Kryeministri Kurti për patentë shoferët: Komuniteti serb bëri hap drejt integrimit

Qytetarët Kosovës deri dje kanë mund të bëjnë konvertimin e patentë shoferëve nga ato ilegalet në ato të Republikës së Kosovës.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka thënë se me konvertimin e patentë shoferëve nga ato ilegale në të Republikës së Kosovës, qytetarët tanë nga komuniteti serb kanë bërë një hap të rëndësishëm drejt integrimit, duke iu përgjigjur në masë thirrjes për aplikim për konvertimin e këtij dokumenti.

“6509 aplikime për konvertimin e patentë-shoferëve nga ilegale në ato zyrtare të Republikës së Kosovës. Vetëm në katër komunat në veri të shtetit tonë, u konvertuan 5732 patentë-shoferë, prej të cilave 2018 në Leposaviq, 1576 në Mitrovicën Veriore, 1177 në Zveçan dhe 961 në Zubin Potok. Afati për regjistrimin e tyre, nisi më 9 maj, dhe ishte i paraparë deri më 9 gusht. Për shkak të kërkesave të shumta dhe interesimit të lartë për konvertimin e patentë-shoferëve, e kemi shtyrë të njëjtin për 2 javë, deri ditën e djeshme më 23 gusht. Kjo periudhë më shumë se 3 mujore e konvertimit, kaloi pa asnjë incident apo ankesë”, ka shkruar ai në ‘Facebook”.

Shefi i qeverisë, i ka falënderuar të gjithë qytetarët të cilët e shfrytëzuan pozitivisht këtë mundësi, si dhe zyrtarët e institucioneve tona në zyrat e qendrat e regjistrimit, për punën e tyre dhe asistimin e aplikuesve në këtë proces.

77 vjetori i lindjes së Paulo Coelho-s, shkrimtarit të rekordeve

Braziliani me ndikimin më të madh ndërkombëtar dhe një nga shkrimtarët më të lexuar në botë, Paulo Coelho, feston ditëlindjen e tij të 77-të më 24 gusht 2024.

Në vitin 2024, janë bërë 37-vjet nga botimi i parë i “Pelegrini i Kompostelës”, best-seller-i i tij i parë nga “Toena”. Libri u shkrua pas pelegrinazhit të autorit, në vitin 1986, përgjatë rrugës për në Santiago de Compostela, në Spanjë, dhe u botua nga shtëpia botuese “Eco”, në Rio-de-Zhaneiro, vitin pasues, më 1987. Përvoja gjatë rrugës për në Santiago de Compostela ishte e jashtëzakonshme në jetën e autorit dhe suksesi i madh ndërkombëtar i “Pelegrinit të Kompostelës”, pas botimit të tij, kontribuoi në rritjen e konsiderueshme të numrit të pelegrinëve në qytetin e Galicisë, në Spanjë – aq shumë sa në vitin 1999, Paulo Coelho u nderua me Medaljen e Artë të Galicisë nga Këshilli i Shtetit të Spanjës dhe, në vitin 2008, bashkia lokale e nderoi shkrimtarin brazilian duke i dhënë emrin e tij njërës prej rrugëve të qytetit.

Librat e Paulo Coelho-s, të botuara në mbarë botën, kanë arritur shifrën mahnitëse prej rreth 320 milionë kopjesh të shitura në më shumë se 170 vende. Autori më i përkthyer nga portugalishtja është botuar në 88 gjuhë të ndryshme, duke përfshirë shqipen, gjuhën estoneze, persishten (gazetarja Patrícia Campos Mello zbuloi versionin e “Pelegrinit të Kompostelës” në atë gjuhë midis të burgosurve në burgun amerikan të Guantanamos, Kubë), hindishten, malajalamishten (e folur në Indinë Jugore), marathishten (e folur në bregun perëndimor qendror të Indisë), vietnamishten dhe suahilishten (një nga gjuhët zyrtare të Kenias). Në Brazil, Paulo Coelho madje ka pasur pesë tituj në të njëjtën listë të best-seller-ve, një ngjitje që asnjë autor tjetër nuk ka arritur ta kapë deri më sot.

“Alkimisti”, libri i tij më i suksesshëm, u botua në qershor 1988, fillimisht nga i njëjti botues “Eco”. Meqenëse pronari i shtëpisë botuese të parë nuk besonte shumë në suksesin e titullit, ribotimi i “Alkimistit” u bë nga botuesi tjetër “Rocco” dhe shpejt u bë një nga fenomenet më të mëdha të shitjeve në Brazil. Largimi nga “Eco” shënon edhe momentin kur Paulo Coelho filloi të punojë me Mônica Antunes, agjenten e tij ekskluzive deri më sot, pronare e “Sant Jordi”, me qendër në Barcelonë. Libri shitet rreth 1 milion kopje çdo vit vetëm në Shtetet e Bashkuara, duke qenë libri më i dhuruar për nxënësit që mbarojnë gjimnazin atje. Ende në Shtetet e Bashkuara, tregu më i madh i librave në botë, “Alkimisti” ka një rekord duke qëndruar për 427 javë rresht në listën e librave më të shitur të “The New York Times” – lista më prestigjioze e best-seller-ve në industrinë ndërkombëtare të librit. Në gusht 2022, libri mbushi plot 650 javë në listën e librave më të shitur të “USA Today”. Frymëzimin për këtë best-seller  Coelho e mori nga një histori persiane e përdorur nga shkrimtari argjentinas Jorge Luis Borges në librin e tij me tregime të shkurtra të titulluar në origjinal “Historia universal de la infamia”, botuar më 1935.

“Alkimisti” vlerësohet dhe rekomandohet nga liderë botërorë, si ish-presidenti i ShBA-s, Barack Obama, aktivistja pakistaneze dhe fituese e çmimit “Nobel” për paqe, Malala Yousafzai, dhe ish-Sekretari i Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara, Ban Ki-Moon, midis shumë të tjerëve; nga shkrimtarë të njohur ndërkombëtarisht, si italiani Umberto Eco dhe japonezi Kenzaburo Oe, fitues i çmimit “Nobel” për letërsinë; nga personalitete, si Gisele Bündchen dhe Oprah Winfrey, prezantuese dhe drejtuese e një prej klubeve më të mëdha të librit në botë; madje edhe nga sportistë, si shtatë herë kampioni i botës në “Formula 1”, Lewis Hamilton dhe superyjet e NBA-së, LeBron James dhe Kobe Bryant – me të cilët Paulo Coelho planifikoi të shkruante një libër për fëmijë, një plan që fatkeqësisht u prish nga vdekja tragjike e basketbollistit. Në tregun e Amerikës së Veriut, ekziston një version audio i “Alkimistit” i treguar nga aktori i madh anglez Jeremy Irons, fitues i “Oscar”-it për aktorin më të mirë në vitin 1991.

Me 21 vepra dhe disa qindra milionë kopje të shitura, Paulo Coelho botohet nga botuesit më të rëndësishëm në botë, si “Knopf” dhe “HarperCollins” në Shtetet e Bashkuara, nga “Flammarion” në Francë, nga “Planeta” në Spanjë, nga “Penguin Random House” në Meksikë dhe “Kadokawa” në Japoni.

