Është konfirmuar lajmi tragjik i vdekjes së yllit të kanalit Disney, Sebastian Athie, edhe pse ende nuk është bërë i ditur shkaktari i vdekjes së tij.
Aktori ishte vetëm 24-vjeçar, transmeton Koha.
Në një deklaratë për media të lëshuar nga Disney, shkruhej: “Pusho i qetë, Sebas. Arti dhe buzëqeshja jote do të jetojnë përgjithmonë. Na vjen shumë keq për vdekjen e Sebastian Athie dhe do ta kujtojmë atë përgjithmonë falë talentit, shoqërisë, profesionalizmit dhe mbi të gjitha zemrës së tij të madhe. Ngushëllime të sinqerta familjes, miqve dhe gjithë fansave të tij.”
Aktori njihej për rolin e tij në serinë televizive hit, “O11CE”, ku e ka portretizuar Lorenzo Guevaran. Seria e shtjellon historinë e një lojtari të futbollit i quajtur Gabo, i cili fiton bursë nga “Instituti Akademik Sportiv” që i përkrahë studentët që merren me sport.
Menjëherë pas lajmit të vdekjes së aktorit, ishin të shumta reagimet nga komuniteti artistik latino-amerikan, të cilët i shfrytëzuan rrjetet sociale për t’i shprehur ngushëllimet. Në mesin e tyre ishin edhe kolegët dhe miqtë e tij nga seria, “O11CE”, Daniel Panitio dhe Santiago Stieben. / KultPlus.com
Para një jave një infermiere nga qyteti i Vushtrrisë është konfirmuar pozitive me Covid-19. IKSHPK-ja i ka rekomanduar asaj që të qëndrojë në vetizolim shtëpiak për së paku 17 ditë derisa të ritestohet për praninë e koronavirusit në trupin e saj.
Por, rekomandimet e IKSHPK-së, kjo zonjë siç duket i ka thyer 7 ditë pasi është izoluar. Ajo dje, më datë 6 korrik ka dalë në qytetin e Vushtrisë për të bërë shoping. E kjo është vërejtur nga Inspektorati i komunës së Vushtrrisë. Zonja në fjalë do të gjobitet një mijë euro nga Inspektorati i Komunës për mospërfillje të rregullave të vetizolimit në kohë pandemie.
Lajmin se kjo infermiere pozitive me COVID-19 ka dalë nga shtëpia e ka konfirmuar për Express drejtori i Drejtorisë së Inspeksionit në Vushtrri, Rrahim Ajeti.
“Infermierja është punëtore në emergjencën e spitalit dhe ka rezultuar pozitive me COVID-19. Qe një javë është në vetizolim. Dje ka qenë në qytet, pra pas 7 ditëve”, ka thënë Ajeti.
“Ajo do të marrë gjobë nga Inspektorati i komunës”
E për këtë çështje është shkruar edhe në raportin e Policisë së Kosovës është bërë e ditur se infermierja është takuar rreth orës 19:40, në rrugën “Ismail Qemajli”, në Vushtrri.
Në konsultim me prokurorinë ndaj të dyshuarës është iniciuar procedurë penale dhe do të intervistohet kur të kalojë periudha kohore e përcaktuar nga IKSHPK-ja.
E nga mbrëmë, prej orës 21:00 deri në orën 05:00 të mëngjesit është ndaluar qarkullimi për qytetarët e Vushtrrisë. /GazetaExpress/KultPlus.com
Aktori i njohur shqiptar, Kujtim Spahivogli u lind më 30 qershor të vitit 1932 në Lushnjë dhe vdiq më 7 korrik të vitit 1987.
Studimet e larta për teatër i kryen shkëlqyeshëm në Moskë në vitin 1956. Ishte një ndër studentët e shkëlqyer të ardhur nga Bashkimi Sovjetik. Në vitin 1956 emërohet aktor në Teatrin Popullor. Roli i tij i parë në skenën e Teatrit Popullor ishte Xherxhinski në dramën “Orët e Kremlinit”, dhe më pas vijnë një sërë rolesh në dramat “Majlinda”, “Në anën tjetër”, “Dragoi i Dragobisë”, “Hamleti”, etj. Por më shumë ka punuar dhe u shqua si regjisor në Teatrin Popullor dhe si pedagog në Institutin e Lartë të Arteve. Ka vënë në skenë pjesët: “I Çuditshmi”, “Gratë gazmore të Uindsorit”, “Në tufan”, “Shtëpia në bulevard”, “Drita”, “Karnavalet e Korçës”, “Qielli i kuq”, etj.
Spahivogli ishte edhe krijues e drejtues i “Teatrit të të Rinjve” i cili u krijua pranë Institutit të Lartë të Arteve. Në mes të pak pjesëve që vuri në skenë me atë trupë qe edhe komedia e njohur e Majakovskit “Banja”. Po ashtu, vuri në skenë edhe pjesë të dramaturgut Fadil Paçrami, dhe kur ky u godit rëndë nga plenumi i katërt i Partisë së Punës, bashkë me të u dënua padrejtësisht edhe Kujtimi. Në vitin 1973 e larguan nga teatri dhe i hoqën të drejtën të vinte pjesë në skenë. Në fillim punoi në disa fshatra, pastaj e çuan punëtor krahu në ndërmarrjen e bonifikimit në Fier.
Kujtimi qe në të njëjtë kohë edhe dramaturg. Drama e tij “Një shok i klasës sonë” pati një sukses të madh. Ai shkroi edhe poezi, artikuj e ese.
Vdiq në vitin 1987 në moshën pesëdhjetepesë-vjeçare, i sëmurë e i harruar, edhe pse kishte qenë një ndër regjisorët e spikatur të teatrit shqiptar.
Pas vdekjes, në vitet ’90 iu dha titulli “Artist i Popullit”. / KultPlus.com
Nëse këtë verë keni planifikuar një udhëtim për në Kosovë, ju lutemi që së pari të njoftoheni për njoftimet e Organeve përgjegjëse të Kosovës dhe patjetër të merrni në konsideratë se: Ministria e Jashtme e Gjermanisë edhe më tej paralajmëron për të gjitha udhëtimet e domosdoshme (përfshirë pushimet, pushimet në vendlindje, vizitat familjare etj.) për në Kosovë. Kjo vlenë aktualisht deri më 31 gusht 2020. Kosova nga institucionet kompetente gjermane aktualisht kategorizohet si rajon me rrezikshmëri për përhapje të pandemisë Covid-19.
Nëse vendosni të udhëtoni jashtë vendit, përkundër paralajmërimit për udhëtim, ju lutem keni parasysh që ambasadat dhe konsulatat gjermane jashtë vendit nuk mund t’ju ndihmojnë gjatë kthimit për në Gjermani, në qoftë se gjatë qëndrimit jashtë vendit vendosen kufizime të reja të udhëtimit dhe/ose masa për kufizime të jetës publike. Ju lutemi të merrni në konsideratë që në Kosovë nuk garantohet një kujdes shëndetësor sipas standardeve gjermane, ndër tjerash ekzistojnë kapacitete tejet të vogla për trajtim mjekësor intensiv dhe mundësi të kufizuara të testimit për Covid-19.
Në rast të kthimit, karantinë 14-ditore: Nëse tani udhëtoni për në Gjermani – me aeroplan, apo nëpërmjet rrugëve tokësore me autobus ose veturë private – dhe keni qëndruar në Kosovë brenda 14 ditëve të fundit para udhëtimit, jeni të detyruar që menjëherë pas kthimit të lajmëroheni tek insitucioni kompetent shëndetësor në vendin tuaj të banimit/qëndrimit në Gjermani dhe t’i nënshtroheni një vetë-izolimi/karantine shtëpiake prej 14 ditësh. Detyrimi për karantinë shtëpiake/vetë-izolim vlenë për të gjithë nënshtetasit (edhe për ata gjermanë) dhe pa marrë parasysh qëllimin e udhëtimit.
Gjatë kohës së karantinës shtëpiake ju keni të drejtë të dilni nga banesa vetëm në konsultim dhe me leje të institucionit vendor shëndetësor. Një shkelje e këtij detyrimi mund të ketë për pasojë gjoba të larta. Nëse dhe eventualisht ku është e mundur të bëhet një test për Covid-19 pas hyrjes në Gjermani, i cili do të shkurtonte kohën e izolimit, edhe për këtë vendos institucioni kompetent shëndetësor në vendin tuaj të banimit/qëndrimit. Në Kosovë aktualisht nuk ka laboratore, të cilët kryejnë teste për Covid-19, të cilat njihen në Gjermani.
Rregullat nga Ministria e Brendshme e Gjermanisë. / KultPlus.com
Studiuesi Auron Tare ka publikuar këto ditë një shkrim i cili hapi shumë debat. Tare pretendon se dy shkrimtarët Ernest Koliqi dhe Martin Camaj, kanë qenë bashkëpunëtorë të shërbimeve të huaja të inteligjencës.
Pas publikimit të shkrimit, reagimi i parë ka ardhur nga Ardian Ndreca. Ai e cilëson Taren si megallomanan, ndërsa thekson se historia na mëson se Koliqi dhe Camaj ishin në krahun e drejtë. Sipas tij, shkrimi i Tares nuk kishte asnjë fill logjik, nuk kishte as erë arsyeje historike, veç disa dokumente të pakontekstualizueme, e mandej shumë hamendësime që dy rreshta ma poshtë paraqiteshin si të vërteta historike të provueme e ma tej rishtas makinacione dashakeqëse prej sigurimasi.
Ndërsa sot ka reaguar edhe shkrimtari Ndue Ukaj, i cili shtron pyetjen se kush është në radhë për tu përbaltur pas Koliqit dhe Camajt. Tutje ai ka shkruar që këta dy shkrimtarë, mori i kanë kaluar hijet e zeza të komunizmit shqiptarë.
Reagimi i plotë i Ndue Ukaj:
Pas Koliqit e Camajt, kush është në radhë për t’u përbaltë?
Dishepujt komunistë dhe një tufë shkretanësh të mbarsur me ide proletare, nuk ua falin kurrë dashurinë që kanë treguar për kombin, gjuhën shqipe dhe kulturën shqiptare, titanëve si Ernest Koliqi dhe Martin Camaj, ndaj, nga bataku ku janë katandisë, herë pas here tentojnë të hedhin ndonjë grusht baltë mbi ta. Sepse, këta shkretanë, përballë Koliqit e Camajt shohin trashëgiminë e tyre të egër dhe pa kurrfarë kontributi real në kulturën shqiptare. Vërtet, këta të shkretë, sa herë shohin portretet e këtyre dy shkrimtarëve dhe intelektualëve të përkorë e fisnikë, shohin damkat e mëdha të tyre, të paraardhësve të tyre të egër dhe të shkollës ku janë edukuar.
