Çmimi ”Lumo Skëndo” këtë vit është fituar nga gazetari dhe studiuesi i mirënjohur Ilir Ikonomi, për librin ”Fan Noli-Apostulli”.
Me një punë kërkimore 10-vjeçare, Ikonomi sjell biografinë e një prej figurave më të shquara të shek. XX, të ndarë në tre vëllime.
Gjatë marrjes së çmimit, autori ndau disa detaje nga vëllimi i dytë, të cilin pritet ta sjellë këtë vit për lexuesit.
”Mid’hat Frashëri dhe Fan Noli nuk qëndruan bashkë më shumë se një javë në Gjenevë, por ishin aty në çastin e duhur. Ishin ndoshta të vetmit shqiptarë që kishin realisht aftësinë të mbronin kufijtë e Shqipërisë. Ja pse ky çmim që mora sot më solli në mendje disa gjëra nga historia. Ishte mjaft kuptimplotë për mua”, u shpreh ai.
Çmimi ”Lumo Skëndo” për vitin 2023 iu akordua Ikonomit me motivacionin: “Për trajtesën me objektivitet dhe profesionalizëm të jetës dhe veprës së personalitetit të shquar të kombit, Fan S. Noli.”/ata/KultPlus.com
Një film për jetën e yllit legjendar të filmit Greta Garbo, e cila vdiq në vitin 1990, është në punime nga British Embankment Films.
Nëpërmjet pamjeve të rralla arkivore, të paparë kurrë më parë, filmi dokumentar “Garbo: Leave Me Alone” do të nxjerrë në dritë foto dhe letra të panjohura që një prej yjeve më të mëdhenj të të gjitha kohërave ka dashur të shkruante dhe do të shpjegojë fenomenin Garbo që pushtoi pamjet filmike.
Në moshën 35-vjeçare, me 28 filma nën brezin e saj, katër nominime për çmimin Oscar dhe një çmim të Rrethit të Kritikëve të Filmit të Nju Jorkut për aktoren më të mirë për interpretimin e saj të jashtëzakonshëm në “Anna Karenina”, ylli papritmas u tërhoq, për të mos aktruar më.
Deri në fund të jetës së saj, gjysmë shekulli më vonë, ajo refuzoi me këmbëngulje çdo mundësi për t’u rikthyer në ekran, nuk dha intervista, iu shmang publicitetit edhe kur iu dha një çmim ‘Akademi Nderi’ në moshën 50-vjeçare, për “shkëlqimin e saj në shfaqje të paharrueshme në ekran”.Me regji të Lorna Tucker, Embankment Films punoi ngushtë si me Institutin Suedez të Filmit ashtu edhe me ekzekutuesin e pasurisë së aktores, Scott Reisfeld. Produksioni ambicioz është një bashkëpunim mes Non Stop Entertainment dhe Mylla Films.Sipas Deadline, xhirimet janë duke u zhvilluar dhe filmi pritet në kinematë e Mbretërisë së Bashkuar më vonë këtë vit, përpara se të shfaqet në Sky Arts në 2025./KultPlus.com
Sa të rëndë janë ditët. Në asnjë zjarr nuk mund të ngrohem, nuk më qesh më asnjë diell, gjithçka është bosh, çdo gjë është e akullt e pa mëshirë madje edhe të shtrenjtat yje të qarta më shikojnë pa ngushëllim, qysh kur kam kuptuar në zemrën time, që edhe dashuria mund te vdesë./ KultPlus.com
Kompania mëmë e Facebook-ut, “Meta”, ka zbuluar një sërë veçorish të reja sigurie të krijuara për të mbrojtur përdoruesit, kryesisht të rinjtë, nga shantazhet dhe abuzimet që lidhen me publikimin e fotove intime.
Gjigandi i mediave sociale – i cili zotëron Facebook, Instagram dhe WhatsApp – ka konfirmuar se do të fillojë testimin e një filtri ‘lakuriqësie’ në Mesazhet Direkte (DM) në Instagram.
I quajtur “Mbrojtja nga lakuriqësia”, kjo veçori do të jetë e aktivizuar si parazgjedhje për personat nën 18 vjeç dhe do të bëjë ‘të turbullta’ automatikisht imazhet e dërguara përdoruesve të cilat zbulohen se përmbajnë lakuriqësi, duke i mbrojtur më mirë përdoruesit nga shikimi i padëshiruar i fotove nudo në DM-të e tyre.
Kur marrin imazhe nudo, përdoruesit do të shohin gjithashtu një mesazh që u kërkon të mos ndihen në presion për t’u përgjigjur dhe një opsion për të bllokuar dërguesin dhe për të raportuar bisedën.
Me filtrin të aktivizuar, njerëzit që dërgojnë imazhe që përmbajnë foto nudo do të shohin gjithashtu një mesazh që u kujton atyre të jenë të kujdesshëm kur dërgojnë përmbajtje delikate duke iu dhënë mundësia t’i anulojnë ato./atsh / KultPlus.com
Ndërsa Bashkimi Evropian që nga viti 2017 po e mbështet Shqipërinë për gjetjen e personave të zhdukur gjatë regjimit komunist, sjell edhe histori ndërgjegjësuese të shqiptarëve që kanë vuajtur pasojat e këtyre ngjarjeve.
Kështu, BE ndau sot në rrjetet sociale historinë e Jovan Plakut i cili e pa imazhin e babait të tij për herë të parë në një fotografi të fshehur në një gardërobë të kyçur. Ishte 6 vjeç, nuk e kishte takuar kurrë dhe në shtëpi nuk ia përmendnin emrin.
