Letër engjëllit tim mbrojtës

Ragip Sylaj

I.
Si t’ia nis letrës që nuk shkruhet me ngjyrë, gjak as penë
Si t’ia nis të panisshmës të lajmërohem nga gryka e ferrit
Ndoshta ai është vetëm brenda meje
Vetëm përbrenda meje vlon, djeg prush

Jam në kurth me veten me dashurinë me urrejtjen
Për faj të pafaj për faj të pafuqisë sime
Apo të ndonjë shkaku të pathënshëm kozmik
E s’kam kujt t’i ankohem pos teje

Vetja nuk më kupton nuk e di sa më do
Shpeshherë më braktis si jetimin si mëkatarin e madh
Të tjerët nuk më duan nuk e di a më urrejnë
Por një gjë e di se këtu ku jam, jam i tepërt

Prandaj marr vetëm dhurata dhembjesh
Që i bart si relikte të shenjta
I ruaj brenda vetes përderisa të më bluajnë të tërin
Deri atëherë mund t’i shkruaj memoaret e hidhura
Dhe përsiatjet e pakuptimta: përse erdha në jetë
Përse i rashë këndejpari dhe çka lashë e ç’bëra
Për të mos i ardhur Tokës rënd
Kësaj nëne të mirë që na krijon me gëzim
Që na rrit me hare e na merr në gjirin e amshimit të vet

Vetja nuk më zë Engjëlli im Mbrojtës
Pikëllimi ma ka ngjyrosur fytyrën përbrenda
Dhe ma ka nxirë kaltërinë përjashta
Dielli i hutuar është fshehur pas një reje të zezë
Dikur agonte i bukur e magjepsës në imagjinatën time
Yjet në qiellin virtual
Që s’e kanë ndriçuar kurrë errësirën brenda meje
Mund të shfaqen pas mijëra vitesh drite hyjnore
Hëna si e përdalë shpërfaq gëzimin e vet naiv
As ftohtësia nuk ngroh as ngrohtësia nuk freskon
Në këtë pafundësi apokaliptike

Eja e më nxirr së këndejmi Engjëlli im Mbrojtës
Nxirre këtë fëmijë të plakur e të pamësuar me jetën
Me jetën që nuk çel lule të bardha në këtë kohë traumatike

II.

Kurrë s’më ka përqafuar dashuria aq sa më ka kafshuar urrejtja
Kurrë nuk m’është qasur mirësia aq sa m’ka ledhatuar përbuzja
Kurrë nuk m’u shfaq përdëllesa aq sa m’mbuloi vala e talljes
Kurrë nuk më buzëqeshi dielli i gëzimit aq sa ylli i zhgënjimit
Kurrë nuk m’trokiti n’derë shpresa aq sa m’vërshoi brenga
Kurrë nuk m’ka përdëllyer gëzimi përveçse kur nuk kam qenë aty

Ndoshta kam jetuar më tepër se që është dashur
Ndoshta u harxhuan jeta galdimi, hareja, shpresa
Ndoshta ato janë me mua por unë jam në gjumë
Ndoshta ato janë afruar e unë s’i vërej symbyllur
Ndoshta i ka ndalur dikush në t’bujshëm
Rrugës kah vinin për tek unë
Ndoshta kanë ardhur të tërmekura e nuk më kanë parë
Ose m’kanë parë të mërrolur e janë tutur prej meje
Ndoshta është faji im se s’kam ditur t’i tërheq
T’i josh s’kam ditur të flirtoj me to
Ndoshta në një tjetër rrenë kanë banuar ato
Ndoshta në një rrenë tjetër të bukur kam mundur të banoj unë
Unë i kam kërkuar edhe kur nuk është ditur për to
Ato më kanë kërkuar edhe kur nuk është ditur për mua
Por çudia si çdo çudi tjetër është si nuk u takuam kurrë
Apo kur u takuam nuk u njohëm
Apo ishim krijesa me maska dhe pa fytyrat tona t’vërteta
Se këndej t’frikësuar ikëm nga njëri-tjetri
Në dy anë të planetit në dy skaje të mendimit
Në dy pole të ëndrrës në dy vorbulla imagjinare
Përderisa n’pafundësi t’na bëjë bashkë pafundësia
Atëherë do të dalim të rikrijuar si pas Luftës së Trojës
Atëherë do të shpërfaqemi si pas themelimit të Romës
Atëherë do të rilindemi si pas luftës së Kosovës
Në një çast orgazme kur s’do të ketë kohë e hapësirë
Vetëm lumturia do të trillohet n’qeliza
Nga e cila do të çelin pafundësisht lulet e jetës
Edhe përtej vdekjes

III.
Kanë me ardhur pranverat e kanë m’i gjetë veç vargjet
Kanë me ardhë verat e kanë m’e gjetë veç blerimin e kallur
Kanë me ardhur vjeshtat e kanë me gjetë zbrazëti këngësh
Kanë me ardhë dimrat e kanë m’e gjetë kapituj t’ftohtë jete
Ka me ardhë Stina e Pestë me virgjëri të humbur
Vajtimi i zanave ka me i shurdhu’ Lugjet e Verdha

S’kanë me ardhë pranverat për harrimin e çartur habie
S’kanë me ardhë verat për kallirin e shurdhër të mendimit
S’kanë me ardhur vjeshtat për frytet e papjekura t’pendimit
S’kanë me ardhur dimrat për shpresat e mërdhira
Por ka me na bartur fjala prej libri në libër
Ka me na bartur poleni prej lulesh në lule
Ka me na bartur era si ajrin e dobishëm për bimë
Ka me na bartur përroi si etjen e djegur për zogj
Ka me na bartur gjethi si kujtimin e zverdhur ndër mote

Dikush ka me u ba këngë e dikush pemë e pjekur
Dikush ka me u ba elegji e dikush dru i djegur
Dikush ka me u ba kujtim e dikush përmendore fjale
Dikush ka me u ba trishtim e dikush muranë kujtese
Dikush ka me u ba pëshpëritje e dikush lapidar pendese

IV.
Ndaj po të nis letër ankimi letër njohtimi
Siç niset kërkesa për punë a lutja për shpëtim
Siç niset lutja për pendesë a kërkesa për ankesë
Të më fashitet tronditja e gjakut e turbullimi i shpirtit
Të mos e vjell veten as helmin të mos e mbaj brenda
Të mos mërdhij në fushë as t’mos digjem përbrenda
Paqen ta gjej atje tek e ka humbur i trazuari
Harmoninë ta gjej tek e ka humbur i shthururi
Guximin ta gjej atje tek e ka humbur qyqari
Mençurinë ta gjej atje tek e ka humbur i marri
Forcën e qëndresës ta gjej atje tek e ka humbur i vdekuri
Vetveten ta gjej atje tek e ka humbur i humburi

