Diçka e re, jo gjithmonë bie në sy. Jo rrallë herë risjellja e të vjetrave në jetë, na fascinon. E tillë është kjo hapësirë shumë ftuese për të të shuar kureshtjen. Dikur menzë e punëtorëve të “Ramiz Sadikut”, sot, po e njëjta hapësirë, po bëhet nikoqire e shumë ngjarjeve, netëve muzikore, drekave e kafeve shoqërore, takimeve të të dashuruarve e shumëçka tjetër. Tani aty njerëzit do të ndajnë shumë të qeshura, do të kenë mundësi të shijojnë një menu fantastike dhe do të kënaqen me pamjet e një ambienti brutal, që ndoshta për herë të parë, të ngjallë ndjenjën e butësisë dhe qetësisë.
Objekti ka një hapësirë prej 340 metrash katrorë me plus 150 metra tarracë, ndërsa tavanet kanë një lartësi prej 5,25 metrash. Përveç muralit në të cilin kishin hasur gjatë punimeve, ata kishin gjetur edhe dy xhaketa të punëtorëve të atëhershëm, të cilat tani do t’i shkojnë koleksionit të artistit Maksut Vezgishi.
“Menza e Ramiz Sadikut” është lokacioni më i ri i cili i është bashkuar zinxhirit të restauranteve në kryeqytet, por padyshim, historia që bart ky vend është ndër linjat e trasha që e dallojnë atë nga “turma”.
“Menza e Ramiz Sadikut” padyshim që është një pikë e re e referimit për qytetin e Prishtinës, e cila ka ngjallur mjaft interesim tek opinioni. Ajo qëndron e hapur gjashtë ditë të javës, duke ofruar ngrohtësi dhe mikpritje për të gjithë njerëzit që zgjedhin ta vizitojnë. / Ndërtimi.Info / KultPlus.com
Dokumentari “Triumph” do të jetë pjesë e “American
Documentary Film Festival and Film Fund” në Palm Springs të Kalifornisë, shkruan
KultPlus.
Dokumentari “Triumph” ka në qendër të tij lojtarët e kombëtares shqiptare dhe rrugëtimin e tyre në Kampionatin Evropian 2016, të gërshetuar së bashku me historinë dhe kulturën shqiptare. Ky dokumentar i cili do të shfaqe me 29 mars në kuadër të festivalit është cilësuar si një nga dokumentarët me të mirë që lidhet me sportin e që sjellë historinë e kombëtares dhe udhëtimin drejt kualifikimit të parë në një turne të madh.
Filmi në fokusin e tij ka lojtarët e kombëtares, shumica e të
cilëve janë fëmijë të imigrantëve të cilët kanë lënë Kosovës si pasoje e luftës
që ka ndodhur, apo kanë lënë Shqipërinë si pasoje e varfërisë dhe sistemit
komunistë të atëhershëm. Të rritur në vende të tjera, ka qenë Shqipëria dhe
fanellat kuq e zi që i kanë bërë së bashku këta shqiptarë.
Pikërisht kjo histori dhe bashkimi i këtyre të rinjve ka nxitur edhe regjisorët Kreshnik Jonuzi dhe Luftar Van Rama që të bëjnë një dokumentar për kombëtaren./ KultPlus.com
Shkrimtarja Flutura Açka, në një bashkëbisedim me Adi Krastën ka rrëfyer emocionin më të fuqishëm të jetës së saj, dhimbjen e madhe prej humbjes së djalit të saj.
Në një gjysmë orë
intervistë, Açka ka ndarë tregimin për sëmundjen e djalit dhe se si ajo mësoi
shumë nga ky djalë i ri 17 vjeçar që nuk jeton më.
Açka mes tjerash tregon se i biri i saj, Jerin, kishte edhe Prishtinën si një vend që donte ta vizitonte.
“Thethin,
Prishtinën, Tiranën edhe Firencen, këto katër vende i dashuronte shumë. Këto vende
ku kemi qenë të lumtur, por ka kaq shumë vende ku kemi qenë të lumtur” tregon
Açka, e tëra e rrëmbyer prej dhimbjes por edhe si një grua e fortë duke e
mbajtur veten.
“Jam ende në procesin e zisë së thellë. Ai do të mbetet djali që nuk do të ndryshojë kurrë në moshë….. Ditët e fundit ai kërkonte gjëra shqiptare, petulla, çaj mali, ujë të ftohtë nga çesma, u kthye te thelbi, se si shkon njeriu te thelbi aty e kam parë, e kam parë me tim bir” tregoi Açka.
Akademia e Suedisë sivjet do t’i ndajë dy çmime Nobel për Letërsi, sipas një raporti nga një gazetë suedeze.
Vitin e kaluar ky çmim nuk ishte dhënë për herë të parë që nga viti 1949, pas skandalit që e preku institucionin, shkruan KlanKosova.
Pas një takimi me fondacionin të martën, Dagens Nyheter, ka raportuar që sekretari i përhershëm Anders Olsson, e ka konfirmuar që të dyja çmimet për letërsi do të jepen më 2019, në mënyrë që të kompensohet mungesa e dhënies së këtij çmimi për vitin 2018.
Akademia ende nuk ka dhënë ndonjë njoftim zyrtar për këtë vendim./KultPlus.com
Në përkujtim të “Epopesë së UÇK-së” dhe rënies heroike të komandantit legjendar Adem Jashari dhe të familjes së tij, Qeveria e Republikës së Kosovës e ka filluar mbledhjen e sotme me një minutë heshtje dhe nderim për sakrificën e familjes Jashari dhe të gjithë atyre që ranë në luftën për liri.
Në mbledhjen e sotme, kabineti qeveritar ka miratuar plotësim ndryshimin e vendimit për themelimin e Qendrës Përkujtimore për gjenocidin mbi shqiptarët “Bllaca 1999”.
“Me plotësim ndryshimin e sotëm të vendimit, ndahen 100 mijë euro për realizimin e këtij projekti”, thuhet në komunikatën e Qeverisë.
Selmani, sipas tekstit të kuratores Natalija Paunić, merret me gjërat që janë të zakonshme, poashtu. Qeset e plastikës si dhe kamionët që shpërndajnë gjëra për secilin prej nesh kanë një relevancë, por të dyja megjithatë e dëmtojnë planetin çdo ditë. Në Bashkimin Evropian, qeset e plastikës kanë aq shumë reputacion të keq saqë rrallë dikush i përdorë, por një gjë e tillë nuk qëndron në Ballkan. Sikur moda, edhe qeset e plastikës në këtë vend bëhen simbol i statusit, ose i neglizhencës për botën globale dhe i mungesës së konsideratës për të, dhe për ruajtjen e mjedisit. Kësisoj shkruan kuratorja kur i referohet artistit Selmani, duke lënë në mister paraqitjen e tij në ekspozitë.
Selmani do të paraqitet në ekspozitë me disa punë artistike, mes tyre edhe: When I See Nothing, 2019, c-print në Alumin, Believe, 2019, Qese plastike, ngjyrë permanente dhe A bag full Of Yes, 2019, Qese plastike, ngjyrë permanente.
A bag full Of Yes, 2019, Qese plastike, ngjyrë permanente. (Foto: Majlinda Hoxha)
Jaknet MONT të cilat edhe në Ballkan kanë qenë për shumë kohë në modë, janë pjesë e ekspozitës në fjalë, shkruan KultPlus.
Selmani ka ekspozuar në Itali, në Shqipëri, Kosovë, Vjenë, Amsterdam, Budapest e Greqi, mes vendeve tjera ku ka qenë pjesë e ekspozitave solo dhe ekspozitave kolektive. / KultPlus.com
Një sukses i Ansamblit ‘Zëri i Kosovës’ do të jetë pjesëmarrja në Festivalin Botëror Fing Abdulaziz Camel Festival në Arabi Saudite.
Nën dirigjimin dhe koreografinë e profesorit Dilaver
Kryeziu, ky Ansambël do të udhëtojë nga data 8 deri me 19 mars për në Riad të
Arabisë Saudite.
Për këtë ka njoftuar për KultPlus vetë Dilaver Kryeziu, duke treguar se pjesëmarrja e tillë është mjaft e rëndësishme për Ansamblin e të rinjve e të rejave në Fushë Kosovë.
Ansambli do të performojë disa valle me motive shqipe.
Kryeziu, në anën tjetër, do të vazhdojë qëndrimin e tij sepse do të ligjërojë në dy Universitete në Arabinë Saudite për kulturën, traditën, folklorin dhe vallen shqipe.
Udhëtimin në fjalë do ta mundësojë Komuna e Fushë Kosovës. / KultPlus.com
Fatmira Nikolli – Çështja “Onufri”, linja muzeale, gjendja e GKA-së, e ardhmja e institucionit dhe e godinës, heshtja 1-vjeçare, debatet që e shoqëruan vitin e parë në detyrë. Erzen Shkololli, drejtor i GKA-së, përgjigjet për gjithë çka ndodhur në një intervistë për “Gazeta Shqiptare”. “Unë nuk e shoh në aspektin personal. Institucioni vjen me një vizion të ri për zhvillimin e programit. GKA nuk është një institucion që pret letra për të hapur ekspozita, nuk funksionon në asnjë institucion në botë”, thotë Shkololli në një bisedë, ku ka dhënë shpjegim për pyetjet e ngritura në një vit në detyrë. Biseda është zhvilluar në ambientet e rifunksionalizuara të galerisë, ku disa syresh i janë kthyer formës që kishin kur godina u ndërtua, çka përbën një tjetër qasje të Shkolollit.