Jovani është djali i Koço Plakut, inxhinier i ekzekutuar nga regjimi komunist në Shqipëri në vitin 1976, pas një procesi gjyqësor të njohur si “Grupi i naftës”, ku dy inxhinierë u dënuan me vdekje dhe gjashtë të tjerë me burgim.
I akuzuar për “sabotim në sektorin e naftës” dhe “agjitacion e propagandë”, trupi i Koço Plakut nuk iu dha kurrë familjes së tij pas ekzekutimit. Ai dhe bashkëshortja u divorcuan pas arrestimit të tij, për të shmangur dënimin dhe internimin e gruas dhe djalit të tyre. Për shkak të divorcit, Jovani dhe nëna e tij nuk u informuan kurrë zyrtarisht për fatin e Koço Plakut.
Deri në rënien e regjimit komunist, Jovani dhe e ëma kishin ende një shpresë të zbehtë se Koço Plaku ishte gjallë në ndonjë burg diku. Pastaj miqtë e babait të tij u liruan nga burgjet dhe nuk pati më vend për dyshim. Ai ndjeu se kishte një detyrë tjetër: gjetjen e eshtrave të të atit për t’i bërë një varrim të denjë.
Koço Plaku është një ndër gati 6.000 personat e zhdukur gjatë regjimit komunist në Shqipëri. Nuk dihet numri i saktë, por organizatat vlerësojnë se janë rreth 6 mijë shtetas shqiptarë që janë ekzekutuar, kanë vdekur në burgje apo kampe pune,eshtrat e të cilëve nuk u janë dhënë kurrë familjeve të tyre dhe as nuk janë gjetur pas rënies së regjimit. Ata u varrosën në vende të panjohura, ndonjëherë në varre masive pa shenja që do të identifikonin praninë e një varri.
Deri në vitin 2018, shumë familje kanë kërkuar privatisht eshtrat e të afërmve, madje disa kanë arritur t’i gjejnë. Mirëpo, mijëra të tjerë si Jovan Plaku nuk i kanë gjetur, me gjithë përpjekjet dhe kërkimet e tij 30-vjeçare në vende të ndryshme.
Mbështetja e BE lidhet me fuqizimin e kapaciteteve teknike të Autoritetit të Dosjeve, prerogativat ndërgjegjësuese, si dhe duke rritur rolin e saj koordinues. Komisioni Ndërkombëtar për Personat e Zhdukur (ICMP) ka zbatuar dy projekte për një total prej rreth 1 milion euro kontribute të BE-së. Në shkurt 2024, nisi një projekt i ri “Mbështetja e drejtësisë tranzitore dhe ballafaqimi me të kaluarën në Shqipëri” me ICMP-në, që synon të rrisë angazhimin e institucioneve të shtetit shqiptar për zgjidhjen e çështjes së personave të zhdukur si trashëgimi e së kaluarës dhe rritjen e kohezionit social në Shqipëri./ atsh / KultPlus.com
Dita kombëtare e kafshëve shtëpiake festohet çdo vit më 11 prill. Kjo ditë i kushtohet kafshëve shtëpiake që ne i quajmë miqtë tanë prej gëzofi. Ata janë anëtarë të veçantë të familjeve tona dhe na ofrojnë kaq shumë dashuri dhe mbështetje, sipas “The Quint”.
Kjo ditë, e njohur si Dita Kombëtare e Kafshëve shtëpiake, ka një rëndësi të madhe për të njohur dashurinë dhe mbështetjen e pafundme që kafshët tona të dashura ofrojnë si anëtarë të familjeve tona.
Sot, Dita Kombëtare e Kafshëve Kafshe ka fituar njohje globale, duke bashkuar adhuruesit e kafshëve në mbarë botën në përpjekjet e tyre për të promovuar adoptimin dhe për të rritur ndërgjegjësimin për kujdesin e përgjegjshëm të kafshëve shtëpiake.
Historia e Ditës Kombëtare të Kafshëve shtëpiake daton që nga viti 2006, kur Colleen Paige themeloi Ditën Kombëtare të Kafshëve.
Ajo ishte një avokate e mirëqenies së kafshëve që ia kishte kushtuar punën e saj përmirësimit të jetës së kafshëve shtëpiake përmes shpëtimit dhe birësimit.
Paige fillimisht u nis për të festuar gëzimin që mund të na sjellin kafshët shtëpiake, por ajo gjithashtu donte të rriste ndërgjegjësimin për çështjen e kafshëve shtëpiake që jetojnë në strehimore dhe nevojën për birësim.
Sot, Dita Kombëtare e Kafshëve shtëpiake festohet nga adhuruesit e kafshëve në të gjithë botën. Kjo ditë shërben për të treguar vlerësimin për kafshët shtëpiake dhe për të rritur ndërgjegjësimin për rëndësinë e birësimit dhe kujdesit të kafshëve. /atsh / KultPlus.com
Ceremonia e ndarjes së çmimeve do të zhvillohet në Teatrin Dolby në Los Angeles dhe do të transmetohet sërish drejtpërdrejt në rrjetin televiziv amerikan ABC.
Akademia e Arteve dhe Shkencave të Filmit në SHBA njofton se tapeti i kuq i natës më të madhe filmike të Hollivudit për vitin e ardhshëm do të hapet më 2 mars. Ky do të jetë edicion i i 97-të i çmimeve Oscar.
Vihet re se ceremonia e këtij viti, e cila pati interes të veçantë për shkak të George Lanthimos dhe Alexander Payne, e cila u zhvillua më 10 mars, është ndjekur nga afërsisht 19.5 milionë shikues, një numër i rritur me rreth 4% krahasuar me një vit më parë, ndërsa është hera e tretë radhazi që tregon rritje të shikueshmërisë.
