Një ngjarje të veçantë kulturore, me pjesëmarrjen e shkrimtares së njohur Helena Kadare organizoi Shoqata e Intelektualëve “Jakova” dhe Rotary Club, në Gjakovë. Ishte një bashkëbisedim me qytetarët mbi letërsinë, rolin e gruas në shoqëri dhe kujtesën e një epoke të ndërlikuar me temën: “Helena Kadare: Zëri i heshtur i letërsisë dhe kujtesës shqiptare”. Kadare në bashkëbisedim me adhuruesit e fjalës së shkruar ndau përvoja personale dhe reflektime mbi krijimtarinë, heshtjen dhe sfidat e jetës së saj si grua dhe autore.
“Kam udhëtuar shumë, kam qenë në shumë takime, por nuk e di pse, me këtë qytet, më lidh diçka që as vet nuk di ta them, dhe ta shpjegoj pse, po ndoshta është historia ky qytet me kaq kulturë me kaq tradita, dhe kaq i vuajtur. Vazhdimisht kam ndjekur ato tmerre që kanë kaluar Kosova sigurish,t por në veqanti Gjakova”, ka thënë Kadare.
Ajo ka theksuar se, në periudhën e luftës në Kosovë, Ismaili braktisi punën dhe u angazhua tej mase takoi personalitete me ndikim nëpër kancelari të rëndësishme, dhe u ka folur për situatën në Kosovë.
“Ismaili për herë të parë ka lënë punën e tij që ai e quante të shenjtë, punën e të shkruarit, do me thënë, pa bërë atë dy orëshin e gjysëm, se aq punonte në ditë, për atë ishte një jetë e pa pranushme. Për herë të parë e kam parë që braktisi punën dhe u dha vetëm për drejtimin se çfarë mund të bënte ai për Kosovën. U angazhua tej mase duke takuar personalitete me ndikim nëpër kancelari të rëndësishme, duke folur për situatën në Kosovë”, ka shtuar ajo.
Shkrimtarja e njohur në këtë bashkëbisedim me gjakovarët, ka folur edhe për sakrificat dhe vetmohimin e heshtur që kishte zgjedhur siç tha, pa ndonjë pendesë duke u distancuar nga shumë privilegje, vetëm që bashkëshorti i saj të ecë e të vë në letër gjithë fuqinë e fjalës dhe mendimit të tij.
Nga ana tjetër, prof. Ruzhdi Sefa, kryetar i Shoqatës së Intelektualëve “Jakova” ndau mirënjohje për shkrimtaren me motivacionin që ka lënë gjurmë të pashlyeshme në historinë e letërisë shqipe.
“Mirënjohje për zonjën Helena Kadare, për zërin e saj të qetë por të fuqishëm që ka lënë gjurmë të pashlyeshme në historinë e letërisë shqipe, dhe për dritën që i ka dhënë Tiranës, kujtesës dhe shpirtit të kulturës sonë”, ka thënë Sefa.
Teuta Lama Hoda udhëheqëse dhe ndër organizatoret e kësaj mbrëmje artistike mes tjerash tha se ndihen të nderuar që kanë mes tyre shkrimtaren, të cilën e çmuan prej shumë dekadash e që rrallë herë kanë pasur fatin ta takojnë.
“Je gruaja e parë që botoi roman në Shqipëri, pas luftës. Jeta jote me Ismailin, sfidat e përditshme, durimi, dashuria për fjalën, janë histori që na frymëzojnë dhe që na mësojnë se sa shumë mund të bësh edhe kur rrethanat nuk janë lehtësuese”, ka thënë mes tjerash Lama-Hoda.
Helena Kadare autore e librave “Një lindje e vështirë”, “Një grua nga Tirana”, “Bashkëshortët”, “Kohë e pamjaftueshme”, “Krimineli nga Kadizi”, etj. duke iu përgjigjur pyetjeve të të pranishmëve ka zbuluar se pas vdekjes së shkrimtarit Ismail Kadare, ka gjetur një ditar personal të tij të viteve të rinisë, por siç tha ajo, aty ka rrëfime tejet personale që nuk mendon se duhet botuar.
Ky aktivitet u mbështet nga dr. Agron Abrashi një mjek, filantrop i cili është shqiptari i parë nga Kosova që ka hapur ordinancë mjekësore në Zvicër. Ai gëzon mirënjohje dhe respekt të gjerë nga komuniteti shqiptar atje dhe jo vetëm./ KultPlus.com
Adam Smith (5 qershor 1723 – 17 korrik 1790) është një filozof dhe ekonomist skocez i Iluminizmit. Ai qëndron në histori si babai i shkencës ekonomike moderne, vepra kryesore e të cilit, Pasuria e kombeve, është një nga tekstet themeltare të liberalizmit ekonomik.
Ai ishte profesor i filozofisë morale në Universitetin e Gllasgout, ku i kushtoi dhjetë vite të jetës së tij këtij teksti që frymëzoi ekonomistët e mëdhenj pasardhës, ata që Karl Marks do t’i quante « klasikët » dhe që do të hidhnin parimet kryesore të liberalizmit ekonomik.
Shumica e ekonomistëve e konsiderojnë Smithin si «babain e ekonomisë politike» megjithatë, disa, si austriaku Jozef Shumpeter dhe amerikani Murrej Rothbard, e kanë quajtur një autor të vogël, duke konsideruar që vepra e tij përmbante pak ide origjinale dhe që këto të fundit ishin të gabuara. /KultPlus.com
Muzeu Kombëtar “Onufri” në kalanë historike të Beratit, një nga monumentet më të rëndësishme të trashëgimisë kulturore shqiptare, po tërheq gjithnjë e më shumë vizitorë me pasurinë e tij unike të artefakteve kishtare dhe ikonografisë bizantine.
Kryeministri Edi Rama ndau sot pamje nga Muzeu, i cili mban emrin e ikonografit të pavdekshëm Onufri.
“Muzeu që mban emrin e ikonografit të pavdekshëm shqiptar, Onufri, e që brenda mureve plot histori mban 2,000 objekte të përzgjedhura nga kishat dhe manastiret e rrethit të Beratit, duke mirëpritur numrin rekord të mbi 30,000 vizitorëve gjatë pesëmujorit të parë të vitit”, u shpreh Rama në rrjetet sociale.
