Orhan Pamuk:Jeta nuk ka lidhje me parimet, por me lumturinë

Rrallëherë të ndodh të kesh një libër në dorë dhe të nënvijëzosh me laps thëniet e bukura që shpesh kalojnë edhe paragrafë të tërë.

Çdo libër i Orhan Pamuk-ut, që nga kryevepra “Muzeu i pafajësisë” që e bëri fitues të çmimit “Nobel” në letërsi, e deri tek vepra të tjera të tij, si “Bora”, “Unë jam e kuqja” etj, lënë mbresa të veçanta jo vetëm në subjektin që trajtojnë, por edhe për filozofinë dhe thëniet e paharrueshme të këtij autori të madh, shkruan bota.al

Më poshtë mund të lexoni disa nga thëniet më të bukura të tij.

“Dikur lexova një libër dhe e gjithë jeta ime ndryshoi”.

“Lumturia është të mbash dikë në krahë dhe të mendosh se je duke mbajtur botën”.

“Unë s’dua të jem një pemë. Unë dua të jem kuptimi i saj”.

“Çdo person inteligjent e di se jeta është diçka e bukur dhe qëllimi i saj është të jesh i lumtur”.

“Njerëzit thonë gënjeshtra, vetëm atëherë kur ka diçka që tremben se mund ta humbasin”.

“Kur humbasim njerëzit që duam, nuk duhet t’i shqetësojmë shpirtrat e tyre, të gjallë apo të vdekur. Përkundrazi, duhet të gjejmë ngushëllim në një objekt që na kujton diçka për ta”.

“- Cila është gjëja që pëlqen më shumë tek unë? Çfarë duhet të bëj unë për të më dashur? – Ji vetvetja, tha Ipeku”.

“Lumturi do të thotë të jesh pranë personit që dashuron”.

“Jeta nuk ka lidhje me parimet, por me lumturinë”.

“Përpiqu që në fund të jetës, t’i lësh të gjithëve të kuptojnë se jetove një jetë të lumtur”./KultPlus.com

Sot 27 vjet, Ibrahim Rugova u zgjodh president në Republikën e parë të Kosovës

Sot bëhen 27 vite që kur Ibrahim Rugova ishte zgjedhur president në Republikën e parë të Kosovës.

Këtë datë historike e ka përkujtuar ish-këshilltari shumëvjeçar i president Rugovës, Muhamet Hamiti.

“Si sot, para 27 vjetësh, më 24 maj 1992. Zgjedhjet parlamentare dhe presidenciale në Republikën e parë të Kosovës. Ibrahim Rugova u zgjodh kryetar i Republikës në zgjedhje të drejtpërdrejta, ndërsa Lidhja DemokratikeKosovës (LDK) fitoi shumicën dërmuese të vendeve në Kuvend. Në këtë pamje, Rugova duke hedhur votën në zgjedhjet e para demokratike në Kosovë” shkruan Hamiti në Facebook.

Harrohen në aeroplan bizhuteritë në vlerë katër milionë dollarë të Rita Orës

Bizhuteritë dhe aksesorët e këngëtares shqiptare me famë botërore, Rita Ora, të cilat ishin të destinuara për paraqitjen e saj në Festivalin e Kanës, janë harruar në aeroplan.

Një grua që kujdesej për bizhuteritë e saj që kapin vlerën rreth katër milionë dollarë, ishte ajo e cila bëri këtë gabim.

Ndërlidhësja, e cila u ngarkua me transportimin e bizhuterive të huazuara nga një markë luksoze, harroi ngarkesën e saj në aeroplanin e saj në Aeroportin e Nices, Francë, pasi mbërriti nga Londra, sipas AFP.

Deri në kohën që ajo e kuptoi, aeroplani kishte marrë tashmë fluturimin e kthimit në Aeroportin Luton të Londrës.

“Dikush me kokën në re gati humbi disa miliona”, tha me shaka një polic, duke thënë se bizhuteritë u gjetën në Luton dhe u kthyen në Nice nëpërmjet aeroportit Heathrow të Londrës.

Ylli 28-vjeçar britanik e lindur në Kosovë u shfaq në Kanë më 16 maj veshur me një fustan të bardhë kombinuar me një gjerdan të mrekullueshëm me diamant. /KultPlus.com

Dua Lipa argëton publikun në festivalin e Kanës

Dua Lipa është duke punuar fuqishëm në projektet e reja muzikore që do të jenë pjesë e albumit më të ri muzikor pas atij debutues.

Këngëtarja shqiptare ka pezulluar të gjitha koncertet anembanë botës, por jo edhe performancat e herë pas hershme në ngjarjet madhore.

Së fundi, zeshkania po qëndron në Festivalin Ndërkombëtar të Filmit në Kanë, ku kënduar edhe disa këngë para të pranishmëve.

Gjithashtu në mbrëmjen gala të organizatorëve publikun e ka argëtuar edhe këngëtari legjendar, Tom Jones.

Theksojmë se në këtë festival si mysafir janë edhe dy bukuroshet tjera shqiptare, Aurela Hoxha, Heidi Lushtaku dhe Armina Mevlani.

Ndryshe, Lipa pritet që gjatë verës të vjen në Prishtinë, kur do të mbahet festivali muzikor i themeluar nga ati i saj, Dukagjini, “Sunny Hill”. /Telegrafi/KultPlus.com

https://www.instagram.com/p/Bx1DNH0F28W/?utm_source=ig_embed&utm_campaign=embed_video_watch_again

Mediat e huaja: Komuna e Deçanit refuzon t’ia dorëzojë tokën manastirit serb (VIDEO)

“Edhe pse jemi të vetëdijshëm për pasojat që mund të rrjedhin nga moszbatimi i vendimit të lëshuar nga Gjykata Kushtetuese, ne jemi shumë të vendosur që të mos e zbatojmë atë”, ka shkruar Bashkim Ramosaj në llogarinë e tij në Facebook.

Kanali i lajmeve Channel News Asia, ka shkruar se si kryetari i Komunës së Deçanit, Bashkim Ramosaj, refuzon që t’ia dorëzojë një pjesë të konsiderueshme të tokës manastirit ortodoks serb që mbrohet nga organizata UNESCO.

Kjo agjenci e lajmeve tregon se si kisha ortodokse serbe ndodhet në një vend të banuar me një shumicë myslimane, ku 20 vjet më parë kishte luftë në mes serbëve dhe kosovarëve.

Manastiri i Deçanit që daton prej shekullit të 14-të, nga koha e luftës është duke u ruajtur nga forcat e NATO-s dhe ekziston një mosmarrëveshje me autoritetet lokale rreth 24 hektarëve tokë, shkruan Channel News Asia, transmeton Klan Kosova.

“Në vitin 2016, Gjykata Kushtetuese e Kosovës ka vendosur që toka t’i takojë manastirit, i cili pretendon që parcelën ta përdorë për bujqësi”.

CNA shkruan se është kryetari i Komunës së Deçanit, Bashkim Ramosaj, ai i cili e ka bërë të qartë se nuk do ta respektojë vendimin, pavarësisht faktit se Bashkimi Europian ka bërë thirrje që të respektohet vendimi.

“Edhe pse jemi të vetëdijshëm për pasojat që mund të rrjedhin nga moszbatimi i vendimit të lëshuar nga Gjykata Kushtetuese, ne jemi shumë të vendosur që të mos e zbatojmë atë”, ka shkruar Bashkim Ramosaj në llogarinë e tij në Facebook.

Ndërsa përfaqësuesit e manastirit kanë thënë për mediat lokale se kjo mosmarrëveshje “krijon një ndjenjë të pasigurisë dhe të diskriminimit”./KultPlus.com

Muzeu Historik Kombëtar dhe Muzeu Kombëtar i Kosoves hapin ekspozitë për Ismail Qemalin

Muzeu Historik Kombëtar dhe Muzeu Kombëtar i Kosoves në kuadër të Kalendarit të Përbashkët Kulturor hapin ekspozitën me titull “Rrugëtim – Ismail Qemali ndër vite”, në përkujtim të 100-vjetorit të vdekjes së Ismail Qemalit.

Ekspozita është realizuar për të kujtuar Ismail Qemalin dhe kontributin e tij të paçmuar për kombin shqiptar.

Ismail Qemali ka lindur në Vlorë, më 24 janar të vitit 1844, në qytetin, ku 68 vjet më vonë do të shpallte pavarësinë e Shqipërisë. Kuvendi Kombëtar dhe ngritja e flamurit më 28 Nëntor u zhvilluan në shtëpinë ku ka lindur Ismail Qemali.

Ekspozita do të hapet me 31 Maj në ora 18:00 në Muzeun Kombëtar të Kosovës. /KultPlus.com

Shtëpia e modës Prada ndalon përdorimin e gëzofit në të gjitha produktet e veta

Duke filluar nga muaji shkurt i vitit të ardhshëm, koleksioni i femrave Pranverë/Verë 2020 nga grupi Prada dhe të gjitha brednet e veta, duke përfshirë Miu Miu, Church’s dhe Car Shoe, nuk do të përdorin më gëzof.

Më parë, Prada ka përdorur gëzofin nga lepujt, dhelprat dhe vizoni, por nga viti i ardhshëm do të përdor vetëm gëzof sintetik, transmeton Telegrafi.

Ky vendim i shtëpisë së modës për ta ndaluar përdorimin e gëzofit vjen pas presionit nga grupet për të drejtat e kafshëve.

Vitin e kaluar, Chanel dhe Burberry gjithashtu kishin hequr dorë nga përdorimi i gëzofit, ndërkaq Gucci nuk përdor gëzof në produktet e veta qysh prej vitit 2017.

Miuccia Prada ka deklaruar se grupi Prada është i përkushtuar për inovacion dhe përgjegjësi sociale, ndërkaq vendimi për ndalimin e gëzofit – i cili është arritur pas një dialogu pozitiv me grupet e ndryshme për të drejtat e kafshëve, është vetëm zgjerim i atij përkushtimi/KultPlus.com

Habib Zogaj publikon fotografi të tmerrshme të krimeve serbe në Kosovë

Habib Zogaj nga komuna e Malishevës, ka prezantuar një album fotografish nga krimet e serbëve të kryera mbi popullatën civile shqiptare gjatë luftës së fundit në Kosovë.

Për emisionin “Zyra e Ankesave” në RTV Dukagjini, Zogaj ka treguar sesi i ka realizuar këtë fotografi.

