“Bagëti e Bujqësi” është poemë e shkruar nga shkrimtari shqiptar Naim Frashëri e cila është botuar për herë të parë në Bukuresht më 1886 në të përkohshmen “Drita”, shkruan KultPlus.
E mbajtur si kryevepra e Naimit, në këtë poemë baritore, barinj dhe katundarë shfaqen përsëpari në skenën letrare toske. Ata janë diçka më shumë se elementë zbukurues në përshkrimin peizazhit fshatarak. I përmalluar pas fshatit ku ishte lindur e rritur, Naimi e përshkruan në mënyrë idilike, ku asgjë nuk e cënon euforinë mistike dhe të gjitha konfliktet gjejnë pajtim dhe fashitje.
“O malet’ e Shqipërisë e ju o lisat’ e gjatë! Fushat e gjëra me lule, q’u kam ndër mënt dit’ e natë! Ju bregore bukuroshe e ju lumenjt’ e kulluar! Çuka, kodra, brinja, gërxhe dhe pyje të gjelbëruar! Do të këndonj bagëtinë që mbani ju e ushqeni, O vendëthit e bekuar, ju mëndjen ma dëfreni. Ti Shqipëri, më jep nderë, më jep emrin shqipëtar, Zëmrën ti ma gatove plot me dëshirë dhe me zjarr”, janë disa ngavargjet e poemës.
Kjo kryevepër, u ribotua më 2001 nga shtëpia botuese “Dituria” në vëllimin me titullin “Bagëti e bujqësia, Lulet e verës, Vjersha të tjera”. /KultPlus.com
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ka reaguar pas ndarjes nga jeta të Kaqusha Jasharit, një prej personaliteteve më të njohura të politikës kosovare. Përmes një mesazhi ngushëllimi, ajo ka shprehur dhimbjen për humbjen e një gruaje që, sipas saj, la gjurmë të pashlyeshme në periudha vendimtare për vendin.
“Me dhembje të thellë morëm lajmin për ndarjen nga jeta të znj. Kaqusha Jashari, një prej figurave më të njohura të historisë politike të Kosovës moderne”, thuhet në deklaratën e Presidentes.
Osmani ka vlerësuar kontributin e Jasharit si të pandërprerë dhe të gjithanshëm — si zë i fuqishëm në kohë të vështira, themeluese partie, deputete e zgjedhur nga qytetarët dhe njëkohësisht si krijuese në fushën e artit.
Në mesazhin e saj, Presidentja ka shprehur ngushëllime të sinqerta familjes, miqve, bashkëpunëtorëve dhe Partisë Socialdemokrate të Kosovës, duke u bashkuar me ta në dhimbje dhe duke i inkurajuar të gjejnë forcë në këto momente të vështira.
“I përhershëm qoftë kujtimi për Kaqusha Jasharin,” përfundon deklarata e Presidentes Osmani./KultPlus.com
Në mëngjesin e sotëm ka ndërruar jetë në moshën 79-vjeçare, Kaqusha Jashari, një aktiviste në jetën politike në Kosovë e njohur për angazhimin e saj në mbrojtjen e të drejtave të njeriut.
Kështu kanë bërë të ditur familjarët e saj në rrjete sociale.
“Zemra e Mames tonë të dashur Kaqusha Jashari, pushoi së rrahuri sot në mëngjes! Sa jemi krenare që e patem, nuk përshkruhet me fjalë!”, ka shkruar vajza e saj, Teuta Jashari.
Kaqusha ka qenë kryetare e Lidhjes Komuniste të Kosovës në vitet e 80-ta dhe themeluesja e PSD-së.
E lindur në Skënderaj në vitin 1946, Kaqusha Jashari ndoqi studimet në Fakultetin Teknik të Beogradit, ku u diplomua në drejtimin e ndërtimtarisë. Nga viti 1971 deri në 1975, ajo shërbeu si drejtoreshë teknike në ndërmarrjen ndërtimore “Ndërtimi” në Ferizaj. Përveç kësaj, ajo mbajti për shumë vite pozitën e drejtoreshës së Fondit të Rrugëve të Kosovës, fillimisht gjatë viteve 1989–1990 dhe më pas sërish pas luftës, nga viti 2000 deri në 2007.
Gjatë periudhës 1975–1988, Kaqusha Jashari ishte një nga figurat kyçe në institucionet e Krahinës Socialiste Autonome të Kosovës. Në nëntor të vitit 1988, gjatë protestave kundër përpjekjeve të Serbisë për të ndryshuar Kushtetutën e vitit 1974, emri i saj u brohorit fuqishëm nga qytetarët si simbol i rezistencës.
Deri në maj të vitit 1989, ajo shërbeu si kryetare e Këshillit Ekzekutiv të Kosovës, një funksion i barasvlershëm me atë të kryeministres. Në vitet ’90, ajo vazhdoi angazhimin politik në Partinë Socialdemokrate të Kosovës, të cilën e udhëhoqi si kryetare nga viti 1998 deri në 2008./KultPlus.com
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ka përkujtuar sot akademik Fehmi Aganin, në përvjetorin e vdekjes së tij.
“Sot, në përvjetorin e vrasjes së akademik Fehmi Aganit, përkujtojmë me nderim një prej mendjeve më të ndritura të rezistencës sonë paqësore”, u shpreh Osmani.
Tutje, ajo ka shtuar se Agani besoi te fuqia e vlerave njerëzore edhe në kohën kur bota heshti përballë krimeve të Serbisë në Kosovë.
