Mbi një milion lloje të florës dhe faunës së egër kërcënohen me zhdukje, sipas faqes zyrtare të OKB-së.
”Dita e sotme është një mundësi për të tërhequr vëmendjen për rëndësinë e veprimit kolektiv për të krijuar marrëdhënie më të qëndrueshme midis njerëzve, natyrës dhe jetës së egër”, shkruan OKB në Twitter.
Miliarda njerëz, në vendet e zhvilluara dhe në zhvillim, përfitojnë çdo ditë nga përdorimi i specieve të egra për ushqim, energji, materiale, mjekësi, rekreacion, frymëzim dhe shumë kontribute të tjera jetike për mirëqenien njerëzore.
Përshpejtimi i krizës globale të biodiversitetit, me një milion lloje bimësh dhe kafshësh që po përballen me zhdukjen, kërcënon këto kontribute për njerëzit.
Dita Botërore e Kafshëve të Egra (WWD) është një mundësi për të festuar shumë forma të bukura dhe të larmishme të faunës dhe florës së egër dhe për të rritur ndërgjegjësimin për përfitimet e shumta që u ofron njerëzve ruajtja e tyre.
Në të njëjtën kohë, ajo na kujton nevojën urgjente për të rritur luftën kundër krimit të kafshëve të egra dhe reduktimit të specieve të shkaktuara nga njeriu, të cilat kanë ndikime të gjera ekonomike, mjedisore dhe sociale.
Duke pasur parasysh këto efekte të ndryshme negative, Objektivi XV i Zhvillimit të Qëndrueshëm fokusohet në ndalimin e humbjes së biodiversitetit.
Këtë vit, OKB-ja feston një partneritet të veçantë, 50-vjetorin e Konventës për Tregtinë Ndërkombëtare të Llojeve të Rrezikuara të Faunës dhe Florës së Egër (CITES).
Kjo Konventë është një marrëveshje ndërkombëtare ndërmjet qeverive për të siguruar që tregtia ndërkombëtare e ekzemplarëve të kafshëve dhe bimëve të egra të mos kërcënojë mbijetesën e specieve. Sot, ajo u jep shkallë të ndryshme mbrojtjeje më shumë se 37 000 llojeve të kafshëve dhe bimëve.
Mbajtja e partneriteteve ekzistuese dhe ndërtimi i atyre të reja është kritike për të ardhmen e jetës në Tokë./ KultPlus.com
Platforma qeveritare “e-Albania” u vjen në ndihmë të gjithë qytetarëve apo bizneseve të interesuara, të cilat tashmë mund të dorëzojnë online kërkesën për hulumtim në muzetë e Shqipërisë.
Përmes një njoftimi për shtyp, e-Albania informon se dokumentet që ngarkohen nga aplikanti janë lista e objekteve muzeore ose dokumenteve arkivore; kopje e projektit apo dokumentacion që mbështet nismën e projektit; si dhe vërtetim nga institucioni.
Koha e nevojshme e marrjes së shërbimit në e-Albania është 1 muaj.
Platforma “e-Albania” ofron 1227 shërbime elektronike për qytetarët shqiptarë.
Portali unik qeveritar shumëfunksional “e-Albania.al” administrohet dhe zhvillohet nga Agjencia Kombëtare e Shoqërisë së Informacionit, shërben si një portë nëpërmjet së cilës çdo person i interesuar mund të marrë nëpërmjet internetit, shërbime elektronike të ofruara nga institucionet publike në Shqipëri.
Portali qeveritar “e-Albania” është i lidhur me Platformën Qeveritare të Ndërveprimit, e cila është arkitektura bazë mbi të cilën mundësohet ndërveprimi me sistemet elektronike të institucioneve publike./ KultPlus.com
Në ambientet e Universitetit të Prishtinës është inauguruar sot Shkolla Kombëtare e Doktoratës në TIK.
Në këtë ceremoni, të pranishëm ishin: kryeministri i Republikës së Kosovës, z. Albin Kurti, përfaqësues të qeverisë dhe misioneve diplomatike në vend, prof. dr. Qerim Qerimi, rektor i UP-së, rektorët e universiteteve partnere, profesorë e studentë.
Hapjen e ceremonisë e bëri rektori i UP-së, prof. dr. Qerim Qerimi. “Universiteti ynë ka luajtur një rol vendimtar në realizimin e kësaj shkolle dhe ne jemi të emocionuar ta presim dhe ta bashkërendojmë atë për dy vjetët e ardhshëm”, tha rektori në nisje të fjalës së tij. Ai tha se shpreson që kjo shkollë të shërbejë si një katalizator për inovacion, bashkëpunim dhe ndikim të mëtejshëm në fushën e TIK-ut, si në Kosovë ashtu edhe më gjerë, duke i inkurajuar studentët tanë që ta përqafojnë këtë mundësi me entuziazëm, kuriozitet dhe përkushtim.
Në anën tjetër, kryeministri i Kosovës tha se ky projekt sjell bashkëpunimin e nevojshëm ndërmjet universiteteve prestigjioze evropiane dhe universiteteve në vendin tonë. “Kjo shkollë, që po e inaugurojmë sot, është një bllok i rëndësishëm në ndërtimin e progresit që e synojmë. Ky program ndihmon në zhvillimin e ideve inovative, të cilat kanë potencial krijimin e produkteve të reja, bizneseve dhe profesioneve, të cilat e ndihmojnë këtë vend të bëjë transformimin e nevojshëm”.
Inaugurimi i shkollës së TIK-ut në Kosovë u përshëndet edhe nga ambasadori i Norvegjisë, shkëlqesia e tij, z. Jens Erik Grondahl. Ai tha se është i lumtur që qeveria norvegjeze po bashkëpunon me atë kosovare në ngritjen e transformimit digjital në Kosovë. “Kosova është një superfuqi digjitale, e cila po vazhdon të shfaqet dhe e cila është shumë para vendeve fqinje në këtë fushë. Së bashku, me hapa të tillë, mund të themelojmë bazën për zhvillim të mëtejshëm. Kjo ditë është një moment historik”, theksoi ambasadori.
Projekti i lansimit të shkollës është mbështetur edhe nga ambasada e Suedisë në Kosovë. Përfaqësuesja nga kjo ambasadë, znj. Katja Holboll, tha se Suedia ka kohë që e ka vendosur fokusin e saj në arsim dhe hulumtim, gjë e cila ka ndikuar në ngritjen e kapaciteteve për inovacion. Sipas saj, potenciali i njëjtë është edhe në Kosovë.
Për rëndësinë e shkollës së TIK-ut në Kosovë folën edhe zëvendësministrja e Arsimit, Shkencës, Teknologjisë dhe Inovacionit, znj. Edona Maloku-Berdyna, dhe zëvendësministrja e Punëve të Jashtme dhe Diasporës, znj. Liza Gashi. Të dyja theksuan përkushtimin e ministrive për ngritje të kapaciteteve në fushën e teknologjisë dhe komunikimit. Njëherësh, u theksua edhe nevoja për përfshirje të diasporës në këtë zhvillim.
Ndërkaq, rektorët dhe përfaqësuesit e universiteteve partnere në këtë projekt, prof. Peter Aronsson nga Universiteti Linnaeus, prof. Samedin Krrabaj, nga Universiteti i Prizrenit, profesor Edmond Hajrizi nga kolegji UBT, Nikos Zaharis, drejtor në Qendren Kërkimore të Evropës Juglindore, si dhe Mohamed Abomhara, përfaqësues i Universitetit Norvegjez të Shkencës dhe Teknologjisë, shpalosën angazhimet e tyre për themelimin e kësaj shkolle dhe theksuan edhe gatishmërinë e tyre për avancim tutje të misionit të saj.
Në fund të ceremonisë, prezantuan Christina Keller nga Shkolla Suedeze e Menaxhmentit dhe IT-së dhe Anita Mirijamdotter, koordinatore e projektit PhDICTKES.
Mbylljen e ceremonisë e bëri profesori Drilon Bunjaku, njëherësh drejtor i Shkollës së TIK-ut në Kosovë. Ai shpalosi objektivat e kësaj shkolle, të cilat, ndër të tjerash, përfshijnë: ngritjen dhe zhvillimin e kapaciteteve të institucioneve të arsimit të lartë në TIK; fasilitimin dhe krijimin e kapaciteteve njerëzore për ndërlidhje të arsimit të lartë me industrinë; organizimi i aktiviteteve shkencore për studentët e doktoratës, ndërkombëtarizimin e punës shkencore, e të tjera qëllime.