Sipas Variety, ceremonia e ndarjes së çmimeve do të zhvillohet në Teatrin Dolby në Los Angeles dhe do të transmetohet sërish drejtpërdrejt nga rrjeti televiziv amerikan ABC.
Afati i fundit i paraqitjes për kategoritë e përgjithshme konkurimit është dita e enjte, 14 nëntor. Votimi paraprak për listat e ngushta në dhjetë kategori do të zhvillohet nga data 9 deri më 13 dhjetor, ndërsa rezultatet do të shpallen më 17 dhjetor. Votimi për nominimet është caktuar në datat 8-12 janar 2025 me shpalljen zyrtare më 17 janar.
Ceremonia e shkëlqyer e Golden Globes 2025, e konsideruar si një pararendëse e Oscars pas nënshkrimit të një marrëveshjeje pesëvjeçare me CBS, do të mbahet më 5 janar. /Liberale/KultPlus
“Jeta imiton Artin shumë më tepër sesa Arti imiton jetën”-
Oscar Wilde (The Decay of Lying,1891)
Nga Erenestina Gjergji Halili
Sfidë ndaj rrëfimit, si narrativë tradicionale, pazëll faktik dhe imagjinar, mjete poetike, që konfigurojnë një ligjërim të ri, i cili duket, se angazhon lexuesin më thellë për të zbuluar këtë lloj ndërveprimi provokues.
Kështu shfaqet vepra më e re e shkrimtarit Bajram Kosumi, por edhe e publicistit, politikanit dhe studiuesit të letërsisë, romani “Enciklopedia imagjinare”, Artini” & “Toena”, 2024.
Autori e ka shpjeguar në mënyrë sinkretike lëndën e tij për receptuesin në postballinën e veprës së tij, si për të çelur siparin e një diskutimi tjetër kritik, atë të kufinjve gri tashmë mes fiksionit letrar e informacionit faktik, që qoftë në trajtën e intertekstit, qoftë në atë të informacionit enciklopedik, dëshmojnë, se letërsia është në lëvizje të vazhdueshme, kërkuese ndaj formave të reja aplikative, poetike e estetike.
Ky raport, që autori i prezanton lexuesit të tij dhe atij më të gjerë, sjell në fakt një qasje të re për letërsinë, gjithaq për kritikën: atë të kontekstualizimit të ngjarjes enciklopedike, historike, gjeografike, politike, etj me imagjinaren letrare dhe anasjelltas, shpesh duke manovruar me mjete poetike, që zhbëjnë, ose tentojnë ta zhbëjnë kuptimin parësor, për ta riorganizuar në ide të tjera filozofike, kulturore e estetike.
Kështu autori Kosumi, na sjell tre linja përbashkuese: 1-Organizimin dhe strukturën, e cila priret nga koherenca dhe saktësia, 2-Autoritetin narrativ,( E bëra një botë të përkryer, si me shpirtin e njeriut të kozmosit, ashtu edhe me shpirtin e fjalës, Enciklopedia, fq. 9) 3-Interpretimet e shumëfishta, aludimin, por edhe referencat e drejtpërdrejta me ngjarjet, lëvizjet, ndryshimet, datat historike, politike, kulturore, etj, Gjithashtu hasim lojën dhe eksperimentin, që shprehet ndër të tjera me sintaksë jokonvencionale e herë të tjera me teknikat biografike, kronologjike, në përputhje me synimin faktik. Ndërsa angazhimi kritik, vjen e shfaqet prej ironisë ndaj faktit e mbruhet me ironi të thukët në fiksion.
Dëshmi të narrativave të tilla, letërsia botërore njeh bestsellerin “Infinite Jest” i David Foster Wallace, 1996, e më herët “Gravity’s Rainbow”, 1973 i Thomas Pynchon, natyrisht edhe tituj të tjerë, për të cilat kritika ka folur gjatë, duke konsideruar thelbin fact-fiction, si laborator unik zhvillimor.
Një aspekt tjetër shumë interesant është heroi, apo heronjtë, ata enciklopedikë, pra me formatin biografik, tonin objektiv, brenda kontekstit historik, shoqëror a politik, që për meritë autoriale i pranëvihet zbërthimi arketipor përmes konventës sfiduese të dekonstruksionit, i cili kornizon antiheroin, apo identitetin kompleks, dilemën e frikën ekzistenciale, në kontrapunkt me imazhin/et e idealizuara. Edhe në këtë aspekt, terma gjithnjë e më shqetësues si identiteti, vetvetja, tjetri, rradhiten jo vetëm gërmë pas gërme si eksplorim enciklopedik, por si objekt i shqyrtimit të ndërgjegjes së individit, apo polifonisë njerëzore, prej së cilës historia si përvojë, kthen e rikthen arketipin, si mësim… Format modulare të rrëfimit, tipike për enciklopeditë (fokusi ndaj një elementi, personazhi, ngjarje, dukurie), janë edhe teknika të paraqitjes së informacionit referencial e të kryqëzuar, prej nga lexuesi ftohet jo vetëm të shërbehet me konvencionin, por synohet ai narrativ, ndërtuar me figurë e lojë tekstuale.
