Sonte, më 22 korrik, publiku kosovar do të ketë rastin të shijojë premierën e një prej veprave më pasionante të artit skenik botëror “Carmen”. Shfaqja vjen si bashkëpunim i Trupës së Baletit Kombëtar të Kosovës dhe Operës së Kosovës, të cilët do të sjellin një performancë të jashtëzakonshme në skenën e AMC Hall, duke nisur nga ora 20:30.
Balerinët dhe solistët operistikë do të ndërthurin mjeshtërisht lëvizjen dhe zërin, duke krijuar një përjetim artistik të veçantë për publikun. “Carmen”, vepër e kompozitorit francez Georges Bizet, është ndër më të njohurat në historinë e muzikës klasike, duke u dalluar për emocionin, dramën dhe pasionin që përcjell,transmeton KultPlus.
Shfaqja do të reprizohet edhe më 24 korrik, për të gjithë ata që nuk do të mund ta ndjekin në mbrëmjen e sotme.
Ky projekt skenik pritet të jetë një nga ngjarjet më të veçanta kulturore të verës, duke rikthyer fuqishëm emocionin e artit të gjallë në Prishtinë./KultPlus.com
Më 22 korrik 2003, u nda nga jeta Dhimitër Shuteriqi, një nga figurat më të mëdha të letërsisë dhe shkencës shqiptare, i njohur si një nga themeluesit e studimeve moderne të letërsisë shqipe. Ai la pas një trashëgimi të pasur në fushën e albanologjisë, historisë së letërsisë dhe kritikës letrare, duke ndikuar thellësisht në formësimin e kulturës shqiptare të shekullit XX.
Dhimitër Shuteriqi lindi më 21 shkurt 1915 në Berbat të Përmetit dhe u rrit në një familje me tradita kulturore. Ai studioi letërsinë dhe historinë, duke u bërë më vonë një ndër studiuesit më të respektuar në Shqipëri. Gjatë jetës së tij profesionale, Shuteriqi shkroi shumë libra dhe studime që trajtojnë zhvillimin e letërsisë shqiptare, si dhe historinë e kombit shqiptar.
Veprat e tij janë të shumta dhe përfshijnë analiza të thella për autorë të njohur shqiptarë, si dhe përmbledhje të letërsisë kombëtare. Ai ishte edhe redaktor dhe drejtues i disa botimeve të rëndësishme letrare dhe kulturore në Shqipëri. Shuteriqi shërbeu gjithashtu në institucione të rëndësishme akademike dhe arsimore, duke ndikuar në formimin e brezave të rinj të studiuesve dhe letrarëve shqiptarë.
Në kujtim të tij, institucione kulturore dhe shkollore vazhdojnë të organizojnë aktivitete për të nderuar jetën dhe veprën e tij, duke theksuar rëndësinë e tij në ruajtjen dhe promovimin e identitetit kulturor shqiptar. Emri i Dhimitër Shuteriqit vazhdon të mbetet një simbol i përkushtimit ndaj letërsisë dhe kulturës kombëtare.
Sot, më 22 korrik, kujtojmë me respekt dhe mirënjohje Dhimitër Shuteriqin, një figurë që la gjurmë të pashlyeshme në historinë e letërsisë shqiptare./KultPlus.com
Njerëz nga më shumë se 60 vende të ndryshme të botës tashmë i kanë blerë biletat dhe kanë rezervuar hotelet e bujtinat, për edicionin e ri të Sunny Hill Festival
Prishtinë, 22 Korrik 2025 – Sunny Hill Festival ka thënë se edicioni i këtij viti do të shënojë edicionin më të madh në historinë e festivalit. Me një listë super unike të artistëve ndërkombëtarë dhe vendorë, festivali ka tërheqë një audiencë masive nga mbarë bota.
Këtë vit, skenat e festivalit do të jenë dukshëm më të mëdha se kurrë më parë. Me Main Stage masive dhe Sunny Hill Dance Stage e cila tanimë njihet si C4 Stage, skenë e cila do të jetë disa herë më e madhe dhe me program tejet të veçantë, duke ofruar një hapësirë të re dhe kushtuar një feste me dhjetëra mijëra të pranishëm çdo natë.
Ky zgjerim dhe rritje e Sunny Hill Festivala synon të ofrojë një përvojë të paharrueshme për të gjithë pjesëmarrësit, me lineup-in më interesant, më shumë hapësirë, skena më të mëdha dhe produksion të jashtëzakonshëm.
Line-upi i jashtëzakonshëm i këtij viti përfshin emra të njohur botëror si Dua Lipa, Shaën Mendes, Anyma, Peggy Gou, Mochakk, Fatboy Slim, Headie One, Sienna Spiro, MYGAL b2b Edgar Kerri, TSHA, Edis dhe Cil si dhe artistët më të dashur vendorë.
Aktualisht, bileta për edicionin e ri të Sunny Hill Festival janë shitur në më shumë se 60 vende të ndryshme të botës, ndërsa hotelet në Prishtinë dhe qytetet përreth tashmë janë plotësisht të mbushura me mysafirë të huaj të cilët i kanë bërë rezervimet e tyre për festivalin më të madh në Evropën Juglindore.
Sunny Hill Festival për të dytën herë radhazi është nominuar si një ndër Top 10 festivalet më të mira të muzikës në Evropë (ESNS, shoqata evropiane e festivaleve të muzikës) si dhe një ndër Top 25 festivalet më të mira që nuk duhet humbur gjatë vitit.
Shkrimtarë, studiues, botues dhe dashamirës të letërsisë kujtuan në 100-vjetorin e lindjes, figurën e shquar të letërsisë shqiptare, Martin Camaj.
“Në fushën e albanologjisë edhe gjuhësisë, kontributet e Camaj janë të një rëndësie themelore. Pasi përfundojë studimet në Beograd edhe Romë, veprën e parë ai e kishte në gjuhën shqipe. Ai nuk solli vetëm një qasje të re filologjike ndaj teksteve të vjetra, por gjithashtu afirmoi qasje ndërsiplinore në studimet gjuhësore”, thotë Paulin Zefi, përgjegjësi i Bibliotekës “Gjergj Fishta”.