Shkolla është themeluar në kuadër të projektit “Zhvillimi dhe implementimi i një programi të TIK-ut për Sistemin e Arsimit në Kosovë – PhDICTKES”, pjesë e programit Erasmus+ Key Action 2. Synimi i shkollës është të fasilitojë studimet e doktoratës në këtë fushë, duke u bazuar në përvojën e universiteteve partnere të BE-së./ KultPlus.com
Më 3 mars 1952 Ernest Heminguej hodhi në qarkullim për herë të parë romanin “Plaku dhe deti” (i shkruar në vitin 1951), – një nga krijimet më të arrira të autorit, me të cilin mori Çmimin Nobel në letërsi në vitin 1954.
Nga Albert Vataj
“Plaku dhe deti” është një nga novelat më mbresëlënëse të nobelistit amerikan, Ernest Heminguej. “Plaku dhe deti” erdhi për të mbetur në historinë e letërsisë si një narrativ që kumton për forcën dhe dinjitetin e shpirtit njerëzor. Me simbolikën e tij ai trajton pyetjen e madhe, se deri ku duhet të shkojë njeriu, deri ku duhet të guxojë ai për të matur forcat për t’u përballur me fatin dhe natyrën. Për Heminguejin njeriu, edhe kur e di se do ta kapërcejë të zakonshmen, se po shkel përtej saj, në trevën e dyluftimit të pabarabartë, madje të vetë vdekjes, nuk ka përse të tërhiqet pa e provuar.
Më mirë të kthehesh i mundur pasi e ke provuar ndeshjen, pasi e ke treguar se e ke guximin ta bësh, sesa të dështosh pa provuar. Plaku i detit na tregon se e arriti atë që nuk e kishte bërë tjetërkush dhe nuk ka rëndësi se nuk e solli edhe mishin e peshkut për ta ngrënë.
Vepra
Plaku dhe deti (titulli origjinal: The Old Man and the Sea) është një novelë e shkruar nga shkrimtari amerikan Ernest Hemingway në vitin 1951 në Kubë, dhe botuar në vitin 1952. Ishte vepra e fundit madhore fiksion e prodhuar nga Heminguej dhe botuar gjatë gjalljes së tij.
Vepra – një nga më të famshmet e autorit – rrotullohet rreth Santiagos, një peshkatar i moshuar që përpiqet të kapi një peshk marlin në largësi të Rrymës së Golfit. Plaku dhe deti ka fituar çmimin Pulitzer për Fiksion (Pulitzer Prize for Fiction) në vitin 1953 dhe është cituar nga komiteti i Nobelit si një nga veprat që kontribuan në dhënien e Nobelit në Letërsi për Hemingwayn në vitin 1954.
Koncepti
Kemi të bëjmë me dy kundërvënie të ndryshme : Plakun në perëndim të jetës se tij dhe detin e paskajë, ate fuqi te pambarueshme. Personazhi kryesor Santiago është përzierje e vetë ekzistencës njerëzore kundrejt dallgëve të shkumëzuara të jetës me përplot zhgënjim e pabesi. Santiago lufton me tërë fuqinë e tij të mplakur dhe për çudi të fatit ai del fitimtar.
Kjo vepër është grishje e njëmendtë për rrugën e qarte të racës njerëzore : trazimi i përpjekjes për përvijimin e jetës në kushte sado të rënda.
Është një luftë e pabarabartë ndërmjet njeriut dhe natyrës por që gjithsesi i lejon njeriut të masë forcat e veta. Njeriu plaket ndërsa natyra mbetet po e njëjtë, deti mbetet po i pamase dhe i pabesë. Ne qendër te veprës “Plaku dhe Deti” është plaku Santiago, një peshkatar i zoti.
Ka edhe disa personazhe të tjerë por ato vetëm sa skicohen ne vepër sa për sfond. Dy miq-armiq të vjetër luftojnë përballë njëri tjetrit,luftë që jep edhe mesazhin e lartë filozofik se njeriu nuk është krijuar për të pësuar humbje, të asgjësosh njeriun nuk do të thotë qe e ke mposhtur atë. Duke krijuar personazhe të tillë si plaku Santiago, E. Heminguej lartëson figurën e njeriut që tregohet dinjitoz përballë dështimeve dhe sfidave në jetë.
E. Heminguej ka përdorur parimin “ajsberg” d.m.th. flet pak por nënkupton shumë. Personazhet parapëlqejnë më shumë heshtjen, mbylljen në vetvete çka e bën edhe me interesante e tronditëse leximin e veprës. Në pamje të parë ata duken të ftohtë, indiferente por në fakt cilësitë e tyre qëndrojnë në nëntekstet e frazës. Vihet re edhe dialogimi me vetveten që përbën një veçori tjetër të personazheve te këtij romani. Edhe nqs. personazhet ndiejnë frikë, gëzim, etj, ato nuk jepen por nënkuptohen nga situatat e krijuara. Kjo mban gjallë emocionin gjatë leximit të novelës.
Plaku dhe Deti është historia e një beteje epike mes një peshkatari të vjetër, me përvojë dhe një Marline të madhe. Romani hapet me arsyetim se peshkatari, i cili është quajtur Santiago, ka kaluar 84 ditë pa kapjen e një peshku. Ai është aq i pafat sa që nxënësi i tij i ri, Manolin, ka qenë i ndaluar nga prindërit e tij të lundrojë me njeriun e vjetër dhe është urdhëruar të shkojë me peshkatarët më të suksesshëm. Dedikuar njeriut të vjetër, megjithatë, djali vizitonte kasollen e Santiagos çdo natë, transportin mbrapa tij të peshkimit detar, marrjen e tij të ushqimit dhe duke diskutuar për bejsbollin amerikan dhe lojtarin e preferuar të tij Joe Di Maggio. Santiago i tregon Manolinit se në ditën e ardhshme, ai do të udhetoje larg Gjirit të peshkimit,per tu bindur se sezoni i tij i pafat është pranë fundit të tij. Kështu në ditën e 85, Santiago i jep kurajo vetes, duke marrë varkën e lehtë të tij deri në Gjirin Mesdhe.Edhe pse ai është i plagosur nga lufta dhe me dhimbje, Santiago shpreh një vlerësim të dhembshur për kundërshtarin e tij, shpesh duke iu referuar atij si një vëlla. Ai gjithashtu përcakton se për shkak të dinjitetit pjesen me te mire te peshkut eshte idenje ta marri vetem Marlini.
Ndërsa Santiago vazhdon udhëtimin e tij për tu kthyer në breg, peshkaqenët janë të tërhequr në gjurmët e gjakut të lëna nga Marlin në ujë. Ai pa një peshkaqen te madh Mako, dhe Santiago e vret me fuzhnje e tij, duke humbur armen në këtë proces. Ai bën një fuzhnjë te re nga leukoplasti me thikën e tij dhe me fund të rrem për të ndihmuar të shmangien e një linje tjetër peshkaqenësh, në total, janë vrarë pesë peshkaqenë dhe shumë të tjerë janë shtyrë larg. Por peshkaqenët të mbetur vijnë, dhe ne mbrëmje peshkaqenë i gllabërojnë pothuajse tërë trupin e pajetë të Marlin-së, duke lënë një skelet të përbërë kryesisht nga shtylla kurrizore e saj, bishtin e saj dhe kokën e tij. Së fundi duke arritur në breg para agimit në ditën e ardhshme, Santiago lufton në rrugën për në kasollen e tij, duke mbajtur nje shtyllë te rëndë mbi shpatullat e tij. Pastaj, në shtëpi, ai shtrihet mbi shtratin e tij dhe bie në një gjumë të thellë.
Një grup i peshkatarëve mblidhen të nesërmen rreth barkës, ku skeleti i peshkut është bashkangjitur ende, kurioz bëhen edhe turistët te cilët pyetnin se kush e kishte kapur atë peshkun gjigand edhe pse trupi nuk ishte por vetëm skeleti. Një nga peshkatarët mendoi që ajo të jetë 18 pëllëmbë nga hunda deri në bisht. Manolin, të brengosur gjatë përpjekjes plakut,i sjell gazetat dhe kafen. Kur zgjohet njeriu i vjetër, ata premtojnë për të peshkuar së bashku edhe një herë. Pas kthimit të tij nga gjumi, ëndrrat e tij rinore përfundojnë. / KultPlus.com
Një nga saksofonistët më të mëdhenj të jazz-it, Wayne Shorter ka vdekur në moshën 89 vjeçare në Los Anxhelos.