Muzeu, i vendosur në ambientet e Kishës së Shën Mërisë në kalanë historike të Beratit, ruan mbi 2,000 objekte të përzgjedhura me kujdes nga kishat dhe manastiret e zonës. Në këto objekte përfshihen ikona, libra liturgjikë, relike dhe objekte të tjera me vlerë artistike dhe fetare.
Gjatë pesëmujorit të parë të këtij viti, muzeu ka mirëpritur një numër rekord vizitorësh, duke tejkaluar 30,000 vizita – një tregues i rritjes së interesit për trashëgiminë kulturore dhe turizmin kulturor në Shqipëri./atsh/ KultPlus.com
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, priti sot në takim sopranon me famë botërore, Ermonela Jaho, e cila më 8 qershor do të mbajë një koncert në Kosovë.
Presidentja Osmani shprehu mirënjohje për kontributin e jashtëzakonshëm të Jahos në promovimin e artit dhe kulturës shqiptare në skenat më prestigjioze ndërkombëtare. Ajo theksoi se prania e Jahos në Kosovë është nder dhe inspirim për të gjithë, veçanërisht për të rinjtë që ndjekin ëndrrat në fushën e muzikës.
Sipas Presidentes Osmani, arti është nga format më të fuqishme të përfaqësimit të identitetit dhe dinjitetit të një shteti në arenën ndërkombëtare. Ajo theksoi se përmes figurave si Ermonela Jaho, bota mëson për vlerat, shpirtin dhe historinë tonë./ KultPlus.com
Sot është Dita Botërore e Mjedisit dhe për 2025-ën, Kombet e Bashkuara kanë caktuar temën “Beat Plastic Pollution” (Lufto ndotjen nga plastika).
Dita Botërore e Mjedisit vë në pah provat shkencore mbi ndikimet e ndotjes plastike dhe nxit popullatën të refuzojë, të reduktojë, të ripërdorë, të riciklojë dhe të mendojë mirë përdorimin e plastikës për të ndërtuar një të ardhme më të pastër dhe më të qëndrueshme.
Në nivel global, vlerësohet se rreth 11 milion tonë mbetje plastike rrjedhin në ekosistemet ujore çdo vit. Më shumë se 800 specie detare dhe bregdetare janë prekur nga kjo ndotje përmes gëlltitjes, ngatërrimit dhe rreziqeve të tjera.
Mikroplastika në dete tani është më e madhe se yjet në galaktikën tonë.
Kostoja vjetore sociale dhe mjedisore e ndotjes plastike varion midis 300 miliardë dhe 600 miliardë dollarë amerikanë.
Më shumë se 400 milionë tonë plastikë prodhohen çdo vit në mbarë botën, gjysma e të cilave është projektuar për t’u përdorur vetëm një herë. Nga kjo, më pak se 10 % riciklohet.
Grimca të vogla plastike deri në 5 mm në diameter, arrijnë të depërtojnë në ushqim, ujë dhe ajër. Është vlerësuar se çdo person në planet konsumon më shumë se 50,000 grimca plastike në vit dhe shumë më tepër nëse merret parasysh thithja përmes ajrit.
Plastika e hedhur ose e djegur për një përdorim të vetëm dëmton shëndetin e njeriut dhe biodiversitetin dhe ndot çdo ekosistem nga majat e maleve deri në fundin e oqeanit. /atsh/ KultPlus.com
Farmer’s hands holding a small tree on nature background
Sot 66 vite më parë, është mbajtur për herë të parë ceremonia e ndarjes së çmimeve muzikore Grammy Award, shkruan KultPlus.
Çmimet Grammy (të stilizuara si GRAMMY), ose thjesht të njohura si Grammy, janë çmime të paraqitura nga Akademia e Regjistrimit të Shteteve të Bashkuara për të njohur arritjet “të jashtëzakonshme” në industrinë e muzikës.
Grammy Award është një çmim muzike që nga viti 1957 jepet çdo vit në gjithsej 108 kategori për artistët më të dalluar, drejtues të prodhimit dhe teknikë akustik.
Këto konsiderohen si çmimet më prestigjioze dhe më të rëndësishme në industrinë e muzikës në mbarë botën. Ata u quajtën fillimisht Gramophone Awards, pasi trofeu përshkruan një gramafon të praruar. Grammy është i pari nga çmimet kryesore muzikore të tre rrjeteve të mëdha që mbahen çdo vit, dhe konsiderohen si një nga katër çmimet kryesore vjetore amerikane të argëtimit, së bashku me Çmimet e Akademisë (për filma), Çmimet Emmy (për televizionin) , dhe çmimet Tony (për teatër).
Ceremonia e parë e çmimeve Grammy u mbajt më 4 maj 1959, për të nderuar arritjet muzikore të interpretuesve për vitin 1958. /KultPlus.com
Nën ngrohtësinë e një mbrëmje pranvere, sheshi “Skënderbeu” në Prishtinë u shndërrua mbrëmë në një skenë të hapur nën yje, ku u dha koncerti madhështor “Kanga Jonë 2025”, një përjetim muzikor i mbushur me kujtim, emocion dhe respekt të thellë për trashëgiminë e njërit prej emrave më të shquar të muzikës së lehtë shqiptare, kompozitorit Musa Piperku, shkruan KultPlus
Nën patronatin e Presidentes së Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ky koncert erdhi si një rrugëtim nëpër tingujt që për dekada kanë shënuar ndjeshmërinë për vendin e dashurinë në të gjitha trevat shqiptare.
Koncerti, i cili solli përpara publikut këngët që i kanë shoqëruar nëpër etapa të ndryshme të jetës, u moderua me finesë nga prezantuesja Dojna Mema dhe aktori i njohur kosovar Alban Ukaj, të cilët udhëhoqën me delikatesë rrjedhën e natës, duke ndërlidhur artistët dhe repertorin në shenjë respekti për veprën e Piperkut.
Mbrëmja nisi me interpretimin e Genc Salihut, i cili solli këngët “Kaltrina” dhe “Të fala nga Prishtina”, duke vendosur menjëherë tonin e një nate të mbushur me dashuri për qytetin dhe muzikën. Më pas, këngëtarja Eneda Tarifa i dha skenës një elegancë të veçantë me interpretimin emocional të këngëve “Malli për ty lotin ndjell” dhe “Kosovarja e bukur”, duke përçuar ndjeshmërinë e melodisë së Piperkut.
