Ato si unë

Poezi nga Alda Merini

Shqipëroi: Elida Buçpapaj

Ato si unë të dhurojnë ëndrra, madje edhe kur rrezikojnë të mbeten pa to.
Ato si unë të japin shpirtin,
sepse një shpirt i vetmuar është si një pikë në shkretëtirë.
Ato si unë të shtrijnë dorën e të ndihmojnë të ringrihesh,
duke marrë para sysh rrezikun që mund të bien vetë,
Ato si unë shohin përpara,
edhe pse zemra u mbetet gjithmonë disa hapa pas.
Ato si unë  kërkojnë sensin e jetës dhe,

kur e gjejnë atë,
përpiqen t’jua mësojnë atyre që vetēm mbijetojnë.
Ato si unë, kur duan, duan përgjithmonë,
dhe kur heqin dorë të duan kjo vetëm për shkak se
fragmente të vogla të qënies luajnë pa krahë me duart e jetës.
Ato si unë ndjekin një ëndërr
që t’i duan për atë që janë
dhe jo për atë që do të mund të kishin qenë.
Ato si unë bredhin nëpër botë në kërkim të atyre vlerave që, tani,
kanë rënë në harresën e shpirtit.
Ato si unë do të dëshironin të ndryshonin,
po të ndodhte, do të bënte që të lindnin përsëri.
Ato si unë këlthasin në heshtje,
sepse zëri i tyre nuk ngatërrohet me lotët.
Ato si unë janë ato që ti gjithmonë arrin t’jua thyesh zemrën,
sepse ti e di që ato të lenë të shkosh pa të kërkuar gjë.
Ato si unë dashurojnë marrezisht, duke e ditur se në këmbim
nuk do të marrin veç thërrime.
Ato si unë ushqehen me fare pak, dhe për fat të keq, aty e bazojnë ekzistencën e tyre.
Ato si unë kalojnë pa u vënë re.
por janë të vetmet që me të vërtetë do të të donin.
Ato si unë janë të vetmet që, në vjeshtën e jetës tënde
do të ndjesh keqardhje
për të gjitha ato që mund të kishin dhënë ty dhe …
që ti nuk ke dashur kurrë.

Kur Çehovi braktisi profesionin e mjekut!

Çehov Anton (1860-1904), shkrimtar i madh rus, një nga përfaqësuesit më të shquar të realizmit rus.

Çehovi ishte mjek dhe kishte frikë nga përgjegjësitë e rënda të profesionit të tij. Në një recetë kishte bërë një gabim. Nuk kishte vënë një presje në shifrën që tregonte gramët. I hyri frikë e madhe nga pasojat dhe menjëherë shkoi tek i sëmuri.

Për fat, receta nuk ishte dërguar ende te farmacisti. Frika i hyri edhe kur në familjen e një të afërmi të tij, ku të gjithë pjesëtaret ishin të sëmurë me tifo, rastisi që të vdiste nëna dhe një vajzë e vogël.

Çehovi u dërrmua shpirtërisht saqë hoqi nga porta e shtëpisë mbishkrimin: “Mjek kirurg”. Qysh atëherë, ai e braktisi profesionin e mjekut. / KultPlus.com

Atëherë kur varfëria arrin të përulë edhe gjenitë

Të jetoje vetëm me muzikë pa të ardhura të tjera të tërthorta, për gjeniun e muzikës klasike Mozartin do të thoshte varfëri. Po, varfëri në kuptimin më të pamëshirshëm të shprehjes. Gruaja e sëmurë, një fëmijë për të rritur, ishte për të një sfidë e vështirë, një plagë që e mundonte mizorisht shpirtin e tij të drobitur nga vështirësitë.

Ngado dyer të mbyllura për mjeshtrin e madh. Kompozitori i oborrit, i emëruar me urdhër perandorak, nuk i siguronte të ardhurat që i duheshin për të shlyer doktorin, farmacistin, kreditorët, jetesën. I kishin shteruar të gjithë mundësitë dhe miqtë. I vetmi që do ti gjendej gjithnjë pranë ishte miku i tij Johann Michael von Puchberg (21 shtator 1741- 21 janar 1822, Vienna ), një tregtar i thjeshtë vjenez tekstilesh, të cilit më 12 korrik 1789 ai i shkruan një letër mbushur me tragjizëm të thellë dhe brengë, ku citohet:

“Zot, jam në një gjendje të vështirë, të cilën s’do t’ia uroja as armiqve të mi më të këqij, dhe në qoftë se ju vëllai dhe miku im më i mirë, do të më braktisni, unë fatkeqi do të dënohem pa faj bashkë me të mjerën grua time të sëmurë dhe djalin.

Që herën e fundit kur isha te ju, desha t’ju hap zemrën, por me mungoi vendosmëria!

Dhe a do ta kem vallë tani që po ju shkruaj?!

Vetëm duke u dridhur guxoj të hedh këto fjalë në këtë letër. Nuk do të kisha kurajë tu drejtohesha as me shkrim po të mos isha i sigurt se ju më njihni, se ju i dini fort mirë rrethanat e mia, se ju jeni absolutisht i bindur që unë jam pa asnjë faj, që fatkeqësisht kam rënë në këtë gjendje kaq tragjike.

O perëndi!

Në vend të falënderimeve unë do tu mërzis me lutje të reja, me përgjërime mjeruese. Në vend të pagesës që kam të të bëj për borxhin që të kam, po të shkruaj për një borxh tëe ri, kërkesa të reja.” 

Tenori Ramë Lahaj pret audiencë të madhe në koncertin e së enjtes në Prishtinë (VIDEO)

Me shumë krenari i këndon vendit, ani se institucionet nuk e ftuan asnjëherë që të mbajë koncert.

Por gjërat kanë ndryshuar tani për tenorin me famë botërore. Ramë Lahaj, këtë të enjte do të këndojë midis kryeqytetit të Kosovës, njofton Klan Kosova.

Pjesë e ekipit të tenorit nga Istogu është edhe një dirigjent italian që pas luftës shërbeu si karabinier.

E nikoqiri po beson se sheshi “Skënderbeu” do të mbushet plotë njerëz, të enjten nga ora 20:30.

Kjo për faktin se edhe mërgimtarët janë në pushim, dhe se koncerti është pa pagesë.

Kronikë nga Njomza Pllana.

8 libra të rekomanduar nga vet autorja e Harry Potter

Sot feston ditëlindjen e 54-të autorja e serisë Harry Potter, J.K.Rowling.

Në vijim do të mund t’i shikoni 8 libra të rekomanduar nga vet autorja.

1. Emma nga Jane Austen Autorja e cmon aq lart këtë libër, në një intervistë ajo ka deklaruar se e ka lexuar aq shumë sa që nuk është në gjendje të numërojë.

2. The Woman who walked Into Doors nga Roddy Doyle Rowling e konsideron si shkrimtarin më të mirë të gjallë. Për Oprah Magazine, Rowling ka thënë se nuk ka hasur ndonjë herë në një karakter femëror kaq mirë të realizuar, nga një mashkull heteroseksual.

 3. The Diaries of Auberon Waugh nga Auberon Waugh Auberon Waugh, ka mbajtur një ditar nga viti 1972 deri në vitin 1985 ne të cilin është tallur me trendet e kohës. Ju mund të mos e dini këtë, por, Rowling një kopje të këtij libri e mban në banjon e saj. ‘’Gjithmonë është i mirë për të qeshur’’, ka thënë ajo.

 4. Black Beauty nga Anna Sewell Kur është pyetur për librin e preferuar gjatë fëmijërisë së saj, Rowling ka thënë se i pëlqente gjithcka që kishte brenda një kali, duke e cilësuar Black Beauty si të preferuarën e saj.

 5. The little white horse nga Elizabeth Goudge – Për këtë libër, autorja ka thënë se me shumë gjasë ky është libri i cili ka ndikuar më së shumti në stilin e shkrimit të saj.

6. Hons and Rebels nga Jessica Mitford Rowling është një fanse e flaktë e Mitford, sa që edhe vajzën e saj e ka emëruar kështu. Ajo thotë se ka lexuar gjithcka që Mitford ka shkruar, duke e cilësuar si një person e cila ka qëndruar gjithmonë e fortë përballë politikave personale.

 7. Little Women nga Louisa May Alcott Për këtë vepër, Rowling për gazetën Times ka thënë se heroina e saj e preferuar në letërsi është Jo March, duke e bërë kështu edhe këtë vepër një prej të preferuarave të saj.

 8. Lolita nga Vladimir Nabokov ‘’Nuk ka kohë për të diskutuar se si një ngjarje, që ka mundur të jetë pornografia me e pa vlerë, në duart e Nabokov është bërë historia më tragjike e dashurisë’’, ka deklaruar autorja për BBC11`. / KultPlus.com

Teatri i Vjenës solidarizohet me artistët dhe qytetarët për mbrojtjen e Teatrit Kombëtar

Teatri i Vjenës solidarizohet me artistët dhe qytetarët, që janë në mbrojtje të Teatrit Kombëtar. Deklarata e artistëve nga Vjena e publikuar nga Aleanca për Mbrojtjen e Teatrit, bën me dije se artistët e qytetarët luftojnë për ruajtjen e ndërtesës historike të Teatrit Kombëtar.

“Artistë/artiste dhe qytetarë/qytetare të Aleancës për Mbrojtjen e Teatrit kanë marrë në dorë Teatrin Kombëtar në Tiranë për ta mbrojtur nga shembja. Ndërtesa u rrethua nga policia dhe u zhvilluan përballje të drejtpërdrejta. Kur aktivisti i Aleancës Ervin Goci vizitoi Teatrin Popullor në kuadër të festivalit Nëntori Shqiptar, ai raportoi për protestat në kryeqytetin shqiptar, të cilat atëherë kishin muaj të tërë që zhvilloheshin.

Artistët e qytetarët luftojnë për ruajtjen e ndërtesës historike të teatrit dhe protestojnë sidomos kundër ndërtimit të planifikuar të teatrit si pjesë e një kompleksi të përbërë nga ndërtesa të larta dhe një qendre tregtare, gjë që do të çonte në humbjen e hapësirës publike rreth Teatrit Kombëtar. Një vendim i Gjykatës Kushtetuese në këtë drejtim ende mungon”, thuhet në deklaratën e Teatrit të Vjenës, që u publikua nga Aleanca për Mbrojtjen e Teatrit. Teatri Popullor i Vjenës vijon se solidarizohet me njerëzit e teatrit në Shqipëri dhe protestat, të cilat tashmë zgjasin prej më shumë se një viti dhe i mban gjallë përkushtimi dhe kreativiteti, dëshmojnë për rëndësinë e madhe që Teatri Kombëtar historik ka për njerëzit e teatrit dhe publikun, për qytetarët e qytetaret e shumta të Tiranës.

“Në këtë vend në qendër të qytetit është bërë vazhdimisht teatër, që prej 70 vitesh. Është një vend i ballafaqimit të gjallë artistik dhe shoqëror. Vende të tilla janë pafundësisht të çmuara, për artin sikurse edhe për shoqërinë e qytetit dhe ato i përkasin komunitetit. Një traditë që shkatërrohet një herë është e humbur në mënyrë të pakthyeshme. Ne mbështesim protestat e Aleancës për Mbrojtjen e Teatrit kundër mospërfilljes të strukturave të rritura në të mirë të interesave private komerciale, duke e ditur që kjo protestë na përket edhe neve njerëzve të teatrit në vende të tjera. Le të shpresojmë që Teatri Kombëtar historik do të arrijë të mbrohet!”, thuhet në deklaratën e Teatrit të Vjenës publikuar nga Aleanca për Mbrojtjen e Teatrit.

