Orkestra Frymore e Filharmonisë së Kosovës me premierën botërore “Joko” dhe virtuozitetin e violonçelistit Manaev e dirigjentit Salvi

Posted on by Kult Plus

Era Berisha

Interpretimi i Orkestrës Frymore së Filharmonisë së Kosovës mbrëmë erdhi nën drejtimin e mjeshtrit Dario Salvi, duke prezantuar kështu një mori veprash të ndryshme të cilat zgjuan emocione të llojllojshme brenda orëve interpretuese. Meloditë, tingujt e sidomos pjesëmarrja e violonçelistit virtuoz, Konstantin Manaev, kanë lënë gjurmë të paharrueshme mbrëmë për të pranishmit që patën rastin të përjetojnë një koncert të veçantë, ritmik e delikat, shkruan KultPlus. 

Pasi që të pranishmit zunë vendet e tyre përkatëse duke mbushur sallën komplet, në prapavijë dëgjoheshin shushurimat e instrumenteve që po prekeshin nga instrumentistët pak para nisjes së koncertit. Perdet e zeza të vendosura në skenë i dhanë një hijeshi modeste estetikës së koncertit, teksa reflektorët në ngjyrë të vjollcë jepnin përshtypjen e një koncerti serioz. Ashtu edhe ishte, duke marr parasysh saktësinë e interpretimit të Orkestrës Frymore. Ora shënoi 19:35, heshtja hyri në eshtra dhe tingujt u ngjallën me një lëvizje dore të dirigjentit i cili u mirëprit me duartrokitje, për herë të katërt tashmë në Prishtinë. 

Sa herë që Filharmonia e Kosovës mban një koncert, bashkëngjitet edhe një respekt i papërshkruar i audiencës besnike të këtij institucioni. Vepra e parë qe Simfonia për ansambël frymorë në g-mol A 509 e kompozitorit italian Gaetano Donizetti, që erdhi nëpërmjet një fryme lozonjare por tejet të bukur. Dirigjenti Salvi pa shkop në duar, nisi mbrëmjen magjike krejt lehtazi. Instrumentistët e vendosur në skenë dukej se ishin të krijuar për të. Ata i jepnin frymë instrumenteve dhe e gjallëronin atmosferën në mënyrë të përsosur e precize. 

Ajka e mbrëmjes padyshim që ishte vepra koncert për violonçel dhe orkestër frymore e kompozitorit austriak Friedrich Gulda. Violonçelisti Manaev ka gdhendur talentin e tij brenda hapësirës në Atelienë e Pallatit të Rinisë. Interpretimi i tij qe diçka që zgjoi edhe ndjenjat më të panjohura përbrenda audiencës. Tingujt i ngjasonin elementeve të xhazit, duke e sjellë veprën në një frymë më moderne. Violonçeli para tij dukej i vogël, mirëpo tingujt pasues dëshmuan ndryshe. Nga intensiteti i tyre, kaçurrelat e tij lëviznin poshtë e lartë, sa herë që ndryshonte rrjedha ritmike. Instrumenti për të, ishte një kanavacë në të cilën ai jepte gjithçka nga vetja. Frymëmarrja e tij dëgjohej deri në fund, teksa bëhej gati për të dhënë notat muzikore çast pas çasti. Herë qëndronte drejtë, e herë dukej se e përqafonte tërësisht violonçelin, mirëpo adhurimi i tij për këtë profesion u dallua qysh në minutën e parë. Këtë e vërejti edhe publiku i cili e riktheu në skenë atë, nga duartrokitjet e shumta, për të performuar veprën shtesë ‘Nana’ nga Manuel de Falla me kitaristin Elvis Bytyqi. Tashmë, ata ishin yjet e mbrëmjes dhe këtë e kuptuan edhe vetë ata, andaj e përmbyllën prezencën me një vepër që doli përtej të imagjinueshmes.  

Tutje, pas një pauze prej pesëmbëdhjetë minutave, Orkestra Frymore dhe dirigjenti Salvi, bëheshin gati për të pushtuar atmosferën me premierën botërore “Joko” të kompozitorit gjerman Peter Josef von Lindpaintner. Kjo vepër ishte diçka krejt ndryshe, duke sjellë ndjenja të buta që pasonin vazhdimisht nëpërmjet muzikës. Krahët e dirigjentit dëshmonin për një lidhje emocionale me veprën, ndërsa instrumentistët ishin të mrekullueshëm në këtë pikë. Me origjinë nga baleti, uvertura Joko arriti të gërvishte gjithçka nga të pranishmit, duke i zhveshë ata nga të gjitha emocionet pos njërës; dashurisë. Një dashuri për klasiken, për pjesëmarrjen me trup e me shpirt brenda saj. 

Ndërsa, krejt në fund, u interpretua edhe vepra që shënoi fundin e këtij koncerti madhështor, “Suitë me këngë popullore angleze” e kompozitorit Ralph Vaughan Williams. Si një marsh i zhurmshëm ishin instrumentet frymore, perkusionet dhe telat, të cilat cicëronin këndshëm brenda katër mureve. Instrumentistët po ashtu po marshonin drejt një fundi me melodi të bukura e shpejta sikur akrepat e orës. Duartrokitjet ishin kolapsi i fundit i këtij koncerti të nevojshëm për Prishtinën. Ishin të bollshme e të nevojshme për të nderuar edhe dirigjentin fantastik si dhe Orkestrën Frymore, që me padyshim ka bërë një punë të shkëlqyer për të prezantuar një program kaq mahnitës. 

Për të folur më shumë rreth natës së mbrëmshme dhe pjesëmarrjen e tij, për KultPlus foli vetë dirigjenti Dario Salvi. 

“Ishte një javë e gjatë, ne punuam shumë dhe jam shumë i kënaqur me rezultatin, veçanërisht me veprën e fundit, kështu që jam shumë i lumtur. Kjo është hera e katërt që punoj me Filharmoninë, por është hera e parë për orkestrën të luaj një ansambël që është një procedurë shumë e vështirë. Ishte një proces në rritje për ne, por ishte e mrekullueshme të dëgjoja ndryshimin nga e hëna në sonte dhe mendoj se ne presim gjëra shumë të mira në të ardhmen. Unë jam shumë i pasionuar pas baletit romantik dhe në veprën Joko muzika mu duk shumë e bukur, por që aranzhimi për orkestër është shumë i vështirë, shumë i ekspozuar. Unë gjithmonë dua të bëj premiera botërore në koncertin tim dhe ne mbijetuam, gjë që është e mirë. Prania e njerëzve ishte ajo që më bëri më shumë përshtypje. Ishte mirë të shihja një shtëpi të shitur sepse nuk e prisja që t’i shihja këtu për shkak të programit specifik.” 

Gjithashtu, violonçelisti Konstantin Manaev për KultPlus tregoi përshtypjet e tij rreth koncertit dhe veprës që i pëlqeu të pranishmëve më së shumti.  

“Kjo është hera ime e tretë që performoj në Prishtinë në përgjithësi dhe ky koncert ishte i preferuari im sepse ishte e mrekullueshme të interpretoja pjesën time të preferuar me këtë orkestër. Shpresoj që publiku ta ketë shijuar. Prishtina është si një shtëpi e dytë për mua dhe është kënaqësi të luaj këtu. Muzikantët janë të mrekullueshëm dhe më pëlqen të luaj me ta. Ne bëmë sot një provë gjenerale dhe mund të them se ata janë shumë fleksibil dhe të ndjeshëm, sepse e kuptojnë menjëherë atë që ne duam të bëjmë. Ishte një proces produktiv për të performuar së bashku. Isha shumë i lumtur që arrita të interpretoja pjesën e çmendur që të gjithë dukej se e shijuan.” 

Koncerti i radhës së Filharmonisë së Kosovës vjen më 15 tetor 2024 prej orës 19:30 në Kishën Katolike “Shën Ndou” në Prishtinë, ku Kori i Filharmonisë nën drejtimin e dirigjentit Sasho Tatarchevski dhe me pjesëmarrjen e violoçelistit Antonio Gashi do të sjellin një program premierë.

Fotografitë: Arben Llapashtica / KultPlus.com 

Migjeni: Ambëlsinën e jetës kërko ta gjesh se e hidhuna e jetës vjen vetë

Posted on by Kult Plus

Millosh Gjergj Nikolla i njohur më shumë përmes nofkës Migjeni, ka qenë një poet dhe prozator i shquar shqiptar. Migjeni konsiderohet si një ndër shkrimtarët më të lexuar e më të rëndësishëm të letërsisë shqipe të shekullit të 20-të. Për epokën ishte një zë krejtësisht novator nga brendia dhe forma. Ndikimi i tij mbi letërsinë shqipe të kohës ishte i madh.

Migjeni:

Mjerimi s’do mëshirë, do vetëm të drejtë.
Kafshatë që s’kapërdihet asht, or vlla, mjerimi
Shpresa vdes e fundit, prandaj falim e shpresojmë.
Përditë shoh qartë e ma qartë dhe vuej thellë e ma thellë.
Ambëlsinën, ambëlsinën e jetës kërko ta gjesh se e hidhuna e jetës vjen vetë./KultPlus.com

Sekreti i Estonisë, shtetit digjital të Evropës

Posted on by Kult Plus

Për Toomas Ilvesin, 70 vjeç, kompjuterët nuk kanë qenë asnjëherë diçka e panjohur.