Shpat Deda solli atmosferën intime të këngës “Pranvera në vendin tim”, e pas tij ansambli “Zanat” sollën një interpretim të fuqishëm të “Kënga shpirtin ma rrëmben”.
Më tej, këngëtarja Fifi solli energji nëpërmjet këngëve“O bilbil” dhe “Qeshu rini”, dy këngë që reflektojnë gjallërinë dhe frymën rinore që karakterizon veprat e Piperkut. Ndërkohë, Vlashent Sata solli një emocion e një frymë romantike teksa interpretoi këngën“Buzëqesh prapë Suzi”. Pas tij, këngëtarja Jehona Sopi solli gjallëri në publik me këngën “Ku mbet hareja”.Kënga ikonike për fëmijë ‘Fidani’ erdhi më pas nëpëmjet zërit të dashur të Korit të Fëmijëve ‘Okarina’.
Ndërkaq, kulmi i mbrëmjes u arrit me performancën e sopranos së famshme Inva Mula, e cila interpretoi magjishëm këngën “Pranvera në Prishtinë”.Pas saj, Armend Rexhepagiqi solli një tjetër perlë shqiptare, këngën e tij “Dashurinë o ku e kam”, po ashtu kompozim nga Piperku. Ndërsa mbrëmja u kurorëzua me duetin e tij dhe të Invës në këngën “Këngë Moj”, si një himn të dashurisë për artin dhe jetën.
Përgjatë këtij koncerti, presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani ndau familjes së Piperkut, Medaljen Presidenciale të Meritës ‘Post Mortem’, për kompozitorin Musa Piperku, si vlerësim për jetën, krijimtarinë dhe ndikimin e tij të jashtëzakonshëm në kulturën muzikore shqiptare.
Pas një interpretimi brilant që u mirëprit me duartrokitje të zjarrta nga publiku i Prishtinës, sopranoja me famë ndërkombëtare Inva Mula, e cila solli emocione të thella me zërin dhe interpretimin e saj në skenën e koncertit “Kanga Jonë”, tha për KultPlus se është prekur nga fuqia artistike dhe vlera historike e këngëve të Musa Piperkut, duke vlerësuar këtë koncert si një nismë me rëndësi të madhe për ruajtjen e identitetit muzikor shqiptar.
“Këto janë këngë të mrekullueshme. Edhe unë i duke dëgjuar dhe gjatë provave, nuk e dija të gjitha këto këngë kanë qenë të Musa Piperkut, sepse nganjëherë këngët kur bëhen kaq popullore sikur bëhen edhe anonime. Prandaj ky rikthim, me të gjithë krijimtarinë e kompozitorit është me shumë vlera, sepse na kthen në identitetin e një njeriu, i cili ka lënë një krijimtari, një thesar për artin shqiptar të të pa çmuar dhe mendoj që kjo iniciativë për të krijuar ‘Kanga Jonë’ si produksion është një iniciativë shumë e bukur, për arsye se ka kompozitorë të mrekullueshëm, dhe unë u ndjeva kaq bukur, u ndjeva kaq mirë, me ato dy interpretime që ishin nga këngët më të bukura të kompozitorit”, tha Mula duke shtuar më tutje se këngë si këto janë AND-ja e muzikës shqiptare, prandaj edhe duhet të rikthehen.
Ajo më tutje shprehet e lumtur edhe për interpretimin e saj të parë me këngëtarin Armend Rexhepagiqi, duke shprehur se do të mbetet një kujtim shumë i bukur për të.
“Unë u ndjeva shumë e lumtur, se e kam adhuruar gjithmonë Armendin, por nuk kemi pas mundësi ndonjëherë të këndonim bashkë, një herë nuk bashkohen artistët për shumë arsye, por kur më thanë që do ta bësh duet, u gëzova shumë. Ne u takuam këtu, u takuam me shumë mall, e përsëritëm këngën, bile e përsëritëm shumë herë, si ata fëmijët e vegjël, vetëm se kishim dëshirë, domethënë që ta bënim këto duet. Jam shumë e lumtur dhe është një kujtim shumë i bukur për mua”, tha Mula.
Ndërkaq, pas koncertit, këngëtari Vlashent Sata tha për KultPlus se ndjehet i lumtur lumtur që ishte pjesë i një organizimi të tillë, ku kujtohet trasigimia që ka lënë pas një kompozitor.
“Gjëja më e bukur ishte me këndu në gjuhën shqipe dhe të këndoj shqip në formën e muzikës. Musa Piperkun nuk e njihja si emër por si muzikë dhe ishte shumë e rëndësishme për mua të jem pjesë e këtij koncerti. Është shumë e rëndësishme që po vlerësohet një artist për punën që ka lënë mrapa.Ajo që është e bukur është që të kuptojmë se shqiptarët kanë ditur të jetojnë, të krijojnë, të gëzojnë jetën dhe të mbijetojnë edhe në kushte shumë të vështira. Kjo tregon se ata kanë qenë brenda jetës me muzikën dhe artin ashtu siç kanë dashur jeta e tyre të jetë”, tha Sata, duke shtuar mes tjerash se shpreson se me versionin e tij të ‘Buzëqesh prapë Suzi’ ka sjellë ndjeshmërinë që do t’i afrohej botës së Piperkut.
Me paraqitje për herë të parë në rolin e moderatorit, aktori Alban Ukaj tha se i është përgjigjur pozitivisht kësaj ftese si nderim dhe respekt të jetës dhe veprës së kompozitorit Piperku, vepra që më nuk krijohen në ditët e sotme.
“Është hera e parë që po e bëj moderatorin. E kam prauar për një arsye, për të madhin Musa Piperku. Jemi rritë me këto këngë. Ka qenë një nder dhe përgjegjësi të madhe, që të prezantoj koncertin që i kushtohet një njeriu aq të madh dhe një prej kompozitorëve tonë më të mirë. Kur i dëgjon atë melodi, atë ritëm, e sheh që diçka është ndryshe në krahasim me atë që po prodhohet sot. Unë shpresoj që dikush do të ketë veshë dhe do të ketë vetëdije, që merr kthy atë që e kanë sjellë Randobrava, Piperku e kompozitorë të ndryshëm”, tha Ukaj për KultPlus.