Koliqi e Camaj qëmoti i kanë tejkaluar hijet e zeza të komunizmit shqiptar dhe pjellës së tyre proletare, dhe dytë ndritin kulturën shqiptare, me rrezet e veprës së tyre plot dashuri, jetë, dije dhe estetikë të jashtëzakonshme. / KultPlus.com
Vijon lufta kundër trafikimit të pasurive kulturore.
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti apeloi sot që të ruajmë të gjithë së bashku trashëgiminë tonë kulturore.
“Dy objekte arkeologjike të periudhës së antikitetit: një reliev funerar dhe një amforë janë sekuestruar nga Drejtoria e Policisë Vendore e Durrësit”, tha ajo.
“Institucione të specializuara të Ministrisë së Kulturës, Instituti Kombëtar i Regjistrimit të Trashëgimisë Kulturore dhe Instituti Kombëtar i Trashëgimisë Kulturore i kanë ardhur në ndihmë procesit hetimor, duke kryer verifikimin fizik paraprak të tyre. Tashmë për punohet për vlerësimin e veprave dhe prejardhjen e tyre, në përputhje me Ligjin “Për trashëgiminë kulturore dhe Muzetë”, u shpreh ministrja Margariti.
“Le të jetë ky një moment sensibilizimi. Trashëgiminë tonë kulturore duhet ta ruajmë të gjithë së bashku dhe t’ia përcjellim brezave të rinj”, apeloi ministrja e Kulturës.
Policia e Durrësit finalizoi sot operacionin policor të koduar “Antikat”, për goditjen e veprimtarisë kriminale në fushën e trafikimit të veprave të artit.
Policia sekuestroi dy vepra që i përkasin periudhës së antikitetit, pjesë e trashëgimisë kulturore. Veprat do shiteshin kundrejt shumës 18 deri në 25 mijë euro secila.
Në kuadër të këtij operacioni, në zonën e Currilave, u kapën dhe u arrestuan në flagrancë në tentativë për shitje të dy veprave të antikitetit, shtetasit, A. V., 49 vjeç, banues në Fier, i cili drejtonte automjetitn tip “Toyota”, ku u gjetën veprat e artit; A. V., 37 vjeç dhe R. Z., 48 vjeç, të dy banues në Tiranë./ atsh/ KultPlus.com
Ministria e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural, (MBZHR) publikoi sot 10 fotografitë finaliste nga 117 pjesëmarrëse, në edicionin e dytë të konkursit fotografik “Bujqësia dhe turizmi”, organizuar nga programi “Zhvillimi i Qëndrueshëm Rural” (SRD), në bashkëpunim me FUJIFILM Albania.
Ministria e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural ftoi publikun për të zgjedhur së bashku fituesit. Këta të fundit do të vlerësohen 50% nga vota e qytetarëve dhe 50% nga vota e jurisë.V
otat e publikut duhet të jepen brenda datës 12 korrik.Ndërkohë 107 fotografitë e tjera pjesëmarrëse në konkurs, do të jenë pjesë e një ekspozite që hapet së shpejti në Tiranë. /atsh/ KultPlus.com
Administrata e Zonave te Mbrojtura Elbasan soli sot në vëmendje 3-vjetorin e Rrajcës në Unesco.
Rrajca është një destinacion i preferuar i turistëve vendas dhe të huaj sepse ofron bukuri të jashtëzakonshme natyrore.
Rrajca ka 2129.5 ha zona strikte, 2509.85 zona buferike. Në 7 korrik 2017, në Sesionin e 41-të i Komitetit të Trashëgimisë Botërore, i mbledhur në Krakovë, Poloni u miratua zgjerimi i zonës së Trashëgimisë Botërore të pyjeve të vjetër të Ahut (Fagus sylvatica, L.) edhe me dy zona nga Shqipëria, duke i përfshirë ato në Listën e Trashëgimisë Botërore të Unesco-s.
Ky zgjerim ndërkufitar i siteve të Trashëgimisë Botërore të pyjeve primar të Ahut të Karpateve dhe pyjeve të Ahut të Gjermanisë (Gjermania, Sllovakia, Ukraina) shtrihet në 12 vende.
Që nga fundi i epokës së fundit të akullnajave, Ahu evropian u përhap nga disa strehime të izoluara në Alpe, Karpate, Mesdhe dhe Pirene, për një periudhë të shkurtër prej disa mijë vitesh në një proces që është ende në vazhdim.
Ky zgjerim i suksesshëm lidhet me fleksibilitetin e llojit dhe tolerancën e kushteve të ndryshme klimatike, gjeografike dhe fizike.
Pyjet primar të Ahut të Karpateve dhe në rajonet e tjera të Evropës (Shqipëri, Austri, Belgjikë, Bullgari, Kroaci, Gjermani, Itali, Rumani, Sllovaki, Slloveni, Spanjë, Ukrainë), përfshihen në Listën e Trashëgimisë Botërore, të UNESCO-s.
Rrajca, një fshat në lartësitë e Librazhdit pjesë e Parkut Kombëtar Shebenik Jabllanicë, po kthehet çdo vit e më tepër një atraksion i fuqishëm turistik. Brenda parkut gjenden mbi 14 liqene akullnajore të vogla me bukuri madhështore, të cilat ndodhen në një lartësi mbi 1900 metra mbi nivelin e detit.
Janë Liqenet akullnajore të Rrajcës, pjesë e këtij Parkut, që e bëjnë Rrajcën një nga destinacionet e veçanta turistike natyrore që mund të eksplorohen në çdo stinë. /atsh/ KultPlus.com
Dan Brownështë autorë i disa librave të suksesshëm, midis të cilëve renditen “Kodi i Da Vinçit” dhe “Engjëj dhe Djaj”. Para se të merrej me shkrimin e librave ai ishte mësues i gjuhës angleze. Dan Brovni jeton dhe shkruan në Massachusetts në SHBA, ai dhe bashkëshortja e tij (Blythe) janë njohës të mirë të historisë dhe kulturës evropiane. Librat e tij karakterizohen nga tema e zbulimit të aventurave misterike, të bazuara jo gjithmonë në ngjarje dhe personazhe të vërtetë.
KultPlus ju sjell sot disa thënie nga Dan Brown:
Ekziston vetëm një formë infektimi që përhapet më shpejt se një virus: ajo është frika
Nëse syri yt është i thjeshtë, i gjithë trupi yt do të jetë i shndritshëm.
Sekretet e padepërtueshme janë të fshehura nën dritën e diellit.
Mendja njerëzore zotëron mjete primitive vetëmbrojtjeje, të cilat mohojnë të gjitha realitetet që i shkaktojnë strese të tepërta trurit. Quhet “Mohim”.
Nganjëherë mjafton të ndërrosh këndvështrim për të parë dritën.
Engjëlli mbrojtës që të ka ndihmuar të fitosh betejën, nga kundërshtari yt shihet si djall shkatërrues.
Të vërtetat e mëdha janë të thjeshta. / KultPlus.com
Edhe pse mund të mos e ketë të njëjtën famë sikurse platformat e tjera digjitale, si: Netflix, Disney+ apo Hulu, platforma relativisht e vogël Apple TV+ megjithatë është duke i bërë ca lëvizje të mëdha dhe të rëndësishme.
Sipas portalit “Deadline”, kjo platformë së fundmi e ka siguruar të drejtën e transmetimit të filmit “Greyhound”, që është drama e ardhshme e Tom Hanksit e bazuar në Luftën e Dytë Botërore. Kjo është ndër marrëveshjet më të mëdha që kjo platformë i ka bërë deri më tani, transmeton Koha.
“Greyhound” bazohet në historinë e vërtetë të një komandanti të Marinës amerikane, anija e të cilit sulmohet nga nëndetëset e armikut.
Hanks e luan rolin protagonistit krahas aktorëve të tjerë të famshëm, si: Stephen Graham, Rob Morgan dhe Elisabeth Shue. Ylli i famshëm i Hollywoodit po ashtu e ka shkruar skenarin e filmit, regjinë e të cilit e ka bërë Aaron Schneider.
Kompania “Apple” ka paguar 70 milionë dollarë të drejtat e transmetimit të filmit në platformën e tyre, duke e fituar garën e ofertave me disa prej platformave më të mëdha në treg.
Ky veprim e përfaqëson një hap të madh për Apple TV+, në kuptimin e harxhimit të të hollave për projekte të cilat e rrëmbejnë vëmendjen e publikut. Së fundmi, kjo platformë i ka blerë të drejtat autoriale edhe të filmave, “Boys State”, “Dads” dhe “On the Rock”, i cili e shënon ribashkimin e yjeve, Sofia Coppola dhe Bill Murray, në ekran të madh.
Filmi “Greyhound” ishte planifikuar të lansohej nëpër kinematë amerikane më 12 qershor të këtij viti, por kjo datë është shtyrë për shkak të pandemisë COVID-19. Kështu, të drejtat e transmetimit të projektit i janë shitur platformës Apple TV+, e cila ka vendosur ta lansojë atë në formë digjitale për publikun e gjerë, më 10 korrik të vitit 2020. / KultPlus.com
Me rastin e ekspozitës Biennali të vizatimit hapur kohë më parë në Galerinë Kombëtare të Kosovës.
Bienali i vizatimit, i pari me radhë, organizuar nga Asociacioni i Artistëve Vizual të Kosovës, është manifestim i të arriturave më cilësore të krijuesve në fushën e vizatimit, në të cilin shpalosen shtresat më të thella e më subtile të ndërdijes dhe vetëdijes së krijuesve figurativë.
Vija si element dominant dhe thelbësor i vizatimit është bartëse e ngjarjes, idesë, porosisë dhe problemit figurative të veprës. Ajo mundëson definime të drejtpërdrejta në rrjedhën spontane të mendimeve dhe pulsimeve kreative e emocionale. Ngjyra si element piktural dhe materialet grafike të shlyeshme dhe kësisoji të përshtatshme për përmirësimin e lëshimeve dhe dështimeve gjatë procesit krijues sic është përdorja e lapsave, krejoneve të ngjyrosura, përdorja e impasteve, të ngjyrës temperë me tushin e laviruar, kollazheve etj janë realizuar nga një numër i konsiderueshëm të krijuesëve figurativ. Vija dhe ngjyra janë dy elemente parësore në realizimin e vizatimeve, ashtu sic është rasti edhe me grafikën.