-Një vit në krye të GKA-së. Si je ndjerë në një vit, pasi ke njohur GKA-në? Kam njohur galerinë dhe kontekstin ku unë veproj dhe punoj. Vij në Tiranë që prej vitit 2000, por ndërron aspekti i ardhjes si vizitor dhe aspekti i ardhjes këtu për të jetuar e punuar. Pavarësisht se jemi një komb, në dy hapësira e me dy histori të ndryshme, të asaj që kemi përjetuar në një kohë të caktuar, mendoj që në këtë rast është një mënyrë e mirë, edhe për t’u njohur më shumë dhe një privilegj e mundësi për të kontribuar në një institucion si GKA, por edhe për të mësuar më shumë për ne si komb. Mendoj se kjo ka dashur një kohë, në të gjitha linjat, e një kohë në aspektin e marrjes në udhëheqje një institucion për të cilin vjen me idenë për të arritur diçka, mbi bazë të asaj që ke dijeni. Institucioni i GKA-së synon si fillim ta bësh partner të rëndësishëm për institucione të tjera ndërkombëtare simotra. Mendoj se kjo është pikë e rëndësishme për një nisje. Kur një shtet synon integrimin në Europë, nuk mund të ketë një institucion si galeria të shkëputur, prej integrimin të saj në Europë, në aspektin e cilësisë, në atë të mundësisë së një bashkëpunimi ndërkombëtar siç mendoj se nisëm me ekspozitën e Edi Hilës. Ajo ishte ekspozitë që erdhi si bashkëpunim mes GKA-së, Muzeut të Artit Modern në Varshavë dhe koleksionit Kontakt në Vjenë. Kjo si nismë përveç cilësisë së artistit dhe ekspozitës, bëri të mundur që të dëgjohej për Galerinë Kombëtare të Arteve ndërkombëtarisht. Ky trekëndësh përfshiu edhe partnerë të tjerë si Pompidou, apo Muzeu i Artit Bashkëkohor në Kasel, por edhe institucione të tjerë që huazuan veprat për këtë ekspozitë dhe që rrjedhimisht zgjeroi vizibilitetin e GKA-së.
-Ju flisni për një ekspozitë shumë të mirë, Edi Hila është artist shumë i mirë, por, galeria ndër vite ka pasur bashkëpunime të kësaj natyre. Megjithatë, ju thoni se doni ta çoni nivelin e bashkëpunimit të galerisë me galeri e muze të mëdha, me muze të nivelit A. Sa e vështirë do jetë kjo, sepse nuk mjafton dëshira, duhen marrëveshje, duhen kushte ekonomike, sponsor dhe kushtet e godinës, që kjo godinë nuk i ka? Shumë nga kushtet që përmende duhen, por jo të gjitha janë të domosdoshme. Nuk duhet marrëveshje shtetërore për ekspozita, në rastin e ekspozitës së Edi Hilës e realizuar në bashkëpunim me Muzeun e Varshavës, ka dashur cilësi e koordinim. Sa për kushtet, unë jam prezantuar si drejtor më 23 janar 2018. Prej asaj dite e deri kur u hap ekspozita është punuar intensivisht për kushtet e ndërtesës e përgatitjen që ajo të vinte në GKA. Pse e them? Sepse duhet shpjeguar që Edi Hila është i Shqipërisë, por punët e tij nuk janë të gjitha në Shqipëri. Në atë ekspozitë kanë qenë 75 huazime botërore, veprat të tijat që gjendeshin jashtë vendit, ndaj duheshin ofruar kushte për ti marrë pasi Muze si Pompidu, nuk i sjellin nëse s’ka kushte.
-Si ia doli GKA të krijojë kushtet në 4 muaj? Si i gjeti të ardhurat? Këto qëndrojnë si pika, por ne si drejtues e menaxhues të një institucioni të tillë, përveç që marrim titullin si drejtues, a bëhemi drejtorë, e marrim edhe me një përgjegjësi për të qenë të vetëdijshëm për buxhetet që kemi. Janë buxhete që i ka edhe ministria për zhvillimin e programeve tona. Le të jemi të qartë, nuk është një befasi që vjen e nuk di asgjë. Nëse nuk e ke ditur me çfarë kushtesh do operosh, është një naivitet. Sigurisht duke pasur përvojën paraprake në Kosovë, detyrë e jona, është edhe ngritja e fondeve, me partnerët dhe me ata që janë artdashës e duan ta ndihmojnë këtë proces. Kemi punuar në këtë drejtim, por edhe kemi hasur në mirëkuptim në partnerë ndërkombëtarë dhe lokalë për ekspozitën e Hilës. Të kuptohemi që GKA nuk ka ndërhyrë në ndonjë investim të jashtëzakonshëm e të kushtueshëm.
-Që do të thotë? Së pari, kjo ndërtesë është jashtëzakonisht e bukur. Kushdo që e njeh GKA-në siç e njoh unë sot pas një viti, e pranon. Ideja ime është kthimi i identitetit të ndërtesës siç e ka pasur në fillim. Ndaj kemi bërë eliminimin e shtesave të hapësirave, heqjen e mbylljeve të hapësirave, hapjen e hapësirave të reja si kati 2-të. Në çdo ekspozitë kemi provuar të hapim një hapësirë ose ta bëjmë publikun ta shohë me një sy tjetër. Po marr një shembull që është bërë shumë pastrim, ose është bërë ndriçimi i hapësirës sepse ishte 80% jofunksional. Është pastruar prej mbetjeve dhe është bërë sistemim duke arritur të krijojmë hapësira.
-Një vit në GKA, asnjë intervistë. Duket se komunikimi me mediat nuk është pika juaj e fortë. Kontakti ka qenë minimal, asgjë përtej konferencave për ekspozitat. Pse është kjo qasje e juaja ndaj mediave, ndaj daljeve mediatike, për të folur thjesht për punën tuaj? Në asnjë aspekt negativ. Ditën e prezantimit tim kam thënë që do më duhet kohë për t’u njohur me problematikën e institucionit ku kam ardhur. Ideja është që në praktikën time të punës, kudo që kam punuar, nuk është prioritet të dal të flas për secilën imtësi që është detyrim i imi. Ardhja ime në GKA nuk është ardhje për ndërtim të karrierës individuale. Është ardhje për një mision, për zhvillimin e një institucioni që ka nevojë për cilësi duke qenë se ka potencial si institucion e si shtet për të qenë qendër e rëndësishme e këtij rajoni të Ballkanit. E dyta, e kuptoj që për gazetarët mund të ketë qenë absurde se si nuk del drejtori të flasë për një vit, por them se tani është koha që unë të tregoj se çfarë është bërë. Tani ka çfarë të tregohet, se çfarë u bë për të arritur e ku duam të shkojmë. Mendoj se në shumë pika, tani jemi shumë më mirë se në ardhjen time në institucion. Sigurisht që mbetet shumë për të bërë, në atë që përfaqëson, në marrëdhëniet me publikun, me artdashësin. Viti i dytë i ka sfidat e përparësitë e veta. Qëllimi im kryesor është që drejtuesi që vjen pas meje të mos ketë nevojë të merret me asgjë që jam marrë unë. Do mundohemi të sjellim ekspozita të mira, por duke punuar me problemet që ka institucioni, që kushdo të vijë të mundet të bëjë gjëra e projekte të mëdha e të mos ketë nevojë të merret me detaje e imtësira.
– Nëse në GKA nuk ka një rikonstruksion? Do bëhet kjo ndërhyrje? Ka nisur? Po punohet, presim finalizimin e projektit. Është në proces për të pasur një galeri të nivelit botëror. -Do pezullohet puna këtu kur të nisë rikonstruksioni? Mendoj që kur të nisë, institucioni me 28 punonjës, do ketë plan ku ne bartemi në një ndërtesë të përkohshme, ku vazhdojmë punën. Gjithashtu, koleksioni i GKA-së bartet në një hapësirë, me kushtet për të derisa të restaurohet ndërtesa.
-Por nuk ka një datë kur bëhet kjo? Projekti është në finalizim. Data kur ndodh kjo varet nga shumë faktorë. Është i kushtueshëm dhe do partnerë të ndryshëm. Për mua është lajm i gëzueshëm që godina do ketë kushte optimale, temperaturat konstante, fondin në kushtet e duhura, bibliotekën, mjete më të mira për restaurim, pikat si kafeteria dhe dyqani me suvenire që janë normale e të zakonshme, në shumë muze. -Në një vit është operuar pa një kalendar të publikuar ekspozitash. E para, pse ndodhi kjo dhe si do vijoni këtë vit? Kjo ndodhi, sepse unë erdha në fund të janarit si drejtor. Kur vjen në një institucion që nuk e njeh dhe duhet të krijosh kushte, duhet kohë për të krijuar bindjen dhe për të pasur cilësinë që do të kesh gjatë vitit të parë. Të gjithë emrat e procese duan kohë në koordinimin, bindjen dhe përgatitjen për t’i bërë pjesë të programit. Kjo ka qenë e vetmja arsye. Sigurisht që prapë është një sfidë, sepse kemi të bëjmë me një institucion që është i panjohur ndërkombëtarisht, me një hapësirë që ose nuk e kanë njohur fare ose e njohin pak prej aktiviteteve si Bienalja së Tiranës.
-Galeria sot është ndryshe? Galeria sot nuk pret të tjerët për të bërë programin e galerisë. Nuk shërben më si hapësirë kur të tjerët vijnë me propozimet e veta. GKA ka programin e vet, e nuk është një hapësirë që për argumentin që nuk ka fonde, e ka hapur veten për të qenë gati-gati hapësirë shërbimi për të tjerë. Mendoj që është institucioni më i lartë shtetëror për artet pamore e është përgjegjësi që të ketë programin e vet me kapacitetin e mundësive që ka e mundësitë që do të sjellë për veten.