Ndaj letër po të nis Engjëlli im Mbrojtës
Një letër që s’shkruhet si shkruhet letra
Një letër siç nuk lexohet letra në turmë
Një letër me nga pak vrer me nga pak helm e nga pak mllef
Një letër e mbarsur shqetësim që i ka humbur poetit
Një letër e dehur zbrazëtie mendimesh t’paardhura
Një letër e zverdhur dhembjesh dhe kohësh të harruara
Një letër e zhubrosur moskujdesjeje dhe e vruguar

A është letër që e shkruan i vdekuri apo i palinduri
A thua e shkruan pendestari apo i pabinduri
A thua e shkruan këngëtari apo shtegtari
Gojëkyçur nga heshtja mashtruar nga tregtari
M’ndjej sa herë që kjo letër nuk është letër
M’ndjej sa herë që kjo këngë sa duhet nuk është vepër
Më ndjej sa herë që kjo letër nuk e bind Providencën
Dhe sa herë i shqetëson gjakrat e nuk e zgjidh çështjen

Po atje lart është paqja dhe ju s’e keni vetëm për vete
Atje lart është dashuria që mjafton edhe për të tjerët
Atje lart është mirësia që varfërohet po u konservua
Atje lart rri bujaria që pakësohet po s’u dhurua
Atje lart rri gëzimi që gëzohet kur dikë gëzon
Atje lart rri ndriçimi që nuk përhapet po s’rrezaton
Atje lart rri mençuria që marrëzia s’e pranon
Atje lart ngjizet jeta shenjtëri që grafullon
E të ligat na i prapëson

V.
Vallë është letër e shkruar nga varri apo në varr dërgohet
Vallë është letër e shkruar nga ferri apo nga ferri prapësohet
Vallë është letër e shkruar nga shkretëtira apo n’shkretëtirë lexohet
Vallë është letër e shkruar në kënetë apo në kënetë arrin
Vallë është letër e shkruar në zgafellë apo zgafella e zhbin
Vallë është letër e shkruar pa kuptim e moskuptimi e përpin
Apo është letër e stisur vetëm për art e për lexim

Zjarrin e prushtë ia ndien ai nga i cili buroi
Zjarrin e akullt ia ndien ai tek i cili përfundoi
Ankthin e gulçimin ia ndien ai që e krijoi
I ankthshëm e i akullt ndihet edhe ai që e shijoi
I brengosur u ndi ai që i skaliti këto radhë
Pa brenga nuk mbeti as ai që e përjetoi si përrallë
I nemitur mbeti në fund ai që këndoi nga zori
I pa nemitur nuk mbeti as ai që e interpretoi si aktori

Kjo letër u nis nga një i vdekur
Apo te i vdekuri ka ardhur
Kjo letër u nis nga shpella
Apo në shpellë ka mbërri
Kjo letër është shkruar nga një yll rojtës
Për të përfunduar te Engjëlli im Mbrojtës
Është nisur nga krijesa e kallur prej etjes
Nga një njeri që s’ka mundur ta luajë rolin e vetvetes
Nga një njeri që ka frymuar brenda fjalës
Brenda dhembjes kopsht parajse
Por dije imzot që s’po më lënë bremjet…
Sa herë po m’lëshojnë andrrat po m’kaplojnë dhembjet*

VI.
Engjëlli im Mbrojtës më trego
Si ta vizatoj melankolinë
Si ta pikturojë mërzinë
Si ta fotografoj pikëllimin
Si ta kompozoj dëshpërimin
Si ta skanoj mllefin
Si ta bëj shfaqje zhgënjimin
Si ta filmoj pakënaqësinë
Si ta bëj këngë padurimin
Si ta fsheh pafuqinë
Si ta bëj operë varfërinë
Si ta xhiroj tingullin jo ndrojtës
Më trego Engjëlli im Mbrojtës

Thuamë Engjëlli im Mbrojtës
A shlyhet vizatimi i melankolisë
A griset pastaj piktura e mërzisë
Si mund ta djeg imazhin e pikëllimit
Më tej si ta dekompozoj dëshpërimin
Pamjen e shëmtuar të mllefit si ta hijeshoj
Shfaqjen e zhgënjimit si t’ia maskoj publikut
Këngën e padurimit si ta qetësoj
Pafuqinë si ta shpërfaq n’epos heroik
Xhirimin e tingullit t’shpresës si ta bluaj
Engjëlli im Mbrojtës më thuaj

Më mëso Engjëlli im Mbrojtës më trego
Si ta zhvendos imazhin e melankolisë
Si ta çrrënjos barin e mërzisë
Si ta shartoj pemën e pikëllimit
Si ta rrënoj murin e dëshpërimit
Si ta qetësoj lumin e mllefit
Si ta thaj kënetën e zhgënjimit
Si t’i pres ferrat e mosdurimit
Si ta forcoj qenien e pafuqisë
Si ta ndërtoj shtëpinë e shpresës
Por jo dosido
Më trego Engjëlli im Mbrojtës më mëso

VII.
Kur të arrij letra te ti ndoshta mund të vdesë vdekja
Dhembja mund të shafitet në parahistori
Djalli mund të dalë nga trupi të shkojë me ujërat e zeza
Hidhërimi mund avullohet si ujtë e valuar

Sëmundja mund të shërohet para se të lëshojë rrënjë
Makthi mund të çlirohet si në një ëndërr të bardhë
Kujtimet e zeza do të fundosen në pellgun e harrimit
Kaosi do të organizohet në fund të rrënimit
Verbimit do t’i vijë drita e paparë më parë
Engjëjt e zinj do të vajtojnë pse s’u ftuan në garë
Muret do të rrënohen për ta çmbyllur vetminë
Burgjet do të shemben për ta zhburgosur dashurinë
Kur të arrijë letra te ti mund të jetë harruar vdekja
Në luadhe të ëndrrës mund të ketë lulëzuar jeta
Vetëm atëherë do ta dimë saktë ku do të jetë pikëpjekja

Andaj të lutem ma prapëso pikëllimin
Të lutem shumë ma zhbëjë si t’mundesh dëshpërimin
Porosit marangoz që t’ia hap derën gëzimit
Deri atëherë do të kem mësuar t’i gjej ilaç shqetësimit
Ma mëso rregullin e harmonisë aty ku s’e gjej dot
Ma mëso qeshjen të lutem aty ku veç mund të derdh lot
Ma mëso magjinë e dashurisë aty ku vërshon urrejtja
Më mëso të flas bukur aty ku s’durohet heshtja
Më mëso ta urtoj marrëzinë ta mençuroj çmendurinë
Të bëj ilaç nga helmi që askush dot s’e përpin
Më mëso të bëj ar nga hekuri o alkimist i mirë
Më mundëso ta shndërroj përherë ujin në verë
T’i strehoj të pastrehët të uriturit t’i ushqej
Apatridët t’i bëj me atdhe të robëruarve lirinë t’ua kthej!