Ndërkaq, ju kujtojmë se koncerti ‘Kanga Jonë’ e cila më shumë se sa një mbrëmje artistike, ishte një akt përulje për një trashëgimi që vazhon të jetojë nëpërmjet notave, është organizuar nga Dardan Selimaj dhe Jehona Sopi./KultPlus.com
Shoqni e rrallë asht dashunia Me ecë udhëve i vetëm nuk di ma, Se vetëm nuk mundem. Një mendim i dukshëm më nxit me shpejtue hapin Shoh gjithnji e ma pak dhe njikohesisht zjarmishëm lakmoj me pa çdo gja. Madje edhe mungesa e saj asht me mue, Dhe e puth aq sa nuk di si me e dishirue… Nuk e shoh mbase, e përfytryroj, dhe i fortë jam përballë lisave të gjatë N’tuebamësi, dridhem dhe nuk e di çka ndodh në njat heshtje në mungesën e saj. Me tanë qenien time ndjej diqysh fuqinë që po më lë E tanë vërtetësia vështon si luledielli me fytyrën e saj midisdisi…/ KultPlus.com
1. “Jeta vjen me shumë sfida. Ato që nuk do të duhej të na frikësonin, janë ato që mund ti kontrollojmë.”
2. “Pa dhimbje, nuk do të kishte vuajtje. Pa vuajtje kurrë nuk do të mësonim nga gabimet tona. Për të bërë gjënë e duhur, dhimbja dhe vuajtja janë çelësat e të gjitha dyerve.”
3. “Nëse nuk dilni nga kutia në të cilën jeni rritur, kurrë nuk do ta kuptoni se sa e madhe është bota.”
4. “Ne nuk dashurojmë kur gjejmë njeriun perfekt, por kur mësojë të shohim një njeri jo perfekt në mënyrë perfekte.”
5. “Nëse pyetni njerëzit, shumica nuk kanë bërë atë që kanë dashur. Kjo më dhemb në zemër. “
6. “Nëse mendoj për vdekjen më shumë se të tjerët, është për shkak se unë vlerësoj jetën më shumë se ta.”
7. “Unë do të mundohem të bëj më të mirën time të mundshme në këtë botë.”
8. “Ti mendon, “çfarë nëse do ta bëj një gabim sot dhe do të pendohem’. Por unë nuk besoj në pendim, unë besoj që çdo vendim çon tek të kuptuarit se kush jemi, dhe thjesht duhet të hedhim një hap para, të përkushtohemi dhe të shohim se çfarë do të ndodhë.”
9. “Sa herë që ndihem e humbur, marr një hartë dhe e vështroj deri sa ti kujtoj vetës sime se jeta është një aventurë e gjatë, sa shumë për të bërë e sa shumë për të parë!”
10. “Njerëzit thonë që je duke ndjekur rrugën e gabuar, por ajo është thjeshtë rruga yte.”/KultPlus.com
“Turi i Kullave’’, një model inovativ për të eksploruar atraksionet shqiptare në kullat e gurta të veriut të vendit tonë vijon të zgjerohet si pjesë e ofertës turistike që ofron Shqipëria.
Këtë herë “Turi i Kullave” zgjerohet në Kukës, Has dhe Tropojë, me nëntë kulla karakteristike që i shtohen kësaj eksperience autentike në zemër të veriut shqiptar.
Kryeministri Edi Rama ndau sot në rrjetet sociale foto nga këto kulla, që sipas tij i japin “një shtysë të re zhvillimit të turizmit të traditës në Shqipëri”.
Rama nënvizoi rëndësinë e këtij turi “me kullat tipike, bujtinat e kuzhinën tradicionale që promovojnë prodhimet cilësore ‘Made in Albania’”.
“Turi i Kullave” vjen si një ide inovative e mbështetur nga GIZ Albania, për të përjetuar Shqipërinë nga një kënd i paeksploruar më parë.
Ky tur është një udhëtim në zemrën e trashëgimisë kulturore dhe arkitekturore të Shqipërisë së Veriut. Ky itinerar përfshin eksplorimin e pasurive historike të kullave shqiptare, duke kombinuar përvoja autentike kulturore, historike dhe agroturistike.
Pjesëmarrësit do të kenë mundësinë të takohen me banorët e këtyre kullave, të njihen me historinë dhe traditat, të shijojnë gatimet tradicionale dhe të njohin përpjekjet për ruajtjen e kësaj trashëgimie të veçantë.
“Turi i Kullave” përçon mesazhin e jetës dhe historive të skalitura në muret e tyre shekullore, duke dëshmuar kulturën dhe traditat që këto kulla kanë ruajtur ndër vite./atsh/KultPlus.com
Vincent Van Gogh, artisti i famshëm holandez i shkruan Theos, vëllait të tij, duke i përshkruar dashurinë për kushërirën e tij Kee, e cila nuk e pranoi kurrë, 1881.
I dashur Theo. Jeta është bërë shumë e dashur për mua, dhe jam shumë i lumtur që kam rënë në dashuri. Jeta ime dhe dashuria ime tani janë një. “Por ti je përballur me një ‘kurrën e kurrës’, më përgjigjesh ti. Përgjigjja ime për ty është: “Çunak i vjetër, tani për tani unë shikoj në ‘kurrën e kurrës’ një bllok akulli, të cilën zemra ime mund ta shkrijë.
Mark Twain, letër për Olivia Langdonin – bashkëshorten e tij të ardhshme, 1869
Përtej thellësive të zemrës sime të lumtur rrjedh një rrymë dashurie dhe lutjeje për këtë thesar të paçmuar që i është lënë në mirëbesim gjithë jetës sime. Ti nuk mund t’i shohësh valët e saj të pakapshme që rrjedhin drejt teje, e dashur, por në këto rreshta ti do ta dëgjosh valëzimin e largët të sipërfaqes.