Në Brazil, ajo është botuar nga etiketa e “Paralela e Companhia das Letras” që nga viti 2016, kur publikoi librin “Spiunia”, frymëzuar nga jeta misterioze e Mata Harrit, një gruaje e lindur në Holandë dhe e pushkatuar gjatë Luftës së Parë Botërore. Në vitin 2010, Paulo Coelho organizoi për botuesin anglez “Penguin” një antologji tekstesh që ishin burim frymëzimi për të; ndër fragmentet e përzgjedhura, ka pasazhe nga De Profundis, nga Oscar Wilde, Eichmann në Jerusalem, nga Hannah Arendt (më 1982, një vizitë në rrënojat e kampit nazist të përqendrimit në Dachau, Gjermani, bëhet një nga përvojat më të shquara të jetës së autorit dhe përforcon bindjet e tij për të luftuar gjithmonë kundër autoritarizmit të çdo ngjyre ideologjike), “Princi” i Machiavelli-t, “Fiksionet” e Jorge Luis Borges-it dhe “Dorëshkrimet e Detit të Vdekur”, shpërndarjen e librave të tij nëpër botë, si dhe marrëdhëniet me lexuesit e tij.

Në vitin 1996, Paulo Coelho mori titullin “Kalorës i Urdhrit Kombëtar të Legjionit të Nderit”, ­­nga presidenti francez Jacques René Chirac dhe në të njëjtin vend ai mori titullin “Oficer në Urdhrin e Arteve dhe Letrave”, më 2003. U zgjodh dhe ishte kryetari i 21-të i “Akademisë Braziliane të Letrave” që nga viti 2002 dhe në vitin 2007; ai u bë Lajmëtar i Paqes i Kombeve të Bashkuara. Paulo Coelho ka fituar rreth 115 çmime dhe nderime të dimensioneve ndërkombëtare, duke përfshirë çmimin “Grinzane Cavour” (Itali, 1996; dhënë gjithashtu shkrimtarëve si José Saramago, Doris Lessing dhe Ian McEwan), çmimin “Goldene Feder” (Hamburg, 2005) dhe çmimin “Hans Christian Andersen”, dhënë nga Bordi Ndërkombëtar për Librat për të Rinjtë (2010).

Paulo Coelho është këshilltar i UNESCO-s për Programin mbi Konvergjencat Shpirtërore dhe Dialogët Ndërkulturorë dhe ka qenë anëtar i bordit të Fondacionit “Schwab”, i cili promovon Forumin e Davosit (në fakt, braziliani që ka më shumë rëndësi në Davos është Paulo Coelho, një shkrimtar që është gjithashtu anëtar i bordit të Fondacionit “Schwab”, shkroi gazetari Clóvis Rossi, reporteri brazilian që mbuloi më së shumti Forumin e Davosit, në Folha të Sao Paulo-s), dhe i Këshillit Ndërkombëtar Këshillimor të Programit Ndërkombëtar të Negocimit të Harvardit.

Në vitin 2003, “Alkimisti” fitoi rekordin botëror “Guinness” si libri që kishte më shumë përkthime në gjuhë të tjera; në vitin 2009, Paulo Coelho fitoi një rekord të ri botëror “Guinness” si autori më i përkthyer nga i njëjti libër. Ai është një nga shkrimtarët e parë që përdori mediat sociale dhe në një anketë të kryer nga Agjencia amerikane e marrëdhënieve me publikun JCPR më 2009, ai ishte ndër 100 personalitetet më të ndjekura botërore në Twitter (vetëm pesë nga 100 personat e përmendur nuk ishin amerikanë). Në vitin 2017, shkrimtari u zgjodh si një nga 100 mendimtarët më me ndikim botëror nga Fondacioni “Albert Einstein” i Kanadasë, i cili ruan koleksionin e gjeniut të fizikës gjermane.

Paulo Coelho ëndërronte të bëhej shkrimtar që kur ishte adoleshent në Rio-de-Zhaneiro. Kur ishte i ri, ai bënte komente me shkrim për librat që lexonte (në moshën 25-vjeçare kishte mbajtur shënime për më shumë se pesëqind libra) dhe u dërgonte poezi kritikëve letrarë, që kishin rubrika letrare në gazeta. Ai punoi në teatër (madje duke dhënë mësime për regji dhe aktrim) dhe në gazeta kryesore – si “O Globo”, në Rio-de-Zhaneiro – ai ishte redaktor i të përditshmes (të quajtur edhe “udigrudi” në Brazil) dhe punoi në kompanitë diskografike “Polygram” dhe “CBS”. Në vitin 1970, i ndikuar nga lëvizjet mistike dhe alternative, ai mori trenin e vdekjes për të shkuar në Bolivi dhe Maçu Piçu, në Peru. Më pas, shkoi në Amsterdam dhe Holandë, kryeqyteti botëror i lëvizjes hipi. Prej aty, me autobus, ai bëri ekskursionin e tij të parë në Lindje, një përvojë që ai e tregon në librin autobiografik “Hipi”, botuar më 2018.

Në fillim të viteve 1970, ai kryqëzoi rrugët me rokerin Bahian Raul Seixas dhe takimi i ndryshoi jetën. Së bashku, të dy kompozuan më shumë se dyzet këngë, disa prej të cilave ishin jashtëzakonisht të suksesshme dhe që u bënë përgjithmonë klasike të rokut brazilian, si “Gita” (një hit i madh edhe falë zërit të Maria Bethânia-s), “Unë linda dhjetë mijë vjet më parë” dhe “Shoqëria alternative”. Ai, gjithashtu, do të shkruante tekste për kompozitorë të tjerë të rëndësishëm brazilianë, si Rita Lee dhe Zé Rodrix, madje edhe për një nga themeluesit e zhanrit muzikor “bossa nova”, Roberto Menescal, një nga miqtë e tij të më të ngushtë; ka shkruar gjithsej 120 tekste këngësh. Pjesëmarrja e tij e fundit në universin e këngës ishte versioni i boleros meksikane “Me vuelves loço”, nga Armando Manzanero, një sukses i madh në Brazil me zërin e Elis Reginas si “Me deixas louca” (Ti më çmend). Versioni u regjistrua sërish nga vajza e Elisit, këngëtarja Maria Rita, në vitin 2012.

Fryma e lirë dhe e guximshme e Paulo Coelho-s i kushtoi disa momente kufizimi të dhunshëm të lirisë së tij: prindërit e tij e dërguan në klinikat e trajtimit psikiatrik, ku ai mori edhe goditje elektrike (një përvojë që ai e rrëfen në librin “Veronika vendos të vdesë”, e cila motivoi një projektligj të atëhershëm të senatorit Eduardo Suplicy që ndalonte shtrimet arbitrare psikiatrike në Brazil  (lexo shkrimin e autorit “Kam shkruar një libër mbi azilin mendor, babi”), dhe ai u arrestua dy herë nga diktatura civile-ushtarake që sundoi në Brazil midis viteve 1964 dhe 1985. Hera e parë ishte në vitin 1969, kur ai po kthehej nga një udhëtim nga Paraguai me të dashurën dhe dy miqtë e tij, ku kishte shkuar për të parë një ndeshje të ekipit brazilian të futbollit. E dyta më 28 maj 1974, gjatë periudhës më të tmerrshme të diktaturës: Paulo Coelho u arrestua fillimisht nga “Dops”, agjencia përgjegjëse për represionin, dhe pasi u lirua, u rrëmbye nga taksia, që po e çonte në shtëpi, u ndalua dhe u torturua.