Por, krejt të panjohura ishin e ardhmja dhe dobitë që do t’i sillnin idetë e tij mbarë Estonisë.

Ilves, ish-president i Estonisë gjatë viteve 2006-2016, është rritur dhe është shkolluar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, pas ikjes së familjes së tij nga regjimi sovjetik.

Rënia e Bashkimit Sovjetik, rikthimi i pavarësisë së Estonisë, dhe hovi i internetit në SHBA nuk kanë ndodhur në distanca shumë të largëta.

Ilves, i cili ka qenë ambasadori i parë i Estonisë në SHBA, i ka treguar Radios Evropa e Lirë për përpjekjet që ka bërë për të vendosur shtetin e tij në hartën e botës.

Perspektiva, fillimisht, ishte e zymtë.

Estonia është vend me 1.3 milion banorë, i ka rreth 4.000 ushtarë, dhe vështirë krahasohet me fqinjët – Finlandën apo Rusinë – për nga numri i popullsisë apo fuqia ushtarake.

Pikërisht këtu Ilvesit i hyjnë në punë mësimet e fëmijërisë.

“Finlanda është tetë herë më e pasur sesa ne [Estonia]. Ata regjistrojnë rritje vjetore të vogël, prej 1 për qind, ne regjistrojmë rritje vjetore prej 9 për qind, dhe ata sërish janë më të pasur sesa ne. Pra, s’ka shpresë. Duhet gjetur diçka në të cilin jeni të barabartë. Asokohe, ajo pikë ishte interneti. Prandaj, i propozova Qeverisë që Estonia të niste ashtu si nisa unë, pra t’i mësojmë fëmijët si të përdorin kompjuterët”, u shpreh ai.

Bëhet fjalë për vitin 1993. Pas tre vjetësh, më 1996, nxënësit në Estoni nisën mësimet për kompjuterë dhe teknologji, kurse më 1998-1999 të gjitha shkollat në Estoni kishin qasje në internet.

Rreth 30 vjet më vonë, Estonia është vendi që ofron online 99 për qind të shërbimeve publike.

Erica Rudiger, banore e Tallinit, përmend aplikimin për patentë shofer, letërnjoftim, pasaportë, hapje të bizneseve, dhe hapje e mbyllje të pushimeve mjekësore.

Në këtë shtet edhe votohet online. Mund të plotësohet edhe aplikacioni për martesë – por, jo për divorc.

Në Estoni janë krijuar kompani me nam global. Skype, platformë për komunikime, dhe Bolt, kompani për shërbime transportuese, janë disa prej tyre.

“Ne kemi 10 ‘njëbrirësha’ në Estoni, që do të thotë një ‘njëbrirësh’ për çdo 130.000 banorë në këtë shtet – pra kompani miliardëshe. Pas përfundimit të mandatit, i vizitova dhe i pyeta këta persona, të gjithë në të 30-at e tyre, pse i kanë hyrë kësaj pune, dhe ata thanë se ‘kam qenë njëri prej fëmijëve në programin tënd’”, tregoi Ilves për Radion Evropa e Lirë.

Shteti digjital

Pas nxënësve në shkolla, në kuadër të fazës së dytë Estonia nisi të edukonte pjesën tjetër të popullsisë, dhe, shumë shpejt, vendi u bë i njohur me emrin e dytë: shteti digjital [e-country].

Por, Marju Hendre, analiste e lartë në Autoritetin e Sistemit në Estoni – që funksionon brenda Ministrisë për Çështje Ekonomike dhe të Komunikimit – është e vetëdijshme që një shtet digjital mund të jetë edhe në shënjestër.

Ajo i ka treguar Radios Evropa e Lirë se Rusia është kryesisht mbrapa sulmeve që kanë për qëllim pamundësimin e marrjes së shërbimeve.

Estonia tani përballet me mbi 90 sulme kibernetike brenda një muaji.

“Më 2022, kur nisi lufta [e Rusisë në Ukrainë], numri i sulmeve DDoS [pamundësim shërbimesh] është rritur në mënyrë drastike. Kemi parë më shumë sulme brenda një muaji, sesa që paraprakisht kemi pasur brenda një viti, dhe e njëjta situatë po vazhdon. Ato janë të lidhura me zhvillimet politike. Ato kryhen si sulme ndëshkuese për diçka që kanë thënë politikanët tanë, për një vendim që kanë marrë, shembull, për të dërguar më shumë ndihmë në Ukrainë”.

Për ish-presidentin Ilves, Rusia nuk përbën kërcënim në periudhë afatgjatë.

“Nuk ka kapacitete për të bërë diçka në teknologji. Shteti që është kundër vlerave të Perëndimit është Kina. Rusia mund të zbatojë atë që shpik Kina, apo atë që vjedh prej Perëndimit – është praktikë e zakonshme, mirëpo është kreative kur është puna te teknologjia”.

Shërbimet kibernetike si ndihmë për shtetet tjera

Duke qenë pionierë në krijimin e shtetit digjital, estonezët kanë ndarë me mbi 25 vende në botë platformën për ndërtim të qeverisjes digjitale.

Platforma e Estonisë është e ndërtuar asisoj që të dhënat janë të ndara nëpër flluska të ndryshme. Nëse eventualisht një sektor sulmohet, hakerët nuk arrijnë të depërtojnë në baza tjera të të dhënave.

Liina Areng, udhëheqëse e rrjetit EU CyberNet, që shërben si platformë bashkëpunimi mes ekspertëve të kibernetikës në Bashkimin Evropian për të forcuar sigurinë kibernetike në botë, i ka thënë Radios Evropa e Lirë se në gjashtë muajt e fundit, Estonia u ka ofruar asistencë kibernetike mbi 57 vendeve.

Aktualisht, ndihma është e fokusuar tek Ukraina, në dy drejtime:

1.Përmes të ashtuquajturit Mekanizëm i Tallinit ofrohet ndihmë kibernetike në sektorin civil; dhe

2.Përmes një koalicioni të teknologjisë informative koordinohet ndihma e vendeve të BE-së dhe Japonisë për sektorin civil në Ukrainë.

“Aty përfshihet ofrimi i ndihmës në infrastrukturë, por edhe në dije, shkëmbim informacionesh. Shkëmbejmë informacionet që kemi për kërcënimet, aktorët dashakëqij që veprojnë brenda shtetit, si dhe ndihmë si të menaxhohet ndonjë sulm kibernetik”, tha Areng për Radion Evropa e Lirë.

Mbështetja për Kosovën

Areng ka përmendur edhe bashkëpunimin që ka pasur Estonia me Kosovën në sektorin e qeverisjes digjitale.

Ngjashëm me estonezët, një pjesë e konsiderueshme e të rinjve në Kosovë merren me teknologji informative.

Sipas të dhënave preliminare të Agjencisë së Statistikave të Kosovës, vendi i ka rreth 1.6 milion banorë, ndërsa mosha mesatare është 34.3 vjeç.

Pjesëtarë të këtij komuniteti i kanë thënë Radios Evropa e Lirë se kanë partnerë në Estoni, kryesisht si investitorë të bizneseve start-up.

Zyra e kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, ka bërë të ditur së voni se Kosova veçse bashkëpunon me Estoninë në fushën e digjitalizimit dhe sigurisë kibernetike, dhe se që të dyja vendet janë duke diskutuar edhe për mundësinë e bashkëpunimit në fushën e mbrojtjes ushtarake.

Rrjeti i vullnetarëve

Çelësi i suksesit që Estonia gëzon sot është edhe bashkëpunimi mes sektorit publik dhe atij privat. Dhe, një mori vullnetarësh.

Areng i ka treguar Radios Evropa e Lirë se si vendi i saj e ka formuar një rrjet të ekspertëve kibernetikë, të cilët mobilizohen në rast se shteti përballet me ndonjë sulm të madh kibernetik.

Ajo tha se vullnetarët e ndiejnë nevojën për të shërbyer në të mirë të shtetit.

“Është shteti ynë, jemi shtet relativisht i ri, dhe i besojmë Qeverisë sonë. Ky besim është komponenti kyç për mobilizim të njerëzve, edhe përtej sektorit publik, që t’i ofrojnë shërbimet e tyre në baza vullnetare, për të mbështetur Qeverinë, shtetin digjital”.

Pikëpamja e Ilvesit?

“Arsyeja pse kemi sukses, dhe pse Rusia na dëshiron, dhe pse mund t’i ndihmojmë Ukrainës, është e lidhur me atë që kemi bërë në shtetin tonë. Duhet ta zhvilloni vendin tuaj, ta bëni modern. Nëse keni demokraci liberale, që ju lejon të jeni të lirë, njerëzit duan liri për të krijuar gjëra”./REL/ KultPlus.com

“Le figaro”: Shqipëria, mes pesë destinacioneve më të bukura

Posted on by Kult Plus

Bukuritë e Shqipërisë janë renditur mes pesë destinacioneve më magjepsëse të Europës, për tu vizituar nga gazeta e njohur franceze “Le figaro”.

