Më 31 mars të vitit 1887 nisi të publikohej në Palermo revista e përmuajshme shqiptare, “Arbri i Ri”.
Ky periodik, që pa dritën e botimit në sajë të orvatjeve të Zef Skiroit, shërbeu si një busull identitare për arbëreshët dhe si një tribunë e krijimtarisë së autorëve të këtij komuniteti. Në këtë mënyrë, në numrat e saj gjeneruan përmbajtje Serembe, Krispi, Variboba etj.
Për herë të parë, kjo revistë publikoi fragmente nga “Kënga e spasme e Balës”, kryevepër e të riut Gabriel Dara, përralla arbëreshe të grumbulluara nga Xhentile Mandala, si edhe një studim mbi shqiptarët të albanologut të famshëm, Gustav Meyer.
Në të vërtetë, në gjysmën e dytë të shekullit të XIX-të, u hodh gurthemeli i shtypit kombëtar, nën drejtimin e një prej figurave qendrore të periudhës së Rilindjes, shkrimtarit arbëresh Jeronim De Rada. Më 23 shkurt të vitit 1848, u botua në Napoli gazeta e parë në historinë e shtypit shqiptar, “L’albanese d’Italia”.
Gazeta qe shkruar kryesisht në gjuhën italiane dhe pjesërisht në arbërisht. Në përpjekje për të krijuar dhe informuar opinionin publik të komunitetit arbëresh, kjo e përditshme ka publikuar lajme të shumta mbi zhvillimet në Shqipëri dhe në rajonin e Ballkanit.
Në dokument paraqitet një letër, përmes të cilës themeluesi i “Arbri i Ri”, Zef Skiroi, i rrëfen një miku të tij përpjekjet për botimin e poemës “Te dheu i huaj”./atsh/ KultPlus.com
Këtë vit, Porto Palermo Festival bashkon forcat me organizata të dedikuara ruajtjes së mjedisit për të shenjuar fillimin e edicionit të tretë të tij.
Ky festival synon, jo vetëm të sjellë artistët më të mirë për të performuar në skenën e vet autentike, por edhe të promovojë turizmin e qëndrueshëm kulturor në Shqipëri.
Gjatë dy edicioneve të para, 2021 dhe 2022, fokusi ishte rivitalizimi i kësaj pike turistike dhe zonës së portit.
Festivali nis sot rrugëtimin përmes pastrimit të detit dhe përmirësimit të hapësirës përreth kalasë, besimplotë në krijimin e ndërgjegjësimit tek turistët dhe vizitorët dhe duke edukuar të rinjtë drejt një ndikimi të qëndrueshëm.
Festivali i Porto Palermos, ashtu si dhe në edicionet e tjera, do të mbushë kalanë historike të Ali Pashës, fundjavave përgjatë 1 muaji. E vendosur në një ishull të vogël në Gjirin e Porto Palermos, kjo perlë kulturore ndërthur traditën, historinë, detin dhe muzikën në një mjedis mahnitës.
Pikërisht aty violinist i mirënjohur Olen Cesari do të mbledhë një grup artistësh të jashtëzakonshëm, që do të sjellin në jetë kështjellën çdo fundjavë, duke shkrirë modernizmin dhe trashëgiminë shqiptare./atsh/KultPlus.com
Shqipëria dhe Spanja janë shndërruar këtë verë ndër destinacionet kryesore për italianët, sipas agjencisë italiane të lajmeve, ANSA, që i referohet faqes së njohur turistike eDreams.
Gushti është muaji ”par excellence” i dedikuar pushimeve nga italianët, edhe pse viti 2022 ka shfaqur një preferencë në rritje edhe për muajt e tjerë të verës.
Sipas një analize nga edreams.com, ndër destinacionet më të dëshiruara nga italianët për këto javë janë Katania, e ndjekur nga Tirana dhe Palermo.
Në veçanti, Katania është zgjedhja e parë për udhëtarët që vijnë nga Piemonte, ndërsa Tirana është në krye të preferencave të rezervimit për ata që largohen nga shtatë rajone italiane, Emilia Romanja, Liguria, Marke, Pulia, Toskana, Umbria dhe Veneto.
Qyteti tjetër siçilian në krye, Palermo, është një destinacion pushimi për ata që nisen nga Lazio, Lombardia dhe Marke, ndërsa destinacioni i parë sardenjas në renditje, Olbia, pret para së gjithash udhëtarët që do të nisen nga Veneto.