***
Shkrimtari rus, Leo Tolstoy,, për të fejuarën e tij Valeria Arsenev, 1856
Tashmë unë dashuroj bukurinë tënde, por ky është vetëm fillimi i dashurisë në ty në atë çfarë është e përjetshme në zemrën dhe shpirtin tënd. Për bukurinë, njerëzit mund të bien në dashuri brenda një ore, dhe po aq shpejt kjo dashuri mund të mbarojë. Por shpirtin, njerëzit duhet të mësojnë ta njohin. Besomë, asgjë në botë nuk fitohet pa punë, madje as dashuria, ndjenja më e bukur dhe më e natyrshme.
Johann Wolfgang von Goethe u njoh me Charlotte von Steinin, në vitin 1775, teksa jetonte në Vajmar. Ajo u bë frymëzimi për shumë heroina të veprave të tij, si dhe bashkëshortja e tij, 1784
Letrat e mia duhet të kenë treguar se sa i dashuruar jam. Nuk drekoj, takoj pak njerëz dhe për shëtitje dal vetëm dhe çdo vend i bukur që shoh ma shton dëshirën që ti të ishe aty. Nuk mund të mos të të dashuroj më shumë se sa duhet. Do të ndjej gjithë lumturinë kur të të shoh sërish. Jam gjithmonë i ndërgjegjshëm për afërsinë ndaj teje, prezenca jote nuk largohet asnjëherë.
Në ty, unë kam masën e çdo gruaje, për çdo njeri. Në dashurinë tënde, kam masën e gjithçkaje. Jo në kuptimin që pjesa tjetër e botës është një libër i madh e i mugët, përkundrazi, dashuria jote ma qartëson. Kuptoj qartë se si janë burrat dhe çfarë planifikojnë, dëshirojnë, bëjnë dhe çfarë i kënaq ata. S’i kam zili për çfarë kanë dhe duke i krahasuar me veten, është një gëzim i fshehtë për mua që kam një thesar aq të madh. Ti, në shtëpinë tënde, duhet të ndjehesh ashtu siç ndihem unë në punët e mia. Ne shpesh nuk i vëmë re disa sende, sepse nuk zgjedhim t’i shikojmë ato.
Por gjërat marrin kuptim, sa më shpejt të kuptojmë qartë mënyrën se si janë të lidhura me njëra-tjetrën. Ne na pëlqen gjithmonë t’i bashkohemi një grupi, dhe një burrë i mirë ka kënaqësi kur rregullon, përshtat të drejtën dhe drejtimin e tij të paqtë. Mirupafshim, ty të cilën të dashuroj me mijëra herë.
***
James Joyce i shkruan të dashurës që do të bëhet gruaja e tij, disa muaj takimit, 1904
E dashura ime Nora. Thjesht, më ka goditur. Erdha në 11 e gjysmë. Që atëherë jam i ulur në një karrige të thjeshtë si i budallepsur. S’mund të bëj asgjë. Nuk dëgjoj asgjë tjetër, përveç zërit tënd. Jam si një budalla duke të dëgjuar ty që më thua “i dashur”. Ofendova dy burra sot, duke i lënë në të ftohtë.
Doja të dëgjoja zërin tënd, jo të tyrin. Kur jam me ty e lë mënjanë natyrën time përçmuese dhe dyshuese. Do të doja të ndjeja kokën tënde në shpatullat e mia. Besoj tani do shkoj në krevat. Kam gjysmë ore duke shkruar këtë letër. Do të më shkruash diçka? Shpresoj që po. Si do ta nënshkruaj emrin tim? Nuk do ta nënshkruaj fare, sepse nuk di çfarë të nënshkruaj.
***
Shkrimtari francez Honore de Balzac, letër për konteshën polake Ewelina Hanska, 1836
Engjëlli im i dashur. Po çmendem për ty, aq sa një njeri mund të çmendet. Nuk mund t’i bëj bashkë dy ide pa qenë ti në mes të tyre. Tashmë s’mendoj dot asgjë për ty. Pavarësisht nga dëshira ime, imagjinata më sjell tek ty. Të shtrëngoj, të puth, kujdesem për ty, një mijë përkujdesje dashurie më kapin. Sa për zemrën time, aty do jesh gjithmonë. Kam një ndjesi të këndshme të të pasurit ty atje.
Por, Zot, çfarë do të bëhet me mua, tani që ti më ke privuar nga arsyeja? Kjo është mania që më ka terrorizuar këtë mëngjes. Çohem çdo moment duke i thënë vetes: “Hajde të shkojmë atje”. Më pas, ulem përsëri nga detyrimet e mia. Është një konflikt i frikshëm. Kjo s’është jetë. S’kam qenë kurrë më parë kështu. Ti ke gllabëruar gjithçka. Ndjehem i budallepsur dhe i lumtur sapo mendoj për ty. Sillem vërdallë në një ëndërr të këndshme në të cilën në një moment jetoj mijëra vjet. Çfarë situate e tmerrshme!
I mbuluar me dashuri, duke ndjerë dashuri në çdo gjë, por, duke jetuar vetëm për dashurinë, duke parë veten të konsumuar nga brengat, e gjej veten të kapur në njëmijë rrjeta merimangash. O, Evë e dashur, ti nuk e di. E mora kartolinën tënde. Është këtu para meje dhe unë flas me ty sikur t’i të ishe aty. Të pashë ty, si dje, të bukur, mahnitërisht të bukur. Dje, gjatë gjithë mbrëmjes i thashë vetes sime “ajo është e imja!” Ah! Engjëjt nuk janë aq të lumtur në parajsë, siç isha unë dje!
***
Mbreti Henry VIII i Anglisë u divorcua nga bashkëshortja e tij Chatherine, për t’u martuar me Anne Boleyn, 1528
E dashura dhe shoqja ime. Unë dhe zemra ime e vendosim veten tonë në duart e tua, duke t’u lutur që ti të kujdesesh për ne me mirësinë tënde dhe të mos lesh mungesën të zvogëlojë dashurinë tënde për ne. Për mua sëmbimi që më shkakton mungesa është shumë i madh, dhe kur mendoj për rritjen e asaj që më bën të vuaj, do të ishte krejt e patolerueshme nëse s’do ishte shpresa ime e vazhdueshme për të pandryshueshmen dashurinë tënde.