Kësulëkuqja

Poezi nga Xhevdet Bajraj

 

Hiç nuk ma mbush mendjen

që një natë dimri duke u kthyer

në shtëpi

asnjëherë s’kemi ecur nëpër borë

me dorën tënde në xhepin tim

që nuk mbaje në kokë një kësulë

 të kuqe

 dhe çizmet poashtu të kuqe

 i kishe

 Nuk ka kurrfarë mundësie

që të mos jemi puthur

të mos i kemi ngrohur buzët

e njëri tjetrit me avujt e shpirtit

 Nuk ka as edhe pak mundësi

që nuk e kemi gjetur një vend

te ngrohtë

një qiri një shishe verë të kuqe

 e të mos kem bërë dashuri

 Apo po i bie se më paska marrë malli

për ato që i paskam parë në ëndërr

dikur moti

Unë jam ujk por s`më ha palla

 nëse qengji ma turbullon rakinë e rrushit

dhe që më ikin ditët

 duke e pritur kësulëkuqen

në mes të rrugës së verbër të jetës

Seminari i 15-të mbarëkombëtar i mësimit të Gjuhës Shqipe

Me përkrahje nga Ministria e Arsimit, Shencës dhe Teknologjisë së Kosovës dhe Shqipërise, në Prizren sot ka filluar Seminari i 15-të mbarëkombëtarë i mësimit të Gjuhës Shqipe në Diasporë.

Pjesëmarrësit e këtij seminari, që tashmë ka krijuar edhe nje traditë disa vjecare, do të jenë përfaqësues nga Ministria e Arsimit të Kosovës dhe poashtu edhe asaj të Shqipërisë. Të angazhuar në procesin e seminarit do të jenë edhe mësimdhënës të gjuhës shqipe që veprojnë në diasporë.

Heset Sahiti, zëvendësministri i Arsimit të Kosovës, deklaroi se seminari është në funksion të ruajtjes së gjuhës, traditës e të kulturës tonë kombëtare.

Ai po ashtu potencoi se, cdo ditë po ndërmerren hapa konkret në jetësimin e marrëveshjes së përbashkët Kosovë-Shqipëri në fushën e arsimit, duke filluar nga kurrikulat e perbashkëta, tekstet shkollore për diasporën dhe programme të reja të mësimdhënies modern sa i përket të mësuarit të gjuhës shqipe. Edicioni I këtij seminari do të vazhdojë punimet deri më 3 gusht. / KultPlus.com

‘Mos i beso gruas që gënjen’

Citatet më të ‘zgjuara’ të Alan Fordit.

Stripi italian “Alan Ford”, i krijuar në vitin 1969 nga Luciano Secchi dhe Roberto Raviola, përqendrohet te grupi i agjentëve sekretë TNT, ku Alan Fordi është një nga anëtarët. Humori i zi i tij ka bërë që të ketë popullaritet të madh jo vetëm në vendin e origjinës, por edhe në shumë shtete tjera, si Franca, Danimarka dhe Brazili. Mirëpo, jashta Italisë, suksesin më të madh e arriti në Jugosllavinë komuniste – që nga viti 1972, kur nisi të botohet te “Vijesnik”-u i Zagrebit, transmeton Telegrafi. Më poshtë janë disa nga citatet më të veçanta nga “Alan Fordi”.

• Mua më së shumti më prek vdekja ime!

• Nuk është e rëndësishme pjesëmarrja, me rëndësi është fitorja.

• Nëse e ke ndërmend të fitosh, nuk duhet të humbësh.

• Armatosu dhe ik.

• Më mirë diçka nga diçka, se asgjë nga asgjë.

• Nëse dëshiron të fitosh në vrapim, duhet i pari ta arrish cakun.

• Mos u dorëzo, pos kur duhet.

• Kush ecën nuk vrapon.

• Hyrja e lirë, dalja paguhet.

• Ne asgjë nuk premtojnë dhe këtë e përmbushim.

• Këtu prehet ai që nuk është më.

• Këtu prehem unë e qëndron ti, më mirë të prehesh ti e të qëndroj unë.

• Më mirë të jesh i pasur se të mos jesh.

• Poshtë ata, rrnoftë unë

• Blini lule për gruan më të dashur, por mos e harro as tënden.

• Mos i beso gruas që gënjen. /Telegrafi/

Kadare dhe diskutimi i përhershëm mbi të shkuarën

Lidhja e së sotmes me të shkuarën, traumat e historisë, që është dhe thelbi i këtij libri, do të jetë një temë e përhershme diskutimi për njerëzimin. E në këtë diskutim që gjithnjë do të vishet nga ngjyra të kohës, ky roman që na vjen nga vitet ‘60, do të hapë gjithnjë shteg, për ta kuptuar më së miri të shkuarën.

Nga Alda BARDHYLI

“Mbi tokën e huaj binte shi e dëborë përzier bashkë. Sqota kish qullur betonin e pistës së aeroportit, ndërtesat, rojet. Ajo lagte fushën dhe brigjet dhe shkëlqente mbi asfaltin e zi të xhadesë. Sikur të mos ishte fillimi i vjeshtës, çdo njeriu tjetër, përveç gjeneralit të porsaardhur, do t’i dukej ky shi monoton, një koincidencë e trishtuar…”. Ismail Kadare e nis kështu udhëtimin e gjeneralit italian në Shqipërinë e pas Luftës së Dytë Botërore, për të tërhequr eshtrat e ushtarëve të vrarë në këtë vend, në luftën e fundit botërore. Gjenerali e dinte që në Shqipëri vjeshta është e lagësht e me shi. Para se të nisej kishte mësuar mes të tjerave dhe diçka për klimën e Shqipërisë.

Udhëtimin e tij në Shqipërinë komuniste nën shoqërinë e një prifti, e lexova sërish pak kohë më parë, në një botim të hershëm të këtij libri, nga Naim Frashëri, gjetur në librat që shiten rrugës, marrë nga kushedi se cila bibliotekë, por duke ruajtur atë ndjesinë e botimeve të mira që dinë t’i rezistojnë kohës. I ndarë në njëzet e katër kapituj, e në 241 faqe, ky roman, ku natyra shkrihet brenda trupit të një gjenerali, është pa dyshim një nga romanet më të rëndësishme të shekullit XX. Një letërsi pa shkëlqime të mëdha deri në vitet ‘60, letërsia shqipe do të kalonte me këtë libër kufijtë e saj, duke u vendosur përgjithmonë bri vendeve me letërsi të madhe.

Vetë subjekti e justifikon zymtësinë e këtij libri, i cili nis me shiun e dëborën përzier në pistën e aeroportit, e përfundon me gjeneralin që, veshur me uniformën e madhe, vështronte si binin flokët e dëborës mbi çimenton e lagët, si squlleshin përnjëherë nga lagështia, pastaj dekompozoheshin dhe zhdukeshin, ndërsa pranë tyre vazhdonin të binin flokë të reja, të freskëta nga qielli i pafund… Por kjo zymtësi, parë në kontekstin e kohës kur është shkruar, mund të lexohet dhe si një rrëfim i shkrimtarit për Shqipërinë komuniste, ku natyra nuk kishte si të ishte ndryshe, përveçse e lagësht dhe e përhimtë…

Që në faqet e para të librit lexuesi ndihet në anën e gjeneralit dhe pse nuk duhet të harrojmë relievin historik kur ky libër është shkruar. Nuk kishin kaluar as dy dekada nga pushtimi italian, megjithatë Kadare e trajton figurën e tij me një lloj dashamirësie. Ai e shikon misionin e tij në sfondin e historisë së luftërave fisnike që shkojnë pas te grekët e trojanët dhe te solemniteti homerik i riteve të varrimit. Shpesh në kërkimin e tij për të kuptuar botën e kulturën shqiptare ai bëhet komik, por kjo thjesht e bën më të plotë tablonë historike, mbi të cilën është ndërtuar rrugëtimi i tij. Shpesh ai ka vegime erotike për vejushën e Kolonelit Z, por kjo e bën atë interesant, me të gjitha dobësitë njerëzore të një burri në kërkim të një ushtrie të vdekur, por i varur nga dashuria. Ndoshta kjo nuk është një dashuri e plotë, por shumë pak ka rëndësi, pasi dashuria është thjesht dashuri. Ajo simbolizon jetën, në një vend ku ka ardhur për të kërkuar vdekjen.

Dhe pse një roman i vendosur në konture të qarta të historisë, Kadare e përsos rrëfimin në këtë libër përmes humanizmit. Të qenët një autor shqiptar mund ta bënte të binte lehtë në kurthin e natyrshëm të gjykimit të luftës, pushtuesve, por ai mahnit teksa na tregon fletoren me ditarin e ushtarit italian. “Asnjë s’më ka pyetur si e kam emrin e vërtetë. ‘Ushtar’, më thërret dhe gruaja e mullistit, edhe vajza e tyre e vetme Kristina. Kjo ndodhi atë ditë kur batalioni ynë u shpartallua prej partizanëve…”, shkruan ai në ditar. Ky vështrim i ndier ndaj luftës, e veçon këtë libër në morinë e librave të shkruar për Luftën e Dytë Botërore. Nga ana tjetër, nëse në vitet ’60, kur u shkrua kjo vepër, Italia, por edhe shumë vende të përfshira në Luftën e Dytë Botërore, e kishin nisur procesin e rishikimit të kujtesës për t’u fokusuar drejt një të ardhmeje europiane dhe perëndimore, Shqipëria ishte krejt në anën e kundërt të saj, duke u kyçur në komunizëm. Ky roman shënon dhe një prirje të hershme të letërsisë shqipe drejt europianizmit, përmes mënyrës sesi është shkruar. Thelbi i këtij romani është kujtesa, përmes rindërtimit të së kaluarës së Shqipërisë e jo Italisë.

“Njëzet vjet mikrobi qëndron i fshehur nën tokë dhe papritur shpërthen. E çuditshme”, tha gjenerali.

“Ashtu është”, tha prifti. “Porsa bie në kontakt me ajrin dhe diellin, zhvillohet”.

“Si bisha që zgjohet nga gjumi i dimrit”.