“Është shumë e rëndësishme që figura të tilla si Martin Camaj të kujtohen. Madje duhet të organizohen më shumë aktivitete të tilla. Pse e them këtë? sepse për ë rinjtë është edhe më e rëndësishme të njohin figura të tilla letrare dhe jo vetëm. Në një kohë kur të rinjtë nuk janë më të prirë drejt botës së leximit por më shumë drejt internetit”, shprehet drejtoresha e Kulturës në Bashkinë Lezhë, Jona Davidi.
Kontributi në letërsi i Martin Camajt dhe rolin e tij në ruajtjen dhe zhvillimin e Gjuhës Shqipe në diasporë, u cilësua si një pasuri e çmuar e kulturës kombëtare.
“Ai me shumë dimonsialitetin e vet, edhe këtu kam parasysh jo vetëm letërsinë e tij, por poezinë, prozën dhe prozë poetike që rrallë kush e realizon”, shprehet botuesi Franko Kulli.
“Martin Camaj është nder themeluesit e letërsisë moderne. Proza edhe poezitë e tij janë një ndërlidhje mes gjuhës shqipe dhe filozofisë perëndimore”, thotë shkrimtari Martin Dedaj.
Aktiviteti i organizuar nga Bashkia Lezhë u përmbyll me recitime poetike nga veprat më të njohura të Martin Camajt, duke sjellë emocion dhe reflektim përmes vargjeve të tij.
Camaj konsiderohet si një nga autorët kryesorë të prozës moderne shqiptare. Romani i tij “Rrathë” konsiderohet si romani i parë psikologjik i shkruar në shqip, shkruan shqiptarja.
Duhet t’i ruajmë të vdekurit tanë me çdo kusht, nga frika se një ditë prej ditësh do t’i çvarrosin të huajt dhe do të na i marrin. Atëhere pa mbrojtjen e tyre rreziku do të ishte i dyfishtë. Si mund të rrojmë pa shtëpitë, mobiljet, pronat dhe mbi të gjitha pa varret e gjyshërve luftëtarë e të mënçur? Le të kujtojmë se si spartanët grabitën fshehurazi nga Tegjeu eshtrat e Orestit. Do të duhej që armiqtë të mos e dinin ku i kemi varrosur. Po si mund ta dimë se cilët janë armiqtë tanë, kur dhe nga do të shfaqen? Jo, nuk duhen varre madhështore, zbukurime që bien në sy – gjëra që tërheqin vëmendjen dhe cmirën e të tjerëve. Të vdekurve këto as që u hyjnë në punë – radhë radhë, të urtësuar e të heshtur, tashmë nuk duan kujdes, as pijen e preferuar të mjaltit, blatimet e lavdet e kota. Shumë më mirë do të qe një gur i xhveshur, një vazo lulesh, një shenjë e fshehtë ose asgjë. Ndoshta është më e sigurt t’i mbajmë brënda vetes, po të qe e mundur dhe shumë më mirë akoma as vet të mos e dinim ku pushojnë. Kush mund ta dijë si do të rrokullisen punën në ditët tona? mundet që vet ne t’i çvarrosim, t’i flakim tutje, në një ditë të bukur.
Netflix ka publikuar listën e filmave më të ndjekur për muajin korrik 2025, duke treguar se shijet e shikuesve anembanë botës vazhdojnë të jenë të larmishme nga komeditë aksion deri te dokumentarët e guximshëm dhe trillerët post-apokaliptikë.
Në krye të listës qëndron “Back in Action”, rikthimi shumëpritur i Cameron Diaz në aktrim, përkrah Jamie Foxx. Filmi ka arritur të grumbullojë mbi 131 milionë orë shikim brenda vetëm gjashtë muajve të publikimit, duke u shpallur si një nga më të ndjekurit e vitit, shkruan KultPlus.
Në vendin e dytë pozicionohet “The Old Guard 2”, vazhdimi i sagës së suksesshme të luftëtarëve të pavdekshëm, që ka dominuar klasifikimet globale që nga premiera e tij në fillim të korrikut.
Ndërkohë, një nga surprizat më të mëdha të muajit është “KPop Demon Hunters”, një animacion energjik që ndjek një grup vajzash K-pop teksa përballen me demonë në një realitet të mbushur me muzikë dhe aksion.
Po ashtu, filmi horror “Ziam” nga Tajlanda, me një përzierje të artit luftarak Muay Thai dhe një sfond apokaliptik, ka mahnitur audiencën dhe ka hyrë fuqishëm në Top 5-shen e muajit.
Listën e mbyll dokumentari i guximshëm “Trainwreck: The Cult of American Apparel”, që eksploron ngritjen dhe rënien e një prej markave më të zhurmshme të modës amerikane, duke ofruar një pasqyrë tronditëse mbi kulturën korporative dhe manipulimin e marketingut.
Top 5 filmat më të ndjekur në Netflix për korrik 2025:
Back in Action – Komedi/aksion me Cameron Diaz & Jamie Foxx
The Old Guard 2 – Vazhdimi i sagës së luftëtarëve të pavdekshëm
KPop Demon Hunters – Animacion muzikor me nota fantazie dhe horror
Ziam – Triller post-apokaliptik nga Tajlanda me elementë horror dhe aksion
Trainwreck: The Cult of American Apparel – Dokumentar i fortë mbi industrinë e modës
Netflix vazhdon të ofrojë një gamë të gjerë përmbajtjesh që i përfshin të gjitha shijet, dhe këta pesë filma dëshmojnë se diversiteti tematik është çelësi i suksesit të platformës për muajin korrik./KultPlus.com
Drejtori artistik i Festivalit të Filmit në Venecia, Alberto Barbera, ka zbuluar programin e pasur dhe shumë të pritur të edicionit të 82-të, që do të zhvillohet nga 27 gushti deri më 6 shtator 2025. Festivali sjell një përzierje të filma me yje të mëdhenj hollivudianë dhe produksione të vogla, por me potencial të madh për çmime, duke krijuar kështu një panoramë të gjallë dhe shumëngjyrëshe kinematografike.