(Mars- prill, 2016)

 ‘Rrugë dimërore’

Poezi nga Aleksander Pushkin

Në mes mjegullash të nxira
hëna zhduket, hëna bredh.
Mbi të trishtëmet rrafshira
trishtëm dritën ajo derdh.
Udhës shkretë dimërore
rend kjo trojka gjithnjë.
Zile e kalit monotone
mezi ndihet nëpër të.
Seç më kap një mall rinie
karrocieri kur këndon,
herë gas çapkënërie
herë mall ai më zgjon.
S’shoh as zjarr e as kasolle
vetëm borë si pambuk.
Dhe përtej shtyllat rrugore
duken, zhduken tek e tuk.
Ah, ç’mërzitje… nesër, Ninë,
tek e shtrenjta do të vi.
Pranë zjarrit kur të rrimë
të të shoh me mall në sy.
Dhe akrepi i sahatit
do vij’ rrotull me qetësi
E mërzitshmja mesnatë
s’do na ndajë përsëri.
Mërzi udhës dimërore
karrocieri zu dremit
Zile e kalit monotone
hënë e mjegullt që ndrit.

Pranverë, o kohëz dashurie,
ç’më mbush plot me pikëllim.
Sa mall sërish ti po më bie
në shpirtin tim, në gjakun tim.
Për mua gazi është i huaj…
çdo ngazëllim e çdo shkëlqim
më sjell mërzi, më bën të vuaj.

Oh, nëmëni shqotën, suferinën
dhe të pafundmen natë dimri.
Pse, moj jetë je dhuratë
që të bie rasti kot?
Pse të dha i fshehti fat
një ndëshkim me tmerr në botë?
Ç’është ai pushtet i nxirë,
që prej hiçit më ka thirë,
që në shpirt më dha mundime
dhe dyshim në mendjen time?
Pa një dritë e një qëllim,
më rreh zemra në shkreti.
Më mbush plot me pikëllim
jeta gjith monotoni./ KultPlus.com

‘Mu zu një mall’

Poezi nga Lasgush Poradeci

Më zu një mall dhe sot,
E s’mund t’a shuaj.
Ri vasha largë-o Zot,
Që kaq po vuaj.

Kalojnë kot më kot
Muaj me muaj.
S’vjen vasha sot as mot,
Pa heq e vuaj.

Nuk vjen, e më s’di dot
Ç’t’i them t’i shkruaj!
Ah! mëndja po më lot
Që s’plas e vuaj!

Në vëndin t’im o Zot,
Jam vetë i huaj.
M’a sill ti vashën sot,
Që kaq po vuaj.

Jam vertikale

Sylvia Plath

Po më mirë të isha horizontale.
Une nuk jam pemë me rrënjë në dhe
që dashuri thith, e minerale, prej tokës amë
e që çdo mars rrezëllinë në shpërthime fletësh.
As nuk jam bukuria e një valleje në lulishte,
që vjel psheretima me ngjyrat mahnitëse,
e paditur për petalet që shpejt zhvishen.
Ballë meje, pema është e pavdekshme
e një kompozitë s’është më e lartë, por më magjepse…
…e unë dua jetëgjatësinë e pemës e guximin e tjetrës.

Sonte, nën dritën aq të vockël të yjeve,
pemët e lulet i shpërhapin aromat e freskëta.
Mes tyre eci e s’më vëne re.
Nganjëherë, them se u ngjaj me shumë kur fle:
mendimet zbehen atëherë.
Është më e natyrshme për mua të jem shtrirë,
se çelim një bisede qielli .
E do të jem e dobishme kur të bie më në fund:
Pemët do të mund të më prekin e lulet
do të kenë kohë për mua më shumë.

© Shqipëroi: Aida Dizdari/KultPlus.com

Çka bëni ju atje të dielën?

Sali Bashota

Çka bëni ju atje të dielën 
A dilni në ajër të pastër
Për gjimnastikë të mëngjesit
A i përjetoni të gjitha dhimbjet
Në secilën stinë
Si atëherë kur ishit në botën tonë
A iu merr malli ndonjëherë për ne
Kur çdo ditë shkurtoni vetëm mërzi
A i merrni shpirtrat me vete
Kur ndizet ai zjarr i madh
Në ferr e purgator
Në krojet e parajsës
A flasin me ju poetët  
Pa fluturuar dallëndyshet e detit
Pa i kryer detyrat e shtëpisë
Çka iu thonë gratë e bukura
Sa herë mërziteni me heshtjen
Pa u mësuar kurrë me vdekjen
Pa ndërruar asnjë fjalë me njëri-tjetrin
A bjen shi atje ende pa u shkrirë bora
Toka a dridhet si në pëllëmbë dore
Pa u larë në lumenjtë e parajsës 
Të dielave herët në mëngjes
Ndoshta nuk e keni harruar notin 
As rregullat e reja të lojës
Ku do t’i vjerrni çelësat e përjetësisë
Pa u ndryshkur nga vetmia
Pa iu treguar rojtarëve të dashurisë
Secili mund t’i vjedh kujtimet e pashkruara
Kur i matni hijet me këmbë të zbathura
Mos harroni dritaren mbyllur
Pa hyrë rrezja e parë e diellit
Derisa ta njihni vetveten
Para atyre pasqyrave ngjyrë varri
Ju çka bëni atje të dielën në mesditë
Gjumi a iu zë në krahun e djathtë
Pa lëshuar asnjë ofshamë
Pa derdhur asnjë.pikē lot
Mos keni frikë nga shpejtësia e territ
Atje poshtë në udhën e ëndrrave
Është një qiell tjetër
Çka bëni ju atje të dielën në mbrëmje
A i pushoni shpirtrat në dritën e hënës 
Kur i mbushni çantat me mollë të ndaluara
Me fruta të ëmbla
Kur i numëroni ngjyrat e ylberit
Dhe bëheni të lumtur
Si të parët e asaj bote
Mos flini aty përgjithmonë
Në shtretërit e bardhë
Pa çelur gur gojën 
Pikërisht atje do të vijmë të gjithë 
Duke prishur rendin
Atëherë ne 
Çka do të bëjmë atje të dielën

(Prishtinë, shkruar më 13 tetor 2024)/ KultPlus.com

Eugeno Montale: Drejt Vjenës

«Le occasioni» është përmbledhja e dytë poetike e Montales, botuar nga Einaudi, në tetor të vitit 1939 dhe përmbante 50 poezi. Në edicionin e dytë, një vit më pas, përmbledhjes i ishin shtuar edhe pesë poezi të tjera

DREJT VJENËS

Nga Eugeno Montale

Kuvendi barok

prej shkume e biskote

hijesonte një tepricë uji të ngadaltë

dhe tavolinat e shtruara, aty-këtu të mbuluara

me gjethe dhe xhenxhefil.

Nxori kokën një notar, u shkullua përposh

një reje mushkonjash,

na pyeti për udhëtimin tonë,

foli gjatë për përtej kufirin e tij.

Tregoi me gisht urën para syve që kalohet

(na informoi) me një qindarkë taksë.

Na përshëndeti me dorë, u krodh,

qe vetë rrjedha…

Dhe në vend të tij,

prijës brofi nga një hangar

një basot gazmor që lehte,

zëri i vetëm vëllazëror në atë zagushi.