-A e kemi një kalendar për 2019-ën? Çfarë do ekspozohet? Po, kemi kalendar të 2019-ës dhe disa emra për 2020-ën, sepse konfirmohet artisti por duhet të konfirmohet edhe kurarori e partnerë të tjerë. Këtë vit do kemi ekspozitën e koleksionit “Jan Dibbets”, që është pjesë e koleksionit të GKA-së i dhuruar që në vitin 1999 me një angazhim të jashtëzakonshëm të Gëzim Qendros; përmban “Artist’s copies and prints” me artistët më të njohur konceptual. Është shfaq pjesërisht në vitin 2002 dhe më 2010. Është shumë i rëndësishëm dhe hapi i parë i punës për linjën muzeale nis me këtë ekspozitë. Artisti tjetër që do të prezantohet në GKA është Kolë Idromeno, në një retrospektivë me të gjitha interesat e tij për artin: në fotografi, arkitekturë, etj. Bashkëpunim për kalendarin kulturor Kosovë-Shqipëri dhe si një çast që shënjon 20-vjetorin e luftës në Kosovë, GKA do të ekspozojë artistin Sokol Beqiri, që është një prej emrave referentë në artin e Kosovës dhe një artist i rrallë që e trajton luftën dhe konsekuencat e Kosovës si shtet. Kjo është e rëndësishme për të dyja palët. Ai ka marrë pjesë edhe në “Dokumenta 14”, ka qenë në Bienalen e Tiranës dhe në GKA në ekspozita kolektive. Kemi ekspozitë të Adrian Pacit, e para personale në GKA me ekspozimin e punëve ndër vite dhe që është në interesin tonë, të GKA-së për të treguar suksesin e tij ndërkombëtar tashmë në një institucion kombëtar për disa muaj.
-Një çështje delikate është çështja e linjës muzeale. Çfarë po bëni me të? Është ngrit një grup pune? Ne kemi nisur të punojmë për strukturën. Duhej fillimisht një përgatitje hapësinore për të. Një pjesë e madhe e 5 mijë veprave janë të realizimit socialist. Një pjesë nuk kanë dalë kurrë dhe them se është detyrë e GKA-së të ekspozojë sa më shumë vepra që nuk janë parë nga publiku. Puna për linjën ka filluar; ka nisur me “Jan Dibbets” dhe gjatë viti do të hapet në dy faza, vijon me katin e dytë. Këto dy kate do jenë për linjën.
-Çështja e “Onufrit” ka qenë më e debatuara. Ka pasur debate disa vite më parë që shkaktuan përplasje mes drejtuesit të GKA-së atë kohë që donte ta mbante dhe Ministrisë së Kulturës që donte ta mbyllte. Në 24 dhjetor GKA njofton mbylljen e tij me vendim bordi, përmes një njoftimi për mediat. Në fakt u bë publik më 24 dhjetor, sepse puna për “Onufrin” duhej të kishte nisur që në prill kur hapej thirrja për kurator. Çfarë ndodhi në një vit të drejtimit tuaj dhe si erdhi bordi, ju dhe ministria te vendimi për ta mbyllur “Onufrin”? Dhe pse pa një debat? Mendoj që “Onufri” ka nisur si një bisedë dhe marrje mendimi që më herët. U mendua shumë dhe u debatua shumë brenda për brenda për argumentet pro dhe kundra. Besoj që deri më tash edhe ju keni marrë deklarata të anëtarëve të bordit, të dy me kontribut e histori të këtij institucioni: si me Edi Mukën edhe me Eleni Laperin. Muka ka qenë nismëtar bashkë me Gëzim Qendron për kthimin e “Onufrit” nga ekspozitë kombëtare në ndërkombëtare. Edhe unë vetë, në vitin 2004 kam qenë një nga kuratorët. Pra, nuk jemi njerëz që morëm një veprim arbitrar pa pasur një njohje me “Onufrin”. Mendoj që “Onufri” pa anashkaluar rëndësinë që ka pasur në vitet 2000 dhe rolin që ka luajtur, si shkëmbim i skenës lokale me atë ndërkombëtare dhe nevojës së madhe për një komunikim. Edhe kur u nis, ka pasur shumë debate. Ka pasur rol të jashtëzakonshëm, por duke kaluar koha u dobësua si ekspozitë. Ka shumë pika që e ndihmuan degradimin, mënyra e organizimit, por edhe formula ku artistët lokalë aplikonin, ndërsa ata që vinin nga jashtë ftoheshin e kjo ishte disbalancë.
-A është zgjidhja mbyllja e “Onufrit”? Mendoj se diçka që e kryen misionin në më shumë se 20 vjet dhe degradon siç degradoi “Onufri” në vitet e fundit sigurisht që është i nevojshëm si veprim. Duhet të shohim këtë si aspekt pozitiv, për qasjen e re që merr GKA. -A do zëvendësohet “Onufri” me një konkurs a ekspozitë të ngjashme? “Onufri” nuk është menduar të mbyllet si “Onufri” e të zëvendësohet me një të ngjashëm. Galeria do ketë ekspozitë tematike ndërkombëtare, që do të ofrojë kuratorë të huaj a vendës që të bëjnë një hulumtim. Ekspozita që kanë të bëjnë me një temë ose me një kontekst ku gjendet ky rajon a ky shtet. Por nuk do të ketë një ekspozitë që zëvendësohet me një çmim tjetër.
-A e ka 2019-a një ekspozitë të tillë? Po punojmë për të. -Po punohet për një ekspozitë tjetër, përveç atyre 4 të kalendarit? Po, po punohet. GKA nuk duhet parë si centralizim i skenës. Sot ka disa galeri. GKA tani ka qasjen që ekspozitat zgjasin më shumë (3 muaj), përgatiten më shumë, përcaktohen më herët. GKA nuk aplikon më si dikur, që çdokush ka ardhur me një letër me 3 rreshta kërkesë për ekspozitë në GKA. Nuk mendoj se kjo është një praktikë që funksionon. -E kuptoj qasjen tuaj, 4 ekspozita në vit. Por, vendimi për mbylljen e “Onufrit” ka nisur të merret që në prill dhe u bë publik vetëm në dhjetor. Pse? GKA është institucion publik dhe duhej njoftuar media a opinioni publik për një vendim të tillë? Asnjë vendim nuk merret aty për aty. Debatojmë për secilin mendim e për secilën pikë. Nuk kemi bord formal, por figura që kanë lënë shenjë në historinë e artit në Shqipëri. Dhe marrim bashkërisht një përgjegjësi, si bordi e galeria edhe ministria, të koordinuar për një ekspozitë si “Onufri” në këtë rast.
-A jeni nxitur nga ministria për ta mbyllur “Onufrin”? Po nuk mundemi ne të nxitemi nga askush, as të kemi presion nga askush për diçka të tillë. GKA është institucion i pavarur. Në varësi të ministrisë sigurisht, por i pavarur e me bord të vetin. Është e padrejtë të mendohet se GKA nuk është e aftë të vendosë për një pikë si “Onufri”. -Ka pasur emra të njohur që kanë dalë kundër mbylljes dhe kundër mënyrës si u bë publik vendimi. U diskutua disa muaj dhe vendimi përfundimtar u mor kur u bë publik? Besoj se janë bërë tashmë të qarta arsyet pse u mor vendimi, edhe nga ne edhe nga dy anëtarët e bordit. -Por Eleni Laperi thoshte se vendimi u mor nga ministria? Vendimi miratohet me pëlqimin dhe me argumentet prej galerisë bashkë me bordin dhe ministrinë. Vendimi përfundimtar normalisht që merret nga ministria. -Meqenëse po flasim për raportin mes një drejtuesi dhe një ministrie, ka shpesh një piramidë pushteti. Ju jeni ndjerë nën presion? Asnjëherë, as në Kosovë, as këtu pasi kam ardhur në këto institucione për shkak të jetëshkrimit dhe eksperiencave të mia. Nuk kam ardhur as për aspektin monetar në këto pozita. Edhe në galerinë e Kosovës, edhe këtu; për mua është një mision dhe një sfidë për të ngritur institucionin në një pikë dhe si kontribut për skenën lokale.
-Kur emri juaj ju përfol për drejtimin e GKA, ju po merreshit me ekspozitën “Dokumenta”. Shumëkush pyeti pse duhej të linit projektet ndërkombëtare për të ardhur në galeri. Çfarë ju bëri të vinit? A ishte njohja juaj me ministren, me kryeministrin apo? Të jemi logjik e praktik, asnjë njohje e tillë nuk të fut në një sfidë të tillë. Sepse sfidën do e kesh si individ, duke e ditur që institucionet nuk janë aspak të lehta. Është përgjegjësi për t’u futur në një gjë të madhe. Për mua ka qenë një provokim i madh duke pasur parasysh një memorie e një kontakt me institucionin ndër vite, por edhe me institucione të tjera në Shqipëri kur isha drejtor në Kosovë. Ardhja ka qenë përgjegjësi e interes për të njohur skenën, për të ndihmuar institucionin për ta çuar në një stad tjetër. Për mua ka rëndësi që ‘network’-un që kam ta fus në komunikim me Shqipërinë, duke nisur nga angazhimi im në “Dokumenta”. Provokimi im është që njohjet e ‘network’-unta vë në dobi të institucionit. Sigurisht që nuk është një angazhim i cili ka një prapavijë a tendencë të kem një mandat tjetër, apo një pozicion tjetër. S’kam pretendim të ndërtimit të një karriere të një drejtori të përjetshëm. Gjithnjë kam punuar deri kur kam parë që kontributi im është i mjaftueshëm. Kur i kryej ato që kam menduar, për mua kryen misioni. -Ka një opinion se jeni ju ai që ndihmoni kryeministrin për ekspozitat në Europë… As nuk e besoj që ka nevojë për ta komentuar, sepse punoj ditë e natë për të zhvilluar institucionin e galerisë. Kaq mund të them. Opinione ka pas nga më të ndryshmet, e do të ketë edhe në vijim. Derisa veprojmë e bëjmë një punë, do ketë. -Në nëntor një artist i ka dërguar galerisë një letër me plumb në zarf në shenjë proteste për kushtet e politikat e institucionit. Çështja ka shkuar në prokurori, prokuroria pas pak kohësh e ka pushuar si çështje. Si u prit? U kuptua si vepër arti? Cili ishte qëndrimi juaj? Qëndrimin tonë e kemi bërë publik përmes gazetës tuaj. Mbetet vetëm të përsërisim. Institucioni të gjitha veprimet që ka ndërmarrë, i ka ndërmarrë në bazë të pranimit a marrjes së një plumbi në një institucion shtetëror. Në institucion shtetëror nuk mund ta asgjësojë një akt të tillë, kur vjen këtu. Kemi detyrim ta lajmërojmë. Kemi marrë një zarf nga një qytetar dhe kemi njoftuar organet. -Duke refuzuar ekspozitat që ju janë kërkuar, A mendoni se keni krijuar armiq artistë gjatë këtij viti, për qasjen që keni pasur ndaj drejtimit të GKA-së? A keni një raport më skenën e artit në Tiranë? Unë nuk e shoh në aspektin personal. Institucioni vjen me një vizion të ri për zhvillimin e programit. GKA nuk është një institucion që pret letra për të hap ekspozita, nuk funksionon në asnjë institucion në botë. Kjo qasje është në të mirë të artistëve. Sepse në të ardhmen kur GKA të jetë në një stad tjetër do u shërbejë. E secili duhet të jetë i nderuar në GKA, nuk mund të jetë GKA hapësirë që jepet me qira, për ekspozita nga 1 ditë, 1 javë apo dy javë. Nuk mendoj se kam krijuar armiq, unë do mundohem të krijoj cilësi.