Si figurë shumë e njohur në rrethin e jazz-it në fund të viteve ’50ta, Shorter vlerësohet për formësimin e muzikës jazh në shekullin XX.
Shorter, si fitues e 12 çmimeve Grammy ka luajtur me shumë muzikantë të njohur si Miles Davis, Carlos Santana dhe Herbie Hancock.
Ai vdiq i rrethuar nga familja e tij të enjten, njofton publicisti i tij, shkruan BBC.
Të gjitha homazhet për të në mediat sociale ndanë të njëjtën ndjenjë dhe porosi: iku, por për të mbetur i paharruar, përcjell Klankosova.tv.
Në vitet e ’50ta 1950, ai luajti me Jazz Messengers mes njerëzve si Blakey, Lee Morgan dhe Freddie Hubbard, duke u bërë përfundimisht drejtori muzikor i grupit.
Por, në vitin 1964 ai u largua pas disa përpjekjeve të legjendës Miles Davis për t’u bërë pjesë e Kuintetit të Parë të Madh të Davis. Pikërisht aty ai luajti së bashku me pianistin Hancock.
Shorter kishte publikuar gjithashtu albume solo që në vitin 1959, duke përfshirë të mirënjohurit “Speak No Evil”, “Night Dreamer” dhe “JuJu”.
Regjistrimi i albumeve solo i dha atij më shumë liri krijuese. Ai filloi të bashkonte jazzin me muzikën rock dhe latine, duke lindur tingujt e admiruar në grupin e tij të ardhshëm muzikor Weather Report.
Duke shtuar funk dhe R&B grooves në vitin 1977 albumi i Shorter “Heavy Weather” u bë platin dhe arriti në top 30 listat e SHBA-së. Ai gjithashtu luajti me Rolling Stones atë vit në albumin e tyre “Brides to Babylon”.
Ai u ribashkua me Davis – si dhe Hubbard dhe Hancock – në Kuartetin e Dytë të Madh në fund të viteve ’70ta dhe regjistroi albumin fitues të Grammy në vitin 1994 “A Tribute to Miles”, pas vdekjes së Davis.
Wayne Shorter lindi në Njuark, Nju Xhersi në vitin 1933 dhe fillimisht luajti klarinetë në moshën 15-vjeçare. Shumë shpejt ai kaloi në tenor dhe soprano në saksofon dhe studioi për muzikë në universitet përpara se të kalonte dy vjet në ushtrinë amerikane.
Shorter mori një çmim për arritje jetësore në vitin 2015. / KultPlus.com
Një kryevepër e Wassily Kandinsky që ishte vjedhur nga nazistët, të cilët vranë pronarin e saj në kampin e përqendrimit të Aushvicit në vitin 1944, është shitur për një rekord prej 42 milionë eurosh, në një ankand në Londër.
Piktura u shit në Sotheby’s në emër të stërnipërve të pronarit. Ata u ribashkuan së fundmi me veprën e vitit 1910, të titulluar Murnau mit Kirche II (Murnau me Kishën II), e cila ishte zbuluar në një muze në Eindhoven në Holandë.
Pasardhësit e Johanna Margarethe Stern-Lippmann dhe Siegbert Stern, themeluesit e një kompanie tekstile dhe koleksionistësh të etur arti, thanë se do të përdornin disa nga të ardhurat e shitjes për të gjetur më shumë nga koleksioni i madh i artit të familjes, që u sekuestrua nga nazistët në vitet 1930.
Piktura, e cila përshkruan fshatin bavarez të Murnau me një shpërthim ngjyrash, ishte varur në dhomën e ngrënies së çiftit në vilën e tyre në Potsdam, Berlin. Thuhet se ka paralajmëruar lëvizjen e mjeshtrit rus drejt artit abstrakt.
Shitja prej 42 milionë eurosh për një ofertues telefonik ende të panjohur vendosi një çmim të ri rekord për një Kandinsky.
Pronarët e saj origjinal ishin miq me disa nga shkrimtarët dhe mendimtarët më me ndikim të kohës së tyre, duke përfshirë Thomas Mann, Franz Kafka dhe Albert Einstein. Koleksioni i çiftit me më shumë se 100 vepra arti varionte nga pikturat e vjetra mjeshtërore holandeze te Renoir dhe artistët modernë duke përfshirë Munch dhe Kandinsky.
Megjithatë, gjithçka ndryshoi pas ardhjes në pushtet të nazistëve. Edhe pse Stern vdiq për shkaqe natyrore në 1935, Stern-Lippmann u detyrua të largohej nga Gjermania dhe më vonë u vra në Aushvic. Koleksioni i tyre spektakolar i artit u grabit dhe u shpërnda në të gjithë rajonin. Vendndodhja e shumë prej pikturave është ende e panjohur.
Murnau mit Kirche II u zbulua pothuajse 10 vjet më parë në muret e Van Abbemuseum në Eindhoven, ku ishte varur që nga viti 1951. Pas një beteje të gjatë ligjore, ai iu kthye 13 pasardhësve të familjes Stern, vitin e kaluar, shkruan Guardian, përcjell Klankosova.tv.
“Megjithëse asgjë nuk mund të zhbëjë gabimet e së kaluarës, as ndikimi në familjen tonë dhe ata që ishin fshehur – njëri prej të cilëve është ende gjallë – kthimi i kësaj pikture që do të thoshte kaq shumë për stërgjyshërit tanë është jashtëzakonisht i rëndësishëm për ne”, sepse është një mirënjohje dhe mbyll pjesërisht një plagë që ka mbetur e hapur ndër breza”, tha familja.
Ata thanë se një pjesë e të ardhurave nga shitja do të financonte kërkime të mëtejshme për fatin e koleksionit të familjes. / KultPlus.com
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani ka pritur sot në takim një delegacion të lartë të zyrtarëve e bizneseve të ndryshme amerikane (Partnership Opportunity Delegation-POD) të organizuar nga Zyra e Partneriteteve Globale e Departamentit amerikan të Shtetit.
Në takim me delegacionin e lartë amerikan, Presidentja Osmani ka biseduar mbi potencialin e bashkëpunimit ekonomik, rritjen e investimeve amerikane në Kosovë, si dhe fuqinë e re e të kualifikuar punëtore.
Nisur nga interesimi i kompanive për zhvillimet në sektorin e energjisë, Presidentja Osmani foli për faktin që Kosova është në një moment të rëndësishëm të përcaktimit të së ardhmes energjetike dhe foli për fokusin e veçantë drejt dekarbonizimit. Ajo potencoi rëndësinë e diversifikimit, si dhe integrimit masiv të burimeve të ripërtëritshme të energjisë, duke garantuar sigurinë e furnizimit dhe zhvillimin e qëndrueshëm të këtij sektori.
Tutje, në takim u bisedua edhe për mundësitë e shumta për projekte, të cilat janë në interes të përbashkët e gjeostrategjik për Kosovën dhe Shtetet e Bashkuara. Në këtë drejtim, Presidentja Osmani ka folur mbi aleancën e fortë me Shtetet e Bashkuara, të bazuar në vlera të përbashkëta.
Presidentja ka theksuar se përqendrimi i institucioneve të Republikës së Kosovës në forcimin e sundimit të ligjit, progresi i cili njihet edhe ndërkombëtarësisht, është indikacion i përkushtimit të palëkundur për rritje të qëndrueshme ekonomike si dhe për tërheqjen e investimeve të huaja direkte.
POD-të janë një nismë që kanë për qëllim nxitjen e bashkëpunimit më të thellë midis Shteteve të Bashkuara, vendeve me rëndësi strategjike, si dhe sektorit privat. Kjo nismë eksploron një gamë të gjerë partneritetesh të mundshme për të bashkëpunuar në projekte specifike që avancojnë prioritetet e politikave të përbashkëta. / KultPlus.com
Fituesja e çmimit Nobel për paqe ka realizuar dokumentarin “I huaji në portë”.
Fituesja e çmimit Nobel për Paqe, Malala Yousafzai, po konkurron në ngjarjen më të madhe kinematografike, atë të Oscar. Aktivistja është producente ekzekutiv e filmit dokumentar të shkurtër “I huaji në portë”.