“Kam qenë reporter i Radios Kosova e Lirë gjatë luftës. Duke qenë se profesioni im është gazetaria jam përpjekur që të zë shumë skena lufte dhe momente të tmerrshme që përjetoi popullata civile gjatë luftës në vitin 1998-1999. Fotografitë që përfshihen të përgatitura për botim janë nga masakra e Burimit ish Javiqi i Malishevës dhe nga maskra Turjakës. Albumi si tërësi ka tematika të ndryshme duke filluar që nga masakrat e vitit 1919 e deri në kohën e luftës”, ka treguar Zogaj.

Ai ka shtuar se fotografitë nga masakra e Burimit dhe Turjakës i ka realizuar nga vendi i ngjarjes.

“Masakra e Burimit që ka 40 të masakruar që përfshihen pleq, gra, fëmijë dhe masakra e Turjakës ku përfshihen të tjerë qytetarë, janë vende të cilat i kam vizituar në vendin e ngjarjes. Këtë e kamë bërë së bashku me dy policisë ushtarak Fehmi e Bashkim Berisha”, shtoi Zogaj.

Ish-reporteri i luftës, ka treguar se pjesë e albumit të tij me fotografi të krimeve serbe, janë edhe disa fotografi të cilat i kishin realizuar vetë ushtarët serb.

“Pjesë e albumit tim ku përshkruhen në detaje krimet serbe janë 8 apo 10 fotografi që i kanë fotografuar vetë ata të cilat i kanë lanë në një film në shtëpinë ku e kanë pas bazën. Në fund të luftës qytetari nga Turjaka, Hysni Zogaj kur ka hy në shtëpinë e tij e ka gjet atë film dhe ma ka dorëzuar mua dhe unë i kam zhvilluar ato fotografi..”ka vazhduar rrëfimin e tij, Hebib Zogaj.

Në albumin e tij të mbushur me fotografi shihen gratë të dhunuara të cilat janë masakruar dhe pastaj i kanë djegur trupat e tyre, fëmijë të masakruar pa asnjë faj, nxënës të klasës së tetë, babë e djalë të masakruar.

Po ashtu shihen edhe mjete të dhunës të cilat janë përdorur nga ushtarët serb për të kryer krimet siç janë sëpata e sharra.

Zogaj ka treguar se pavarësisht hapjes së ekspozitave me këto fotografi ai nuk është ftuar asnjëherë nga askush as që të dëshmoi e as që t;i ofroi si dëshmi këto fotografi./KultPlus.com

Sot ndahen çmimet e muzikës “Niketë Dardani”

Sot nga ora 13:30, ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Kujtim Gashi, në një ceremoni solemne do të bëjë ndarjen e Çmimit Kombëtar për Veprimtari Jetësore “Niketë Dardani” për vitin 2018 dhe çmimeve tjera vjetore për muzikë.

Çmimet ndahen në bazë të Rregullores për Dhënien e Çmimit Kombëtar për Veprimtari Jetësore “Niketë Dardani” dhe Çmimeve për Vepra Muzikore.

Niketë Dardani ishte ndër të parët kompozitor i cili shkroi shumë vepra të ndryshme si ato laike dhe fetare. Njihet si autori i “Te Deum” hymnit bazë dhe simbol të krishtërimit, ky artist nga Dardania është një nga emrat e parë të historisë kulturore të krishtërimit dhe një nga themeluesit e kësaj kulture. /KultPlus.com

Kujtime letrare, për Edgar Degasin

Do t’ju them tani disa fjalë për piktorin Edgar Degas, që e kam njohur mirë e që zë vend krejt natyrshëm pranë Huysmans-it dhe Mallarmé-së. Ju e njihni veprën e Degas-it; sot ajo ndodhet nëpër muze. Ky njeri ishte personaliteti më i palëkundur, më i gjallë, shpeshherë më i parehatshëm; njeri i mendjes dhe i një inteligjence të rrallë.

Kur e njoha unë, Degas jetonte në një shtëpi në rrugën Victor-Massé, sot e shkatërruar, ku ai kishte zënë tre kate. Në të parin ishte muzeu i tij vetjak. Kishte grumbulluar atje vepra të piktorëve që adhuronte. Kishte disa piktura shumë të bukura nga Delacroix, Corot, Ingres etj. Sipër, ishte apartamenti i tij, një nga apartamentet më të pluhurta që kam parë në jetën time. Kishte vetëm pluhur dhe mrekulli; skicat e tij të preferuara mbulonin muret. Në katin e tretë ishte atelieja. Atje gjendeshin vaska e banjos, legeni dhe sfungjerët që i kanë shërbyer aq shpesh si modele e që paraqiten në një numër të madh të kompozimeve të tij.

Por, nuk dua t’ju flas për Degas-në piktor dhe kritik të admirueshëm. Do flas për një Degas më pak të njohur, për Degas-në njeri të letrave dhe poet. Kishte brenda tij një shkrimtar latent e, para së gjithash, një njeri të mendjes, fjalët e të cilit janë aq të njohura saqë unë s’do t’i përsërit aspak përpara jush. Kishte gjithashtu një Degas poet, një Degas që u përket këtyre kujtimeve letrare që po ju tregojmë sot.

Nuk do flas për të si për një poet amator. Degas-i, mendje e përpiktë, nuk mund të duronte të mbetej në stadin larvor të amatorit. Ai kishte një kureshtje të drejtpërdrejtë e të pafundme për gjithçka që përbën zejen, do thoshim sot teknikën, në arte. Ai bënte, pra, vargje me ndjesinë e një zanati që nuk e zotëronte; nga ana tjetër, i bënte këto vargje me mundimin më të madh, sepse kush bën vargje pa mundim nuk bën aspak vargje. Kur e kapte shqetësimi, kur muza i mungonte artistit apo artisti muzës, ai merrte këshilla, shkonte të ankohej pranë njerëzve të artit. Rendte sa te Heredia, sa te Stéphane Mallarmé-ja; u shprehte këtyre mjerimet, dëshirat, pamundësitë e tij, thoshte:

“Kam gjithë ditën që punoj për këtë dreq soneti. Më iku një ditë e tërë, larg pikturës, duke bërë vargje dhe nuk arrij dot aty ku dua. Më ka zënë koka.”

Një herë që po i mbante këtë fjalim Mallarmé-së, përfundoi duke i thënë:

“Nuk e shpjegoj dot përse nuk arrij të mbaroj poezinë time të vogël, sepse, tek e fundit, kam plot ide.”

Dhe Mallarmé-ja iu përgjigj:

“Poezitë nuk bëhen me ide, Degas, por me fjalë.”

Ka në këtë frazë një mësim të madh.

Nga: Paul Valery
Përkthyer nga: Alket Çani /KultPlus.com

Shëngjini bëhet gati për festivalin ndërkombëtar të muzikës elektronike, priten 30 mijë turistë

Shëngjini po bëhet gati të presë rreth 30 mijë turistë në fund tëmuajit pasi kohë më parë u përzgjodh si vendi ku do të mbahet festivali ndërkombëtar i Muzikës Elektronike UNUM.

Festivali do të zhvillohet nga datat 31 maj deri me datën 3 qershor tek Rana e Hedhun në Shëngjin. Menaxherët e hoteleve pohojnë se, po bëhen përgatitjet për të për të pritur turistët tëcilët janë të shumtë në numër.

Të gjitha hotelet nga Rana e Hedhun deri, në Lezhë Qytet, Kune Vain dhe deri në Tale janë të zëna për ditët e para të qershorit.

Menaxherët e hotel Rafaelo, i cili është edhe njësia më e madhe hoteliere në zonë pohuan se, janë prenotuar rreth 1800 vende për pesë ditë.

Festivali do të sjellë kryesisht të rinj nga Europa Perëndimore, ndaj hotelet në zonën e Shëngjinit e shohin këtë si një mundësi të artë për ti tërhequr pjesëmarrësit si turistë në të ardhmen. Por rrezikohet edhe kundërta që për shkak të pjesëmarrjes së lartë tëmos ketë mjaftueshëm shërbime dhe kjo të rrezikojë imazhin e zonës në vijim.

Paketat e qëndrimit janë pesë ditore dhe çmimet variojnë nga 20 euro deri në 40 euro person në natë.

UNUM FESTIVAL është me përmasa ndërkombëtare dhe idedikohet muzikës elektronike. Këtë vit ai është konceptuar nga pesë elementë të thjeshtë të jetës; muzika, rëra, pisha, deti dhe malet. Dhe Shëngjini ishte vendi perfekt për këtë kanë pohuar organizatorët.

Festivali do të mbahet tek Rana e Hedhun, me tre faza, ku do të organizohen 60 shfaqje ndërkombëtare dhe vendore gjatë 4 ditëve dhe 3 netëve.

UNUM në latinisht do të thotë “Një”, jo një si një numër apo njësi matje, por “Një” si një e tërë.

Organizatorët e festivalit thonë se Shqipëria riviera e vendit është pamja e fundit e paprekur në Evropë, e mbushur me gjire të izoluara dhe plazhe të arta.

Rana e Hedhun ndodhet në cepin veriperëndimor të vendit.“Është vendi ku emri i festivalit me të vërtetë ka kuptim, me muzikën dhe skenën që vijnë së bashku për të formuar një ëndërr. Rrezet e diellit shndritin në det ndërsa ndieni rërën nën këmbët tuaja dhe zhurma erës si në parajsë vjen nga pemët mëpisha. Skena e vendosur përballë sfondit malor, është hapësirë ​​e përkryer për të dëgjuar artistë të respektuar nga e gjithë bota” sipas përshkrimit qe kanë dhënë organizatorët.

Turistët perëndimorë do të vijnë kryesisht nga Rinasi dhe aeroporti Podgoricës me avion./KultPlus.com

“Bulëzat” i fitoi poetja 10 vjeçare Dea Halimi nga Prishtina

Për të 17-ën herë radhazi qyteti i Pejës është shndërruar në adresën e krijuesve të shumtë të letërsisë shqiptare dhe botërore, me Takimet Ndërkombëtare Letrare “Azem Shkreli”, të cilat në një ceremoni të mbajtur në Mullirin e Haxhi Zekës, janë hapur të enjten.

Ky edicion i takimeve dy ditore letrare, i kushtohet 120 vjetorit të Lidhjes së Pejës “Besa-Besë”. Për këtë arsye edhe këto takime janë hapur në mullirin e vjetër të këtij atdhetari pejan, në të cilin, ceremonia e hapjes u zhvillua me një orar letrare, ku 15 poet shqiptarë të gjitha moshave dhe 6 poetë të huaj deklamuan poezitë e tyre.