Nga Lugina romantike e Rhine-it deri te fjordet e Islandës dhe vendet e mrekullueshme arkeologjike të Shqipërisë, kjo revistë rekomandon destinacionet më të bukura për të zbuluar përmes një udhëtimi me kroçerë në kontinentin tonë.

Vizitoni Shqipërinë e fshehur, një vend për t’u zbuluar dhe admiruar, shkruan gazeta franceze, e cila e cilëson këtë një eksperiencë unike.

Historia e Shqipërisë, shkruan gazeta e njohur, karakterizohet nga aventura të shumta, që nga Iliria e lashtë e deri te osmanët. Vendet e saj të mrekullueshme arkeologjike dhe atmosfera orientale në udhëkryqin e qytetërimeve emocionojnë çdo vizitor të saj.

Udhëtimi drejt Shqipërisë i lejon vizitorit të vlerësojë pasurinë historike mahnitëse të këtij vendi pothuajse të paprekur nga turizmi masiv, thuhet në artikullin që “Le Figaro” i dedikon destinacioneve më të bukura të Evropës.

Liqeni i Ohrit, trashëgimi e UNESCO-s është një vendet që rekomandohet të vizitohet në pjesën shqiptare. Ndërsa Butrintin e cilëson një vend të jashtëzakonshëm arkeologjik.

Më pas, gazeta thekson të tjera destinacione pjesë të UNESCO-s që ndodhen në Shqipëri, Beratin, Gjirokastrën, me vlera të jashtëzakonshme arkitekturore që nga periudha osmane./ KultPlus.com

‘Demonët’ e Van Gogh-ut

Posted on by Kult Plus

Kur Vincent van Gogh zbriti nga treni atë ditë të 20 majit 1890, shkeli tokën në të cilën dhe do të varrosej. Ai mbërriti në Auvers-sur-Oise, një fshat 35 km larg Parisit, në kërkim të lehtësimit të krizave të tij mendore.

Për gati dy muaj, dukej se ai e kishte gjetur lehtësimin që kërkonte. Kjo ishte një nga periudhat më ‘pjellore’ të jetës së tij: 72 piktura, 33 vizatime dhe një gdhendje dolën nga imagjinata e tij revolucionare, shumë prej tyre ishin pamje të këtij qyteti piktoresk. Sidoqoftë, ‘demonët u rikthyen’ duke shënuar kështu luftën përfundimtare të artistit. Më 27 korrik, pasditen e një të diele, artisti doli në fushë dhe qëlloi veten me armë. Dy ditë më vonë, ai humbi jetën. Van Gogh nuk la asnjë shënim për vetëvrasjen. Trashëgimia e vetme e shtatëdhjetë ditëve të tij të fundit ishin letrat e famshme që la dhe në asnjë prej tyre nuk fliste për të.

Piktura e vetme që mendohet se ka paralajmëruar vetëvrasjen e tij është ‘Ravens’, ku zogjtë do të ishin lajmëtarët e fatit të tij të zi. E vërteta në lidhje me atë çfarë e shtyu Van Gogh-un në vetëvrasje nuk do të dihet kurrë. Atë të dielë pasdite ai mori pistoletën e pronarit të pensionit ku po qëndronte, shkoi në pjesën e prapme të kalasë ‘Léry’ dhe qëlloi veten në gjoks. Pastaj u kthye në pension dhe u ngjit në dhomën e tij pa i treguar askujt. Pronari e gjeti të plagosur, thirri mjekun, por asgjë nuk mund të bëhej për ta shpëtuar. Pasuria e punës së Van Gogh vazhdon të rritet në mënyrë eksponenciale me kalimin e viteve. Sidoqoftë, krijimet e tij dukeshin të lidhura ngushtë me çmendurinë e tij./Hejza/KultPlus.com

Migjeni: Xhamiat dhe kishat madhështore ndër vende të mjerueme

Posted on by Kult Plus

Poezia “Blasfemi” nga Migjeni, poezia e ndaluar dy herë nga qarkullimi, më 1936 dhe më 1944.

Notojnë xhamiat dhe kishat nëpër kujtime tona,
e lutjet pa kuptim e shije përplasen për muret e tyne
dhe nga këto lutje zemra zotit ende s’iu thye,
por vazhdoi të rrahi ndër lodra dhe kumbona.

Xhamiat dhe kishat madhshtore ndër vende të mjerueme…
Kumbonaret dhe minaret e nalta mbi shtëpia tona përdhecke…
Zani i hoxhës dhe i priftit në një kangë të degjenerueme…
O pikturë ideale, e vjetër një mijë vjeçe!

Notojnë xhamiat dhe kishat nëpër kujtime të fetarve.
Tingujt e kumbonës ngatrrohen me zanin e kasnecit,
Shkëlqen shejtnia mbi zhguna dhe ndër mjekra të hoxhallarve
O, sa engjuj të bukur përpara derës së ferrit!

Mbi kështjellat mijvjeçare qëndrojnë sorrat e smueme,
krahët i kanë varë pa shpresë-simbojt e shpresave të humbune
me klithma të dëshprueme bajnë fjalë mbi jetë të pëmdueme,
kur kështjellat mijvjeçare si xhixha shkëlqejshin të lumtuna. / KultPlus.com

120 profesionistë të fotografisë në garë për pamjet më të bukura në kampionatin botëror të Sarandës

Posted on by Kult Plus

120 atletë nga e gjithë bota, profesionistë  të  fotografisë dhe videos nënujore morën pjesë në kampionatin e zhvilluar në Sarandë.

Në edicionin e 20 për fotografinë dhe të 6 për videon morën pjesë 19 ekipe nga 4 kontinente të ndryshme, në gare për  pamjet më të bukura të botës nënujore.

“Ky është Kampionati Botëror i Fotografisë Nënujore dhe Videos Nënujore, që organizohet nga Federata botërore dhe federata shqiptare e zhytjes. Është evenimenti më i madh që organizohet këtë vit në Shqipëri dhe në Sarandë, është për zhvillimin  e turizmit dhe faunës nënujore.”

“Çdo vit ne mbajmë kampionatin botëror, ketë vit zgjodhëm Sarandën për të fotografuar botën nënujore dhe është magjike. Jemi të surprizuar”.

Për zhytësit, është hera e parë që shkrepin fotografi dhe video të botës nënujore në ujërat shqiptare.

“Jemi këtu prej më shumë se një jave dhe eksperienca ishte shumë emocionuese. Ne patëm mundësinë të zhyteshim në dy vende, një më i cekët dhe një tjetër me i thellë. Ishte shumë shumë emocionuese, bota nënujore ishte fantastike. “

“Shqipëria është fantastike për zhytësit, në zbuluan dy vende për tu zhytur ishin të mëdha, me pjesë historike. Më pëlqeu që ketu mund të zbulonim shumë lloj peshqish.

Unë bëj zhytje prej 10 vitesh, ndërsa fotografinë prej tre vitesh, kjo sepse babai im gjithmonë është zhytur dhe shkoja më të. Udhëtoj në shumë dete dhe kjo është fantastike për mua. “

Kampionati Botëror i Fotografisë dhe Videos së botës  njohu si asnjëherë  më parë  të huajt me pasuritë e detit Jon./abcnews.al/ KultPlus.com

Sopranoja Adelina Paloja me koncertin recital ‘Eternal Echoes’ hap edicionin  e shtatë të ‘Prishtina International Vocal Festival’

Posted on by Kult Plus

Sopranoja e njohur Adelina Paloja vjen me koncertin recital “Eternal Echoes”, i cili njëkohësisht shënon edhe hapjen e edicionit të shtatë të “Prishtina International Vocal Festival”.

Sopranoja Paloja është shprehur tejet emocionuese për këtë rrugëtim unik të karrierës së saj, të cilin do ta sjell nën shoqërimin e pianistes Lirika Pula Kasapolli dhe me kuartetin “Amati String Quartet”.

““Do të interpretoj një repertor të përzgjedhur me kujdes e dashuri, duke sjellë tingujt e shpirtit tim në shoqërimin e pianistës sonë të shkëlqyer Lirika Pula Kasapolli dhe kuartetit me artistet e reja mrekullueshme Amati String Quartet. Ky recital do të jetë një bashkim i zërave në mes artisteve, ku muzika do të jehojë edhe si shënim i ndërgjegjësimit për kancerin e gjirit në muajin rozë”, është shprehur sopranoja Paloja.

Koncerti “Eternal Echoes” mbahet nesër, më 14 Tetor, në ora 19:00, në Amfiteatrin e ri të Bibliotekës Universitare./ KultPlus.com

80-të vjetori i piktorit Edi Hila, Gonxha: Magjia e penelit të tij ka skalitur një vend të përhershëm në historinë e artit shqiptar

Posted on by Kult Plus

Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja uroi sot piktorin Edi Hila me rastin e 80 vjetorit të lindjes.

Gonxhja u shpreh se, magjia e penelit të këtij artisti të madh, ka skalitur një vend të përhershëm në historinë e artit shqiptar.

“Edhe 100 Edi Hila! Magjia e penelit të këtij artisti të madh, ka skalitur një vend të përhershëm në historinë e artit shqiptar, duke dhuruar vepra që flasin me gjuhën e shpirtit”, shkruan Gonxhja.