Verso Vienna

Il convento barocco/ di schiuma e di biscotto/ adombrava uno scorcio d’acque lente/ e tavole imbandite, qua e la sparse/ di foglie e zenzero.// Emerse un nuotatore, sgrondò sotto/ una nube di moscerini,/ chiese del nostro viaggio,/ parlò a lungo del suo d’oltre confine.// Additò il posnte in faccia che si passa/ (informò) con un soldi di pedaggio./ Salutò con la mano, spofondò,/ fu la corrente stessa…//Ed al suo posto,/ battistrada balzò da una rimessa/ un bassotto festoso che latrava,// fraterna unica voce dentro l’afa.

***

KOMENT NGA DANTE ISELLA

Një tjetër fletëz e bllokut të shënimeve (po kështu, edhe më tej në këtë përmbledhje, në poezitë Verso Capua, apo Verso Siena, apo Verso Finisterre, në librin e tretë): shënime të shpejta udhëtimi, në stilin e disa faqeve të ciklit Fuori di casa, të përziera me mbikuptime të sapo hijesuara, me një diskrecion snobist. Një kështjellë baroke, prej pastiçerie të lartë, asosh që ka me bollëk në Trentino-Alto Adige, shërben mjaftueshëm për ta ilustruar titullin dhe për ta ambientuar skenën: tavolina të shtruara, në qetinë e një shtrati të zgjeruar të lumit; një notar misterioz që del nga uji, të pyesë dhe të japë habere, i gjithi i përthithur nga rryma e ujit, një qen basoto që hareshëm hidhet të prijë rrugës… Por disa hollësi (gostia, në të cilën nuk ulet ende askush, as nuk dihet se kush do të ulet; ura, qindraka e taksës e domosdoshme për ta kaluar, disi si një ovull akeronti, «përtej kufiri» që i “shfaquri” e tregon me gisht si qcak të vetin) sugjerojnë një udhëtim krejt tjetër, drejt një destinacioni të përbashkët më pak turistik.

Foljet e shpeshta në të kryerën e thjeshtë, që i referohen notarit dhe basotit që i ngjitet për t’iu bërë udhërrëfyes, disa të rirrahura më tepër nga rima verbale (vargjet 6 Emerse, sgrondò; 8 chiese; 9 parlò; 10 additò; 11 informò; 12 salutò, spofondò; 13 fu; dhe 14 balzò) iu referohen serisë analoge nga poezia Vecchi versi (26 penetrò la farfalla…; 27 giunse; 38 batte’; 39 ribatte’; 40 ritrovò; 41 si perse; 45 tornò; 46 discese; 47 scrollò; 48 fu) duke i dhënë numërimit rastësor domosdoshërinë e fakteve dhe shfaqjeve definitive, që dalin nga asgjëja (6 emerse) dhe në asgjë kthehen (12 sporfondò), por që në atë çast fiksohen përgjithmonë, duke u ngarkuar kësodore me një domethënie autre: edhe notari dhe basoti kështu hyjnë numrin e «gjërave që përmbyllen në një rrotullim/ të sigurt si dita dhe kujtesa/ i rritet përbrenda, dielli jeton/ në jetë që në ditët tek futet nën dhe».

Përveç foljeve në të kryerën e thjeshtë mbesin edhe foljet në të pakryerën, vargu 3 adombrava – 15 latrava (në asonancë me 4 tavolo dhe me 16 afa); vetëm një rimë në mes, në xhunkturën e një njëmbëdhjetërrokëshi të thyer (13 stessa – 14 rimessa); një rimë e papërsosur (7 moscerini – 9 confine) dhe një asonancë e përforcuar nga një bashkëtingëllore e dyfishtë (1 barocco – 2 biscotto). Këmbëngulëse është loja aliterative e buzoreve, të shurdhëta (PArlò, POnte, PAssa, PEdaggio, POsto) dhe zanore (BArocco, BIscotto, imBAndite, nuBE, BAttistrada, BAlzò, BAssotto).

/Marrë nga Eugenio Montale, ‘Le ocassioni’, Einaudi, 1996

/Përkthimi: Gazeta Express

«Le occasioni» është përmbledhja e dytë poetike e Montales, botuar nga Einaudi, në tetor të vitit 1939 dhe përmbante 50 poezi. Në edicionin e dytë, një vit më pas, përmbledhjes i ishin shtuar edhe pesë poezi të tjera

DREJT VJENËS

Lexo Edhe:

Nga Eugeno Montale

Kuvendi barok

prej shkume e biskote

hijesonte një tepricë uji të ngadaltë

dhe tavolinat e shtruara, aty-këtu të mbuluara

me gjethe dhe xhenxhefil.

Nxori kokën një notar, u shkullua përposh

një reje mushkonjash,

na pyeti për udhëtimin tonë,

foli gjatë për përtej kufirin e tij.

Tregoi me gisht urën para syve që kalohet

(na informoi) me një qindarkë taksë.

Na përshëndeti me dorë, u krodh,

qe vetë rrjedha…

Dhe në vend të tij,

prijës brofi nga një hangar

një basot gazmor që lehte,

zëri i vetëm vëllazëror në atë zagushi.

Verso Vienna

Il convento barocco/ di schiuma e di biscotto/ adombrava uno scorcio d’acque lente/ e tavole imbandite, qua e la sparse/ di foglie e zenzero.// Emerse un nuotatore, sgrondò sotto/ una nube di moscerini,/ chiese del nostro viaggio,/ parlò a lungo del suo d’oltre confine.// Additò il posnte in faccia che si passa/ (informò) con un soldi di pedaggio./ Salutò con la mano, spofondò,/ fu la corrente stessa…//Ed al suo posto,/ battistrada balzò da una rimessa/ un bassotto festoso che latrava,// fraterna unica voce dentro l’afa.

***

KOMENT NGA DANTE ISELLA

Një tjetër fletëz e bllokut të shënimeve (po kështu, edhe më tej në këtë përmbledhje, në poezitë Verso Capua, apo Verso Siena, apo Verso Finisterre, në librin e tretë): shënime të shpejta udhëtimi, në stilin e disa faqeve të ciklit Fuori di casa, të përziera me mbikuptime të sapo hijesuara, me një diskrecion snobist. Një kështjellë baroke, prej pastiçerie të lartë, asosh që ka me bollëk në Trentino-Alto Adige, shërben mjaftueshëm për ta ilustruar titullin dhe për ta ambientuar skenën: tavolina të shtruara, në qetinë e një shtrati të zgjeruar të lumit; një notar misterioz që del nga uji, të pyesë dhe të japë habere, i gjithi i përthithur nga rryma e ujit, një qen basoto që hareshëm hidhet të prijë rrugës… Por disa hollësi (gostia, në të cilën nuk ulet ende askush, as nuk dihet se kush do të ulet; ura, qindraka e taksës e domosdoshme për ta kaluar, disi si një ovull akeronti, «përtej kufiri» që i “shfaquri” e tregon me gisht si qcak të vetin) sugjerojnë një udhëtim krejt tjetër, drejt një destinacioni të përbashkët më pak turistik.