Adem Rusinovci, “Pa titull”
Ekspozita e Biennalit të vizatimit ndërkombëtar është eveniment i cili ka një traditë të gjatë që nga vitet e shtatëdhjeta e deri në mbylljën e saj, ashtu sic ka ndodhur me të gjitha aktivitet kultuore në Kosovë para dhe gjatë luftës. Ky projekt i cili ka qenë pjesë përbërese e Shoqatës së Artistëve figurativë të Kosovës, pas një periudhe të gjatë mosfunksionimi, me themelimin e Asociacionit të aristëve vizual të Kosovës e fillon funksionalizimin në aspektin institucional dhe është e para që organizohët në ambientet e Galerisë së Arteve. Nga kjo ekspozitë cdo të dyten vjet në vijimësi artdashësit kanë mundësi me i vrojtu veprat e autorëve si vendor poashtu edhe ndërkombëtar.
Në ekspozitën e parë të Biennalit të vizatimit morrën pjesë dyzetenëntë autorë. Përmes vizatimeve janë munduar ta shprehin karakteristikat më thelbësore të drejtimeve apo stilit që e kultivojnë gjatë krijimtarisë së tyre artistike. Përmes elementeve figurative një shpërfaqje e tillë reflekton tek shumica e pjesmarrësve të këtij manifestimi. Punimet e autorëve në përgjithësi vecohën për nga trajtimi i frymës reale, ekspresive, surreale e deri tek ato me primesa abstrakte të koncepteve të ndryshme të artit modern. Në frymën e këtyre drejtimeve cdo autorë e shpërfaq ndjenjat dhe botën e vetë shpirtëore përmes linjave, formave, ngjyrave dhe raporteve të dritë hijeve. Përmes këtyre elementeve figurative krijuesit arrijnë t’i shprehin përmes fabullës së imazheve të trajtura edhe anën përmbajtësore, gjë që, një mpleksje e tillë akoma e më shumë e dinamizon ritmin kompozicional të vizatimit. Një ritëm i tillë dinamikë më së miri mund të venerrohet në vizatimin e krijuesit Adem Rusinovci, ku e vë në spikamë aktualitetin e kontekstit kohor, me transformime dhe metamorfoza të përjetësimit të ngjarjeve të ndryshme historike, të trajtuara me një gjuhë sa ekspresive, dramatike po aq edhe optimiste në një lartësim estetik të detajeve të vizatuara, gjithnjë e më shumë shpërfaqë të dy anët artistike atë vizatimore dhe përmbajtësore. Një ravijizim kompozicional i veprës e emërtuar” Pa titull” është realizuar në frymën moderne me primesa të artit surreal e metafizik. Punimi i autorit Rusinovci, ka fituar Cmimin e nderit, “Miqt e Biennales”, cmim qe ipet nga miqtë e Biennalit.
Gjithashtu edhe të autori Agim Salihu, në vizatimin e emërtuar “Pa titull”, dominon hapësira në trajtim të dy figurave ku trupi nudo zhytet me kokë dhe duar të deformuar asocon në një qenie fantazmagorike dhe ndërlidhet plotësisht me aktualitetin kohor të globit botëror ku si aksentim i tërë fabullës kompozicionale është një detaj i ngjarjës pandemike si një virus asociativ në siluetë që në tërësi e ka trondit tërë globin botëror.
Përmes portreteve piktori Alban Meka e mpleks aktualitetin e një atmosfere sa të bezdishme po aq e llahtarshme. Tërë kjo reflekton në shpirtin e tyre, që përmes shikimit të tyre portretet shpërfaqin gjendjen e përgjithshme dramatike. Në mënyrë studimore janë realizuar në raporte dritë hije.
Tek autorja nga Maqedonia Blagoje Mineski, “E fshehur e dukshme”, dhe “Furiozo”, spikatë një frymë moderne, me një teknikë mjaftë të theksuar në definim të planeve me shumëllojshmëri formash nga ato të përvijuara nga fokusimi kah qendra e deri tek format diagonale të cilat spikasin me një ekspresivitet të vetë strukturës kompozicionale të vizatimit.
Tek autori nga Sllovenia, Crtomir Frelih “Moti i keq I, II”, njëherit fitues i Cmimit kryesor të Bienales “Gjelosh Gjokaj”, është vizatim asociativ simbolikë që në esencë paraqet një kohë të një atmosfere të një tendosjeje të Globit në përgjithësi. Në aspektin teknik e artistik realizim studimor sa që duket si vepër grafikore me poteze ekspresive dhe dramatike të ngjyrës së zezë me nuancime të ngjyrës okër. Vizatimet e Crtomirit, vecohen me hapësira imagjinative të kolonizuara me figura në lëvizje ekliptike, ku dallojmë një begati të definimeve valerike të motivit.
Përfaqësuesi nga Bosnja e Hercegovina Dzeko Hodzic, përmes ngjyrave subtile dhe formave kontrastive realizon dy vizatime në frymën ekspresive, përmes deformimit të kokave që kalojnë në abstraksion.
Në vizatimet e piktorit Gani Llalloshi, i cili jeton dhe vepron në Slloveni. Në ekspozitën e Bienalit të vizatimit prezantohet me dy punime –vizatime, “Ëndrra I, II”, Që të dyja vizatime në aspektin kompozicional ravijëzohen përmes dy ndarjeve kompozicionale ku autori e shpërfaq figurat sidomos në pjesen e sipërme të planit të dytë që përfundon në një transformim nga bardhësia e sfondit kompozicional. Në këto dy vizatime deri në një masë gufon spontaniteti ekspresiv i përmbyllur në kompozicion racional, gjallëron ritmi dinamik i formave dhe vijave, që hyjnë në funksion të ikonografisë së tij me figura dhe ambientin e nënqiellit tonë.
Vizatimet e Haxhi Kastratit, vecohen me hapësira imagjinative të kolonizuara me figura nudo të transformuara në koka të gjallesave, fokave. Është një sintetizim i formave, të lëvizjes ekliptike, ku dallojmë një begati të definimeve valerike të motivit, përkatësisht formave nudo kompozicionale.
Gjithashtu edhe Helidon Haliti, prezentohet me dy vizatime “Pa titull”, Vizatime këto të realizuara në një frymë moderne, të thjeshtësuara, por shumë domethënëse si në aspektin përmbajtësor, poashtu edhe figurativ me një ritëm dinamik si të formave njerëzore poashtu edhe të kafshëve. Këto skena janë mjaftë të suksesshme, të shprehura në kompozicion. të qarta e racionale, në të cilin cdo element definohet me maturi dhe përkushtim.
Piktori Isa Alimusaj para ardashësve të Prishtinës prezantohet me vizatimet nga cikli “Profile Dardane”. Vizatimet e kokave dardane kryesisht janë të trajtuara në një atmosferë sa dramatike po aq edhe metafizike. Dukshëm dallojnë nga pikturat e cikleve më të hershme të realizuara në të njejtën temë, meqë autori mbi dyzet vjet është duke u marrë me trajtimin e kësaj teme, andaj, dukshëm reflekton një qasje shumë më e avansuar si në aspektin përmbajtësor po ashtu edhe në vizatim.
Vizatimet e Ismet Jonuzit “Dëmi” dhe “Hijet”, janë dy punime që në aspektin e domethënies përmbajtësore ndërlidhen si dy koncepte. Koncepti i dëmit është pasojë e një atmosfere të brishtë arkitektonike e një periudhe të shkuar në aspektin historik e që hija gjithmon e përcjell në aspektin filozofik. Hijet janë pjesë përbërëse e cdo fenomeni dhe në mënyrë të ndërsjell ndërlidhet me imazhet e ndryshme kohore. Realizim i dinjitetshëm dhe studimor.
Vizatimi “Pa titull” i Jakup Ferrit është një konglomerat imazhesh të trajtuara në një hapësirë kompozicionale me shpërfaqje të një relaxi, të një pushimi jo vetëm nga lodhja apo rezitja, por nga brengat e përditshmërisë së jetës dinamike. E tërë fabula e skenave të trajtuara evokohet në sfondin e zi, svond i cili ndikon në theksueshmërinë e kontrasteve koloristike. Është laureat i Cmimit të Bienales “Gjelosh Gjokaj”,(një cmim i barabart për dy autorë, njëri nga Sllovenia e tjetri nga Kosova).
Për nga realizimi poetiko-asociativ të vizatimi të autorit Musa Prelvukaj “Zëri i mëngjesit, vecohet vizatimi për nga trajtimi i një fryme moderne të figurave të realizuara në frymën surreale. Figura ku identifikohën nga kokat e tyre të stërlodhura dhe të raskapitura dhe të transformuara në trupin e shpezës bibanit. Aksentin kryesor të ngjarjës e fikson në planin e parë kompozicional.
Këtyre iu bashkohet edhe Naim Spahiu, me vizatimin “Notuesit e kohës” me figurë gjigante në planin kompozicional, ku mbi kokën dhe trupin e figurës spikasin kokat e figurave të cilat e kanë humbur pamjen e imazhit dhe dukën si të tretura në aktin monumental të figurës qendrore. Të gjitha këto janë të harmonishëm dhe vecohen me një teksturë të pasur të vijave të kombinuara me tush të laviruar.
Nimon Lokaj, me atmosferë të një apokalipse kohore në vizatimin “Plaku” evokon një periudhë të gjatë kohore të përmbushura me ngjarje dhe skena sa të llahtarshme po aq edhe dramatike. Plaku, litari, ngulfatja janë metafora të përjetësuara të një etnie që nga periudhat e hershme e deri me sot. Të definuar me forma të sintetizuara dhe kompozicion adekuat, i kundërvë vijat të drejta e të lakuara me shrafura të dendura në masat e errëta.
Metafora dhe simbolika e bisedës me figurat e kafshës, janë dy punime të realizuara me përkushtim nga autorja Ormira Lulani. Është punim studimor si në aspektin analitik poashtu edhe përmbajtësor. Pra, efekti kryesor i vizatimit është shpërfaqja e aspektit psikologjik dhe realizimi figural anatomik.
Vizatimet e Nehat Beqirit “Loja” dhe “Përtej”, shëmbëllejnë me konseguencë tekniciste dhe njohje të ligjshmërive të shprehjes vizatimore. Janë vepra shumë të të suksesshme dhe me një frymë moderne të realizimit, Tërësisht i shkarkuar nga elementet e teperta dhe punimi duket si i kryer prej një fryme.
Vizatimet e Majlinda Kelmendit janë studioze me shrafura elegante, në të cilat ndërhyn edhe intervenca tingëlluese koloristike të pasura me forma të imazheve abstrakte kompozicionale.
Vizatimet e Paolo Ferluga vecohen për nga strukturimi subtil i njollave valerike të pasura me teksturë prej të cilave sublimohen format e një imazhi dhe interpretimet pikturale.
Shyqri Gjurkaj, prezentohet me vizatimet nga cikli, “Gjurmë në kohë” dhe “Pa titull”, të cilët në vete ngërthejnë elemente nga fryma e artit modern. Tërë ngjarja në vete ngërthen një histori gjatë kontesteve të ndryshme kohore, që më së miri venerohet përmes akcentimit të ngjyrës së kuqe në mes të gurëve si imazhe parësore të vizatimit asociativo-simbolikë.