Në vendet europiane të pasluftës, letërsia luajti një rol të rëndësishëm në procesin e përballjes me të kaluarën. Në Republikën Federale Gjermane veçanërisht, ku barra e nazizmit ishte e rëndë për brezin e ri nga viti 1960 e në vazhdim, ishte temë mbizotëruese në literaturën e pasluftës. Në Itali apo Francë nuk ndodhi një gjë e tillë dhe ndonëse Italia kontribuoi në ndërtimin e demokracisë në Europën Perëndimore, shumë pak e hodhi vështrimin pas te shkatërrimet që bëri regjimi i Musolinit në kolonitë e para dhe zonat e pushtuara. Aftësia e letërsisë është të ngrejë diskutime në çdo kohë që lexohet dhe teksa i rikthehesh këtij libri në një lexim pas vitesh, ndien të tjera pyetje të lidhura fort me kohën ku jetojmë. E pse një libër që shënjoi shekullin e shkuar, “Gjenerali i ushtrisë së vdekur” do të mbetet një roman që do të shënjojë çdo kohë. Lidhja e së sotmes me të shkuarën, traumat e historisë, që është dhe thelbi i këtij libri, do të jetë një temë e përhershme diskutimi për njerëzimin. E në këtë diskutim që gjithnjë do të vishet nga ngjyra të kohës, ky roman që na vjen nga vitet ‘60, do të hapë gjithnjë shteg, për ta kuptuar më së miri të shkuarën. (gazeta shqip)

Qiellori Bekim Lumi

Shkruan Naime Beqiraj

Edhe kur merrej me recitim, edhe kur shkruante poezi, edhe kur u përgjigjej pyetjeve në provime, Bekim Lumi ka qenë disi qiellor. Ashtu më ishte dukur ditën që e takova të parën herë.
Ka qenë viti 1988. Bekimi sa po e kishte përfunduar vitin e parë të studimeve të letërsisë shqipe, unë të dytin.. Ai ishte një vit më i madh se sa unë në moshë. kurse me shkollë një vit pas meje. Kurrë nuk e kam pyetur pse kjo koincidencë. Jo, sepse gjithmonë kemi pasur çfarë të bisedojmë tjetër.
Atë ditë kishim provimin e mbrojtjes tek i njejti profesor, mr Haxhi Ferati, Bekimi – mbrojtja 1 kurse unë mbrojtja 2. Prisja të më vinte rradha, kur përcillja studentin Bekim Lumi se si lëndën aspak të këndshme pothuaj ushtarake të ish shtetit RSFJ e kthen në formë analogjike të luftës së Skëndërbeut, u habita. Secilën pikë të pyetjes ai në njëfarë mënyre i bënte regji krahasuese me luftën e kryetrimit tonë. Aty u njoftëm pasi morëm dy dhjetëshe dhe shoqëria jonë prej asaj dite ka qenë e thellë, e pastër, shumë e pastër, kreative. Nuk jam e prirur që miqtë t’i quaj vëllezër, por Bekimin, 30 vjet vazhdoj ta ndjej të tillë.
Ishte student i shkëlqyer i letërsisë. Recitonte bukur, shumë bukur, edhe shkruante. Ishre fort atdhetar. Merrte pesë në cdo organizim për liri të Kosovës duke qenë shpesh edhe pjesa kreative e atyre organizimeve. Mirëpo, synimi i i tij ishte teatri. E kam nxitur ta studionte regjinë, por ky drejtim nuk ekzistonte në Kosovë. Familja e përkrahu për të studiuar në Tiranë. Kam shkuar, e kam vizituar edhe atje në vitet ’90 dhe jam mrekulluar me punën që bënte, jo vetëm si student i mirë, i talentuar, por edhe kontribut atdhetar e etik.
Mandej emigroi në Gjermani. Edhe atje kontriboi me programe artistike me fëmijët mërgimtarë që të mos e harronin gjuhën dhe traditat e Kosovës. Nuk e ka pasë të lehtë të merrej me punë amatore truri i tij gjenial, por e bënte për hatër të atdheut.
Pas luftəs kthehet në Kosovë.
Qysh me shfaqjen Mësimi shënon ndryshim rapid në teatrin kosovar. Bekimi dhe teatri i tij krijuan shkollë regjisoriale, loje e mendësie teatrore.
Të ngarkuar me punët e përditshme, ne shiheshim pak më rrallë por bisedat I vazhdonim ku i kishim lënë në gjysmë e plot art e me të njejtën dashuri të dekadave më parë në studime. I kam parë të gjitha shfaqjet e Bekimit, kam shkruar për to. Madje e i kam përcjellur disa herë. Në secilën prej tij jam ndjerë si në Olimp.
Bekimi krijoi shije për teatrin. Krijoi dashuri. E lartësoi artistikisht teatrin kosovar.
E sot një vit që u ngjit në qiell nuk mund të shkruaj për të pa folur vet me të. Mos me i peshu fjalët, as dashninë.
Vetëm këto të dyjat nuk peshohen, sic nuk peshohet as poezia e mirë e as skena e përkryer. Jo se jo teatri i Bekim Lumit të cilit i dha peshë që nuk peshohet me asnjë peshore të kësobotshme. / KultPlus.com

‘Unë të përkas ty’

Franc Kafka, letra për Felice Bauer

Fräulein Felice!

Tani do të të kërkoj një favor që tingëllon pak si i çmendur, të cilin do ta përshëndes kur të marr unë letër. Është gjithashtu testi më i madh në të cilin mund të vihet njeriu më i mirë.

Mirë, ja ku është:
Më shkruaj vetëm njëherë në javë, kështu që letrat e tua të më vijnë ditën e diel, sepse nuk mund t’u rezistoj letrave të tua të përditshme. Për shembull, unë i përgjigjem një nga letrat e tua, dhe pastaj shtrihem në krevat në dukje i qetë, por zemra ime rreh përmes gjithë trupit vetëm prej teje. Unë të përkas ty.Nuk ka asnjë mënyrë tjetër për ta shprehur këtë, dhe kjo nuk është mënyra më e mirë. Po për këtë arsye nuk dua të di se çfarë vesh. Më ngatërron aq shumë, saqë s’mund të merrem me jetën. Nuk dua ta di që edhe ti ndjen për mua. Po ta dija, si mundja, si budalla që jam, të ulesha në zyrën time, apo këtu në shtëpi, në vend që të hipja në një tren me sytë që hapen dhe mbyllen vetëm kur jam me ty? Oh, ka një arsye të trishtueshme, që nuk s’e bëj dot këtë. Për t’i rënë shkurt: Shëndeti im është i mirë vetëm për të përballuar veten time. Ai s’është i mjaftueshëm për martesë, duke lënë mënjanë të bërit baba. Sidoqoftë, kur lexoj letrat e tua, ndjej se mund të lartësohem edhe mbi atë që nuk mund të lartësohet.


Ah sikur ta kisha përgjigjen tënde tani. Dhe sa keq të torturoj, dhe sa të detyroj ty në qetësinë e dhomës tënde të lexosh këtë letër, si letra më e ulët që është vënë ndonjëherë në tryezën tënde.


Ndershmërisht, ndjehem keq ndonjëherë kur lutem si një lugat mbi emrin tënd lumturues! Ah sikur ta kisha postuar letrën e së dielës, në të cilën të kisha kërkuar të mos më shkruaje më kurrë, dhe në të cilën të jepja një premtim të ngjashëm. Oh Zot, çfarë më ndaloi të ta dërgoja këtë letër? Çdo gjë do ishte në rregull. Por a është kjo zgjidhje e paqtë e mundur tani? Çfarë do të ndihmonte nëse ne do i shkruanim njëri-tjetrit vetëm një herë në javë? Jo, sikur vuajtja ime të kurohej nga mjetet të tilla, atëherë ajo s’do ishte serioze. Dhe tashmë parashikoj që s’mund të jem në gjendje t’iu rezistoj as letrave të së dielës. Kështu, për të kompensuar mundësinë e humbur të së dielës, të kërkoj me gjithë fuqinë që më ka mbetur në fund të kësaj letre: Nëse i vlerësojmë jetët tona, le të mos shkruajmë më.
Mos po mendoja të nënshkruaja me Dein? Jo, s’do të kishte gjë më false se sa kjo. Jo, unë jam gjithmonë i lidhur me zinxhirë me veten time. Ky jam unë, dhe kjo është ajo me të cilën duhet të jetoj.


11 nëntor, 1912

(Kafka e takoi për herë të parë Felice Bauer në vitin 1912. Për pesë vjet ata patën një histori dashurie).

Erza Muqolli mahnitë audiencën në Prishtinë, mbi 500 persona të pranishëm në koncert

Xhemile Hysenaj

E magjishme! Kjo është fjala e duhur për ta përshkruar performancën e mbrëmshme të Erza Muqollit në Prishtinë.

Me një zë kumbues, të mahnitshëm e me një fuqi artistike të paparë, Erza argëtoi publikun kosovar për herë të parë, në sallën e Amfiteatrit të Bibliotekës Universitare.

300 ulëse u mbushën dhe rreth 200 të pranishëm të tjerë shijuan koncertin e Erzës, një udhëtim nëpër muzikën dhe jetën e saj.

Kjo mbrëmje nisi me prezantimin e një videoje në monitor ku u shfaqën shkrimet të cilat KultPlus, organizator i kësaj mbrëmjeje, ka realizuar pas çdo suksesi të Erzës ndër vite. Dalja në skenë e moderatorit Arbër Selmani, redaktor në KultPlus, ishte një tjetër shenjë që tashmë gjithçka ishte gati.

‘Qielli i kulturës nuk e njeh fundin. Nën këtë qiell jeton edhe KultPlus, gati për të qenë arma më e fortë e gazetarisë kulturore ndër shqiptarë. Aty ku suksesi i shqiptarëve na e shton jetën, aty ku ka depërtuar letërsia dhe fjala e shkruar, aty ku e bukura ekspozohet në mure, aty ku muzika ka jehuar e jehon, aty më shpesh se rrallë, do të jetë KultPlus’, u shpreh Selmani i cili pas këtyre fjalëve ftoi Erzën në skenë.

Ky prezantim erdhi në kuadër të edicionit të tretë të “Ta zbardhi fytyrën”, ngjarje kjo kulturore e organizuar nga KultPlus, që ka për qëllim të shpalosë para publikut shqiptar rrugëtimin e artistëve tanë që po na bëjnë krenarë në botë. E kësaj liste nuk ka si t’i mungojë edhe Erza e cila ka arritur ta bëjë për vete gjithë Francën dhe jo vetëm.

Duke zënë vend në skenë bashkë me moderatorin, ata nisin bisedën, ku ajo fillimisht falënderoi të pranishmit dhe u shpreh e lumtur që për herë të parë është në Kosovë për një paraqitje të tillë.

 “Nuk kam menduar se kemi me pas sukses në krejt botën”, u shpreh Erza për grupin e saj United Kids, ku në moshë shumë të re, me po këtë grup ajo ka filluar turneun rreth botës që për qëllim ka pasur kauzën humanitare duke u fokusuar te fëmijët me pamundësi për shkollim.

Intervista e Erzës herë pas here shoqërohej me video-prezantime ku shfaqej rrugëtimi i saj, duke filluar nga performanca e saj e parë e deri më sot.

KultPlus në këtë mes kishte edhe një surprizë për Erzën, ku kishte përgatitur katër video nga pjesëtarët e grupit të saj me të cilët edhe nisi gjithçka. Në gjuhën frënge ata i shprehen urimet me të bukura Erzës.

Tutje në ekran u shfaqën edhe videoklipet e saj. Pas intervistës së shkurtër ku Erza shpalosi rrugëtimin e saj në muzikë dhe kënaqësinë që ishte në një mes ku ajo ndihej më së miri, pianoja po e priste për t’i lëshuar tingujt e parë në sallë.

Themeluesja e KultPlus, Ardianë Pajaziti, u shpreh shumë e kënaqur për bashkëpunimin me prindërit e Erzës. Pas fjalimit të saj të shkurtër por që përmbledhte rrugëtimin e gjatë të KultPlusit për paraqitjen e Erzës para publikut kosovar ajo ftoi në skenë edhe babain e Erzës.