***
Shkrimtari i famshëm francez, Gustave Flaubert. i shkruan bashkëshortes së tij, Louise Colet, 1846
Do të të mbuloj me dashuri kur të të shoh herën tjetër. Me përkujdesje, me ekstazë. Dua të të mbush me gjithë gëzimet e mishit, aq sa ty të të bjerë të fikët e të vdesësh. Dua që ti të mahnitesh nga unë, dhe t’i thuash vetes tënde që as nuk i ke ëndërruar ngazëllime të tilla… Kur të plakesh, dua që ti t’i kujtosh ato pak orë. Dua që kockat e tua të thata të mbushen me gëzim kur të mendosh për to.
***
Dramaturgu irlandez, George Bernard Shaw, aktores Beatrice Campbell së cilës i drejtohet me pseudonimin “Stella”, 1913
Për Stelën, Dua vagabondin zuzar brenda meje, Dua zonjën time të errët Dua engjëllin tim, joshjen time Dua dritën e shtatë llambave: të bukurisë, të nderit, të qeshurës, të muzikës, të dashurisë, të jetës dhe të pavdekshmes… Dua frymëzimin tim, marrëzinë time, gëzimin tim hyjninë brenda meje, çmendurinë time, egoizmin tim mendjen time të shëndoshë, shenjtërimin tim, shpërfytyrimin tim, purfifikimin tim, dritën time në mes të detit, palmën time në mes të shkretëtirës kopshtin tim me lulet e dashura një mijë gëzimet e mia të paemërta dërdëllitjet e mia të ditës, ëndrrat e mia të natës të dashurën time dhe yllin tim… / KultPlus.com
Carl Gustav Jung lindi në Kesswil në Liqenin e Konstancës (Zvicër) më 26 korrik 1875. Biri i një pastori protestant, mori një diplomë në Mjekësi dhe në vitin 1900 u bashkua me spitalin psikiatrik të Zyrihut. Përmes studimeve mjekësore ai i afrohet psikiatrisë.
Për disa vite ai është një nga nxënësit e preferuar të Sigmund Freud, e cila e afron atë me psikoanalizën. Jung bëhet një përkrahës i fuqishëm i teorive të mjeshtrit, megjithatë shumë shpejt shfaqen dallime midis dy personave, thellësisht të ndryshëm në karakter.
Në vitin 1912 – me botimin e librit të tij “Transformimet dhe simbolet e dëshirës seksuale” – marrëdhënia mes Jung dhe Freud ndërpritet. Zvicra filloi të elaboronte një teori të re, më vonë të quajtur psikologji analitike, e cila në krahasim me teoritë frojdiane karakterizohet nga një hapje më e madhe ndaj elementeve joracionalë të psikikës.
Jung është një person me një kulturë të madhe: ai studion thellësisht temat mitologjike, letrare dhe fetare të të gjitha kohërave dhe të të gjitha vendeve. Ai udhëton shumë: që nga viti 1920 ai ka vizituar Afrikën, Indinë dhe Amerikën e Veriut. Në 1921 ai botoi ese “llojet psikologjike”. Gjatë udhëtimeve të tij ai erdhi në kontakt me popullsi të shumta, mitet, ritualet, zakonet dhe traditat e të cilit ai studioi. Përveç vetëdijes personale të individit, Jung është i bindur se ka edhe një pavetëdijë të përbashkët të njerëzve të të gjitha kohërave. Përmbajtja e kësaj pavetëdije kolektive, gjatë shekujve do të shprehej në imazhe, mite dhe besime fetare që ai gjen, në mënyrë identike, në kulturat e njerëzve nga periudha dhe vende të ndryshme.
Në teoritë e tij archetypes – të cilat ai e quan “imazhe origjinale” – luajnë një rol themelor. Arketipet janë përmbajtje të pandërgjegjshme që veprojnë si prodhuesit dhe organizatorët e përfaqësimeve: një lloj modeli i pranishëm në një mënyrë të lindur në psikikën e qenies njerëzore.
Në vitin 1930 ai u emërua president nderi i “Shoqërisë Gjermane të Psikoterapisë”; pas ardhjes së nazizmit (1933) ai nuk dha dorëheqjen, por punoi me Hermann Göring, deri në vitin 1940, për të riorganizuar kompaninë.
Për të udhëtuar dhe për të zhvilluar psikologji analitike, Jung kombinon një aktivitet terapeutik intensiv, i cili zhvillohet pranë Zyrihut. Këtu themeloi një institut që mban emrin e tij (Carl Gustav Jung Institut): ai ndërtoi një kullë, një simbol të strehimit dhe meditimit. Ai mëson teorinë dhe metodat e asaj që, për ta dalluar atë nga psikoanalizmi frojdian, tani përkufizohet si “psikologji analitike”.
Në vitin 1944 ai botoi “Psikologji dhe alkiminë”, por në të njëjtin vit ai pësoi një aksident, frakturë dhe një sulm të mëvonshëm në zemër. Në koma, ai ka një përvojë para vdekjes, të cilën pastaj do ta përshkruajë në tekstin autobiografik “Kujtime, ëndrra dhe reflektime”. Më 1952 ai botoi shkrime të rëndësishme mbi “teorinë e sinkronizmit”.
Duke filluar nga vitet 1940, ai po ashtu merrej me një fenomen të ri, i cili po intensifikohej gjithnjë e më shumë, veçanërisht pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore: ufologjia.
Pas një sëmundje të shkurtër, ai vdiq më 6 qershor 1961, në shtëpinë e tij të liqenit në Bollingen. / KultPlus.com
Nga data 5 deri më 10 qershor, në Shëngjin, Lezhë, do të zhvillohet festivali muzikor UNUM, një prej ngjarjeve më të pritura verore në bregdetin shqiptar.
Kryeministri Edi Rama publikoi sot pamje nga përgatitjet intensive për këtë aktivitet, duke e cilësuar festivalin si një “pikëtakim të përvitshëm për mijëra turistë dhe artdashës nga e gjithë Europa”.
“5 ditë e netë fantastike të festivalit muzikor që është pikëtakimi i përvitshëm për mijëra turistë e artdashës nga gjithë Europa me skenografi rërën, pishat dhe detin, por edhe një pasaportë prezantuese e aktiviteteve verore në bregdetin shqiptar”, u shpreh Rama.
Festivali UNUM për të gjashtin vit radhazi pritet të sjellë një atmosferë unike dhe të nxisë turizmin në zonën e Shëngjinit gjatë sezonit veror.