Zake Prelvukaj: “Temporaliteti” Vizatim i shprehur me shpërthim eruptiv të vijave të inkuadruara brenda dy formave kuadrante dhe gjysëm kuadronte të ndërlidhur në mënyrë ekstenzive për kompozim, ku zhvillohet në një lojë sa ekspresive po aq edhe melodioze të konturave spontane që e gjallërojnë ngjarjen e brendshme të figurës dhe kokave.
Kamuran Goranci i kushtohet definimit të variacioneve imagjinative të formave me përshtypje relievore në vizatimet “Iluzioni I, II”. Ku përfiton një ritëm dinamik përmes linjave subtile. Vizatimet e Agron Mulliqit, i karakterizon tekstura e freskët dhe spontaniteti i heqjes së vijave, si dhe nga vizatimi ekspresiv me lojë të gjallë të dritë-hijeve dhe ritmit patetik të formave. Gjurmët infantile të figuracionit në formë siluete reflektohen në vizatimet e Remus Willson. / KultPlus.com
Akademia e Shkencave përkujton me nderim e mirënjohje të thellë kryetarin themelues të saj, akademik Aleks Budën, në ditën e ndarjes së tij nga jeta, erudit me kulturë të gjithanshme që i la një trashëgimi të pasur albanologjisë dhe gjithë shkencës shqiptare në tërësi.
Aleks Buda ishte personalitet i historiografisë dhe i kulturës shqiptare në gjysmën e dytë të shek. XX, kryetar i parë i ASHSH (1972–1993), Mësues i Popullit. Lindi në Elbasan në një familje të njohur intelektuale. Shkollën fillore e kreu në Leçe (Lecce, Itali), të mesmen në Zalcburg (Salzburg, Austri), studimet e larta në Fakultetin e Filozofisë (dega filozofi-letërsi) të Universitetit të Vjenës (1929–1935).
Më pas (1939–1943) punoi si mësues në Liceun e Tiranës e në atë të Korçës. Mori pjesë në Lëvizjen ANÇ; më 1944 u zgjodh nënkryetar i Këshillit ANÇ të qarkut të Elbasanit. Në vitin 1945–1946 qe drejtor i Bibliotekës Kombëtare. Ishte një ndër organizatorët e Institutit të Shkencave, ku drejtoi Sektorin e historisë e të sociologjisë dhe dha ndihmesë në ngritjen e sektorëve të arkeologjisë e të historisë së lashtë, të historisë së mesjetës, të historisë së kohës së re, të artit mesjetar, etnografisë etj.
Me formimin më 1955 të Institutit të Historisë e të Gjuhësisë, Aleks Buda si një ndër organizatorët e tij dhe punonjësit shkencorë më me përvojë, themeloi sektorin e historisë së mesjetës dhe me këtë hodhi bazat e medievistikës shqiptare. Me ngritjen e UT (1957) Aleks Buda u bë një ndër themeluesit e katedrës së historisë së Shqipërisë dhe të kursit të historisë së Shqipërisë në Fakultetin e Historisë dhe të Filologjisë. Punoi veçanërisht për përgatitjen e historianëve të rinj e sidomos të studiuesve të historisë mesjetare të Shqipërisë.
Si kryetar i ASHSH që në themelimin e saj (1972) dhe si studiues me formim e kulturë të gjithanshme, historike, gjuhësore, arkeologjike, etnografike, të artit mesjetar etj., Aleks Buda dha një kontribut të çmuar në organizimin e punës kërkimore-shkencore sidomos në fushën e albanologjisë, duke orientuar kërkimet shkencore në studimin e historisë së kombit shqiptar, në mënyrë të veçantë të historisë së lashtë, asaj mesjetare dhe të Rilindjes Kombëtare.
Aleks Buda i dha shkencës shqiptare punime përgjithësuese themelore, siç janë studimet për formimin e etnosit ilir, për urbanizimin në Iliri dhe për formimin e uniteteve etnike-kulturore.
Në fushën e mesjetës trajtoi tema kushtuar vazhdimësisë iliro-shqiptare, gjenezës së popullit shqiptar, formimit të gjuhës e të kulturës së tij, autoktonisë së Shqiptarëve në trojet e tyre amtare, kulturës materiale e shpirtërore të Shqiptarëve, vendit e rolit të popullit shqiptar në qytetërimin ballkanik dhe europian, Skënderbeut dhe epokës së tij etj. Ndihmesë të veçantë ka dhënë edhe në trajtimin e problemeve të historisë së Rilindjes.
Aleks Buda ideoi dhe konceptoi veprën kolektive “Historia e Shqipërisë” (vëll. I–II, 1959, 1965), vepër krejt e re si nga përmbajtja e gjerësia e trajtimit, ashtu edhe nga kriteret shkencore të ndërtimit e të vështrimit të procesit historik; është gjithashtu bashkautor dhe bashkëredaktor i botimit të ri të “Historisë së Shqipërisë” (vëll. II, 1984), bashkautor i “Historisë së popullit shqiptar”, vëll, II, 2002. Ka dhënë ndihmesë të çmuar në udhëheqjen shkencore (kryeredaktor) të “Fjalorit enciklopedik shqiptar” (1985).
Aleks Buda i la kulturës kombëtare një trashëgimi të pasur, studime me problematikë të gjerë arkeologjike, historike, gjuhësore etj., të përmbledhura në katër vëllime me titull “Shkrime historike” (I–II, 1986; III, 2002; IV, 2000). Pjesë të zgjedhura prej tyre janë botuar nga ASHAK në vëllimin “Studime historike” (Prishtinë, 2006).
Aleks Buda ka përfaqësuar shkencën historike shqiptare në konferenca e kongrese ndërkombëtare, si në ato të Shoqatës së Studimeve të Europës JL (AIESEE), të Shoqatës Botërore të Historianëve etj., në të cilat trajtoi probleme të historisë së popullit shqiptar, duke nxjerrë në pah veçoritë historike të zhvillimit të Shqipërisë në krahasim me vendet e tjera të Ballkanit dhe marrëdhëniet e ndërsjella të Shqiptarëve me popujt e tjerë. Aleks Buda ishte zgjedhur në disa forume shkencore ndërkombëtare, si nënpresident i Shoqatës Ndërkombëtare të Studimeve të Europës JL, anëtar i Komitetit Drejtues të Shoqatës Botërore të Historianëve, anëtar i jashtëm i Akademisë së Shkencave të Bullgarisë etj.
Ka marrë “Çmimin e Republikës” të shkallës së parë, është dekoruar me “Urdhrin e Lirisë” të kl. I dhe me “Urdhrin e Flamurit të Punës” të kl. I. Presidenti i Republikës së Austrisë e ka dekoruar me “Medaljen e Madhe të Artë” (1990).
Aleks Buda ka qenë deputet në Kuvendin Popullor në disa legjislatura (që nga v. 1950) dhe anëtar i Këshillit të Përgjithshëm të Frontit Demokratik të Shqipërisë. Aleks Buda vdiq pas një sëmundjeje të rëndë, në Tiranë më 7 korrik 1993./ I. Vataj/ KultPlus.com
Kryetari i Shoqërisë Mbretërore, që në fakt është Akademia Kombëtare e Shkencave e Britanisë së Madhe, Venki Ramakrishnan, ka thënë se të gjithë duhet të vendosin maska kur të dalin nga shtëpia me qëllim të luftimit të koronavirusit.
Profesori Ramakrishnan tha se ka dëshmi që maskat dhe mbulesat e ndryshme për fytyrë i mbrojnë ata që i vendosin si dhe personat që ndodhen përreth tyre, shkruan “BBC”, transmeton Gazeta Express.
Ai shtoi se Mbretëria e Bashkuar është goxha mbrapa shumë shteteve, kur bëhet fjalë për përdorimin e maskave.
Autoritetet shëndetësore të Anglisë më parë kanë thënë se maskat nuk ka nevojë të vendosen në mjedis të hapur.
Ekspertët kanë mendime të ndryshme për përdorimin e maskave. Disa po mbështeten në dëshmitë se maskat duket që nuk e kanë ngadalësuar përhapjen e virusit në vendet aziatike dhe ka shqetësime se ato mund të japin ndjenjë të rreme të sigurisë.
Megjithatë, ka pajtueshmëri se maskat mund ta zvogëlojnë rrezikun që një person i infektuar ta bartë virusin te dikush tjetër.
Profesoi Ramakrishnan tha se publiku po mbetet skeptik për përfitimet nga maskat, sepse mesazhi nuk ka qenë mjaftueshëm i qartë dhe udhëzimet kanë qenë të paqëndrueshme. / KultPlus.com
Prifti më thoshte me siguri se kërkesa ime për falje, mund të pranohej, por unë do të mbaja me vete peshën e një krimi, nga i cili duhet të çlirohesha. Sipas tij drejtësia e njerëzve nuk ishte asgjë, ndërsa ajo e Zotit ishte gjithçka. Vura në dukje se më kishte dënuar ajo e para. Ai m’u përgjigj se ajo nuk e kishte larë mëkatin tim. I thashë se nuk e dija se çfarë është një mëkat. Më kishin mësuar të kuptoja se isha vetëm një fajtor. Isha fajtor dhe për këtë po paguaja, nuk mund të më kërkonin asgjë tjetër. Në këtë moment, ai u ngrit përsëri dhe mendova se nëse donte të lëvizte në këtë qeli kaq të ngushtë nuk do të kishte mundësi. Duhej ose të ulej ose të ngrihej.
I kisha sytë të fiksuar përdhe. Bëri një hap drejt meje dhe ndaloi, sikur të mos guxonte të bënte më përpara. Vështronte qiellin nëpërmjet hekurave të dritares.
“- Gaboheni, biri im, – më tha ai, – mund t’ju kërkojnë më shumë. Ndoshta do t’ju kërkojnë…
– Çfarë mund të më kërkojnë?
– Mund t’ju kërkojnë që të shihni.
– Çfarë?
Prifti vështroi përreth tij dhe u përgjigj papritur me një zë të lodhur: gjithë këta gurë djersijnë dhembje, e di mirë. Gjithmonë i kam shikuar me ankth. Por, në thellësi të zemrës, e di mirë që më mjeranët nga ju kanë parë që nga errësira e tyre ka dalë një fytyrë e shenjtë. Ju kërkohet që të shihni pikërisht këtë fytyrë”.