“Kemi arritur që në këtë edicion ti kemi të pranishëm krijues letrarë nga gjitha vendet e botës. Sivjet kemi shumë pjesëmarrës nga Kosova dhe vendet tjera ku jetojnë shqiptarët në Ballkan. Ky edicion është karakteristik se i kushtohet 120 vjetorit të Lidhjes së Pejës “Besa-Besë”. Prandaj edhe aktivitete e takimeve të sivjetme letrare në masë të madhe do të zhvillohen në objektet trashëgimi të Haxhi Zekës”, u shpreh në hapjen e këtyre takimeve, drejtori për Kulturë, Rini dhe Sport, Engelbert Zefaj, drejtori kjo organizatore e këtyre takimeve, të implementuara nga Biblioteka e qytetit “Azem Shkreli” dhe të sponsorizuara nga Ministria për Kulturë, Rini dhe Sport.

Në kuadër të ceremonisë së hapjes së këtyre takime u nda edhe çmimi tradicional Bulëzat që u jepet krijuesve të rinj. Këtë çmim sivjet e fitoi 10 vjeçarja nga Prishtina, Dea Halimi, vajza e poetit Nexhat Halimi. Në konkurrencë për çmimin “Bulëzat”, siç tregoi kryetarja e jurisë, Ajete Pavata, kanë qenë librat e katër krijuesve të rinj. Juria, siç tha ajo është përcaktuar që këtë çmim t’ia ndajë librit “Muzika e Agut” e Dea Halimit, e cila në këtë libër, secilës shkronjë i kishte kushtuar nga një poezi.

“Duhet thënë se në çdo strofë faqesh të adresuara secilës shkronjë të alfabetit është ruajtur fryma përkushtuese me pak frymëzim të theksuar, por me një dëshmi veprimi të vetë asaj shkronje. Ky përqendrim poetik e bënë të veçantë tërësinë e librit, në të cilin artikulohet një histori e tërë e kombit tonë”, tha Pavata.

Fituesja e këtij çmimi, Dea Halimi është shprehur e gëzuar, duke treguar se këtë libër e ka shkruar për nderë të 110 vjetorit të Kongresit të Manastirit.

“Ky çmim do të thotë se e kam bërë vetën të lumtur dhe e kam vazhduar krijimtarinë e babit tim”, u shpreh ajo pas marrjes së çmimit.

Dea tregoi se poezinë e parë e ka shkruar kur ka qenë në klasën e parë, kur mësuesja u ka dhënë detyra dhe kështu, siç tha Dea, mësuesja ia ka zbuluar talentin që ka për poezi.

Gjatë ditës së parë të këtyre takimeve, në të cilat pjesë e tyre do të jenë edhe krijues të njohur letrarë nga Italia, Zvicra, Franca, Izraeli, Kroacia, Kosova, Shqipëria e Maqedonia, në orët e pasdites në sesionin tematik në kuadër të takimeve është mbajtur edhe konferenca shkencore “Lidhja e Pejës” , ku kanë referuar studiuesit Elena Kocaqi e Muhamet Mala.

Në sesionin e studimeve letrare janë promovuar libri i Skënder R.Hoxhёs, ndërsa Anton Nikё Berisha ka promovuar kompletin e librave “Nëna Terezë në shtatë shpalime”. Kurse në zhanrin e prozës është promovuar romani i Florin Kelmendit “Vrasje në kornizë”, ndërsa përmbledhje me poezi e ka promovuar Erenestina Gjergji – Halili, Adem Gashi, Sali Bashota e Nikolin Gurakuqi.

Derisa në ditën e dytë të takimeve letrare, përveç manifestimit qendror në të cilin do të ndahet çmimi kryesor i këtyre takimeve, “Azem Shkreli”, do të mbahet edhe takimi poetik, në të cilat poezitë e tyre do t’i lexojnë 15 krijues shqiptarë nga Kosova dhe jashtë saj, si dhe 6 autorë të huaj.

Përveç çmimit “Azem Shkreli” për kontributin në gjuhën dhe letërsinë shqipe, i cili këtë vit i ndahet një poeti ndërkombëtar, do të ndahet edhe çmimi ndërkombëtar “Lirikat e Azemit”, “poezia më e mirë” për poezinë më të mirë konkurruese, si dhe çmimi i “Lirisë” dhe “Besa-Besë”, që sivjet ndahen për herë të parë./KultPlus.com

Dua Lipa e mrekullueshme në të kuqe, në Festivalin e Kanës

Artistja shqiptare me famë botërore, Dua Lipa, ka bërë një paraqitja të shkëlqyer në një nga mbrëmjet e Festivalit të Filmit në Kanë.

Ajo mori pjesë në gala mbrëmjen e organizuar kundër AIDS-it gjatë 72 vjetorit të Festivalit të Kanës të enjten, shkruan DailyMail, transmeton Telegrafi.

Kështu u duk Dua Lipa në gala mbrëmjen AMFAR, në Festivalin e Kanës (Foto; Instagram)

Dua, 23 vjeçe, kishte veshur një fustan të kuq dhe të gjatë me gëzof, i cili vuri mjaft mirë në pah figurën e saj trupore.

Këngëtarja e hitit “Hotter Than Hell” i shtoi magji pamjes me aksesorët e saj prej argjendi dhe vathët e mëdhenj.

Dua dukej në elementin e saj ndërsa me krenari tregonte veshjen e punuar enkas për të.

Përndryshe, AMFAR që nga viti 1985 ka investuar rreth 550 milionë dollarë në programet e saj dhe ka dhënë më shumë se 3,300 grante për ekipet kërkimore në mbarë globin. /Telegrafi/ KultPlus.com

Fadil Berisha publikon fotografinë e parë të pasluftës, kur dy modelet shqiptare pozonin me flamur pranë KFOR-it

Fotografi i njohur Fadil Berisha ka hapur arkivin e tij të fotografive, duke publikuar imazhe të rralla që kishte realizuar shumë vite më parë.

Një të tillë ai e ka sjellë së fundmi, dhe bëhet fjalë për kohën kur Kosova sapo ishte çliruar pas përfundimit të luftës.

Dy modelet në atë kohë Edona Sllamniku dhe Drenusha Latifi (tani edhe këngëtares), kishin pozuar me flamurin kombëtar pranë forcave të armatosura të KFOR-it.

“Menjëherë pas luftës, kërkimi im i parë i modeleve në Kosovë me Fokus TV në Gjermani, dy modelet u përzgjodhën të jenë Drenusha Latifi dhe Edona Sllamniku”, ka shkruar Fadil Berisha në Instagram./ telegrafi/ KultPlus.com

https://www.instagram.com/p/Bx0Nw5FAcoI/?utm_source=ig_embed

Me ditë

Nezir Kraki

Me ditë me e ndalë kohën,
E me perfitu nga një moment,
nga një shikim,
nga një mendim,
nga një prekje,
nga një knaqsi…
nga një varg, nga një poezi.

Me ditë veten me e harru,
E tjetrin dert m’i pasë…
n’shikim,
n’mendim,
n’knaqsi,
n’varg, n’poezi.

Domethënë…
Me ditë me dashtë./ KultPlus.com

15 vendet që kanë ekzistuar më parë, por që janë zhdukur

Nga rënia e perandorive të lashta në riemërimin e vendeve ekzotike, harta e botës duket shumë e ndryshme nga ajo që ishte një shekull më parë.

Më poshtë shihni listën.

Image

Jugosllavia, një vend i Evropës juglindore, i krijuar në vitin 1918 si “Mbretëria e serbëve, kroatëve dhe sllovenëve”, e riemërtuar Jugosllavi një dekadë më vonë, bashkoi shumë territore kulturore dhe etni të ndryshme që ishin pjesë e ish Perandorisë Austro-Hungareze. Kombi i ri përfshinte shtetet aktuale të Sllovenisë, Kroacisë, Bosnjës dhe Hercegovinës, Serbisë, Malit të Zi, Kosovës dhe Maqedonisë. Por Jugosllavia u ballafaqua më shumë grindje në shekullin e 20-të: u shkatërrua dhe u pushtua gjatë Luftës së Dytë Botërore, e ribashkuar nën udhëheqjen komuniste pas luftës, e ndjekur më vonë nga luftimet gjatë viteve 1990. Tani që vendi zyrtarisht nuk është më, pjesa më e madhe e rajonit po përjeton paqe më të madhe.

Image

Ndonëse e lidhim Tibetin me murgj të qetë budiste dhe udhëheqësin e saj shpirtëror Dalai Lama, ky rajon në veriperëndim të Indisë ka luftuar për shekuj me radhë. Tibeti në fakt ishte vend i pavarur nga viti 1912 deri më 1951, kur u bë pjesë e Kinës. Përpjekjet për “Tibetin e lirë” po vazhdojnë, dhe Dalai Lama, fitues i çmimit Nobel për Paqen, tani në pension, ende banon në mërgim në Indi.

Image

Kurrë nuk keni dëgjuar për Neutral Moresnet? Nuk je i vetmi. Ky vend i vogël, u shkëput nga një marrëveshje midis holandezëve dhe prusianëve në 1816, kështu që të dy kombet do të kishin qasje në minierën e saj të zinkut. Neutral Moresnet kishte flamurin e vet dhe madje bëri monedhat e veta. Por ajo ra viktimë e Luftës së Parë Botërore dhe më pas u bë pjesë e Belgjikës. Sot banorët e zonës ende festojnë përvjetorin e krijimit të Neutral Moresnet.

Image

Ju mund të mendoni për ishullin e thyer të Newfoundland si pjesë e Kanadasë, por jo. Ishulli jashtë bregut verilindor të Amerikës Veriore ishte gjithashtu një koloni britanike, por izolimi i saj krijoi një kulturë të dallueshme nga rajoni përreth. Newfoundland u bë një vend i pavarur vetëqeverisës, megjithëse ishte ende nën “dominimin” britanik, nga viti 1907 deri në vitin 1934, kur vullnetarisht zgjodhi të kthehej në një koloni pasi Depresioni i Madh goditi rëndë. Në vitin 1949, Newfoundland u bë një provincë kanadeze, e njohur tani si Newfoundland dhe Labrador.

Image

Abyssinia. Ky emër romantik ishte emri për Etiopinë njëqind vjet më parë. Në “Përleshje për Afrikën” në fund të shekullit të 19-të, Italia ishte përpjekur ta rrëmbejë atë, por nuk ishte në gjendje të rrëzonte monarkinë e saj. Në fakt, vendi nuk u kolonizua dhe ishte një nga shtetet e pakta të pavarura në Afrikë, derisa italianët nën udhëheqjen e Musolinit ishin në gjendje ta zaptonin atë gjatë viteve 1930. Pas Luftës së Dytë Botërore, Etiopia u bë një nga vendet themeluese të Kombeve të Bashkuara.