Në garë për Luanin e Artë do të jenë filma të mëdhenj nga regjisorë si Kathryn Bigelow, Guillermo del Toro, Chloe Zhao, Noah Baumbach, Luca Guadagnino, Yorgos Lanthimos, Olivier Assayas, Park Chan-wook dhe Benny Safdie. Ndër filmat më të pritur janë “The Smashing Machine” i Safdie, me Dwayne Johnson në rolin e një kampioni UFC, si dhe “Bugonia”, bashkëpunimi i fundit midis Yorgos Lanthimos dhe Emma Stone, pas suksesit të tyre në vitin 2023 me “Poor Things”. Luca Guadagnino prezanton dramën psikologjike “After the Hunt”, me Julia Roberts dhe Andrew Garfield, që do të shfaqet jashtë garës,transmeton KultPlus.
Platforma Netflix do të jetë prani e fortë në festival me tre filma origjinalë në garë: “A House of Dynamite” nga Kathryn Bigelow, që trajton një krizë kombëtare në Shtëpinë e Bardhë; komedia-dramë “Jay Kelly” e Noah Baumbach me George Clooney në rolin kryesor; dhe “Frankenstein” i Guillermo del Toro, një risjellje e klasikut të krijuar me aktorë si Oscar Isaac dhe Mia Goth.
Një risi e këtij viti është pjesëmarrja e platformës arthouse Mubi, që hap festivalin me filmin “La Grazia” të Paolo Sorrentino, si dhe me triptikun “Father Mother Sister Brother” të Jim Jarmusch, ku luajnë emra të mëdhenj si Cate Blanchett dhe Adam Driver. Mubi sjell gjithashtu filmin e regjisorët korean Park Chan-wook, “No Other Choice”.
Pjesëmarrje të rëndësishme vijnë edhe nga Franca, me Olivier Assayas dhe filmin e tij politik “The Wizard of the Kremlin” që eksploron ngritjen e Vladimir Putinit, me Jude Law në rolin kryesor, si dhe me rikthimin në Venecia të François Ozon me “The Stranger”, një adaptim i romanit të Albert Camus. Italia do të prezantojë filma të njohur si “Below the Clouds” i Gianfranco Rosi dhe biografinë “Duse” për aktoren legjendare Eleonora Duse.
Një pjesë e rëndësishme e festivalit do të jenë edhe serialet televizive, ku Italia përfaqësohet me tre produksione, përfshirë “Portobello” të Marco Bellocchio dhe serialin Netflix “The Monster of Florence”. Juria kryesore do të drejtohet nga dy herë fituesi i Oscarit, Alexander Payne, ndërsa programi i festivalit përfshin gjithashtu filma jashtë garës, dokumentarë dhe filma të shkurtër nga regjisorë të njohur si Sofia Coppola, Werner Herzog dhe Gus Van Sant.
Festivali i Filmit në Venecia 2025 premton të jetë një nga ngjarjet më të rëndësishme kinematografike të vitit, duke ofruar një pasqyrë të pasur të tendencave të reja dhe talentëve më të mëdhenj në skenën ndërkombëtare të filmit./KultPlus.com
Sot shënohen 15 vjet nga shpallja e Opinionit Këshillëdhënës të Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë në Hagë, sipas të cilit Deklarata e Pavarësisë së Kosovës nuk ka shkelur të drejtën ndërkombëtare.
Për këtë përvjetor historik, Ambasada e Kosovës në Hagë ka publikuar një video-dokumentar që përmbledh momentet kyçe dhe reflektimet 15 vjet pas këtij vendimi të rëndësishëm, transmeton KultPlus
“Në këtë përvjetor historik, me krenari paraqesim një dokumentar video special që reflekton mbi Opinionin Këshillimor të vitit 2010 të Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë mbi Deklaratën e Pavarësisë së Kosovës. 15 vjet më vonë, rëndësia e tij ligjore, politike dhe diplomatike vazhdon të formësojë diskursin ndërkombëtar,” thuhet në njoftimin e Ambasadës në Facebook.
Videoja përmban përmbledhje dhe momente të rëndësishme nga ky proces historik dhe nënvizon rëndësinë e vendimit për të ardhmen e Kosovës në arenën ndërkombëtare./KultPlus.com
Një vizitor në galerinë Centre-Pompidou Metz në Francë ka ngrënë bananën nga vepra e njohur artistike “Komediani” të Maurizio Cattelan, raporton CNN. Vepra, që përbëhet nga një banane e ngjitur në mur me ngjitës, u konsumua më 12 korrik, ndërsa stafi i sigurisë veproi menjëherë dhe e riktheu elementin në vend,përcjellë KultPlus.
Galeria thekson se banania është vetëm një pjesë e pritshme e veprës dhe zëvendësohet rregullisht sipas udhëzimeve të artistit. Artistit i ka shkaktuar zhgënjim fakti që vizitori konsumoi vetëm bananen, pa e përfshirë edhe lëvoren dhe ngjitësin, që janë pjesë integrale të veprës.
“Komediani” ka për qëllim të nxjerrë në pah absurdin e spekulimeve financiare dhe brishtësinë e sistemeve të dijes që mbështesin tregun e artit. Nuk është hera e parë që kjo banane është ngrënë; më parë, në vitin 2019 dhe 2023, vizitorë të ndryshëm e kanë konsumuar atë në evente dhe muze të ndryshëm në botë.
Vlera e veprës në ankandin e vitit 2024 arriti në 6.24 milionë dollarë, kur koleksionisti Justin Sun e bleu dhe më pas e konsumoi bananen vetë, duke i dhënë kështu një tjetër dimension veprës.
Galeria Centre-Pompidou Metz e quan “Komediani” si një nga veprat më të ngrëna të artit në 30 vitet e fundit./KultPlus.com
Aktori i njohur Bruce Willis, i famshëm për rolet në filmat klasikë si Die Hard, The Sixth Sense dhe Pulp Fiction, sipas përditësimeve të fundit nga miq të afërt të familjes, nuk kujton më shkallën e famës së tij.