Sikur u gjallërova pak. I thashë se kishte muaj që shikoja këto mure të trashë. Nuk kishte asgjë dhe asnjë njeri që të mund ta njihja më mirë se këto mure. Ndoshta para disa kohësh, kisha kërkuar dhe unë të gjeja aty një fytyrë. Por kjo fytyrë kishte ngjyrën e diellit dhe flakën e dëshirës: ishte fytyra e Marisë. E kisha kërkuar më kot aty brenda. Tashmë çdo gjë kishte marrë fund. Gjithsesi, në asnjë rast nuk kisha parë të shfaqej ndonjë gjë nga kjo djersë që lëshonin gurët.
Sapo ai iku, rigjeta përsëri qetësinë time. Isha i dërrmuar dhe u hodha mbi dyshekun tim. Mendoj se më kishte zënë gjumi pasi u zgjova dhe pashë yjet sipër kokës. Zhurmat e fshatit vinin deri tek unë. Aromat e natës, të tokës dhe të kripës freskonin tëmthat e mi. Paqja e mrekullueshme e kësaj vere të përgjumur futej tek unë si një vërshim i papërmbajtshëm. Në këtë moment që përkonte dhe me fillimin e agimit të ditës së re, ulërinë sirenat. Ato më njoftonin nisjen për në një botë tjetër, për të cilën nuk isha më indiferent. Për herë të parë, që prej shumë kohësh mendova për mamanë. E kuptova se përse në fund të një jete ajo kishte gjetur “një të fejuar”, se përse ajo kishte filluar të luante për të rifilluar edhe njëherë nga e para. Edhe atje, atje, përreth kësaj azileje ku shuheshin jetë, mbrëmja ngjante me një pushim melankolik. Kaq pranë vdekjes, mamaja duhet të jetë ndjerë e lirë dhe e gatshme për të rijetuar edhe njëherë gjithçka. Asnjë, por asnjë nuk kishte të drejtë të qante mbi të. Dhe unë gjithashtu u ndjeva gati për të jetuar përsëri. Sikur gjithë ky zemërim më kishte pastruar nga e keqja, më kishte boshatisur nga shpresa, përpara kësaj nate të mbushur me shenja dhe yje po i hapesha për herë të parë indiferencës së butë të kësaj bote. /KultPlus.com
“Sikur Zoti të harronte për një moment që unë jam një dordolec i ndrequr me rrecka dhe të më dhuronte një copëz jetë, mbase nuk do t’i thosha të gjitha ato që po mendoja, por sigurisht do t’i mendoja ato që po them. Do i jepja rëndësi gjërave jo për vlerën, por për domethënien e tyre. Do flija pak, do ëndërroja më shumë, sepse çdo minutë që mbyllim sytë humbasim 60 sekonda dritë. Do vazhdoja kur të tjerët do ndalonin, do zgjohesha kur të tjerët do flinin. Do dëgjoja kur të tjerët do flisnin, dhe sa do e shijoja një akullore me çokollatë!!!
Nëse Zoti do më jepte një copëz jetë, do vishesha thjesht, do shtrihesha përballë diellit duke e lënë të pambuluar jo vetëm trupin, por edhe shpirtin tim.
Ah Zoti im, sikur të kisha një copëz jetë, nëse do mundesha, do shkruaja urrejtjen time mbi akull, dhe do prisja të dilte dielli. Nuk do të lejoja të kalonte as edhe një ditë pa i thënë njerëzve që dashuroja se i dashuroja. Do të bëja çdo burrë dhe grua të besojnë se janë njerëzit që dua dhe do të dashurohesha me dashurinë. Te njerëzit do të tregoja se sa gabim bëjnë kur besojnë se ndalojnë së dashuruari kur plaken, pa kuptuar se plaken kur ndalojnë të dashurojnë. Fëmijës së vogël do t’i jepja pendë, por do ta lija të mësonte vetë sesi të fluturojë. Pleqve do t’u tregoja se vdekjen nuk e sjell pleqëria por “harresa”.
Mësova kaq gjëra nga ju, njerëzit. Mësova se të gjithë duan të jetojnë në “majën e malit”, pa kuptuar se lumturia qëndron në mënyrën se si zbret “faqen e pjerrët”.
Mësova se kur fëmija i porsalindur shtrëngohet mbi pëllëmbën e tij të vogël, për herë të parë gishti që zgjatet i babit të tij e robëron përgjithmonë.
Mësova se njeriu ka të drejtë ta shohë tjetrin nga lart, vetëm kur duhet ta ndihmojë të çohet….Të thuash gjithmonë atë që ndjen dhe të bësh gjithmonë atë që mendon…
Nëse do ta dija që sot do të ishte hera e fundit që do të të shihja duke fjetur, do të të përqafoja fort, fort dhe do t’i lutesha Zotit që të bëhesha roja e shpirtit tënd.
Nëse do e dija se kjo do ishte hera e fundit që do të të shihja të dilje nga dera, do të të përqafoja dhe do të të jepja një puthje dhe do të të thërrisja përsëri që të të jepja edhe të tjera.
Nëse do ta dija që kjo do të ishte hera e fundit që do ta dëgjoja zërin tënd, do të regjistroja çdo fjalë tënden që të mund të të dëgjoja përsëri, përsëri…
Nëse do të dija që këto do të ishin momentet e fundit që do të të shihja, do të të thosha “të dashuroj” dhe do të supozoja jo logjikisht se e dije më parë.
Ekziston gjithmonë një e nesërme dhe jeta na jep edhe mundësi të tjera që t’i bëjmë gjërat siç duhet, por nëse bëjmë gabime na mbetet vetëm e sotmja.
Do të doja të të thoja se sa shumë të dua dhe se kurrë s’do të të harroj. E nesërmja nuk është e sigurt për askënd, si i ri, si i vjetër.
Sonte mund të jetë hera e fundit që i shikon njerëzit që do. Prandaj mos prit më, bëje sot sepse e nesërmja nuk vjen kurrë.
Sigurisht do pendohesh për ditën kur nuk gjete kohë për një buzëqeshje, një përqafim, një puthje dhe sepse ishe i zënë për të realizuar një dëshirë të tyre.
Mbaji ata që dashuron pranë vetes, thuaju duke mërmëritur se sa shumë ke nevojë për ta, dashuroji, sillu mirë, gjej kohën për ta, thuaju “më vjen keq”, “më fal” , “faleminderit” dhe të gjitha fjalët e dashurisë që di. Asnjëri nuk do të të mbajë mend për mendimet e tua të fshehta…” /KultPlus.com
Pejë, në ije të Bjëshkëve te Nemuna që si pleq të moçëm me plisa resh mbi krye, qiejsh kuvendojnë… Gërryer thellë, zhuritur, Gryka e Rugovës. Lart malet shpinat shtrijnë, murana flijimi, ku heshtjen e vet ha durimi, me lotë ujëvarash, sytë e kalimtarëve nginj…
Ka rrjedhur koha lumë, por shtrati i malit s’është tharë. Nga padurimi klith: Më ke pritur herët, po vij! Gryka zërin e përpin… Më pështjell një erë, më mpin. Nderem në ajri, dhe më merr harrimi…
Kompozitori me famë botërore, Ennio Morricone është ndarë nga jeta në moshën 91-vjeçare. Vetë Ennio Morricone ka lënë një letër emocionuese, ku vendosi të njoftojë me fjalët e tij ndarjen nga jeta.
Nekrologjia e shkruar me dorën e Ennio Morricones është publikuar nga “Che tempo che fa”, e moderatorit italian Fabio Fazio, ku kompozitori legjendarë në pak fjali përmend emrat e njerëzve të jetës së tij.
“Unë, Ennio Morricone kam vdekur. Ua njoftoj kështu të gjithë miqve që kanë qenë gjithmonë pranë meje dhe gjithashtu atyre që janë pak larg, që i përshëndes me shumë dashuri. Është e pamundur t’i përmend të gjithë. Por një kujtim i veçantë është për Peppuccio-n dhe Roberta-n, miq të dashur shumë të pranishëm në vitet e fundit të jetës sonë.
Ekziston vetëm një arsye që më shtyn t’i përshëndes të gjithë kështu dhe të mbahet një funeral privat: Nuk dua t’ju shqetësoj.
Përshëndes ngrohtësisht Ines, Laura, Sara, Enzo dhe Norbert, sepse kanë ndarë një pjesë të madhe të jetës sime me mua dhe familjen time. Dua të kujtoj motrat e mia Adriana, Maria, Franca dhe partnerët e tyre me dashuri dhe t’u them se i kam dashur shumë.
Një përshëndetje e fortë dhe e thellë për fëmijët e mi Marco, Alessandra, Andrea, Giovanni, nusen e djalit, Monica dhe nipërit e mbesat e mia Francesca, Valentina, Francesco dhe Luca.
Shpresoj që ata ta kuptojnë se sa shumë i kam dashur. E fundit, por jo më pak e rëndësishme (Maria). Për të ripërtërij dashurinë e jashtëzakonshme që na ka mbajtur bashkë dhe që më vjen keq ta braktis. Për ty lamtumirën më të dhimbshme”.
– Fjalët e Ennio Morricone për nekrologun janë shkruar me dorën e tij.
Autori i tretë i rëndësishëm i letërsisë së vjetër shqiptare është Frang Bardhi. Midis autorëve të tjerë të kësaj periudhe, Bardhi zë një vend të vecantë.
Duke ndjekur vazhdën e paraardhësve në veprimtarinë atdhetare, në fushën e krijimtarisë letrare i kalon caqet e përkthimeve fetare. Ai kishte interesa më të gjera. Bardhi bëri edhe përkthime fetare, por ato mbeten të pabotuara dhe humbën, prandaj ai ka hyrë në historinë e kulturës sonë kombëtare si leksikografi i parë shqiptar, si historian, folklorist e etnograf. Bardhi studiohet në historine e letërsisë sonë me dy vepra oigjinale: “Fjalori latinisht-shqip„ dhe “Apologjia e Skënderbeut„. Këto vepra e lidhin atë më tepër me humanizmin shqiptar sesa me traditën e letërsisë fetare të shekujve XVI-XVII.
Frang Bardhi ndërroi jetë më 1 korrik të vitit 1643. Ipeshkvi shqiptar i përket aradhes së atyre priftërinjve e ipeshkvijve shqiptarë, të cilët, duke kultivuar gjuhën shqipe e ushqyer shpirtin, kishin si synim shpëtimin e kombit nga asgjësimi e falimentimi politik e fetar.
Edhe për jetën e Bardhit dhe për veprimtarinë e tij kemi pak të dhëna. Lindi në Kallmet të Zadrimës më 1606. Ai sikurse edhe Budi, krenohej që i perkiste një familjeje pjestarët e së cilës nuk u rreshtuan me pushtuesit.