Edi Hila lindi në Shkodër më 13 tetor të vitit 1944. Ai është një nga piktorët e rëndësishëm në artin bashkëkohor shqiptar, i prirur drejt një pikture figurative.

Pasi përfundoi studimet e larta pranë Institutit të Arteve në Tiranë në vitin 1967, Hila filloi punë si skenograf në Radio Televizionin Shqiptar. Në vitin 1972 ai pikturoi Mbjellja e Pemëve, një pikturë që fillimisht u vlerësua nga publiku dhe kritika e kohës. Një vit më vonë, Hila kreu një formim profesional si skenograf pranë stacionit televiziv të Firences. Kontakti me muzetë si dhe pikturën rilindase do të kishte në të ardhmen një ndikim i rendësishëm në punën e Hilës.

Punët e tij janë në Koleksionin e Centre Pompidou, Paris, Galeria Kombëtare e Arteve, Tiranë, Koleksioni privat i Rene Block, Frac-Auvergne, Koleksioni Ville de Paris. Veprat e tij janë  ekspozuar në galeri të artit në shumë qytete të botës, përshirë këtu në Athinë, Varshavë, Vjenë, Milano e të tjera./atsh/ KultPlus.com

Shtëpia e Dritëro Agollit hapet si muze, Veliaj: Familja e tij sot janë të gjithë shqiptarët

Posted on by Kult Plus

Në 93-vjetorin e lindjes së tij, Bashkia e Tiranës çeli mjediset e “Shtëpisë Studio Agolli”, pjesë e strukturës muzeu vendor “Shtëpia Studio Kadare-Agolli”.

Muzeu kushtuar shkrimtarit Dritëro Agolli do të prezantojë një pjesë të historisë dhe kulturës materiale e shpirtërore, duke pasqyruar jetesën e shkrimtarit shumë të njohur për publikun, si brenda edhe jashtë vendit.

Në fjalën e tij, Veliaj u shpreh se sot familja e Dritëroit janë të gjithë shqiptarët kudo ku janë.

“Jam vërtet i emocionuar sepse është një rikthim në një hapësirë për qytetin. Më shumë se shtëpia e tij, kjo ka qenë një zyrë pritje e popullit, aspak tradicionale. Njerëzit te Dritëroi shihnin një institucion. Ne të gjithë kemi ecur mbi supet e gjigantëve, prandaj jemi këtu sot. Pa supet e tyre, ne do kishim ngelur akoma një vend i shtypur, i izoluar. Ndaj, do të doja shumë që ky vend të ishte një oaz refektimi. Sot familja e Dritëroit është gjithë Tirana, të gjithë shqiptarët kudo ku janë, edhe të huajt që kanë një tërheqje për të njohur vendin tonë, nga ky turizëm i jashtëzakonshëm”, deklaroi Veliaj.

Elona Agolli, vajza e Dritëro Agollit, vlerësoi nismën dhe këmbënguljen e kryebashkiakut Veliaj për ta realizuar këtë projekt.

“Do të doja shumë që im atë të ishte në jetë dhe ai të ishte udhërrëfyesi i këtij muzeu, të na lexonte librin e hapur të jetës së tij. Gjithsesi, unë kam shumë besim se secili vizitor i këtij muzeu do të ketë eksperienca të paharrueshme dhe të pazëvendësueshme me asgjë tjetër, pasi ky nuk është një muze i thjeshtë. Aty nuk kuptohet vetëm historia dhe biografia, epoka e jetuar nga shkrimtari, por aty ndjehet dhe fryma e tij. Sot uroj dhe përgëzoj Erionin, Kryetarin e Bashkisë, i cili ishte nismëtari i këtij projekti të bukur. Ai në asnjë çast nuk ndali së besuari në misionin e lartë të nismës, edukues për brezat në radhë të parë, por dhe pasurues të shpirtit dhe nxitës të përparimit dhe të civilizimit”, deklaroi Elona Agolli.

Vera Ibrahimi, bashkëshortja e Feim Ibrahimit, tha se hapja e kësaj shtëpie sot tingëllon si një zile që i thërret të gjithë për të vizituar trashëgiminë që la pas Dritëro Agolli.

“Për mua është emocion shumë i madh sot. Më vjen shumë mirë që sot kjo derë u hap. Sa herë që ngjisja shkallët vetvetiu doja të pyesja Sadijen si është Dritëroi sot. Tani që u hap, më tingëllon në zemrën time sikur një zile na thërret të gjithëve për të ardhur këtu dhe për ta shijuar edhe më shumë këtë që Dritëroi i madh la trashëgimi. Një homazh dhe për Sadijen se ishte një grua shumë e rrallë, që nuk u mërzit kurrë së pritur njerëz në shtëpi. Gjithmonë dera ka qenë hapur”, tha ajo.

Dritëro Agolli ka qenë poet, prozator, gazetar dhe publicist i njohur. Ai la pas një krijimitari mjaft të gjerë me poezi, poema, tregime, novela, romane, drama, skenarë filmash etj. Disa prej veprave më të rëndësishme të tij janë përkthyer në shumë gjuhë të botës./atsh/ KultPlus.com

Popullata globale e kafshëve të egra bie me 73% në 50 vjet

Posted on by Kult Plus

Madhësia mesatare e popullatave globale të kafshëve të egra është ulur me 73% në 50 vjet, zbuloi një studim i ri nga Fondi Botëror i Kafshëve të Egra (WWF), sipas “abc News”.

Studimi, i titulluar “Raporti i Planetit të Gjallë 2024”, monitoroi popullatat e kafshëve të egra të 5 495 llojeve të amfibëve, shpendëve, peshqve, gjitarëve dhe zvarranikëve midis viteve 1970 dhe 2020.

Gjetjet treguan një rënie në çdo tregues që gjurmon gjendjen e natyrës në një shkallë globale.

“Gjetjet e këtij raporti janë alarmante”, tha Anke Schulmeister-Oldenhove, zyrtarja e lartë e politikave pyjore në WWF.

“Konsumimi i BE-së vazhdon të jetë një shtytës kryesor i humbjes së biodiversitetit global, veçanërisht në ekosistemet kritike si Amazona, e cila po i afrohet një pike kthese të pakthyeshme”, tha ajo.

Studimi zbuloi se popullatat e ujërave të ëmbla pësuan rëniet më të rënda, duke u reduktuar me 85%.

Kjo u pasua nga popullsitë tokësore, të cilat ranë me 69%. Popullatat detare u zbuluan se kishin rënë me 56%.

“Natyra po lëshon një thirrje shqetësimi”, tha Dr. Kirsten Schuijt, drejtoresha e përgjithshme e WWF International.

“Krizat e lidhura të humbjes së natyrës dhe ndryshimeve klimatike po i shtyjnë jetën e egër dhe ekosistemet përtej kufijve të tyre”, shtoi ajo.

Në nivel rajonal, studimi zbuloi rëniet më të shpejta në Amerikën Latine dhe Karaibe, ku u regjistrua një rënie “shqetësuese” prej 95%.

Kjo u pasua nga Afrika, ku popullsia pësoi një rënie me 76%, dhe më pas Azia dhe Paqësori, ku rënia ishte 60%.

Humbja “katastrofike” e specieve u zbulua se ishte shkaktuar kryesisht nga:

-Degradimi dhe humbja e habitatit – për të cilat studimi thotë se nxitet kryesisht nga sistemi ushqimor i njeriut – si nxitësi kryesor i humbjes së popullsisë në çdo rajon të botës.

-Mbishfrytëzimi, dhe speciet dhe sëmundjet pushtuese.

-Ndryshimet klimatike- si një tjetër shtytës kryesor i humbjes së popullsisë, megjithëse ndikimi i tij ishte më i madhi në Amerikën Latine dhe Karaibe.

-Ndotja – si një shtytës kryesor në Amerikën e Veriut, si dhe në Azi dhe Paqësor.

Studimi paralajmëron se “pikat e kthesës globale” janë shumë të mundshme nëse trendet aktuale vazhdojnë.

“Natyra po zhduket me një shpejtësi alarmante”, thuhet në raport.

Ndërsa disa ndryshime mund të jenë të vogla dhe graduale, ndikimet e tyre kumulative mund të shkaktojnë një ndryshim më të madh dhe më të shpejtë.

Kur ndikimet kumulative arrijnë një prag, ndryshimi bëhet vetëpërjetësues, duke rezultuar në ndryshime thelbësore, shpesh të papritura dhe potencialisht të pakthyeshme. Kjo quhet një pikë kthese.

Raporti paralajmëron se bota po dështon në arritjen e qëllimeve globale.

“Vendimet dhe veprimet e marra gjatë pesë viteve të ardhshme do të jenë vendimtare për të ardhmen e jetës në Tokë”, theksoi Dr. Schuijt nga WWF.  /atsh/ KultPlus.com

‘Harmonia e Kulturave’, koncerti i muzikës klasike që sjell vepra të artistëve të shquar në Prizren

Posted on by Kult Plus

Sonte mbahet koncerti i muzikës klasike dhe i këngëve të vjetra qytetare, me sopranon e talentuar Reyhan Kodrazi, shoqëruar me pianisten profesione Eda Vllaço, bashkë me orkestrën profesionale.