I emocionuar, Mehmet Muqolli mori fjalën, duke falënderuar publikun e pranishëm si dhe punën e palodhshme për organizimin nga KultPlus.

Pas fjalës së përfaqësueses së Ambasadës së Francës në Kosovë, erdhi koha për të pritur në skenë Erzën dhe për të dëgjuar teksa këndon plot emocion e shpirt.

Gjatë këtij interpretimi ajo promovoi edhe këngën e saj më të re ‘Je chanterai’ e cila është pjesë e albumit që do të publikohet në fund të muajit gusht. Por, krejt për fund ajo kishte një surprizë për të pranishmit. Ishte kënga shqipe ‘Xhamadani vija vija’ që nën interpretimin e Erzës erdhi edhe më e bukur e më emocionuese. Publiku nisi të këndonte bashkë me të, e duartrokitjet e shoqëruan gjatë gjithë kohës. ‘Back to black’ dhe ‘La Boheme’ ishin në mesin e këngëve të cilat Erza zgjodhi t’i këndonte mbrëmë.

Të mahnitur nga performanca magjike e Erzës, publiku u nda shumë i kënaqur. Erza me zërin e saj të ëmbël e të fuqishëm arriti të mbajë publikun gjatë gjithë kohës në emocion.

E një yll në moshë kaq të re si Erza, fansat më të mëdhenj i ka moshatarët e saj. Olisa Zari kishte ardhur enkas nga Franca për të qenë e pranishme në performancën e Erzës.

“Nesër është ditëlindja ime dhe kjo është dhurata ma e mirë që e kam marrë. Unë jam fanse e Erzës prej këngës së saj të parë, dhe e kam pasur ëndërr ta takoj. Erza po na bënë krenar”, tregon ajo për KultPlus.

Me mbarimin e koncertit të Erza Muqollit, të pranishmit ishin të ftuar në hapjen e KultPlus Caffé Gallery – Qendrës më të re Kulturore në Prishtinë. Hapja e Caffe Gallery-s u bë nga Erza Muqolli dhe pronarja e KultPlus, Ardianë Pajaziti. Me hapjen e kësaj qendre të kulturës, Erza filloi menjëherë me foto dhe autografe për publikun. I gjithë ky event nuk do të ishte i mundur pa KultPlusin, portal ky që është bërë si një sinonim për kulturën mbarëshqiptare.

Mbrëmjen artistike “Ta zbardhi ftyrën” me Erza Muqollin e kanë mbështetë: Ministria e Integrimeve në Kosovë, Bucaj, Coca Cola, Lierac, Glamour In, Amc Corporation.  / KultPlus.com

Shpallen fituesit e krijimtarisë për fëmijë, Elva Margariti rikthen Çmimin Kombëtar

Pesë vepra fituese dhe një Çmim Kombëtar, që i rikthehet letërsisë për fëmijë. Dje, në ambientet e Ministrisë së Kulturës u shpallën 5 fituesit e Fondit “Krijimtaria letrare për fëmijë”. Mes 27 aplikuesve, juria përzgjodhi pesë veprat më të mira në kategoritë poezi, roman, rrëfenja, përrallë, libër didaktik.

Juria e përbërë nga shkrimtarë, përkthyes dhe studiues: Lili Sula, Virgjil Muçi, Erion Kristo, Rovena Rrozhani dhe Suela Bala, shqyrtoi veprat kandidate, teksa emrat e autorëve kanë qenë të fshehur pas kodesh numerike. Juria u njoh me emrat e fituesve vetëm pasi ishte dorëzuar dhe firmosur lista e fituesve.

Dhe ata janë Gaqo Bushaka, babai i përrallës shqiptare, por që këtë vit shpallet fitues me vjersha, Viktor Canosinaj, Luan Rama, Rudina Çupi dhe Hysen Kobellari.

Duke i dorëzuar çmimin shkrimtarit Gaqo Bushaka, për të cilin u shpreh se kishte qenë ndër më të dashurit e fëmijërisë së saj dhe po ia përcillte edhe së bijës, ministrja Elva Margariti do të shprehej se “Përpara se të hapnim fondin për krijimtarinë letrare, kisha dëgjuar shpesh nga shkrimtarë, botues, por edhe prindër për një mungesë të krijimtarisë letrare për fëmijë që flasin shqip. Nga njëra anë, shkrimtarët që ankoheshin se Ministria e Kulturës nuk i mbështet dhe nuk e nxit krijimtarinë letrare për fëmijë dhe nga ana tjetër, prindërit që ankoheshin për mungesën, por edhe cilësinë, që lë për të dëshiruar të kësaj letërsie. Andaj vendosëm që, pikërisht në ditën e fëmijëve, 1 Qershor, ne të hapnim këtë fond, duke ua dedikuar pikërisht atyre. Impakti ka qenë tepër pozitiv. Kemi pasur mbështetjen e të gjitha palëve dhe jam e kënaqur për pjesëmarrjen e lartë, për mënyrën e përzgjedhjes dhe emrat e nderuar që qëlluan të ishin mes fituesve. Jam besimplotë që kjo eksperiencë do të vijojë. Mbështesim jo vetëm shkrimtarët, por nisim krijimtarinë e mirë dhe qasim lexuesin e ri. Mendoj se fushata më e mirë e nxitjes së leximit është në faqet e një libri të mirë”, u shpreh Margariti.

1

Ndër të tjera, ajo ndau me të pranishmit edhe lajmin e rikthimit të Çmimit Kombëtar të Letërsisë për Fëmijë.

“Dikur, mes shumë çmimeve të tjera letrare, akordohej një çmim për krijimtarinë për fëmijë, por që më pas u hoq. Gjej rastin t’ju them se ne do ta rikthejmë atë Çmim Kombëtar si një nxitje permanente dhe të qëndrueshme për këtë lloj letërsie, e cila për mendimin tim ka një rol kyç në edukimin e brezit të ri. Dashuria për leximin ngjizet në vitet e para të jetës dhe një libër i mirë mund ta bëjë këtë”.

Përkthyesi Erion Kristo, anëtar jurie, u shpreh se nuk bëhet fjalë për një konkurs, por për politika për librin për fëmijë. Ai e quajti risi mbështetjen nga ana e Ministrisë së Kulturës të kësaj krijimtarie dhe autorëve për fëmijë.

67402789_2377174419192823_7134966359795957760_n

Studiuesja Lili Sula u shpreh se kjo ishte mënyra më e mirë për të sjellë vepra serioze. Ajo tha se, nëse e edukojmë sot brezin e ri me letërsi të mirë shqipe, nesër do të kemi një lexues të mirë, studentë të mirë dhe qytetarë të mirë. Suela Bala pohoi se nuk mund të merremi me lexuesin nëse më herët nuk do të merremi me shkrimtarinë për fëmijë. “Nëse do të dimë t’ua servirim mirë materialin, do të rrisim fëmijë të mrekullueshëm”, tha ajo, me shpresën që kjo përvojë të vijojë edhe më tej.

Për shkrimtaren dhe gazetaren Rovena Rrozhani, letërsia për fëmijë është shumë e rëndësishme në formimin e një fëmije, ndonëse kjo lloj krijimtarie nuk është mbështetur sa duhet. Madje, në panairin e nëntorit juria nuk e pa të udhës të ndante çmim për këtë kategori. Fituesit e pranishëm u shprehën falënderues, jo thjesht e vetëm për faktin se ishin ata fituesit e përzgjedhur, por që Ministria e Kulturës ndërmori një nismë në mbështetje të letërsisë për fëmijë.

FITUESIT DHE MOTIVACIONET

Fiton në kategorinë Poezi Gaqo Bushaka, me motivacionin: “Për mjeshtërinë e vargëzimit të thjeshtë shumë afër botës fëminore, me tingëllim melodik, pastërti gjuhësore dhe larmi tematike”.

Fiton në kategorinë Rrëfenja Hysen Kobellari, me motivacionin: “Për merita të spikatura në qëmtimin, përpunimin dhe sjelljen në një kontekst të ri letrar të një trashëgimie folklorike që kemi nevojë ta kultivojmë te fëmijët tanë si pasuri identitare”.

Fiton në kategorinë Përrallë Rudina Çupi, me motivacionin: “Për kurajën e një narrative me peshë të lartë përmbajtjesore për fëmijët, që e sfidon dhe edukon lexuesin me inteligjencën e humorit dhe frymën e lojës, duke kthyer në vëmendje FJALËN”.

Fiton në kategorinë e Librit Didaktik Luan Rama, me motivacionin: “Një tekst letrar që mbart vlera të spikatura didaktike, përmes kultivimit artistik të dijes dhe vlerave kombëtare për fëmijët, me një ligjërim të zhdërvjellët e të ilustruar bukur”.

Fiton në kategorinë Roman Viktor Canosinaj, me motivacionin: “Arrin të mbajë zgjuar interesin e lexuesit të ri, duke ruajtur brenda një strukture të pastër konceptuale dhe gjuhësore ligjërimin artistik grishës dhe formues njëkohësisht”. /Panorama/ KultPlus.com

Arben Bajraktaraj i thotë stop Edi Ramës për shembjen e teatrit

Pra disa dite policia rrethoi Teatrin Kombëtar në Shqipëri për të nisur shembjen e tij, ndërsa artistë të shumtë që dolën në mbrojtje të teatrit u larguan me forcë.

Por, lufta e artistëve për të mbrojtur teatrin po vazhdon në forma të ndryshme.

Nesër, më datë 1 gusht në kuadrin e Festivalit për Mbrojtjen e Teatrit në sallën e Teatrit Kombëtar në orën 20:30 aktori Arben Bajraktaraj do të interpretojë një tekst të Teki Dervishit nga “Shtëpia e Sëmurë” dhe më pas aktori amerikan Bob Berkey do të performojë një pjesë nga repertori i tij xhestikulativ.

‘Mos mungoni, beteja për Mbrojtjen e Teatrit Kombëtar vazhdon me Art!’, thuhet në njoftim. / KultPlus.com

Ekipi origjinal i “Gossip Girls” mund të përfshihet në versionin e ri

As dy javë nuk kanë kaluar nga paralajmërimi se “Gossip Girls” po kthehet në ekranet e vogla, por me një formacion të ri të aktorëve, dhe megjithatë mbërrin lajmi i gëzuar për fansat e kësaj serie dikur shumë të njohur botërore.

Njëri nga krijuesit e serisë, Josh Schwartz, për “The Wrap” zbuloi se vendimi për të kthyer në seri u përket aktorëve kryesorë të cilët i adhuruam në origjinal. Blake Lively (Serena), Leighton Meester (Bler), Penn Badgley (Dan), Chace Crawford (Nate) dhe Ed Westwick (Chuck) duhet të vendosin vetë nëse duan të kenë ndonjë lidhje me versionin e ri të serisë.

“E kontaktuam formacionin origjinal të aktorëve para se të vendosnim për rebootë dhe u thamë atyre se vazhdimi i serisë do të jetë i pavarur prej tyre dhe se do të bëhet fjalë për gjeneratën e re. Por meqë na pëlqente të punonim me të gjithë ata dhe të gjashtë sezonet ishin pjesë e rëndësishme e jetës sonë, natyrisht se do të jemi të lumtur nëse do të vendosnin të bashkohen. Do ta respektojmë edhe faktin nëse mendojnë se i kanë tejkaluar rolet, por do të donim që ata të ktheheshin”, tha Schwartz.