Por, nga ana tjetër, italianët që nisen nga ishujt e mrekullueshëm kombëtarë, Siçilia dhe Sardenja, ku do të shkojnë në gusht?
Ata zgjedhin mbi të gjitha qytetet historike të artit, një trend që i bashkon me udhëtarët e huaj.
Nga Sardenja nisen mbi të gjitha për në Milano, Romë dhe Napoli.
Nga Siçilia tre destinacionet e para janë Roma, Malta dhe Milano.
Pothuajse gjysma, 46% e italianëve me pushime në gusht, do të udhëtojnë për një periudhë nga 7-13 ditë, 18% do të bëjnë një pushim 5/6 ditësh, ndërsa 11% do të shkëputen për një periudhë më të gjatë, nga 14-20 ditë.
Vizitorët nga jashtë për muajin gusht ishin kryesisht francezë (22%), të ndjekur nga gjermanët (18%) dhe në fund spanjollët (18%)./ATA/ KultPlus.com
KultPlus në 41 vjetorin e vdekjes së Eqrem Çabej, ju sjell një foto të vitit 1931 ose 1932, kur Eqrem Çabej ishte në Horë t’Arbëreshvet – Piana degli Albanesi afër Palermos, Sicili (në atë kohë quhej ende Piana dei Greci) shkruan KultPlus.
Sapo kishte kryer studimet në Universitetin e Vjenës dhe kishte shkuar të studionte në vend arbërishten e Horës, përmbi të cilën po shkruante tezën e doktoratës “Italoalbanische Studien” (Studime italoshqiptare, ose arbëreshe).
Ende e pabotuar, kjo vepër rinie do të shohë së shpejti dritën e botimit, në përkthimin e Ardian Klosit, kryer rreth dhjetë vjet më parë. / KultPlus.com
Një anije e lashtë romake, që besohet se daton nga shekulli II para Lindjes së Krishtit, është zbuluar në ujërat e Detit Mesdhe, afër bregdetit të qytetit jugor italian, Palermo.
Anija është gjendur në 92 metra thellësi, afër Isola delle Femmine. Nga fotografitë e para, të bëra nga një robot nënujor, vërehet se me këtë anije po transportoheshin shishe për verë, shkruan The Guardian.
“Mesdheu vazhdimisht na jep elemente të çmueshme për rindërtimin e historisë sonë të lidhur me tregtinë detare, llojin e barkave, transportin që është kryer”, tha një zyrtare e rajonit të Palermos, Valeria Li Vigni.
Ky zbulim nga autoritetet siciliane u përshkrua si një nga gjetjet më të rëndësishme arkeologjike të vjetëve të fundit.
Pak javë më parë, arkeologët sicilianë zbuluan një objekt tjetër të fundosur – një anije të lashtë romake në rreth 70 metra thellësi afër ishullit Ustica. Në këtë anije kishte shishe me verë të shekullit II para Lindjes së Krishtit.
Çdo vit, qindra shishe të lashta të periudhës romake, të marra ilegalisht, gjenden nga policia italiane në shtëpitë e tregtarëve të artit.
Në qershor, autoritetet italiane gjetën qindra objekte arkeologjike, të grumbulluara ilegalisht nga një koleksionist belg. Objektet datonin që nga shekulli VI para Lindjes së Krishtit dhe kishin vlerën e 11 milionë eurove. / Gazeta Express / KultPlus.com
Në “Piazza Bologni”, pjesa kryesore e qendrës historike të Palermos, ndodhet restoranti “I Cucci” i hapur nga tre vëllezër arbëreshë nga Hora e Arbëreshëve: Giorgio, Nicola dhe Giuseppe Stassi. Termi i veçantë “Cucci” rrjedh nga emri me të cilin vëllezërit Stassi dhe familja e tyre njihen në Horën e Arbëreshëve.
Si fillim na tregoni cilat janë specialitetet në restorantin tuaj?