Në një artikull për gazetën amerikane “The Washington Post”, ai shkroi:

“Pasi nuk e di sa kohë dhe sa seanca kishin kaluar (koha në ferr nuk llogaritet me orë), dikush troket në derë dhe më kërkon të vesh kapuçin. […] Më çojnë në një dhomë të vogël, e gjitha e lyer me ngjyrë të zezë, me kondicioner shumë të fortë. Drita fiket. Vetëm errësirë, ftohtësi dhe një sirenë që vazhdon e vazhdon. Filloj të çmendem, të kem vizione kuajsh. Trokas në derën e “frigoriferit” (më vonë e mora vesh se ky ishte emri), por askush nuk e hap. Më bie të fikët. Zgjohem dhe më bie të fikët disa herë, dhe në njërën prej tyre mendoj: më mirë të kapem sesa të rri brenda.”

Në vitin 1980, Paulo Coelho u martua me artisten Christina Oiticica, e cila dizajnoi kopertinat e librave të tij të parë dhe me të cilën jeton ende në Gjenevë të Zvicrës. Në atë dekadë, çifti themeloi dhe drejtoi shtëpinë botuese “Shogun”, në Rio-de-Zhaneiro. Në vitin 2014, ata krijuan fondacionin, me qendër në atë qytet, i cili mban emrin e tyre dhe, ndër të tjera, mbështet Solar Menino de Luz, një vepër sociale në kompleksin e lagjeve të varfra “Pavão”, “Pavãozinho” dhe “Cantagalo” në Brazil. Në vitin 2021, përballë refuzimit, për arsye politike, të kërkesës që Festivali i Jazz-it “Capão” të mund të kishte qasje në stimujt e Ligjit “Rouanet”, Fondacioni “Paulo Coelho dhe Christina Oiticica” financuan festivalin e muzikës së qytetit, i vendosur në Chapada Diamantina. Në korrik të të njëjtit vit, u njoftua përshtatja në film e librit “Alkimisti”, në të cilin aktori anglez Sebastian de Souza do të luante rolin e Santiagos./ KultPlus.com

Festivali i Yjeve në Fushë-Studen, ftohen fëmijët për të eksploruar mrekullitë qiellore

Ministrja e Shtetit për Rininë dhe Fëmijët, Bora Muzhaqi ftoi sot të gjithë të apasionuarit pas yjeve që të marrin pjesë në Festivalin e Yjeve që do të mbahet më 31 gusht, ora 19:00, në Fushë-Studen, Parku Kombëtar i Shebenikut.

Muzhaqi shprehet se këtë vit ekipi i bashkisë Librazhd bashkë me shumë mbështetës, po organizojnë Festivalin e Yjeve, për ta ndarë eksplorimin e qiellit dhe Parkun Kombëtar të Shebenikut edhe me ata që nuk janë nga andej.

“Pavarësisht ku kemi lindur, nostalgjia për prejardhjen tonë ndërkohë që rritemi bëhet gjithmonë e më e fortë. Prandaj edhe sa herë të rinjtë më pyesin i tregoj që jam me origjinë nga Polisi, një fshat i Librazhdit”, shkroi Muzhaqi në një postim në rrjetet sociale.

“Diçka që në Librazhd, dhe specifikisht në Parkun e Shebenikut është më bukur se kudo tjetër, është mundësia për të parë yjet, dhe jam shumë e gëzuar që këtë vit ekipi i Bashkisë Librazhd bashkë me shumë mbështetës, po organizojnë Festivalin e Yjeve, për ta ndarë eksplorimin e qiellit dhe Parkun Kombëtar Shebenik edhe me ata që nuk janë nga andej”, theksoi Muzhaqi.

“Në 31 gusht, ora 19:00, në Fushë Studen, Parku Kombëtar Shebenik, mund të bashkoheni edhe ju për të eksploruar qiellin e natës si kurrë më parë,  për vrojtime me teleskop,  diskutime me ekspertë astronomie,  kamping nën yje, astrofotografi, muzikë live, tregime legjendash rreth zjarrit, dhe shumë të tjera”, u shpreh Muzhaqi.

Ministrja theksoi se, hyrja është falas, “kështu që bashkohuni në këtë festival që të përjetoni një eksperiencë mbresëlënëse, larg zhurmave të qytetit”.

Ministri Çeku për çmimin e filmit ‘Si e verdhë e sëmurë’: Arritje tjetër që shpërfaq potencialin e jashtëzakonshëm të shtetit të Kosovës

Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Çeku, ka reaguar pasi filmi “Si e verdhë e sëmurë” nga Norika Sefa ka fituar çmimin e dokumentarit më të mirë të shkurtë në Festivalin e Filmit në Sarajevë.

Ministri Çeku këtë sukses e ka cilësuar si një arritje tjetër, që sipas tij shpërfaq potencialin e jashtëzakonshëm që ka shteti i Kosovës edhe në sektorin e artit dhe kulturës.

“Pas fitoreve të njëpasnjëshme, filmi “Si e verdhë e sëmurë” nga Norika Sefa fiton edhe çmimin dokumentari më i mirë i shkurtë në Festivalin e Filmit të Sarajevës.

Edhe një arritje tjetër që shpërfaq potencialin e jashtëzakonshëm që ka vendi ynë.

Urime Norikës dhe gjithë ekipit, po ashtu Qendrës Kinematografike të Kosovës që ka mbështetur realizimin e këtij filmi”, thuhet në urimin e Ministrit Çeku në facebook./ KultPlus.com

33-vjetori i Pavarësisë së Ukrainës, AGK-ja pret gazetarët ukrainas të strehuar në Kosovë

Asociacioni i Gazetarëve të Kosovës, sot me rastin e 33 vjetorit të Pavarësisë së Ukrainës ka organizuar një pritje për gazetarët ukrainas të strehuar në Kosovë, në kuadër të programit “Gazetarët në Rezidencë”.

Në njoftimin e AGK-së, është bërë e ditur se në këtë ngjarje të pranishëm ishin ambasadori i Gjermanisë në Kosovë, Jorn Rhode, zëdhënësja e ambasadës së Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Kosovë, Lindsay Jagla, si dhe bashkëpunëtorët e AGK-së, që ndihmojnë në zbatimin e këtij programi.

AGK-ja nga prilli i vitit 2022, ka zbatuar programin që u mundëson gazetarëve ukrainas që kanë ikur nga lufta, të vazhdojnë punën e tyre si gazetarë në Kosovë.

“Ata bëjnë një punë të jashtëzakonshme duke raportuar në baza ditore nga Kosova, për Kosovën e Ukrainën, atdheun e tyre”, thuhet në njoftimin e AGK-së.

” Gazetarët në Rezidencë – Kosovë, është program i iniciuar nga European Centre for Press and Media Freedom ECPMF, në kuadër të programit mbështetës, Voices of Ukraine, zbatohet nga Asociacioni i Gazetarëve të Kosovës, dhe mbështetet financiarisht nga Qeveria e Republikës së Kosovës, si dhe iniciativa Hannah Arendt e Qeverisë së Gjermanisë”, thuhet në njoftim./ KultPlus.com

Kori i Filharmonisë së Kosovës së shpejti do të interpretojë në Vlorë

Kori i Filharmonisë së Kosovës ka njoftuar se është në përgatitje për paraqitjen në kuadër të “MareMeumFestival” në Vlorë (Shqipëri).

Nën drejtimin mjeshtëror të dirigjentit Rafet Rudi dhe me pjesëmarrjen e violinistes së njohur Sihana Badivuku, Kori do të ngjitet në skenën e Teatrit Petro Marko.

Programi i mbrëmjes do të jetë një mozaik i pasur veprash nga kompozitorë të njohur si Ēriks Ešenvalds, Jan Sandström, Jake Runestad, Aulon Naçi, Vaso S. Tole, Lorenc Antoni dhe Rafet Rudi.