Në fillim ai pa sytë e saj. Lëkura e errët që i vezullonte nga dielli e bënte më të ndrojtur. Ishte vetëm 13 vjeç. Djaloshi që kishte nisur të shkruante mbrëmjeve vonë në dhomën e vogël të konviktit mijëra kilometra larg shtëpisë, ndjeu në vështrimin e kësaj vajze diçka që i kujtonte historitë e librave që kishte në dhomë. Heshtja e bënte më interesante. Ai i mësoi në atë kohë vetëm emrin.
Quhej Mercedes Barcha dhe vetëm disa muaj më vonë, kur do të kthehej sërish gjatë pushimeve të verës për të takuar prindërit, ai do t’i propozonte. Ndodheshin në një festë.
Teksa vallëzonin, ai i shprehu gjithçka që kishte menduar kaq e kaq herë me mendje. Ishte viti 1946 dhe studimet për Drejtësi nuk i jepnin Gabriel Garcia Marquezit, atë emocion që i jepte e shkruara. Kishte një pushtet që ai kishte nisur ta ndiente, teksa historitë merrnin formë në letrën e bardhë. Ndaj një ditë vendosi t’i linte studimet për t’iu përkushtuar gazetarisë.
Marquezi nisi të punonte në gazetën “El Espectador”, ku menjëherë u dallua pasioni i tij për të hulumtuar histori. Në këtë periudhë, Mercedes nisi studimet e larta. Sucre, qyteti i tyre i lindjes, do të ishte dhe vendi i romancës së Marquez me të.
Sytë e saj të mëdhenj kafe do të ishin për të gjithnjë frymëzim. Ajo vinte nga një familje egjiptiane, por kjo nuk i pengoi ta donin njëri-tjetrin. Në vitin 1952, ata u fejuan. Dhe vetëm pak kohë pas fejesës, çifti do të ndodhet përpara një zgjedhjeje të vështirë. Drejtori i gazetës ku punonte i kërkon Marquezit të udhëtojë në Evropë, për të punuar si korrespondent.
“Ishte një ëndërr e imja të jetoja në Evropë dhe të bëja një punë të tillë. Kështu më duhej të zgjidhja mes një gjëje që gjithnjë e kisha ëndërruar dhe martesës. Bisedova me Mercedesin dhe ajo më tha se do të ishte më mirë të udhëtoja në Evropë sesa gjithë jetën t’ia kujtoja këtë ngjarje si një peng”, kujtonte Marquezi më vonë.
Jeta jashtë Kolumbisë do ta ndante për një kohë të gjatë çiftin. Udhëtimi i tij në Evropë, e veçanërisht në Paris, do të zgjaste më shumë sesa e kishte menduar. Regjimi politik në vendin e tij do të ndërhynte që Marquezi të mos paguhej më nga gazeta, për shkak të shkrimeve konfliktuale.
“Ikja nga puna ka qenë një moment i vështirë për mua, pasi kisha prishur dhe paratë e biletës së kthimit, e nuk më mbetej gjë tjetër të rrija e të punoja. Jeta ime në Evropë zgjati dhe tre vjet të tjera. Mercedes e pranoi dhe këtë vendim timin, edhe pse çdo kush i thoshte se duhet të ishte e çmendur, pasi unë duhet të kisha gjetur ndonjë vajzë tjetër në Evropë. Në Paris isha krejtësisht i lirë. Por e ndieja që një ditë kjo jetë do të përfundonte dhe unë do të kthehesha sërish tek ajo. Ishte si të ndieje një rrugë të fatit, që pavarësisht zgjedhjeve që kishe bërë, një ditë do të mbërrije atje. Nga Parisi i shkruaja asaj çdo javë. Dhe pas martesës, kur diçka nuk shkonte në marrëdhënien tonë dhe ajo nuk ndihej e lumtur, më thoshte: Në letrat nga Parisi me shkruaje se do të isha gjithmonë e lumtur. Një ditë i thashë: ‘Dua t’i blej të gjitha letrat që të kam shkruar’. Dhe ajo m’i shiti letrat. I dogja të gjitha, dhe jam i qetë, pasi askush nuk do të mund të hamendësojë ose t’i përdorë ato pas vdekjes sime”, kujtonte Marquez.
Çifti u martua më 21 mars 1958 në kishën Barranquilla. Bashkë ata patën dy djem, Rodrigo i lindur më 1959-n dhe Gonzalo tre vjet më vonë. Në vitin 1961, familja e re shpërngulet në SHBA, më pas vendoset për të jetuar në Meksikë. Marquezi gjithmonë donte të jetonte në Amerikën e Jugut, i frymëzuar nga romanet e Faulknerit.
Mercedes Barcha ishte 13 vjeçe kur e pa për herë të parë, në Sucre, dhe që atëherë nuk reshti së vrapuari pas tij. Ishte pas tij dhe kur ndodheshin mijëra kilometra larg njëri-tjetrit, me një forcë të cilën Marquez asnjëherë nuk arriti ta shpjegonte, por e quajti thjesht forca e dashurisë. Ajo forcë ku ai besoi përgjithmonë, si e vetmja arsye e jetës njerëzore.
Puthja e tyre në aeroportin e Stokholmit më 1982, pas marrjes së çmimit Nobel për Letërsi, ishte përgjigjja që Marquez u dha me veprim të gjitha pyetjeve mbi dilemat njerëzore. Ai e kishte kuptuar se gjithë udhëtimi i tij në letërsi, ishte për të kuptuar një grua. Një grua e veshur me peliçe të bardhë dhe kapuç mbi flokët e kaftë teksa shtrëngohej pas tij. /Shqip
Këtu shihet si fëmijë, mirëpo kjo këngëtare kosovare tashmë po shënon suksese marramendëse në fushën e muzikës në nivel botërorë, shkruan KultPlus.
Kjo është Dua Lipa e cila shihet në këtë fotografi bashkë me
babain e saj Dukagjin Lipa.
Dua Lipa tash për tash është ylli shpërthyes, e cila qysh në
fillim të këtij viti ka marrë çmimet më prestigjioze, Grammy dhe atë të Brit Awards.
Dua Lipa është duke shënuar sukses edhe në kampanja të ndryshme, duke shënuar kështu suksese të mëdha edhe në këtë fushë, duke u shndërruar imazh i shumë kompanive të mëdha e prestigjioze./KultPlus.com
Një
traditë disa vjeçare mbledhë së bashku njerëzit të cilët e duan kulturën dhe
gjuhën franceze. Kjo traditë e cila njihet si “Javët e Frankofonisë” këtë vit
do i bëjë së bashku frankofonët gjatë muajit mars. Javët e këtij muaji do të frymojnë frëngjisht, duke
filluar nga sonte, shkruan KultPlus.
“Javët e Frankofonisë” organizohen nga ambasadat dhe përfaqësuesit diplomatikë të Belgjikës, Kanadasë, Francës, Luksemburgut, Republikës Çeke dhe Zvicrës, anëtarëve të Organizatës Ndërkombëtare të Frankofonisë dhe Aleancën Franceze të Prishtinës së bashku me Ministrinë e Punëve të Jashtme dhe Ministrinë e Kulturës, Rinisë dhe Sporteve të Kosovës.
Aktivitetet
frankofone, krahas Prishtinës do të udhëtojnë edhe në qytet të tjera të Kosovës
si në Pejë, Prizren, Mitrovicë dhe Vushtrri. Në konferencën e cila u mbajt sot
për të shënuar edhe hapjen e këtij organizimi, Ambasadori i Francës në Kosovë,
Didier Chabert i falënderoji të gjithë bashkëpunëtorët që kanë mbështetur “Javët
e Frankofonisë”. “Të bashkuar drejt Frankofonisë” është fjalia kyçe me të cilën
nis fjalën e tij ambasadori Chabert.
“Jemi krenarë të ju prezantojmë një program të pasur që ka të bëjë me gjuhën franceze dhe kulturën frankofone në përgjithësi. Meqenëse Kosova është bërë anëtare e asocuar e Frankofonisë dhe si shtet i pavarur duhet të jetë shtet anëtar i hapësirës frankofone”, tha në fjalën e tij Chabert. Ai tutje tregoi se programi do të përfshijë edhe poezi të cilat lidhen me temën e bukurisë. Krahas kësaj, ai tregoi se programi do të përfshijë edhe diskutime me shkrimtarë vendorë dhe të vendeve frankofone, si dhe do të hapet edhe një ekspozitë franceze e cila vjen si bashkëpunim mes Galerisë Kombëtare të Kosovës dhe Muzeut Kombëtar të Shkupit. Ai theksoi se një fokus në kuadër të këtyre javëve do ta ketë edhe lidhja mes gastronomisë kosovare dhe asaj franceze.