Koncerti “Harmonia e Kulturave”, organizuar nga “Ballkan Arena”, mbahet në Kino Lumbardhi në Prizren, duke filluar nga ora 19.00.

“Koncerti bashkon komunitete të ndryshme përmes muzikës duke krijuar unitet të veçantë në diversitet. Çdo tingull sjellë një histori që së bashku frymojnë në harmoni”, thuhet nga organizatorët.

Do të interpretohen këngët: Valsi i lumturisë – Avni Mula, Baresha e Nexhmije Pagarushës, Zambaku i Prizrenit, Unë biri yt, Kosovë-Ali Podrimja, Carmen – Habanera, Moj Dilbere, këngë të komuniteteve etj.

Do të ketë interpretime edhe të këngëve të bukura legjendare si L.O.V.E të Michael Buble, Besamel Mucho të Consuelo Velazquez, këngë të artistëve të mëdhenj botëror si Frank Sinatra etj. 

Kryeministri Kurti: Pa mërgatën s’do të arrihej lufta për çlirim dhe pavarësia

Posted on by Kult Plus

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti gjatë vizitës së tij në Mynih të Gjermanisë ka thënë se afër 120 mijë bashkëatdhetarë jetojnë e punojnë atje.

Në Facebook, kryeministri Kurti, ka shkruar se pa mërgatën nuk do të arrihej lufta për çlirim e deri te pavarësia.

“Afër 120 mijë bashkatdhetarë tanë jetojnë e punojnë në Bavari. Shumë prej tyre jetojnë mes Gjermanisë dhe Kosovës, e secili është urë bashkuese ndërmjet dy vendeve. Lidhja e fortë me vendlindjen dhe atdheun është dëshmuar vendimtare në momentet më kritike, nga lufta për çlirim e deri te përpjekja për pavarësi. As njëra e as tjetra nuk do të arrihej pa mërgatën tonë të çmueshme. Pritja madhështore në Mynih dhe interesimi i lartë për zhvillimet e progresin në vend na tregon se lidhja sa vjen e shtohet”, ka shkruar ai.

113 vite nga lindja e Migjenit, mësuesit të përjetshëm të popullit shqiptar

Posted on by Kult Plus

Millosh Gjergj Nikolla ose siç njihej me pseudonimin e tij të shkrimit Migjeni, ishte poet dhe prozator i shquar shqiptar i viteve 1930.

Migjeni konsiderohet si një ndër shkrimtarët më të lexuar e më të rëndësishëm të letërsisë shqipe të shekullit të 20-të. Për epokën ishte një zë krejtësisht novator nga brendia dhe forma dhe ndikimi mbi letërsinë shqipe të kohës ishte i madh.

Migjeni u lind më 13 tetor 1911 në Shkodër në një familje ortodokse. Mbiemri i Millosh Gjergj Nikollës vjen nga gjyshi i tij Nikolla Dibrani, një shqiptar i ardhur nga krahina e Rekës (sot në Maqedoni), ku ishte pjesë i komunitetit ortodoks që lindi një emër tjetër në lëmin e poezisë, Josif Jovan Begerin.

Migjeni kishte bindje të përparuara për kohën e tij, me të cilat filloi të brumoset që në bankat e shkollës nën ndikimin e veprave të autorëve përparimtarë. Punën si shkrimtar e nisi kur në letërsinë shqiptare po forcohej rryma demokratike me shkrimet e tij realiste, thellësisht novatore nga brendia dhe forma, dha ndihmë të madhe në zhvillimin e saj të mëtejshëm.

Konsiderohet që Migjeni kaloi nga një romantizëm revolucionar në realizëm kritik gjatë jetës së tij. Ai pasqyroi varfërinë e thellë të viteve kur jetoi, dhe duke u dalë zot heronjve të krijimeve të tij si “Bukën tonë të përditshme falna sot”, “Bukuria që vret”, “Mollë e ndalueme”, “Legjenda e misrit”, “A don qymyr zotni ?”, etj. fshikulloi ashpër indiferentizmin e klasave të kamura ndaj vuajtjeve të popullit.

Ndikimi i Migjenit mbi rrethet e rinisë antiçifligare ishte i ndjeshëm në vitet kur shkroi. Një shtysë të posaçme mori përhapja e krijimtarisë së tij pas Luftës së Dytë Botërore, kur regjimi komunist mori përsipër botimin e plotë të veprave, të cilat në vitet 1930 kishin qenë pjesërisht të pabotuara.

Ai ka vdekur më 26 gusht 1938. Me interesimin e Republikës Popullore të Shqipërisë, eshtrat e Migjenit u sollën në atdhe në vitin 1956. Po ashtu, Migjenit iu nda titulli “Mësues i Popullit” post-mortem në vitin 1957. / KultPlus.com

Çka bëni ju atje të dielën?

Posted on by Kult Plus

Sali Bashota

Çka bëni ju atje të dielën 
A dilni në ajër të pastër
Për gjimnastikë të mëngjesit
A i përjetoni të gjitha dhimbjet
Në secilën stinë
Si atëherë kur ishit në botën tonë
A iu merr malli ndonjëherë për ne
Kur çdo ditë shkurtoni vetëm mërzi
A i merrni shpirtrat me vete
Kur ndizet ai zjarr i madh
Në ferr e purgator
Në krojet e parajsës
A flasin me ju poetët  
Pa fluturuar dallëndyshet e detit
Pa i kryer detyrat e shtëpisë
Çka iu thonë gratë e bukura
Sa herë mërziteni me heshtjen
Pa u mësuar kurrë me vdekjen
Pa ndërruar asnjë fjalë me njëri-tjetrin
A bjen shi atje ende pa u shkrirë bora
Toka a dridhet si në pëllëmbë dore
Pa u larë në lumenjtë e parajsës 
Të dielave herët në mëngjes
Ndoshta nuk e keni harruar notin 
As rregullat e reja të lojës
Ku do t’i vjerrni çelësat e përjetësisë
Pa u ndryshkur nga vetmia
Pa iu treguar rojtarëve të dashurisë
Secili mund t’i vjedh kujtimet e pashkruara
Kur i matni hijet me këmbë të zbathura
Mos harroni dritaren mbyllur
Pa hyrë rrezja e parë e diellit
Derisa ta njihni vetveten
Para atyre pasqyrave ngjyrë varri
Ju çka bëni atje të dielën në mesditë
Gjumi a iu zë në krahun e djathtë
Pa lëshuar asnjë ofshamë
Pa derdhur asnjë.pikē lot
Mos keni frikë nga shpejtësia e territ
Atje poshtë në udhën e ëndrrave
Është një qiell tjetër
Çka bëni ju atje të dielën në mbrëmje
A i pushoni shpirtrat në dritën e hënës 
Kur i mbushni çantat me mollë të ndaluara
Me fruta të ëmbla
Kur i numëroni ngjyrat e ylberit
Dhe bëheni të lumtur
Si të parët e asaj bote
Mos flini aty përgjithmonë
Në shtretërit e bardhë
Pa çelur gur gojën 
Pikërisht atje do të vijmë të gjithë 
Duke prishur rendin
Atëherë ne 
Çka do të bëjmë atje të dielën

(Prishtinë, shkruar më 13 tetor 2024)/ KultPlus.com

‘Durimi është i hidhur, por fryti i tij është i ëmbël’

Posted on by Kult Plus

25 thenie nga Jean-Jacques Rousseau:

1. “Personi i parë që rrethoi me gardh një copë tokë, pastaj u tha njerëzve se ishte e tija dhe ata e besuan, u bë themeluesi i vërtetë i shoqërisë civile.

Nga sa shumë krime, luftëra, vrasje, mizori raca njerëzore do të kishte shpëtuar sikur një person të kishte dalë e ta rrëzonte gardhin, dhe t’u thoshte të tjerëve: ‘Mos e besoni këtë mashtrues’.

Ju jeni të humbur nëse harroni se frutat e dheut u përkasin të gjithëve dhe toka asnjërit!” -“Social Contract”, Jean-Jacques Rousseau

2. Të gjitha fatkeqësitë e mia vijnë nga që kam pasur mendim tepër të mirë për miqtë e mi.

3. Edhe pse modestia është e natyrshme për njeriun, ajo nuk është e natyrshme për fëmijët.

Modestia fillon vetëm me njohjen e së keqes.

4. Durimi është i hidhur, por fryti i tij është i ëmbël.

5. Çdo njeri ka të drejtë të rrezikojë jetën e tij në mënyrë që ta mbrojë atë.

Është thënë ndonjëherë se një njeri që hidhet nga dritarja për të shpëtuar nga një zjarr është fajtor për vetëvrasje?

6. Fyerjet janë argumentet e përdorura nga ata që janë gabim.

7. Njerëzit të cilët dinë shumë pak janë zakonisht oratorë të mëdhenj, ndërsa njerëzit të cilët dinë shumë, flasin pak.

8. Mirënjohja është një detyrë që duhet të paguhet, por që askush nuk ka të drejtë ta presë këtë.

9. Gënjeshtra ka një pafundësi kombinimesh, por e vërteta ka vetëm një mënyrë për të qenë.

10. Është një mani e filozofëve të të gjitha moshave për të mohuar atë që ekziston dhe për të shpjeguar atë që nuk ekziston.