Image

Çekosllovakia. Ky vend i Evropës Lindore ishte një tjetër bashkim i grupeve të ndryshme etnike të krijuara në vitin 1918 në fund të Luftës së Parë Botërore. Një pjesë e ish Perandorisë Austro-Hungareze, Çekosllovakia ishte e përbërë nga rajonet historike Moravia, Sllovakia dhe Bohemia. Pushtimi nazist i zonës ndihmoi në nxitjen e Evropës në Luftën e Dytë Botërore; pasi u çlirua nga Bashkimi Sovjetik, u bë një komb i Bllokut Lindor në gjysmën e vonë të shekullit të 20-të. Çekosllovakia përfundimisht u nda në mënyrë paqësore në Republikën Çeke dhe Sllovaki në 1993.

Image

Ju ndoshta e njihni këtë ishull të madh në jug të Indisë si Sri Lanka, por deri në vitin 1972 u quajt Ceiloni. Ky është emri që evropianët i dhanë kur ishulli u kolonizua shekuj më parë. Nën kontrollin britanik deri në vitin 1948, atëherë u bë një komb i pavarur. Pas një lufte civile në fillim të shekullit 21, zona tani është e qëndrueshme. Në vitin 2011, vendi vendosi të ndryshojë titullin e çdo institucioni shtetëror që ende mban emrin Ceilon në një përpjekje për të hequr çdo gjurmë të kolonializmit.

Image

Tani e quajtur Lesoto që nga pavarësia e saj nga Britania në vitin 1966, Basutoland u bashkua si komb në shekullin e 19-të nën mbretin Moshoeshoe I, i cili më vonë iu drejtua britanikëve për ndihmë për largimin e pushtuesve. Vetëm një nga tre vendet në botë që do të rrethoheshin plotësisht nga një tjetër (me Vatikanin dhe San Marinon, të dy enklavat brenda Italisë), Basutoland ishte vendosur brenda asaj që sot është Afrika e Jugut. Lesoto ende ka një familje mbretërore dhe tani është një monarki kushtetuese.

Image

Ndryshe nga Perandoria Austro-Hungareze, Perandoria Otomane, e cila përfshiu Turqinë dhe disa zona përreth, deri në vitin 1920, mbijetoi në Luftën e Parë Botërore. Por jo për një kohë të gjatë, pasi më 1923,humbi shumicën e territoreve të tjera, u bë Republika Turke. Ndikimi i saj shihet ende sot në kulturën dhe arkitekturën e Turqisë.

Image

A keni dëgjuar për këtë rajon të vogël malor në Himalaje? Sikkimi ishte një monarki sovrane që nga viti 1642 derisa u bë një protektorat indian në vitin 1950 dhe më pas një shtet indian në vitin 1975. Gjithashtu, kufiri me Butanin, Rajonin Autonom të Tibetit dhe Kinën sot, Sikkimi dominohet nga malet e mbuluara me borë, njerëzit nderojnë një zot të vetin dhe kanë shtëpinë e perëndive.

Image

Emri i Persisë na sjell në mendhje një mbretëri të lashtë të Lindjes së Mesme, një nga qytetërimet më të vjetra në histori. Sot zyrtarisht ai njihet si Irani.

Image

Siam? Tajlanda e sotme, emri i ri i të cilit u miratua në vitin 1939. Asnjëherë i kolonizuar nga evropianët, Siami ishte një monarki absolute; pas trazirave në shekullin e 20-të, Tailanda tani është një monarki kushtetuese.

Image

Ju e lexuat drejtë: jo Rusia, por Prusia. Ky vend, i cili përfshinte tokën në Evropën Qendrore dhe Lindore duke përfshirë Gjermaninë dhe Poloninë e sotme, ekzistonte në një farë mënyre deri në vitin 1947. Mbretëria e Prusisë pati shumë sukses në shekullin e 18-të, por filloi të humbiste territorin në shek e 19, derisa unifikimi i perandorisë gjermane u shfaq më 1871. Ndonëse është pak e komplikuar ku Prusia përfundon dhe Gjermania fillon, humbja e perandorisë dhe shfuqizimi i monarkisë prusiane pas Luftës së Parë Botërore shuajti ndikimin e saj. Por Prusia vazhdoi të ekzistonte si shtet gjerman derisa toka të ndahej dhe emri zyrtarisht u hoq pas Luftës së Dytë Botërore, duke e zhdukur atë nga harta përgjithmonë.

Image

Ishujt e Zanzibar, një arkipelag jashtë bregut lindor të Afrikës, tingëllojnë tërheqës – emri ndoshta ju bën të mendoni për erëza, eksplorues dhe aventurë. Zona dikur ishte një vend i rëndësishëm tregtar dhe u themelua në shekullin e 19-të. Zanzibar u bashkua me Tanganyika kontinentale për të formuar Tanzaninë e sotme.

Image

Tani një shtet në Malajzi në ishullin Borneo, Sarawak është një vend plot me bukuri natyrore. Krijuar si një mbretëri nga aventurieri James Brooke në 1840, Sarawak u sundua nga pasardhësit e tij deri në Luftën e Dytë Botërore, kur ajo u pushtua nga Japonia dhe më pas iu la Britanisë. Në vitin 1963, Sarawak u bë pjesë e vendit të ri të Malajzisë./tch/ KultPlus.com

Banksy shfaq punën e re në Venecia

Një video e publikuar në Instagram në llogarinë e artistit të njohur me pseudonimin Banksy, krijon përshtypjen që britaniku ka vënë në synim Bienalen e Venecias.

Në videon e publikuar në Instagram shihet një njeri duke vendosur pikturat e tij për ti shitur. Këto piktura të ngjitura afër njëra-tjetrës krijojnë pastaj një imazh të ri gjersa pranë është përshkrimi: Venecia në vaj.  Në video po ashtu shihet sesi policia ka ndërhyrë pasi që artisti apo ndonjë nga “agjentët” e tij nuk kishte lejë për të shfaqur artin e tij në atë vend.

“Duke vendosur tendën tim në Bienalen e Venedikut. Përkundër faktit që është eventi më i madh i artit në botë, për disa arsye unë nuk jam ftuar”, ka shkruar Banksy në Instagram./ KultPlus.com

https://www.instagram.com/p/BxxOKYflVSl/

Gjendet “Clotilda” anija e fundit që çonte skllevër në SHBA

Alabama, 23 maj – Kërkuesit dhe autoritetet konfirmuan se mbytja e anijes së fundit të njohur që mbante skllevër për në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, është gjetur në Alabama dhe mbante emrin ”Clotilda”.

”Clotilda”, që në mënyrë të paligjshme mbarte 110 afrikanë për në Alabama më shumë se 50 vjet pasi SHBA ndaloi importimin e skllevërve në vitin 1807, u gjet përgjatë lumit Mobile në Alabama”, tha gazeta zyrtare e Institutit Smithsonian, transmeton atsh.

Komisioni i Historisë i Alabamas (AHC) dhe grupi i arkeologëve detarë, SEARCH Inc, të cilët udhëhoqën kërkimin njëvjeçar për anijen, u ndihmuan nga Muzeu Kombëtar i Historisë Amerikano-Afrikane dhe i Projektit për Kulturën e Skllevërve.

“Për gati 160 vjet, ujërat rreth Mobile kanë fshehur destinacionin përfundimtar të anijes ”Clotilda”, u tha një deklaratë nga AL.com.

Pas mbërritjes së afrikanëve, rreth 25 vetë u shitën tek ndërmjetësit e skllevërve, por shumica mbeti në Mobile, Alabama. Pas luftës civile amerikane, të mbijetuarit e ”Clotildës” krijuan komunitetin e Africatown.

“Kjo është një mënyrë për të gjetur të vërtetën e një historie për të cilën flitet shpesh”, tha bashkëdrejtuesi i SWP ,Paul Guardullo për ”Simthsonian Magazine”.

“Africatown është një komunitet i dëmtuar ekonomikisht dhe ka arsye për këtë. Drejtësia mund të përfshijë njohjen. Drejtësia mund të përfshijë bisedim të fortë dhe të sinqertë për riparimin dhe pajtimin”, shtoi ai.

SHBA ndaloi tregtimin e skllevërve me 25 mars 1807, por ligji nuk u bë efektiv deri në vitin 1808 dhe kontrabandimi i skllavërve vazhdoi deri në vitin 1863 me shpalljen e Deklaratës së Emancipimit, të dalë rreth fundit të luftës civile në SHBA që liroi të gjithë skllevërit e mbajtur në jugun rebel të Amerikës./ KultPlus.com

Finalja e “Game of Thrones” është ndjekur nga një numër rekord prej 19.3 milionë shikuesve

Kanë arritur rezultatet e shikueshmërisë së episodit të fundit të hit serisë së HBO “Game of Thrones” dhe shifrat janë të shkëlqyeshme.

HBO ka njoftuar se përfundimi i serisë epike në HBO dhe në streamingun HBO Go dhe HBO NOW është ndjekur nga madje 19.3 milionë shikues, që është pothuajse një milion më shumë se episodi i javës së kaluar i cili me 18.4 milionë shikues deri më tani ishte rekorder. U raportua gjithashtu se 13.6 milionë njerëz e kanë shikuar episodin në ora 21 (sipas orës së atjeshme) në kanalin HBO, që është një rekord në historinë e HBO. Rekordin e mëparshëm e mbante seria legjendare “The Sopranos”, më saktësisht premiera e sezonit të 4-të e vitit 2002, e cila atëherë i tërhoqi 13.4 milionë njerëz.

Fundi i Game of Thrones i ndau shikuesit. Derisa disa janë të mahnitur me përfundimin e tregimit të cilin e kishin ndjekur për tetë vjet, të tjerët janë të zhgënjyer. Më konkretisht, episodi i fundit The Iron Throne në faqen e Rotten Tomatoes i mori vetëm 56%, që do të thotë se ishte ndër episodet më të këqija në historinë e serisë. I gjithë sezoni i 8-të i mori 69%, gjë që e bën atë sezonin më të keq të serisë.

Një peticion i cili kërkon rixhirimin e sezonit të fundit aktualisht ka më shumë se një milion e 300,000 nënshkrues, shkruan KOHA Ditore.

Nëse keni shpresuar se pas përfundimit të “Game of Thrones”, me të cilin shumica e fansave nuk janë të kënaqur, do të pasojë vazhdimi i serisë, nga HBO konfirmuan se nuk ka kurrfarë vazhdimi.

Presidenti i programit të HBO-së Casey Bloys deklaroi në një intervistë me Hollywood Reporter se absolutisht nuk do të ketë vazhdim të tregimit të Game of Thrones./ KultPlus.com

Në Kolegjin AAB filloi punimet Konferenca Shkencore e Arteve dhe Arkitekturës në kuadër të “PAAF2019”

Në ditën e dytë të festivalit “Prishtina Arts and Architecture Festival” PAAF2019, në Kolegjin AAB, po zhvillon punimet Konferenca Shkencore e Arteve dhe Arkitekturës, ku me punimet e veta po marrin pjesë studiues nga Kosova, Shqipëria, Maqedonia e Veriut, Italia e Sllovenia.