“E vrau pikërisht ajo makineri gjenocidale serbe e cila frikësohej nga mençuria e tij që ngjallte shpresë. Kujtimi dhe vizioni i tij mbetet udhërrëfyes për brezat që besojnë se liria dhe dinjiteti mbrohen me çdo kusht”, është shprehur tutje presidentja./KultPlus.com
Heroi kombëtar Gjergj Kastriot – Skënderbeu u lind më 6 maj 1405, në një familje fisnike të Dibrës, siç ishte ajo e Gjon Kastriotit.
Ai u mor peng nga Sulltan Murati dhe luftoi për Perandorinë Otomane si gjeneral deri më 1443, vit në të cilin u largua gjatë një beteje, duke u rikthyer në Krujë.
Në vitin 1444, mblodhi të gjithë princërit shqiptarë në Lidhjen e Lezhës, ku u vendos unanimisht të luftohej për marrjen në zotërim të trojeve shqiptare kundër Perandorisë Otomane.
Në krye të ushtrisë shqiptare, pas fitores së parë kundër otomanëve në betejën e Torviollit, Skënderbeu do të korrte 22 fitore të mëdha kundër osmanëve në vitet e luftës në krye të ushtrisë së vet, që kishte si kryeqendër Krujën.
Heroi kombëtar do të njihej për luftën e tij të paepur në një vend kyç mes lindjes dhe perëndimit. Ai do të njihej si besnik i mbretit të Napolit në traktatin e Gaetës, ku mbështeti mbretin Ferdinand të Napolit në luftën civile të viteve 1460–1461.
Në vitin 1463 ishte komandant i forcave të kryqëzatës së Papa Piut II, ndërsa vdiq më 17 janar 1468, në moshën 63-vjeçare.
Gjergj Kastriot-Skënderbeu konsiderohet nga shumë vende të Evropës Perëndimore si heroi që pengoi Perandorinë Otomane të pushtonte Perëndimin e Evropës dhe si modeli i rezistencës së krishterë ndaj otomanëve myslimanë. / KultPlus.com
Para se të dashuroja, e dashur, Asgjë s’ishte e imja: endesha rrugëve, midis sendeve asgjë s’kishte vlerë, as emër nuk kishte: vetëm ajër që priste ishte bota. Unë pashë sallone në ngjyrë hiri, galeri të banuara prej hënës, hangare të pashpirt në ndarje, pyetje që ngulnin këmbë në rërë. Gjithçka ishte bosh, e vdekur, e heshtur, rrëzuar, braktisur, lëshuar; gjithçka ishte e huaj, tjetërsim, e të tjerëve ishte dhe e askujt, – gjersa bukuria jote dhe varfëria e mbushën vjeshtën me dhurata./ KultPlus.com
Në një atmosferë të ngrohtë, KultPlus Caffe Gallery mirëpriti sot autoren Alesia Balliu, e cila solli për lexuesit e Prishtinës librat e saj “Tabula Rasa: Paqëndrueshmëria e Institucioneve Shqiptare” dhe “White Leviathan”, shkruan KultPlus.
Pas promovimit në Tiranë, ndalesa në Prishtinë nuk ishte thjesht një promovim librash, por një ftesë për të reflektuar mbi realitetet e thella politike e shoqërore që përshkojnë hapësirën shqiptare. E pranishme në mesin e artdashësve dhe studiuesve të drejtësisë, Balliu ndau jo vetëm mendimet pas shkrimeve të saj, por edhe ndjeshmërinë me të cilën i qaset temave që rrallëherë trajtohen kaq drejtpërdrejt në shkrime.
E përqendruar në profesionin e avokates, Alesia Balliu sjell këta libra si një pasuri e literaturës së drejtësisë dhe gjithashtu si një studim i thellë mbi këto tematika.
Libri i parë “Tabula Rasa: Paqëndrueshmëria e Institucioneve Shqiptare”, është libër që konfirmon përvojën jetësore të qytetarëve shqiptarë, por edhe intuitën e intelektualëve në tranzicionin e tejzgjatur të vendit tonë. Ndërkaq libri “White Leviathan”, botuar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës me shtëpinë botuese NOVA hulumton ndërthurjen komplekse të kokainës, politikës shqiptare dhe rrjetave ndërkombëtare të trafikut të drogave, ndikimin e rrezikshëm të Mafias së Kokainës në politikën shqiptare dhe hedh dritë mbi raste të rëndësishme të ndërveprimit mes figurave të njohura politike dhe rrjeteve të trafikut të drogave.
E para, fjalën në këtë panel e mori drejtoresha e KultPlus, Ardianë Pajaziti, e cila u shpreh e lumtur qe ky promovim në Prishtinë u mbajt pikërisht në galerinë e KultPlus.
“Sot kemi një promovim shumë të veçantë këtu në KultPlus Caffe Gallery. E kemi autoren Alesia Balliu e cila na ka nderuar sot duke ardhë me një promovim në Prishtinë, pas promovimit në Tiranë. Është nje prej rasteve të rralla kur unë nuk jam në habitatin tim. Si kryeredaktore e KultPlus, gjithë jetën jam marre me art dhe kulturë dhe sot kam përballë një grua te fuqishme në fushën e drejtësisë dhe pas kontaktit, hulumtova dhe e kuptova që është një grua e jashtëzakonshme e prandaj nuk hezitova që të jem në këtë panel”, u shpreh Pajaziti.