Filmi tregon historinë e një burri të quajtur Richard “Mac” McKinney, i cili vendos të bombardojë një xhami lokale në Indiana. Por kur ai mbërrin në xhami për të mbledhur më shumë informacion për planin e tij, ai takon refugjatët afganë dhe një afrikano-amerikan të konvertuar që e mirëpresin. Ai takohet me anëtarët e familjes Bahrami të cilët janë bashkëthemeluesit e xhamisë dhe ndryshon pikëpamje për kulturën muslimane duke pësuar një transformim. Marinsi amerikan heq dorë nga akti terrorist dhe konvertohet më pas në fenë islame.
“Doja të përhapja mesazhin sepse është kaq e rëndësishme që ne flasim për marrëdhëniet për rëndësinë e vlerave tona, duke përfshirë dhembshurinë dhe mirësinë ndaj të tjerëve dhe roli i Bibit në këtë histori është kaq i rëndësishëm. Ajo na tregon për fuqinë e vlerave tona dhe po kështu është edhe gatishmëria e Mac për të dëgjuar, për t’i dhënë vetes një shans për të ndryshuar jetën e tij.”
Ajo tha se vendosi të bëhej producente ekzekutive e filmit për të përhapur mesazhin e harmonisë dhe faljes.
“Kur mendoj për rolin e Bibit, më kujton babain tim. Ai u pyet për islamofobinë dhe pse muslimanët portretizohen negativisht dhe përgjigja e tij ishte se në vend që të njohësh një mysliman përmes asaj që shikon në ekranin tënd televiziv, duhet të shkosh dhe të trokasës. në derën e fqinjit tënd, të flasësh, të kalosh kohë me ta, të darkosh apo edhe të bisedosh dhe kjo vlen për të gjithë dhe kështu bëri Bibi. Ajo e ftoi Mac. I tha hajde të flasim, le të kalojmë pak kohë së bashku. Aty do të kuptoni se keni shumë më tepër të përbashkëta, keni të njëjtat vlera, keni të njëjtën dhembshuri dhe kjo ndryshon gjithçka.”
Në vitin 2012 kur ishte 15 vjeç ajo u qëllua në kokë nga një anëtar i talebanëve dhe u dërgua në Angli për të marrë trajtim mjekësor. Në vitin 2014, ajo fitoi çmimin Nobel për Paqen në moshën 17-vjeçare duke u bërë laureatja më e re e këtij çmimi. / Klan News / KultPlus.com
TikTok do të kufizojë kohën e përdorimit të aplikacionit në 60 minuta në ditë për përdoruesit që janë nën 18 vjeç.
Aplikacioni, i cili është në pronësi të kompanisë kineze “ByteDance”, pritet ta aplikojë këtë risi që prej javës së ardhshme. Kompania ka thënë se kjo masë e re do të bëjë që përdoruesit të qëndrojnë nën kontroll dhe të mos krijojnë varësi.
Përdoruesit në këtë aplikacion duhet të jenë mbi 13 vjeç për t’u regjistruar. Ata deri në moshën 18 vjeçare do të marrin një njoftim me një përmbledhje të kohës që kanë qëndruar në këtë aplikacion gjatë një jave.
Megjithatë, një vendim i tillë mbetet për t’u parë nëse do të japë rezultat, pasi menjëherë përdoruesit nën 18 vjeç kanë nisur të mendojnë për gjetjen e mënyrave alternativë për të shmangur këtë kufizim. “Më falni, por unë kam 16 emaile dhe 12 llogari në TikTok”, shkruan një përdorues i këtij rrjeti social./ a2cnn / KultPlus.com
Me një ndjeshmëri të jashtëzakonshme, çka edhe e karakterizon, artisti Dren Abazi ka sjell këngën e re të titulluar “Ndoshta”, shkruan KultPlus.
“Ndoshta” vjen e thurur nga një tekst i ndjeshëm që përshkruan një dashuri që sjell shumë pikëpyetje e hamendëson për atë që po ndodhë mes çiftit.
Kënga vjen e shoqëruar me një videoklip i cili e sjell edhe më fuqishëm gjithë kuptimin e këtij projekti mjaft tërheqës për veshin dhe syrin.
Me tekst dhe muzikë të Dren Abazit dhe si vokal përcjellës nga Eneda Tarifa e cila i bën një thyerje të lezetshme këngës, “Ndoshta” ka marrë dritën jeshile nga publiku qysh në minutat e parë të lansimit dhe po vijon suksesshëm rrugën ë saj.
Dren Abazi, përmes një postimi në rrjetet sociale ka falënderuar të gjithë bashkëpunëtorët për këtë projekt duke e shpërndarë edhe këngën për ndjekësit e tij.
“Më poshtë e keni kangën e re, bashkë me video. Faleminderit Sergio HD për punen e palodhshme në studio, bashkë me Jeris Kaso. Falenderim special Eneda Tarifa, që i dha kangës hijeshi me zërin e bukur në backvocale dhe Enver Muhamedi – Enka për bassin e tij të rrallë. Samer Agolli për këshillat e tij të vlefshme. Rita Krasniqi dhe Noar Aveny për ndihmën dhe punën fantastike në video, Zana Berìsha dhe gjithë të tjerët që kontribuan në realizimin e kësaj videoje”, shkruan Abazi. / KultPlus.com
3 marsi është shpallur Dita Botërore e Shkrimtarëve dhe festohet çdo vit, që prej vitit 1986.
Dita Botërore e Shkrimtarëve është themeluar nga Kongresi ndërkombëtar i PEN Club, një shoqatë në gjithë botën e shkrimtarëve të themeluar në Londër në vitin 1921, për të promovuar miqësinë dhe mbështetjen intelektuale në mesin e shkrimtarëve nga të gjitha anët e botës.
Emri për organizimin u krijua nga letra e parë të fjalëve “poetëve, eseistë dhe romancierëve”, por në të vërtetë ajo përfshin shkrimtarë të të gjitha formave të letërsisë, duke përfshirë gazetarët dhe historianët. Ideja për të krijuar organizatë të tillë i takon shkrimtarit anglez C.A. Daëson Scott dhe presidenti i saj i parë ishte John Galsëorthy. Në ditët e sotme PEN Club International ka qendrat e saj në mbi 130 vende.
PEN Club International është organizata më e vjetër globale letrare që thekson rolin e letërsisë në zhvillimin e kulturës botërore, duke luftuar për lirinë e shprehjes. Gjithashtu festohet edhe 23 prilli, Dita Botërore e Shkrimtarëve, Dita Botërore e Poezisë etj. / KultPlus.com
Aktivisti pro-demokratik bjellorus, fitues i çmimit Nobel për Paqe, Ales Bialiatski, është dënuar me 10 vjet burg. Dënimi i tij është denoncuar si një “padrejtësi e turpshme” nga udhëheqësja kryesore e opozitës Sviatlana Tsikhanouskaya.
“Ales i ka kushtuar jetën e tij luftës kundër tiranisë. Ai është një hero i vërtetë i Bjellorusisë dhe do të nderohet shumë kohë pasi diktatori të harrohet”, tha ajo.
Bialiatski u dënua së bashku me aktivistët e tjerë të të drejtave të njeriut, Valiantsin Stefanoviç, i cili u dënua me 7 vjet burg dhe Uladzimir Labkovich me 7 vjet.
Ales Bialiatski ishte një nga udhëheqësit e lëvizjes demokratike në Bjellorusi në mesin e viteve 1980 dhe ka vazhduar të bëjë fushatë për të drejtat e njeriut dhe liritë civile në vendin autoritar. Ai themeloi organizatën joqeveritare Human Rights Center Viasna dhe fitoi çmimin Right Livelihood Award në 2020.
Bialiatski u arrestua pas protestave të atij viti kundër rizgjedhjes së presidentit të Bjellorusisë, Alexander Lukashenko, një aleat i ngushtë i Putinit.
Kur iu dha Çmimi i Paqes në vitin 2022, Komiteti Nobel tha se “me gjithë vështirësitë e jashtëzakonshme personale, Bialiatski nuk është dorëzuar në luftën e tij për të drejtat e njeriut dhe demokracinë në Bjellorusi”, si dhe u bëri thirrje autoriteteve bjelloruse ta lironin atë.
Komiteti i Nobelit tha gjithashtu në atë kohë se ata ishin në dijeni të mundësisë që duke i dhënë Bialiatskit çmimin, ai mund të përballet me një shqyrtim shtesë nga autoritetet në Bjellorusi. / a2cnn / KultPlus.com
Zbulimi dhe kuptimi i faktorëve që kontribuojnë në suksesin e studentëve tanë është një nga interesat tona më të mëdha.