Në hapje të kësaj konference, prorektori për shkencë në Kolegjin AAB, Hasan Saliu, theksoi se festivali PAAF është edhe një dëshmi e përkushtimeve serioze që bën Kolegji AAB.

“AAB-ja ka krijuar një harmoni optimale ndërmjet mësimdhënies universitare, krijimit dhe kërkimit shkencor, ndërsa studentët në këtë ambient kanë lehtësinë të ndërlidhin pjesën teorike me kërkimin shkencor, por edhe me praktikën apo edhe kërkimin aplikativ siç po zbatohet në disa programe tona, përfshirë edhe nga programet e artit dhe arkitekturës”, tha prorektori Saliu.

Ai shtoi se Kolegji AAB përveç që është institucioni më i madh nga të gjitha institucionet e iniciativës jopublike në rajon, tashmë AAB-ja është bërë një strumbullar rajonal i organizimeve dhe konferencave shkencore, ku trajtohen problemet në shoqëri në mënyrë të fokusuar dhe me konferenca të profilizuara.

Hapjen e konferencës së arteve dhe arkitekturës e përshëndeti edhe Drejtori i Bordit të festivalit, Prof. Shyqri Nimani, i cili theksoi se AAB-ja gjithmonë ka dëshmuar se është përkrah këtyre iniciativave nga të cilat studentët gjithmonë përfitojnë.

“Është një gjë e mrekullueshme, që një nismë e madhe që ka filluar vitin e kaluar të vazhdojë ende, sepse nuk është aq e vështirë të krijosh një ide sa është ta mirëmbash atë, dhe mendoj që universiteti ynë është i fuqishëm dhe çdo nismë që e ka filluar e ka zhvilluar dhe e ka mbajtur që të vazhdojë edhe më tutje”, shtoi Nimani.

Konferenca e arteve dhe arkitekturës po vazhdon punimet e saj, me prezantimin e punimeve ku i pari filloi Dr. Andrea Grilleto nga Italia me temën “Methodologies and measurement instruments for a sustainable Restoratin of Historic Buildings” pastaj vazhdoi Dr.Sc. Bujar Demjaha me temën “Sfidat dhe dështimet në Lagjen Pejton në Prishtinë” duke vazhduar edhe me prezantime të tjera nga vende tjera.

Vlen të përmendet se në kuadër të festivalit “Prishtina Arts and Architecture Festival” PAAF2019,   në ditën e tij të dytë, krahas konferencës dhe Kolonisë së arteve, edhe studentët e Dizajnit të Modës do sjellin kreacionet e tyre nën titullin e punës “Tulipan” dhe nën përkujdesjen e mësimdhënësve Flutura Dedinja dhe Krenare Rugova. PAAF2019 do vazhdojë edhe ditën e nesërme, 24 maj, me aktivitete të ndryshme në hapësirat e Kolegjit AAB./KultPlus.com

Lansoi linjën e qerpikëve me emrin “Kosova”, Foinika Kay flet ekskluzivisht për KultPlus

Alberina Haxhijaj

Foinika Kay, konsiderohet si një nga blogeret më të famshme shqiptare, në botën e kozmetikës. Me prejardhje nga Peja, por që jeton e vepron në qytetin e New Yorkut në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, falë Instagramit ajo fitoi vëmendje dhe u vu në llupën e kompanive më të mëdha të kozmetikës në botë, shkruan KultPlus.

Fonika Kay e cila njihet si “Exteriorglam” ka më shumë se 1.7 milion ndjekës në Instagram ku edhe poston video duke realizuar grime nga më të ndryshmet. Për KultPlus, ajo ka treguar se grimi ka qenë ëndrra e saj qysh në fëmijëri.

“Prej e vogël grimi ka qenë njëra ndër ëndrrat e mija dhe shumë pak vite më vonë kam filluar të marr klientë për t’i rregulluar për evente të veçanta. Pastaj kam filluar që të jem shumë aktive me foto në Instagram, aty ku edhe kam reklamuar punën time. Prej atëherë shumë kompani të mëdha si Loreal, Macc, Lancome, Garrnier e shumë të tjera pasi kanë parë punën time kanë kërkuar të kenë bashkëpunim me mua dhe ende sot vazhdoj të kem bashkëpunim të ngushtë më këto kompani”, ka treguar Foinika për KultPlus.

https://www.instagram.com/p/Bw4shf0nqtK/

Së fundi Foinika Kay ka marrë vëmendjen e mediave por edhe të njerëzve të fushës së kozmetikës përmes bashkëpunimit të saj me kompaninë “Tarte Cosmetics”.

“Me kompaninë ”Tarte” njihem prej më shumë se dy vite dhe kam një bashkëpunim shumë të mirë me ta. Ishin ata që më përzgjodhën mua dhe unë kam pranuar me shumë kënaqësi dhe jam e lumtur për këtë bashkëpunim”, ka treguar Kay për KultPlus.

https://www.instagram.com/p/BxfToxWnT7t/

Për këtë kompani ajo ka bërë dizajnin e dy lloj qerpikëve artificial. Linjën e parë të qerpikëve artificialë ajo ka vendosur që të emërtoj më emrin “Kosova”. Këta qerpikë artificialë janë të punuar në atë mënyrë që të mund të përdorën gjatë ditës pasi që ofrojnë një dukje ditore.

“Emrin Kosovë kam dashur ta vendosë për arsye se dëshira ime më e madh është që këtë emër ta shoh kudo në botë, e sidomos në kozmetikën më të njohur në botë Sephora”, ka treguar për KultPlus Foinika Kay.

Ndërsa qerpikët e tjerë artificalë të quajtur “0-100” janë me ekstravagantë dhe mund të përdoren për mbrëmje dhe evente më të veçanta. /  KultPlus.com

https://tartecosmetics.com/en_AL/makeup/eyes/false-lashes/exteriorglam-x-tarte–lash-sets/1642.html

Figura e Nënës Tereze në shtatë shpalime të Anton Nikë Berishës

Sabit Rrustemi

( Rreth kompletit të librave për Nënën Tereze: Nëna Tereze në shtatë shpalime të Anton Nikë Berishës. Shtëpia botuese “Faik Konica” e Prishtinë 2019 )

Viti 2019, në fushën e letërsisë, përkatësisht të botimeve letrare, për mendimin tim, do të mbahet mend për botimin e kompletit të veprave të prof dr. Anton Nikë Berishës për Nënën Tereze, e cila para 40 viteve u nderua me Çmimin Nobel për paqe, për përkushtimin e jashtëzakonshëm të saj në misionin e shenjtë të bamirësisë dhe dashurisë së pashtershme ndaj Hyjit e Njeriut, atij njeriu që ishte më i varfëri midis të varfërve, përmes Shoqatës që drejtonte, “Misionaret e dashurisë”, me seli në Kalkutë të Indisë, e që u bë e njohur në mbarë botën.
Janë gjithsej 10 vepra të këtij studiuesi të letërsisë , romansierit e poetit , që, të përmbledhura në një komplet prej shtatë vëllimesh, vijnë si shtatë shpalime për këtë Nënë të përmasave botërore, e cila kudo që ndodhej, në misionin e saj të bamirësisë e dashurisë ndaj Hyjit dhe Njeriut, e shpërfaqi dhe e tha hapur origjinën e saj, për çka ne, shqiptarët, do t’i jemi mirënjohës nëpër breza e breza.
Selia e Shenjtë, jo rastësisht, e shpalli dhe Shenjtore tri vite më parë, pasi puna dhe veprimi i saj iu nënshtrua të gjitha procedurave paraprake të shenjtërimit, nga momenti i lumturimit të saj e deri te akti solemn, të cilin e përmbylli në mënyrën më të mirë Papa Françesku, që kohë më parë ishte dhe vizitoi vendlindjen e saj, Shkupin, pikërisht në këtë përvjetor të rëndësishëm, duke e shpërfaqur hapur edhe qëllimin e vizitës, që ndodhi thjeshtë për nderim të Shën Terezës, Nënës Sonë.
Studiuesi ynë i rryer, romansieri i rrallë e poeti i veçuar për nga stili dhe shtjellimi artistik, Anton Nikë Berisha, përkushtimin e tij krijues e studimor për këtë figurë të madhe të njerëzimit e nis në mënyrë më të thelluar pikërisht në vitin kur u bë edhe lumturimi i Nënës Tereze nga Selia e Shenjtë, në fillim të këtij shekulli, më 19 tetor të vitit 2003. 
Do përmendur se Nëna Tereze, u bë frymëzim letrar qe gjysmë shekulli, më konkretisht që kur u laureua me Çmimin Nobel për paqe ( 1979 ), e para shqiptare që u nderua më këtë Çmim, po edhe e para grua që e gjithë bota e pagëzoi Nënë dhe e njeh si të tillë. Mirëpo, Anton Nikë Berisha, me një punë përkushtuese krijuese gati njëzetvjeçare për Nënën Tereze, shkoi përtej gjithë të tjerëve, ani se një shkrimtar tjetër yni, Ibrahim Kadriu, gati 14 vite më parë kishte botuar romanin e parë në shqip po për këtë Nënë – “Qerrja e dritës”. 
Vepra e parë e këtij kompleti, romani “Nëna e dritës”, që i përkushtohet fund e krye kësaj figure, botohet më 2004. Për t’u pasuar pas tetë vitesh me romanin tjetër “Dritë në shtjellën e gërbulës”, ku kryepersonazh është përsëri Nëna Tereze , që më vonë në ribotim po edhe në përkthimin në italisht, titullohet “Ëndrra e erës”, titull tejet simbolik dhe po ashtu, shumë tërheqës.
Dy studiues të veprave të Anton Nikë Berishës, të cilët kanë shkruar dhe për këtë komplet librash që po përurohet, Isak Ahmeti e don Ndue Kajtazi, me të drejtë theksojnë se 10 veprat përkushtuese për Nënën Tereze, shkruar nga Anton Nikë Berisha, të cilat janë pjesë e këtij kompleti shtatë vëllimesh, i takojnë rrafshit krijues artistik, ku hyjnë këto dy romane si dhe dy poema, “Ujëvarë drite në zemër” dhe “ Sytë e heshtjes”, po edhe rrafshit studimor, siç janë: “I desha njerëzit me dashurinë e hyjit”, “Shën Pali dhe Nëna Terezë”, “Shën Maria dhe Nëna Terezë”, “Errësira shpirtërore”, “Testamenti shpirtëror” dhe “Nëna Terezë në poezinë bashkëkohore shqipe”.
Në të dy rrafshet e trajtimit të kësaj figure, Anton Nikë Berisha shquhet për përkushtimin profesional, si në rrafshin letrar – artistik, ashtu edhe në atë studimor. Ai nuk e madhëron Nënë Terezën, por e nxjerr ashtu siç ishte, në të gjitha veprimet e saj, qoftë në raport me Hyjin, Zotin së cilit ia falë jetën, qoftë në raport me më të varfrit e të varfërve anekënd botës, e veçmas në Kalkutën e Indisë, së cilëve ua kushtoi veprimin e përditshëm me misionaret e saja të dashurisë, qoftë në raport me drejtuesit e shteteve ndikuese dhe të Selisë së shenjtë , ndaj të cilëve kish respekt varësisht me ndihmën dhe mbështetjen që i jepnin misionit të saj përkushtues ndaj atyre prej të cilëve edhe më të dashurit e tyre kishin hequr dorë . Pra, këta njerëz Në na i mori në përkujdesje dhe u flijua pë r ta.
Si askush tjetër prej shqiptarëve, autori i këtij kompleti veprash, i ngrit Nënë Terezës Monumentin letrar – artistik, që do t’iu qëndrojë të gjitha rrymave nëpër kohë. Me dëshmimin e një njohjeje të thellë të jetës dhe veprës së kësaj shenjtoreje dhe me dhuntinë e mjeshtërinë e tij në të shkruar, por edhe dijen në të vlerësuar, Anton Nikë Berisha kryen dhe një borxh moral e shpirtëror, jo vetëm ndaj kësaj Nëne të shenjtë por, edhe ndaj kombit të cilit i takon.
Te veprat studimore, Anton Nikë Berisha, përmes mënyrës së vlerësimit dhe krahasimit të figurës së Nënës Tereze me Shën Palin apo me Shën Marinë, ai gjithashtu dëshmon edhe një njohje të thelluar që ka për librat e shenjtë dhe letërsinë e lashtë, që nga Gilgameshi e deri në ditët tona, sa të bën të ndihesh krenar që po jeton në kohën e tij dhe po ke mundësinë për t’i pasur e shijuar këto kumte – vlera letrare e studimore.
Ky komplet veprash, nën titullin e përbashkët “Nëna Terezë në shtatë shpalime”, që shquhet përveç tjerash edhe me një përgatitje solide teknike nga ana e Shtëpisë botuese “Faik Konica “ dhe “Kuvendit Françeskan të Gjakovës”, iu mundëson gjithë të interesuarve, në veçanti studiuesve të tashëm dhe të ardhshëm, ta njohin edhe më mirë figurën e Nënë s Tereze, si njërën prej peronaliteteve më të shquara botërore të shekullit njëzet. Ajo për asnjë çast nuk harroi se ishte shqiptare dhe që, siç e thotë edhe vetë, “ 30 vite u lut për Shqipërinë dhe shqiptarët” por edhe që iu tha personaliteteve më me ndikim të botës, “bëjeni për popullin tim, atë që e bëni edhe për popullin tuaj”.
Me këto vepra që veç e veç janë botuar e ribotuar gjatë këtyre njëzet viteve dhe secila prej tyre, më pak apo më shumë, ka qenë dhe objekt i kritikës letrare, Anton Nikë Berisha jo vetëm e ka pasuruar e shtuar me tituj të rinj opusin e tij letrar por, më shumë e ka pasuruar letërsinë shqipe dhe, në veçanti i ka vu themelet e një Instituti të ardhshëm kombëtar për studimin e veprave për Nënën Tereze, të shenjtores sonë, që janë botuar anekënd botës gjatë këtij gjysmë shekullit dhe për të cilat ne kemi pak njohuri.