E pranishme në këtë panel ishte edhe avokatja Sava nga Shqipërisa, e cila përveçse është një kolege e Alesias, është edhe gjithashtu shoqe e saj dhe shoqëruese e rrugëtimit të saj që nga fillimi.
“Unë dhe Alesia njihemi prej vitesh dhe sot gjej rastin ta përgëzoj për arritjet e saj. Unë kam qenë shumë afër me Alesian dhe e kam ndjekur atë hap pas hapi duke parë arritjet e saj qe nga ato të parat e deri këto në ditët e sotme. Arritjet e Alesias kanë qenë të dukshme si në paraqitjet televizive, si në daljet publike, duke thyer tabu. Ky libër i cili po promovohet sot në Prishtinëflet shumë për drejtësinë, Alesia është një avokate e shkëlqyer gjithashtu përveçse një autore e zgjuar dhe intelektuale”, u shpreh avokatja Sava, duke shtuar më tutje se Alesia Balliu ëstë një shembull i një gruaje të fortë dhe të arrirë.
E krejt në fund, fjalën e mori vetë autorja Alesia Balliu, e cila përveçse foli për librat, theksoi edhe veçantinë e dyfishtë të këtij promovimi në Prishtinë.
“Unë e kam shumë të veçantë prezencën time këtu pasi jam mbesë Kosove, kështu që është dyfish kënaqësi e veçantë e imja të jem këtu aq më tepër të promovoj dy librat e mi pasi janë libra që për mendimin tim, përveç se janë një asset për drejtësinë, janë edhe një studim i bërë ndër vite. Pa diskutim, libri ‘Tabula rasa’, paqëndrueshmëria e institucioneve shqiptare erdhi si një libër i imi me gjithë problemtaikat që kishte kushtetuta e ligji në Shqipëri që saherë që ndërrohej partia politike, ndërroheshin edhe ligjet deri sa u bë reforma në drejtësi. Arsyeja kryesore e librit të parë ishte se libri duhet të jetë mbi politikën dhe jo sa herë që ndërrohej pushteti, të ndërrohej edhe ligji. Kurse libri i dytë është një temë shumë delicate, në të cilat flet për organizatat kriminale, trafikun e drogës, pastrimin e parave të pista, por arsyea kryesore e shkrimit të këtij libri ishte aktualiteti shqiptar”, theksoi Balliu duke shtuar më tutje se ky libër u shkrua me qëllim të shpjegohej se si këto para influenconin në politikën shqiptare.
Gjithashtu, jatë promovimit, pati edhe momente dialogu me të pranishmit, të cilët shprehën interes rreth librit dhe sistemit të drejtësisë në përgjithësi. Pyetjet dhe komentet e audiencës hapën një diskutim të gjallë mbi përgjegjësinë e autorëve për të reflektuar realitetin dhe rolin e letërsisë në përballjen me të vërtetat e vështira./KultPlus.com
Mijëra kitaristë u mblodhën në Sheshin e Tregut të qytetit Vroclav në Poloni më 1 maj, për të interpretuar këngën “Hey Joe” të artistit të njohur amerikan Jimi Hendrix, duke vendosur një rekord të ri botëror “Guinness” për ansamblin më të madh me kitara.
Gjithsej 8 122 pjesëmarrësish e luajtën këngën njëkohësisht, duke tejkaluar rekordin e mëparshëm prej 6.346 kitaristësh të vendosur në vitin 2009 në të njëjtin vend.
Performanca ishte pjesë e Festivalit vjetor “Thanks Jimi”, një ngjarje që feston trashëgiminë e Hendrixit dhe bashkon kitaristë nga e gjithë bota.
Zyrtarët e Rekordeve Botërore Guinness ishin të pranishëm për të verifikuar dhe konfirmuar rekordin e ri në vend. /KultPlus.com
Nazmie Hoxha ishte këngëtare e popullarizuar e muzikës popullore shqiptare në vitet 1970-2000. Ajo ka lidur më 25 tetor 1952 në Gjonaj të Hasit të Prizrenit dhe vdiq më 5 maj 2007 në Prishtinë.
KultPlus ju sjell këngën ‘Spaske pas nje pike meshire’:
S’paske pas nji pik mëshire Qysh pësova unë ksi soj Xhanëm aman Qysh pësova unë ksi soj
S’pres prej teje far të mire Veç me m’fol o njiher me goj Xhanëm aman Veç me m’fol o njiher me goj
Pse m’ke marrë ti kaq mëni e S’çohet jeta me inat Xhanëm aman S’çohet jeta me inat
Fol me gojë o syn oj zi e Mos ke frikë o se bën mëkat Xhanëm aman Mos ke frikë o se bën mëkat
Paske pas moj zemrën hekur Qysh durove mori xhan Xhanëm aman Qysh durove mori xhan
Përveç teje nuk du tjetër Trëndafil o në Elbasan Xhanëm aman Trënadafil o në Elbasan
Kur më than se u zemru xhanani Mu ma mir t’më kishin vra Xhanëm aman Mu ma mir o t’më kishin vra
Si t’më çitnin prej Elbasanit Nuk e ndroj o t’shkretën sevda Xhanëm aman Nuk e ndroj o t’shkretën sevda/KultPlus.com
Drejtoria Rajonale e Trashëgimisë Kulturore Shkodër publikoi statistikat e vizitueshmërisë në Parkun Arkeologjik Shkodër sa i përket muajit prill.