70-vjeçari u diagnostikua në vitin 2023 me demencë frontotemporale (FTD), një çrregullim neurologjik progresiv që prek sjelljen, gjuhën dhe memorien. Willis ishte tërhequr më parë nga karriera pasi i ishte diagnostikuar afazia, një gjendje që ndikon në komunikim që në fazat fillestare, raportojnë mediat e huaja , transmeton KultPlus.com
Glenn Gordon Caron, krijuesi i serialit televiziv Moonlighting që e bëri Willis të njohur, tha se aktori nuk kupton më plotësisht pse njihet në publik apo pse e ndjekin paparacët. “Ai nuk është më plotësisht verbal; dikur lexonte shumë, tani nuk lexon më. Të gjitha ato aftësi gjuhësore nuk i ka më. Por ai është ende Bruce. Kur je me të, e di që është Bruce, dhe je mirënjohës që është aty, por ai është pa atë gëzim të jetës,” u shpreh Caron.
Gruaja e Willis, Emma Heming Willis, ka kërkuar publikisht respekt për privatësinë e tij, duke bërë thirrje që paparacët dhe fansat të mos bëjnë presion mbi të në publik, duke përmendur natyrën e sëmundjes së tij.
Gjithashtu, ish-bashkëshortja e tij, Demi Moore, ka ndarë momente private me Willis, duke treguar se aktori qëndron stabil, por me humbje të mëdha për shkak të sëmundjes.
Familja e Willis synon të rrisë ndërgjegjësimin për demencën frontotemporale, një sëmundje ende më pak e njohur se Alzheimeri, por që prek shumë njerëz nën moshën 60-vjeçare./KultPlus.com
Sot shënohet 15-vjetori i shpalljes së Mendimit Këshilldhënës të Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë (GJND) për Deklaratën e Pavarësisë së Kosovës, një moment kyç në historinë e shtetësisë së Kosovës.
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka theksuar në një postim në Facebook se ky mendim i GjND-së dha dritë për të drejtën e popullit të Kosovës për shtetformim, vetëvendosje dhe liri. Ai e përshkroi këtë akt si vulosje të ligjshmërisë ndërkombëtare të pavarësisë së Kosovës dhe si dëshmi për legjitimitetin ndërkombëtar të së drejtës për vetëvendosje, shkruan KultPlus.
Kurti theksoi se Mendimi Këshilldhënës është një nga momentet më frymëzuese në marrëdhëniet ndërkombëtare, duke i dhënë shpresë popujve liridashës që drejtësia mund të triumfojë në fund.
Ai nënvizoi gjithashtu se ky vendim do të shërbejë si mësim për gjeneratat e juristëve për parimësinë dhe etikën në interpretimin e vlerave universale dhe si një kujtesë për politikën serbe, e cila me nxitim kërkoi pyetje nga GJND-ja dhe pësoi humbje të madhe politike.
Ky përvjetor rikujton edhe vuajtjet nga kolonizimi, diskriminimi sistematik dhe gjenocidi ndaj popullit shqiptar të Kosovës./KultPlus.com
Në një ceremoni të organizuar si pjesë e edicionit të sivjetëm të festivalit Mittelfest në Cividale del Friuli të Italisë, Ema Andrea ka pranuar cmimin “Premio Adelaide Ristori 2025”.
Jemi të lumtur që ky çmim Andreas i është ndarë për rolin e saj në shfaqjen tonë “Negotiating Peace”, një bashkëprodhim teatror ndërkombëtar me artistë dhe grupe teatrore nga Ukraina, Kosova, Serbia, Bosnja dhe Hercegovina, Italia, Çekia, Shqipëria, Maqedonia e Veriut, Norvegjia, Polonia dhe Estonia.
Për çdo vit, që nga viti 1998 Soroptimist International d’Italia – Club Cividale del Friuli ndan çmimin prestigjioz “Adelaide Ristori” për artisten/in më të mirë të edicionit paraprak të Festivalit Mittelfest. Për vitin 2024, ky çmim i është ndarë aktores Ema Andrea, për rolin e saj në dramën e Jeton Nezirajt ‘Negotiating Peace’, në regji të Blerta Nezirajt. Çmimi Adelaide Ristori ndahet në nderim të aktores që u lind më 29 Janar, 1822 dhe u bë një nga gratë më të rëndësishme të teatrit evropian dhe perëndimor në shekullin XIX. “Për mua, nje vlerësim profesional që vjen nga vendi ku kam ‘shkruajtur’ libertà 30 vjet më parë, e ku kam ndërtuar fije ëndrrash, është një kufi prej uji e toke më i sigurt në rrugën ku paskam ecur e nuk paskam ditur që jam shumë me fat”, është shprehur aktorja Andrea për çmimin. E frymëzuar nga libri I Richard Holbrooke “To End a war” dhe “Gjenerali i Ushtrisë së Vdekur” i Kadaresë, NEGOTIATING PEACE tenton të ballafaqojë publikun me prapavijat, sfidat, frikat dhe shpresën që e shoqërojnë arritjen e një marrëveshjeje të paqes si dhe diskuton tema të rëndësishme: Kush mund të negociojë paqen? “Negotiating Peace” është prodhuar nga Qendra Multimedia, në bashkëpunim me Teatrin e Pergolas (Itali); Festivalin euro-scene Leipzig (Gjermani); Teatrot e Qytetit Pragë (Çeki); R.A.A.A.M (Estoni); Mittelfest (Itali); Kontakt (Bosnjë dhe Hercegovinë); Black Box Teater (Norvegji) dhe My Balkans (SHBA/Serbi)./ KultPlus.com
Omar Kajami, një nga figurat më të ndritura të Lindjes së Mesme mesjetare, u lind në vitin 1048 në Nishapur të Persisë, një qytet që në atë kohë përfaqësonte një qendër të madhe të dijes, kulturës dhe filozofisë
I pajisur me një mendje jashtëzakonisht të mprehtë, ai nuk kufizohej vetëm në një fushë: ishte poet, filozof, matematicien, astronom dhe mendimtar i lirë. Trashëgimia e tij përfshin jo vetëm poezinë e përjetshme, por edhe kontribute madhore në shkencat ekzakte dhe mendimin logjik. Në botën perëndimore, Kajami njihet më së shumti për rubairat e tij katrena të fuqishme që në përkthimin brilant të Edward FitzGerald-it u bënë një sensacion në shekullin XIX. Por përtej vargjeve të ëmbla për verën, dashurinë dhe kotësinë e jetës, fshihet një shpirt që luftonte me pyetjet më thelbësore të ekzistencës. Kush jemi? Përse vuajmë? Çfarë është Zoti dhe a ka vërtet një drejtësi hyjnore?