Elementi i gjithëhasur në vepër është termi ishullorët. Ky term, që definon individin në shoqërinë postmoderne, shfaqet fund e krye, prej ballinës me elementet e skemës, dizajnit, tipografisë, imazhit e dykuptimësisë e që paralajmëron intrigën dhe pritshmërinë. Përdorimi i termit ishull dhe ishullorë, duket se mbart dy kuptimësinë filozofike (klasike ), si dhe vetë figurën letrare, metaforë e alegori, prej nga asociiohet shpella e Platonit dhe vetë “Republika” e tij, madje edhe “Utopia” e Thomas More, ku ishulli utopik, haset si një bankë e ideve të mira sociale e bashkëjetese ideale, Por, kjo panoramë si frymë leximi e nënkuptuar, përmbyset prej tjetërsimit ekzistencialist, prej nga ishulli e ishullorët duket, se janë “politikisht” të izoluar prej vetë mentalitetit ishullor, apo “shakave” të rënda të historisë.
Kqyrja enciklopedike mbi këto dy terma, mund të udhëzojë leximin drejt qerthujve të tjerë të zbërthimit lëndor, konkretisht, si edhe cekëm më lart, atë politik. Ishullin si metaforë, në termat e enciklopedive të termave e diskurseve politikë, e ndeshim si izolacionizëm, nacionalizëm, autarki (gr. autarkeia),si vetëmjaftueshmëri, mërgim, mërgatë etj. Këto kuptimësi, duket, se autorit i kanë shërbyer për kontekstet e rrëfimit të tij edhe si strategji edhe si dinamikë, sepse asgjë më mirë se antiteza Udhëkryq Ishullor, nuk e paraqet shpirtin e hapërdarë të ishulltarit (Enciklopedia Imagjinare, fq.12)
Një thirrje introjektive ndaj audiencës së synuar, prej nga lexuesi, si marrës dekodon, se kjo mënyrë e re e të rrëfyerit, është ftesë për udhëtim conscious and subconscious, ku metanarrativa njerëzore letrare mbruajtur me imagjinatën, thërret faktin substancial, si për të ngritur dilemat e pazgjithshme retorike:
Kush jemi, kush duam të jemi?!
Është po kjo thirrje, që ndërron kah përgjatë leximit e merr drejtim ekstrovert, prej nga ekzistenca dhe vetë etika njerëzore, shfaqin dilemën, që nënkuptohet prej faqes së parë…
Autori i prin lexuesit dhe e udhëzon drejt cronosit, ku vepra jeton, i ndih me skemën e leximit, si një didaskali e nevojshme në perceptimin e zbërthimin e plotë si në rastin e qasjes ndaj “Njeriut Vitruvian”, të Da Vinçit;
“Njeriu Vitruvian”, i arkitektit romak Vitruvius, më vonë prej gjenisë së Da Vinçit (1490), u përcaktua si përmasa ideale trupore njerëzore, përsosmërinë e tij dhe tokës, simbolikë e rrethit e katrorit, saktësinë teknike e bukurinë estetike, që mbeti e mbetet testamenti i kuptimit të thellë e bashkërendjes art- shkencë. në mikrokozmos e makrokozmos njerëzor.
Në këtë kuptim postromani bën bashkë dijen, si dukë referuese, sistemike dhe përfshirëse (strukturimi në kapituj alfabetikë dhe tematikë), me plotin emocional, trillues dhe emotiv, duke shfaqur trope të reja, në këtë rrugëtim unik, tejkalues e të parrahur.
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani ka pritur sot në takim ministrin për Punët e Jashtme, Evropë dhe për Tregtinë të Maltës, njëherësh kryesues aktual i OSBE-së, Ian Borg.
Në takim, Presidentja Osmani dhe ministri Borg kanë diskutuar për bashkëpunimin e institucioneve të Republikës së Kosovës me OSBE-në, përfshirë mbështetjen e OSBE-së në të kaluarën dhe bashkëpunimin aktual me institucionet vendore. Presidentja Osmani u informua mbi prioritetet e ministrit Borg dhe Maltës si kryesues i sivjetëm i OSBE-së.
Në takim është diskutuar edhe për raportet bilaterale midis Kosovës dhe Maltës, anëtarësimin e Kosovës në Këshillin e Evropës, si dhe për zhvillimet e fundit politike në rajon.
Në diskutim me ministrin Borg, Presidentja ka thënë se Kosova vazhdon të jetë në ballë të progresit në rajon dhe më gjerë sa i përket forcimit të sundimit të ligjit dhe demokracisë si dhe promovimit të të drejtave të njeriut.
Në këtë frymë, Presidentja Osmani potencoi se anëtarësimi i Kosovës në institucionet euroatlantike do të ishte triumf për demokracinë dhe për të drejtat e njeriut jo vetëm në Kosovë, por në mbarë Evropën.
Presidentja Osmani shprehu mirënjohjen dhe ritheksoi rëndësinë e mbështetjes së vazhdueshme të Maltës në këtë drejtim, sikurse në çdo proces tjetër të anëtarësimit në organizata ndërkombëtare./KultPlus.com
Frekuentuesit e Teatrit Kombëtar të Operas e Baletit, do të mund të ndjekin nga sot e ditët në vazhdim, një nga kryeveprat e kompozitorit të mirënjohur italian, Xhakomo Puçini.
Solistët, Kori, Kori i Zërave të Bardhë dhe Orkestra Simfonike e TKOB-së, do të risjellin operën “La Boheme”, nën dirigjimin e maestros Jacopo Sipari di Pescasseroli dhe asistent dirigjentit Niccolo Jacopo Suppa.
Kësaj here, “La Boheme” vjen me regji të Ada Gurrës, skenografi të Renold Sulës dhe kostumografi të Ardi Asllanit, si dhe me artistë të TKOB-së e të ftuar të njohur ndërkombëtarisht.
Premiera e “La Boheme” është sot dhe shfaqjet do të vijojnë në 12, 16, 17, 19 prill.