Hulumtimet tregojnë se pjesëmarrja në aktivitetet ekstrakurrikulare lidhet pozitivisht me zhvillimin e studentëve si në aspektin akademik ashtu edhe personal.
Studentët që marrin pjesë në aktivitetet ekstrakurrikulare kanë sukses më të madh akademik, zhvillim më të madh të karakterit, veçanërisht në fushat e menaxhimit të kohës dhe aftësive drejtuese, e sociale.
Përfshirja në këto aktivitete është shumë e rëndësishme edhe për zhvillimin social të studentëve tanë. Aktivitetet grupore ndërtojnë aftësitë e punës në grup dhe zhvillimin komunikimit, të cilat mundësojnë ndërtimin e një karriere të sukseshme.
Kolegji Universum vazhdon të jetë vatër e aktiviteteve akademike dhe atraktive dhe vazhdimisht synon që aktivitetet e tilla të jenë primare për institucionin.
Së fundmi Kolegji Universum ka krijuar edhe bordin studentor me qëllim të gjithëpërfshirjes së studentëve në aktivitetet e shumta që Universum organizon në vazhdimësi.
Filmi i metrazhit të shkurtër “Pritje” që trajton jetën dhe pritjen e Ferdonije Qerkezit, i realizuar nën regjinë e Artan Korenicës, më në fund po vjen me premierë për publikun, shkruan KultPlus.
Regjisori Artan Korenica ka njoftuar për KultPlus se pjesë e kësaj ngjarje do të jetë edhe vetë Ferdonije Qerkezi e cila do të qëndrojë e ulur në tavolinën e saj të pritjes e ku ju fton t’i bashkoheni për të parë nga afër ekspozitën dhe filmin e për të qëndruar afër saj në këtë ngjarje që do të mundohet të përthekojë sadopak dhimbjen e saj të përhershme.
“Mirë se vini në tavolinë” është shprehja që e shoqëron këtë ngjarje e ju bën ftesë të bashkoheni në këtë premierë të rëndësishme e cila do të mbahet më datë 8 mars, nga ora 18:00 në Muzeun Etnologjik të Kosovës.
Sipas njoftimit, ekspozita do të qëndrojë e hapur deri më 22 Mars 2023. / KultPlus.com
Nga piktura me kërpudha deri te një plazh me ëmbëlsira, janë të gjitha gjërat në miniaturë që mund të shihen në ekspozitën “E vogla është e bukur”, e cila hapi dyert për vizitorët në Nju-Jork.
Kjo është ekspozita më e madhe ndërkombëtare, dedikuar tërësisht artit në miniaturë, sipas Fever, kompania e platformës së zbulimit të argëtimit të drejtpërdrejtë që drejton eventin.
Në ekspozitë janë 130 pjesë të veprave të artit në miniaturë nga 32 artistë në mbarë botën. Ekspozita u prit mirë jashtë shtetit, me më shumë se 150.000 vizitorë në Paris dhe Londër.
“Small is Beautiful” fillimisht u krijua përmes rrjeteve sociale, por Kohn këmbëngul se është më mirë t’i shihni veprat personalisht. Për më tepër njerëzve u ofrohen përmasa zmadhuese dhe mikroskope për të parë këtë botë të vogël.
Ashtu si në ekspozitat e mëparshme, artistët shfaqën miniatura të ndryshme në forma të ndryshme arti – të tilla si skulptura, ushqimi, madje edhe samurai origami.
Kjo ekspozitë e “vogël” do të zgjasë deri në fund të gushtit të këtij viti./ a2cnn / KultPlus.com
Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave kujton se më 3 mars të vitit 1921, Mit’hat Frashëri dërgoi një letër në Konferencën e Paqes në Paris.
Në cilësinë e presidentit të delegacionit shqiptar, Frashëri shprehte gatishmërinë e qeverisë për të përmbushur detyrimet që rridhnin prej pranimit në Lidhjen e Kombeve. Nga ana tjetër, përcillte keqardhjen për situatën kritike të shqiptarëve në territoret e Greqisë dhe të Serbisë, ku nuk respektoheshin të drejtat e këtij minoriteti.
“Në përputhje me popullsinë në territorin e aneksuar, shqiptarët duhet të kenë 4 përfaqësues në parlamentin grek. Megjithatë, këta deputetë nuk janë caktuar ende, gjë që bie në kundërshtim me ligjet kushtetuese. Minoriteti i shqiptarëve në Greqi është gjithashtu i privuar nga çfarëdo përfaqësimi”, shpjegonte Frashëri.
Më tej, në letër, ai informonte Lidhjen e Kombeve se shqiptarët në Serbi ishin subjekt keqtrajtimesh, që shpesh përshkallëzonin deri në fatalitete. “Padrejtësi të ngjashme ushtrohen edhe nga qeveria serbe, e cila i mohon minoritetit shqiptar privilegjin e njohur të mësimit të gjuhës së tyre amtare, pavarësisht parashikimeve të Traktatit të Saint Germain-it, përmes të cilit mori përgjegjësinë për të respektuar të drejtat e minoriteteve”, përmbyllte letrën Mit’hat Frashëri./atsh / KultPlus.com
Mijëra bileta për konkursin e këngës në Eurovizion do t’u ndahen ukrainasve që janë detyruar të largohen nga shtëpitë e tyre dhe që jetojnë në Mbretërinë e Bashkuar.
Shfaqja ndërkombëtare muzikore do të zhvillohet në M&S Bank Arena Liverpool në maj, pasi qyteti u zgjodh për të pritur konkursin në emër të fituesve të vitit 2022, Ukrainës pas pushtimit rus.
Si pjesë e angazhimit të Mbretërisë së Bashkuar për të nderuar Ukrainën në konkursin e këngës, rreth 3,000 bileta do të vihen në dispozicion për ukrainasit e zhvendosur në mënyrë që ata të mund të ndjekin shfaqjet live.
Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar ka njoftuar gjithashtu 10 milion £ në financim për të “ndihmuar që ngjarja të shfaqë vërtet kulturën ukrainase” në përvjetorin e pushtimit rus të vendit.
Paratë do të mbështesin këshillin e qytetit të Liverpool dhe partneritetin e BBC-së me artistë dhe interpretues ukrainas për të krijuar një shfaqje “duke festuar muzikën dhe se si ajo bashkon njerëz nga e gjithë bota”./abcnews.al / KultPlus.com
Sot janë bërë plotë 11 vite nga vdekja e piktorit të shquar shqiptar, Sotir Capo i cili u nderua edhe me titullin “Artist i merituar”, shkruan KultPlus.
Lindi në qyetin e Beratit në qershor të vitit 1934, ku edhe i mori mësimet e para për të vazhduar studimet në Tiranë pranë Institutit të Lartë të Arteve.
Punoi si skenograf dhe mësues vizatimi, në shkollat tetëvjeçare të Beratit.
Capo është shquar si njëri nga portretistët më të njohur të Shqipërisë. Ai ka punuar portrete të figurave të shquara kombëtare, po ashtu punimet e tij janë zgjedhur për të qëndruar në hapësirat e institucioneve të rëndësishme të shtetit shqiptar.
Pikturat e Capos janë vlerësuar nga shumë kritikë brenda dhe jashtë hapësirave shqiptare.
Në vitin 1979 Capo mori titullin e lartë “Artist i merituar”.
Sotir Capo vdiq në po këtë datë, më 3 mars të vitit 2012 në Filadelfia. / KultPlus.com
Më 3 mars të vitit 1878 u nënshkrua Traktati i Paqes së Shën-Stefanit, i cili i dha fund Luftës Ruso-Turke që pat shpërthyer më 24 Prill 1877.
Pas luftimeve të ashpra, që zgjatën për pothuajse një vit, trupat ruse arritën në fshatin Shën Stefan, rreth 17 km në afërsi të Stambollit. Pas bisedimeve ndërmjet përfaqësuesve rusë, konti Nikolla Ignatiev e Aleksandër Nelidov dhe atyre osmanë Safet Pasha, Ministër i Punëve të Jashtme dhe Sadullah Beu, Ambasador në Oborrin Perandorak të Gjermanisë, u nënshkrua ky traktat.