Në shumë prej poezive të tij, Kajami ngrihet kundër dogmës, hipokrizisë fetare dhe formalizmit boshe. Ai preferon verën ndaj predikimit, momentin ndaj premtimeve të botës tjetër, buzëqeshjen ndaj frikës. “Pi verë, sepse bota nuk ka kuptim dhe ndoshta as një fund”, thotë një nga vargjet e tij më të njohura. Ai nuk është një hedonist sipërfaqësor, por një filozof që i njeh kufijtë e mendjes njerëzore dhe zgjedh ta sfidojë absurdin me gëzim të qetë. Ndryshe nga poetët sufistë, ai nuk përpiqet të mistifikojë jetën. Në vend të ekstazës shpirtërore, ai kërkon paqe në kuptimin e kotësisë. Në vend të përuljes, ai ofron reflektim të kthjellët. Në vend të bindjes, ai mbjell dyshim. Dhe pikërisht për këtë arsye, poezia e tij nuk vjetrohet, nuk ngurtësohet në muze, por mbetet një pasqyrë e përhershme e mendimit kritik dhe ndjeshmërisë njerëzore. Matematika dhe astronomia nuk mbetën jashtë këtij shpirti kërkues. Kajami ndihmoi në reformimin e kalendarit persian, që në disa aspekte është më i saktë se ai gregorian. Punoi mbi ekuacionet algjebrike dhe kontribuoi në teoritë e konikeve risi të asaj kohe. Por, megjithëse shkenca i dha emër dhe respekt në kohën e tij, ishin vargjet që e bënë të pavdekshëm. Në mënyrë ironike, ai është një nga ato figura që gjenerata të tëra e kujtojnë jo për kontributet shkencore, por për katrenat që e mbijetuan kohën si himne të një filozofie të thellë, lirike dhe herë-herë melankolike.
Kritikët islamikë e panë shpesh si skeptik, madje si heretik. Por për lexuesit e lirë, Kajami mbetet një poet i përjetësisë. Ai nuk kërkon të bindë askënd, nuk predikon. Ai pyet, mediton dhe me një gotë verë në dorë e një shikim drejt yjeve, na fton të ndalemi për një çast dhe të mendojmë: a mos ndoshta jeta është pikërisht kjo një çast i shkurtër, i çmuar, që duhet jetuar me vetëdije e gëzim? Vargjet e tij përkthehen ende sot në qindra gjuhë. Ato lexohen në kafenetë e Teheranit, në universitetet e Londrës, në dhomat e vogla të leximit në Tokio. Fjalët e tij i tejkalojnë kufijtë fetarë, kulturorë dhe gjuhësorë, duke ofruar një humanizëm të pashoq, të natyrshëm dhe të thellë. Ai nuk kërkonte të shpëtonte botën, as të shpjegonte gjithësinë thjesht të përballonte absurditetin me një buzëqeshje të butë dhe një varg të mprehtë. Sot, portreti i tij qëndron në monedhat iraniane, ndërsa poezia e tij vazhdon të ripërkufizojë mënyrën se si e shohim jetën, kohën dhe vetveten. Nga shkretëtirat e Persisë e deri në raftet e bibliotekave moderne, Omar Kajami mbetet një udhërrëfyes i çuditshëm por i vërtetë: i heshtur, por i paepur në kërkimin për kuptim. Në një botë që kërkon gjithmonë përgjigje të shpejta, ai na kujton forcën që ka pyetja, dyshimi dhe një gotë e thjeshtë verë./panorama/
Elon Musk, CEO i kompanive SpaceX, Tesla dhe themelues i startup-it të inteligjencës artificiale xAI, ka njoftuar krijimin e një versioni të ri të chatbot-it Grok, të dedikuar posaçërisht për fëmijët: “Baby Grok”, transmeton KultPlus
Përmes një postimi në platformën X (ish-Twitter), Musk shkroi: “Do të krijojmë Baby Grok, një aplikacion të dedikuar për fëmijë.”
“Baby Grok” pritet të jetë një version miqësor, edukativ dhe i sigurt i Grok-ut chatbot-i i fuqizuar nga AI që Musk e prezantoi më herët përmes kompanisë së tij xAI. Sipas informacioneve të para, ky version do të përshtatet me nevojat e fëmijëve, duke ofruar ndërveprim të kontrolluar, përmbajtje të përshtatur për moshën dhe funksione edukative.
Ky njoftim vjen pak pas lansimit të Grok 4, gjenerata më e avancuar e chatbot-it të Musk, e cila është ndërtuar me teknologji të re trajnimi dhe ofron performancë të përmirësuar në krahasim me versionet e mëparshme.
Musk nuk ka dhënë ende një datë zyrtare për publikimin e Baby Grok, por njoftimi ka ngjallur menjëherë interes, si te përdoruesit, ashtu edhe në komunitetin e teknologjisë dhe edukimit./KultPlus.com
We’re going to make Baby Grok @xAI, an app dedicated to kid-friendly content
Pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore dhe krijimit të Qeverisë Demokratike, Shqipëria përballej me një situatë të vështirë ekonomike dhe monetare. Në mungesë të mundësisë për të shtypur kartëmonedhë të re, autoritetet ndërmorën një hap të pazakontë: vulosjen e kartëmonedhave ekzistuese.
Më 22 qershor 1945, Banka e Shtetit Shqiptar shpalli zyrtarisht nisjen e procesit të vulosjes së kartëmonedhave dhe çekmonedhave të emetuara më parë nga ish-Banka Kombëtare e Shqipërisë. Kjo masë kishte për qëllim të kontrollonte inflacionin dhe të përmirësonte qarkullimin monetar në vendin që sapo kishte dalë nga lufta, përcjellë KultPlus.
Procesi i vulosjes nisi më 27 qershor dhe zgjati deri më 8 korrik 1945, duke filluar nga zonat kufitare e më pas në gjithë territorin e Shqipërisë. Vulosja përfshiu vetëm kartëmonedhat me prerje 20 dhe 100 franga shqiptare, si dhe çekmonedhat me vlerë 20, 100, 500, 1000 dhe 5000 franga shqiptare.