“Gossip Girls” është xhiruar sipas serisë së librave të Cecily von Ziegesar, ndërsa u transmetua nga viti 2007 deri në 2012 dhe është një nga seritë e para origjinale për The CW. Ngjarja e vazhdimit do të vendoset 8 vjet pas ngjarjeve të serisë origjinale dhe do ta bëjë fjalë për ekipin e ri në botën e njëjtë, kështu që patjetër se ka vend për ekipin e preferuar dhe të njohur për të gjithë të GG. Vazhdimi duhet t’i ketë 10 episode dhe do të transmetohet në platformën e re të HBO, HBO Max, e cila do të lansohet në pranverën e vitit 2020. /KultPlus.com


Kuptimi dhe bukuria e dorëshkrimeve

Nga: Stefan Cvajg

Përktheu: Bujar Hudhri

Fjala e mbajtur në ekspozitën e librave në Sunday Times, Londër, 1935

Kam vendosur të flas sot për bukurinë dhe kuptimin e dorëshkrimeve, sepse në ditët tona ende nuk ka një përfytyrim të qartë as për kuptimin, as për bukurinë e këtyre thesareve të fshehura. Te krijimet e arteve të tjera, kuptimi i tyre sikur del jashtë; bukuria e tyre nuk mbështillet me ndonjë tis misteri. Për shembull, një tablo e pikturuar nga një mjeshtër: na duhet veçse të afrohemi tek ajo dhe syri ynë të kënaqet me format, me ngjyrat e saj; vazoja e derdhur mjeshtërisht në bronz, qilimi që shndrit nga qëndismat larmingjyrëshe, duke na u shfaqur me gjithë bukurinë e lakuriqtë, sikur ata vetë, shterueshëm, e nxjerrin thelbin e tyre të mistershëm; kristali, monedhat, gurët e çmuar – që të mahnitemi prej tyre, mjafton vetëm t’u ngulim vështrimin. Këto thesare i kupton dhe i dëshiron pothuaj pa u menduar, kaq lehtësisht na magjepsin dhe sundojnë ndjenjat tona.

Në krahasim me to, një koleksion dorëshkrimesh nuk i thotë asgjë shikimit tonë. Po çfarë mund t’i duket tjetër syrit tonë një pirg fletësh të pluhurosura, gjysmë të kalbura, të ndotura, një tog letrash, aktesh dhe dokumentesh, në pamje të parë kaq të padobishme, saqë, po të mbeten po aty ku u gjendën rastësisht, një dorë e ngutur do t’i flakte si të ishin ca vjetërsira. Dhe, në të vërtetë, pamja modeste, së jashtmi, e dorëshkrimeve, ka qenë gjatë shekujve shkaku i zhdukjes së pakuptimtë të vlerave kolosale. Dorëshkrimet e Shekspirit, letrat e tij, shënimet, veprat e shquara e të panjohura muzikore, nëntë të dhjetat e gjithë letërsisë antike, shumë drama të Sofokliut dhe Euripidit, strofa të Safos – të gjitha u zhdukën vetëm sepse kuptimi dhe bukuria e këtyre faqeve të shenjta nuk ishin të qarta. Pikërisht, që të kuptohet rëndësia e thellë, e fshehur, e këtyre thesareve, është i domosdoshëm interesi i brendshëm për to. Vetëm zemrës, jo ndjenjave të jashtme sipërfaqësore, mund t’i shfaqet bukuria dhe vlera shpirtërore e dorëshkrimeve.

Por, jo çdokush mund të futet në mbretërinë e tyre të mistershme. Këtë mund ta bëjë vetëm ai që zotëron çelësin për arritjen e tyre, që e shtyn ajo forcë morale, që është më e mrekullueshmja, më e fuqishmja në botë – përulja. Që t’i kuptosh dorëshkrimet dhe pasi t’i kuptosh, t’i duash, që të mrekullohesh prej tyre, të emocionohesh dhe të entuziazmohesh, për këtë duhet, së pari, të mësohesh t’i duash njerëzit, tiparet jetësore të të cilëve janë ngulitur në to përjetësisht. Dorëshkrimi i Kits mbetet për ne një fletë e zakonshme letre e mbushur me shkrime, derisa vetëm përmendja e emrit të poetit të na zgjojë kujtimin e përulur për ato vargje hyjnore, që i lexonim dikur dhe që janë po kaq reale dhe të prekshme për shpirtin tonë, ashtu sikundër çdo shtëpi e këtij qyteti, si qielli mbi to, si reja mbi det. Që të ndiejmë dridhmën e përulur para njërës prej fletëve që ndodhet këtu, – para skicës së “Sonatës së hënës” – duhet që kjo melodi të kishte jehuar një herë brenda nesh. Vetëm atëherë, kur të sillemi me poetët, kompozitorët dhe heronjtë e tjerë të shpirtit dhe veprimit me ndjenjën e përuljes, na shfaqet kuptimi dhe bukuria e dorëshkrimeve të tyre.

Por, habitshmërisht i dyfishtë është qëndrimi ynë për gjenitë e njerëzimit. Nga njëra anë, ne nuk kemi dyshimin që ata ishin më madhështorë, më hyjnorë se ne, njerëzit e zakonshëm, të vegjël; ne e ndiejmë që ata janë mbi ne dhe kjo na ngjall një ndjenjë respekti më të thellë për ta. Por, nga ana tjetër, ne provojmë edhe ndjenjën e një kënaqësie të fshehtë kur e dimë që këta krijues hyjnorë, gjenialë, kanë qenë po ashtu si dhe ne, që ata të cilët shpirtërisht ishin mbi ne, kanë jetuar mes nesh, vdekatarëve të zakonshëm, kanë banuar në shtëpi, kanë fjetur në krevate, kanë veshur rroba, kanë shkruar letra; dhe kjo zakonshmëri na jep një gëzim modest, kur përulësisht ruajmë gjithçka që na kujton jetesën e tyre tokësore. Vetëdija krenare për afrinë tokësore të tyre me ne na lejon që të duam gjithçka, që ndjeshmërisht na kujton jetën e tyre, na nxit të studiojmë librat e shkruar për to, të koleksionojmë portretet e tyre dhe kujtimet e bashkëkohësve të tyre; por asgjë nuk shpalos kaq bindshëm dhe mrekullueshëm portretin e tyre artistik sesa dorëshkrimet e tyre. Sepse pikërisht në to pasqyrohet fytyra e vërtetë e artistit dhe ne sikur depërtojmë në faltoren e shenjtë të qenies së tyre – në studion e tyre.

Gëte, një nga këta të pavdekshëm, e pranonte “vlerën e pavdekshme”, siç thoshte ai, të dorëshkrimeve. Në njërën nga letrat e tij ai thoshte: “Duke soditur dorëshkrimet e njerëzve të shquar të së kaluarës, unë, si me magji, bëhem bashkëkohës i tyre. Dokumente të tilla nga jetët e tyre janë të shtrenjta për mua, në mos si portret, atëherë, në çdo rast, si një plotësim i dëshirueshëm apo zëvendësim i tij.”

E kam nxjerrë nga mbretëria e shpirtrave dëshmitarin e shquar i cili e ka vërtetuar dashurinë e tij për dorëshkrimet duke i koleksionuar ata; por Gëte nuk ka qenë i vetmi para të cilit u hap kjo botë magjike. Johann Sebastian Bach ruante dorëshkrimin e notave të Handelit, Beethoveni të Mozartit, Schumann të Beethovenit, kurse Brahmsi të të gjithëve bashkë. Ky varg i mahnitshëm zgjatet nëpër të gjitha kohërat, sepse pikërisht ai që krijon vetë, provon një përulje të vërtetë para krijimtarisë së të tjerëve, vetëm artisti është i aftë të kuptojë dhe ta shfaqë dashurinë, madje edhe për ato dukuritë më të veçanta dhe befasuese të artit.

Por, këta mjeshtra i kanë ruajtur letrat e mësuesve dhe sivëllezërve të tyre shpirtërorë jo vetëm si relikte; nga përvoja vetjake ata e dinin që pikërisht në dorëshkrime dhe jo vetëm në to, është fshehur një nga misteret më të thella të natyrës, mbase më i thelli. Sepse nga shumica e mistereve të pazbuluara të botës, më i thelli dhe më i shenjti mbetet misteri i krijimit. Këtu natyra nuk e duron përgjimin. Ajo nuk të lejon kurrë të kundrosh fshehurazi aktin e fundit të krijimit: si u krijua bota, si çel një gonxhe, si lind një varg, si lind një njeri. Pamëshirshëm, pa as më të voglën ndjesë, e ul perden. Madje, poeti apo kompozitori, dhe ata vetë që e përjetojnë procesin poetik apo krijimtarinë muzikore, nuk munden paskëtaj të shpjegojnë misterin e frymëzimit të tyre. Sapo krijimi u krye, artisti nuk mund të thotë asgjë se si lindi, si u rrit dhe u kristalizua; kurrë, apo thuajse kurrë, ai nuk mund të shpjegojë se si nga ndjenjat e tij sipërane lindi ky apo ai varg i magjishëm, apo nga tinguj të veçantë – një melodi që do të jehojë në shekuj.

Këtu, sikundër u thashë, natyra nuk e duron përgjimin, këtu ajo prerazi e ul perden e saj. Dhe e vetmja gjë që ajo mund të na rrëfejë qoftë një grimë, apo që të na afrojë fare pakëz në zgjidhjen e procesit të pakapshëm të krijimit, janë fletët e dorëshkrimeve. Ashtu si gjahtari pas gjurmëve më të lehta gjen bishën, ashtu edhe ne pas dorëshkrimeve – sepse ato janë gjurmët e jetës, gjurmët e krijimtarisë, – mund të ndjekim pas procesin e krijimit të figurës; duke na ngjallur ndjenjën më të thellë të respektit, ata ndërkohë së bashku me të na pasurojnë dijet. Ja, për shembull, një fletëz e bllokut të shënimeve të Beethovenit, ku është ngulitur një nga këto lëvizje prometeane.

Frymëzimi pothuaj kurrë nuk i erdhi Beethovenit kur ishte në tavolinën e shkrimit, por kurdoherë në ecje, në lëvizje. Fshatarët e rrethinave të Vjenës shpesh vërenin me habi një njeri jo shtatlartë, që vuante nga astma, i cili kokëjashtë endej fushave; ata e merrnin për të lojtur; “Murmuritësi”, – i thoshin sepse ai, si i çmendur, kurdoherë shihej duke murmuritur nën hundë, fishkëllente, këndonte, hapte duart sipas ritmit.

Befas, pasi ndalonte, nxirrte nga xhepi një bllok të vogël të bërë me njolla, duke e gërvishtur me laps plumbi ngutshëm, shënonte notat. Në këta rreshta të ngutur sikur kristalizohej prototipi, sido që të lindte: rrufeshëm, nxehtë; dhe ja, në sytë tanë ndodh çudia: fuqia magjike e dorëshkrimit befas na zbulon çastin e frymëzimit që nuk duket zakonisht, ashtu sikundër rrezet rëntgen bëjnë të dukshme për syrin tonë skeletin e njeriut. Më tej ju shihni fletë të tjera, në të cilat kompozitori zhdrivillon në kopje melodinë e skicuar fillimisht, e ndreq, pastaj i vë vizën dhe e nis sërish nga e para.