11. Ne kemi të lindur të dobët, ne kemi nevojë për forcë: të pafuqishëm, ne kemi nevojë për ndihmë; qesharakë, ne kemi nevojë arsye.

E gjitha që na mungon në lindje, e gjitha që ne kemi nevojë kur vjen puna te pasuria e njeriut, është dhuratë e arsimit.

12. Personi i cili ka jetuar më shumë nuk është ai me më shumë vite, por ai me përvojat më të pasura.

13. Unë i urrej librat; ata vetëm na mësojnë të flasim rreth gjërave për të cilat nuk dimë asgjë.

14. Unë mund të mos jem më i miri, por të paktën jam i ndryshëm.

15. Unë gjithmonë kam thënë dhe menduar se gëzimi i vërtetë nuk mund të përshkruhet.

16. Për të duruar, është gjëja e parë që një fëmijë duhet të mësojë, dhe atë që ai do të ketë më nevojë të dijë.

17. Natyra nuk na mashtron, jemi ne që e mashtrojmë veten.

18. Njeriu ka lindur i lirë, dhe ai është kudo në zinxhirë.

19. Ç’është lumturia? Një llogari bankare të mirë, një kuzhinier të mirë, dhe një tretje të mirë.

20. Është shumë e vështirë për të menduar fisnikërisht kur dikush mendon vetëm për të fituar jetesën.

21. Ne nuk e dimë se çfarë është me të vërtetë fat i mirë apo i keq.

22. Ata që janë më të ngadalshëm në marrjen e një premtimi janë më besnikë në kryerjen e tij.

23. Sado natyral talenti i njeriu mund të jetë, akti i të shkruarit nuk mund të mësohet i gjithi përnjëherë.

24. Unë mbeta për një kohë të gjatë fëmijë, dhe jam ende fëmijë në shumë aspekte.

25. Çfarë diturie mund të gjeni e cila të jetë më e madhe se sa mirësia? / KultPlus.com

‘Pas Zotit, Shekspiri është krijuesi më i madh’

Posted on by Kult Plus

Kjo shprehje e Xhojsit, do ta përcaktone më saktë ndikimin e fuqishëm dhe gjurmët pashlyeshme në art, histori dhe letërsi. Shekspiri e ngriti artin poetik në majat më të larta. Të gjitha studimet e analizat e veprës së tij, kanë emërues të përbashkët: vepra shekspirane është e admirueshme si tërësi dhe në të gjithë përbërësit e veçantë. Vepra e tij, së bashku me Biblën dhe Deklaratën e të Drejtave të Njeriut, janë shtyllat mbi të cilat formohet identiteti historik i Evropës.

Shekspiri konsiderohet si shkrimtari më brilant i gjuhës angleze, në mënyrë absolute, një ndër shkrimtarët më të mëdhenj të të gjitha kohërave. Një ndër shkrimtarët më të famshëm në botë. Ai ishte qenë komedian, dramaturg, por edhe aktor. Shkroi disa tragjedi të jashtëzakonshme, që përfaqësojnë historinë e letërsisë botërore, si edhe shumë komedi dëfryese, që nuk u shfaqen kurrë nëpër skenat angleze.

Krijimtaria e tij, përmbledh 37 vepra për teatrin, prej të cilave 13 tragjedi, 10 drama historike dhe 14 komedi. Pjesa tjetër e krijimtarisë përfshin 154 sonete, që mbahen si realizimi poetik më i çmueshëm i gjithë kësaj periudhe dhe 2 poema.

Aftësia e tij qëndronte në të hedhurit e rrëfimit përtej, për të përshkruar kështu pamjet e brendshme dhe të thella të natyrës njerëzore. Mendohet se pjesën më të madhe të veprave, t’i ketë shkruar midis viteve 1585-1611 dhe pse, kronologjia e veprave që i atribuohen nuk njihet me saktësi, duke shkaktuar kështu mangësi në lidhje me hartimin e një biografie të thellë dhe të plotë, për këtë figurë madhështore të letërsisë.

Shekspiri përdori rreth 20 mijë unitete gjuhësore ndërkohë që e folmja e asaj kohe, nuk përmbante më shumë se 1,500 fjalë. Kishte një gjuhë jashtëzakonisht të gjallë dhe të pasur në neologjizma, lojë fjalësh, si dhe fjalë me shumë kuptime.

Për lexuesin shqiptar është e njohur mirë gjenia dramatike e Shekspirit, nga përkthimet e mjaft prej dramave të tij, sidomos nëpërmjet përkthimeve mjeshtërore të at Fan S. Nolit. Nëpër të 36 dramat e tij janë të shpërndara qindra këngë dhe pasazhe lirike (si kënga e Ofelisë së marrosur te “Hamleti”, profetizimi i magjistricave te “Makbethi” mjaft pasazhe tek “Antoni dhe Kleonatra”).

Veprat e para të Shekspirit në zhanrin e poezisë u shkruan dhe u botuan pasi ai kishte arritur të njihej si dramaturg. Në vitin 1593 u botua “Venusi dhe Adonisi” në vitin 1594 – “Përdhunimi i Lukrecias”, në vitin 1598/9 – 20 këngë lirike (midis tyre disa sonete) në “Pelegrini i apasionuar”, në vitin 1601 – “Feniksi dhe breshka”. Në këtë periudhë, me ndërprerje, Shekspiri filloi të shkruante sonetet, që i vazhdoi deri në vitin 1600. Ato qarkulluan për një kohë të gjatë në rrethin e miqve të tij dhe u botuan vetëm në vitin 1609. Ato u shkruan në kohën kur Shekspiri pati arritur pjekurinë e tij të plotë dhe paraprinë drama të tilla si “Hamleti”, “Makbethi”, “Otello”, “Antoni dhe Kleopatra”./ Konica.al / KultPlus.com

Chad Michael Murray, ylli i filmit të ri të Krishtlindjes

Posted on by Kult Plus

The Merry Gentlemen është një film i ri për Krishtlindje që vjen në platformën Netflix më 20 nëntor. Ylli i këtij filmi është Chad Michael Murray, i njohur për rolin e tij si Lucas në One Tree Hill. Filmi u drejtua nga Peter Sullivan, ndërsa skenari u shkrua nga Marla Sokoloff.

“Duhet t’i ndryshojmë gjërat pak dhe të shtyjmë kufijtë,” tha Murray për filmin.

Komploti ndjek balerinën Ashley (Britt Robertson) e cila udhëton në shtëpi për pushime dhe zbulon se qyteti i vogël nga vjen është në telashe financiare. Për të ndihmuar, Ashley organizon një botim nudo vetëm për meshkuj.

Robertson u tërhoq menjëherë nga historia. “Kur lexova skenarin, thashë: “Ky është lloji im i filmit për Krishtlindje”, tha aktorja.

Një nga njerëzit që merr pjesë në shfaqje është Luke, i luajtur nga Murray. “I sjellshëm, i sigurt dhe pak sarkastik”, është përshkrimi i personazhit të tij. Murray e mori seriozisht përgatitjen për rolin e tij. “Unë kurrë nuk kam regjistruar diçka të tillë. I thashë vetes se më frikësonte, por duhej ta bëja,” tha ai.

Skenaristi Sokoloff gjithashtu luan në film. “Kostumet janë kulmi. Ka shumë tema dhe momente argëtuese. Mezi pres që të gjithë ta shohin filmin,” tha ajo.

Në film luajnë edhe Beth Broderick, Michael Gross, Maxwell Caulfield, Colt Prattes, Marc Anthony Samuel dhe Hector David Jr.

Dritëro Agolli, autori që poezisë i solli ndjeshmëri e figuracion të ri

Posted on by Kult Plus

Sot janë bërë 93 vite nga lindja e poetit Dritëro Agolli.

Dritëro Agolli lindi (13 tetor 1931- 3 shkurt 2017) ishte poet, prozator, publicist dhe politikan shqiptar. Kritik ndaj frymës tradicionaliste dhe patriotizmit retorik, Dritëro Agolli solli në poezi ndjeshmëri e figuracion të ri, duke e përtërirë sistemin e vjershërimit shqip, përcjell KultPlus.

Mësimet e para i kreu në vendlindje, vazhdoi gjimnazin e Gjirokastrës , një shkollë me mjaft traditë. Ai vazhdoi studimet e tij në Fakultetin e Arteve në Shën Petersburg. Ka punuar shumë kohë si gazetar në gazetën e përditshme “Zëri i popullit” dhe për shumë vjet ka qenë kryetar i ‘Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë’.

Krijimtaria e tij letrare është mjaft e pasur në gjini e lloje të ndryshme: poezi, poema, tregime, novela, romane, drama, skenarë filmash. Disa prej veprave më të rëndësishme të tij janë përkthyer në perëndim e në lindje. Dritëro Agolli hyri që në fillim në letërsinë shqiptare (vitet ’60) si një protagonist i saj, duke i ndryshuar përmasën e së ardhmes. Në veprën e tij, Agolli e vendosi veten si protagonist bujku dhe bariu, fshatari dhe studenti, malësori dhe fusharaku. Agolli u bë poeti i tokës dhe i dashurisë, shkrimtari i filozofisë dhe i dhimbjes njerëzore.