Shifrat tregojnë se muaji prill pati 36 % më shumë vizitorë se prilli i një viti më parë. Kjo shifër përkthehet në 39% më shumë të ardhura se në muajin prill të vitit 2024.
“Numri i vizitorëve në Parkun Arkeologjik Shkodër ka ardhur gjithnjë e në rritje, duke dëshmuar sërish se Kalaja e Shkodrës mbetet në krye të listës së siteve më të vizituara në vendin tonë”, shkroi DRTK Shkodër në faqen e saj online duke përsëritur ftesën e vizitës në Rozafat, ku historia dhe natyra gërshetohen në një harmoni të papërsëritshme.
Kalaja e Rozafës qëndron mbi një kodër shkëmbore 130 metra mbi nivelin e detit, e rrethuar nga lumi Buna e lumi Drin, me një sipërfaqe prej gati 9 hektarësh.
Ajo është një simbol i Shkodrës, e pranishme në piktura, gdhendje, shkrime etj. Dokumentimi i parë i emrit Rozaf është ndeshur që në 1215, ndërsa tek Barleti haset në trajtën Rozapha, rreth 1480. /KultPlus.com
Guljelm Radoja (2 Korrik 1945 – 5 Maj 2021) ishte një aktor shqiptar i filmit dhe teatrit.
Pas përfundimeve studimeve të larta në Institutin e Lartë të Arteve (sot Akademia e Arteve) për Dramaturgji në vitin 1972, fillon punën si aktor profesionist në Teatrin e Librazhdit. Më pas largohet nga ky teatër për të punuar si aktor dhe regjisor pranë Teatrit “Bylis” të qytetit të Fierit dhe më pas si aktor në Teatrin “Aleksandër Mojsiu” në Durrës.
Ndër interpretimet e tij në teatër mund të përmendim rolet e tij në dramat “Bourgeois Wedding” e Bertold Brehtit, “Me syrin e një klouni” e Heinrich Bëllit, “Trojanët” e Vasilis Theodoropulosit etj.
Në kinematografi ai ka luajtur më shumë se 30 role. Roli i i tij i parë ishte ai i inxhinnierit të pyjeve në filmin “Gjurma” në vitin 1970. Më tej do të vazhdonin një sërë rolesh të tjera si roli i Tenente Gruabardhit në filmin “Në fillim te verës” në vitin 1975, roli i Stefan Bardhit në filmin “Mësonjëtorja” në vitin 1979, roli i Petro Nini Luarasit në filmin “Kush vdes në këmbë” në vitin 1984, roli i priftit në filmin “Kthimi i ushtrisë së vdekur” në vitin 1989, roli i prokurorit në filmin “Kolonel Bunker” në vitin 1998, etj.
Për meritat e tij artistike Guljelm Radoja është nderuar me titullin “Artist i Merituar”.
Ai u nda nga jeta më 5 maj 2021 nga Covid-19 në Tiranë./ KultPlus.com
Teatri Kombëtar shpalli të hapur thirrjen publike për projekte artistike të bazuara në dramaturgjinë e shekullit të XX-të.
TK fton të gjithë krijuesit, regjisorët dhe artistët të paraqesin propozimet e tyre nga data 5 maj deri më datë 23 maj 2025. Përzgjedhja e projekteve artistike do të kalojë në dy faza, ku fillimisht do të bëhet vlerësimi i propozimit të projektit artistik dhe më tej vlerësimi i aspektit financiar dhe llogaritja e fondit limit.
Në fazën e parë, Teatri Kombëtar do të shqyrtojë propozimet në bazë të konceptit dhe vizionit artistik, ndërsa në fazën e dytë, pas miratimit të propozimeve artistike në fazën I, projektet do të rishikohen dhe do të vlerësohen duke përllogaritur kostot dhe fondin limit.
Përveç të tjerash, aplikantëve do u duhet të paraqesin një sinopsis të shfaqjes: një përmbledhje e qartë e veprës që mendojnë të realizojnë si dhe platformën regjisoriale, duke përfshirë përfytyrimin artistik për kostumet dhe skenografinë./KultPlus.com
Adele, këngëtarja dhe kantautorja e famshme angleze, sot po feston ditëlindjen e saj të 37-të. Ajo është një nga artistet më të suksesshme të kohës së saj, dhe ka fituar shumë çmime prestigjioze, duke përfshirë edhe disa çmime Grammy.
Pasi u diplomua në art nga Shkolla BRIT në 2006, Adele nënshkroi një marrëveshje me XL Recordings. Albumi i saj debutues “19”, u publikua në vitin 2008 dhe krijoi pesë këngët më të mira në Mbretërinë e Bashkuar “Chasing Pavements” dhe “Make You Feel My Love”. “19” ka shitur mbi 2.5 milionë kopje në MB dhe u emërua në 20 albumet debutuese më të shitura të të gjitha kohërave në MB. Adele u nderua me çmimin Brit për Rising Star si dhe çmimin Grammy për Artistin më të Mirë të Ri.