Studimet i kreu në Itali, në kolegjin e Loretos dhe pastaj në atë të Propaganda Fides. Me 1635 u emërua peshkop i Sapes ( Zadrimë ). Në veprimtarinë e tij politike Bardhi do te jetë në rradhët e para të atdhetarëve që i përkushtohen luftës për t’u cliruar nga zgjedha e huaj, zhvillimit dhe përparimit të vendit dhe të gjuhës shqipe.
Gjendja e mjeruar e popullit nën sundimin e egër osman, dëshira dhe përpjekjet për t’a ndihmuar atë që të shpëtonte nga kjo robëri, ishin shqetësime që e mundonin vazhdimisht Bardhin. Kjo duket edhe në relacionet që i dërgonte herë pas here Papës. Ja si shprehet në relacionin e vitit 1641 për rëndimet dhe poshtërimet që u bëheshin fshatarëve shqiptarë, sidomos të krishterëve, nga arbitrariteti i feudalëve turq: “Dhjetë ose pesëmbëdhjetë turq bashkohen dhe kalojnë nëpër shtëpitë e krishterëve dhe hanë e pinë sa të kenë oreks, gjithë ditën gjithë natën pa paguar asgjë. Ai i shkreti nuk mund të thotë se nuk ka bukë, verë, mish e tagji për kuajt e tyre, sepse ia përmbysin shtëpinë dhe e rrahin egërsisht. Po nuk pati, duhët të lerë peng rrobat e trupit për të ngopur lakmitë e tyre të mbrapshta …”
Relacionet e tij kanë edhe më shumë të dhëna të tjera për gjendjen shpirtërore të popullit, për zakonet, traditën e tij etj. Ashtu si edhe Budi, madje që në hapat e parë të jetës së vet, si misionar i fesë, Bardhi hyri në konflikt të hapur me klerin e huaj, madje edhe me ungjin e vet, Gjergj Bardhin, të cilin edhe do ta padise si një nga shkaktarët e vullnetshëm të mbytjes së Budit. Konflikti do të ishte aq i ashpër sa me një letër drejtuar Vatikanit vetëm 4-5 vjet pasi kishte ardhur në Zadrimë, do të shkruante: “Në qoftë se do të shpëtoj i gjallë nga telashet që më shkakton kryepeshkopi, qoftë ai vetë, qoftë me anën e zotërinjve turq, do të vij në Romë, për t’i treguar të gjitha dhe për të kërkuar ndihmë.
Bardhi e shikonte detyrën e peshkopit jo thjesht si të një misionari kishëtar, por edhe të pregatiste të rinj shqiptarë të shkolluar e t’i vinte fre dërgimit të misionarëve të huaj në viset shqiptare. Ai kërkonte klerikë të arsimuar shqiptarë, që t’u hiqeshin nga duart misionarëve të huaj shkollat që ishin hapur në vendin tonë për qëllimet e tyre të mbrapshta. Ai vetë, kishte nxitur dhe dërguar për studime në Itali, klerikë të vendit, të cilët do të merrnin dorë drejtimin e këtyre shkollave.
Vitet e fundit të jetës së Bardhit në vend që të ishin vite pune në lëmin e gjuhësisë e të letërsisë shqipe dhe të lëvizjes shqiptare për t’u çliruar, siç pritej prej hartuesit të fjalorit të parë të shqipes, përmbledhësit të parë të folklorit të parë të shqipes, prej mbledhësit të parë të folklorit tonë dhe prej mbrojtësit erudit të shqiptarisë së Skënderbeut, ishin vite lufte kundër pushtimit të huaj, ashtu edhe kundër synimeve të kishës katolike të Romës, vite që e lodhën shumë. Duke u gjendur në pellgun e kundërshtimeve dhe të intrigave që u thurren kundër tij më në fund u dorëzua, në mos drejpërdrejt, tërthorazi. Vdiq fare i ri, në moshën 37-vjeçare, në një kohë kur mund të ndihmonte shumë për zhvillimin dhe përparimin e vendit e të kulturës shqiptare.
Megjithatë Bardhi mbetet një nga figurat më të shquara të kulturës shqiptare për kohën kur jetoi. Ai na la trashëgim dy vepra madhore “Fjalorin latinisht-shqip„ dhe “Apologjja e Skënderbeut„. “Fjalorin latisht-shqip„ Bardhi e shkroi që kur ishte student dhe e botoi më 1635 në Romë. Autori thotë se e shkroi këtë vepër që t’i ndihmonte “…gjuhës sonë që po bdaret e po bastardhohet sa me parë të ve …„ Bardhin e brente kështu shqetësimi si ta ruante gjuhën shqipe që të mos prishej e të mos humbiste me të kaluar të kohës në kushtet e pushtimit osman, dhe nga ana tjetër t’u shërbente edhe klerikëve katolike shqiptarë që nuk dinin gjuhën latine. Fjalori përmban rreth 2.500 fjalë shqipe. Krahas fjalëve, jepen edhe togfjalësha që tregojnë përdorimin e tyre. Në këtë fjalor për herë të parë gjuha shqipe ballafaqohet me një gjuhë të përpunuar, siç ishte gjuha latine në atë kohë.
Përkthimi në shqip mbështetet kryesisht në gjuhën popullore, në fondin kryesor të gjuhës sonë, por shpeshherë Bardhi sjell në përdorim edhe shume fjalë të lashta. Me këtë vepër zë fill leksikologjja shqiptare, ndaj me të drejtë Bardhi quhet edhe leksikologu i parë në historinë e gjuhës shqipe.
Në fund të fjalorit, në një shtojcë, autori ka perfshirë edhe material gjuhësor, si; emra mashkullore e femërorë, emra farefisnie, emrat e qyteteve dhe të kështjellave kryesore të Shqiperisë, parafjalë, pasthirrma, disa mënyra të përshëndeturi si dhe një dialog të shkurtër.
Por kjo vepër i hapi rrugë dhe një dege tjetër të dijes shqiptare, folkloristikës sonë, sepse në të jane përfshirë edhe 113 proverba, shumica origjinale dhe vetëm pak të përkthyera. Edhe në zgjedhjen e tyre autori niset nga qëllime të qarta patriotike. Ndër këto proverba, interes të veçantë kanë ato që dëshmojnë për vetitë e bukura morale të popullit tonë, veçanërisht ato që shprehin urrejtjen për pushtuesin, si : “Tek shkel turku, nuk mbin bar„ etj.
Në fjalorin e tij ka përdorur alfabetin latin, pothuajse njëlloj si Buzuku e Budi, me ndonjë ndryshim të vogël, çka të bën të mendosh se duhet të ketë njohur veprat e tyre.
Vepra tjetër e njohur e Bardhit është “Apologjia e Skënderbeut”, botuar latinisht në Venedik më 1636. Titulli i saj i plotë është: “Gjergj Kastrioti epirotas, i quajtur zakonisht Skënderbe, princ trim mbi trima dhe i pathyeshem i shqiptareve, u kthehet bashkëatdhetarëve dhe atdheut të tij prej Frang Bardhit”. Vepra në të vërtetë është një apologji (mbrojtje) që i bën autori Skënderbeut, si bir dhe hero i popullit shqiptar, prandaj edhe është quajtur Apologjia e Skënderbeut. Këtë vepër autori e ka shkruar për 15 ditë, në kulmin e zemërimit, në rrugë e sipër, kur po kthehej në Shqipëri për të hedhur poshtë mendimet e pathemelta të një peshkopi boshnjak, që i mohonte Skënderbeut prejardhjen shqiptare. Më 1631 boshnjaku Tomko Marnavici kishte botuar një libërth ku pretendonte se Skënderbeu nuk ishte me origjinë shqiptare, por boshnjake, madje nga familja e Marnaviçëve. kjo rrethanë i jep veprës një frymë të mprehtë polemike dhe një stil energjik.
Këtë falsifikim Bardhi e quan të “kobshëm„ dhe ai iu vu punës për këtë vepër, se, po të heshtte, i dukej sikur do të tradhëtonte veten dhe atdheun. Pra , është ndjenja atdhetare ajo që e bren përbrenda autorin. Por fuqia e mendjes dhe e punës së tij bëhet më e madhe kur kjo ndjenjë përkon me drejtësinë e çështjes që mbron. Bardhi do t’i japë popullit të vet atë që i përket, duke pasur parasysh më tepër të vërtetën se sa atdheun, ashtu sic nuk do t’i lejonte vetes të rrëmbente një populli tjetër atë çka i përket atij. Dashuria e tij për atdheun fisnikërohet aq sa është e lartë edhe madhështore ideja dhe ndjenja e së vërtetës “Unë e mora përsipër këtë barrë, – thotë Bardhi, – jo për ndonjë arsye tjetër, veç që të qes para syve të tu (lexues) të vërtetën lakuriqe, të panjollosur, sepse kjo s’ka nevojë të lyhet e të stoliset me fjalë të bukura edhe të rrema”.
Dashuria për atdheun, për të vërtetën, për popullin, për historinë dhe heroin e tij, për gjuhën dhe traditat e larta janë idetë themelore që përshkojnë fund e krye veprën. Mendjemprehtësia, kultura, horizonti i gjerë dhe aftësia për t’i përdorur me mjeshtëri argumentet janë karakteristika dalluese të veprës dhe të vetë autorit.
Për të mbrojtur shqiptarësinë e Skënderbeut autori niset nga argumente të sigurta dhe të shumta historike, pa nënçmuar gojëdhënat. Ai zotëron plotësisht metodën e shkencës historike të kohës dhe vlerëson e krahason në mënyrë kritike burimet historike. Përveç kaq e kaq historianëve në zë që sjell si argumente në mbrojte të tezës së vet të drejtë, Bardhi si një njohës dhe mbledhës i i traditës gojore popullore, për të vërtetuar shqiptarësinë e Skënderbeut, shfrytëzon me mjeshtëri të rrallë gojëdhënat dhe faktin që emri i Skënderbeut dhe kujtimi i tij rrojnë të gjalla në ndërgjegjen e popullit.
“Vazhdimisht gjer në ditët e sotme, – shkruan autori, – bashkëkohësit tanë flasin për të dhe këndojnë me zë të lartë trimërinë e tij nëpër gostitë… dhe e quajnë Skënderbeun tonë me emrin “Kuçedra e Arbrit”, d.m.th. dragoi i Epirit. Dhe sa herë që shqiptohen këto fjalë, kuptohet vetëm Skënderbeu”.