Si shkrimtar i madh i një ‘gjuhe të vogël’, ai është po aq i dashur prej lexuesve bashkëkombës, sa dhe në metropolet e kulturës botërore. Agolli krijoi një model të ri vjershërimi në problematikë dhe në mjeshtërinë letrare, ai gërshetoi natyrshëm vlerat tradicionale të poezisë me mënyra të reja të shprehjes poetike. Thjeshtësia e komunikimit, mesazhet universale dhe shprehja e hapur e ndjeshmërisë janë shtyllat e forta ku mbështetet poezia e tij. Në prozën e tij, Agolli solli risi vetëm në strukturën narrative, por dhe në galerinë e personazheve të veta. Ata janë sa të çuditshëm aq dhe të zakonshëm, sa tragjikë aq edhe komikë, sa të thjeshtë aq edhe madhështorë.

Vepra e tij poetike më e njohur është “Nënë Shqipëri”, ku krijohet figura e atdheut me traditat heroike, me vështirësitë e shumta me të cilat u përballen. Me vëllimet poetike “Pelegrini i vonuar”, “Lypësi i kohës”, “Fletorkat e mesnatës” autori shpall sfidën e tij të re të mjeshtërisë. Ne këto vëllime shpërfaqet poeti me ideal të tronditur, që duhet të gjejë vlerën dhe kuptimin e jetës së vet dhe të brezit që përfaqëson në kushtet e tronditjeve të mëdha të shoqërisë dhe të ndryshimeve rrënjësore të rrugës drejt së ardhmes së saj. Në prozë, bëri emër sidomos romani ‘Komisari Memo’, në të cilin pasqyrohet roli i madh edukues dhe drejtues në vitet e Luftës Nacional – Çlirimtare.

Në vitin 2011 Dritëro Agolli, është nderuar me titullin doktor Honoris Causa nga Universiteti Evropian i Tiranës. Në një ceremoni të veçantë, iu dha ky titull shkrimtarit të shquar “Për kontributin e madh dhe të rëndësishëm në krijimtarinë e tij letrare për më shumë se 60 vjet, si poet, prozatore, dramaturg përkthyes e eseist”. / KultPlus.com

Jem Shqyptar

Posted on by Kult Plus

Poezi nga Ndre Mjeda

Zogu i verës tuej këndue
N’për livadhe fushë e arë
Gjithnji vjen tuj me diftue
se ne jemi t’fjeshtë Shqyptar

Gjithkto male e kodrina
E fushore mlue me baar
T’tana bashk kto bukurina
Fort m’krenojnë se jam Shqyptar

Kuer liqeni lumi e prroni
Kuer perpiqen ujnat marë
Nee na thonë se do t’a doni
Shoqi shojnë, pse jem Shqypar

Sot e mrapa due me dasht
me shok t’mi me kenë bujar
N’kjoftë gjikue prej perendies
per me kenë ndo’i herë udhtaar
Me sy çilë të gjthë SHOQNIES
Kam me than se jam SHQYPTAAR/KultPlus.com

Blogu francez ‘Mi-fugue, mi-raison’: Udhëtimi ynë në Shqipëri, kulturë dhe larmi peizazhesh magjepsëse

Posted on by Kult Plus

Shqipëria është një vend që na pëlqeu shumë, kryesisht falë pritjes së ngrohtë të shqiptarëve, por jo vetëm, sipas një artikulli të botuar në blogun francez “Mi-fugue, mi-raison”.

Nga korriku deri në gusht, ne udhëtuam për pak më shumë se një muaj në Shqipëri.

Zbuluam një kulturë të ruajtur me krenari, një larmi peizazhesh magjepsëse dhe shumë qoshe të qeta, edhe gjatë muajit korrik.

Vetëm bregdeti i Adriatikut është i populluar me turistë gjatë verës.

Këshilla jonë, nëse vini në këtë stinë, do të ishte të largoheni nga deti dhe të favorizoni fshatrat dhe malet në pjesën tjetër të vendit, ku për mendimin tonë është përqendruar gjithë sharmi i Shqipërisë.

Itinerari ynë i udhëtimit në Shqipëri

Qyteti i Beratit: 2 ditë

Ne zgjodhëm qytetin e Beratit si destinacionin tonë të parë, i njohur si më i bukuri në Shqipëri dhe vështirë se mund të kishim ëndërruar për një mënyrë më të mirë për të nisur udhëtimin tonë!

Lagje të vjetra të adhurueshme, shtëpi tipike prej guri, një kala e vjetër dhe pamje panoramike, çfarë mund të kërkoni më shumë?

Parku Kombëtar i Llogorasë: 2 ditë

Rrugës drejt jugut, ndaluam nën hijen e pishave të larta të maleve të Llogorasë.

Kemi shijuar panoramën e ecjes sonë në majat po aq sa edhe atmosferën e qetë të bujtinës tonë në pyll.

Riviera Shqiptare: 2 ditë

Riviera është pseudonimi i pjesës së bregdetit shqiptar që ndodhet midis Dhërmiut dhe Sarandës.

Më në fund, ndaluam në qytetin e vogël të Himarës dhe zbuluam… një rajon me një vijë bregdetare verbuese dhe kodra të gjelbra që zhyteshin në dallgët bruz.

Adhuruesit e qetësisë, rekomandohen të mos e vizitojnë vendin gjatë pikut te sezonit, kur plazhet janë të mbushura me njerëz.

Qyteti i vjetër i Gjirokastrës: 3 ditë

Këtu është një fshat i adhurueshëm prej guri i ngjitur në faqen e një kodre që ka ngjashmëri me Beratin: shtëpi tradicionale, një kala, rrugë me kalldrëm, restorante të mira… dhe një atmosferë e butë!

Përmeti dhe ura e Bënjës: 2 ditë

Ne u nisëm drejt lindjes për të arritur në Përmetin e vogël.  Këtu vëzhguam jetën lokale dhe u afruam më shumë me banorët, të cilët gjithashtu na ofruan një pritje të paharrueshme.

Rreth 15 km larg është ura e bukur e stilit osman e Bënjës, burimet e nxehta dhe kanioni i saj.

Qyteti i Korçës: 4 ditë

Korça na tërhoqi shumë, një qytet modern, i vlerësuar nga shqiptarët, i gjallë dhe i freskët në verë, vendi më i famshëm i prodhimit të birrës.

Pogradeci dhe liqeni i tij: 2 ditë

I ndodhur në buzë të një liqeni të madh, qyteti i Pogradecit me hijeshinë e tij paksa të modës së vjetër tërheq kryesisht turistët vendas gjatë verës.

Atmosfera është me natyrë të mirë dhe një aromë e thjeshtë argëtimi noton në breg çdo mbrëmje.

Kryeqyteti Tirana: 7 ditë

Ky është një kryeqytet modern, i mbushur me vende të ndryshme turistike.

Është e pamundur të mërzitesh atje mes muzeumeve të tij magjepsëse historike, tarracave të restoranteve apo kafeneve, koncerteve dhe shëtitjeve në malin më të afërt.

Tirana është ndoshta një nga kryeqytetet e vetme evropiane ku banorët nuk dezertojnë në verë.

Shkodër: 4 ditë

Në veri të Tiranës, Shkodra është përgjithësisht pikënisja për një udhëtim në Alpet Shqiptare. Por jo vetëm kaq. Ne zbuluam qytetin dhe rrethinat e tij: një shëtitje në kala dhe mbi të gjitha një shëtitje qetësuese me biçikletë përgjatë liqenit të Shkodrës, pothuajse në kufirin e Malit të Zi.

Alpet Shqiptare: 3 ditë

Këtu është pika kryesore e udhëtimit tonë në Shqipëri: malet e larta në veri të vendit.

Përfunduam një udhëtim të mrekullueshëm treditor, i cili nisi me një shëtitje me varkë në liqenin e Komanit dhe peizazhet e tij magjepsëse përpara se të vazhdonim me ecjen e famshme ditore midis Valbonës dhe Thethit, dy fshatra të vegjël të largët.

Seriozisht, ky cep i Shqipërisë është ndër malet më të bukura të Europës!

Durrës: 2 ditë

Me kullat e tij të rreshtuara buzë detit dhe portin e tij tregtar, ne zbuluam disa rrënoja romake, panairin në kalatë dhe xhaminë e rrethuar me palma në sheshin qendror./atsh/ KultPlus.com

Pamje nga liqeni artificial i Pukës

Posted on by Kult Plus

Liqeni artificial i Pukës së bashku me parkun e pishave është surpriza e radhës për vizitorët e huaj dhe vendas.

Liqeni tashmë është kthyer në një destinacion turistik dhe ofron për të gjithë vizitorët një peizazh të harmonishëm alpin.

Kryeministri Edi Rama përcolli pamje që tregojnë transformimin e liqenit të Pukës të kryer falë Programit Kombëtar të Rilindjes Urbane.

Më herët pranë liqenit të Pukës kishte vetëm gropa e plehra e nuk shkelte askush.

Investimet publike në Pukë e kanë shndërruar këtë qytet në një qendër urbane moderne, me standarde dhe vlera të një atraksioni të veçantë turistik për resurset dhe pozicionin gjeografik ku gjendet.