Adele publikoi albumin e saj të dytë në studio, “21”, në 2011. Ai u bë albumi më i shitur në botë i shekullit të 21-të, me shitje mbi 31 milionë kopje. Ai u certifikua 18x platinum në MB (më i larti nga një artist solo i të gjitha kohërave) dhe Diamond në SHBA. Sipas Billboard, 21 është albumi me performancën më të mirë në historinë e top-listave amerikane, duke kryesuar Billboard 200 për 24 javë (më i gjati për një artiste grua ndonjëherë). Ajo ishte artistja e parë grua në historinë e Billboard Hot 100 që kishte tre këngë të njëkohshme në dhjetëshen kryesore si artiste kryesore, me “Rolling in the Deep”, “Someone Like You” dhe “Set Fire to the Rain”. Albumi mori një rekord të barabartë me gjashtë çmime Grammy, duke përfshirë albumin e vitit dhe çmimin Brit për albumin britanik të vitit. Suksesi i “21” i dha Adelës përmendje të shumta në Librin e Rekordeve Guinness. Revista Rolling Stone vendosi albumin e saj të 21-të në listën e 500 albumeve më të mëdhenj të të gjitha kohërave (2020).
Në vitin 2012, Adele publikoi “Skyfall”, një këngë zanore për filmin e James Bond me të njëjtin emër, i cili fitoi çmimin Oscar dhe Golden Globe Award për këngën më të mirë origjinale. Albumi i saj i tretë në studio, “25”, u publikua në vitin 2015 dhe u bë albumi më i shitur i vitit, duke thyer gjithashtu rekordet e shitjeve të javës së parë në Mbretërinë e Bashkuar dhe SHBA, ku është albumi i vetëm që ka shitur mbi tre milionë kopje në një javë. 25 ishte albumi i saj i dytë që u certifikua Diamond në SHBA dhe fitoi pesë çmime Grammy, duke përfshirë albumin e vitit dhe katër çmime Brit, duke përfshirë albumin britanik të vitit. Kënga kryesore, “Hello”, u bë kënga e parë në SHBA që shiti mbi një milion kopje dixhitale brenda një jave nga publikimi i saj. Albumi i saj i katërt në studio 30, i cili përmban këngën “Easy on Me” në krye të listës, u publikua në vitin 2021 dhe u bë albumi më i shitur i vitit në mbarë botën, përfshirë SHBA-në dhe Britaninë e Madhe. 30 fitoi çmimin Brit për albumin britanik të vitit, ndërsa “Easy on Me” fitoi çmimin Brit për Këngën e Vitit dhe çmimin Grammy për performancën më të mirë solo pop.
Përveç suksesit të saj në industrinë e muzikës, Adele është një personi me një zemër të madhe dhe është angazhuar në shumë aktivitete bamirësie. Ajo ka ndihmuar organizata të ndryshme bamirëse, duke përfshirë një fondacion që ndihmon fëmijët në nevojë.
Me karrierën e saj të shkëlqyeshme dhe zemrën e saj të ngrohtë, Adele vazhdon të jetë një nga artistet më të dashura në botë. / KultPlus.com
Nazmie Hoxha lindi më 25 tetor 1952 në Gjonaj të Hasit të Prizrenit dhe vdiq më 5 maj 2007 në Prishtinë.
Nazmie Hoxha ishte këngëtare e popullarizuar e muzikës popullore shqiptare në vitet 1970-2000. Si fëmijë i pëlqente interpretimi dhe me hyrjen në shkollën e mjekësisë, si pjesë e aktiviteteve të lira fillon ta realizojë edhe dëshirën fëminore për të interpretuar. Aty futet në Shoqërinë Kulturo Artistike të qytetit dhe fillon karrierën e saj. Me këngën “Ylli i bardhë, djalë i dashur”, Nazmia paraqitet para publikut në një koncert në Prishtinë.
Nga këtu, muzikantët e kohës e shihnin si këngëtare me perspektiv dhe me këtë i hapen dyer e incizimit të këngëve të saja në RTP. Këngët e para të transmetuara në mjetet mediatike pos këngës së përmendur ishin dhe “Qetësia e lartë mbretëron mbi ne”, “Sa më shpejt ma vure këmbën”. Me kalimin kohës bënë incizimin e këngëve edhe me shoqëri të tjera artistike në Kosovë si b.f. me shoqërinë “Emin Duraku” të Zhurit, “Kastrioti” të Ferizajit, por edhe si soliste e RTP-së. Nga viti 1972 ishte si pjesëmarrëse e rregullt e festivaleve të organizuara në nivel të Kosovës. Po ashtu Nazmia merr pjesë në shfaqjet e ndryshme të organizuara jashtë vendit nga shoqatat e ndryshme kulturore të Kosovës.
Ndër këngët më të njohur të saj kanë qenë: Si dukat i vogel je dhe Oj zogo dhe disa të tjera. Nazmia vdiq më 5 maj 2007 në orën 19, ajo u varros në Prishtinë. /KultPlus.com
Lidhja e Krijuesve Shqiptarë në Mërgatë (LKSHM ) ngjall frymë bashkimi përtej detit dhe kohës
Nga Shqipe Bytyqi
Hora e Arbëreshëve, maj 2025
Për disa ditë me radhë, toka e lashtë arbëreshe në Sicili u bë vatër e një përqafimi kulturor të rrallë. Nga 27 prilli deri më 2 maj, Lidhja e Krijuesve Shqiptarë në Mërgatë (LKSHM) hapi krahët e saj drejt arbëreshëve, duke ngjizur një ngjarje që do të kujtohet gjatë — “Pranvera Arbëreshe 2025”, me epiqendër Horën e Arbëreshëve, në një nga qendrat më të rëndësishme të kulturës arbëreshe, e themeluar në fund të shekullit XV nga arbëreshët që ikën nga Shqipëria pas vdekjes së Skënderbeut dhe pushtimit osman. Hora ka ruajtur me fanatizëm gjuhën, zakonet, fenë dhe identitetin kombëtar arbëresh për më shumë se 500 vjet.