Zhegër, 23 maj 2019./KultPlus.com

U dhunua bashkë me vajzën: “Ja çojke fustanin çikës gjashtë vjet, sot çikën e kam me trauma”

Dhunimi i gjithë lagjes

Ky rrëfim është nxjerrë nga libri “Unë dua të dëgjohem: Libër kujtimi me rrëfimet e grave të mbijetuara të torturës gjatë luftës së fundit në Kosovë”

Bashkë me fëmijët dhe familjarët e tjerë kishin dalë nga fshati me idenë se do të gjenin nje vend të sigurt. Për muaj të tërë do të endeshin nga një fshat në një fshat tjetër. Çdoherë e më vështirë po bëhej për këtë nënë dhe fëmijët e saj sado që koha po kalonte.

Nën urdhrat e paramilitarëve serbë, ajo dhe gjashtë familje të tjera vendosen në disa shtëpi të braktisura në një qytet të Kosovës. Të gjithë ishin fëmijë e gra. Për disa muaj janë dhunuar sistematikisht. Nuk u kursyen as fëmijët. Ajo është e bindur se ka arritur të abortojë me barna popullorë shtatë javë pas dhunimit të parë.

Rrëfimi në veten e parë: Abortova shtatzëninë që e kisha prej tyne

H.K.

Jam 69’sh e lindur. Edhe vajzërinë e kam pas tragjike. S’kemi pasë. Skamje, gazep. Jemi rritë n’kushte shumë t’randa. Baba i papunë, kallaballëk fmi. Kemi hjekë boll. Kem përjetu boll. Bone hesap, që ka pasë ditë e qitke nana nji bukënore. Nana s’hajke hiç. Ja niske kajke. Unë isha ma e madhe prej tanë fmive. E pajsha nanën tu kajtë, e thojsha, “as une s`du me hangër”. Pasha Zotin. Me talla jemi nxeh. Qaq jetën e kemi pas t’randë. Tanë, me motra me vllazni kena m’su. Tashti, qato që kemi hjek, e me qato kushte kaq t’rana, krejt janë profesora, krejt janë që punojnë, krejt janë që janë shkollu, doktorra, krejt ajo familje e jemja, fije e për pe. Tanë janë shkollu. Krejt. Po veç vllaznia, na motrat nuk e kemi pas shansën me shku në shkollë.

Jom martu në moshën 17 vjeçare. Me msit.

K’ta t’burrit ishin kanë t’pasun. Edhe, hajt tani erdh koha… u qeizojshim at’here, nashta t’kujtohet me grep e me kamza, ma prunën aty e m’njimojshin shoqet.

T’shtunën herët n’mengjes, kurrë se harroj, dola bajagi me kajtë. Jo me kajtë, por gjak prej syve kam pas qitë. Prej dhimbjes për nanën. Hajde more Zot. Erdh e diella. Me shku nuse… Kanë ardhë me m’marrë me dy parë tupana. Qaq që kanë pasë e qaq dasëm e madhe. Po baba jem u ngushtojke se nuk kish… Prej t’ejtes deri n’tejten o kanë dasmja.

Nuk e kam pa burrin deri n’at natë t’dillën që hike dhandrri. Atë natë që jom shku, jo se kam pa burrin kurrkun. Veç deri sa që o hi dhandër. Burri kështu mirë boll. Valla s’më ka bërtit kurrë, as s’më ka thanë fjalë t’keqe kurrë, as s’më ka thanë “bone kta”, “bone ata”, a me thanë “Hajde se je ardhë prej familje t’varfun”… Kurrë n’jetë. Mirë kem kalu. M’kanë deshtë te tanë.

Unë fminë e kam lind, se s’ëm ka falë Zoti deri mas 10 vjete. 10 vjet s’kam pas hiç.

Çika ka ardhë ma s’pari, masanena ma fali Zoti djalin, tani tjetrën çikë. Qata tre fmi n’jetën teme veç.

Para luftës, deri sa s’ka kris lufta, përpara luftës sa jemi kanë… lumturi. Mi fali Zoti fëmijët… Çika në klasë të parë. Me burrë mirë. As kurrë n’jetë s’kena pasë probleme as sen. M’ka respektu boll edhe e kom respektu jashtë mase.

Ja nisën me mbledh armë. Babës tem ia kanë marrë llovaqkën edhe i kanë ra shuplaka qaty para neve.

U bojka shtatë ora, ja nisi ora policore, nuk guxojshim me dalë deri n’shtatë t’mëngjesit. Bojke vakija pak para shtatve o kanë.

Edhe tani, hajt, hajt qaty. Edhe kur filloi lufta ish prilli.

 Isha tu gatu e isha n’magje, qysh o kanë rendi te kunata, ka nja e gatujshim. U ardh nji kojshi e po i thotë vjehrrit “ku jon djemtë, ku janë gratë, djemtë!?”, ish qartë njeri. Tha, “Qe ksjade, dikush n’arë e dikush.” “O tubë boni se kuku për ne lufta ja nisi, marumë!”  “Çka je tu thanë?” “Pasha Zotin po edhe mi kallxu krejt mahallës”, që mu tubu, lufta ja nisi. Qysh luftë! U tranumë tanë. Far lufte.

“O ikni se s’dijmë çka ka me pasë!” Ku me ikë? Ku me shku?”.

Ja nisën po vijnë pej neve. U përhapën, serbët, shkijet. A po do autoblinda, a po do kerre, a po do shteti n’dorë edhe sen s’kishim mo, si populli jonë.

Edhe çohëm, çka me bo. Ja nisën plumat, ja nisën gazep, ja nisën malit përpjetë…

E çka me bo, t’i kapim na fmitë, te lamë qysh o kanë me shpi e me krejt, e shkojna me ni katun tjetër.

Qysh thojnë, prej qeti katuni tonë, pak ma nalt, nji katun tjetër. Lufta ma su nal kurrë.

Po çka me dalë edhe me pa, ishin pa stacionu aty policia e pru ushtri e krejt. Kur po e shohim krejt zi, kuku çka me bo. Nejtëm atë natë qysh nejtëm, natën e gatë t’çumë.

Ia nisën gjujshin përpjetë, gjujshin mi shpija. Aman jarabi, o Zot, o Zot.

E kena pas nji podrum. N’ta u tubumë krejt mahalla, qaty erdhën te na. Tanë qaty.

Edhe aty nejtëm vallahi nja tri ditë. N’qat podrum aty kush t’mujke tinxa mu çu noj bukë a çka me gatu se mas tri dite na hinën, na qitën prej shpijave. Burrat jo, ata dulën ma herët n’mal. S’ishin. Veç gratë. Burrat s’kanë guxu me nejt me neve. Qat ditë që jon ardhë e ja kanë nisë krismat ata janë dalë. Burrat ma s’ka pas shansë mu kthy n’shpi. Ju çojshim ka nji trohë bukë, e dishim ku janë, ashtu si tinza.

“Hajde tash ecni, ikni prej ktuhit, shkoni kah t’doni.”