Koncerti do të mbahet me 5 shtator, në ora 19:00, teatrin e qytetit të Vlorës “Petro Marko”./ KultPlus.com

‘Tre kilometra deri në fund të botës’ fiton Festivalin e Sarajevës

Edicioni XXX i Festivalit të Filmit në Sarajevë (SFF) përfundoi me ceremoninë e ndarjes së çmimeve “Zemra e Sarajevës” në Teatrin Kombëtar në Sarajevë, ku filmi “Tre kilometra deri në fund të botës” me regji të Emanuel Parvu u shpall filmi më i mirë artistik.

Regjisori më i mirë i edicionit XXX të SFF-së është Yorgos Zois me filmin “Arcadia”.

Doru Bem u shpall aktorja më e mirë për rolin e saj në filmin “Java e Madhe”, ndërsa Anab Ahmed Ibrahim fitoi “Zemrën e Sarajevës” si aktorja më e mirë për rolin e saj në filmin “Fshati buzë Parajsës”.

Filmi “Fotografi kujtimi” i Olga Chernykh fitoi “Zemrën e Sarajevës” për filmin më të mirë dokumentar, ndërsa çmimi për të drejtat e njeriut iu dha Anna Rubia për filmin “Jeta jote pa mua”.

Çmimi special i jurisë iu dha filmit “Ajo që kërkojmë nga statuja është që të mos lëvizë” me regji të Daphne Heretakis.

Regjisori turk Cem Demirer me filmin “Në mungesë” fitoi “Zemrën e Sarajevës ” për filmin më të mirë të shkurtër.

Çmimi special për promovimin e barazisë gjinore shkoi për filmin dokumentar “Cent’anni” me regji të Maja Doroteja Prelog.

Çmimi special për ndërgjegjësimin mjedisor shkoi për filmin “Qielli mbi Zenicë” me regji të Zlatko Pranjiq dhe Nanna Frank Moller.

SFF këtë vit solli më shumë se 240 filma nga 70 vende./ atsh/ KultPlus.com

‘Më plak mërzitja që vetmia më sjell’

Vetmia

Poezi e shkruar nga Millosh Gjergj Nikolla – Migjeni

Më plak mërzitja

që vetmia më sjell;

përbuzja, urrejtja

të gjith sendet m’i mbështjell

që kam shumë anmiq

të liq

në këto sende pa shpirt,

Nuk flasin.

As sy s’kanë.

Po mue më bahet

se aty janë

vetëm që të më plasin

zemrën.

Së paku, të më shajnë:

I mallkuem!

Së paku, të anë tallin:

I uruem!

Së paku, të më këndojnë:

I yni zot!

Ose të më thonë:

Jeton kot!

Të flasin, të flasin se fjalë due

në kët vetmi me ndigjue.

Ose të më tregojnë historinë

e tyne, autobiografinë:

ndoshta ty do gjej gjasim

me jeten time pa tingllim

që në vetmi po e kaloj

dhe s’po dij a rroj e s’rroj.

Sendet heshtin. sa të pamëshirë!

Më bajnë dhe mue të hesht me pahirë,

pse gojë s’kanë

dhe nuk flasin,

aty janë

vetëm të më plasin

zemrën teme që po vuen

dhe në mërzi vetveten truen. / KultPlus.com

Manastiri i Shën Kozmait, një nga xhevahiret e trashëgimisë kulturore të Myzeqesë

Manastiri i Shën Kozmait është një thesar i rrallë fetar e kulturor në qytetin e Fierit.

Ministri i Shtetit për Marrëdhëniet me Parlamentin, Taulant Balla ndau sot pamje nga Manastiri i Shën Kozmait, një nga xhevahiret e trashëgimisë kulturore të Myzeqesë ku kremtohet një nga festat më popullore të besimtarëve ortodoksë.

Ky destinacion është një qendër e rëndësishme turistike, e cila mbledh në vete bukurinë natyrore, pasurinë arkitekturore dhe frymën e qetësisë fetare.

Manastiri i Shën Kozmait ndodhet në një vend të veçantë, larg zhurmës urbane, në një oaz të qetësisë midis natyrës dhe kulturës.

Me ngrohtësinë e rrezeve diellore që zbresin mbi rrënojat dhe arkitekturën e vjetër, ai krijon një atmosferë magjike të harmonisë dhe reflektimi. Ky manastir është një ndër veprat më të rëndësishme të periudhës bizantine dhe një dëshmi e pasurisë së trashëgimisë fetare në rajon.

Historia e Manastirit të Shën Kozmait daton që në shekullin e 6-të. Ai është themeluar nga një grup besimtarësh të devotshëm dhe është quajtur sipas Shën Kozmait, një nga shenjtët e kohës së hershme të krishtërimit. Përmes shekujve, ky manastir ka kaluar nëpër sfida të ndryshme historike dhe arkitektonike, por ka mbijetuar dhe ka shërbyer si qendër e adhurimit, mësimit dhe meditimit për brezat e shumtë të besimtarëve.

Arkitektura e Manastirit të Shën Kozmait është një ndërthurje e elementëve të ndryshëm stilistikë, duke reflektuar ndikimet e periudhave të ndryshme historike. Struktura e tij përfshin kisha të bukura me mozaikë të rrallë, të punuar me kujdes, dhe të trashëguara që ruajnë historinë e këtij vendi të shenjtë.

Turistët që vizitojnë Manastirin e Shën Kozmait kanë mundësinë të njihen me trashëgiminë e thellë fetare dhe kulturore të vendit, të ndjejnë frymën e qetësisë që ofron ky vend, si dhe të njihen me një thesar të vyer artistik, duke përfshirë ikonografinë, mozaikët, dhe arkitekturën e rrallë.

Një vizitë në Manastirin e Shën Kozmait shërben, jo vetëm për të shijuar pamjet e vendit, por edhe për të kuptuar rëndësinë historike dhe kulturore që ka pasur kjo zonë në zhvillimin e identitetit fetar dhe kombëtar.

Manastiri i Shën Kozmait në Fier është një qendër e rëndësishme turistike që ofron një kombinim të mrekullueshëm të bukurisë natyrore, trashëgimisë arkitektonike dhe frymës së qetësisë fetare. Ai është një qendër e pashmangshme për ata që janë të interesuar për të eksploruar trashëgiminë historike dhe kulturore të rajonit./KultPlus.com

Një bashkëbisedim satirik dhe kaq gjenial midis Ernesto Sabato dhe Jorge Luis Borges

Në përvjetorin e lindjes së Jorge Luis Borges, ky bashkëbisedim satirik kaq gjenial midis tij dhe mjeshtrit arbëresh Ernesto Sábato, përligj kremtimin e kësaj dite plotësisht.

Dialog midis Ernesto Sabato dhe Jorge Luis Borges

Sábato: E vërtetë, kam pasur njëfarë prirje vetëvrasëse… Sidomos si djalosh dikur.

Borges: Kurse unë, dikur i pata vënë vetes një afat. Pata menduar: “Epo, do të pres shtatëdhjetë ditë. Nëse ndërkohë nuk ndodh asgjë për t’u shënuar, dhe kjo situatë nuk ndryshon, kam për ta vrarë veten. Ndërkaq, po të ndodhë diçka mirëfilli, aq më mirë fundja. Sidoqoftë do theksuar se dikush që ka vendosur të vetëvritet, ndihet si një hero i vërtetë, ndihet tepër i fuqishëm.