Kjo pranverë nuk solli veç lule, por edhe fjalë, këngë, kujtesë e mall. Dr. Ornela Radovicka, studiuese dhe drejtore e Qendrës Albanologjike në Kalabri, ishte zemra rrahëse e këtyre ditëve, bashkë me gazetarin Rexhep Rifati, që prej vitesh punojnë për të forcuar fijet e gjuhës dhe identitetit arbëresh.
Mbrëmja e parë letraro-muzikore, më 28 prill, ishte si një ritual i ringjalljes shpirtërore. Nën dritat e sallës, Mario Calivà dhe Pierpaolo Petta — dy zëra të rinj të kulturës arbëreshe — sollën magjinë e fjalës dhe tingullit. Të pranishmit nga Kosova, Maqedonia e Veriut e diaspora shqiptare përjetuan çaste emocionesh që luhateshin mes gëzimit, mallëngjimit dhe lotëve.
Më 29 prill, me lule në duar e përulje në zemër, pjesëmarrësit bënë homazhe pranë shtatores së Gjergj Kastriotit Skënderbeut. Vizitat në biblioteka, muze, katedrale dhe shkëmbimet e librave mes krijuesve nga diaspora dhe autorëve arbëreshë ishin pjesë e një dialogu të gjallë mes brezash dhe gjuhësh. Në një orë letrare të mbajtur në sallën e bashkisë së Horës, fjala poetike u bë urë lidhëse mes të largëtit dhe të afërmit, ku u lexua në arbërisht dhe në shqip. Këtë mbrëmje, shkrimtari Schirò Di Maggio u nderua me titullin “Anëtar Nderi” i LKSHM-së nga kryetari i saj, Musa Jupolli.
Por udhëtimi nuk ndaloi aty. Më 30 prill, delegacioni udhëtoi drejt Pallacit (Palazzo Adriano) dhe Kundisës (Contessa Entellina), dy qendra që ruajnë kujtimet e identitetit arbëresh në mënyra të ndryshme. Në Pallaci, vendi ku u xhirua “Nuovo Cinema Paradiso”, sheshi kryesor u bë dëshmi e asaj që ka mbetur e asaj që mund të ringjallet. Edhe pse gjuha aty është zbehur gadi në zhdukje, është mikpritja dhe ruajta me dashuri e kostumeve tradicionale që tregojnë se shpirtit arbëresh ende jeton. Një projekt i mirëfilltë për mësimin e gjuhës arbëreshe, me mbështetjen e institucioneve dhe komunitetit lokal, do të kishte një ndikim të jashtëzakonshëm në ringjalljen e gjuhës arbëreshe dhe kësaj pasurie kulturore.
Në Kundisa, gjuha arbëreshe ende flitet dhe këndohet. Prifti vendas emocionoi të pranishmit me këngët e vjetra që prekën zemrat. Në sytë e vizitorëve shkëlqeu një përzierje malli, krenarie dhe shprese. Mësuesja Tommasa Guarino, edhepse në moshë të shtyrë, pret dhe përcjellë vizitorët e shumtë. Ajo flet me dashuri për rikonstruimin e kostumit arbëresh në Kundisa, bazuar në kujtesën dhe fotografitë e ruajtura.
Më 1 maj, delegacioni mori pjesë në ceremonitë përkujtimore të Masakrës së Portella della Ginestra (1947), ku u nderuan 11 viktimat e pafajshme të mafies. Rruga mbushur me lule si një det i madh ngjyrash të ndryshme, u bë në këmbë drejt vendit të masakrës dhe kështu u shndërrua në një procesion meditativ për jetën, drejtësinë dhe rezistencën.
Në mbyllje, më 2 maj, u zhvillua një takim i ngrohtë me kryetarin e bashkisë së Horës, z. Rosario Petta, ku u hodhën themelet për bashkëpunime të reja kulturore. Hora e Arbëreshëve nuk është thjesht një vend — është fryma e një gjuhe që sfidon harresën, është zëri i një kombi që mbijeton në poezi, këngë dhe mikpritje.
Në këtë stinë të pranverës, shqiptarët e mërgatës gjetën veten në rrënjë. Dhe rrënjët arbëreshe i përqafuan me mall të mbledhur ndër shekuj. Aty, gjithmonë të pret shtatorja krenare e Gjergj Kastriotit – simbol i lidhjes shpirtërore ndër shekuj./KultPlus.com
Shteti i Bruneit ka hequr vizat për qytetarët e Republikës së Kosovës, pas nënshkrimit të marrëveshjes së re dypalëshe që u arrit sot mes dy vendeve. Lajmin e bëri të ditur Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, e cila ndodhet për vizitë zyrtare në Brunei, ku u takua me Sulltanin Haji Hassanal Bolkiah.
“Sot, së bashku me Sulltanin e Bruneit, Haji Hassanal Bolkiah nënshkruam marrëveshjen për heqjen vizave ndërmjet Kosovës dhe Bruneit, një hap domethënës drejt afrimit dhe bashkëpunimit më të ngushtë ndërmjet dy shteteve tona”, është shprehur Osmani.