S’kena ditë ku me shku. Kah me ja majtë, kah me shku. Jena shku, jena nisë për nji katun ngat. O Zot, qat natë që shkumë mu rrxu djali, djali i hasretit. Se kem qaty n’katun, veç dola me e marrë nji kofe ujë n’oborr thash t’ja çoj fmive mrena… E kom lanë djalin në ballkon, e t`ka krisë granata, djali prej tute, kcen more bijë prej nj kati n’tokë e bjen n’bllok. E te çkynë me kry, me vetull…

Thash “vdiq”. E kom marrë, e kena shti mrena qashtu, i vdekun, e krejt t`i plasi gjaku. Edhe e çumë te një mjek në një katun tjetër me traktor. E ka marrë, e ka kep, ja ka mshel varrën me zavoj e me krejt e faleminers prej tij, ku janë e ku s’janë. E ma ka marrë djalin tem n’dorë edhe jena kthy apet aty. Ata krejt t`u menu që u vdek djali. Po, qysh jo, u qetsu, qysh thojnë, ju kthy shpirti. T’hinën aty, na hiqën prej shpijave tanve.

Edhe t’na tubunë me nji fushë. Krejt. Tri ditë e tri netë kshtu n’hapësirë e diell qaty. Na tubunë krejtve aty. Na nxuni nata, ish ftoftë. O Zot, ftohtë e gazep nëpër shi qashtu, fmija gullumuq pa hangër, pa pi, piskatshin. Dikush kish marrë saça, pak miell, dikush provojke me gatu n’atë fushë. Na gjujshin me granata. Njëherë e mytën një burrë, tani një gru. Britma, fmi, piskama, tmerri që o kanë. E qata me e përjetu, o Zot i zanës. Granatat, përmi kry. Janë hi i kanë marrë krejt djemtë e ri. I ka zgedh veç që ja ka vra synin. Ka pas 11 vjeç e kanë marrë, e përpjetë. I kanë marrë e i kanë hjek krejt prej neve.

Mas tre dite i lshunë burrat e jemi hyp prap në traktora edhe ia kemi msy qytetit.

Me një fushë na kanë dalë shumë ushtarë. Krejt të zi me maska.  Aty na kanë dalë përpara krejt me automata. Krejt zi. Për Zote, na kanë sha, na kanë malltretu, na kanë thanë gjithçka. Kesheshin, bojshin hajgare, thojshin fjalë t’ndyta, zi e ma zi n’qat fushën qaty. Na secili vaj e britma.

Na thanë me u kthy, ecëm edhe nja dy orë edhe shkum me një fushë ku kish pas shumë popullatë.

Dhjetë ditë qaty kemi nejt. Mandej erdhën edhe na i kallën traktorat, thanë ecni rresht në kambë.

Me ni kolicë t’punëtorëve që bajnë mallter e bajsha çikën. Po nuk shkojke rrota prej lloçit. Shi i madh.

E qoj Zoti shi e lloç. O gazep i Zotit. Çika shatë javësh. I humbi vetëdija. Kuku, çka me bo, tek me bo. Allah, do me m’vdekë çika. E kom qitë çikën e kom lanë te ura aty. E kom lshu. Thashë Zot, thashë “Allah. Luftë se mos t’ëm shtift Zoti n’gjyna, boj çka boj, se veç me dhanë shpirtin qaty.”

U ndajta me çikën e vogël se aq u lodha aq m’la shpirti, evlad, a kish gja ma vshtirë, jom mshtet te perëndia, i kom mshel sytë edhe e kom lëshu çikën n’tokë. E kom lanë.

Secili, qysh thojnë, s`dike kush çka bon. Prej traume, prej gazepi, prej… Tu na dhanë zor. Si kem ec pak ka nisë beba që e lash me kajtë. U kthy çika e madhe 6 vjeç, ka shku e ka kap për toje të lulakut edhe nisi me e ngreh. Thashë, “O leje.” Tha, “O mam bre nuk e la!” Thashë, “Sa t’kapërcej ty edhe djalin se kthena edhe e marr.”

E mora një qebe me një traktor e shkyva edhe e lidha për midisi, edhe e lidha çikën për beli. Për trupi tem. Edhe kemi ec kurrë pa nalë.

Mas tre dite na lanë me hy me një katun. U vendosëm në një shkollë, si me na pas dhanë dynjanë na u dokt.

Na thanë që duhet me u largu edhe prej aty. Vendosëm me u nda, kujna kah i`a merrke menja. Nja 60 veta ecëm bashkë. E kalumë qytetin edhe shkumë kah një fshat. Edhe kur na kanë dalë, na kanë nalë aty krejtve. “Hajde tashti, ja keni me qitë pare e dukat ja kena me ju pre krejtve që jeni!” O Zot. I kishin tubue, i vrajshin para neve kuaj e lopë, e çka zatetshin, e qejë e krejt, sa mujshin, para neve aty. U largumë pak, çika këtu plus fëmija n’kolicë. Po qysh ma kapi nja me shami djalin prej kolice edhe e mshteti përpara n’kamë t’veta edhe e qiti përpara, e nxirri thikën prej pantollave edhe ia shtini djalit n`fyt. Edhe po thotë, “Ja pare, dukat, ja fmija shkoi”. Thashë, “O a ki Zot, mo se e kam t`hasretit, mas 10 vjetve qet fmi e kam.”

Si m’ka pa tu kajtë nji tjetër ma hini kondak t’automatit mrapa shpine. “O kuku aman, veç mos ma prekni qet djalë. Mytnëm mu edhe mytni çikat. Mytëm qysh jom, veç qet djalë mos ma myt.”

Kisha nji zingjir, dy unaza n’gisht. U guta, i hjeka shpejt e ja dhash. Ja dhash krejt çka pata. E hjeka me vath e me krejt, “Qe!”, thash. Qashtu ja bona, thash, “Kqyr sen ma s’kam. Merrma shpirtin veç ky djalë le t’pshton. Mos ma myt.” Na hallakatën me çanta me krejt. Ma lshunë djalin. Veç si ma lshunë, ma shtyjti e t’bjen për asfallti kshtu, i dha n’shpinë zor, e ma rrxoi djalin, e t’ju mushën me hunë, me buzë krejt gjak.

Kta i kanë pasë unfiromat… kshtu, ngjyrën e kanë pasë t’verdhë, shumë… ma shumë ka pas ngjyrë t’verdhë edhe qetu njëfarë si ma sari si ma mbylltë. Edhe shamiat e zeza.

Po nuk na lshojshin, na mbajshin qaty. Tanë ditën aty, o qa s’na thojshin. Turlifar flliqnie. “Tash kena me ja çky na atë senin”, tash kena me ju bo kshtu, tash kena me ju bo ashtu. Kesheshin, pishin raki, bojshin hajgare . Na kanë majtë tanë ditën. Diku pak para se m’u terrue na kanë thanë: Hajde me shku… Edhe na kanë qu në qytet na kanë thanë gjani ka ni shpi. E kemi pas një çikë të re me vetii. 17 vjet. S`ka pas femër ma e bukur. Na thanë “Që largohet kjo çika, kena me ju mytë!”. Ajo ka flejt me neve atë natë në një shpi që hinëm në qytet. Po ashtu sikur me hi, ku me ditë çka veç hinëm qaty. Ma vonë s’po di çka do me bo. Hynëm aty, nejti ajo aty. Na vishin atë natë, na kanë rue atë natë nonstop. Rrishin n’oborr tu u sillë e nëpër lagje. Çutë tanë, qashtu britmë e piskamë. T’nestrit… Si sonte thanë, “Kqyrne! Qaj numër që jeni me metë këtu. Me bo nja ma shumë apo ma pak, kena me ju mytë tetanë. Na thamë, “Jo, qetu jena na rob’t e tonë.” Çka me ju bo. E pamë çka po dojnë me i ba çikës së re edhe vendosëm ajo me ikë.

Ata e kishin mbajtë n’mend. E lypën. Na ka nisë gazepi atë ditë.

Prilli nuk o kanë. Kur jena shku aty o kanë fundi i majit. Tri javë ktu, tri javë i bonëm atje.

Ikën krejt, mbeta në atë shpi veç unë me fmijë e me plakën. 

Kur erdhën te unë qeta paramilitarët, tha “Hajde, ku janë t’tjerët?”. Thashë, “kanë ikë, çka di unë” “Qysh kanë ikë? Tash kena me e pre plakën, e me fmjë e me krejt. Thashë “unë s’jom ardhë me kurrkan. Preni, ma t’premë zbohem na. Ma t’zi s’bohëm ma ktu.” Disha serbishten edhe e kom ditë se e kisha nji hallë n’Prizren. Edhe at’herë… noshta që jena kanë n’shkollë. Mësojshim ka nji orë serbisht, si tash anglisht, por serbisht. Thash, “Që e gjani dikan, qe ku m’keni. Mytemni. So këtu kurrkush. Veç na metëm, boni çka doni, s’kam ku iki, s’kam ku shkoj, kush çka t’munet. Edhe prej atë dite ja kanë nisë këta me ardhë. E thirrshin nja n’emër, o kanë njifar si ma plaku, Bozha. Ai o kanë paramilitar me nji grup t’vetin. Ai ja nisi po vjen, jo veç te unë por hike shpi për shpi. Ja nisi po vjen çdo ditë. Çdo ditë vijke, n’oborr hike, piskamë e poterë edhe lypke kafe, lypke çaj. “Hajt tash çu me qit pite!”, “Çu flija!”. I përbejsha n’Zot i thojsha. E ky, m’fal n’shprehje, “Ty ta qifsha Zotin. Çfarë Zoti? S’ka këtu Zot.” O thojsha, “Mo bre se s’kam.” Nuk kam, nuk kam. U çue, tani kur vike tani n’shpi, e bike kafën me veti, “Hajde me ma qitë!” Çka me bo? E marrsha qata, as dru, as shporet, as gja, hiç. I gjeta do qira mas shpije. Bindu që jom detyru n’qiri edhe n’flakë me e vlu kafën. M’mytke me krejt. Veç plaka me mu e me fmijë. Lypke pite. Ku me e marrë, ku me gatu ku me e marrë, kah me e marrë. U tutsha prej tyne. Edhe hajt qashtu. Një koijshike u kanë fort gru e mirë po del një ditë n`gardh e po m’sheh “O kuku me këta fëmijë t’vogël. Po a ki nojsen oj qyqe, a noj sen mbi tokë.” Mi pat pru 25 killa miell, e dy litra zejtin, do makarona, do shpageta m`i dha. M`i fali ajo.