Sábato: Sigurisht, ngaqë ka për ta hequr qafe universin…

Borges: Ishim duke kuvenduar me Macedonio Fernández, cili po më shpjegonte se shpirti ishte i pavdekshëm, ndërkohë që diku ngjitur nisën të bënin muzikë nën ritmet marroqe të një kënge që kam përshtypjen se quhet La Cumparsita. Menjëherë i thashë mikut tim Macedonio, “Si thua, ta vrasim vallë veten për të shpëtuar nga kjo muzikë kaq e dobët?”… Këtë ngjarje më vonë ia pata treguar edhe Xul Solar, i cili dukej cazë skeptik, ngaqë më foli vëngër: “Sidoqoftë nuk u vetëvratë”. Flakë për flakë iu përgjigja, në frymën e qesëndisë së tij: “Nuk e di nëse e vramë veten mirëfilli, sepse nuk më kujtohet!”. Gjithsesi, më patën treguar për një ngjarje që thuhet se kish ndodhur në një kafene në rrugën Bolívar, në lagjen Monserrat. Ishte një skutë ku mblidheshin tërë faqezinjtë. Në banak gjendej një tip që po llomotiste se kish një grua, e cila ia kishte vënë brirët të gjorit, arsye për të ciën ai ndihej tejet i vetmuar dhe çoç po mendonte ta vriste veten. Sakaq, dikush tjetër që po e dëgjonte, i tha: “Shiko more mik, kush flet kaq shumë për vetëvrasjen, nuk e bën kurrë vërtet. Të vrasësh veten është tepër e lehtë!” Kur i pati shqiptuar këto fjalë sfiduese, folësi kish nxjerrë befas revolverin dhe ia ngjeshi vetes plumbin në lule të ballit. Nuk e di nëse kjo ngjarje është ndopak e mirëfilltë, ndonëse kam njëfarë bindje se burri me revolver, mbase vërtet kish ndërmend ta vriste veten.

Sábato: Sikur mos të ishte vetëvrarë, do të bënte figurën e palaços. Sepse qëkur e pati nxjerrë revolverin, e dinte fort mirë se nuk i mbeteshin gjasa të tjera veç vdekjes… Gjithmonë kam menduar që burrit xheloz i ofrohen dy mundësi syresh: të blejë një revolver, ose të bëhet si Shekspiri…

Borges: Më kujtohet rasti i atij shkrimtarit japonez që pati bërë harakiri para gjithkujt. M’u duk veprim i mençur. Ia doli mbanë të vdiste si samurai i fundit.

Sábato: Mua seç më duket ca si tepër përdëllyese si shfaqje, ndaj nuk meriton lëvdata. Duket më tepër si diç arrogante. Dua të theksoj, Borges, se nuk flas kështu ngaqë ndihem ndopak më i zoti. Përkundrazi, edhe unë pata menduar të bëj vetëvrasje plot herë në jetën time.

Borges: Edhe unë gjithashtu. Janë mbushur shtatëdhjetë e pesë vite që vazhdoj të vetëvritem. Kam më tepër përvojë se ti, Sábato.

Sábato: (duke buzëqeshur): Gjithsesi nuk ke pasur shumë sukses në këtë aspekt, siç duken bathët.

Borges: E pranoj këtë vërejtje, por sidoqoftë e kam pasur me përkushtim të mirëfilltë.

Përktheu nga bashkëbisedimi origjinal në spanjisht: Elvi Sidheri. / KultPlus.com

Drejtoria e Sigurisë dhe Emërgjencave në Prishtinë kërkon nga MKRS ndërhyrje në objektet e trashëgimisë kulturore që paraqesin rrezik për qytetarët

Drejtori i Drejtorisë për Siguri dhe Emërgjenca në komunën e Prishtinës, Lulzim Fushtica, ka kërkuar nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit që të bëjë ndërhyrje urgjente në objektet e trashëgimisë kulturore që paraqesin rrezik për sigurinë publike, përcjell KultPlus.

Sot, kjo drejtori ka pasur një ndërhyrje urgjente në objektin e Shkollës së Parë Shqipe për të eliminuar rreziqet e mundshme për sigurinë e qytetareve.

Në vijim gjeni njoftimin e plotë të tij:

Të dashur qytetarë të Kryeqytetit,

Sot në mëngjes Drejtoria për Siguri dhe Emergjenca e Kryeqytetit pati një ndërhyrje urgjente në objektin e Shkollës së Parë Shqipe për të eliminuar rreziqet e mundshme për sigurinë e qytetareve.

Objektet e braktisura në qytetin tonë paraqesin një rrezik serioz për sigurinë e banorëve. Mungesa e mirëmbajtjes dhe kujdesit në këto ndërtesa rrit mundësinë e aksidenteve, ndërhyrjeve të paautorizuara, dhe mund të bëhen strehë për aktivitete të paligjshme.

Kërkojmë ndërhyrje urgjente nga Ministria e Kulturës, Rinise dhe Sportit në objektet e trashëgimisë kulturore që paraqesin rrezik për sigurinë publike në Kryeqytet.

Ruajtja e trashëgimisë kulturore është një përgjegjësi e përbashkët. Secili nga ne mund të japë një kontribut të vlefshëm në mbrojtjen e këtyre pasurive të çmuara që e pasurojnë identitetin tonë dhe historinë tonë të përbashkët.

Ndërtesat e braktisura janë një problem në rritje në Kryeqytet dhe përbëjnë një rrezik të madh për sigurinë dhe shëndetin publik. Këto ndërtesa, të cilat shpesh janë të lëna pas dore, mund të shkaktojnë probleme të mëdha:

Rreziku nga Aksidentet dhe Lëndimet: Ndërtesat e braktisura shpesh kanë struktura të dobëta dhe mund të përmbajnë materiale të rrezikshme, si copa xhami të thyer, pllaka të rëna, dhe shumë më tepër që mund të shkaktojnë aksidente.

Probleme Ambientale dhe Shëndetësore: Ato mund të jenë strehë për insekte, parazitë dhe përbërës të dëmshëm që ndihmojnë në përhapjen e sëmundjeve dhe ndotjen e ambientit.

Siguria Publike: Ndërtesat e braktisura shpesh përdoren për aktivitete të paligjshme dhe mund të ofrojnë strehë për individë të dyshimtë, duke rritur rrezikun për krime dhe shqetësime për banorët e zonës.

Çfarë mund të bëni për të ndihmuar?

Raportoni: Nëse vini re ndonjë ndërtese të braktisur që paraqet rrezik, raportoni atë në autoritetet përkatëse ose në shërbimet e emergjencës.

Mbrojtja e Fëmijëve dhe Të Rinjve: Bisedoni me fëmijët dhe të rinjtë për rrezikun e eksplorimit të ndërtesave të braktisura dhe rëndësinë e qëndrimit të sigurt.

Ndihmoni në mbajtjen e qytetit tonë të sigurt dhe të shëndetshëm për të gjithë ne! Bashkë mund të bëjmë një ndryshim të madh./KultPlus.com

Rita Ora kujton 12 vjetorin e albumit të saj të parë “ORA” me këngën që ia kushtoi Kosovës

Këngëtarja shqiptare me famë botërore, Rita Ora, ka kujtuar sot 12 vjetorin e albumit të saj të parë debutues, “ORA”, përmes një videoje shumë të veçantë të publikuar në Instagram. Në këtë video, shihen momente nga performimet e saj të këngëve të këtij albumi, teksa e gjithë videoja është e shoqëruar nën ritmet e këngës “Shine Ya Light” – një këngë e cila është dedikim për vendlindjen e saj, Kosovën.