Ajo është shprehur se kjo marrëveshje nuk është vetëm lehtësim teknik, por një urë miqësie e ndërtuar mbi respektin dhe mirëbesimin e ndërsjellë./KultPlus.com
“Lulet e Majit” ishte një serenatë që muzikanti Pjerin Ashiku, e kompozoi gjatë periudhës së komunizmit, ndërsa punonte në torno. Këngën ia dedikoi një personi të rëndësishëm për të.
Ndër vite kjo këngë është kënduar në Shkodër, Korçë dhe Gjakovë, e madje ka patur dilema për origjinën e saj. Por, kantautori Gjokë Vata insiston se autori i vetëm është Pjerin Ashiku.
Kënga popullore është në krize dhe po humbet identitetin e saj shqiptar, thotë Vata, teksa bën apel që të vlerësohen ata që kanë bërë art të vërtetë./KultPlus.com
Galeria “Dy Botët”, e konceptuar dhe kuruar nga artisti i njohur shqiptar Helidon Haliti, mirëpret ekspozitën “Mes dy botëve”.
Për këtë ekspozitë është zgjedhur një galeri e veçantë: Galeria “Dy Botët” e cila dikur ka qenë depo ushtarake, por që Helidon Haliti e transformoi në një vend ku frymon arti.
Portretet të cilat artisti i realizonte ndërsa intervistonte personazhe të jetës publike në RTSH, pas ekspozitës “Prestanome”, në Tiranë, po ekspozohen në Seferan të Belshit. Ekspozita do të qëndrojë e hapur deri në fund të muajit maj.
Ekspozita sjell portretet e 63 personaliteteve të artit, kulturës dhe jetës publike shqiptare, të cilët kanë ndarë rrëfimet e tyre në emisionin “Mes dy botëve”, drejtuar nga vetë piktori. Personazhet sjellin në kujtesën kolektive të jetuarit e të krijuarit para e pas viteve ‘90./atsh/KultPlus.com
Më 7 maj 2025, duke filluar nga ora 19:30, në Open Art Gallery hapet ekspozita personale e artistit Esat Valla, “Artit Pamor si Rezistencë (1990–1999)”, kuruar nga Zeni Ballazhi.
Kjo ekspozitë sjell për publikun një cikël veprash të krijuara në periudhën më të errët të historisë së vonshme të Kosovës, ku arti u bë gjuhë proteste, rezistence dhe mbijetese përballë represionit serb.
Në dekadën vendimtare për fatin e Kosovës, arti i Esat Vallës u shndërrua në një formë të heshtur, por të fuqishme qëndrese. Duke u përballur me censurë dhe përjashtim institucional, ai krijoi vepra që përçojnë dhimbjen kolektive të një populli dhe luftën për ruajtjen e identitetit kombëtar. Ngjyrat e kuqe, të zeza, të bardha dhe të kaltërta dominuan telajon, duke shprehur tragjedinë, por edhe shpresën për një të ardhme më të mirë.
Temat kryesore të veprave të artit në këtë periudhë të krijuara nga Esat Valla janë:
• Dhuna dhe represioni: Vepra që pasqyronin brutalitetin policor dhe frikën kolektive si: “Thyerje qetësie”, “Sulmi i demit dhe goma”, “Dashi kurban”, “Demi i lënduar”, “Flutura gomë” etj.
• Shpërnguljet dhe mungesa e lirisë: Kompozime me figura të mbyllura, të thyera apo të errësuara si: “Shkëputja”, “Fosilet e dhisë”, “Demolimi i fakultetit teknik” etj.
• Identiteti dhe kultura shqiptare: Përdorimi i simboleve kombëtare, motiveve folklorike dhe elementeve tradicionale si shenjë e qëndresës kulturore: “Kokat”, “Koka e kaltërt”, “Dashi”, “Demonët” etj.
• Shpresa dhe mbijetesa: Përkundër vuajtjes, disa vepra përçuan mesazhe shprese, ringjalljeje dhe besimi në liri: “Fluturat dhe demonët”, “Lumi amshuar”, “R&N”, “Sulmi i kokëboshëve” si dhe pjesa e cikleve të fundit si faza në tranzicion etj.
Esat Valla, me stilin e tij të veçantë dhe përkushtimin ndaj çështjes kombëtare, dëshmon se arti pamor mund të jetë më shumë se estetikë – ai është rezistencë, dokumentim dhe kujtesë. Kjo ekspozitë është një ftesë për të mos harruar, për të reflektuar dhe për të nderuar dinjitetin e njeriut përmes gjuhës universale të artit./KultPlus.com
Kaq afër jemi, por kaqë larg Të lutem mos më prit- Na ndajnë terre rreth e qark Dhe yll për mua s’ndrit. Përse ta lidhësh fatin tënd Me një pafat si unë, Kur di se emri im u shëmb Me dhunë e me përdhunë? Pra hidhe hapin guximtar Ndaj jetës së gëzuar. Dhe më harro këtu, në varr, Të vdekur pa mbuluar. Se unë pres, përças po pres Një udhë fort të gjatë Dhe një të martë, në mëngjes, Do hidhem nëpër natë. Nëpër një natë që s’ka mbarim Po qetësi për jetë: Pushim…harrim…pushim…pushim… Në prehjen e vërtetë./ KultPlus.com
Sot janë bërë 83 vite nga vdekja e komunistit dhe dëshmorit Qemal Stafa, dita e vrasjes së të cilit u kthye në ditën e kujtimit të të gjithë Dëshmorëve të Atdheut.