Për shkak të epërsisë ushtarake, Rusia abuzoi shumë me Traktatin e Shën-Stefanit, duke thelluar mosmarrëveshjet ndërmjet popujve të Ballkanit. Sipas Traktatit, u krijua shteti bullgar me kufij shumë të gjerë, ndërsa Rumania, Serbia dhe Mali i Zi deri atëherë principata autonome nën vasalitetin e sulltanit osman, fituan pavarësinë e plotë. Serbia zgjerohej nga jugu në drejtim të viseve shqiptare të Kosovës. Sipërfaqja e saj rritej nga 37, 7 mijë km2 në 52, 7 mijë km2. Edhe Mali i Zi rritej nga 4, 7 mijë km2 në 15,7 mijë km2. Sipas këtij traktati, brenda kufijve të Malit të Zi hynin vise të banuara prej shqiptarëve, duke përfshirë Ulqinin, Tivarin, pjesën e sipërme të bregut të lumit të Bunës, gati krejt liqenin e Shkodrës, Hotin, Grudën, Plavën e Gucinë. Territoret e Bullgarisë zgjeroheshin deri në brigjet e liqenit të Ohrit.
Greqia nuk arriti të përfitonte asgjë. Kundërshtimi i vendimeve të Traktatit të Shën Stefanit shënon një nga momentet ku filloi të merrte hov lëvizja kombëtare shqiptare. / KultPlus.com
Mesut Hançer, quhet babai turk që përloti të gjithë botën me imazhin ku mbante dorën e të bijës, e cila kishte vdekur nën rrënoja pas tërmetit në Turqi. Burri që u bë simboli i fatkeqësisë që tronditi botën, tashmë ka një banesë të re.
Për këtë u kujdes këngëtarja e njohur Ebru Yasar dhe bashkëshorti i saj, të cilët i dhuruan shtëpinë e re Hançerit.
“Nuk munda t’ia lëshoj dorën. Vajza ime flinte si engjëll në shtratin e saj. Kam humbur nënën, vëllezërit dhe nipat në tërmet, por asgjë nuk krahasohet me varrosjen e fëmijës tënd. Kjo dhimbje është e papërshkrueshme.”, tha në lidhje me tragjedinë që i ka ndodhur Mesut Hançer. / KultPlus.com
Në rilindjen e turizmit në Shqipëri, ushqimi po luan rolin kryesor, shkruan Stephanie Rafanelli për një nga faqet më të njohura turistike ”Conte Nast Traveler”.
”Teksa shëtis blloqet sovjetike të Tiranës të lyera me ngjyrat e ylberit, Gjergji më fton në shtëpi për drekë. Një pensionist me një fytyrë të lëmuar dhe të lexueshme si druri i ullirit, lë tavllën në një stol sapo më sheh.
“Të gjeta”, thotë ai ngadalë duke këmbëngulur se bashkëshortja e kishte shtruar tashmë tryezën.
Pak më vonë e gjej veten përpara një tavoline të mbushur djathë mali, turshi që shkëlqejnë dhe mish qengji me rozmarinë dhe shegë.
Pavarësisht një shekulli traume të thellë kombëtare, shqiptarët ende i përmbahen besës, kodit të lashtë të nderit, për të mikpritur të gjithë të huajt. Pasi Musolini pushtoi vendin, vetëm 27 vjet pas pavarësisë së Shqipërisë (pas më shumë se katër shekuj sundimi osman), hebrenj evropianë dhe shqiptarë u strehuan në male nga myslimanë dhe fshatarë katolikë si babai i Gjergjit.
“Asnjë nuk humbi kurrë”, më thotë Gjergji në italisht, ndërkohë që gjuha e tij shqipe më duket si tel me gjemba.
Për shkak se nuk hoqi dorë nga katolicizmi, Gjergji u burgos më vonë nën regjimin stalinist i pasluftës i Enver Hoxhës. Pastaj erdhën trazirat e 1997 dhe shqiptarët u bënë refugjatët e rinj të Evropës.
E kaluara është pas tyre tani, por jo e harruar. Pas çdo buzëqeshjeje është një histori – shumë e denjë për një film në Netflix – dhe një ftesë për ta dëgjuar atë mbi ushqimin dhe rakinë e bërë në shtëpi dhe dy herë të distiluar.
Shqiptarët po rivendosin identitetin e tyre, tani në prag të anëtarësimit në BE, edhe për sa i përket pasurisë kulinarike.
“Ne jemi si italianët, ushqimi është qendror për psikikën tonë, por askush nuk ka dëgjuar për kuzhinën shqiptare, madje as për Shqipërinë”, qesh Tani Duka, një arkitekt që më shëtit nëpër lagjen e Bllokut, e shndërruar në enklavë ushqimore. Aty pranë, te ”Gzona”, 28-vjeçari Bleri Dervishi, një kimist-kuzhinier, bën gatime sezonale tradicionale. Pasi ka ikur në Itali me gomone në moshën katër vjeçare, ai tani po krijon formula të reja.
Iu desh atyre që u larguan nga Shqipëria si fëmijë emigrantësh, duke punuar nëpër kuzhinat e Evropës, nga pjatalarës te kryekuzhinier, për të njohur potencialin e saj të qëndrueshëm nga ferma në tavolinë.
Në tregun e Pazarit të Ri, gratë ofrojnë mjaltë, çajra mali, bamje, hurma, fiq dhe ftonj.
Përtej maleve të rrëmujshme pranë Tiranës, ndodhet pjesa tjetër e Shqipërisë, që kumbon nga muzika zanash. Kur besnikëria e Hoxhës kaloi në Kinën maoiste në kulmin e Luftës së Ftohtë, në vend të rrugëve u ndërtuan bunkerë bërthamorë nëntokësorë.
Pas komunizmit, tokat e konfiskuara të kooperativës u rindanë në parcela të vogla.
”Ka një familje pas çdo përbërësi që përdor dhe i njoh të gjithë me emrat e tyre. Kam shumë emocion për këtë”, thotë Bledar Kola, i cili u dhuron shishe verë njerëzve në radhë jashtë ”Mullixhiut”, restorantit të tij në Parkun e Madh të Tiranës. E pajisur si një kasolle alpine, ajo është skena e përsosur spartane për ringjalljen e tij minimaliste duke përdorur teknika të lashta fermentimi, fruta dhe bimë mjekësore.
Kola u largua nga Shqipëria në moshën 15-vjeçare, fillimisht me skaf për në Itali, më pas në Angli duke u kapur rrezikshëm pas shasisë së një kamioni, në një moment duke u tërhequr edhe zvarrë përgjatë asfaltit.
“Në Londër, më duhej të thosha se isha italian për të gjetur punë”, thotë ai.
”Përndryshe do të në pyesnin ‘ju shqiptarët nuk vidhni të gjithë makina’. E ndjeva se po tradhtoja vendin tim”, thekson ai.
Pasi pastrova qiellzën me lëng qershie, vjen trahanaja, një qull i shijshëm dhe dromsat, makaronat ballkanike, që shërbehen ende në komunitetet arbëreshe në Kalabri. Në fund, ka bozë, pije osmane e fermentuar me bazë drithëra, njëkohësisht kremoze, e gazuar, e ëmbël dhe e thartë.
Pas disa orësh, Kola nxjerr një shishe pa etiketë të prodhuar nga rrushi Shesh, fryt i ringjalljes së lashtë të vreshtarisë në Shqipëri.
Çuditërisht, jam ende e kthjellët kur nisem të nesërmen në mëngjes për të udhëtuar drejt veriut për në krahinën e Lezhës, epiqendrën e lëvizjes së re ushqimore, me Kreshnik Topollajn, një mysliman bektashian llafazan që mban një qeleshe. Ndërsa ai flet, retë shpërndahen mes një tufe patash në horizont. Jashtë një djalë shet lepuj nga pjesa e pasme e makinës së tij. Fushat janë të lakuara. Vozitja mund të jetë e ngadaltë, edhe në këtë rrugë kryesore për në Liqenin e Shkodrës, në kufirin me Kosovën. Alpet Dinarike shfaqen lart, me pirgje shkëmbore dhe fortesa akullnajore.