“Zoti im, nuk mund ta besoj që kanë kaluar 12 vjet që nga dalja e albumit tim debutues ‘Ora’! Ajo është një mbretëreshë dekade!! Dashuri e madhe për të gjithë ata që e kanë dëgjuar që nga viti 2012! Cila është kënga juaj e preferuar nga albumi?” shkroi Rita në mbishkrimin e videos.

Albumi “ORA” mbetet një moment kyç në karrierën e Ritës, pasi i dha një shtytje të madhe në tregun ndërkombëtar. Tri nga këngët e këtij albumi, “How We Do (Party)”, “RIP”, dhe “Hot Right Now”, arritën majat e klasifikimit në Mbretërinë e Bashkuar, duke e vendosur Ritën në hartën e muzikës botërore.

Rita Ora ka treguar gjithmonë një përkushtim të veçantë për vendlindjen e saj dhe për adhuruesit e saj që e kanë mbështetur gjatë gjithë karrierës. Videoja e publikuar sot është një dëshmi e këtij përkushtimi dhe një ndarje e momenteve të veçanta nga fillimi i rrugëtimit të saj artistik.

Kujtimi i 12 vjetorit të albumit “ORA” është një rikujtim sa i rëndësishëm ka qenë ky album për karrierën e Ritës dhe për të gjithë ata që e kanë mbështetur përgjatë viteve. Me këtë rast, fansat janë ftuar të ndajnë këngën e tyre të preferuar nga albumi, duke u angazhuar në një dialog emocional dhe nostalgjik me këngëtaren.

Përveç albumit “ORA”, Rita ka edhe dy albume të tjera të debutuara në treg, “Phoenix” në vitin 2019 dhe “You and I” në vitin 2023, si dhe një EP (mini-album) të titulluar “Bang” në vitin 2021. /Telegrafi/KultPlus.com

Bie ndjeshëm numri i vizitorëve në muzeun e Luvrit

Teksa shumë turistë nga mbarë bota ndaluan të vizitonin Pallatin e Versajës, Kullën Eifel dhe vende të tjera gjatë Lojërave Olimpike të Parisit, muzeu më i vizituar në botë u zbraz. Gjatë Lojërave, midis 27 korrikut dhe 11 gushtit, frekuentimi në Luvër ra me 22% krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Frekuentimi javor i muzeut ra në 331,759 njerëz, ose mesatarisht 23.644 vizitorë ditorë. Numri i vizitorëve u tkurr gjithashtu përpara fillimit të lojërave, sipas Luvrit, i cili pa 166.604 vizitorë midis 15 dhe 26 korrikut. Kjo shënon një rënie masive prej 45 % nga shifrat për të njëjtat data në 2023.

Një gjë, që kontribuoi në shifrat më të ulëta se zakonisht, ishte fakti që muzeu u mbyll për ceremoninë e hapjes së Lojërave më 25 dhe 26 korrik.

Shifrat e përgjithshme të vizitorëve në Luvër për vitin 2024 deri më sot qëndrojnë në mbi 5 milionë, një rënie prej 4% krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Në fillim të këtij viti, muzeu rriti çmimin bazë të biletës nga 19 dollarë në 24.50 dollarë, në mënyrë që të mund të subvenciononte programet e pranimit falas për disa vizitorë. Ishte rritja e parë e çmimit që nga viti 2017 dhe po përdoret gjithashtu për të kompensuar një rritje prej gati 90 % në faturat e energjisë. Lëvizja është pjesë e një plani të zbatuar nga drejtori i Luvrit, Laurence des Cars, për të kontrolluar frekuentimin, i cili preku 8.9 milionë vizitorë në vitin 2023, duke i dhënë institucionit titullin e muzeut më të vizituar në botë.

Në Ditën e Pavarësisë së Ukrainës, Kurti mirëpret qytetarët ukrainas që jetojnë e veprojnë në Kosovë

Në Ditën e Pavarësisë së Ukrainës, kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka pritur në takim qytetarët ukrainas që jetojnë dhe veprojnë në Kosovë, përcjell KultPlus.

Nëpërmjet një postimi në Facebook, kryeministri Kurti theksoi se me këtë rast ka shprehur vlerësimin e thellë dhe solidaritetin për punën e përpjekjet e tyre në një kohë kaq sfiduese.

Në vijim KultPlus ua sjell postimin e kryeministrit Kurti:

Në Ballkonin e Hapur, me rastin e Ditës së Pavarësisë së Ukrainës, mysafirë patëm qytetarë ukrainas të cilët veprojnë e jetojnë në Kosovë.

Kosova është bërë një shtëpi e dytë për ta. Me këtë rast shpreha vlerësimin e thellë dhe solidaritetin për punën e përpjekjet e tyre në një kohë kaq sfiduese. Sepse sot qëndresa e Ukrainës dhe qytetarëve të saj është e pashembullt dhe heroike. Ukraina është mburojë e demokracisë evropiane.

Republika e Kosovës do të vijojë të jetë mbështetëse e fuqishme e luftës çlirimtare të Ukrainës për paqe, liri e demokraci, dhe përkrahëse e rezistencës e vendosmërisë së popullit ukrainas, në mbrojtje të sovranitetit, pavarësisë dhe integritetit territorial të shtetit të tyre.

Le të triumfojë lufta e drejtë për liri, kundër dhunës, brutalitetit dhe agresionit të pajustifikuar të Federatës Ruse. Gëzuar Ditën e Pavarësisë për Ukrainën dhe të gjithë qytetarët e saj!/KultPlus.com

Ambasadorja Shkëndije Geci Sherifi takon muzikantët kosovarë pas vizitës së tyre në një nga akademitë kryesore të muzikës në botë

Ambasadorja e Kosovës në Suedi, Shkëndije Geci – Sherifi, ka pritur në takim nëntë muzikantë nga Kosova, të cilët u kthyen pas një eksperience një-javore në një nga akademitë kryesore të muzikës në botë, përcjell KultPlus.

Në vijim gjeni postimin e ambasadores Shkëndije Geci – Sherifi:

Pata kënaqësinë e veçantë të mirëpres Ulla Sjöström, Drejtore e Musikmakarna Academy , dhe Rreze Kryeziu, profesoreshë muzike nga Fondacioni Sunny Hill, teksa festuam nëntë muzikantë të rinj të jashtëzakonshëm nga Kosova !

Këta individë të talentuar sapo janë kthyer nga një javë e paharrueshme në një nga akademitë kryesore të muzikës në botë. Nëpërmjet bashkëpunimit midis Fondacionit Sunny Hill dhe Musikmakarna, ata patën mundësinë të mësojnë nga ikonat e industrisë, të krijojnë muzikë origjinale – ata kompozuan 11 këngë gjatë seminarit – dhe të krijojnë lidhje që do të çojnë përpara karrierën e tyre.

Skena muzikore e Kosovës ka një të ardhme të ndritur përpara, falë këtyre yjeve në rritje!/KultPlus.com

Halimi: Hapësirat e kryeqytetit t’i përdorim për art dhe kulturë, fillojmë me “Film N’Park” me fëmijët mbi 10 vjeç

Drejtoresha e Drejtorisë për Kulturë në komunën e Prishtinës, Sibel Halimi, ka thënë se hapësirat e kryeqytetit do të përdoren për art dhe kulturë, përcjell KultPlus.