Në restorantin tonë, cilësia, mirësia, mikëpritja dhe përsosja nuk do të mungojnë kurrë. Ne kemi cilësi në kuzhinë, dhe këtë e arrijmë duke kërkuar vazhdimisht një lëndë të parë me cilësi të lartë, të lidhur me territorin, që çon në shfrytëzimin më të mirë të traditës, por e sjell sipas metodave bashkëkohore. Prandaj, kuzhinierë të rinj sicilianë punojnë brenda brigadës sonë dhe marrin një përvojë që ju vlen. Menuja jonë përfshin si pjatat e mishit ashtu edhe ato të peshkut, ndër specialitetet tona gjejmë peshk të skuqur me pure patatesh me xhenxhefil, peshk të papërpunuar, “Plateau Royale”, makarona alla “Milanisa” ose siç i thonë në vendin tonë: makarona me sardele të kuqe, dhe shumë pjata të tjera.
Sipas mendimit tuaj, a e frenojnë kufizimet e vendosura nga qeveria COVID-19?
Kufizimet qeveritare kanë të bëjnë kryesisht me restorante dhe bare, është e qartë se mbyllja e këtyre vendeve nuk mjafton për të frenuar infeksionet, nuk mendoj se problemi i përhapjes së virusit ka të bëjë vetëm me këtë sektor. Shumë aktivitete të tjera janë të hapura, dhe, duke respektuar masat e distancimit, unë besoj se ne mund të veprojmë në qetësi të plotë, prandaj do të kishte qenë e përshtatshme që sektori ynë të gëzonte gjithashtu këtë mundësi.
A mundet që një restorant, duke punuar në gjysmë orari, të vazhdojë biznesin e tij?
Jo, një restorant që punon me orar të reduktuar zakonisht nuk mund të vazhdojë biznesin e tij. Mund të mbijetojnë lokalet familjare, ose ato që nuk kanë qera për të paguar, por në të kundërt është shumë e vështirë. Nëse ke qera dhe shumë staf është shumë e vështirë të mbulosh shpenzimet duke punuar vetëm në 40 % të kohës.
Si mendoni, cilat do të jenë kushtet e restoranteve në javët në vijim?
Është e vështirë të parashikosh se çfarë do të ndodhë në javët në vijim. E gjitha varet nga mënyra se si funksionon virusi, nga infeksionet dhe nga aftësia që spitalet kanë për t’i bërë ballë kësaj vale. Me siguri shumë banorë të zonës do të vuajnë shumë, do të ketë viktima. Ata që e kanë forcuar veten dhe kanë kursime gjatë viteve, megjithëse me shumë vështirësi, do ta kapërcejnë këtë moment, por për ata që tashmë ishin në vështirësi, për fat të keq kjo do të jetë një goditje e vështirë për t’u kapërcyer. Shumë klientë po kërkojnë dërgesa të ushqimit në shtëpi, por jo çdo gjë mund të dorëzohet në shtëpi.
A i keni marrë masat e duhura për dërgesat në shtëpi?
Ne nuk jemi të pajisur për dërgesat në shtëpi dhe as nuk mendojmë ta bëjmë. Ne duhet të ndryshojmë linjën e prodhimit të kuzhinës, 80% e enëve tona duhet të konsumohen në vend, ulur në hapësirat tona, nuk është aspak e mundshme të mund të dorëzojmë në shtëpi pjata që në bëjmë. Ato janë pjata që duhen konsumuar brenda një kohe të kufizuar. Sidoqoftë, unë besoj se shumë po e aplikojnë këtë metodë, por ky treg i ri, tashmë i vendosur nuk do të jetë i lehtë për askënd. Shumë nga kolegët e mi ankohen.
Ju menjëherë siguruat restorantin tuaj. A kishte kjo një kosto të madhe?
Ne u rihapëm në korrik, duke qenë se vendndodhja jonë është në një pikë turistike. Para hapjes, kemi pastruar të gjitha dhomat dhe pajisjet, jemi pajisur me shpërndarës automatik të dezinfektuesve. Padyshim që kemi pasur kosto për të sjellë gjithçka në nivelin standard, për të pajisur stafin me maska dhe sisteme mbrojtjeje. Sigurisht që këto janë kosto shtesë që kompanitë tona u është dashur të përballojnë.
Shpresojmë sa më shpejt që të jetë e mundur që kuzhina e “I Cucci” të kthehet për të kënaqur qiellzën e klientëve të tyre dhe për të parfumuar “Piazza Bologni” me aromën e pjatave të tyre./diasporashqiptare/KultPlus.com