Një re e vetmuar qëndron si një shtëllungë vullkani në shpatin e kodrës teksa kalojmë përmes Fishtës te agroturizmi ”Mrizi i Zanave”, kushtuar Gjergj Fishtës, fratit dhe poetit të dashur kombëtar të fillimit të shekullit XX. Pronarët e saj, vëllezërit Altin dhe Anton Prenga, themeluan fondacionin ”Albania’s Slow Food” pjesërisht për të mbrojtur përbërësit e rrezikuar si djathi mishavin, i tharë në mal, i prodhuar më pas nga vetëm tre familje në Kelmend. Vëllezërit punuan në kuzhina në Itali për 11 vjet dhe në vitin 2006 u kthyen në shtëpinë ku kishin ikur që fëmijë. Ata kujtojnë burrat që tundnin kallashnikovët në arat e gjyshit të tyre dhe ende gjejnë kuti plumbash në vreshta. Ata ndërtuan një restorant, gur më shkëmb, një tempull për prodhime trashëgimie, i cili tani mbështet më shumë se 400 familje.
”Ushqimi më fantastik vjen nga njerëzit që kujdesen për tre lopë dhe 10 pemë frutore”, thotë Altini, një 40-vjeçar i skuqur si një mollë nga puna në natyrë dhe zelli ungjillor. Në vitin 2016, ata restauruan vilën e braktisur ku kishin lindur.
”Kultura jonë ushqimore u shkatërrua nga komunizmi”, thotë ai.
Të nesërmen në mëngjes, udhëtojmë drejt Lagunës së Patokit, ku peshkatarët hedhin rrjetat përpara se kasollet e shtruara dhe flamingot të ngrihen në reflektimin e ujit. Në ”Mystic Rose”, një institucion lokal buzë ujit, ne drekojmë me fli, krepa me krem të fermentuar.
“Sa më shumë sakrificë në përgatitjen e pjatës, aq më shumë mikpritje përçon ajo”, thotë Diella Loshi, e cila ngjan me Sophia Loren dhe që në vitet 1990 ndërtoi një shtëpi dhe hapi një restorant. Ajo nxjerr pjata me levrek dhe karkaleca.
“Kinezët u çmendën kur erdhën këtu”, qesh ajo.
Te ”Rapsodia” e Shëngjinit bregdetar, Alfred Marku – trupmadh si trung ulliri – bën mezet delikate të ushqimeve të detit me çikore të egra dhe lule sambuca. Vetëm 14 vjeç ai kaloi kufirin grek në këmbë dhe u prit me një armë policie në kokë dhe kaloi një natë në burg.
Të nesërmen shikoj banesat e Barit nga Kepi i Rodonit. Ne ndjekim vijën bregdetare në jug. Një vizion i agrumeve me tarraca dhe ullinjve kalinjot me kurorat e hapura. Këtu, Adriatiku ia lë vendin Jonit dhe Riviera Shqiptare fillon ngjitjen e saj drejt Korfuzit – një bregdet shkëmbor me pisha ombrellë, limane të zhveshura dhe ujëra të ndezura nga dielli, ku vendasit flasin një dialekt arkaik grek dhe mbështjellin gjethet e hardhisë në puro uthull.
Ditën e kalojmë në plazhin e Dhërmiut, derisa pasditja të zbardhet si një Polaroid Vintage. Më pas nisemi për të eksploruar.
Tirana
Nuk është vetëm ushqimi që i dha Tiranës titullin Kryeqytet Evropian i Rinisë 2022. Pas tërmetit të 2019, BE investoi më shumë se 40 milionë dollarë në restaurimin e trashëgimisë kulturore të Shqipërisë, përfshirë arkitekturën e stilit sovjetik të kryeqytetit. Mauzoleumi i Hoxhës, një piramidë brutaliste me linjat heroike të posterave të Agitpropit, aktualisht është veshur me skela dhe vila e tij është vendosur të jetë një qendër kulturore. Ka bunkerë të ripërdorur si galeri, një kulturë kafeje të jashtëzakonshme dhe bare që tronditin pasardhësit si ”Komiteti”, ”Hemingway” dhe ”Radio”.
Fundim Gjepali ka rimarrë fermën e konfiskuar të gjyshit të tij Elezit para Luftës së Dytë Botërore – dikur një idil fushash të lëruara me qe dhe këngë zogjsh që ekzistonte vetëm si një parajsë e humbur në mendjet e brezave të mëvonshëm – për të krijuar agroturizëm ”Gjepali”. Si kryekuzhinieri i ”Antico Arco” të Romës dhe restorantit ”Padam Boutique” në Tiranë, Gjepali hapi këtë restorant të stilit toskan me dhoma në vitin 2019.
Riviera
Pas rënies së komunizmit në vitin 1991, udhëtarët thoshin se këto brigje ishin plazhet e fundit të egra të Evropës me të njëjtat tone të heshtura siç ishin përdorur më parë për Kamboxhian pas paqes. Në vitet 2010, turistët italianë dhe ballkanikë ndoqën valën e parë të autobusëve të guximshëm. Tani ka plane për një aeroport të ri dhe tunel të Rivierës.
Një fshat malor, Dhërmiu u themelua nga kolonitë greke të shekullit XVII. Sot, një qen Akita i ngjashëm me ujkun i çon mysafirët në vilat e restauruara mrekullueshëm prej guri, harqet dhe pishinën e pafundme të ”Zoe Hora” – hoteli i parë luksoz i rivierës, pjesë e një nisme qeveritare për të rigjallëruar 100 fshatra shqiptarë.
Gjirokastra dhe Berati
Kështjellat osmane qëndrojnë si kurora të forta në majat mbi qytetet e Beratit dhe Gjirokastrës të mbrojtura nga UNESCO; muret e kalasë së të parit janë ende pjesërisht të banuara. Kjo e fundit është një qytet pazari në një kodër me pallate. Disa janë ende ”të pushtuara” nga bektashianë të brezit të dhjetë, të cilët rrinë në vatrat e zjarrit të shekullit XVII dhe hanë patëllxhanë turshi ndërsa janë ulur në qilima prej lëkure delesh.
Përmeti
Rruga për në Përmet rrethohet nga Vjosa, një nga lumenjtë e fundit të egër të Evropës, një brez peneli me bojëra uji blu përmes gjelbërimit të harlisur të peizazhit. Shumica e vizitorëve vijnë këtu për të ecur në parkun më të madh kombëtar të Shqipërisë, të thurur me bredhat e Hotovës. Kisha e Shën Mërisë e Leusës qëndron e mbuluar me pyje arre në buzë të një përroske, ndërsa një urë mesjetare osmane qëndron mbi banjot e lashta gjeotermale.
Një rezidencë e restauruar e tregtarëve të shekullit XIX, vila ”Përmeti” ka dhoma me dysheme druri dhe oxhaqe, ndërsa ushqimi dhe gatimi lokal i referohen historisë së pasur të kuzhinës së rajonit.
Nivica
Vetëm alpinistët më të zotë mbërrijnë në kanionin e Nivicës – një nga më të gjatët në Evropë – në rajonin pak të eksploruar të Kurveleshit me shkëmbinj dhe pyje të dendura. Rrugët e asfaltuara sapo janë ndërtuar. Edhe vetë lordi Bajron ishte joshur nga veziri 70-vjeçar Ali Pasha, i cili e ushqente me ëmbëlsira. Sot, kuajt e egër të Ballkanit kërcejnë gardhet me tela me gjemba të mbetura pas Luftës së Parë Botërore; pensionistët kalojnë duke mbajtur qengjat nga këmbët e tyre të pasme dhe shpati i kodrës merr nuanca të pafundme jargavani kur lulëzojnë lulet e shafranit.
Kampi ”Nivica” mund të duket si një kamp safari afrikan, ku pronarja, një suedeze, e kaloi fëmijërinë e saj duke udhëtuar nëpër kontinent. Ish-ushtaraku Vilson Haldeda drejton ecjen përgjatë 60 kilometrave të shtigjeve romake dhe osmane. / atsh / KultPlus.com
Nuk është më sekret që bota e festivaleve muzikore ka shpërthyer gjatë viteve të fundit, me organizime t’shumëllojshme, por kur bëhet fjalë për Unum Festival në Shqipëri, është e qartë që po flitet për diçka vërtet t’veçantë. Me lokacionin e tij unike, mjedisin mahnitës dhe një lineup madhështor, Unum Festival është një festival që nuk duhet me e humb këtë vit.
Unum Festival sot ka shpallur valën e tij të dytë të artistëve, duke shtuar disa nga emrat më të mëdhenj të industrisë në një formacion të paresistushëm.