Tu m’hinë natën e parë, kurrë se harroj. Tanë ditën njifar Boba… se a e din kështu, atij i lexojke sheja. Mu m’interesojke sheja. Aty i lexojke “Milicija”. Ushtri e milici, k’si paramilitarë… ushtria e rregullt se kanë prek kurrkan. Kurrë n’jetë kurrkan se kanë prek.

Dej n’atë vakt mirë me ta. Po mas tri nete ja kanë nisë me ardhë. O kanë njifarë Boba. Bobë emrin ai. Ai o kanë milic. Tanë ditën e lume u enke kah shpija ku rrisha unë me plakën e me fëmijë.

I pat thanë plaka, “O loke çka po enesh ti ksajde?”, ja boni se dike shqip. “Hallë, unë jam që e vëzhgoj terrenin. Rrini pa marak”, ja boni asaj. Se e vëzhgojke terrenin, milic. O qat ditë kur u terru, ka ra terri i tokës. Kur erdhën n’derë, katër. Bam, bam, bam. S’kisha as çelës as gja, qashtu me toja tu e mshel derën. Me do baskija. Mi këputën tojat e mrena t’hinën aty. T’ma ka ngjit njani, ja nisi “Srce moja.” po ma bon mu. Kuku për mu çka m’gjet. Ajo piskatke plaka. Fëmija. Djali i vogël. Veç dy dhoma i kena pas edhe nji si korridor qaty. Nji tavolinë e bukës o kanë aty. Edhe po ma bon mu, “Srce moja.”, t’ja nisi jurish prej meje. Ata t’tretë rrishin n’derë e nja po hin mrena. Po se ja dishin renin. E tu m’kap mu, tu munu me m’kap përqafe. E kom shty e… tu e hjek atë kondaktin të m’ka shty. M’ka nxanë përpjetë përtej tavolinës. O Zot, m’çkoqi krejt. Vdiqa prej dhimte. M’nxu mi tavolinë. O munu me m’kap… tu m’kap me gjoks, me dhamë. E munu mu mbrojtë. O refuzo, për besë e kaj. E kajke çika, kajke ajo plaka. Boll u munojsha. Nuk mujta mu shty. Për herën e parë. E kryti atë punë e s’disha ku jam. A po tranona edhe m’hupi vetëdija që m’rrxoj edhe u zuna.

Nuk e di ma natën e parë çka ndodhi. M`u trulllu krytë ma nuk disha ku jam hiç. Nuk e dishim… as s’kishim sahat me kqyrë as nuk e dishim kur janë ndalë, a sa sahati o kanë, veç kur e kom pa veten kur jom çu. Krejt deshë isha kanë, fije për fije. Me dhamë, me ftyrë, me fyt me gjoks, me krejt kërsh. Hi drejt, hi te ajo plaka, piskama e saj ish kanë ngat meje. “O kuku për mu çka na gjet!”, tha. Ma s’na u ka nda gazepi. Tani vike qaj… do hajt, mas dy nete, apet vishin. T’njëjtit. Nëpër terr vishin. Tani, i kisha menstruacionet, m’fal n’shprehje, i kryva… Mas dhunimit i kapërceva shtatë javë. Nuk m’erdhën hiç. Ja nisi po m’vjen tug. Ja nisa, po lodhna, ja nisa me ni erna. Haj mori Zot, kaj, brit e piskat, nuk na u çkoqshin.

Edhe e pashë që jam metë shtatzanë. E llogaritsha e se e disha kur i kisha pas menstruacionet dhe me fmi që i kom pas, e disha n’shenja t’tyne, e disha. Dhunimi i parë që e kisha prej tyne, u përshtatke krejt n’shatzani. E disha shtatzaninë që e kisha t’tyne.

Shkoj  me nji shpi në kojshi, aty kërkush që kishin ikë, e gjaj e ta marr nji sahan të zojgj e te pi qata. Edhe ja ka nisë me m’ardhë tug prej tina, m’munoj diçka. Mu fry barku mu. Desh kupa prej tina. U fryva, u bona bredh, a po kupi qaty. S’mujsha me e qitë kamën n’tokë. E pashë që s’jam mirë. Edhe e pashë që mu ligën dy kamë edhe veç po du me vdekë qaty n’qatë shpi.  Hajt, thash, t’mos shkoj edhe pak, që vdes mos të m’shohin fmija edhe plaka. E jom çu jom shkue. E pashë që so reni hiç. Edhe u liga komplet.  Tu shku veç m’shkojke barku qeshtu. U bona qe qekaq. Kur shkova aty, qashtu zhag i kapërceva ato, hi n’kapexhik e hi n’shpi. M’ka pa ajo. Veç m’shkojke barku kështu. Kur ja ka nisë me piskatë plaka, “Çka ke bo oj qyqe! Çka ki kështu?” Sen s’kam.”,thashë. “Çka ke bo? A po don me mi lanë tre fmi jetima n’dorë teme qaty. Çka ko me ju bo!” Thash, qeshtu – qeshtu po i kallxoj. Po qysh se ke nata, atë natë të lume desh diqa.

M`rrokën dhimtë tanë natën e gatë. E pina masdite ata, kan n’dy a tre, e hiç, e gja s’ëm gjet, e fryju, e plas e kurgjo…

Tash nata po vjen, britmë e piskamë, s’kisha ku shkoj e çka me bo. Kur u bo pesë, e di pak para se me lind dielli, mu kanë lëshu menstruacionet edhe m’ka plasë gjakderdhja.

Për Zotën ja ka nisë gjakderdhja. Su bo as 20 minuta, copat e mëdhaja që m’kanë dalë.

T’njëtët persona na kanë ardhë ditë e për ditë. Kanë kërkue, na kanë pas pru shpirtin n’fyt. A po do çaj, a po do kafe, a po do…

Dhunë edhe seksuale kena pas nonstop. Nuk kom mujt me pritë… nuk kom mujt me i nalë. Nuk kom mujt se me forcën teme i kom shty boll. Ama na kanë pas qaty qe jena kanë, qata famile qaty që ka pasë dej pesë gjashtë shpi. Na kanë rreh bolll. Na kanë maltretu boll. Jo veç mu po krejt atë lagje. Qashtu gjithë nonstop i kena pasë nëpër kamë. Si ma shkurt, na kanë bo shërbyese të tyne.

Qeky Bozha me shokët e vet. Me shtagë n’dorë, po m’duket po i shoh, ja çojke fustatnin çikës gjashtë vjet deri qetu, brekët. E rrxojke qikën gjashtë vjeç. Piskatke plaka, “Mo bre mo se fëmi. Po a ki Zot bre!” Keshke, pijke, shkumojke. E veç që lypi, “Hajde tash çu me qitë pite!” Thash, “S’kam, mytëm se s’kam. Vramë!” E rrxoj çikën, çika si fmija, sot e atë ditë kurrë n’jetë se harroj… shtagën n’dorë veç ja shtini çikës nërmjet kamve… britmë e saj e piskama e saj, na tu piskatë… Sot çikën e kam me trauma. E ka mbulu gjakderdhja fëminë, sa troha. Ku me e falë tani? A ka Zot? A ka drejtësi? A ka kush n’botë që del me thanë që… e çka do me thanë tash. Ja bre me thanë si mu EULEXI që m’ka thirrë, “A po don me e hjekë deklaratën?”.  Po qysh e hjeki unë atë deklaratë bre?! Po sot me ma pru Zoti bre. A ka bre Zot? A ka bre njiherë n’jetë, që thojnë që ka, ku n’botë që na del, me i kap e me i njekë, e me i nxanë… O nuk e harroj! N’jetë se harroj se na ka pi gjakun me pamuk. E çka ma. A ka drejtësi n’botë prej nojkujna n’dyje?!…

Çika sot e mban mend, çika jeme gjashtë vjet.

Beso Zotit, shkollë tani masi o kry lufta o hi, kurrë ai fmi mirë so kanë. Gjithë me nervozë, gjithë me traumë.

Burri pak e din, jo krejt. Plaka ka vdekë. Burri qysh m’ka deshtë, nuk m’don qaq. Tash ma ndryshe.Ai se ka ditë a jemi gjallë a dekun dej sa u kry lufta. Unë si kom kallxu. Se m’vike marre. M’vike rand, m’vike vështirë. Për mrena gjashtë muaj, se kurrë s’na janë hjekë prej derës t’shpisë. Burrin e kuptoj, normal. Ai për shembull edhe si gru edhe si motër edhe si gjithçka, m’ka konsideru… diqysh m’ka avytë ngat e m’ka deshtë shumë. Shumë, tepër ma. Haj Zoti na ruajt. Unë t’kallxova, janë çu tetanë, “Fmi s’munët me gjet, e martoju!”.Veç me i`a përmend njerit u tranu krejt. Tepër ma. Eiiiii. Shumë m’ka deshtë, tepër. Tashti jam shumë e ftofne, jashtë mase. Edhe ai, m’fal n’shprehje, kështu për shembull si burrë e gru, bohet nji muaj, qaty jena, bohën pesë, gjashtë javë, marrëdhënie me burrë. Se as nuk muj me i thanë, me ma jep botën, se jam e ftofne shumë, po as ai nuk m’thotë, e as s’ju afrona e as s’mu afrohet. E gjithkun jena t’largunë. T’largunë jena.

Vajza e madhe gjithë m’thotë, “Kuku mami!”, veç qeta e thotë, “Kuku mami çka ka bo lufta. A e din bre mami?!” veç kaq edhe manena e ndali. Unë s’kam qejf me e shti me i hi atyne seneve. Ja dal, ja largohna, ja boj diçka te hjeki se ata e përmend gjithë. N’shkollë kur o shku, o hi menjiherë mas lufte. Kurrë ajo si fëmijë nuk ka keshë. Kurrë ajo si fëmi nuk ka kajtë.

Fuqizuar nga: Integra dhe forumZFD

Në bashkëpunim me: KRCT

Mbështetur nga: RBF, MOTT, BMZ dhe UN Women

Fotografia e përdorur në artikull është vetëm ilustrim dhe nuk ka lidhshmëri me historinë./ KultPlus.com

Bebe Rexha në kopertinën e revistës Grazia

Këngëtarja shqiptare me famë botërore, Bebe Rexha, po vazhdon të jetë një emër shumë i përfolur në mediat ndërkombëtare. Së fundmi, ajo ka pozuar për revistën “Grazia”.

Me këtë rast, artistja shqiptare ka realizuar një set të ri fotografik, në të cilin shfaqet mjaft e veçantë.

Bebe Rexha është shprehur se sa herë që i kërkohet që të dal në kopertinën e një revistë për të është e pabesueshme. Sipas saj kjo ndodh për arsye se ajo e konsideron vetën një vajzë të zakonshme dhe zakonisht kopertinat janë për modele./ KultPlus.com