Dhe nga fleta në fletë ju ndiqni me emocion se si ndryshon gjatë punës gjendja shpirtërore e artistit. Këtu rreshtat shkrihen nxehtësisht dhe ngutshëm, duke e ndjekur me zor vrullin e frymëzimit; atje, duke u ndeshur, ata befas ndalojnë, ndërpriten, lindin sërish dhe përsëri këputen dhe ju e ndieni: poeti, kompozitori, nuk gjejnë këtu fjalën e duhur, kalimin melodik. Dhe si në një pasqyrë magjike ju del në pah: këtu – lodhje, atje – sfilitje, kurse në një zhgrapje tjetër nervoze – madje zemërim, dhe pastaj sërish vrull – tashmë te fitorja e radhës, përfundimtarja.

Dhe ja, më në fund, zë e ndriçon dielli i ditës së shtatë, bota u krijua, vepra u krye, formula e radhës, e fundmja, u gjend – kjo është forma e parë e shfaqjes në botë të një krijimi të pavdekshëm: skerco nga simfonia e nëntë ose “Manushaqja” e Mozartit në shënimin e fundit me dorën e vetë kompozitorit. Në dorëshkrim, më tepër se në çdo rrëfim, në çdo tablo, pasqyrohet fitorja e përjetshme e shpirtit mbi materien. I përjetshëm është edhe mendimi i Gëtes (Johann Wolfgang von Goethe): që të kuptosh veprën artistike, është pak ta njohësh në përsosmëri, duhet të gjurmosh se si ajo u krijua: prandaj shumë vepra letrare, shumë vepra muzikore ne mundemi, mbase, t’i pushtojmë në gjithë thellësinë e tyre vetëm atëherë kur me ndihmën e këtyre dorëshkrimeve e përfytyrojmë veten në atë botë, ku ata janë krijuar.

Dokumentet dorëshkrimore i lejojnë fantazisë sonë të përfytyrojë figurshëm jo vetëm gjendjen krijuese, por edhe episode historikisht të rëndësishme nga jeta e artistit. Nëse mendja njerëzore, tashmë e ngacmuar nga fantazia, do të vështrojë çdo episod të tillë si diçka të gjallë, atëherë asnjë fletë letre nuk do të na duket e vdekur, fëshfëritja e të cilave i ngjan fëshfërimës së gjetheve kur bien. Nganjëherë dorëshkrimi historik zotëron një fuqi të tillë tronditëse, saqë disa rreshta të tij janë në gjendje të rindërtojnë ndonjë skenë ku e ku më plastike sesa mund ta bëjë këtë një poet apo biograf.

Shikoni, për shembull, një letër të Beethovenit, të shkruar pak përpara se ai të vdiste. Tre muaj radhazi, kompozitori i sëmurë nuk çohet nga krevati, trupi i tij i fortë dhe i bëshëm, tashmë i pafuqishëm dhe i lehtë si i një fëmije, dora e tij e tretur, pa gjak, tanimë nuk është në gjendje të shkruajë një rresht. Ai nuk dyshon që vdekja është aty afër, ndërkohë e kanë pushtuar telashet sfilitëse. Si do të jetojë tani, kur nuk mund të krijojë, me çfarë do ta paguajë apartamentin? Por ai e di se atje, larg, matanë La Manshit, është një vend ku e duan dhe e nderojnë.

Ai ka marrë një ftesë nga shoqata filarmonike e Londrës: atë e presin koncertet dhe paratë. Dëshpërimisht, thërret për ndihmë, me shpresë se britmën e tij do ta dëgjojnë përtej detit, por dora e tij tashmë nuk ka fuqi të mbajë as penën; letrën e shkruan Schindleri besnik, deri në fjalët e fundit tronditëse: “Jam tepër i lodhur, nuk mund t’ju them asgjë më shumë.” Pastaj ia zgjat letrën në krevat. Me një tendosje të pabesueshme, me gishtërinjtë që dridheshin, pa pikë fuqie, kompozitori nënshkruan poshtë “Beethoven”; kjo i kushton më shumë përpjekje se krijimi i sonatave apo simfonive. Dhe ky nënshkrim që dridhet, që është kaq torturues, nuk mund të mos tronditë çdo njeri që ka ndjenja, sepse këto germa Beethoven nuk i shkroi i vetëm: penën e mbante vdekja.

Në këto germa sikur ka ngrirë klithma e shpirtit, e sunduar nga tmerri më i thellë, një çast i paharruar, i ruajtur përjetësisht nga kjo fletë letre. Dhe – çfarë kontrasti befasues! – pranë shtrihet një fletë tjetër, dëshmia martesore e Mozartit. Gjithçka tek ajo frymon jetë dhe hare, rini dhe lumturi, germat sikur hedhin valle dasme; por ne e dimë që pikërisht në atë ditë, sapo u kthye në shtëpi nga dasma, Mozarti, si një fëmijë, u lëshua në vallëzim përqark tavolinës së bashku me nusen e re, sepse më në fund kishte arritur ta merrte “nusen e tij të vogël”, pavarësisht gjithfarë pengesash dhe kundër babait të rreptë.

Kështu, në njërën fletë disa rreshta përfshijnë në vetvete lumturinë më të madhe njerëzore, në tjetrën – hidhërimin më të thellë, dhe për atë që di t’i lexojë, jo vetëm me sy, por edhe me zemër, këto shenja të padukshme tregojnë jo më pak sesa bukuria e dukshme e librave apo tablove. Dorëshkrimet zotërojnë një forcë magjike, një aftësi që të ngjallë në të tashmen figura të njerëzve të ikur prej kohësh; pranë këtyre fletëve kalon si në një galeri pikturash dhe secila prej tyre të prek dhe të pushton. Duke vëzhguar koleksionet e dorëshkrimeve të artistëve, të ndarë nga njëri-tjetri prej hapësirës, kohës apo armiqësisë së ndërsjelltë në gjallje të tyre, padashur ndien përmes hapësirës dhe kohës dallimin e natyrave të tyre krijuese dhe së bashku me të larmia e shenjtë, me të cilën arti di të sundojë zemrat tona. Ja shkrimi i madh, i gjerë, serioz, i Handelit.

Aty ndihet një njeri i fuqishëm, i pushtetshëm dhe sikur dëgjohet kori i fuqishëm i oratorios së tij, në të cilin vullneti njerëzor pështillet në ritmin e rrymës së pafre të tingujve. Dhe sa këndshëm dallohet prej tij shkrimi i hijshëm, i lehtë, lojcak, i Mozartit, që të kujton stilin rokoko ma ato lulkat e lehta, të spërdredhura, shkrimi në të cilin ndihet vetë gëzimi i jetës dhe muzika!

Dhe ja hapi i rëndë, prej luani, i rreshtave të Beethovenit: duke këqyrur me vëmendje, ju sikur shikoni në to një qiell të mbuluar me re shtrëngate dhe ndieni padurimin vigan, zemërimin titanik që ka pushtuar zotin e shurdhër. Kurse pranë tij – çfarë kontrasti! – rreshtat elegantë, feminilë, sentimentalë, të Shopenit apo ata me hapje të plotë dhe njëkohësisht me përpikëri alla gjermane të Wagnerit.

Thelbi shpirtëror i secilit prej këtyre artistëve të shfaqet në këta rreshta të ngutshëm më dallueshëm sesa në diskutimet e gjata të muzikologëve dhe misteri, misteri i shenjtë i “unit” krijues të tyre shpaloset më i plotë sesa në shumicën e portreteve të tyre. Sepse dorëshkrimet, ndonëse nuk krahasohen nga bukuria e jashtme dhe tërheqja me tablotë dhe librat, gjithsesi, kanë ndaj tyre një përparësi të pakrahasueshme: ata janë të vërtetë.

Njeriu mund të gënjejë, të shtiret, të dorëzohet; portreti mund ta ndryshojë dhe ta bëjë më të bukur, libri mund të të gënjejë, letra po ashtu. Por në një gjë, gjithsesi, njeriu është i pandarë nga thelbi i tij i vërtetë – te shkrimi. Shkrimi e tradhton njeriun, do apo s’do ai. Shkrimi është i patjetërsueshëm, po ashtu si edhe vetë njeriu dhe, në ndonjë rast, rrëfen edhe më shumë, se për çfarë hesht njeriu.

Përgjithësisht, nuk jam i prirur të mbaj anën e atyre që mbivlerësojnë grafologët, të cilët pas çdo rreshti janë gati të sajojnë horoskopë të së ardhmes apo së shkuarës, – jo gjithçka mund të na japë shkrimi; por më thelbësorja te njeriu, si të thuash, kuintesenca e personalitetit të tij, gjithsesi jepet në të si në miniaturë. Nëse mësohemi ta çmojmë kështu shkrimin, ta lexojmë në këtë mënyrë, atëherë koleksioni i dorëshkrimeve bëhet për ne një shikim krejt i veçantë fizionimik i botës, një tipologji e shpirtit krijues.

Dorëshkrimet kanë, përveç të tjerash, edhe një rëndësi të jashtëzakonshme morale, sepse ata madhështisht na kujtojnë që veprat, të cilat na magjepsin në formën e tyre të përsosur, janë jo vetëm prej dhuntisë së gjeniut, por edhe fryt i një pune sfilitëse, vetëmohuese. Ato na tregojnë fushën e betejës, ku shpirti njerëzor lufton me materien, luftën e përjetshme të Jakovit me engjëllin; ato na shpien në thellësi të mbretërisë së Krijimit dhe na detyrojnë dyfish ta duam dhe nderojmë njeriun tek artisti, për hir të veprës së tij të shenjtë. Kjo është e gjitha ajo që e drejton bekueshëm shikimin tonë nga e jashtmja tek e brendshmja, nga e përkohshmja tek e përjetshmja, dhe prandaj ne duhet t’u qasemi këtyre fletëve të thjeshta me një bekim edhe më të madh për atë bukurinë e tyre të brendshme, sepse nuk ka dashuri më të pastër sesa dashuria për bukurinë e shpirtit. Gjithçka tjetër kalon, vetëm ajo rron përjetë, siç ka thënë poeti: “А thing of beanty is a joy for ever.” /KultPlus.com

Poeti që i shkruante jetës kujtohet nëpërmjet vargjeve të tij

“Unë e kam pasur sëmundje me kriju vlera, por atëherë s’e kam ditur se ato e kanë çmimin e lartë”, kishte shkruar shkrimtari Ragip Sylaj më 12 qershor të 2007-s në letrën të cilën ia kishte dërguar vëllait të tij në Zvicër. U nxor nga sirtari ku është ruajtur, 12 vjet pas. Atë e lexoi i vëllai i shkrimtarit Bujar Sylaj të martën në Bibliotekën Kombëtare të Kosovës “Pjetër Bogdani”.

Familjarë, miq e kolegë të tij janë bërë tok në homazhin poetik “E kujtojmë dhe e lexojmë Ragip Sylajn”, organizuar në njëvjetorin e vdekjes. Sylaj ndërroi jetë më 30 korrik të vitit të kaluar në moshën 59-vjeçare.