Foljet e shpeshta në të kryerën e thjeshtë, që i referohen notarit dhe basotit që i ngjitet për t’iu bërë udhërrëfyes, disa të rirrahura më tepër nga rima verbale (vargjet 6 Emerse, sgrondò; 8 chiese; 9 parlò; 10 additò; 11 informò; 12 salutò, spofondò; 13 fu; dhe 14 balzò) iu referohen serisë analoge nga poezia Vecchi versi (26 penetrò la farfalla…; 27 giunse; 38 batte’; 39 ribatte’; 40 ritrovò; 41 si perse; 45 tornò; 46 discese; 47 scrollò; 48 fu) duke i dhënë numërimit rastësor domosdoshërinë e fakteve dhe shfaqjeve definitive, që dalin nga asgjëja (6 emerse) dhe në asgjë kthehen (12 sporfondò), por që në atë çast fiksohen përgjithmonë, duke u ngarkuar kësodore me një domethënie autre: edhe notari dhe basoti kështu hyjnë numrin e «gjërave që përmbyllen në një rrotullim/ të sigurt si dita dhe kujtesa/ i rritet përbrenda, dielli jeton/ në jetë që në ditët tek futet nën dhe».

Përveç foljeve në të kryerën e thjeshtë mbesin edhe foljet në të pakryerën, vargu 3 adombrava – 15 latrava (në asonancë me 4 tavolo dhe me 16 afa); vetëm një rimë në mes, në xhunkturën e një njëmbëdhjetërrokëshi të thyer (13 stessa – 14 rimessa); një rimë e papërsosur (7 moscerini – 9 confine) dhe një asonancë e përforcuar nga një bashkëtingëllore e dyfishtë (1 barocco – 2 biscotto). Këmbëngulëse është loja aliterative e buzoreve, të shurdhëta (PArlò, POnte, PAssa, PEdaggio, POsto) dhe zanore (BArocco, BIscotto, imBAndite, nuBE, BAttistrada, BAlzò, BAssotto). /Marrë nga Eugenio Montale, ‘Le ocassioni’, Einaudi, 1996 /Përkthimi: Gazeta Express/ KultPlus.com

Qiell dimri

Poezi nga Ismail Kadare

Qiell dimri,
Dyndje kujtimesh.
Unë ndeza një cigare, u afrova te dritarja.
Më ngjan, se nuk bien flokë dëbore nga qielli.
Por mijëra letra, që kurrë nuk i mora.
Letra të largëta,
Shkruar nga duar të largëta,
Edhe se retë më të largëta./KultPlus.com

Shkodra në mëngjese

Poezi nga Ernest Koliqi

Këndojnë’ s’bashku n’mëngjes pes’ kumbanore
Këndojnë’ n’ajri mbi Shkodër ende fjetë:
Mbi Maranaj qet vetllen kureshtare
agimi e hjedh n’liqe synin e qetë.

Përhap lajmin e zgjimit rrezja e parë
T’parat përshëndetje dridhen n’heshti letë,
E shpejt n’at lavdi, që e vesh’ fare,
Shkodra kumbon me zane, zhurmë e jetë.

E ai diell pranvere i ri shprazet n’shtëpija,
Udha e lulishta, tue ngjall’ ngjyra e shkëndija,
Tue mbshtjell’ gjithçka si nji tis ari, i hollë,

skaj n’skaj si lum gzimi tue rrëshqitë
n’sytë e vashave qeshë, e mbush’ me dritë
kaçurrelat e tyne kur shkojn’ n’shkollë./KultPlus.com

Sytë e tu

Poezi nga Oktavio Paz

Sytë e tu janë atdheu prej vetëtime dhe lotësh,
heshtje që flet,
stuhi pa erë, 
det pa dallgë,
zogj të burgosur, 
bisha të praruara të fjetura,
topaz të pafe si e vërteta,
vjeshtë në një hapësirë
pylli ku drita në të këndon,
sup i një peme dhe të gjitha gjethet e saj zogj janë, 
plazh që mëngjesi takon mbushur me sy,
shportë me fruta zjarri,
gënjështër që ushqen,
pasqyra të kësaj bote, 
dyer të atje përtej,
valëzim i qetë i detit në mesditë,
absolut që përpëlitet,
një vesë shi. / KultPlus.com

Dhe kur zemra të të rënkojë, mos u dorëzo…

Poezi nga Arben Duka

Dhe kur zemra të të rënkojë si traktor i vjetër,
E tym të të shpërndajë ngado,
Dhimbje zinxhirësh ti do kesh patjetër,
Por ti mos ik, dhe mos u dorëzo!

Dhe kur këmbët të të rëndohen porsi shkëmbi,
Dhe një hap të mos hedhësh dot si njeri,
Dhe kur gjer në shpirt dhimbja të të dhëmbi,
Ti mos u dorëzo, përsëri!

Edhe kur mesin të ta shtrëngojnë gjarpërinjtë,
Dhe të të kafshojnë e helmojnë ngado,
Dhe kur trupi të të ndizet si thëngjijtë,
Ti prapë mbahu, e mos u dorëzo !

Edhe kur koka të të gjëmojë si tërmeti,
Si miliona djaj të mbledhur ngado,
Sikur nga gjithçka të të mbetet veç skeleti,
Ti mbahu fort, dhe mos u dorëzo!

Kur të japësh dhe frymën e fundit,
E veç një grimë ajri të kesh në mushkëri,
Ti mos u jep prej lodhjes dhe mundit,
Dhe mos u dorëzo, përsëri!

Edhe kur të ta fusin trupin në tabut,
Dhe të të mbulojnë paq me dhè të zi,
Ti prapë thuaji vdekjes : – Ç’më ha një mut !
Mos u jep, dhe kthehu përsëri!

E harruan nënën…

Poezi nga Entela Kasi

E harruan nënën,
Ditën e saj të lindjes,
Le të themi nuk ditën
Se dashuria e jeta janë
Fillimi por jo fundi.
E bukura po fle në një natë me shi
Në një shtrat ëndrrave
Ndërsa
Bota ka rënë në gjumë
E qytetet
Bien
Si qelqet
Kur thyhen
A si kohë pa stinë
Jeton bukur ima
Në një botë
Që është e askujt
Por kjo e jona
Është ne./ KultPlus.com

‘Of nanë, pashë Zotin m’fal nanloke’

Poezi nga Bekim Lumi

Of Nanë
Pashë Zotin m’fal Nanloke
Edhe k’saj here
Si rr’fe prej qielle
Dhimtën e kresë mbi ty e shkarkova

Of Nanë
Pashë Zotin m’fal Nanloke
Edhe k’saj here
Si ilaç për nerva
Emnin tand ndër dhambë e kafshova

Of Nanë
Pashë Zotin m’fal Nanloke
Edhe k’saj here
Si saç i skuqun mbi mrumet e grujta
Zjarminë e ballit sipri ty ta hodha