Te Parku, afër Postës Kryesore në Dardani do të fillojnë me kinemanë e hapur “Film N’Park” me fëmijët mbi moshën 10 vjeç.

Në vijim gjeni postimin e Sibel Halimit:

Hapësirat e kryeqytetit t’i përdorim për art dhe kulturë.

Te Parku, afër Postës Kryesore në Dardani po fillojmë me Kinemanë e Hapur “Film N’Park” me fëmijët mbi moshën 10 vjeç.

Drejtoria e Kulturës dhe Qendra Kulturore për Fëmijë në Komunën e Prishtinës ju ftojnë në një përvojë unike verore me filma të përzgjedhur nga Prifest, Anibar dhe Qendra Kinematografike e Kosovës.

Kur? 26 gusht – 1 shtator
Ku? Te parku, afër Postës kryesore në Dardani
Çfarë? Shfaqja e filmave kosovarë dhe botërorë

Kjo ngjarje organizohet nga Drejtoria e Kulturës me përkrahjen e UNDP Kosova. Mos e humbisni këtë mundësi për të kaluar mbrëmje të paharrueshme në shoqërinë e filmit dhe natyrës!

Drejtoria e Kulturës
Perparim Rama
Ariana Kasapolli./KultPlus.com

Rama: Gjiri i Gramës, prej plazheve perla të rivierës sonë

Gjiri i Gramës, në Gadishullin e Karaburunit është një ndër destinacionet e preferuara nga turistët vendas dhe të huaj në bregdetin e jugut të Shqipërisë.

Kryeministri Edi Rama publikoi sot në rrjete sociale disa momente të bukura nga Gjiri i Gramës, të cilin e cilësoi “një prej plazheve perla të rivierës sonë”.

Gjiri i Gramës në Gadishullin e Karaburunit, vetëm 25 km larg qytetit të Vlorës është një nga plazhet më spektakolare të jugut, me ujin e pastër kristal e natyrën e virgjër.

Ai gjendet në rrëzën e shpatit perëndimor të malit Rrëza e Kanalit, në perëndim të qytezës së Orikumit në rrethin e Vlorës.

Gjiri detar futet disa qindra metra në tokë, ku formon një bregdet shkëmbor me foleza, ku  ka dhe disa shpella nënujore.

Peizazhi natyror është shumë tërheqës për çdo vizitor. Ky gji është përdorur shumë për mbrojtjen e anijeve nga furtuna në det.

Gjithashtu ai është përdorur gjatë në antikitet si gurore. Gurorja e Gramës është mjaft e njohur që në lashtësi.

Detarët që strehonin aty anijet, punëtorët që nxirrnin blloqe shkëmborë që përdoreshin për ndërtim në qytetet ilire e më gjerë, kanë gdhendur edhe emrat në faqet shkëmbore e shumë të dhëna të tjera që bëjnë kureshtar vizitorin.

Ndaj dhe shpesh shpella që ndodhet aty emërtohet si shpella e shkrimeve. Arkeologët i kanë studiuar dhe kanë shkruar për këto dokumente historike të gdhendura në shkëmb.

Vlerat e këtij monumenti natyror janë shkencore, historike, kulturore e turistike. Por sot ky gji i bukur detar shfrytëzohet si një plazh i vogël e intim. Drejt tij shkohet me rrugë tokësore, por edhe detare. Shfrytëzohet nga aventurierët e ujit dhe të shpellave./atsh/KultPlus.com

Kurti uron ekipin e filmit ‘Like a Sick Yellow’ pas çmimit të dokumentarit më të mirë të shkurtë në Festivalin e Filmit të Sarajevës

Filmi ‘Like a Sick Yellow’ nga Norika Sefa fituar çmimin e dokumentarit më të mirë të shkurtë në Festivalin e Filmit të Sarajevës, përcjell KultPlus.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, nëpërmjet një postimi në Facebook ka uruar ekipin e filmit.

Në vijim, KultPlus ua sjell postimin e kryeministrit Kurti:

Norika Sefa me filmin “Like a Sick Yellow” fiton çmimin e dokumentarit më të mirë të shkurtë në Festivalin e Filmit të Sarajevës!

Në mesin e 21 filmave të një konkurrence të lartë dhe me një juri diverse e tejet kredibile, filmi i Norikës triumfoi me tregimin që rrjedh nga arkivat filmike të familjes së saj të ndërlidhura për të zbërthyer një kohë dhe një vend që flet sa për një popull dhe një epokë.

Urime Norikës dhe gjithë ekipit të prodhimit për këtë çmim kulmor dhe fitore shumë domethënëse!/KultPlus.com

Më 1980, “Sunday Observer” botonte shkrimin “E drejta për të folur shqip”

Në një shkrim të gazetës “The Roman Sunday Observer” më datë 24 gusht 1980 botohej shkrimi mbi gjuhën shqipe të trashëguar ndër shekuj nga arbëreshët.

“E drejta për të folur shqip”

Lungro – “Shkolla duhet ta mbrojë, për momentin nuk e bën. Bën rezistencë ndaj këtij komuniteti. Mundësia e radios lokale dhe indiferenca e shtypit.

E quajnë: shkolla e heshtjes. Një fëmijë është në klasë fillore, bëhet pjesë e shpjegimit të mësueses  që ka vënë në program, sot për sot, për tí bërë të kuptojë tingullin e çdo gërme. Mësuesja angazhohet maksimalisht dhe kur i pyet të shqiptojnë gërmën S dhe fjalën (Serpente) në shqip gjarpër: E Kuptuat fëmijë? Askush nuk përgjigjet, aty përballet me shkollën e heshtjes, sepse ata fëmijë ishin mësuar se Gjarpër fillon me G dhe jo me S (Serpente), si mund ta bënin dallimin këta fëmijë?

Është një shembull për të dalluar 21 gërmat që ka alfabeti Italian, kundrejt 36 gërmave që ka ai shqip, një ide e frikshme me të cilën përballeshin fëmijët shqiptarë që jetonin në Itali./ KultPlus.com

125 vjet nga lindja e intelektualit të shquar, Jorge Luis Borges

Jorge Luis Borges Acevedo (Buenos Aires, 24 gusht 1899. – Gjenevë, 14 qershor, 1986) ka qenë një shkrimtar tregimesh të shkurtëra, eseist, poet, përkthyes dhe figurë kyçe e letërsisë së gjuhës spanjolle. Librat e tij më të njohur me tregime, Ficciones dhe El Aleph, të botuara në vitet 1940, janë përmbledhje me tregime të shkurtëra të ndërlidhura nga temat e përbashkëta, duke përfshirë ëndrrat, labirintet, bibIiotekat, pasqyrat, shkrimtarët e sajuar, filozofitë dhe fetë, shkruan KultPlus.

Ngjarjet më të rëndësishme mbi biografinë e tij janë te lidhura ngushtë me disa nga paraardhësit e tij. Duke qenë se rrjedh nga një familje studiuesish dhe ushtarakësh Borges zgjodhi letërsinë megjithëse e pati një peng të madh për shumë kohë faktin që nuk zgjodhi ushtrinë. Nga 1914 deri 1921 jetoi bashkë me familjen nëpër Evropë. Kreu studimet fillimisht në Gjenevë e më pas në Spanjë, ku njohu më mirë letërsinë dhe shkroi disa nga poezitë e tij të para.