La Boheme është opera e kompozuar nga Giacomo Puccini mes 1893 dhe 1895 me një libret Italian nga Luigi Illica që bazohet në “Skenat jetës boheme” nga Henri Murger./atsh/KultPlus.com
Disa vepra të mrekullueshme arti janë zbuluar në një sit të ri gërmimi në Popei, qytetin e lashtë romak që u gropos në hirin e vullkanit të Malit Vezuv në vitin 79 pas Krishtit.
Arkeologët thonë se afresket janë ndër më të bukurat që janë gjendur deri më tani në rrënojat e qytetit antik. Figura mitike greke si Helena e Trojës shihen në muret e larta të zeza të një salle të madhe banketesh.
Dyshemeja e mozaikut pothuajse e kompletuar e dhomës përfshin më shumë se një milion pllaka të bardha.
Një e treta e qytetit të humbur mbetet ende për t’u pastruar nga mbeturinat vullkanike. Gërmimi aktual, më i madhi që bëhet gjatë këtij brezi, e pozicionon edhe një herë Pompein si dritaren kryesore në botë për njerëzit dhe kulturën e perandorisë romake.
Drejtori i parkut Dr. Gabriel Zuchtriegel e prezantoi “dhomën e zezë” ekskluzivisht për BBC të enjten.
Ka të ngjarë që ngjyra e errët e mureve të ishte zgjedhur për të fshehur depozitat e tymit nga llambat e përdorura gjatë argëtimit pas perëndimit të diellit.
“Në dritën vezulluese, pikturat pothuajse do të kishin marrë jetë,” tha ai.
Një bllok i gjerë rezidencial dhe tregtar, i njohur si “Rajoni 9”, po pastrohet nga disa metra shtufi dhe hiri i hedhur jashtë nga Vezuvi pothuajse 2000 vjet më parë.
Stafi duhet të lëvizë shpejt për të mbrojtur gjetjet e reja dhe të heqin sa munden nga depoja.
Për afresket që duhet të qëndrojnë në pozicion, një ngjitës suvaje injektohet në pjesën e pasme të tyre për të parandaluar largimin nga muret. Muratura është duke u mbështjellë me skela dhe sipër zonës po vendoset një çati e përkohshme. / KultPlus.com
Korpusi Qendror i Ansamblit që përbën ish-Kinostudion, ka nisur restaurimin. Ministri i Ekonomisë, Kulturës e Inovacionit, Blendi Gonxhja, e cilësoi këtë projekt si mjaft i rëndësishëm për përmirësimin e ndjeshëm të infrastrukturës së një prej institucioneve më të rëndësishme kulturore, financuar nga Bashkimi Evropian dhe zhvilluar nga UNOPS, si pjesë e programit MEKI-EU4Culture.
Ndërhyrja parashikon restaurimin e fasadës dhe interiorit, duke ruajtur muraturën ekzistuese dhe duke riparuar dëmtimet, meremetimin e suvasë dhe restaurimin e elementëve dekorativ, instalimet elektrike, riorganizimin dhe përmirësimin e tualeteve dhe sistemeve të kanalizimit, sistem ndriçimi të jashtëm të fasadës me ndriçues projektor dhe linear.
Me largimin e administratës së ish-Ministrisë së Kulturës, që do të vendoset në qendër, tek Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, godina do t’i kalojë QKK-së e cila po riorganizohet dhe shumë shpejt do të fillojë mbështetjen e krijimtarisë kinematografike dhe audiovizuale me qëllim përforcimin e sistemit dhe përafrimin me praktikat më të mira evropiane të këtij sektori specifik e tepër të rëndësishëm për kulturën dhe ekonominë e vendit.
Do të mirësistemohen edhe IKTK e IKRTK, në kuadrin e rishikimit të projektit të njohur si Parku i Arteve, që do të zgjerohet me rikonceptimin e godinave të tjera dhe infrastrukturën funksionale, oborret dhe sistemet e sigurisë e të monitorimit./ atsh / KultPlus.com
Nga Presidenca e Republikës së Kosovës kanë njoftuar se do të mirëpresin Presidentin e Republikës së Shqipërisë, Bajram Begaj, i cili do t’i bashkohet edicionit të dytë të Forumit për Gratë, Paqen dhe Sigurinë, organizuar nga Presidentja Vjosa Osmani.
#WPSRKS2024 do të mbledhë në Prishtinë, liderë, ekspertë, si dhe pjesëmarrës nga më shumë se 40 shtete të botës!
Kjo ngjarje e madhe do të mbahet më datë 15-16 prill 2024.
Galeria e Ministrisë së Kulturës ka njoftuar se më 15 prill duke filluar nga ora 20:00 do të hapet ekspozita e Edi Hilës, e kuruar nga Shkëlzen Maliqi me titull “A4 Print” dhe do të qëndrojë e hapur deri më 25 qershor.
Në njoftim thuhet se ekspozita me skica në letër formati A4 që piktori Edi Hila i ka shfrytëzuar si maketa për realizimin e pikturave, nuk është paraqitje publike e zakonshme.
“Në renditjen ontologjike të ngjizjes së imazheve, letrat e formatit A4 kanë status thuajse primordial në regjistrimin e fenomeneve të paraqiten në to, të realizuara përmes një procesi ku syri, truri, fokuset e kuadrimeve dhe momentet e shkrepjeve të foto-aparatit në dorën e artistit, përbëjnë një zinxhir ingjenioz të skenimit kreativ me pamje nga Shqipëria, si një vend me tranzicion tejet të habitshëm”, kanë njoftuar nga galeria.
Tutje, thuhet se në procesin krijues të artistit dhe në gjenezën e pikturave ku regjistrohen fragmentet e gjendjeve të një realiteti lëvizes, këto pamje e kanë rëndësinë primordiale.