“Unë (si unë) po e këndoj pothuajse të njëjtën këngë jetësore. Dikur më është dukur interesante dhe me vlerë të dish të shkruash bukur (ndoshta pse njerëzit tanë më parë nuk janë marrë me libra), por vonë e kam kuptuar se më së pari duhet të kesh talent për të jetuar. Këto gjëra nuk do t’i thosha po të mos kishte gjëra që ta helmojnë jetën, pas të cilave vijnë edhe ato që të ringjallin”, ishte një pjesë nga letra e poetit. Edhe në këtë letër, e cila është private dhe familjare, shkrimtari nuk kishte lënë pa biseduar për letërsinë.

“Po mundohem të lexoj, mirëpo ky farë zanati në Kosovë është bërë i rëndë dhe depresiv. Përveç depresionit këtu me lexim mund të fitosh përqeshje dhe përbuzje”, kishte shkruar shkrimtari.

Miku e kolegu i shkrimtarit, Adil Olluri, kur kishte ftuar njerëzit që ta kujtojnë e lexojnë poetin edhe pas vdekjes, kishte thënë se shkrimtari jeton aq sa kujtohet dhe lexohet nga të tjerët.

“Ai jeton përherë në mendjet dhe zemrat e lexuesve të veprës së tij. Homazhi poetik ‘E kujtojmë dhe e lexojmë Ragip Sylajn’ do të na e sjellë edhe njëherë shpirtin e Ragip Sylajt përmes poezive të tij. Ai do të jetë mes nesh me krijimet dhe mendimet e tij”, kishte shkruar në njoftimin e tij për homazhin. /KultPlus.com

“Hardh Fest” me vokalistin e “Rainbow” dhe yje të tjerë

Rrush, verë, raki e muzikë përbëjnë edhe “menynë” e sivjetme treditore të “Hardh Festit”. “Një got’ për mot!”, është motoja e edicionit të këtij viti që mbahet prej 16 deri më 18 gusht në Rahovec. Ronnie Romero, vokalisti aktual i rock-grupit legjendar “Rainbow”, është ylli kryesor, por lista e emrave të njohur nuk përfundon me kaq.

Garaldin Shtavica, drejtori artistik i “Hardh Festit”, s’ka dyshim që Romero do ta “ndezë” Rahovecin. Ka thënë se për këtë bazohet në famën që ka marrë ai, me kërkesat e shumta për të nëpër Evropë dhe në veçantinë e zërit të tij.

“Është konsideruar si një prej zërave më të mirë aktualë, si një gërshetim i zërave të dy vokalistëve të njohur, Ronnie James Dio dhe Freddie Mercury. Është një prej vokaleve më të mira në Evropë e po ashtu edhe më të kërkuara”, ka thënë ai në konferencën të mbajtur në Prishtinë. Ai pritet të performojë në natën e dytë, por organizatorët kanë thënë se data do të zyrtarizohet së shpejti.

“Hardh Fest”, që sivjet shënon edicionin e pestë si i ribrenduar, por që ka një traditë prej 18 vjetësh, njihet për sjelljen e disa legjendave të muzikës rock në Rahovec. Më 2017, ata patën sjellë ish-vokalistin e “Deep Purple” dhe ”Rainbow”, Joe Lynn Turner.

Pjesë e perfomancave të artistëve ndërkombëtarë do të jetë edhe grupi më i famshëm i rockut alternativ në Hungari, “The Moog”. I njohur për hitin “When i See You”, është një nga grupet e para hungareze që ka lidhur kontratë me kompani amerikane të muzikës. Pikërisht ky grup do ta bëjë hapjen. As rocku shqiptar nuk do të mungojë këtë vit. “3 Musketjerët”, janë në mesin e ofertës. /KultPlus.com

Inva Mula, mrekullia e papërsëritshme e festivalit MIK në Korçë

E madhja Inva Mula, mrekullia e papërsëritshme e MIK-festivalit

Çdo sekondë e MIK Festivalit kishte vendin dhe bukurinë e vet; asgjë nuk ishte e tepërt dhe asgjë mangët. Netët kishin hijeshinë, të veçantën dhe surprizat që të linin pa frymë.

Edhe e shumëpritura, nata e katërt e MIK Festivalit (Muzika Internacionale Korçë), mbërriti. Në skenën e Teatrit “Andon Zako Çajupi”, të qytetit të Korçës ishte ngjitur e madhja, sopranoja e mrekullueshme, me famë botërore, Inva Mula. Duartrokitjet ishin të shumta; shpërthim që dilte nga shpirti i spektatorëve. Emocioni drithëronte çdonjërin prej të pranishmëve. ovacionet dukeshin sikur nuk do të kishin të pushtuar për asnjë çast. E adhuruara e tyre ishte aty, vetëm për ta; do t’u dhuronte zërin e saj hyjnor, i cili do t’i shoqëronte edhe në ditët e mëpastajme, sepse gjithçka do të mbetej e paharrueshme; kështu kishte ndodhur edhe një vit më parë: Gjithçka e ndodhur në skenë, tingujt e orkestrës dhe mrekullia e zërit të sopranos Mula u përjetuan ditë me radhë. Në këtë edicion të dytë, artistja e madhe shoqërohej nga studentët e Akademisë së Arteve dhe sopranoja, Dëshira Ahmeti, e cila kishte ardhur enkas nga New York-u. Ishte hera e parë që vinte në Korçë, mikpritja, kultura, traditat, njerëzit e gjithçka tjetër e kishin lënë të mrekulluar. Pjesë e koncertit ishte edhe pianisti Genc Tukiçi. Ishte nata më e madhe e të gjitha netëve, një mbrëmje speciale, dhuratë për qytetarinë korçare. “Erdha nga New Yorku për të qenë pranë Invës”, – tha Dëshira Ahmeti. Në të vërtetë kjo ishte dëshira e çdo artisti pjesëmarrës. Gjithkush prej tyre e shihte si fat dhe mrekulli. Për të ndjekur nga afër nënën e vet, kishte ardhur nga Franca djali i Inva Mulës, Antoni Çako; kjo gjë e bëri festivalin edhe më hyjnor. Gjithashtu nga një video e siguruar prej mediave, sopranoja u pa duke kërcyer me vajzën e saj, Ninën, nën tingujt e muzikës. Në skenën e këtij Festivali u ngjitën 50 artistë, surprizat ishin të shumta.

Një Festival i shumëpritur

Gjithçka që do të ndodhte në MIK Festival u bë e njohur ditë më parë nga Drejtorja e Qendrës së Artit dhe Kulturës në Bashkinë e Korçës, Zamira Kita, njëkohësisht edhe aktore e talentuar. Gjithashtu u bënë të ditur emrat e artistëve që do të merrnin pjesë. Emri i Inva Mulës i jepte konferencës për shtyp rëndësi të veçantë. Gazetarët dëshironin të dinin çdo detaj. Zamira Kita luante rolin e një lajmësi të madh. Atë çast të gjitha të fshehtat i dinte vetëm ajo; çdo fjalë e saj ishte e rëndësishme.

“MIK Festival, – tha znj. Kita, – është një nga aktivitetet më të rëndësishme artistike që zhvillohen në Shqipëri. Është kënaqësi për ne që ky aktivitet i madh ndërkombëtar zhvillohet në Korçë. Ishte iniciativë e të madhes Inva Mula, dëshirë dhe ide e saj që ky festival të realizohej në qytetin tonë. Dashamirësia e artistëve korçarë, e bordit artistik, e Këshillit Bashkiak dhe e kryetarit të Bashkisë, Sotiraq Filo u shfaq e veçantë në të gjitha dimensionet e saj. Në këtë festival, muzika, arti, kultura do të shpalosen përgjatë 5 netëve, 24-28 korrik, të cilat do të jenë të mbushura me emocion dhe ngjarje të bukura. Artistët e talentuar do të sjellin jo vetëm muzikë klasike dhe qytetare, por dhe serenatë korçare.”

Ato që ishin thënë ditë më parë, tashmë ishin realitet. Inva Mula ishte në skenë. Salla ishte e mbushur plot. Shpirtrat e njerëzve provonin kënaqësi të veçantë. Ishte zëri i Inva Mulës ai që drithëronte çdo zemër. Përmes interpretimit të shkëlqyer, ajo mundi t’i dhuronte publikut korçar një natë elektrizuese tejet mbresëlënëse.

Minuta të mrekullueshme!

Minutat kalonin me shpejtësi. Kur gjithçka merrte fund, të gjithë pyesnin veten: “Si kaluan kaq shpejt dy orë!” Donin që artistja e madhe, Inva Mula dhe kolegët e saj të qëndronin edhe një çast më shumë; magjia e interpretimit të zgjaste edhe pak, edhe pak, por gjërat e bukura që lindin prej shpirtrave të artistëve gjithnjë janë çaste që ikin shpejt; fluturojnë si zogjtë. Për gjithçka ishte treguar kujdes i veçantë deri në imtësi. Çdo sekondë e MIK Festivalit kishte vendin dhe bukurinë e vet; asgjë nuk ishte e tepërt dhe asgjë mangët. Netët kishin hijeshinë, të veçantën dhe surprizat që të linin pa frymë.

Nata e parë: U çel nga familja Papadhimitri ose më saktë nga djemtë e Sofia Zengo Papadhimitrit, të cilët kishin ardhur nga Kanadaja. U interpretuan pjesë të zgjedhura të muzikës klasike. Koncertin ia dedikuan nënës së tyre, Sofia Zengos dhe tezes, Androniqit; dy motrave Zengo, të cilat ishin të parat femra që hodhën themelet e artit pamor. Spektakli ishte sa i mrekullueshëm aq dhe dinjitoz. MIK Festival ka aftësinë t’i bëjë bashkë artistët e mëdhenj, të cilët lartësojnë emrin e Shqipërisë kudo që ata ndodhen. Po kaq e lartësuar ndihet edhe Korça. Festivali do të jetë i pranishëm nga njëri brez te tjetri. Ndërkaq, instrumentistët Zengo, shprehën kënaqësinë për publikun e Korçës:

Publiku na priti shumë ngrohtë. Këtu konstatova një gjë: Publiku kupton shumë si luhet, është publik që i do shumë artistët dhe i duartroket me shumë ngrohtësi”.

Sopranoja e mirënjohur shqiptare Inva Mula, e cila është organizatore e këtij festivali vinte në Korçë për të dytën vit radhazi. E pranishme do të jetë edhe në vitet që vijnë.

Nata spanjolle dhe ajo vjeneze

Nata e dyta, u quajt “Nata spanjolle”. Koncerti instrumental u dha në teatrin “Andon Zako Çajupi”, kurse Flamengoja e famshme në sheshin e Pazarit të Vjetër të qytetit të Korçës. Nga gjithkush u quajt, spektakël fantastik. Interpretues të kësaj nate ishin mexosopranoja Etleva Shemai në violinçel dhe Florian Vlashi në violinë. Repertori i përzgjedhur u dha për herë të parë në qytetin e Korçës.

“Mendoj, tha Inva Mula, se sonte ishte një natë e paharruar, ia kushtuam Spanjës, muzikës së bukur spanjolle që nuk ka fund dhe na vjen kaq për shtat me temperamentin, me karakterin me gjithë feminitetin e kësaj muzike që u soll kaq bukur në këtë sallë që u ndez me publikun bashkë me këngëtaren tonë të shkëlqyer Etleva Shemai, me tingullin e mrekullueshëm të Florian Vlashit dhe Juliana Laskës me violonçelin e saj. Të gjithë ishin një buqetë e bukur e muzikës spanjolle, të shoqëruar nga Fjorda Veizaj. Është një natë e paharruar, edhe për një arsye tjetër, sepse është një repertor që luhet për herë të parë në Korçë për herë të parë në këtë sallë. Ne duam nëpërmjet festivalit tonë të përcillet edhe karakteri edukativ që publiku korçar, publiku artdashës t’i hyjë thellë edhe muzikës klasike spanjolle”.