Ndjenja patriotike, dashuria për popullin dhe vendin e vet, krenaria për të kaluarën e tij të lavdishme dhe admirimi për heroin që çuditi botën me trimërinë e tij përshkojnë gjithë veprën. Këto përcaktojnë edhe disa cilësi të stilit të autori , si: patosin e ngritur, frazën e gjatë dhe të ngjeshur, gjuhën e mprehte plot thumba, për të hedhur poshtë fallsifikimet e kundërshtarit etj. Këto tipare e bëjnë veprën jo thjesht një polemikë historike, por një libër me vlera letrare. Njeri me kulturë të gjerë dhe mendje të mprehtë, Frang Bardhi, duke vazhduar traditën e Barletit në historiografinë shqiptare dhe duke hapur rrugë në fushën e leksikograisë e të gjurmimeve etnografike, me veprën e tij u bë një figurë e shquar e kulturës shqiptare të shekullit XVII. /AlbertVataj /KultPlus.com
Frida Kahlo ishte një grua e mrekullueshme, jeta e saj ka qenë e gjitha mes artit dhe vuajtjes, por sot flasim për poezitë, frazat, aforizmat.
Jeta e saj u shënua nga sëmundje dhe një aksident i tmerrshëm, por forca e saj dhe dëshira e saj për dashuri e bënë atë një ikonë, arti i saj surreal i pikturës plot dhimbje njihet në mes të mijëra pikturave, fjalët e saj të forta, të vendosura dhe të pasionuara mund të jenë një pikë mbështetjeje për ata që kanë nevojë për forcë dhe vullnet.
Më poshtë është një përmbledhje e thënieve të saj më të rëndësishme dhe më të fuqishme.
“Këmbë, pse më duhen ato, kur kam krahë për të fluturuar?”
Frida kaloi shumë muaj në shtrat pas poliomelitit dhe më pas për shkak të aksidentit të saj, por asgjë nuk mund ta pengonte atë të fluturonte me krahët e imagjinatës së saj.
“Të mbjellësh një vuajtje është të rrezikosh ta lejosh atë që të gëlltisë, nga brenda”
Izolimi në dhimbjen tënde nuk të çon drejt asgjëje të mirë, dhe ajo e dinte, për këtë arsye ajo shfaqi dhimbjen e saj duke pikturuar dhe shkruar, një mënyrë për të lënë vuajtjet dhe për të mos lejuar që ato ta vinin përfund.
“Ankthi dhe dhimbja, kënaqësia dhe vdekja nuk janë asgjë tjetër veçse një proces që ekziston. Lufta revolucionare në këtë proces është një derë e hapur për inteligjencën “
Ajo e dinte mirë, nuk ka jetë pa vdekje, pasi nuk ka gëzim pa vuajtje … të gjitha janë procese të tranzicionit për të qenë në gjendje të jetosh plotësisht, të hapësh mendjen dhe të zhvillosh inteligjencën.
“Në fund të ditës, mund të durojmë shumë më tepër sesa mendojmë se mund të mbajmë”
Kjo është e drejtë, në mbrëmje në ngrohtësinë e shtratit mund të reflektojmë dhe gjithmonë e gjejmë veten pak më të fortë se sa kishim menduar që të ishte e mundur. Ne jetojmë një ditë të tërë me mendimin se nuk jemi në gjendje ta bëjmë, por në fund e kuptojmë se edhe kësaj here ia kemi dalë.
“Asgjë nuk vlen më shumë se qeshura”
Asgjë për të shtuar, nëse një grua që ka vuajtur kaq shumë thotë se qeshja është e vetmja gjë që ka vlerë, ashtu duhet të jetë.
“Ajo që nuk më vret, më bën më të fortë”
Ajo e përjetoi këtë mbi veten e saj, rrezikoi jetën dhe doli fitimtare, ajo kishte defekte fizike të tmerrshme dhe megjithatë kishte aq shumë adhurues dhe shumë njerëz që e ndoqën … ajo ishte pa dyshim një grua shumë e fortë, ndoshta ishte falënderuese për ato prova që kishte kaluar në rini.
“Bukuria dhe shëmtia janë një mirazh, sepse të tjerët përfundojnë duke parë brendshmërinë tonë”
Frida sigurisht nuk mund të thuhet se ishte një grua e bukur sipas standardeve të tanishme, ajo kishte vetullat e mëdha, një këmbë më të vogël se tjetra, plagë në trupin e saj, por kushdo që e takoi ra në dashuri me të, sepse ajo ishte e bukur brenda, e aftë ta pohonte bukurinë e saj të brendshme më shumë se atë të jashtme … një shembull që duhet ndjekur.
“Dua t’ju jap gjithçka që nuk keni pasur kurrë, as nuk do ta dini se sa e mrekullueshme është të të duan”
Ajo ishte një grua shumë e pasionuar, gruaja e Diego Rivera gjithashtu kishte shumë adhurues, por ndër më të famshmit mund të kujtojmë revolucionarin rus Leon Trocki, poetin André Breton dhe fotografin Tina Modotti. Letrat më të apasionuara, megjithatë, ishin për dashnorin José Bartoli, një refugjat i artit spanjoll në Nju Jork, të cilin Frida e donte me pasion, rreth 100 faqe të shkruara me dorë nga Kahlo midis viteve 1946 dhe 1949.
Më poshtë është një ekstrakt i atyre letrave:
“Natën e kaluar u ndjeva sikur kaq shumë krahë më përshkuan të gjithën, sikur këshilla e gishtërinjve të tu kishte gojë që më puthnin lëkurën time. Atomet e trupit tim janë tuajat dhe dridhen së bashku në mënyrë që ta duam njëri-tjetrin. Unë dua të jetoj dhe të jem e fortë për të të dashur me gjithë butësinë që meriton, për të të dhënë gjithçka që është e mirë në mua, kështu që nuk do të ndjehesh vetëm. Ndihem që gjithmonë të kam dashur, që para se të lindje. Ndonjëherë ndjej që unë kam të lindur për veten time”
“Unë besoj se në dashuri nuk ka as inteligjencë, as marrëzi, dashuria është si një aromë, si një rrymë, si shiu. Ti e njeh, qiellin tim, ju bini si shi mbi mua dhe unë, si toka, ju pranoj”.
Fjalët e dashurisë së pasionuar dhe të butë në të njëjtën kohë, vetëm një grua si Frida Kahlo mund t’i shprehte në këtë mënyrë të fortë.
“Shpresoj se çlirimi është i lumtur dhe shpresoj se kurrë nuk do të kthehem”
Këto janë fjalët e saj të fundit të shkruara në ditarin e saj pak para vdekjes. Jeta e saj ishte një jetë e vështirë, por e plotë dhe madje në pikën e vdekjes donte të ishte e fortë dhe e vendosur./bota.al/KultPlus.com
Gjatë ditës së djeshme kryeministri i Kosovës Avdullah Hoti, ka zhvilluar një takim me institucionet shëndetësore për të diskutuar me masat që do të ndërmerren për të parandaluar numrin e madh të rasteve me Covid-19, si dhe shtimin e numrit të viktimave.
Hoti në një konferencë për media njoftoi se nga masat kryesore që do të zbatohen është kufizimi i lëvizjes nga ora 21:00 deri në ora 05:00 e mëngjesit.
Kreu i ekzekutivit njoftoi po ashtu se në lokalet e gastronomisë gjatë kohës së lejuar do të kenë të drejtë të punojnë ambientet e jashtme si tarracat si dhe do të aplikohet shërbimi merre me vete “Take Away”.
Masat kanë hyrë në fuqi sonte nga ora 21:00. /KultPlus.com
Guy de Maupassant (Gi De Mopasan) ka lindur në Kalanë e Miromesnil, pranë Dieppe (Francë) më 5 gusht 1850.
Vlerësuar si një nga themeluesit e tregimit modern, Maupassant u ndikua fuqimisht nga Zola dhe Flaubert, si dhe nga filozofia e Schopenhauerit. Tregimet e tij dhe romanet e tij paraqesin një denoncim të gjerë të shoqërisë borgjeze, marrëzisë së saj, lakmisë së saj dhe mizorisë së saj. Burrat shpesh përshkruhen si kafshë të vërteta dhe dashuria reduktohet në një funksion thjesht fizik për ta. Ky pesimizëm i fortë përshkon të gjithë veprën e Maupassant.
Romanet e tij karakterizohen nga një stil i shkurtër dhe konciz dhe nga mënyra e zgjuar në të cilën zhvillohen temat individuale. Disa nga historitë e tij bien gjithashtu në zhanrin horror.
Familja Maupassant erdhi fillimisht nga Lorraine, por kishte kaluar në Normandi rreth mesit të shekullit të 19-të. Më 1846 babai i tij u martua me Laure le Pottevin, një grua e re që i përkiste borgjezisë së lartë. Laure dhe Alfred vëllai i tij, kishin qenë shokë lojërash me Gustave Flaubert, i biri i një kirurgu në Rouen, i cili do të ketë një ndikim të fortë në jetën e Mopasanin. Nëna ishte një grua me një talent të veçantë letrar, e pasionuar për klasiken, në veçanti për Shakespearen. E ndarë nga burri, ajo kujdeset për dy fëmijët e saj, Guy dhe vëllain e saj më të vogël Hervé.
Guy jeton me nënën e tij në Etretat deri në moshën trembëdhjetë vjeç; shtëpia e tyre është Villa dei Verguies, ku në mes të detit dhe kopshteve të harlisur, Guy rritet me pasion për natyrën dhe sportet në natyrë.
Më pas Guy studion në seminarin në Yvetot, ku ai do të bëjë gjithçka për t’u dëbuar. Ai zhvillon një armiqësi të fortë ndaj fesë. Ai më vonë u bashkua me Lycée du Rouen ku shkëlqen për talentin e tij letrar; në këto vite ai iu kushtua poezisë dhe mori pjesë në disa përfaqësime pro-dramatike.
Pas diplomimit në vitin 1870, lufta franko-prusiane shpërtheu dhe vendosi të regjistrohej si vullnetar. Ai lufton me nder dhe pas luftës, në vitin 1871, lë Normandinë për të shkuar në Paris. Këtu ai do të kalojë dhjetë vjet duke punuar si punonjës në Departamentin Detar. Pas një periudhe të gjatë dhe të mërzitshme, Gustave Flaubert merr Guy de Maupassant nën mbrojtjen e tij, duke e shoqëruar atë në debutimin e tij në gazetari dhe letërsi.
Në shtëpinë e Flaubert ai takoi romancierin rus Ivan Turgenev dhe francezin Émile Zola, si dhe shumë protagonistë të tjerë të shkollës realiste dhe natyrore. Maupassant fillon të shkruajë vargje interesante dhe vepra të shkurtra teatrale.
Më 1878 ai u transferua në Ministrinë e Arsimit, duke u bërë një redaktor i rëndësishëm i gazetave të suksesshme si Le Figaro, Gil Blas, Le Gaulois dhe L’Echo de Paris. Shkrimi i romaneve dhe tregimeve bëhet vetëm gjatë kohës së lirë.