Jean-Hubert Lebet, ambasador i Zvicrës
në Kosovë, u shpreh i lumtur që ndodhet këtu për ta mësuar muajin e marsin si
muaji i Frankofonisë me Kosovën si anëtare e asocuar e Organizatës Ndërkombëtar
të Frankofonisë.
“Në peizazhin e marrëdhënieve ndërkombëtare
është kënaqësi që Kosova është pjesëmarrëse”, u shpreh ai.
“Javët e Frankofonisë” shquhen nga një
shumëllojshmëri ngjarjesh: koncerte, shfaqje filmash, aktivitete gastronomike,
konferenca, aktivitete për të rinj. Drejtori gjeneral i Ministrisë së Punëve
të Jashtëm, Albert Prenkaj tha se kosovarët kanë borxh ndaj gjeneratave
paraprake dhe gjeneratave të reja që të mbrojnë dhe promovojnë frankofonin dhe
të mos harrojnë lidhjen që Kosova ka krijuar me vendet frankofone përmes
qarqeve letrare e akademike.
“Çfarë e bën këtë ngjarje edhe më të veçantë nga viti i kaluar është se Kosova tani mirëpret javët e Frankofonisë si anëtare e asocuar e Organizatës Ndërkombëtare të Frankofonisë dhe si anëtare vëzhguese në Kuvendin Parlamentar të Frankofonisë. Në Kosovë gjuha frënge dhe kultura frankofone gëzojnë një adhurim nga shoqëria si gjuhë e elitës, gjuhë e artit dhe e filmit dhe kjo duhet të shfrytëzohet për të nxitur të rinjtë të mësojnë gjuhën frënge”, tha në fjalën e tij Albert Prenkaj.
Nga Ministria e Kulturës, fjalën e
mori zëvendësministrja e MKRS-së Burbuqe Bakija-Deva e cila tha se programi i Javëve të
Frankofonisë është bindës që të gjithë qytetarët e të gjitha kategorive t’i
përcjellin aktivitetet.
“Ky program është shumë i pasur dhe këtë
e them se nuk ka të bëjë vetëm me gjuhën por bashkëpunimi i Ambasadës franceze
me institucionet tona për programet e gjuhës franceze ka sjell një sukses shumë
të madh pasi që shumë zyrtar janë duke u përgatitur që gjuhën franceze ta
zotërojnë që të bashkëpunojnë me zyrtarë nga vendet frankofone”, tha Bakija
Deva, duke thënë se javët e frankofonisë nuk kanë të bëjnë vetëm me gjuhën
franceze por edhe me kulturën franceze që është e njohur si një kulturë e
nivelit të lart që ngërthen në vete artin, pikturën, filmin dhe gastronominë.
“Javët e Frankofonisë” do të fillojë nesër në ora 20:00 me koncertin e këngëtarit kosovar Shpat Deda, dhe performancë nga Elsa Hyseni. Ky koncert do të mbahet në Teatrin “ODA” ndërsa Javët e Frankofonisë do të vazhdojnë me aktivitete deri në përfundim të këtij muaji./ KultPlus.com
Shtetasit nga Rusia, Arabia Saudite, Bjellorusia, Katari, Omani,Tailanda, Bahrejni mund të hyjnë pa vizë në Shqipëri për periudhën 1 prill – 31 tetor 2019. Ndërsa për shtetasit nga Republika Popullore e Kinës ky vendim është i vlefshëm për periudhën 1 mars – 31 tetor 2019.
Ministria për Europën dhe Punët e Jashtme njoftoi sot se, me Vendim të Këshillit të Ministrave Nr.90, Datë 27.02.2019 “Për përcaktimin e kritereve, procedurave, e të dokumentacionit për hyrjen, qëndrimin dhe trajtimin e të huajve në Republikën e Shqipërisë”, është vendosur që shtetasit nga Rusia, Arabia Saudite, Bjellorusia, Katari, Omani,Tailanda, Bahrejni mund të hyjnë pa vizë në Republikën e Shqipërisë për periudhën 1 prill – 31 tetor 2019. /gj.mima/ KultPlus.com
Për Hugo Adolf Bernatzik, Mbretëria Shqiptare e sapoformuar ishte një koloni e Italisë, por që mund të shndërrohej në Kaliforni të Evropës. Me ndjesinë e antropologut ai vëren që “…rënia e kulturës popullore, e nisur nga Zogu, nuk po ndalet. Sot, një pjesë e madhe kostumeve kombëtare dhe e shtëpive muzeale të cilat gjenden në librin tim, janë zhdukur”, shkruan Shqip.
I papajtuar me imazhin e Shqipërisë në Evropë, si “…një vend plot hajdutë dhe rreziqe, që udhëhiqet nga një mbret operetash, i cili i ngjan pak a shumë atyre vendeve kaukaziane,…”, Bernatzik këmbëngul që në fillim të librit të tij që “nuk është e vërtetë që populli shqiptar është i ndarë në dy klasa, në proletariatin e qytetit dhe në gjithë pjesën që mbetet… Gjithashtu nuk është e vërtetë që pyjet dhe kënetat janë të mbushura me njerëz të egër,… Nuk është e vërtetë ajo që thuhet për këtë vend të çuditshëm dhe që është përshtatur nga konceptet perëndimore.”
Duke kritikuar “mendjemadhësinë e modernitetit tonë që e ka tretur konceptin e kulturës” dhe duke u thirrur në një lloj objektiviteti shkencor, Bernatzik shkruan “se çfarë është ‘e vërtetë’ për Shqipërinë, lexuesi mund ta gjejë në rreshtat dhe pamjet e mëposhtme. Unë e përshkova këtë tokë së bashku me aparatin tim, hasa aty vended he njerëz ashtu siç më dolën përpara.
Qëllimi nuk ishte as gjurmimi sistematik, asa ndarja klasore dhe raca. Nuk doja të ndreqja me këtë pohimet e paraqitura, por të ndreqja në mënyrë të përgjithshme opinionet e përhapura gjerësisht…Dhe për më tepër, ky libër nuk duhet të jetë shpëtimi i nderit, ashtu siç kam thënë tashmë, por duhet të bëhet një shpëtim i të vërtetës dhe i opinionit.”
Pas përshkrimeve shumë të gjalla dhe të ilustruara për malet, pyjet dhe kënetat, për pelikanët dhe faunën, qytetet e fshatrat shqiptare, mikrpitjen, kostumet, konceptin e kohës, traditat, zakonet dhe etnopsikologjinë e shqiptarëve, rrëfimi i Bernatzikut përmbyllet me katërmbëdhjetë histori nga përditshmëria shqiptare, disa të dëgjuara e disa të përjetuara nga vetë autori, mes të cilave edhe ngujimi i tij për nëntëmbëdhjetë orë në “Shpellën e djallit” pranë Sovjanit. Më 1953, themeluesi i konceptit të “antropologjisë alternative”, Hugo Adolf Bernatzik vdes pak ditë para se të arrinte moshën 56-vjeçare.
Por 90 vjet pas udhëtimit të tij në Shqipëri dhe 80 pasi libri i tij mori formën përfundimtare, “Shqipëria: vendi i shqiptarëve” ka arritur atë që vetë Hugo Adolf Bernatzik vështirë se mund ta ketë përfytyruar ndonjëherë: në vendin e shqiptarëve, ky libër, tani diskutohet dhe studiohet nga studentët në Departamentin e Antropologjisë Kulturore në Universitetin e Prishtinës dhe nga Instituti i Antropologjisë Kulturore në Tiranë.
Në fjalimin e tij në kazermën “Adem Jashari”, kryeministri Ramush Haradinaj, ka thënë se në marsin e ‘98-s u shua një familje e tërë.
Sipas tij pas kësaj ngjarjeje, bota reagoi dhe ndaloi shuarjen e një populli, raporton KTV.
Ai ka folur edhe për transformimin e FSK-së në ushtri, që sipas tij është projekt që i shërben paqes.
“Deputetët me 107 vota i thanë po një projekti nacional që ka synim paqen, e që është transformimi i UÇK-së. Ushtria është për paqe dhe nuk do të përdoret kundër popullit, as në jug e as në veri”, ka thënë Haradinaj.
Haradinaj me këtë rast ka përmendur edhe ruajtjen e marrëdhënieve me SHBA-në. 11:52
Thaçi: Kujtojmë sakrificën e familjes Jashari, nga e cila bota filloi ta kuptojë drejt Kosovën
Presidenti Hashim Thaçi në ceremoninë ushtarake të FSK-së ka thënë se sot kujtohet 21-vjetori i epopesë së lavdishme të UÇK-së
Ai ka thënë se sot kujtojmë sakrificën sublime të familjes Jashari, nga e cila bota ka filluar të kuptojë drejt Kosovën.
“Kjo epope dëshmoi se nuk kishte kthim mbrapa në luftën tonë për liri”, tha Thaçi, transmeton KTV.
Thaçi përmendi të gjithë ata që kontribuuan në lirinë e vendit.
Presidenti ka përmendur mbi 13 të vrarë, mbi 400 masakra dhe mijëra të dhunuara nga regjimi serb
“Për herë të parë po e shënojmë me ushtrinë e Kosovës të njohur ndërkombëtarisht”, tha ai.
Thaçi më tutje ka shtuar se Kosova po konsolidohet edhe më shumë në rrafshin kombëtar e ndërkombëtar, derisa ka theksuar se “të bashkuar miqtë do të na përkrahin edhe më shumë”.
“Do t’i forcojmë edhe më tepër raportet me SHBA-në”, deklaroi presidenti. 11:04
Limaj: Më 5 mars në Prekaz nisi epoka e lirisë së Kosovës
Zëvendëskryeministri Fatmir Limaj, ka përkujtuar Epopenë e UÇK-së, duke thënë se edhe pse po bëhen 21 vjet nga rënia e komandantit legjendar, Adem Jashari, kujtimi për të dhe familjen e tij vazhdon të mbetet në mendjen dhe zemrat e të gjithëve.