Of Nanë
Pashë Zotin m’fal Nanloke
Edhe k’saj here
Si barrën e druve përmi shpinë
Tana borxhet e mallin e brengat ty t’i ngarkova

Of Nanë
Pashë Zotin m’fal Nanloke
Edhe k’saj here
Si bojaxhi i keq që jam
Flok’t me gëlqere t’bardhë mërzie t’i ngjyrosa

Of Nanë
Pashë Zotin m’fal Nanloke
Edhe k’saj here
Si mbi jastëk andrrash
Kryet e lodhun n’prehnin tand e mb’shteta

Of Nanë
Pashë Zotin
Pashë Ty
Pashë Babën
Pashë Mue
M’fal
Si mëkatar i keq që jam
Po t’lutem shumë
M’fal
Për dhembjet
Për sëmundjet
Për nervat
Për zjarminë
Për brengat
Për borxhet
Për mallin
Për mërzinë
Për ofshamat e djeshme të sodme të nesërme
M’fal
Njimijë herë m’fal

Of Nanë
Of Nanë
Of Nanë
Of Nanë. /KultPlus.com

Se jam këtu kur s’kish njeri, kur s’kish kufi as fqinjëri, as shkja të zi…

Poezi nga Mitrush Kuteli 

Jam shqiptar
e kosovar:
Zot e krenar,
-Zot e bujar-
mbi këtë Dhe,
që e kam fe
e përmbi fe:
e kam Vatan!
E kam Atdhe!
Që gjysh stërgjysh,
që brez pas brez,
që gjithëmonë!
Ti shkja thërret
ti shkja bërtet,
deri lart në retë:
se jam barbar.
Jo, s’jam!
si bërtet ti,
si buçet ti,
ti, Mal i Zi.

Po Vendin tim e dua,
lirinë e dua,-
e s’dua
zot
mbi mua.
Se jam këtu kur s’kish njeri,
kur s’kish kufi
as fqinjëri,
as shkja të zi.
Se jam këtu kur Mal i Zi
ish Iliri:
kur nga një det në tjatrin det
isha zot vetë!
Unë jam këtu nga moti
kur vetë Zoti
e bëri fushën fushë
e malin mal.
Unë jam këtu e do të jem
-dem baba dem-
sa mali të bëhet hi
e hiri mal përsëri. / KultPlus.com

O Atdhe! Më je i dashur sa më s’ka

Poezi nga Naim Frashëri

O Atdhe! Më je i dashur sa më s’ka
Më je nënë, më je motër, më je vlla.
Nga ç’ka rrotull më i shtrenjti ti më je,
Je më i miri nga çdo gjë që ka ky dhé.
Ty përditë të pat parë ime nënë,
Dheu yt në fund atë e pati ngrënë.
Nëmëruar t’i pat lulet syri i saj.
Te ti lindi, te ti vdiq ajo pastaj.
Ti i ke parë gjysh stërgjyshërit e mi,
Edhe eshtërat tretur ua ke po ti.
Nga ti, o shpirt-o kurrë s’qenë ndarë.
Pranë teje patën qeshur, patën qarë.
Nëna ime vdiq, ndaj ty të kam sot nënë,
Nënë që s’ke vdekje kurrë, faqehënë,
Numri prapë në vend mbetet kurdoherë.
Begatoje, o Zot, ti këtë vend!
Epu njerëzve të tij ti mbroth e shend!
Hi u bëfshin gjithmon’ armiqtë e tij!
Gas përjetë paçin zotërit e tij!
I begatë, i lulëzuar qoftë ai,
Një të ardhme pastë plot me lumturi!/KultPlus.com

‘Po valèvitè mbi toke t’Kastrjotit’

Poezi nga Gjergj Fishta

LAHUTA – Kanga e Tridhelle

po valèvitè mbi

toke t’

Kastrjotit,

si valèviti dikur motit:

e der’ m’ giellè ushton broh’ria

kah gèrthet fusha e malsia:

pèr jetè t’ jetes : rrnofte Shqipnia !

Edhe keshtu,

mbas sa mjerimit,

mbas sa giakut e shembtimit,

e p’r inatè t’ Shkjevet t’ Ballkanit

pèr gazep t’ atij Sulltanit:

si premtue kisht’ Perendia:

prap zojè m’ veti duel Shqipnia./KultPlus.com

E kujtoj mësuesin

Poezi e shkruar nga Agim Vinca.

Pat ikur mësuesi im në Turqi,
unë abetaren e laga me lot.
Në zemër më hyri fytyrë e tij
dhe s’më hiqet atë ditë e sot.

I vogël isha atëhere, pak dija,
jeta më dukej lojë, dëfrim.
Por ngado që shkoja, kudo që vija
shihja fytyrën e mësuesit tim.

Dëgjoja zërin e tij të dashur
kur binte zilja për në mësim,
dëgjoja zërin e tij të dridhur:
«E di ç’është mërgimi, ti Agim?»

Po unë s’e dija, s’kuptoja dot
ç’ishte mërgimi dhe Anadolli.
Sytë e mësuesit ishin me lot
atë ditë që fshati e përcolli.

Kaluan ditë, kaluan vjet,
librin nga dora s’e lëshova,
në banka të shkollës dhe në jetë
punët e kësaj toke i mësova.

Mësova unë se ç’ish mërgimi,
shtëpia pa plëng, sofra pa bukë,
mësova përse mësuesi, imi,
na la dhe mori të largëtën rrugë.

Sot kur dhe vetë me ditar
dal para nxënësve të mi,
e kujtoj mësuesin tim të parë,
arratisur larg në Turqi. /KultPlus.com

‘Mos shikoni kisha e xhamia, feja e shqyptarit asht shqyptaria!’

Nga Pashko Vasa

O moj Shqypni, e mjera Shqypni,
Kush te ka qitë me krye n’hi?
Ti ke pas kenë një zojë e randë,
Burrat e dheut të thirrshin nanë.

Ke pasë shumë t’mira e begati,
Me varza t’bukura e me djelm t’ri,
Gja e vend shumë, ara e bashtina,
Me armë të bardha, me pushkë ltina,

Me burra trima, me gra të dlira;
Ti ndër gjith shoqet ke kenë ma e mira.
Kur kriste pushka si me shkrep moti,
Zogu i shqyptarit gjithmonë i zoti
Ka kenë për luftë e n’luftë ka dekun
E dhunë mbrapa kurr s’i mbetun.
Kur ka lidhë besën burri i Shqypnisë,
I ka shti dridhën gjithë Rumelisë;
Ndër lufta t’rrebta gjithëkund ka ra,
Me faqe t’bardhë gjithmonë asht da.
Por sot, Shqypni, pa m’thuej si je?
Po sikur lisi i rrxuem përdhe,
Shkon bota sipri, me kambë, të shklet
E nji fjalë t’ambël askush s’ta flet.
Si mal me borë, si fushë me lule
Ke pas qenë veshun, sot je me crule,
E s’të ka mbetun as em’n as besë;
Vet e ke prishun për faqe t’zezë.
Shqyptar’, me vllazën jeni tuj u vra,
Ndër nji qind ceta jeni shpërnda;
Ca thone kam fè ca thonë kam din;
Njeni:”jam turk”, tjetri:”latin”
Do thonë: “Jam grek”, “shkje”-disa tjerë,
Por jemi vllazën t’gjith more t’mjerë!
Priftnit e hoxhët ju kanë hutue,
Për me ju damun me ju vorfnue!
Vjen njeri i huej e ju rri n’votër,
Me ju turpnue me grue e motër,

Letra

Poezi nga Miguel Hernandes

Nga një tryezë poste që kurrë s’mbetet shkretë
ku rrinë kujtimi, brenga zemra dhe heshtja vetë,
posi pëllumba letrat degdisen që me natë.
I ndiej tek flatrojnë për në shtegtim të gjatë.