Kështu që, në opusin e autorit, ato bëhen jo vetëm plotësim, por edhe të barazvlerëshme me pikturat./KultPlus.com
Sot, në 25 vjetorin e rënies së heroit Agim Ramadani, bashkëshortja e tij, Shukrije Ramadani ja ka dedikuar disa vargje të ndjera që të rrëqethin trupin e të ngushtojnë damarët.
KultPlus ju sjell dedikimin e Shukrije Ramadanit:
Në përvjetorin tënd të 25 Murana jote jam unë Rrobat ti palova si dhimbjet e mia, me lot ti pastrova e gjakun me u tha se lash Si dritën e syrit, buzëqeshjen ne raftin e shpirtit e ruajta! Pa lule asnji herë stê erdha, e fjalën dy sta bana kurrë, se si nuse t’fisme e të besës më dashte! Te dy lisat e kronit qerpiku më dridhet si teli i qiftelisë e zëri yt i ëmbël n’gurgullimë uji përzihet, trupi më mpihet nga pesha e krahut në belin tim. Era luan me pemët e harlisura e gishterinjë lehtas t’ngatërrohen në flokët e mia plot petale. Me duart që mi puthje aq shpesh, sot , zgjedhi lule për varrin tënd! Shpejt mbuloj tokën që mos ta shoh dheun që gjakun ta thithi ma unshëm se unê dashninë! Me angushti zemre në heshtje këlthas; Ngrihu trimi jem, se bajlozi i zi ende sillet truallit tonë! Zgjohu, se petka të ngushta po i priten atdheut, eja këtej kah ende tërbueshëm kalërojnë stuhitë! / KultPlus.com
Nga vera e vitit 2025, notat e provimeve do të zhduken nga shkollat e Lucernit. Ndërsa mësuesit raportojnë përvoja pozitive, ka zëra kritikë nga politikanët. Shumë mësues kanë kërkuar një rishikim të shkallës së vlerësimit për nxënësit për disa vite, Economiesuisse kohët e fundit gjithashtu ka bërë thirrje për një sistem të ri.
Qyteti i Lucernit tani po merr një rol pionier dhe dëshiron të jetë qyteti i parë më i madh që do të heqë fare notat e provimeve. Nga vera e vitit 2025, “koncepti i kornizës së vlerësimit” do të prezantohet në 19 shkollat fillore të qytetit, ndërsa shkollat e mesme dhe ato të mesme do të vijojnë një vit më vonë, shkruan albinfo.ch.
Në certifikatë mbeten vetëm notat semestrale, pasi kjo kërkohet me ligj në kanton. Në të ardhmen, studentët do të vlerësohen për punën e tyre gjatë semestrit duke përdorur katër kategori për secilin qëllim mësimor: të pa arritura / pjesërisht të arritura / të arritura / tejkaluar. Ese shpesh vlerësohen në formë teksti. “Më të drejta se sa mund të ishin notat e shkollës” Siç raportoi mësuesja e shkollës fillore Pauline Briw për “Tages-Anzeiger”, ajo ka pasur përvoja të mira deri më tani me sistemin e vlerësimit që është përdorur në ndërtesën e shkollës Säli për pesë vjet.
“Sistemi ynë i vlerësimit është më kuptimplotë dhe i jep shumë më tepër drejtësi fëmijës individual sesa mund të mundnin ndonjëherë notat e shkollës,” thotë ajo.
Ndryshe nga notat, ku boshllëqet në njohuri ose të kuptuarit shpesh shënohen thjesht pas notave të këqija, sistemi i ri i vlerësimit lejon që këto boshllëqe të zgjidhen individualisht. Edhe drejtoresha është e bindur pas dyshimeve fillestare. “Isha skeptike në fillim”, thotë Claudia Wedekind, por tani ajo është “shumë e emocionuar”.
Ndryshe nga sa kritikojnë kundërshtarët e heqjes, nuk ka diskutime më intensive me prindërit; Sipas drejtoreshës, sistemi i ri në fakt ka një efekt pozitiv.
“Prindërit shohin dhe vlerësojnë që fëmijët mësojnë më mirë dhe më gjithëpërfshirëse materialin shkollor.” Kështu ndryshuan notat e certifikatave Shqetësimi se notat e raportit në fund të semestrit mund t’u sillnin studentëve një surprizë të keqe gjithashtu nuk u realizua: “Ata priren të bëjnë më mirë në kartelat e raportit sepse e dinë më saktë se ku qëndrojnë dobësitë e tyre më vonë gjatë vitit, dhe punoni në mënyrë specifike”, thotë mësuesi i klasës Briw.
Juristja dhe këshilltarja kombëtare e GLP-së, Katja Christ, e cila është pjesë e komisionit arsimor të komunës së Riehen BS, është më pak e bindur për propozimet për arsim pa nota. “Askush nuk pretendon se notat janë një shkencë ekzakte, por nuk ka alternativa bindëse,” i thotë ajo NZZ.
Sipas mendimit të saj, një “sistem vlerësimi i arsyeshëm” vihet në pikëpyetje vetëm sepse ekziston frika se fëmijët do të ndjejnë se po trajtohen në mënyrë të padrejtë. “Ne nuk lëvizim më me karrocë.” Claudia Wedekind thotë jo: “Shkolla mund të zhvillohet më tej, ne nuk lëvizim me një karrocë kuajsh vetëm sepse ishte e mundur dhe dikur kishte kuptim.”