Kurse violinisti Florjan Vlashi shprehu kënaqësinë e tij që ishte pjesë e këtij festivali dinjitoz dhe i ftuar nga mikja e tij, Inva Mula:

Me Invën unë kam lidhje të vjetra dhe një propozim nga ana ime është i pakundërshtueshëm, ashtu si edhe Inva do të vinte tek ne dhe ky lloj këmbimi, kjo muzike, miqësie, artistësh, njohjesh etj., etj., më duket gjëja më bukur që mund të ketë një festival”.

Nata e tretë, u quajt “Nata Vjeneze”, ishte vërtet një superspektakël. Valset vjeneze përcollën kënaqësi të shumta. Kjo natë filloi me koncertin recital në piano, luajtur nga Konstandin Tashko, që zgjati për më shumë se një orë. Studentë nga filarmonia e Universitetit të Arteve “Ibrahim Madhi” sollën repertorin më të mirë të muzikës austriake. Ndërsa Gert Vaso, Enada Hoxha dhe artistë të Ansamblit “Skënderbeu”, me valset vjeneze mahnitën publikun.

Nata e katër ose Nata e sopranos Inva Mula

Mbrëmja gala e natës së katërt, si e përshkruam edhe më sipër, ishte një nga netët me të bukura dhe të shumëpritura. Ishte nata, ku kulmoi mrekullia e quajtur Inva Mula, e shoqëruar nga 15 artistë. Kori ishte përgatitur nga Zana Turku, gjithashtu edhe orekestra ishte sjellë prej saj. Spektatori mbajti frymën për dy orë me radhë. Në përfundim të spektaklit Mula tha:

“MIK Festival, edicioni i dytë i tij, i dedikohet talentit të ri shqiptar për ta inkurajuar dhe mbështetur.” Ndërsa në vijim të fjalës së vet theksoi: “Mik Festival ndodh në Korçë se këtu është djepi i kulturës, këtu është gjithë historia, këtu janë gjithë artistët që kanë dalë, energjia e tyre na thërret që ne të vijmë në Korçë. Jam shumë e lumtur që Mik Festival bën përpara me energjinë e studentëve, këngëtare dhe instrumentistëve të rinj, të cilët do të jenë stafeta e vazhdimësisë së artit në Shqipëri”,- përfundoi Inva Mula.

Pas çdo interpretimi të Mulës, publiku përfshihej prej ngazëllimit të papërmbajtshëm, ndërsa Dëshira Ahmeti, në shenjë respekti për qytetarinë korçare, tha:

“Është hera e parë që vij në Korçë, por di shumë për këtë qytet me tradita, me kulturë, me njerëz kaq të dashur dhe me kaq pasion për artin”.

Nata e fundit u mbyll në pazarin e korçës me serenatat korçare. Për 5 net me radhë Korça u bë qendra e artit shqiptar. / Gazeta Telegraf / KultPlus.com

MKRS-ja ndan Çmimet Kombëtare për Kinematografi

Në kabinetin e Ministrit të Kulturës, Rinisë dhe Sportit Kujtim Gashi u mbajt ceremonia e ndarjes së çmimeve për Kinematografi, ku veç tjerash u premtua edhe mbështetje nga ana e MKRS-së për filmin për arsye të rritjes së buxhetit.

Ministri Gashi në fjalën hyrëse përgëzojë jurinë profesionale për zgjedhjen e fituesve, duke thënë se ata kanë bërë zgjedhjen e duhur.

“Mua si ministër më mbetet t’u falënderoj për punën dhe angazhimin. Jemi me fat që viti aktual si dhe vitet 2018, 2017 kanë qenë vite të suksesshme për filmin edhe në arenën ndërkombëtare, andaj Minstria e Kulturës ka përkushtim edhe më të madh për regjisorët dhe aktorët tanë, të cilët po punojnë mjaftueshëm duke arritur të depërtojnë edhe në festivale prestigjioze.

Juria profesionale ka vendos t’i ndajë këto tri çmime. Çmimi kryesor i është nda regjisores Burbuqe Berisha dhe aktorit Kushtrim Hoxha, kurse çmimi post-mortum i është nda poetit dhe kritiku Azem Shkreli. Besoj se ka qenë vendmimmarrje e drejtë.

Duke pasë parasysh që viti 2018 ka shënu rritje më të madhe edhe të buxhetit, jemi duke shqyrtuar mundësinë të ofruar mbështetje aty ku ka rezultat”, ka thënë ministri Gashi në këtë ceremoni të ndarjes së çmimeve.

Çmimi kryesor për vepër jetësore post-mortum “Bekim Fehmiu” iu nda poetit dhe kritikut Azem Shkreli, të cilin e pranoi Valon Shkreli familjar i tij. Kurse çmimi vjetor për Kinematografi iu nda regjisores Burbuqe Berisha dhe aktorit Kushtrim Hoxha.

More Raça, skenariste, Marigona Bekteshi-Ferati, dramaturge, Nëntor Fetiu dhe Fisnik Ademi, aktorë, kanë qenë anëtarë të jurisë.

“Me vendim unanim është vendosur që çmimi postmortum “Bekim Fehmiu” t’i ndahet poetit dhe kritikut Azem Shkreli, për kontributin e madh në zhvillimin e kinematografisë kosovare.

“Kur pranvera vonohet”, “Era dhe lisi”, “Proka”, e te tjerë, janë disa nga filmat e realizuar, në kohën kur Shkreli udhëheqte Kosova Filmin”, përmendi Raça.

“Kinematografia kosovare gjatë vitit 2018, ka arritur suksese të mëdha. Regjisorja Burbuqe Berisha realizojë filmin “Një tregim Prishtine” me të cilin u shpërblye me çmimin e medias në Tiranë. Kurse aktori Kushtrim Hoxha i cili interpretoi në filmin “Nëntor i ftohtë” nën regjinë e Ismet Sijarinës, film që u shpërblye në Cyrih me çmimin e audiencës si dhe fitoi edhe disa çmime tjera” – përfundoi ajo.

“Ky çmim për mua është privilegj i madh” u shpreh Berisha në fjalën e saj. “Falemnderit ministër që qëndron gjithmonë afër neve, dhe uroj që kjo veti e juaja të vazhdojë edhe më tutje” potencoi fituesja Burbuqe Berisha. /KultPlus.com

Murphy do t’i fitojë 70 milionë dollarë për kthimin në skenë

Eddie Murphy, (58), shekullin e kaluar ishte njëri nga stand-up komedianët më të njohur, por ai e la anash skenën dhe publikun kur iu kthye jetës së filmit.

Megjithatë, pas tridhjetë vjetësh, Murphy po i kthehet stand-upit dhe për këtë do të paguhet “jashtëzakonisht shumë”, shkruan Celebrity Net Worth.

Netflix ia ka ofruar aktorit 70 milionë dollarë për një seri të stand-up special, që, siç shkruajnë mediat e huaja, nuk është ndonjë befasi e madhe, sepse Eddie si komedian ka fituar shumë. Filmi i tij ‘Eddie Murphy Raw’ i fitoi 50 milionë dollarë dhe u bë filmi më i suksesshëm stand-up i të gjitha kohërave.

Kur u ftua në web emisionin ‘Comedians in cars getting coffee’, të cilin e udhëheq i famshmi Jerry Seinfeld, 65 vjeç, Murphy e pranoi se është koha për t’ju kthyer dashurisë së vjetër, shkruan KOHA Ditore.

“E di se fakti që nuk bën stand-up po i çmend njerëzit, apo jo? Je në dijeni të kësaj?”, – e pyeti Seinfeld.

“Do të bëj përsëri stand-up, por gjithçka duhet të jetë e përsosur. Do të filloj në klube më të vogla”, – u përgjigj aktori, i cili aktualisht është shumë afër nënshkrimit të një kontrate të madhe me Netflixin.

Pelikani Kaçurrel në Prespë, mahniten turistët

Pelikani Kaçurrel është bërë zot i Prespës, pasi mijëra individë kanë mbyllur shtegtimin, duke migruar në këtë perlë të natyrës.

Turistë vendas dhe të huaj janë mahnitur duke parë pelikanë, këtë specie të rrallë dhe nga më të bukurat e natyrës.

Agjencia Kombëtare e Zonave të Mbrojtura shprehet se në liqenin e Prespës mund të shohësh lirshëm Pelikanin Kaçurrel. Në gjithë Prespën përfshirë dhe pjesët greke e maqedonase, numërohen 2400 individë të Pelikanit Kaçurrel.

“Në censin e fundit, në qershor bërë nga ADZM, Korçë dhe PPNE në Prespën shqiptare u numëruan 432 pelikanë, prej të cilëve 402 ishin të llojit kaçurrel dhe 30 pelikanë të llojit tjetër”, njofton AKZM.

Mrekullitë e liqenit të Prespës së Madhe nuk kanë të sosur.

Ky liqen akullnajor është i rrethuar nga druri i vanjës, i cili reziston pa u dëmtuar si material drusor mbi 500 vite. Dhe qershia mbi tortë e Prespës janë dy ishujt Maligradi, në territorin shqiptar dhe Golemgradi në territorin maqedonas.

Maligradi është i famshëm për kishën shekullore, por dhe Golemgradi si më i madh që është ka 7 kisha të vjetra.

Në breg mendohet të jetë dhe varri i Filipit, babait të Aleksandrit të Madh dhe aty afër mes kallamishteve folenizon dhe Pelikani Kaçurrel.

Natyra nuk njeh kufij gjeografikë, njerëzit po. Një guidë turistike e miratuar mes tre shteteve do e bënte më të njohur dhe të vizituar këtë liqen akullnajor. / atsh / KultPlus.com

Dua Lipa realizon manikyrin me simbolet e festivalit “Sunny Hill”

Këngëtarja me origjinë shqiptare, Dua Lipa, në pak ditë do të jetë në Kosovë për të ndjekur nga afër festivalin “Sunny Hill”.

Artistja, e cila aktualisht ndodhet në Itali duket të jetë shumë entuziaste për festivalin të cilin e organizon babai i saj.

Këtë gjë, Dua po e tregon përmes postimeve të ndryshme në rrjetet sociale, duke thënë se mezi po e pret ardhjen në Kosovë.

Së fundmi, Dua publikoi në InstaStory një imazh të thonjve të saj, ndërsa ka bërë të ditur se në secilin prej tyre ka realizuar një shkronjë, të cilat të mbledhura së bashku formojnë fjalën “Sunny Hill 19”.
Ky manikyr është realizuar nën ngjyrat e festivalit: blu dhe vjollcë, të cilat janë shfaqur thuajse në çdo baner reklamues të “Sunny Hill 2019”.

Festivali përndryshe do të fillojë të premten dhe do të zhvillohet përgjatë tri ditëve në datat: 2, 3 dhe 4 gusht. Artistët më me nam që do të performojnë sivjet në “Sunny Hill” janë: Miley Cyrus, Gashi dhe Calvin Harris. /KultPlus.com