Vula e përdorur kishte trajtën e një drejtkëndëshi me përmasa 52×34 mm, dhe përmbante një shqiponjë dykrenare me yll mbi të, si dhe mbishkrimin “Banka e Shtetit Shqiptar”. Elementët vizualë ishin të vijëzuar dhe të hijëzuar për të garantuar dallueshmërinë dhe origjinalitetin.
Sipas Bankës së Shqipërisë, vulosja u realizua pa kufizim shume, por kartëmonedhat që nuk u paraqitën për vulosje u shpallën të pavlefshme dhe dolën jashtë qarkullimit. Në total, rreth 20% e monedhës në qarkullim mbeti jashtë këtij procesi, pasi nuk u përfshinë prerjet nën 20 franga.
Efekti në qarkullimin monetar ishte i ndjeshëm: nga një emision prej 384.396.000 franga shqiptare në fund të vitit 1944, shifra ra në 286.100.000 në fund të vitit 1945, një rënie që shënoi një ndërhyrje të rëndësishme në ekonominë e pasluftës./KultPlus.com
Mëngjeset në Kalanë e Himarës, ofrojnë pamje mahnitëse, që rikujtojnë pasurinë historike dhe natyrore që mbart ky vend i mrekullueshëm.
Kalaja e Himarës është një thesar i trashëgimisë kulturore. Në majën e kodrës, mbi të cilën ajo ngrihet, takohet deti me historinë dhe shpirtin e banorëve të kësaj zone.
Panorama është mahnitëse dhe vizitorët që mbërrijnë deri aty, për ta shijuar, janë të shumtë. Kalaja e Himarës i pret çdo ditë me dyert hapur dhe shpirtin e saj të lashtë. Vizitorët, vendas e të huaj, enden rrugicave me gurë, duke zbuluar kisha e shtëpi të vjetra të cilat dikur gjallonin. Kalaja e Himarës është ndërtuar nga kaonët e lashtë. Ajo ishte një fortesë e fuqishme nëpër shekuj, që ka parë pushtime romake, bizantine dhe osmane, por gjithmonë ka qëndruar kryelartë.
Qyteti i lashtë i Himarës në vetvete është një monument i rëndësishëm me moshë rreth 3.500-vjeçare. Kalaja (e njohur ndryshe si Barbakas) ka dy porta hyrëse, në veri dhe jug dhe kufizohet nga dy kanione, ai i Vishës (monument natyror) në veriperëndim dhe në juglindje nga kanioni ose përroi i Kole Midharit.
Kalaja e Himarës ekziston, të paktën qysh nga mesi i shekullit të IV para Krishtit dhe kontrollonte rrugën nëpër bregdet nga Oriku për në Buthroto. Përmendet me emrin Chimera (toponimia Himarë lidhet nga disa studiues me Kimeran, një qenie mitologjike me trup luani koke dhie dhe luani dhe bisht gjarpri) dhe përfshihet në fisin Epirot të Kaonëve.
Në disa pjesë të saj janë ruajtur mure rrethuese të periudhës Helenistike. Blloqet e mëdha të gureve poligonale janë të ngjashëm me muret rrethuese të Finiqit, Butrintit dhe qyteteve të tjera të Kaonisë të së njëjtës periudhë.
Kisha e Episkopisë konsiderohet nga monumentet më të rëndësishme dhe gjendet brenda mureve helenistike. Sipas një versioni është e ndërtuar mbi themelet e një tempulli kushtuar Apolonit. Ajo përbëhet nga tempulli kryesor dhe një gjysmë tjetër e zbuluar ku prehen dhe dy peshkopë/atsh/
Sot, më 22 korrik, shënohet Dita Botërore e Trurit, një nismë ndërkombëtare që synon të rrisë ndërgjegjësimin për rëndësinë e shëndetit të trurit dhe sfidat që lidhen me sëmundjet neurologjike.
Kjo ditë globale e kujdesit shëndetësor organizohet për të 12-in vit radhazi nga Federata Botërore e Neurologjisë (WFN), dhe këtë vit vjen me një fushatë historike të titulluar “Shëndeti i trurit për të gjitha moshat”. Qëllimi është i qartë: të theksohet rëndësia e mbrojtjes së trurit gjatë gjithë ciklit të jetës, nga fëmijëria e deri në moshën e tretë.
Federata Botërore e Neurologjisë ka përçuar pesë mesazhe kyçe për këtë Ditë Botërore:
Ndërgjegjësimi – Sëmundjet neurologjike janë shkaku kryesor i jetës me aftësi të kufizuara dhe shkaku i dytë i vdekjeve në mbarë botën.
Edukimi – Kujdesi për trurin duhet të nisë që në moshë të hershme dhe të vazhdojë gjatë gjithë jetës.
Parandalimi – Një mënyrë jetese e shëndetshme, aktiviteti fizik, ushqimi i balancuar, gjumi cilësor dhe menaxhimi i stresit janë faktorë kyç në parandalimin e çrregullimeve neurologjike.
Aksesi – Kujdesi neurologjik duhet të jetë i barabartë për të gjithë, pa dallim statusi social apo ekonomik.
Ndikimi – Politikat globale për shëndetin e trurit duhet të përfshijnë parandalimin, diagnozën e hershme dhe trajtimin e drejtë për çdo individ.
Në një botë ku sëmundjet neurologjike si demenca, epilepsia, sëmundja e Parkinsonit dhe goditjet cerebrale prekin miliona njerëz çdo vit, kjo ditë është një thirrje e fortë për më shumë vëmendje, edukim dhe investim në shëndetin e trurit./KultPlus.com
Ekspertja e udhëtimeve Chelsea Dickenson është gjithmonë në kërkim të destinacioneve më pak të njohura.
Kohët e fundit, ajo zbuloi një qytet evropian të vendosur në Shqipëri – një destinacion i vlerësuar për vijën e tij bregdetare mahnitëse, shkruan Ellen Jenne në një artikull të botuar në të përditshmen britanike “Mirror”.
“Tirana, duhet të jetë në radarin e shumë turistëve, është vërtet interesante, sepse Shqipëria ka marrë shumë më tepër vëmendje për Rivierën e saj… Por, mendoj se kryeqyteti i saj, Tirana, është absolutisht i mrekullueshëm”, tha ajo.