Megjithatë, Pauline Briw sheh gjithashtu disavantazhe me sistemin e ri të vlerësimit: përpjekja për mësuesit është më e madhe sepse çdo fëmijë individual trajtohet më në thellësi. Ka edhe prindër që nuk do të kuptonin vlerësimet e tekstit për shkak të mungesës së aftësive gjuhësore. “Sot ka mundësi të thjeshta përkthimi në internet dhe prindërit mund të bëjnë pak përpjekje,” thotë mësuesi./20minuten / KultPlus.com
Dervish Shaqa ishte rapsod i shquar popullor dhe i njohur në të gjitha trevat shqiptare. Shaqa lindi në Llukë të Epërme të Deçanit më 1912 dhe vdiq më 11 prill 1985.
Devish Shaqa deri në vitin 1956 jetoi në Kosovë, mirëpo në këtë vit iu desh të lëshonte Kosovën për shkak të përndjekjes nga aksioni i njohur “mbledhja e armëve” që ndërmerrte në atë kohë Sigurimi i Punëve të Brendshme i Jugosllavisë (UDB-ja) kundër shqiptarëve.
Ai së bashku me kolegun e tij të këngës Demush Neziri, u vendosën në Rashbull afër Durrësit. Aty e vazhdoi shprehjen e ndjenjave nëpërmjet këngës që për të ishte e vetmja mënyrë e shprehjes së dhimbjes që kishte për familjen dhe vendlindjen që për të ishin të ndaluara. Këtë e shpreh në këngën “Kur ta ktheva Kosovë shpinën, e lash borë e gjeta dimën…”.
Dervish Shaqa në Shqipëri e vazhdoi traditën e këndimit të historisë së vendlindjes së tij. Në vargjet e këngëve të tij të përcjella me çifteli përshkruhen kullat e gurta të Dukagjinit, figurave kombëtare, patrioteve te devotshëm, trimave e luftëtarëve të atdheut.
Në Rashbull, Dervish Shaqa arrin të themelojë e të udhëheqë grupin e rapsodit. Po me këtë grup në vitin 1968 prezantohet për herë të parë në Festivalin e Folklorit Kombëtar ne Gjirokastër.
Që nga kjo kohë së bashku me kolegun e tij rapsodin Demush Neziri prezantojnë një sërë këngësh të cilat për disa gjenerata ende janë të njohura si p.sh.: “Ç`janë këto gjamë që i bjen era”, “Prej Prokuplje deri n`Nish”, “Moj e mira porsi bora”, këngët për Azem dhe Shote Galicën, Nak Berishën e shumë të tjera…
Pjesa më e madhe e regjistrimeve muzikore të bëra nga Dervish Shaqa dhe kolegu i tij gjenden në arkivin e Radio Tiranës.
Përpos këngëve popullore dhe të përpunuar nga ai vetë, për Dervish Shaqën ka kompozuar edhe kompozitori Tish Daija si këngën “Festë të madhe ka sot Shqipëria” që për disa vite ka dominuar në përsëritjen e saj në Radio Stacionin e Tiranës
Populli ku ai kalojë pjesën më të madhe të jetës së tij e mban mend si këngëtar të lindur që këndon për këngën dhe jo për para. / KultPlus.com
Aleksandër Stavre Drenova i njohur si Asdreni ka lindur më 11 prill 1872 në Drenovë të Korçës, dhe ishte njëri nga poetët me të njohur shqiptarë.
Asdreni, të cilit i kanë vdekur prindërit derisa ishte ende i ri, u detyrua të braktiste shkollën e mesme dhe të mërgonte në Rumani më 1889. Ai bëri punë të ndryshme dhe kaloi një jetë me vështirësi.
Mori pjesë gjallërisht në përpjekjet e kolonisë së shqiptarëve të Bukureshtit në luftën për çlirimin kombëtar dhe u shqua si veprimtar i saj. Nisi të shkruante poezi dhe publicistikë nga fillimi i shek. XX. Në krijimet e para poetike, të cilat i përmblodhi në librin “Rreze dielli” (1904), Asdreni vijoi traditat e poezisë së Naim Frashërit, lartësoi dashurinë për atdheun, nxiti bashkatdhetarët të rreshtoheshin në luftën për çlirim nga zgjedha turke.
Vepra më e rëndësishme e Asdrenit, “Ëndrra e lotë” (1912) shquhet për pasurinë e motiveve, frymën demokratike dhe nivelin e denjë artistik. Në krijimet e këtij vëllimi poeti demaskoi ashpër pushtuesit e huaj, i këndoi heroizmit të masave popullore në kryengritjet e armatosura të viteve 1911-1912, fshikulloi parinë frikacake dhe oportuniste, e cila iu resht detyrës ndaj atdheut («Zëri i kryengritësve», «Krerëve tradhëtorë», «Çpërblimi»).
Te ky vëllim u përcaktuan tiparet themelore të krijimtarisë së Asdrenit: fryma luftarake, karakteri demokratik, interesimi për problemet shoqërore, notat e ligjërimit të gjallë. Ajo shënoi një hap në kalimin nga romantizmi te realizmi në letërsinë shqiptare. Në krijimtarinë e Asdrenit motivi i luftës për çlirim kombëtar u ndërthur me idenë e luftës shoqërore, në shumë vjersha gjeti pasqyrim pakënaqësia e njeriut të thjeshtë ndaj shoqërisë borgjeze të kohës, është gjithashtu autor i Himnit të Flamurit, një himn kombëtar për të gjithë shqiptarët.
Ngjarja që pasoi, shembja e shtetit të lirë kombëtar, shkaktuan tek poeti një dëshpërim të thellë, që u shpreh në krijimet e periudhës 1914-1920 («Shqipëria më 1914» etj.). Në gjysmën e parë të vitit 20, nën ndikimin e lëvizjes demokratike, poezia e Asdrenit përjeton një hov të ri. Në një sërë veprash të kësaj kohe poeti shprehu aspiratat e masave popullore për drejtësi shoqërore.