Limaj në llogarinë e tij në Facebook, ka shkruar se 21 vjet me parë në Prekaz, u vendosen themelet e shtetit të Kosovës.
Postimi i plotë i Limajt:
Në përkujtim të Epopesë së UÇK-së dhe sakrificës së Familjes Jashari në krye me komandantin legjendar, Adem Jashari, ndonëse po bëhen 21 vjet nga rënia e komandantit legjendar, Adem Jashari, kujtimi për të dhe familjen e tij vazhdon të mbetet në mendjen dhe zemrat tona. 21 vjet me parë në Prekaz, u vendosen themelet e shtetit të Kosovës. Në kohën kur popullit shqiptar të Kosovës i kishte humbur shpresa dhe i ishte thyer morali, në skenë doli komandanti legjendar Adem Jashari, i cili bashkë me familjen e tij sakrifikuan gjithçka dhe bënë të mundur një rinisje të madhe, e cila, kulmoi me lirinë e Kosovës. Pikërisht, sakrifica e familjes Jashari në krye me kryekomandantin Adem Jasharin mobilizoi gjithë kombin shqiptar dhe bëri të mundur nisjen e një kthese historike për popullin shqiptar. Më 5 mars në Prekaz nisi Epoka e Lirisë së Kosovës. Lavdi e përjetshme jetës dhe veprës së komandantit legjendar, Adem Jashari, fa miljes së tij dhe gjithë dëshmorëve të Kombit! Lavdi! FL 10:55
Mustafa: Vepra e familjes Jashari shënoi ndryshim në historinë e kombit shqiptar
Kryetari i LDK-së, Isa Mustafa, ka kujtuar 21 vjetorin e rënies së komandantit legjendar, Adem Jashari dhe familjes së tij.
Përmes një komunikate për media, Mustafa thotë se marsi është muaj i sakrificës që kulmoi me veprën më sublime të familjes Jashari, dhe shënoi ndryshim në historinë e kombit shqiptar.
Rënia e familjes Jashari, sipas tij, ktheu vëmendjen e botës demokratike drejt Kosovës, ku lufta tashmë kishte filluar në një kahe tjetër.
“Komandanti Legjendar Adem Jashari dhe vepra sublime e tij janë rast unik në gjithë historinë e luftërave, prandaj si të tillë edhe do ta mbajmë gjithmonë në mend. Adem Jashari dhe sakrifica e tij heroike u bënë të pavdekshme dhe gur themel i pavarësisë të Kosovës”, ka thënë Mustafa.
Në muajin e lavdishëm Mars, Mustafa ka kujtuar edhe, siç thotë, fillet e rezistencës të armatosur me Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës, ku shumë burra e gra po niseshin në një rrugë të pakthim, drejt lirisë.
“Marsi padyshim është muaj dhimbjeje por edhe krenarie për çdo gjeneratë të cilët do ta mësojnë në çdo libër ku do të përmendet historia drejt lirisë deri të shtetndërtimi i Kosovës. Lavdi për gjithë Familjen Jashari dhe të gjithë ata që kanë rënë për Kosovën shtet të lirë”, ka përfunduar Mustafa. 09:45
Veseli: Adem Jashari ngriti në këmbë gjithë kombin dhe aty nisi rruga e pakthim drejt lirisë
Kryetari i Kuvendit të Kosovës, Kadri Veseli, ka kujtuar 5 marsin, ditën e rënies heroike të komandantit legjendar të UÇK-së, Adem Jashari dhe familjes së tij.
Kryeparlamentari, nëpërmjet një statusi në faqen e tij në Facebook, ka thënë se më 5 mars 1998, në Prekaz ka nisur të ndryshojë historia e kombit shqiptar dhe Kosova nga aty nisi rrugën e pakthim drejt lirisë.
“Adem Jashari dhe familja e tij ranë, që kombi ynë të ngrihej në këmbë. Dhe ne u ngritëm. I madh e i vogël, burra e gra, nga të gjitha katër anët e kombit, nga të katër anët e diasporës. U bashkuam nën emblemën e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës dhe bëmë realitet ëndrrën për të cilën ra Adem Jashari dhe mijëra dëshmorë të lirisë”, ka shkruar Veseli në faqen e tij në Facebook.
Statusi i plotë i Kadri Veselit:
Janë disa ngjarje që bartin peshën e ndërrimit të epokave. Ato shënojnë ndarjen e të tashmes prej të shkuarës, duke hapur shtigje të reja nëpër të cilat ecin popujt dhe shtetet. Një peshë të tillë padyshim e ka 5 marsi i vitit 1998. Atë ditë në Prekaz po ndryshonte historia e kombit tonë. Kosova po niste rrugën e pakthim drejt lirisë dhe padyshim simboli më unik i kësaj rruge ishte Adem Jashari dhe familja e tij martire. Lufta dhe rënia e tyre, sakrifica e tyre e pashembullt në historinë njerëzore, e vulosën përcaktimin e popullit tonë për liri. Adem Jashari dhe familja e tij ranë, që kombi ynë të ngritej në këmbë. Dhe ne u ngritëm. I madh e i vogël, burra e gra, nga të gjitha katër anët e kombit, nga të katër anët e diasporës. U bashkuam nën emblemën e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës dhe bëmë realitet ëndrrën për të cilën ra Adem Jashari dhe mijëra dëshmorë të lirisë. LAVDI! / KultPlus.com
Sot, në përkujtimin e sakrificës së Jasharajve, kemi ardhë në
pikën kur na duhet t’i bindim liderët tanë që ta pranojnë Kosovën si shtet të
pavarur dhe ta respektojnë kushtetutën e saj.
Merreni me mend, u bënë 20 vite që aleatët tanë i thonë Serbisë
dhe botës se Kosova është çështje e mbyllur. E fiks, ende pa u mbyllë cikli i bërjes
dhe i pranimit të Kosovës, del presidenti i saj dhe i thotë botës ‘jo, Kosova
ende s’është kryer, ne do gjejmë kompromis të dhimbshëm me Serbinë’.
Pamendojeni disponimin dhe habinë
në Paris, Berlin, Londër e Washington kur disa palaço të pakulturë dhe pa
integritet, u thonë diplomatëve aleatë se refreni që ata ia kanë këndu botës
këto 20 vite ishte i pasaktë….Se Kosova, ne fakt, nuk është shtet sovran…
…se Kosova ka vendosë ta dëmshpërblej Serbinë për krimet që ajo ka bërë
brenda saj. Kosova ka vendosë t’i jep diçka Vuçiqit që ai të mos dal keq
përpara popullit të tij. Disa palaço të Kosovës dhe të Shqipërisë janë bindur
se Kosova është tiketa e tyre për futje në histori. Jo o idiota, ju n’histori
veç jeni futë tashmë por si dhunuesit më të mëdhenj të ëndrrës shqiptare për
dinjitet dhe krenari. Jeni futë n’histori tashmë si personazhe të gërditshme me
të cilët gjeneratat e ardhshme do turpërohen. S’keni shpresë për riparim se nuk
riparohen 20 as 30 vite vjedhje e dështime.
A e shihni miq pse sot unë turpërohem dhe hezitoj edhe ta kujtoj sakrificën e Adem Jasharit për këtë vend që shokët e tij s’e lanë të bëhej. Lavdi atij trimi e turp këtij injoranti me shokë. / KultPlus.com
Në fillim të marsit 1991 mijëra shqiptarë u larguan nga vendi, duke shfrytëzuar anijet e ankoruara në kalatat e portit më të madh të vendit.
Tre vjet më parë Autoriteti Portual APD, në bashkëpunim me Bashkinë Durrës dhe Agjencinë Telegrafike Shqiptare ATSH organizoi një fotoekspozitë me momente nga ditët e eksodit të marsit dhe gushtit të vitit 1991.
Një homazh për qindra e mijëra të rinj e të reja që u larguan me anije nga vendi, duke i dhënë grushtin e fundit diktaturës. Kështu u konsiderua nga shikuesit e shumtë fotoekspozita “Porti i Durrësit – 25 vjet pas Eksodit”, e cila u hap më 2 mars 2016 në galerinë e arteve “Nikolet Vasia” të qytetit të Durrësit.
25 fotot e paraqitura me logon e ATSH-së mbanin firmën e fotografëve Gani Xhengo, Arben Çela dhe Mihal Progonati, dhe bashkë me ngjarjet e eksodit të vitit 1991 sollën edhe momente nga puna në port gjatë viteve 1970-1980. Në javën e parë të marsit 1991 brenda 30 orësh në portin e Brindizit (Itali) janë ankoruar 24 mjete lundruese, me një numër të jashtëzakonshëm njerëzish nga Shqipëria.
Fotot e kësaj ekspozite paraqiten herë pas here nga APD në veprimtari të ndryshme njohëse në portin më të madh të vendit. / KultPlus.com
Në mbrëmjen gala të Samitit të Diasporës u lancua dhe projekti i ri prestigjioz i Muzeut të Diasporës.
Në pritje të konkretizimit të këtij muzeu, në Muzeun Kombëtar Historik është krijuar pavijoni i parë dedikuar plotësisht diasporës, citon ATSH ministren e Shtetit për Marrëdhëniet me Parlamentin, zëdhënëse e Qeverisë, Elisa Spiropali, e cila foli për rezultatet dhe objektivat e Samitit të Dytë të Diasporës.
”Nën moton ”Shkruaj dhe ti emrin tënd” është krijuar një platformë konkrete që do të nxisë filantropinë dhe donacionet”, përfundoi ministrja e Shtetit për Marrëdhëniet me Parlamentin, zëdhënëse e Qeverisë, Elisa Spiropali.
Samiti i Dytë i Diasporës bashkoi në Tiranë mbi 1200 përfaqësues të shqiptarëve nëpër botë. / KultPlus.com
Kryeipeshkvi i Nju Jorkut, kardinali Timothy Dolan inkurajoi komunitetin katolik shqiptar të Amerikës të qëndrojë i bashkuar dhe të ruajë besimin.