E vendosur në zemër të Shqipërisë, Tirana është e rrethuar nga kodra dhe male, përfshirë Dajtin. Qyteti u themelua nga një gjeneral etnik shqiptar dhe guvernator i Perandorisë Osmane në vitin 1614 dhe u bë një vend i pavarur në vitin 1912, pothuajse tre shekuj më vonë.
Tirana është vlerësuar si një parajsë për turistët që kërkojnë hapësira të gjelbra, me zona të shumta në natyrë për t’u çlodhur gjatë muajve me diell të verës.
Në Tiranë ekziston një kulturë kafenesh dhe restorantesh, kështu që ka kaq shumë vende në natyrë për t’u ulur. Gjithashtu mund të shijoni ëmbëlsira tradicionale për vetëm 45 qindarka.
Qyteti është plot me ëmbëlsira ballkanike, të tilla si kadaif, kompekaj dhe bakllava. Një specialitet tjetër për të provuar është byreku.
Një banor vendas i Tiranës ofroi disa këshilla mbi vendet më të mira të kuzhinës. “Kernace Zgare Fatosi” është vendi i preferuar për adhuruesit e qofteve, bukës dhe kosit.
Nëse dëshironi të provoni kuzhinën tradicionale shqiptare, shkoni në “Restorant GjinoKastra”.
Për disa eksplorime dhe atraksione kulturore, vizitoni Sheshin Skënderbej, Kalanë e Tiranës, Pazarin e Ri dhe Sofrën e Ariut.
Vizitoni zonën e Bllokut, për të shijuar një pije ndërsa shihni pamjet panoramike të qytetit, nga “Hotel Xheko Imperial”.
Një tjetër avantazh i vizitës në Tiranë? Fluturimet ofrohen me çmime të ulëta. Kryeqyteti shqiptar renditet si një nga destinacionet e rralla ku mund të gjeni një fluturim vajtje-ardhje për afërsisht 40 paund gjatë sezonit më të qetë. Një fluturim nga Londra me “Ryanair” në shtator mund t’ju kushtojë vetëm 15 paund vajtje-ardhje. Gjithashtu, për një pushim treditor dhe dy netë në qytet do të shpenzoni vetëm 100 paund./atsh/
Nga 1 deri më 3 gusht, në një kodër të gjelbër pranë Prishtinës zhvillohet edicioni i gjashtë i Sunny Hill Festival, një prej ngjarjeve më të rëndësishme muzikore në Evropë që shkon përtej thjesht argëtimit, duke u kthyer në një lëvizje sociale me ndikim të jashtëzakonshëm për Kosovën.
Në qendër të këtij edicioni qëndron rikthimi i Dua Lipës, ylli më i ndritur i Kosovës, e cila performon në vendin e saj si pjesë e “Radical Optimism Tour”, turneu më i suksesshëm i vitit me të ardhura që tejkalojnë 110 milionë dollarë. Kjo është shfaqja e saj e vetme në festivale në Evropë këtë sezon, duke rritur ndjeshëm prestigjin dhe ndikimin e Sunny Hill,raportojnë mediat e huaja, transmeton KultPlus.
Festivali nisi në vitin 2018 me një mision të veçantë: të vendosë Kosovën në hartat digjitale globale, pasi shumë platforma të mëdha për hartografi e kishin shpërfillur ose gabuar shfaqjen e shtetit të ri. Që atëherë, Sunny Hill është bërë një platformë e fuqishme për kauza humanitare dhe sociale, duke financuar ndërtimin e shkollave dhe ndihma për komunitetet e prekura nga fatkeqësitë.
Në vitet e fundit, festivali u kthye edhe në një zë për lëvizjen “Visa Free Kosovo”, duke ndihmuar në heqjen e vizave për qytetarët kosovarë drejt zonës Schengen në fillim të vitit 2024.
Me një park të dedikuar të ndërtuar në fshatin Bernicë dhe një kapacitet prej mbi 100,000 vizitorësh, Sunny Hill Festival sot është krahasuar me ngjarje të mëdha botërore si Coachella, jo vetëm për madhësinë, por edhe për ndikimin ekonomik dhe kulturor në rajon.
Sipas organizatorëve, festivali sjell në Prishtinë rreth 50 milionë euro të ardhura shtesë çdo vit, përmes turizmit dhe shpenzimeve të vizitorëve ndërkombëtarë, duke e kthyer kryeqytetin në një destinacion modern dhe dinamik europian.
Sunny Hill është më shumë se një festival muzikor është një motor i shpresës, zhvillimit dhe afirmimit të Kosovës në skenën botërore./KultPlus.com
Një qytet i lashtë peruan që ishte një qendër e lulëzuar tregtare më shumë se 3,000 vjet më parë është zbuluar nga arkeologët.
Peñico ndodhet në provincën Huaura, në veri të kryeqytetit Lima, sipas Ministrisë së Kulturës, transmeton euronews.
Ekspertët besojnë se Peñico, i themeluar rreth vitit 1800 para Krishtit, shërbeu si një qendër strategjike urbane, duke lidhur komunitetet bregdetare të Luginës Supe me vendbanimet në Andet e larta dhe Amazonën.
Ai u ndërtua 600 metra mbi nivelin e detit ndërsa në njoftim thuhet se në Peñico janë identifikuar rreth 18 struktura, duke përfshirë ndërtesa publike dhe njësi banimi.
Një strukturë e rëndësishme është një ndërtesë monumentale publike, ku arkeologët zbuluan skulptura balte, mjete ceremoniale dhe bori në formë guaskash.
Studiuesit besojnë se Peñico fitoi ndikim pas rënies së Caral, një nga qytetërimet më të vjetra në Amerikë. Vendi, tani i hapur për turizëm, përfshin një qendër moderne interpretimi, zona pritjeje dhe shtigje për ecje nëpër rrënojat e ruajtura.
Hapja vjen përpara festivalit të parë publik Peñico Reymi që do të mbahet të shtunën.
Eventi do të festojë trashëgiminë kulturore të vendit me rituale tradicionale, art dhe një ceremoni për të nderuar perëndeshën Pachamama.
