të rrëzoheni shtatë herë dhe të ngriheni tetë herë.”
7. “Mos harroni se kudo që të jetë zemra juaj, atje do të gjeni thesarin tuaj”.
8. “Askush nuk humbet asnjërin, sepse askush nuk zotëron asnjërin. Kjo është përvoja e vërtetë e lirisë: të kesh gjënë më të rëndësishme në botë pa e zotëruar atë”.
9. “Cila është gënjeshtra më e madhe në botë? … Ështëkjo: që në një moment të caktuar të jetës sonë, ne e humbim kontrollin e asaj që po ndodh me ne, dhe jeta jonë kontrollohet nga fati”.
10. “Dy testet më të vështira në rrugën shpirtërore janë durimi për të pritur momentin e duhur dhe guximi për të mos u zhgënjyer me ato që hasim”.
11.”Ju keni dy zgjedhje: për të kontrolluar mendjen tuaj ose për të lënë mendjen tuaj t’iu kontrollojë ju”.
12. “Gjithçka që ndodh një herë nuk mund të ndodhë më. Por gjithçka që ndodh dy here, me siguri do të ndodh edhe për herë të tretë”.
13. “Ji i çmendur! Por mësoni si të jeni të çmendur pa qenë në qendër të vëmendjes. Jini të guximshëm për të jetuar ndryshe”.
14. “Pasioni e bën një person të ndalojë së ngrëni, të flejë, të punojë, të ndjehet në paqe. Shumë njerëz janë të frikësuar sepse, kur ai shfaqet, ai shkatërron të gjitha gjërat e vjetra që gjen në rrugën e vet”.
15. “Nëse e doni dikë, duhet të jeni të gatshëm për t’i lënë ato të lirë”.
16. “Pra, unë ju dua sepse i gjithë universi komplotoi të më ndihmojë që t’ju gjej.”
17. “Një fëmijë mund t’i mësojë një të rrituri tre gjëra: të jetë i lumtur pa asnjë arsye, të jetë gjithmonë i zënë me diçka dhe të dijë të kërkojë me gjithë fuqinë e tij atë që ai dëshiron”.
18. “Pranoni atë që ju ofron jeta dhe përpiquni të pini nga çdo kupë. Të gjitha verërat duhet të shijohen; disa duhet të pihen vetëm pak, por me të tjerët, pini të tërë shishen”.
19. “Të presësh është e dhimbshme. Harrimi është i dhimbshëm. Por të mos dish se çfarë të bësh është lloji më i keq i vuajtjeve”.
20. “Kjo është ajo që ne e quajmë dashuri. Kur ju duan, ju mund të bëni cdo do gjë në krijim. Kur ju duan, nuk ka nevojë aspak të kuptoni se çfarë po ndodh, sepse gjithçka ndodh brenda jush”.
21. “Dashuria është një forcë e pazbutshme. Kur përpiqemi ta kontrollojmë, ajo na shkatërron. Kur përpiqemi ta burgosim, ajo na skllavëron. Kur përpiqemi ta kuptojmë, ajo na lë të ndjehemi të humbur dhe konfuz”.
22. “Asgjë në botë nuk është kurrë plotësisht e gabuar. Edhe një orë e ngecur është e saktë dy herë në ditë. ”
23. “Në jetën reale, dashuria duhet të jetë e mundur. Edhe nëse nuk kthehet menjëherë, dashuria mund të mbijetojë vetëm kur ekziston shpresa se do të jeni në gjendje të fitoni mbi personin që dëshironi”.
24. “Në çdo moment të jetës sonë, të gjithë kemi një këmbë në një përrallë dhe tjetrën në humnerë”.
25. “Gjërat e thjeshta janë gjithashtu gjërat më të jashtëzakonshme, dhe vetëm të mençurit mund t’i shohin ato”.
26. “Mos dëgjoni komentet e këqija të atyre miqve, të cilët, duke mos marrë asnjë rrezik vetë, mund të shohin vetëm dështimet e njerëzve të tjerë.”
27. “Unë nuk jetoj as në të kaluarën time, as në të ardhmen time. Unë jam i interesuar vetëm për të tashmen. Nëse mund të përqendroheni gjithmonë në të tashmen, do të jeni një burrë i lumtur. Jeta do të jetë një festë për ju, një festival i shkëlqyeshëm, sepse jeta është momenti kur po jetojmë tani”.
28. “Askush prej nesh nuk e di se çfarë mund të ndodhë edhe në minutën tjetër, megjithatë, ne përsëri vazhdojmë përpara. Sepse ne besojmë. Sepse kemi Besim”.
29. “Kur duam, gjithmonë përpiqemi të bëhemi më të mirë se sa jemi. Kur përpiqemi të bëhemi më mirë seç jemi, gjithçka rreth nesh bëhet edhe më e mirë”.
30. “Fal, por mos harro, ose do të lëndohesh përsëri. Falja ndryshon perspektivat. Të harruarit humbet mësimin”.
31. “Disa gjëra në jetë thjesht duhet të përjetohen- dhe kurrë nuk shpjegohen. Dashuria është një gjë e tillë”.
32. “Mos u shqetësoni duke u munduar për të shpjeguar emocionet e tua. Jetoni gjithçka aq intensivisht sa mundeni dhe mbani gjithçka që ndjeni si dhuratë nga Zoti. Mënyra më e mirë për të shkatërruar urën midis të dukshmes dhe të padukshmes është duke provuar të shpjegoni emocionet tuaja”.
33. “Një njeri dashurohet sepse e dashuroni. Asnjë arsye nuk është e nevojshme për të dashuruar”.
34. “Kur çdo ditë është e njëjtë me ditën tjetër, kjo është për shkak se njerëzit nuk arrijnë të njohin gjërat e mira që ndodhin në jetën e tyre çdo ditë që dielli lind”.
35. “Kur e presim më së paku, jeta na bën një sfidë të provojmë guximin dhe gatishmërinë tonë për të ndryshuar; në një moment të tillë, nuk ka asnjë kuptim të pretendosh se asgjë nuk ka ndodhur ose të themi se ne nuk jemi akoma të gatshëm. Sfida nuk do të presë. Jeta nuk shikon prapa”.
36. “Është mundësia për të realizuar një ëndërr ajo që e bën jetën interesante”.
37. “Unë mund të zgjedh ose të jem viktimë e botës ose një aventurier në kërkim të thesarit. Është e gjitha një pyetje se si e shoh jetën time”.
38. “Ndonjëherë, ne jemi aq të lidhur me mënyrën tonë të të jetuarit, saqë ne hedhim poshtë mundësi të mrekullueshme thjesht sepse nuk dimë se çfarë të bëjmë me të”.
39. “Nëse filloni të premtoni ato që nuk keni ende, do të humbni dëshirën për të punuar drejt arritjes së saj”.
40. “Mos u frikësoni nga mendimet e njerëzve të tjerë. Vetëm mediokriteti është i sigurt në vetvete, prandaj merrni rreziqe dhe bëni atë që dëshironi të bëni”.
41. “Kurdo që të doni të arrini diçka, mbajini sytë hapur, përqendrohuni dhe sigurohuni që e dini saktësisht se çfarë dëshironi. Askush nuk mund të arrijë objektivin me sy të mbyllur”.