Qemal Hasan Stafa lindi në Elbasan, më 20 mars 1920. Ka qenë bashkëthemelues i Grupit Komunist të Shkodrës, pjesëtar në takimin e themelimit të partisë, anëtar i Komitetit Qëndror dhe sekretar politik i të rinjve. Gjithashtu shkrues poezish dhe sprovash letrare me pseudonimin Brutus, të cilat u përmblodhën në vëllimin “Qortimet e vjeshtës”. Dita e vrasjes së tij është përcaktuar si datë simbolike për të përkujtuar Ditën e Dëshmorëve nga regjimi komunist e deri më sot.
Biografia
U lind në qytetin e Elbasanit, i biri i Hasan Ahmetit dhe Sabries së Veli Dylgjerit. Familja me origjinë nga Zabzuni i Gollobordës kishte gjetur në brigjet e Shkumbinit vendbanimin e ri, ku Hasani u lind. Si ushtarak që qe i zoti i shtëpisë, detyra bëri që familja të shpërngulej për në Shkodër më 1923. Emërohet Drejtor i Zyrës së Rekrutimit në Prefekturën e Shkodrës.
Qemali ndoqi mësimet në Kolegjin Saverian duke e ndjekur për tetë vjet derisa më 1933 me ligjin Ivanaj u mbyllën shkollat private dhe kaloi në Gjimnazin e Shkodrës. Vitin shkollor 1934-’35 në gjimnaz dërgohet Skënder Luarasi, i cili një vit më vonë do t’i jepte një temë hartimi rreth disa vargjeve të “Vilhelm Telit” të Shilerit. Hartimi i Qemalit gjashtëmbëdhjetëvjeçar bëri bujë, bashkë me nismën që ndërmorën grupi shoqëror për të mbajtur kapele në vend të fesit. Pjesëtar në rininë përparimtare të kohës me Xhemal Brojën, L. Radin, Arshi Pipën, Haki Tahën etj.
Mbas vdekjes së të atit, familja e tij u shpërngul në Tiranë korrikun e 1936. Në fillim të vitit shkollor ’36-’37 u regjistrua në Gjimnazin Shtetnor të Tiranës. Me organizimin e Zef Malës, Qemali së bashku me Vasil Shanton, Gj. Lukën, T. Jakovën themelojnë Grupin Komunist të Shkodrës. Vitin 1938 nisën arrestimet prej së cilës Qemali u arrestua natën e 24 janarit të 1939. Gjyqi i tij u zhvillua javët e para të shkurtit në bodrumin e Bashkisë së Tiranës i mbrojtur nga av. Suat Asllani, gjyq në të cilin i pranon të gjitha akuzat dhe dënohet me tre vite. Me rastin e vdekjes së të vëllait i jepet leje që të shkojë për të pritur. Ndërkohë që ishte ndryrë në njërën prej qelive të Burgut të Vjetër, i bëhet e mundur të dalë gjatë trazirave të 7 prillit.
Kandidati për sekretar të përgjithshëm të PKSH-së, Qemal Stafa qëndronte në shtëpinë e Bije Vokshit në Tiranë. Më 4 maj 1942 u largua nga kjo shtëpi sepse atje shkoi Enver Hoxha, i cili e njoftoi se duhej të shkonte në një bazë më të sigurt. Të nesërmen e kësaj dite më 5 maj 1942 karabinieria shkoi në shtëpinë të marrë me qira nga Beqir Minxhozi, në atë kohë punonjës i Bankës Kombëtare të Punës. Kontrata e qirasë së shtëpisë ishte bërë vetëm tri ditë më parë. Në rrethana të pasqaruara mirë, Minxhozi u arrestua. I lidhur ai u detyrua të tregonte shtëpinë ku strehohej Stafa, e fejuara Drita Kosturi, Kristo Themelko, Gjustina Sata (Flora Dishnica) dhe kushërira e saj Marie Lezhja. Në raportin e saj për këtë ngjarje, karabinieria nuk e përmend Themelkon.
Në të gjallë të tij, Stafa botoi dy skica letrare me nënshkrimin e tij. Të parën kur ishte 14 vjeç në një revistë për fëmijë, kurse të dytën, në 1939, në gazetën zyrtare të Partisë Fashiste Shqiptare. Më 1962 u botua dhe një përmbledhje me shkrime të tij, përgatitur nga Nasho Jorgaqi, një pjesë e të cilave janë çmuar me autorësi të diskutueshme.
Kushtime
Në 1966 në Tiranë u krijua një këngë kushtuar atij: “Trim i fortë me yll në ballë”. Në 1967, fshati Plasë i Korçës i ngriti këngën “Po më pesë maj më dyzet e dy”. Në 1969, në Tiranë, u krijua kënga “Luftë e madhe asaj dite o Qemal”. Në 1970, Dukati i Vlorës i kushtoi këngën “Pesë maj u vra Qemali”. Në 1977, po në Tiranë u krijua kënga “Qemal Stafa”. Po atë vit, Kutallia e Beratit krijoi “Këngë për Qemal Stafën”. Një këngë me titullin e Kutallisë u ngrit dhe në Tiranë, një vit më vonë. Në 1979, Delvina krijoi këngën “Erdh Qemali në Delvinë”. Në 1980, një këngë e Vranishtit të Korçës titullohej: “Përmes flakës ra Qemali”. Po atë vit, Tirana krijoi këgën “Qemal Stafa”, ndërsa Janjari i Sarandës këngën “Krenari për mëmëdhenë”. / KultPlus.com