Mbi 90 artistë është parashikuar të performojnë gjatë këtyre 5 ditëve./ KultPlus.com
Ish-drejtuesi i Policisë së Shtetit, Ahmet Prençi, një emër i njohur gjerësisht si një profesionist dhe garant i zbatimit të ligjit, tashmë vjen edhe si botues.
Pas dy botimeve me dy romane e fundit “Anja” dhe “Prenga e Prokurorit”, nga sot autori vjen me një tjetër botim të tij.
Ka qenë fillimisht shtëpia botuese “Mediaprint” e cila ka njoftuar librin më të ri të Prençit e me pas autori në rrjetin social Facebook shkruan se “sapo doli nga shtypi vëllimi im i ri me tregime e novela “Në emër të gjakut”.
Një falënderim zemre për Shtëpinë Botuese Mediaprint dhe Elda Vela, redaktoren Silvana Farruku dhe mjeshtrin e grafikës Elsi Kongo për punën e bukur me shumë përkushtim. Mirënjohje pa kufi poetit, përkthyesit, studiuesit dhe shkrimtarit të dashur Rudolf Marku që lexoi në dorëshkrim librin dhe e përcolli atë drejt lexuesit me një parathënie brilante”./atsh/KultPlus.com
Dy studiot arkitekturore, “Saunders Architecture” dhe “Practica”, janë shpallur fituese në konkursin ndërkombëtar për riparimin dhe modernizimin e rezidencave qeveritare në Velipojë dhe Vlorë, në kuadër të projektit strategjik “Hospitality Albania”.
Qëllimi i kësaj nisme është transformimi i këtyre rezidencave të amortizuara në struktura moderne dhe ekskluzive, duke rritur potencialin turistik të destinacioneve përkatëse dhe duke i kthyer ato në hapësira për mikpritjen e personaliteteve të nivelit të lartë nga politika, kultura, arti dhe sipërmarrja ndërkombëtare, pa cënuar pronësinë shtetërore.
Projekti fitues për rezidencën e Velipojës, propozuar nga “Saunders Studio”, u vlerësua për qasjen e tij ndaj ruajtjes së identitetit dhe natyrës përreth, përmes një ndërtimi që ndërthur të vjetrën me të renë. Veçanërisht u theksua ideja e kullës vertikale dhe hapja e rezidencës ndaj komunitetit për funksione publike.
Për rezidencën e Vlorës, ku u paraqitën katër projektide, propozimi i studios “Practica” u vlerësua për integrimin harmonik të peizazhit me arkitekturën përmes tarracave që ndërlidhnin strukturën me mjedisin përreth. Juria theksoi kërkimin e kujdesshëm dhe qasjen kreative ndaj vendndodhjes.
“Hospitality Albania”, është një iniciativë qeveritare që synon kthimin e aseteve shtetërore me potencial të lartë në qendra elitare mikpritjeje dhe turizmi, duke kontribuar në zhvillimin e qëndrueshëm ekonomik dhe promovimin ndërkombëtar të Shqipërisë si destinacion turistik luksoz.
Prezantimi i projektideve të finalistëve të fazës së dytë u zhvillua në një event të veçantë me praninë e Kryeministrit Edi Rama dhe një jurie ndërkombëtare të specializuar në fushën e arkitekturës./ KultPlus.com
Edukimi i brezit të ri përmes këngës polifonike, nën drejtimin artistik të “Mjeshtrit të Madh” Roland Çenko, solli në sheshin “Çerçiz Topulli” në Gjirokastër takimin e polifonisë, një mbrëmje emocionesh, tradite dhe krenarie kombëtare, me pjesëmarrjen e të rinjve, grupeve polifonike dhe artistëve të apasionuar.
Ky projekt i mbështetur nga Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit mblodhi në skenën e hapur grupe polifonike nga trevat e ndryshme të vendit, duke krijuar një mozaik të gjallë të traditave vokale, këngëve isopolifonike dhe valles popullore shqiptare.
Rreth 150 nxënës nga tre shkolla të Gjirokastrës dhe shkolla e Libohovës performuan këngë polifonike dhe valle tradicionale, një dëshmi e angazhimit të të rinjve për të mbajtur gjallë isopolifoninë, një nga format më të veçanta të trashëgimisë muzikore shqiptare. Në vitin 2005, isopolifonia shqiptare u njoh nga UNESCO si kryevepër e trashëgimisë gojore të njerëzimit, një status që vlerëson jo vetëm bukurinë artistike të saj, por edhe forcën me të cilën vijon të përcillet përmes brezave./atsh/KultPlus.com
Po, përtej njerëzve të kërkoj. Nuk të kërkoj në emrin tënd, po ta thërrasin, as në imazhin tënd, po ta pikturojnë. Më larg, më tutje, përtej të kërkoj.
Përtej vetes tënde të kërkoj. Nuk të kërkoj në pasqyrën tënde, as në shkrimin tënd dhe madje as në shpirtin tënd. Më tutje, më larg, përtej të kërkoj.
Më tutje, më larg përtej vetes time të kërkoj. Ti nuk je veçse ajo çka ndiej. Nuk je veçse ajo çka rreh bashkë me gjakun në venat e mia. Nuk je brenda meje.
Dhe për të të gjetur duhet të mos jetoj më brenda teje, brenda vetes time dhe brenda njerëzve. Duhet të jetoj përtej gjithçkaje, në bregun tjetër të gjithçkasë, për të të gjetur ty njëlloj sikur të vdisja./ KultPlus.com
Në Liqenin e Kallabakut në Novesej të Kukësit ofrohet një eksperiencë ndryshe për vizitorët dhe dashamirësit e natyrës së paprekur.
Biçikletat e ujit (WaterBike) janë tashmë një mënyrë unike për të shijuar panoramën dhe emocionet e aventurës mbi ujë.
Kryeministri Edi Rama ndau një video në rrjetet sociale nga pedalimi i disa turistëve mbi sipërfaqen e qetë të liqenit.
“WaterBike në Kukës! Një trend i ri po lëviz mbi ujë, drejt qetësisë, natyrës, dhe aventurës”, shkruan Rama.