Në 1923 publikoi librin e tij të parë me poezi, “Fervor de Buenos Aires”, dhe pas dy vjetësh librin e dytë “Luna de Enfrente”. Në 1925 Borges njohu Viktoria Okampo, muza e tij për shumë vite me të cilën u martua 40 vjet më pas. Me të Borges pati një mirëkuptim intelektual i destinuar për të hyrë në mitologjinë e letërsisë argjentinase. Aktiviteti publicistik i Borges ishte shumë i gjerë. Vargjet e “Kauderno San Martìn” u publikuan vetëm në 1929, ndërsa një vit më pas doli “Evaristo Karriego”, një vepër që entuziazmoi kritikën argjentinase.

Një fatkeqësi tjetër në jetën e shkrimtarit: verbohet. Borges, i cili kishte pasur gjithnjë probleme me sytë, e humbi përfundimisht shikimin në fund të viteve 50’ pasi kishte kryer 9 operacione. Por këtë sëmundje ai e përdori për të krijuar akoma më shumë. Kulmin e këtij procesi “sublimimi” ai e pati në vitet 1933 e 1934.

Të gjitha tregimet e publikuara prej tij në revistën “Krìtika”: dolën në një përmbledhje të vetme me titullin “Historia universal de la infamia” (Historia universale e poshtërsisë), që u pasu disa vite më vonë nga “Historia de la eternidad” (Historia e përjetësisë), një vepër ndërthuret Historia dhe Dituria.

Kjo situatë dramatike provokoi te Borges frikën se mund të humbte përgjithnjë aftësitë e tij krijuese. Frike e pabazuar: gjatë viteve kur ishte i sëmura ai krijoi disa nga kryeveprat e tij të cilat u publikuan në 1944 nën titullin “Shtirjet”.

Pas 5 vjetësh dolën disa nga tregimet e tij ne librin e titulluar “Alef”. Gjatë kësaj periudhe Borges cilësohej si një nga shkrimtarët më të mirë argjentinas të të gjitha kohërave.

Si për të pohuar dhe një herë aftësitë e tij, Borges publikoi një tjetër kryevepër që mban titullin “Inkuizicionet e tjera” (1952).

Në 1955 Borges u emërua drejtor në Bibliotekën Kombëtare, një nga ëndrrat e tij të hershme. Në fjalimin e rastit ai u shpreh se: “Është një ironi sublime dhe hyjnore që më jepen 800 mijë libra kur unë jam në terr të plotë prej vitesh”. Pas 31 vjetësh drejtor ai u nda nga jeta më 14 qershor 1986. Pranë varrit të tij prehen eshtrat e gruas së dytë të Borges-it, Marìa Kodama. /KultPlus.com

24 gusht 1913, kur në Vlorë botohej numri i parë i gazetës ‘Përlindja e Shqipërisë’

Më 24 gusht të vitit 1913 doli numri i parë i gazetës “Përlindja e Shqipërisë”, gazetë, e cila mbështeti Qeverinë e Vlorës të udhëhequr nga Ismail Qemali. 

Ajo bënte thirrje për bashkimin e tokave shqiptare në një shtet të vetëm.

“Përlindja e Shqipëniës” ishte gazeta e parë e shtetit të pavarur shqiptar, botohej dy herë në javë dhe vijoi të botohej për 21 numra deri në vitin 1914. 

Në artikujt e saj ndër të tjerash, kjo gazetë bënte thirrje për bashkimin e popullit shqiptar. /KultPlus.com

Kur xhirohej seriali i famshëm “Fidani”, Faruk Begolli në vitet e 80-ta

Ka qenë seriali i parë në gjuhën shqipe i realizuar në Kosovë, i cili në vitet e 80-ta, mbërthente të gjithë fëmijët para ekranit televiziv, që të shihnin aventurat e Fidanit, i cili ikë nga shtëpia, shkruan KultPlus.

Ky serial është realizuar me skenar të Ibrahim Kadriut dhe regji të Sadedin Prekazit, kurse muzika e këtij seriali është punuar nga Musa Piperku, ku kënga e këtij seriali ishte shndërruar në një hit për atë kohë.

Mirëpo, mbi këtë serial, edhe pse i pari i këtij lloji në Kosovë, nuk ka të dhëna në faqen e Qendrës së Kinematografisë së Kosovës, sikurse që nuk ka të dhëna as në faqet tjera online. Përpos në Wikipedia, që ka informacione të pakta, mbi këtë serial nuk ka ndonjë informatë më të thellë.

KultPlus ka siguruar fotografi të papara deri më tashti, ku shihet Faruk Begolli përgjatë xhirimeve të këtij seriali, ku këto fotografi janë realizuar në banesën e kameramanit Veton Berisha, ku një pjesë e këtij seriali është xhiruar po në banesën e Vetonit./ KultPlus.com

Bertrand Russell mbi zilinë, fragment nga ‘Pushtimi i lumturisë’

“Pos brengave të mundshme, një nga shkaqet më njohura të palumturisë, është zilia. Zilia, do të thosha, është njëra ndër pasionet më të përgjithshme dhe më të thella të njeriut.

Ajo mund të hetohet lehtë te fëmijët para se të mbushin një vit dhe çdo pedagog kësaj duhet t’i kushtojë kujdesin më të hollë. Në shfaqjen më të vogël të afrisë ndaj një fëmije në dëm të tjetrit, hetohet menjëherë dhe nuk durohet. Kushdo që ka punë me fëmijë, duhet domosdo që kur ndan, të jetë i drejtë deri në fund, i përkryer, i ashpër dhe i pandryshueshëm.

Mirëpo fëmijët vetëm pak më tepër e zbulojnë lakminë dhe xhelozinë e tyre se sa të rriturit. Ky emocion është njësoj mbizotërues midis fëmijëve dhe të rriturve.

Midis damave mesatare të çmuara, zilia luan një rol jashtëzakonisht të madh. Nëse uleni në metro dhe ndodh që pranë vagonit të kalojë ndonjë grua e bukur e veshur mirë, shikojini sytë e grave të tjera. Do ta vëreni se secila prej tyre, me përjashtim të mundshëm të atyre që janë të veshura më mirë, e vështrojnë atë grua me shikim smirëzi dhe do të përpiqen të gjejnë diçka që është nënçmuese për të.

Dëshira për skandale është shprehje e kësaj smire të përgjithshme: edhe çfarëdo tregimi kundër gruas tjetër besohet menjëherë pa fakt bindës. Moralizimi i shumëfishtë i shërben po këtij qëllimi: u’a kanë zili atyre që bëjnë mëkat, kurse në të njejtën kohë e konsiderojnë se është virtyt të dënohen ato për mëkatet e tyre. Ky lloj i veçantë i virtytit është sigurisht shpërblim i vetvetes.

Saktësisht po kjo gjë, ndërkaq, mund të vëheret plotësisht edhe ndër burra, me përjashtim se gratë i konsiderojnë rivale të gjitha gratë e tjera, kurse burrat si rregull e kanë këtë ndjenjë vetëm ndaj burrave të profesionit të njejtë.”

– Bertrand Russell“Pushtimi i lumturisë” / KultPlus.com

Petku


Poezi nga Ezra Pound / Shqipëroi Edon Qesari 

Ti shtrëngon gjethen tënde të trëndafilit
Deri sa stin’ e trëndafilëve të sosë
Thua vallë Morti do të të puthë?
Thua vallë se Shtëpia e Errët
Do të të pajtojë një dashnor
Bash si unë? A do të kenë mall për ty
Trëndafilët rishtarë?

Zgjidh petkun tim para petkut prej dheu,
Nën të i mbrami mot rri,
Vëngërt veç ndaj kohës kthehu
Kurrësesi ndaj syve të mi./KultPlus.com