Dhe ja, ku jam rrethuar me burra e me gra,
plagosur nga mungesat, nga ndarjet e mëdha.

Letra, pusulla, fjalë: që nisen në hapësirë, ëndrra ende pa çelur,
mendime ende pa gdhirë, të gjitha marrin rrugën drejt vatrës e drejt pragut,
si ndjenjë dërguar ndjenjës, si gjak dërguar gjakut.

Dhe po të jem nën tokë, që vdiqa ti mos thuaj, më shkruaj dhe nën tokë, se unë do të të shkruaj.
Një shtresë e trashë pluhuri mbulon letrat që s’duhen,
aty u zverdhën faqet, aty germat u shuhen,
aty humbasin radhët.

Ku mallet derdhur qenë, aty jep shpirt gëzimi.
Pasi cepat u brenë,aty rropaten thellë
(ç’varrezë e llahtarshme!)
hem ndjenjat e kaluara, hem dashuritë e tashme

Dhe po të jem nën tokë, që vdiqa ti mos thuaj, më shkruaj dhe nën tokë,
se unë do të të shkruaj.

Po kur të shkruaj unë do dridhet kallamari:
do skuqet bojë e zezë, me flakërima zjarri.
Se kur të shkruaj unë, do shkruajnë eshtrat e mia:
do shkruaj gjaku im gjithë gulç nga dashuria

Do marrë letra udhë, si shpend në zjarr kalitur,
me dy flatra të forta dhe një adresë të ndritur.
Si zog që për fole qiell- ajër do të ketë,
mishin, gishtërinjtë e tu dhe frymëmarrjen vetë.
Do mbetesh ti e zhveshur tek dridhesh me ngadalë,
e gatshme ta ndiesh letrën pas gjoksit tënd të valë.

Dhe po të jem nën tokë, që vdiqa ti mos thuaj, më shkruaj dhe nën tokë,
se unë do të të shkruaj.

Një letër dje kam parë sesi mbeti pa zot,
mbi sy tek i flatëronte dikujt që s’ngrihej dot.
Letrat që mbesin gjallë dhe për të rënë tregojnë:
që regëtijnë si njerëz, veç sy s’kanë të shikojnë.

Kur dhëmbëqenzit rriten, unë ndiej pranë veshit tim
ërmimn’ e letrës sate tamam si një gjëmim.
Dhe mos e marsha zgjuar, në gjumë do e marr atë letër./KultPlus.com

‘Koha është e maskarenjve, po atdheu i shqiptarëve’

Poezi nga Ali Asllani

Që nga Korça gjer te Shkodra mbretëron një errësirë,
nëpër fusha, nëpër kodra, vërshëllen një egërsirë!
Pra, o burra, hani, pini, hani, pini or’ e ças,
Për çakallin, nat’ e errët, është ras’ e deli ras’!

Hani, pini dhe rrëmbeni, mbushni xhepe, mbushni arka,
të pabrek’ ju gjeti dreka, milionier’ ju gjeti darka!
Hani, pini e rrëmbeni, mbushni arka, mbushni xhepe,
gjersa populli bujar t’ju përgjigjet: peqe, lepe!

Ai rron për zotrinë tuaj, pun’ e tija, djers’ e ballit,
ësht’ kafshit për gojën tuaj. Rroftë goja e çakallit!
Shyqyr zotit, s’ka më mirë, lumturi dhe bukuri,
dhe kur vjen e ju qan hallin, varni buz’ edhe turi!

Hani, pini dhe rrëmbeni, është koha e çakenjvet;
hani, pini e rrëmbeni, ësht’ bot e maskarenjve;
Hani, pini, vidhni, mblidhni gjith’ aksione, monopole,
ekselenca dhe shkëlqesa, tuti quanti come vuole!

Nënshkrim i zotris suaj nëpër banka vlen milion,
ju shkëlqen në kraharuar dekorata “Grand Cordon”!
Dhe kërkoni me ballhapur (!) komb i varfër t’ju thërres’
gjith me emrin tingëllonjës: Ekselenca e Shkëlqes’
dhe të quheni përhera luftëtar’ e patriot’,
në ka zot dhe do duroj’, posht ky zot, ky palo zot!

Grand Kordon i zotris’sate, që në gji të kan’ vendosur,
ësht’ pështyma e gjakosur e atdheut të veremosur;
dhe kolltuku ku ke hipur, duke hequr nderin zvarr’,
ësht’ trikëmbshi që përdita varet kombi në litar!
Dhe zotrote kullurdise, diç, u bëre e pandeh,
kundër burrit të vërtetë zë e vjell e zë e leh!

E na tunde, na lëkunde, nëpër salla shkon e shkunde,
mbasi dora e armikut ty me shok’ të heq për hunde.
Rroftë miku yt i huaj, që për dita los e qesh,
të gradoi katër shkallë, pse i the dy fjal’ në vesh!

Koha dridhet e përdridhet, do vij’ dita që do zgjidhet
dhe nga trasta pem’ e kalbur doemos jasht’ do hidhet!
Koha dridhet e përdridhet, prej gradimit katër shkallë
nuk do mbetet gjë në dorë veç se vul’ e zezë në ballë!

Mirpo ju që s’keni pasur as nevoj’ as gjë të keqe,
më përpara nga të gjithë, ju i thatë armikut: “Peqe!”
Që të zinit një kolltuk, aq u ulët u përkulët,
sa në pragun e armikut vajtët si kopil u ngulët!
As ju hahet, as ju pihet, vetëm titulli ju kihet…
Teksa fshat’ i varfër digjet… kryekurva nis e krihet!

Sidomos ju dredharakë, ju me zemra aq të nxira,
ju dinakë, ju shushunja, ju gjahtar’ në errësira!
Ç’na pa syri, ç’na pa syri!… Hunda juaj ku nuk hyri:
te i miri, te i ligu, te spiuni më i ndyri!

Dallavera nëpër zyra, dallavera në pazar,
dallavera me të huaj, dallavera me shqiptar’
Vetëm, vetëm dallavera, dhe në dëm të këtij vendi
që ju rriti, që ju ngriti, që ju ngopi, që ju dendi!