Ai foli të dielën pasdite gjatë një vizite në Kishën Zoja e Shkodrës në Hartsdale të Nju Jorkut dhe shprehu simpati për katolikët e Shqipërisë që vuajtën veçanërisht shumë gjatë komunizmit.
Kardinali Timothy Dolan u prit me përzemërsi dhe me një stuhi duartrokitjesh nga komuniteti katolik shqiptar që kishte mbushur kishën Zoja e Shkodrës në periferitë e Nju Jorkut.
Kardinali Dolan, i njohur si konservator dhe si njeri mjaft karizmatik, është kleriku më i lartë dhe kardinali i dytë që vjen për të dhënë meshë në këtë kishë.
Dioqeza që ai përfaqëson përfshin disa qindra kisha dhe komuniteti katolik shqiptar i Nju Jorkut e shikon vizitën e tij si një nder të madh.
“Ju admiroj shumë për arsye të historisë që ju keni, historisë së vuajtjes dhe përndjekjes për besimin tuaj të thellë katolik”, tha kardinali, raporton VOA.
“Ata shkatërruan kishat tuaja, vranë priftërinjtë tuaj, ju shkatërruan katekizmin, ata madje nuk ju linin tu vinit fëmijëve emra të krishterë. E megjithatë, ju, prindërit dhe gjyshërit tuaj nuk u përkulën por u mbajtën fort pas besimit të tyre”.
“Dhe tani, ju e sillni këtë besim të thellë katolik që u sprovua në zjarrin e përndjekjes, këtu në Shtetet e Bashkuara, ku ne kemi nevojë për të. Sepse këtu në Amerikë ne nuk na është dashur të vuajmë aq shumë për këtë besim. Ne e marrim atë si diçka të natyrshme.”
“Prandaj ruajeni këtë besim, ruajeni gëzimin dhe unitetin në familjet tuaja. Ruajeni dashurinë për besimin tuaj dhe bëni që ai të jetë një dritë për botën. Ne kemi nevojë për ju, kemi nevojë për shembullin tuaj,” tha kardinali Dolan.
Kardinalit iu dorëzua një pllakat me fotografitë e 38 klerikëve shqiptarë të vrarë nga komunizmi në Shqipëri, dhe një portret i Nënë Terezës.
Famulltari i Kishës Zoja e Shkodrës, Dom Pjetër Popaj u bëri jehonë fjalëve të kardinalit. Ai kujtoi kohën kur në Shqipërinë komuniste përndiqeshin njerëzit e besimit, rrëzoheshin kishat dhe shkatërroheshin kambanaret:
“Krimet e kryera ndaj priftërinjve ishin përtej përfytyrimit njerëzor, pra që një qenie njerëzore duhej të trajtohej aq mizorisht nga një tjetër qënie njerëzore”.
Kardinali Dolan dhe Dom Pjetri folën përpara një audience ku një pjesë e mirë e njerëzve janë të ardhur nga Shqipëria dhe i kanë përjetuar vetë ato vuajtje.
Tonin Mirakaj është veprimtar i Kishës Zoja e Shkodrës:
“Unë personalisht ndiej një emocion të posaçëm sepse një prej atyre është Fran Mirakaj, xhaxhai im. Kur e pashë atë pikturë në dorën e tij ndieva sigurisht një emocion. Ai u zhduk, nuk dihet as varri i tij e asgjë tjetër. Fran Mirakaj është një ndër 38 martirët e Kishës Katolike. Ishte një akt i mirë që bëri Dom Pjetri që i dhuroi kardinalit atë pikturë bashkë me atë të shenjtores Nënë Tereza. Për ne shqiptarët të gjitha këto janë me shumë rëndësi”.
“Me fjalët e tij, ai respektoi shqiptarët, historinë shqiptare dhe të gjitha ato që kanë ndodhur në trojet shqiptare gjatë komunizmit dhe gjatë shtypjes ndaj besimit të fesë,” thotë Marjan Cubi, veprimtar i qendrës kulturore të Kishës.
Njerëzit e duan këtë kishë, e cila u ndërtua me ndihmën e të gjithëve, edhe të komunitetit mysliman. Ata vijnë me shumë dëshirë, disa udhëtojnë më tepër se një orë me makinë për të ardhur këtu. Nuk është thjesht një kishë por edhe një shtëpi.
Por kjo e diel ishte mjaft e veçantë. Lidia Curanaj, është një personalitet i njohur televiziv i Nju Jorkut.
“Jemi shumë të gëzuar që ka ardhur kardinali. Jemi shumë krenarë që ka ardhur këtu. Ai na do dhe ne e duam,” thotë ajo.
Lidia e ka mësuar shqipen nga prindërit që emigruan në Amerikë dhe thotë se është mjaft e lidhur me këtë kishë:
“Nëna dhe babai kanë ardhur këtu pa shkollë dhe na kanë mësuar shqipen. S’e di krejt por mirë boll e di. Kemi blerë shtëpinë afër këtu për që qenë afër kishës. Aq shumë duam që të jemi shqiptarë. Duam edhe vajzën ta rrisim që të jetë shqiptare. Është me shumë rëndësi që vajzën ta rrisim të jetë amerikane krenare dhe shqiptare krenare.”
Kardinali Dolan ka një mënyrë të hapur komunikimi dhe dëshron t’i takojë të gjithë, një për një. Kur e pyesim se ç’mendon për komunitetin shqiptar, ai përgjigjet thjesht:
“I dua shumë, jam i gëzuar që ndodhem këtu”.
Ai thotë se një ditë Nju Jorku ndoshta do të ketë një arkipeshkv shqiptar.
Do të jetë Eliza Hoxha, mysafirja e radhës në kuadër të ngjarjeve ‘KultWoman me…’.
Organizuar prej KultPlus – të parës gazetë online shqiptare
për art dhe kulturë, me datë 6 mars duke filluar prej orës 17:00 mund ta takoni
Elizën dhe ta dëgjoni rrëfimin e saj inspirues.
Eliza, një arkitekte dhe një artiste e formuar, do ta ndajë me audiencën tregimin e saj të suksesit, vështirësitë e këtij rrugëtimi por edhe përmbushjen e saj në të gjitha projektet që ajo i realizon me shumë sukses.
‘KultWoman me…’ e ka këtë qëllim, të sjellë në vëmendje gratë të cilat ndër vite i kanë dhuruar shumë artit dhe kulturës në vend.
Me Elizën përmbyllet cikli i parë i grave pjesëmarrëse. E nisëm me Leze Qenën, më pas me Pranvera Badivukun, Zake Prelvukajn, Ilire Vincën dhe Lejla Pulën.
Ngjarja mbahet në Qendrën Informative dhe Kulturore të Bashkimit Evropian.
https://www.youtube.com/watch?v=l4XIWGhwHKk
Ju ftojmë në këtë ngjarje, e cila është e hapur për të gjithë. ‘KultWoman me…’ është projekt i realizuar prej KultPlus, i financuar nga Bashkimi Evropian në kuadër të ‘Kultura për Ndryshim’
Sulmin e gjerë që e kishte ndërmarrë Serbia në Drenicë për të zhdukur Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës, e koncentroi në Prekaz, në zemrën e UÇK-së, duke e rrethuar me forca të mëdha ushtarake e policore.
Ajo që do të ndodhë në fillimet e marsit të vitit 1998 në Prekaz, vije vetëm pak ditë pas luftimeve që kishin ndodh në Likoshan dhe Çirez, mes luftëtarëve të UÇK-së dhe forcave të armikut.
Synimi i forcave armike, ishte vrasja e komandantit të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, Adem Jashari dhe familjes së tij, për të shuar dhe shtypur rezistencën që familja Jashari me në krye Ademin e Hamzën po ia bënin regjimit të Sllobodan Millosheviqit.
Më 30 dhjetor të vitit 1991 kryhet sulmi i parë ndaj familjes Jashari. Ndërsa sulmin e dytë forcat paramilitare serbe e kryen në muajin janar, 1998. Më 22 janar forcat serbe sulmuan familjen Jashari, por edhe kësaj beteje, fëmijët dhe gratë e familjes Jashari i rezistuan. Në këto luftime të plagosura mbeten Iliriana, vajza e Rifat Jasharit dhe Selvetja, vajza e Hamzë Jasharit.
Ata i kërkuan kryefamiljarit Jashari që t’i tërheqin gratë dhe fëmijët nga aty. Por, edhe gratë dhe fëmijët kishin marr vendimin që të qëndrojnë, duke thënë se “po të vriten djemtë, nuk na vyen jeta të jetojmë”. Dhe vendosen të qëndrojnë, qëndruan për t’i treguar botës se shqiptarët nuk shkojnë askund përtej truallit dhe shtëpive të tyre. Sulmi i tretë, që ndodhi më 5, 6 dhe 7 mars të vitit 1998, mori jetën e 55 njerëzve në fshatin Prekaz, 22 prej të cilëve ishin familjarë të ngushtë të Adem Jasharit.
Këtij sulmi i mbijetoi vetëm Bashkimi, djali i Rifatit, i cili ia del që mes datës 5-6 mars të largohet nga rrethina dhe arrin t’i shpëtojë sulmit, si dhe Besarta, vajza e Hamzës, e cila pa dhe përjetoi tmerrin derisa vriteshin anëtarët e familjes së saj.
Në 21-vjetorin e rënies heroike të Komandantit Legjendar Adem Jashari, familjes Jashari, dëshmorëve të kombit si dhe të gjithë të rënëve për liri, Qeveria e Kosovës më 5, 6 dhe 7 mars organizon manifestimet tradicionale të “Epopesë së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës”.
Këto aktivitete fillojnë sot me ceremoninë ushtarake që mbahet në Kazermën “Adem Jashari” në Prishtinë. /KultPlus.com
Në këtë kohë të frikshme, kur mendojmë se po bie përherë e më shumë përqendrimi i vëmendjes sonë, është koha të ndalemi së shfletuari nëpër faqe elektronike e të lexojmë ngadalë – sepse kjo do të jetë e dobishme për ne, thotë studiuesi Joe Moran.