Gazetari me origjinë nga Lecce dhe me një kontribut të jashtëzakonshëm në mediat shqiptare, Carlo Bollino, është vlerësuar në Itali me Çmimin Kombëtar të Gazetarisë “Antonio Maglio” për Karrierën, në edicionin e XIV të këtij çmimi prestigjioz.
Ceremonia u zhvillua në Alezio, nën organizimin e Shoqatës “Maglio” dhe Bashkisë së qytetit, me mbështetjen e Urdhrit të Gazetarëve dhe Federatës Kombëtare të Shtypit. Çmimi i karrierës për Bollinon u dha për kontributin e tij të gjatë dhe të angazhuar në gazetari, si në Itali ashtu edhe në Shqipëri, shkruan KultPlus
Bollino e nisi karrierën në vitet ’80, duke u specializuar në kronikën e zezë dhe krimin e organizuar. Në vitin 1988 botoi librin investigativ “La posta in gioco”, i cili u përshtat edhe në film. Në vitin 1992 u vendos në Tiranë, ku themeloi disa prej mediave më të rëndësishme në vend, si Gazeta Shqiptare, News24, Balkanweb dhe Report TV, si dhe muzeumet Bunk’Art 1 dhe 2, të njohura ndërkombëtarisht.
Në Shqipëri, Bollino është nderuar me “Medaljen e Mirënjohjes” nga Presidenti Bamir Topi për kontributin në zhvillimin e mediave dhe të demokracisë.
Përveç Bollinos, u shpërblyen edhe gazetarë të tjerë italianë për punimet më të mira investiguese të vitit, ndërsa të gjithë fituesve iu dorëzua një stilolaps simbolik i punuar nga artizani i njohur Gerardo Sacco, si simbol i gazetarisë së lirë dhe etike./KultPlus.com
Më 21 prill të vitit 2006, në sheshin Bebelplatz pranë Universitetit “Humboldt” në Berlin, u inaugurua statuja “Der moderne Buchdruck” (në shqip: Shtypja moderne e librit). Me një lartësi prej 12.2 metrash, kjo vepër monumentale u ndërtua për vetëm tri ditë, dhe është bërë një pikë referimi kulturore dhe historike në kryeqytetin gjerman.
Statuja përbëhet nga 17 struktura çeliku, secila duke simbolizuar një libër të hapur. E gjithë struktura peshon rreth 35 tonë. Sipërfaqet e librave mbajnë të skalitura emrat e shkrimtarëve dhe poetëve të njohur gjermanë, duke nderuar trashëgiminë e pasur letrare të vendit, shkruan KultPlus.
Kjo vepër është ndërtuar në nderim të Johannes Gutenberg, shpikësit të shtypshkronjës moderne, i cili rreth vitit 1450 në qytetin Mainz, botoi librin e parë të shtypur në mënyrë masive, Bibla e Gutenbergut. Ky libër u shit në 180 kopje, prej të cilave 48 ekzistojnë ende sot, duke e konsideruar atë si bestsellerin e parë në histori. Në vazhdim e keni listën e shkrimtarëve, sipas renditjes, të përfshirë në këtë statujë:
Günter Grass Hannah Arendt Heinrich Heine Martin Luter Immanuel Kant Anna Seghers Georg Wilhelm Friedrich Hegel Vëllezërit Grimm Karl Marks Heinrich Böll Friedrich Schiller Gotthold Efraim Lessing Hermann Hesse Theodor Fontane Thomas dhe Heinrich Mann Bertolt Brecht Johann Wolfgang von Goethe./KultPlus.com
Ministri në detyrë i Kulturës, Hajrulla Çeku, ka njoftuar për restaurimin e plotë të Shtëpisë së familjes Sylejmani, e cila gjendet në Qendrën Historike të Prishtinës. Kjo shtëpi e ndërtuar në vitin 1880, njihet si një prej ndërtesave më të vjetra dhe më autentike të kryeqytetit.
“Nga shkatërrimi në restaurim të plotë. Shtëpia e familjes Sylejmani në Qendrën Historike të Prishtinës. Përveç vlerës historike, këto shtëpi janë pjesë e identitetit të qytetit dhe pika të rëndësishme për turizmin kulturor”, ka shkruar ministri Çeku në një postim në rrjetet sociale, përcjellë KultPlus.
Sipas tij, ky restaurim është pjesë e përpjekjeve të vazhdueshme të institucioneve për të ruajtur dhe promovuar trashëgiminë kulturore të vendit. Me kthimin e saj në gjendjen origjinale, shtëpia e familjes Sylejmani pritet të shërbejë si një atraksion i ri për vizitorët dhe një qendër simbolike për historinë urbane të Prishtinës.
Kjo ndërtesë tradicionale, me elemente të arkitekturës otomane dhe vendore, ka pasur për dekada me radhë një rëndësi të veçantë në memorien kolektive të banorëve të qytetit.
Ministria e Kulturës ka paralajmëruar se projekte të ngjashme do të vazhdojnë edhe në të ardhmen, me qëllim të mbrojtjes dhe restaurimit të objekteve të tjera me vlerë historike në mbarë vendin./KultPlus.com
Katedralja “Notre Dame” në Paris do të paraqitet në platformë digjitale nga gjiganti amerikan i teknologjisë “Microsoft”, me qëllim zbulimin e çdo detaji të skulpturave të saj gotike.
Projekti pritet të zgjasë të paktën një vit dhe të kushtojë disa milionë dollarë, i tha sot revistës “Le Point”presidenti i “Microsoft-it, Brad Smith.
Duke ndjekur shembullin e projekteve të mëparshme të digjitalizimit, si ai i Bazilikës së Shën Pjetrit në Romë, katedralja do të skanohet me teknologji shumë të avancuar për t’u ruajtur në mënyrë digjitale për brezat e ardhshëm.
Monumenti i famshëm i Parisit rihapi dyert në dhjetor pas një zjarri shkatërrues në prill të vitit 2019 dhe disa viteve restaurimi.
Smith, i cili ndodhet në kryeqytetin francez, gjithashtu njoftoi se rreth 1 500 modele historike të skenografisë nga Opera e Parisit do të digjitalizohen në bashkëpunim me Ministrinë franceze të Kulturës. /KultPlus.com