Puka është një ofertë turistike mjaft e përshtatshme për shëtitje, ski, alpinizëm, gjueti sportive dhe për veprimtari të tjera çlodhëse e argëtuese./ KultPlus.com

Sfidat e arkeologëve të rinj shqiptarë

Posted on by Kult Plus

Pjesa më e madhe e Parqeve Arkeologjike të Shqipërisë janë të pazbuluara dhe nevojat për gërmime arkeologjike dhe arkeologë janë të mëdha. Gërmimet në shumë zona arkeologjike të vendit janë të pakta dhe po tërheqin një numër të vogël arkeologësh të rinj shqiptarë. Sipas studiuesve financimet për misionet arkeologjike dhe kërkimet shkencore mbështeten kryesisht nga të huajt dhe vetë parqet arkeologjike po përdorin shumë pak nga të ardhurat e tyre për këto aktivitete.

Në një mision arkeologjik në qytetin antik të Antigonesë në Gjirokastër Natalia Qirjo një studente e arkeologjisë në Universietin e Tiranës po gërmon me një grup të vogël arkeologësh dhe studentësh në zonë kryesore të qytetit.

Arkeologët kanë gjetur një shtresë më të hershme se ndërtimi i qyteti nga mbreti Piro dhe po përpiqen të hulumtojnë mbi materialin arkeologjik. Natalia thotë se është viti i dytë që përfshihet në gërmime.

“Ky është viti i dytë që vij në një mision arkeologjik. Vitin e kaluar isha në pjesën e sipërme të qytetit ku kryheshin gërmime tek “shtëpia e monedhave”, ndërsa këtë vit jam këtu tek qendra e qytetit apo “agoraja” si njihet ndryshe. Është një përvojë shumë e bukur dhe e dobishme që ka edhe vështirësitë e saj”, tregon ajo.

Natalia thotë se e ka zgjedhur arkeologjinë nga pasioni që kishte. Sipas saj përfshirja në misione arkeologjike është mjafte rëndësishme për studentët.

“Unë kam mbaruar vitin e dytë këtë vit dhe është shumë e rëndësishme për mua të mësoj rreth karrierës që do ndjek në jetë. Unë i kisha me dëshirë lëndët shoqërore dhe kur pashë arkeologjinë thashë se këtë do zgjedh.”

Ndërsa Pëllumb Hoxha thotë se prej nëntë vitesh është në terren me gërmimet arkeologjike në disa zona të Shqipërisë.

“Unë kam marrë pjesë në disa misione arkeologjike. Jam përfshirë në misionin e Zgërdheshit me gjermanët, pastaj në Koman me një grup francezo- zvicerian dhe shqiptar që gërmojnë atje, më pas kam qenë në mision në Durrës me italianët dhe tani jam këtu në Antigone sërish me italianët që vjnë nga Universiteti i Maceratës”, tregon ai.

Është një eksperiencë shumë e mirë, me misionet e huaja arkeologjike pasi këmbehen metodat e gërmimeve, thotë më tej Pëllumbi.

“Marrim njohuri për metoda gërmimi dhe praktika se si punohet në vendet e tjera në zonat arkeologjike. Kjo na ndihmon më pas të përcaktojmë rrugët tona më të mira në gërmimin arkeologjik dhe në studimin e materilave për të bërë analiza për periudha historike.”

Sipas arkeologut, të rinjtë po i afrohen viteve të fundit pak arkeologjisë, ndonëse nevojat e Shqipërisë janë të mëdha pasi shumica e parqeve arkeologjike të vendit janë të pazbuluara.

“Ndoshta të rinjtë kanë pak informacion për arkeologjinë”, thotë ai

Arkeologia me përvojë Sabina Veseli thotë se është shumë e rëndësishme për studentët shqiptarë të arkeologjisë pjesëmarrja në këto gërmime.

“Ne mundohemi që studentëve t`ua shpjegojmë të gjitha fazat, qoftë në terren, qoftë në laborator me mundësinë që ata të zgjedhin në të ardhmen ku duan të fokusohen. Në arkeologji është punë në terren, duhet të gërmosh, të qëndrosh në diell gjithë ditën. Oraret e e arkeologëve janë të gjata fillojnë në pesë të mëngjesit, merret një pushim në mesditë dhe pastaj rikthehesh në laborator. Është një punë e vështirë në terren por shumë e bukur.”

Zonja Veseli thotë se interesi për arkeologjinë në Shqipëri duhet të vijë në rritje. Arkeologjia përherë ngjall interes, thotë Sabina.

“Unë mendoj se arkeologjia ngjall përherë interes. Arkeologjia ngjall më shumë interes se degët e tjera sepse ka një tis përherë aventure, një tis që udhëton, jeton në komunitete, zbulon dhe ky proces i intrigon të rinjtë e sotëm. Mendoj se interesi tek të rinjtë për t`u marrë me arkeologji vazhdon të jetë i njëjtë. Unë mendoj që ky interes duhet të vijë në rritje pasi arkeologjia në territorin shqiptar është shumë e zhvilluar dhe ka punë për të gjithë”,

Sipas të dhënave zyrtare parqet arkeologjike u vizituan këtë vit nga rreth 400 mijë turistë vendas dhe të huaj një shifër që ka ardhur vit pas viti në rritje .

Por sipas specialistëve të trashëgimisë kulturore në shumicën e parqeve arkeologjike rritja e të ardhurave nuk përkon me më shumë financime për kërkime shkencore dhe gërmime arkeologjike nga këto të ardhura që krijohen.

Studiuesit vlerësojnë se fiancimet për misionet arkeologjike në Shqipëri por edhe për kërkimin shencor në përgjithësi janë të pakta si nga universitetet edhe nga institucionet e trashëgimisë kulturore./VOA/ KultPlus.com

Audienca

Posted on by Kult Plus

Nga David Mamet

Nuk ka shumë gjëra që ne mund të mësojmë si njerëz, apo jo?

Sepse ne jemi budallenj. Jemi vërtetë!

Unë vetë, më shumë se kushdo tjetër.

Billy Ëilder ishte fantastik – nuk ka patur një regjisor më të mirë dhe nuk ka patur një skenarist më të mirë.

Dhe ai thoshte audienca, e marrë individualisht – janë idiotë. Të marrë së bashku, ata janë një gjeni. Dhe kjo ka qenë përvoja ime.

Individualisht, ata, ashtu si unë, janë idiotë, apo jo?

Por kolektivisht, nuk i mashtron dot.

Dhe unë kam provuar dhe punuar me çdo medium që njoh në mbarë botën.

Dhe kurrë nuk kam takuar një audiencë memec. Kurrë.

Sepse dritat fiken një moment, dhe shtypet butoni.

OK, tani më trego një histori, duket sikur të thotë audienca.

Dhe nëse është interesante, ata do të të ndjekin. Nëse është për të qeshur, ata do të qeshin.

Nëse nuk është për të qeshur, nuk do ta bëjnë, apo jo?

Nëse është mahnitëse, ata do të mbeten gojëhapur.

Ti mund t’u zhvatësh një ovacion në këmbë, çdo audience në botë. Mund t’u zhvatësh, apo jo?

Por ti nuk mund t’u zhvatësh atyre, një të qeshur. Nuk mund t’u zhvatësh një gulçim.

Nëse ndodh, dije se ke arritur një gjë të madhe.

Kam mësuar diçka shumë të rëndësishme vite e vite më parë. Ishte një kohë kur doja të bëja kërkime. Dhe një prej tyre ishte leximi i Kuranit në anglisht. Më ka goditur shumë ai lexim.

Një gjë që thotë Kurani – ose thotë profeti Muhamed – është: “Unë tani po iki. Por do t’ju lë dy mësues. Një mësues që flet dhe një mësues i heshtur. Mësuesi që flet është ky libër, Kurani. Mësuesi i heshtur është vdekja”.

U mendova mirë e mirë. Dhe pastaj fillova të mendoj për dramën. Mendova, si mund t’ua mësosh njerëzve dramën. Dhe ka vetëm dy gjëra që mund t’i mësojnë njerëzit për dramën.

Është mësuesi i heshtur dhe mësuesi që flet. Dhe mësuesi që flet është audienca. Nuk mund të mësosh se si të shkruash dramë, pa shkruar pjesë ku ti je përpara një audience dhe poshtërohesh. Sepse asgjë nuk ka kuptim derisa ta bësh këtë. Derisa të kesh përdorur ndërgjegjen dhe të kesh thënë: “Kjo do i lërë pa mend.  Kjo është gjëja më e mirë që dikush ka shkruar ndonjëherë. Do t’i kapë për fyti dhe as nuk do të mund të marrin frymë. Dhe pastaj shikon audiencën që fle gjumë, dhe ndihesh i poshtëruar.

Ke zbuluar se e ke patur gabim. Duhet ta provosh përsëri. Dhe nëse turpërohesh kollaj, nuk do të mësosh. Pra, ky është mësuesi që flet, audienca.

Nuk mund të mësosh të shkruash pa audiencë. Dhe mësuesi i heshtur është faqja bosh…

David Mamet është fitues i Çmimit Pulitzer. Ky material është pjesë e një leksioni në të cilin ai tregon se si mund të kthehen momentet më të çuditshme të jetës, në art dramatik. / KultPlus.com

Screenshot