Nëse kombi vete mbarë, nesër ju veproni ndryshe,
dylli bëhet si të duash, kukuvajk’ dhe dallëndyshe…
kukuvajka gjith, me lajka, nesër silleni bujar,
nënë dorë e nënë maska, shkoni jepni një kapar!

Dhe kujtoni tash e tutje me të tilla dallavera
kukuvajka do përtypi zog e zoga si përhera…
Ja, ja grushti do të bjeri përmbi krye të zuzarve,
koha është e maskarenjve, po Atdheu i shqipëtarve!

Edhe ju të robëruar, rob në dor’ të metelikut,
fshini sofrat e kujtdoj’, puthni këmbën e armikut!
Që ta kesh armikun mik e pandehni mençuri,
mjafton bërja pasanik, pasanik dhe “bej” i ri,
dhe u bëtë pasanik, me pallate, me vetura,
kurse burrat më fisnikë, japin shpirtin në tortura!

Vendi qenka sofr’ e qorrit, vlen për goj’ e për lëfytë,
bëni sikur veni vetull’, shoku-shokut kreni sytë…
Dhe për një kërkoni pesë, po më mir’ njëzet e pesë.
Le të rrojë batakçiu dhe i miri le të vdesë!

Po një dit’ që nis e vrëret do mbaroj’ me bubullimë,
ky i sotmi zër’ i errët, bëhet vetëtimë
dhe i bije rrufeja pasuris’ dhe, kësi lloj,
nuk ju mbetet gjë në dorë, vetëm një kafshit’ për goj’!

A e dini që fitimi brenda katër vjet mizor’
nuk ësht’ yti, nuk ësht’ imi, është i kombit arbror,
ësht’ i syrit në lot mëkuar, ësht’ i vendit djegur, pjekur,
Ju do thoni si të doni… po e drejta dërmon hekur!/KultPlus.com

‘Duej, duej e vetëm duej’

Poezi nga Ndre Mjeda

Ëndërro. Njeri, sot ma Shumë se kurrë
Vepro. E Len prova t ‘prekshme

Fol. E t’nihet zani deri n’ skaje
Jeto. Atë jetë tanen, Jo tjerëve

Ngihu. Me gjanat Si tmushin zemrën
Pi. Bukurin e deteve e oqeaneve

Meso. E burimi dijes mos t’dij me shterur
Puno. Kopshtin e mendjes gjithmonë

Lexo. Poemat e shpirtit tanë
Kupto. Vuajtjen njerëzore t’ pakufi

Ndimo. At T’ paudhin t’ kthehet
Ndriço. Fike terrin

Urreji. Vetëm padrejtësitë
Duej. Duej e vetëm duej

Dashuno. Po mos jep arsye… / KultPlus.com

Poezia e Andon Zako Çajupi për shkrimtarin e madh Naim Frashëri

Poezi nga Andon Zako Çajupi

Naim Frasheri

Vdiq Naimi, vdiq Naimi,

moj e mjera Shqiperi!

Mendjelarti, zemërtrimi,

vjershëtori si ai!

Vdiq Naimi, po vajtoni

shqipetarka, shqipetare!

Naimne kur ta kujtoni,

mos pushoni duke qare!

…………………………….

Vdiq Naimi, gjithè thone,

qani turq, qani kaure!

Bilbil’ i gjuhese tone

s’do te degjohet me kurre!

Vdiq Naimi, qe këndoi

trimërinë, Skënderbenë,

vdiq Naimi, qe lëvdoi

dhe nderoi mëmedhënë!

Vdiq Naimi, po ç’të gjeti,

o moj Shqipëri e mjerë!

Vdiq Naimi, po kush mbeti?

Si Naimi s’ka të tjeve.

Vdiq Naimi! Vdekj’ e shkrete,

pse more të tillë burrë?

I ndritë shpirti për jetë,

mos i vdektë nami kurrë! / KultPlus.com

Blasfemi

Poezia “Blasfemi” nga Migjeni, poezia e ndaluar dy herë nga qarkullimi, më 1936 dhe më 1944.

Notojnë xhamiat dhe kishat nëpër kujtime tona,
e lutjet pa kuptim e shije përplasen për muret e tyne
dhe nga këto lutje zemra zotit ende s’iu thye,
por vazhdoi të rrahi ndër lodra dhe kumbona.

Xhamiat dhe kishat madhshtore ndër vende të mjerueme…
Kumbonaret dhe minaret e nalta mbi shtëpia tona përdhecke…
Zani i hoxhës dhe i priftit në një kangë të degjenerueme…
O pikturë ideale, e vjetër një mijë vjeçe!

Notojnë xhamiat dhe kishat nëpër kujtime të fetarve.
Tingujt e kumbonës ngatrrohen me zanin e kasnecit,
Shkëlqen shejtnia mbi zhguna dhe ndër mjekra të hoxhallarve
O, sa engjuj të bukur përpara derës së ferrit!

Mbi kështjellat mijvjeçare qëndrojnë sorrat e smueme,
krahët i kanë varë pa shpresë-simbojt e shpresave të humbune
me klithma të dëshprueme bajnë fjalë mbi jetë të pëmdueme,
kur kështjellat mijvjeçare si xhixha shkëlqejshin të lumtuna. / KultPlus.com

Ëndrra e zemrës sime

Poezi nga Paul Verlaine

Sa herë ëndërrova, një ëndërr për çudi,
Një grua të panjohur që më do dhe e dua
E që prorë më duket jo krejt si ajo grua
Po jo dhe krejt si tjetër, e më do pa kufi.

Sepse më kupton e më njeh e më di,
Misteri i zemrës sime veç prej saj u zbulua
Veç ajo, duke derdhur çurkë lotësh mbi mua
Ma freskon zjarr’ e ballit e më deh me magji.

S’e di është ezmere apo leshraartë
Emri i saj? Më kujtohet, i ëmbël, tingull i qartë,
Si i njerëzve tanë dikur të ikur në mërgim.

Sytë: vështrimin e ngulur të statujave i kanë
Dhe zëri i vjen i largët, i qetë e gjithë trishtim
Si një këngë prej zërash të dashur që më s’janë./ KultPlus.com

Nuk mbyllem dot

Poezi nga Fatos Arapi

S’kam fuqi më as të trishtohem
Jemi anije pa spirancë
Mes erërave të egra të kundërta.
Peshqit Ilafazanë shurdhojnë qiellin
Më jepni ju një copë ironie,
Se nuk e gjej dot në veten time,-
Një copëz ironie
Sa gjysmëz e krahut të zogut,-
Të mbrohem nga shirat e verdhë
Të predikimeve të apostujve të lajthitur.

Të gjithë na kanë faj dhe askush:
Deshëm të krijohemi në asgjësimin tonë
Tani gjithë dritaret e shpirtit
Janë hapur, bymyer e kalbur
Nga shirat e lotëve,-
Dhe s’mbyllen më dot.
Mund të hyjë kush të dojë./KultPlus.com