Më 1880, Maupassant botoi kryeveprën e tij të parë, tregimin “Boule de Suif”, i cili mori një sukses të menjëhershëm dhe të jashtëzakonshëm. Flaubert e quan atë “një kryevepër të destinuar të zgjasë me kalimin e kohës”. HKy botim e bën atë të famshëm: në mënyrë të galvanizuar ai punon në mënyrë metodike duke ardhur për të shkruar nga dy në katër vëllime në vit. Periudha 1880-1891 karakterizohet nga një punë intensive. Maupassant kombinon talentin dhe kuptimin praktik për biznesin, cilësitë që do të garantojnë shëndetin dhe pasurinë.
Më 1881 ai botoi “La Maison Tellier”, vëllimi i tij i parë i tregimeve të shkurtra: në dy vitet e ardhshme vëllimi do të numërojë dymbëdhjetë botime.
Në 1883 përfundon romani “Une vie”, i cili shet 25,000 kopje në më pak se një vit. Romani i dytë “Bel-Ami” botohet më 1885 dhe arrin numrin e jashtëzakonshëm të 37 ribotimeve në katër muaj. Botuesi “Harvard” komisionon romane të reja për Maupassnt. Pa shumë përpjekjesh, ai shkruan tekste interesante nga pikëpamja stilistike dhe përshkruese, dhe shumë e thellë nga pikëpamja e përmbajtjes. Në këtë periudhë ai shkroi “Pierre et Jean”, i konsideruar nga shumë njerëz si kryevepra e tij e vërtetë.
Maupassant ndjeu një lloj neverie natyrore ndaj shoqërisë dhe për këtë arsye ai e donte vetminë dhe meditimin. Ai udhëton shumë, duke lundruar me jahtin e tij privat “Bel Ami” – i quajtur në nder të romanit të tij – midis Algjerisë, Italisë, Britanisë së Madhe, Sicilisë dhe Auvergne. Nga secili prej udhëtimeve të tij ai kthehet me një vëllim të ri.
Pas vitit 1889 ka shumë pak herë që ai kthehet në Paris. Në një letër për një mik ai besonte se kjo ishte për shkak të shqetësimit që ai ndjente tek shikonte Kullën Eifel, inauguruar pak kohë më parë: jo rastësisht ai së bashku me shumë personalitete të tjera të kulturës franceze të kohës ishte një nga firmëtarët e peticionit që kërkonte të pezullohet ndërtimi i saj.
Udhëtimet e shumta dhe aktiviteti i thellë letrar nuk e pengojnë Maupassantin të bëjë miq figura të rëndësishme të botës letrare të kohës: ndër këta në veçanti janüe Alexandre Dumas bir dhe filozofe e historiani Hippolyte Taine. Gjatë viteve që e shenjtërojnë suksesin e veprave të Maupassant, Flaubert do të vazhdojë të sillet si një kumbar, një lloj udhëzuesi letrar. Pavarësisht nga një gjendje në dukje e fortë, shëndeti përkeqësohet dhe madje bilanci mendor i Maupassant shkon në krizë. Është pothuajse e sigurt se shkaku i sëmundjeve është për shkak të sifilizit, të trashëguar nga babai ose ndoshta i transmetuar nga marrëdhënia e rastit me ndonjë prostitutë. Gjendjet e shpeshta hallucinatore shoqërojnë frikën e vazhdueshme të vdekjes. Pas përpjekjeve të njëpasnjëshme të vetëvrasjes, shkrimtari dërgohet në klinikën e famshme të Dr. Blanche, në Passy. Pas tetëmbëdhjetë muajsh çmendurie të furishme, Guy de Maupassant vdiq më 6 korrik 1893 në moshën 43 vjeçare. Ai është varrosur në varrezat Montparnasse në Paris. /voal.ch /KultPlus.com
Provimi pranues për studentët e rinj në institucionet e arsimit të lartë nuk pritet të mbahet deri rreth datës 20 shtator.
Kjo për shkak se në fund të muajit gusht do të mbahet testi i maturës. Rezultatet e tij nuk do të shpallen deri në fillim të shtatorit dhe tek atëherë do të hapen konkurset për pranimin e studentëve.
Prorektori për mësim dhe çështje të studentëve në Universitetin e Prishtinës, Hysen Bytyqi, ka thënë se gjithçka do të varet nga koha kur shpallen rezultatet e maturës. Edhe pse provimi pranues këtë vit do të mbahet me dy muaj vonesë, ai beson se do të jenë dy afate për pranim të studentëve.
Nëse testi nuk mbahet më 29 gusht, siç është paraparë nga MASh-i, Bytyqi ka thënë se duhet të mblidhet Senati i UP-së dhe do të gjejë forma të tjera alternative për pranimin e studentëve. Shtyrja e këtyre proceseve, sipas tij, do të mund të ndikojë që edhe viti i ri akademik të mos nisë më 1 tetor.
E Ministria e Arsimit përmes një përgjigjeje me shkrim ka theksuar se janë në kontakt të vazhdueshëm me universitetet publike e institucionet private të arsimit të lartë, në mënyrë që t’i koordinojnë aktivitetet rreth konkurseve për pranimin e studentëve në këtë situatë pandemie.
“Të gjitha vendimet janë marrë dhe do të merren duke u konsultuar me IKShP-në dhe MSh-në, në mënyrë që të gjitha veprimet të ndërmerren në përputhje të plotë me rekomandimet dhe masat mbrojtëse ndaj COVID-19, që në asnjë mënyrë të mos rrezikohet shëndeti i të rinjve, por edhe i stafit akademik e administrativ nëpër institucione gjatë aplikimit për pranim në institucionet e arsimit të lartë”, thuhet në përgjigjen e MASh-it.
Sipas të dhënave të Ministrisë së Arsimit, këtë vit janë gjithsej 25.837 mijë maturantë. /Koha.net /KultPlus.com
Ka vdekur Dr. Hajrullah Gorani, i cili njihet si kryetar i parë i Bashkimit të Sindikatave të Pavarura të Kosovës (BPSK), të themeluara në vitin 1990.
“Sot pasdite ndërroi jetë babai im, Hajrullah Gorani. Vdiq në qetësi, i rrethuar me familjen dhe më të dashurit e tij, në moshën 89-vjeçare”, ka njoftuar djali i tij, Dukagjin Gorani.
Gorani ishte ekonomist, profesor universiteti dhe autor librash shkencorë.
Gorani ka qenë kryetar i Bashkimit të Sindikatave të Pavarura të Kosovës, një nga organizimet e para sindikale në Kosovë në fund të vitit 1989 dhe në fillim të vitit 1990. Ai mbahet mend edhe si udhëheqës i grevës së madhe të punëtorëve kosovarë, që u mbajt më 3 shtator 1990.
Grevë kjo në të cilën punëtorët dhe populli kosovarë dolën kundër masave të dhunshme që po impononte Serbia në Kosovë. /Telegrafi /KultPlus.com
Rrjeti i organizatave të Kulturës në Mitrovicë, ka reaguar pas rrënimit të shtëpisë së Arsim Leniqit e cila ishte e mbrojtur me ligj. Tutje, në reagimin e tyre thuhet se edhe shtëpia e Xhafer Devës është lënë në harresë, shkruan KultPlus.
Reagimi i plotë:
Në emër të organizatave të skenës së pavarur kulturore në Mitrovicë, shprehim indinjatën e thellë që institucionet relevante si në nivel qendror, ashtu edhe në atë lokal, nuk po arrijnë të mbrojnë vlerat e trashëgimisë kulturore të cilat vet i kanë shpallur në interes publik. Për vite me radhë, në këtë qytet janë rrënuar e degraduar shtëpi e objekte me potencial për të ruajtur e promovuar vlerat e trashëgimisë kulturore të këtij qyteti. An-daj, rrënimi i shtëpisë së Asim Leniqit (mbrojtur me ligj, deri në vitin 2014) si dhe shtëpive tjera përreth veçse ka shtuar pakënaqësinë në mesin e qytetarëve e organizatave të shoqërisë civile të Mitrovicës, dhe jo vetëm.
Jo larg kësaj hapësire gjendet edhe shtëpia e lënë në harresë, ajo e Xhafer Devës (e mbrojtur me ligj) e cila do të ndikohet nga plani i ri për ndërtimin e objekteve të reja e të larta. Vlen të kujtojmë se sipas ligjit për mbrojtjen e trashëgimisë kulturore “monumentet arkitekturale nën mbrojtje të përkohshme ose të përhershme kanë një zonë tё mbrojtjes, që është 50 metra nga perimetri i monumentit” e që në këtë rast këto rrënime dhe ndërtimet e ndërtesave të reja do të ndikonin drejtpërdrejtë në dy shtëpi monumentale në atë zonë, shtëpinë e Xhafer Devës, si dhe shtëpinë e Agim Hajrizit. Madje për këtë të fundit, RROK Mitrovicë i propozon Komunës së Mitrovicës, Ministrisë së Kulturës, Rinisë e Sportit, si dhe Qendres për Mbrotjen e Trashëgimisë Kulturore – dega Mitrovicë që objektin, shtëpi banimi e atdhetarit Agim Hajrizi ta fusin në listën e objekteve nën mbrojtje shtetërore, si dhe të investojnë sa më parë për shndërrimin e saj në shtëpi-muze. Nuk mund të flasim për standarde evropiane nëse shkatrrojmë të kaluarën e trashëgiminë tonë. /KultPlus.com
Gjendja e mjeruar e popullit nën sundimin e egër osman, dëshira dhe përpjekjet për t’a ndihmuar atë që të shpëtonte nga kjo robëri, ishin shqetësime që e mundonin vazhdimisht Bardhin. Kjo duket edhe në relacionet që i dërgonte herë pas here Papës. Ja si shprehet në relacionin e vitit 1641 për rëndimet dhe poshtërimet që u bëheshin fshatarëve shqiptarë, sidomos të krishterëve, nga arbitrariteti i feudalëve turq: “Dhjetë ose pesëmbëdhjetë turq bashkohen dhe kalojnë nëpër shtëpitë e krishterëve dhe hanë e pinë sa të kenë oreks, gjithë ditën gjithë natën pa paguar asgjë. Ai i shkreti nuk mund të thotë se nuk ka bukë, verë, mish e tagji për kuajt e tyre, sepse ia përmbysin shtëpinë dhe e rrahin egërsisht. Po nuk pati, duhët të lerë peng rrobat e trupit për të ngopur lakmitë e tyre të mbrapshta …”
Përkthimi në shqip mbështetet kryesisht në gjuhën popullore, në fondin kryesor të gjuhës sonë, por shpeshherë Bardhi sjell në përdorim edhe shume fjalë të lashta. Me këtë vepër zë fill leksikologjja shqiptare, ndaj me të drejtë Bardhi quhet edhe leksikologu i parë në historinë e gjuhës shqipe.