A jemi të mallkuar që të lexojmë si të hutuar në epokën digjitale? Teknologjia po e pengon leximin e ngadaltë dhe të thellë. Të shkosh poshtë në një faqe interneti, përmes gishtit tuaj, ka më pak ndjeshmëri se të kalosh nëpër faqet e librit. Leximi në ekran, sidomos në ekranin e telefonit, t’i lodhë sytë dhe e bën më të vështirë përqendrimin. Prandaj, shkrimi në internet ka prirje të jetë më i cekët se ai i shtypit. Në krye të një artikulli në internet, shpesh thuhet se sa kohë do të na mbajë, duke paralajmëruar se fjalët më poshtë janë një “lexim 15 minutësh”.
Studiuesja e neuroshkencës kognitive, Maryanne Wolf, ka thënë së fundmi se kjo “normë e re” e leximit shkel e shko po prodhon një “transformim të padukshëm e të papritur” të mënyrës se si i procesojmë fjalët. Qarku neuronal që përforcon kapacitetin e trurit për të lexuar, tani favorizon gëlltitjen e shpejtë të informacionit – në vend të aftësive të nxitura nga leximi i thellë, si analiza kritike dhe empatia.
Nuk duhet t’i anashkalojmë këto rreziqe. Të gjithë lexojnë kalimthi. Kjo është aftësia që fitojmë si fëmijë, para se të mësonim të lexojmë në mënyrë të sofistikuar. Prej moshës nëntëvjeçare, sytë tanë kapërcejnë nëpër faqe, duke lexuar rreth një të katërtën e fjalëve në mënyrë korrekte dhe duke i plotësuar mangësitë nga përfundimi. Një nga mrekullitë e vogla të leximit të heshtur është se ne mund ta bëjmë atë në mënyrë të shpejtë dhe ende të dëgjojmë fjalët në kokën tonë. Leximi i shpejtë është pjesë e aktit virtuoz të njeriut.
Nuk ka ndonjë gjë të re në frikën për rënien e vëmendjes. Deri tani, kjo frikë doli të jetë alarm i rremë. “Disa kritikë janë të shqetësuar në lidhje me uljen e përqendrimit të vëmendjes dhe i shohin tregimet e shkurta si shenja të dekadencës kulturore – bonbone për lexuesit dembelë”, ka shkruar autori amerikan Charles Baxter, më 1989, në një parathënie të një antologjie. “Askush nuk tha kurrë se sonetet apo haikët ishin dëshmi e kësaj”.
Megjithatë, interneti ka ndryshuar mënyrën se si lexojmë. Si fillim, kjo do të thotë se ka më shumë për të lexuar, sepse njerëzit më shumë se kurrë janë duke shkruar. Nëse udhëtoni për disa dekada në të kaluarën, do të habiteni se sa pak shkrime kishte jashtë një grupi. Nuk do të shihni njerëz të ulur në kafene duke shkruar shpejtë në laptop apo duke përditësuar rrjetet sociale me lajmin kryesor të jetës së tyre. Mund ta shihni personin e rëndomtë duke nënshkruar një çek apo duke lënë një takim në notes. Por, shumica e shkrimeve ishin nga profesionistët dhe shfaqeshin veç në shtyp.
Në epokën analoge, shkrimi u lexua shumë më vonë pasi është shkruar. Shkrimi digjital ka për qëllim lansimin dhe përgjigjen e shpejtë. Postimi ose cicërima është formë virtuale e një bisede me shkëputje. Një artikull në internet krijon komente më poshtë, menjëherë pasi është publikuar. Kjo mënyrë e të shkruarit dhe leximit mund të jetë demokratike, interaktive dhe argëtuese. Por, shpesh i trajton fjalët e njerëzve të tjerë për të thënë diçka tjetër. Gjithkush flet për gjithçka, sepse janë të lodhur për të dëgjuar.
“Poema është një ndërprerje e heshtjes, derisa proza është vazhdimësi e zhurmave”, tha një herë poeti Billy Collins. Poetët dhe mendjet e prozës lirike e shohin fjalën e shkruar siç e shohin adhuruesit kuakerë fjalën e folur: ata e mendojnë si më të fuqishme nëse del jashtë dhe nëse është e ndarë nga heshtja. Duke shkruar dhe lexuar në internet, ne përpiqemi ta gjejmë heshtjen nga e cila fjalët mund të materializohen dhe të parashikohen. Ka shumë fjalë dhe reagime, jo mjaftueshëm dëgjim dhe reflektim.
Mbase duhet të ngadalësojmë. Dëgjojmë shumë sot për ringjalljen e virtyteve të humbura të ngadalësisë – për shembull, koha e kaluar në shitore dhe përgatitja e një vakti, ose duke i lënë fëmijët të eksplorojnë botën pa mbikëqyrje dhe në ritmin e tyre. Por, lëvizja e leximit të ngadaltë duhet të kuptohet pak më ndryshe. Leximi vazhdimisht promovohet si një e mirë shoqërore dhe një burim i përmbushjes personale. Por, ky avokim shpesh thekson leximin “e zjarrtë”, “të pasionuar” ose “të etshëm ” – asnjëri prej të cilëve mbiemra nuk sugjeron ngadalësim, përvetësim!
Kohët e fundit jam përpjekur – me vështirësi, sepse për nga natyra jam lexues herë i “lodhtë” e herë i shpejtë – për të lexuar më ngadalë. E kërkoj margjinën me gishtin tim, teksa lexoj, si një lexues që mëson, kështu që mund të ndalem dhe të mendoj për atë që sapo kam lexuar, duke mos e humbur thelbin. Shpesh lexoj me zë të lartë, ose të paktën lëviz buzët e mia, edhe nëse kjo do të thotë të kesh pamje të çuditshme në vendet publike. Leximi me zë të ngadalëson dhe ju detyron t’i vini re fjalët, t’ua japësh atë lloj të vëmendjes që shkrimtari e dha. Kështu Shekspiri duhet të mësohet e lexohet në shkollë – mësim mekanik i artit të stolisjes së fjalës, të dish se si fjalët ndjehen në gojë para se të skaliten në kuptim dhe logjikë.
Shkrimi online shpesh është projektuar si “për shtëpi” ose “rrugës”, apo për “mundje” të një pjese tjetër. Shumica e komenteve më poshtë përqendrohen në atë nëse komentuesi pajtohet me shkruesin. Rrallë përmend ai se çfarë pjese të shkrimit kishte lexuar dhe pëlqente.
Për një lexues të ngadalshëm, media nuk mund të shkëputet nga mesazhi. Një shkrim nuk është thjesht një “marrje” me diçka, por stërvitje retorike në paqe, ritëm, ton, cilësi dhe zë. Mund të kuptohet duke e zhytur veten në fjalë dhe në zbulimin e ngadaltë të një linje mendimi. Lexuesi i ngadalshëm është si një notues që ndalon numërimin e kalimeve që ka bërë në pishinë, por që kënaqet se si trupi ndjehet tek lëviz në ujë.
Lëvizja e ngadaltë për mua është si formë bujare e kolegjiale e leximit – sikur që dëgjimi është më bujar se të flasësh, dhe më i vështirë. Lexim i ngadaltë i jep dikujt tjetër (shkruesit) dhuratën e kohës suaj, edhe nëse mund të mërziteni ose të shqetësoheni nga të vështirësia e shkrimit. Leximi i ngadaltë është një takim gradual me mendjen e personit tjetër. Si çdo takim, kërkon një kohë dhe do të ketë fundin e vet.
Nevoja njerëzore për këtë lloj leximi të thellë është këmbëngulje për të ndaluar shkatërrimet e teknologjisë së re. Ne shpesh pretendojmë se ndryshimet teknologjike ndodhin në mënyrë të pashmangshme dhe në një drejtim, kështu që mediat më të vjetra, si librat, duhet të shuhen nga format e reja virtuale. Në praktikë, teknologjitë e vjetra janë elastike dhe mund të bashkëjetojnë me ato të rejat. Kindle nuk i ka eliminuar librat e shtypur, sikur që vetura nuk e eliminoi biçikletën.
Kur televizori digjital doli 20 vjet më parë, shumica e njerëzve mendonin se shikuesit do bombardohen me qindra kanale dhe se televizioni do të duhej të ishte i shpejtë dhe i zëshëm për të tërhequr vëmendjen. Në fakt, suksesi më i madh i epokës digjitale kanë qenë dramat e gjata, me tema të ndryshme, të cilat kërkojnë angazhim të madh intelektual dhe emocional të shikuesve. Ashtu si me shikimin e thellë, uria për leximin e thellë vazhdon. Ende lexojmë romane intriguese dhe të angazhuara. Ne ende kërkojmë shkrime analitike në internet që i rezistojnë impulsit për të reduktuar gjithçka në koment. Ne ende duam të shijojmë idetë e ngadalta dhe fjalët e zgjedhura me kujdes. Edhe në këtë epokë të shpejtë, ka shumë kohë për leximin e ngadalshëm. /Telegrafi/
“Shpesh kam menduar për vdekjen, shpesh kam menduar të veproj si Seneka derisa shkonte në banjë për herë të fundit. Guximi nuk më mungon. Dëshpërimi, gjithashtu. Është vetëm një gjë që më mban të gjallë: letërsia. Ka aq shumë libra që dua t’i lexoj, ka aq shumë histori që dua t’i tregoj! E di që jam përkohësisht në këtë botë, e di që një ditë do të largohem, e di që kjo botë është burg prej të cilit askush s’del i gjallë. Por, dua të lë diçka këtu që t’i mbulojë shpenzimet e mia për qëndrimin tim si mysafir në tokë. Ne të gjithë jemi vrasës. Vrasim kohën, vrasim mendjen, vrasim tjetrin, vrasim veten, pastaj na varrosin.”