Marco Carola, Ricardo Villalobos, Hot Since 82, Sonja Mooonear dhe Bedouin janë vetëm disa nga emrat që do të na mbajnë me tingujt e tyre deri n’mengjes. Për 6 ditë e 6 netë,prej 1-6 Qershor netë, Unum Festival premton të jetë një eksperiencë e paharrueshme për këdo që e do muzikën house dhe techno.
Por nuk është veç muzika që e bën Unum Festival një event kaq unike. Festivali zhvillohet në plazhin idilik të artë të Ranës së Hedhun në Shëngjin të Shqipërisë, dhe mjedisi mahnitës e bën eksperiencën më magjike.
Faza e dytë e emrave që do të performojnë përfshijnë shtyllat e muzikës tekno, me më shumë se 80 akte ndërkombëtare dhe vendore si Ricardo Villalobos, Bedouin, Marco Carola, Praslea, tINI, Sonja Moonear, Priku,Cesar Merveille, Raresh, Dyed Soundorom, Alex Kostic, Margaret Dygas dhe Shimza. Me kta dhe shumë të tjerë ka diçka për t’gjitha shijet në Unum Festival.
Me partnerët e muzikës si: After Caposile, Animal Crossing, Club Der Visinaere, Kunye, Secret Sociaty, Chervy Agency, Sunrise dhe Zone ky vit do jetë kulmi i festivaleve të organizuara në trojet shqipëtare ndonjëher.
UNUM është një komunitet i lidhur ngushtë me muzikën e kuruar me shije, mes pyjeve me pisha, me erë të këndshme, plazheve gjithëpërfshirëse me diell dhe i vendosur në një sfond dramatik malor. Muzikë do të ketë në tri skena shumë të ndryshme, të gjitha me pamjen dhe tingullin e tyre unik, dhe më emblema ku njëra prej tyre është Pines Stage, ku DJ performojnë 24 orë në ditë.
Dhe aktivitete që zhvillohen gjate festivalit, duke përfshirë një “Joy Zone” ku frekuentuesit e festivalit mund të marrin pjesë në aktivitete të tilla si joga, masazh, lojëra me ujë dhe body painting.
Përrmes publikimeve në rrjetet e tyre sociale Unum Festival lajmeroi që biletat janë në fazën e dytë dhe me çmim 59€, duke e bërë këtë një festival të përballueshme për fansat e muzikës në buxhet. Ju mund të blini bileta përmes faqes së internetit të Festivalit Unum ose përmes partnerëve të tyre të biletave Rave dhe Gowild.
Opsionet e akomodimit janë gjithashtu të disponueshme përmes web faqës të Unum Festival, me një sërë opsionesh që i përshtaten të gjitha buxheteve./ KultPlus.com
Autoriteti për Informimin mbi Dokumentet e ish-Sigurimit të Shtetit në bashkëpunim me Ministrinë e Arsimit dhe Sportit, me iniciativë të familjarëve, përkujtoi sot poetët mësues Vilson Blloshmi dhe Genc Leka të nderuar me titujt “Mësues i Popullit“, “Nderi i Kombit“, “Martir i demokracisë“.
Sot, në prag të festës së mësuesit, poetët mësues u përkujtuan përmes krijimtarisë së tyre letrare, të sjellë në librin “Kur bota ish në gjumë”, nga botuesi Bardhyl Musai, në të cilin çdo poezi shoqërohet me komente që e shtyjnë lexuesin të perceptojë poetikisht tekstin.
Gjatë aktivitetit u mbajtën fjalët e organizatorëve dhe përfaqësuesve të institucioneve, në praninë e familjarëve të poetëve, përfaqësuesve të shoqatave, të universiteteve të vendit dhe studentëve, studiuesve, kërkuesve shkencorë, institucioneve publike e joqeveritare dhe nxënësve nga shkolla të mesme në vend.
Fjalën e hapjes e mbajti kryetarja e Autoritetit, Gentiana Sula, e cila tha ndër të tjera se nuk ka moment më të thellë tragjik se sa ky i këtyre dy poetëve që u përcaktuan nga regjimi si shënjestra pikërisht për të “vërtetën e kithët por të plotë”.
“Me falenderime për bijat që e sollën këtë vepër të nevojshme, me një skemë të dobishme të kuptimit, botuesin prof. Bardhyl Musai, studiuesin dr. Eris Rusi dhe profesoreshë, znj. Sula theksoi se: “Libri do të përfshihet në platformën mbi edukimin e AIDSSH në bashkëpunim me Ministrinë e Arsimit dhe Sportit dhe do të shërbejë si instrument i njohjes së diktaturës që nuk kishte kufij në ndëshkim kur tentohej dalja prej tij si në rastin e dy poetëve”, theksoi ajo.
Bashkëorganizatore në aktivitet dhe në projektin dypalësh mes institucioneve, ministrja Kushi, pasi përkujtoi me nderim dy poetët mësues, përgëzoi botuesin dhe bashkëpunëtorët e këtij botimi, duke e parë si vlerë të shtuar për platformën digjitale “Burime mësimore të hapura 1944-1991”, iniciuar nga Autoriteti në bashkëpunim me Ministrinë e Arsimit dhe Sportit.
Prof. Musai si botues dhe studiues foli për veçoritë e botimit të këtij libri, krijimtaritë letrare të Vilson Blloshmit dhe Genc Lekës.
Simon Mirakaj, ish-anëtar i Autoritetit, rrëfeu për të rinjtë e pranishëm fakte nga jeta e vështirë në kampet komuniste ku të internuarit, mes tyre dhe ai vetë, kaluan një jetë pa liri, me vështirësi ekstreme ekonomike dhe nën presionin e operativëve të Sigurimit të Shtetit si dhe pushtetarëve lokalë komunistë.
Mes emocionesh, Enerjeta Blloshmi, vajza e Vilsonit, ndau me të pranishmit përjetimet e së shkuarës, kalvarin e vështirësive si pasojë kësaj të shkuare.
Prof. Lili Sula dhe dr. Eris Rusi analizuan tekstin e librit nga pikëpamja e kritikës letrare dhe vlerësuan maksimalisht punën e bërë me librin. Në mbyllje, nxënës të pranishëm recituan, nën tingujt e violinës, disa nga poezitë e Blloshmit dhe Lekës.
Vilsoni Blloshmi lindi në Bërzeshtë të Librazhdit. Pas përfundimit të shkollës, kthehet në fshatin e tij të lindjes, ku do të merrej me bujqësi e punë në minierë. Pasioni e shtynte të përkthente dhe shkruante poezi, por shtypi dhe shtëpitë botuese të kohës ia mbyllnin dyert për “biografi të keqe”. Regjimi i kish vënë damkën e kulakut.
Katër muaj para se ta fusnin në burg, letërkëmbimi, ditarët, poezitë dhe përkthimet e Vilson Blloshmit u sekuestruan nga policia. Shteti që e kishte ndaluar të merrej me letërsi, papritur po interesohej posaçërisht për këtë krijimtari letrare të shkruar në fshehtësi dhe të kyçur nëpër sëndukë.
Genc Leka, po ashtu lindi në Bërzeshtë. Që në bankat e shkollës e përndoqën spiunët dhe agjentët e shërbimit të Sigurimit. Netëve, kur nuk e zinte gjumi, mblidhej në aneksin, ku ishte dhe një sënduk me libra dhe përkulej mbi shkrimet e tij. Lexonte e dëgjonte Moxartin, Shubertin. Proza lirike e Paustovskit me personazhet e tij, me tipa pak rebelë, të lënë mënjanë nga shoqëria, i pëlqenin. Në letra të stolistura poezish hidhte mendimet, në të cilat jo rrallë i kalonte edhe mendimi i vdekjes. I afërt e i largët njëkohshëm për poetin.
Poetët u arrestuan në fund të gushtit 1976 dhe u pushkatuan në korrik të vitit 1977, me një akuzë të stisur e të rreme: Sabotim në ekonominë bujqësore të fshatit, agjitacion e propagandë.
Pas vitit 1991 u provua me dokumente që Vilson Blloshmi dhe Genc Leka nuk kishin kryer asnjë krim, sabotim a propagandë, andaj u shpallën zyrtarisht martirë.
Aktiviteti u zhvillua në funksion të pasurimit me burimore për Plaformën e Edukimit të Autoritetit në bashkëpunim me Ministrinë e Arsimit dhe Sportit.
Gjatë aktivitetit përkujtimor për poetët mësues Vilson Blloshmi dhe Genc Leka./atsh/ KultPlus.com