Liqeni i Kallabakut është një ujëmbledhës me sipërfaqe rreth 7 ha, i pozicionuar mes pyjeve të përbërë nga ahu, bredhi, mështekna etj./atsh/KultPlus.com
Artisti i njohur kosovar, Armend Rexhepagiqi, është rikthyer fuqishëm në skenën muzikore vendore me albumin e tij më të ri, “Dashni e vjetër”. Ky rikthim është pritur me shumë emocion nga publiku, pasi Rexhepagiqi është një nga emrat më të dashur dhe më të respektuar të muzikës shqiptare. Albumi i ri sjell një ndjesi nostalgjie, por njëkohësisht pasqyron maturimin artistik të këngëtarit, i cili prej dekadash ka qenë një zë i rëndësishëm në skenën muzikore.
Armend Rexhepagiqi njihet për zërin e tij karakteristik dhe për mënyrën autentike me të cilën arrin të përcjellë emocione të forta. Ai është i njohur jo vetëm si interpretues, por edhe si autor i shumë këngëve që janë bërë hite dhe që kanë lënë gjurmë në memorien kolektive të dëgjuesve shqiptarë. Muzika e tij është përplot ndjenjë, tekstet shpeshherë të thella dhe meloditë të paharrueshme, çka e bën Rexhepagiqin një artist të kompletuar.
Albumi “Dashni e vjetër” vjen pas një periudhe të gjatë mungese në skenën vendore, duke e bërë këtë projekt edhe më të veçantë. Titulli i albumit sugjeron rikthimin te ndjenjat e dikurshme, dashuritë që nuk harrohen, dhe meloditë që kanë shoqëruar breza të tërë. Ky projekt i ri pritet të jetë një përzierje mes tingujve klasikë që kanë karakterizuar stilin e tij dhe elementeve moderne që e bëjnë të afërt edhe për publikun e ri.
Në repertorin e tij të pasur përfshihen këngë të paharrueshme si “Qaforja”, “Ajo”, “Në radio”, “Kaçurrele”, “Shko”, “Te furra e Qerimit”, dhe shumë të tjera që kanë mbetur si pjesë e rëndësishme e historisë muzikore shqiptare.
Me rikthimin e tij dhe albumin “Dashni e vjetër”, Armend Rexhepagiqi jo vetëm që rigjen lidhjen me publikun e tij besnik, por njëkohësisht prezanton veten si një artist që di të ecë me kohën, duke ruajtur thelbin e tij artistik./ KultPlus.com
Kuvendi i Kosovës ka lëshuar njoftimin për vazhdimin e seancës për konstituimin e përbërjes së re parlamentare të dalë nga zgjedhjet e 9 shkurtit.
Pas një varg tentimesh, për herë të parë seanca u shtye për 24 orë, e jo si zakonisht 48 sosh. Kjo për shkak që të premten është festa e Kurban Bajramit.
Nesër do të jetë hera e 27’të që deputetët e zgjedhur mblidhen për ta konstituar kuvendin.
Ky proces ka ngecur te zgjedhja e kryetarit të kuvendit./ KultPlus.com
Më 4 qershor 1915, në Kavajë lindi Kristina Koljaka-Hoshi, skulptorja e parë shqiptare.
Sot 110, vite nga lindja e skulptores Kristina Koljaka-Hoshi. Kristina ishte skulptorja e parë shqiptare e diplomuar në Akademinë e Romës, në atelienë e prof. D’Angelo Xaneli.
Ajo vdiq më 21 tetor të viti 2005, në moshën 90-vjeçare në Çikago./ KultPlus.com
Në kodrat e Bishçukasit në Divjakë po kryhen gërmime arkeologjike që konsiderohen ndër më të rëndësishmet për periudhën ilire.
Punimet zhvillohen prej disa javësh nga Instituti Kombëtar i Trashëgimisë Kulturore në bashkëpunim me Departamentin e Arkeologjisë në Universitetin e Tiranës dhe Muzeun Historik të Lushnjës.
Këto janë gërmimet e para në këtë zonë dhe deri tani janë zbuluar një bazilikë, disa monedha të hershme, një kolonë graniti dhe mbetje skeletesh, që mendohet t’u përkasin periudhave të ndryshme, nga Helenistike deri te Mesjeta e vonë. Sipas specialistëve, zbulimi nisi pas informacioneve nga banorët, të cilët gjatë punës në tokat bujqësore kishin hasur objekte me vlerë historike, të cilat iu dorëzuan muzeut të Lushnjës.
Në gërmime janë të përfshirë edhe studentë të arkeologjisë, të cilët përmes praktikës dokumentojnë historinë në terren. Gërmimet janë ndarë në dy sondazhe dhe zona e “Shën Gjergjit” shihet si një prej pikave më të rëndësishme për zbulime arkeologjike në vend./atsh/KultPlus.com
Kalaja e Gjirokastrës vazhdon të jetë një nga destinacionet më tërheqëse për turistët vendas dhe të huaj.
Për periudhën janar-maj 2025, Kalaja e Gjirokastrës priti më shumë se 64,000 vizitorë. Krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar, numri i vizitorëve është rritur me 10%, duke dëshmuar edhe një herë interesin e lartë për këtë trashëgimi unike kulturore dhe historike.
Kalaja e Gjirokastrës ishte siti më i vizituar edhe gjatë vitit 2024. Sipas shifrave të publikuara nga Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, gjatë vitit 2024, kjo kala u vizitua nga 263,048 persona.
Të mrekulluar nga çfarë ofron Gjirokastra, turistët vijnë nga vende të ndryshme të botës për të prekur nga afër bukuritë, historinë, traditat e qytetit muze.
Në çdo stinë të vitit kalaja tërheq mijëra vizitorë duke e kthyer atë ne objektin më të vizituar të Gjirokastres por edhe në rang vendi.
Kalaja e Gjirokastrës, një nga monumentet më të rralla të këtij lloji, ka pësuar ndryshime dhe zgjerime. Pas pushtimit osman, në fund të shekullit XIV, u bënë përmirësime të gjera nga sulltan Bajaziti II rreth vitit 1490. Nga viti 1811, Ali pashë Tepelena shtoi shumë elemente, duke përfshirë Kullën e Sahatit në anën lindore. Ai përfundoi fortifikimin e zonës së greminës dhe ndërtoi ujësjellësin e Sopotit, që sillte ujin në kala rreth 12 kilometra larg. /atsh/ KultPlus.com