Në heroin e poemës “Burri i dheut” (1920), Asdreni mishëroi përfaqësuesin e vegjëlisë që derdhi gjakun më 1920 për dëbimin e pushtuesve italianë dhe për një të ardhme më të mirë. Në këtë periudhë poeti shkroi një radhë vjershash të rëndësishme si «Hymni i festës», «Fisnikët e Shqipërisë», «Republika shqiptare», në të cilat demaskoi forcat e vjetra shoqërore dhe antipatriotike, që përvetësuan frytet e sakrificave të masave popullore në luftën për çlirim dhe nisën të sundojnë vendin sipas interesave të tyre. Dështimi i Revolucionit Demokratikoborgjez të qershorit 1924 e forcoi frymën e pesimizmit dhe të fatalizmit në krijimtarinë e Asdrenit (Psallme murgu, 1930, dhe një varg krijimesh poetike të viteve 30).
Herë-herë poeti u përpoq të çlirohej nga ndikimet moderniste: në poemën «Trashëgimi» (1935) kritikoi qeverinë për krizën ekonomike e cila në atë kohë kishte përfshirë thuajse mbarë rruzullin. Vëllimin e vet të katërt Kambana e Krujës nuk e botoi dot me gjallje. Në vjershat e viteve të fundit të jetës përshëndeti ngadhënjimin e revolucionit popullor në Shqipëri.
Poeti, publicisti dhe patrioti shqiptar, Asdreni, vdiq më 1947 në Bukuresht, Rumani./KultPlus.com
Presidentja e Kosovës, Vjosa osmani ka kujtuar sot 25 vjetorin e rënies së heroit Agim Ramadani.
Presidentja është shprehur se Agim Ramadani nuk ishte thjesht vetëm ushtarak, por një gërshetim i luftëtarit, poetit e piktorit, respektivisht një personalitet poliedrik i shndërruar në hero.
“Ai është njeriu i mërgatës, patrioti e guximtari që ëndrrën për lirinë e bëri realitet duke iu bashkuar UÇK-së dhe duke u përjetësuar në heroin emblematik të shembjes së kufirit ndërmjet Kosovës e Shqipërisë. Ai dhe bashkëluftëtarët i dhanë jetë ëndrrave dhe aspiratave të popullit tonë për të qenë i lirë”, ka shkruar Osmani teksa ka theksuar se heroizmi dhe trashëgimia e Agimit do të vazhdojnë t`i frymëzojë brezat që do të vijnë.
“Qoftë i përjetshëm kujtimi për heroin Agim Ramadanin!”. / KultPlus.com
Muzeu Kombëtar i Artit Mesjetar (MKAM) njoftoi se ka përfunduar procesi i restaurimit të ikonës “Zbritja në ferr” (IN 4888).
Ikona e pikturuar mbi një panel monolit prej arre ka qenë pjesë e regjistrit të sipërm të një ikonostasi. Ajo bën pjesë në ciklin e Festave të Mëdha dhe është punuar me mjeshtëri të lartë artistike. Pjesa më e madhe e sipërfaqes është punuar mbi ar dhe për këtë arsye ka pësuar humbje të konsiderueshme të shtresës pikturale.
Ikona tregon Krishtin i cili ka zbritur në ferr dhe paraqitet duke ngritur nga varret Evën dhe Adamin. Prapa tyre shihen profetët e Dhiatës së Vjetër dhe një turmë njerëzish në humnerat e errëta të ferrit. Në krahun tjetër paraqiten Johan Pagëzori, Profeti David dhe profetë të tjerë.
Ushta e Krishtit ngulet mbi syrin e Djallit, e ai qëndron triumfues mbi portat e shqyera të ferrit duke mposhtur vdekjen. / atsh / KultPlus.com
Gjenerali Erhard Buhler, i cili për një vit ishte komandant i KFOR-it, vazhdon të monitorojë situatën në Kosovë, veçanërisht situatën e sigurisë.
Ai ka komentuar sulmin terrorist në manastirin në fshatin Banjskë, i cili u krye para disa muajsh nga një grup i armatosur nga Serbia dhe deklaratën e fundit të ministrit të Brendshëm të Kosovës, rreth asaj se si kanë informacione se rreth dyqind veta nga Serbia janë të armatosur dhe të gatshëm për një lloj sulmi në Kosovë.
“Ajo pjesë e Evropës, jo vetëm Kosova, u destabilizua pas fillimit të luftës ruso-ukrainase. Sulmi në manastirin në fshatin Banjskë ishte padyshim një sulm terrorist. Me sa di dhe mund të gjykoj, nuk është e mundur që ata ta kenë kryer sulmin vetëm. Disa institucione të forcave të sigurisë serbe duhet të kenë qenë të përfshira. Të paktën ata e dinin për sulmin dhe e mbështetën atë. Ndryshe, nuk mund të ushtrohen në terrenin zyrtar të forcave serbe. (…) Në një vend si Serbia, kjo nuk është e mundur pa e ditur nivelet më të larta”, tha Buhler në një intervistë për televizionin publik kroat, HRT, transmeton Klankosova.tv.
Lidhur me kërcënimin e ri, ai tha se nuk ka informacione të tilla që me siguri kanë shërbimet e inteligjencës.
“Kosova është në pozitë shumë të mirë. Në Kosovë ka forca ushtarake me mandat të Këshillit të Sigurimit. Ata shqetësohen për sigurinë e Kosovës. Asnjë vendim nuk duhet të merret, asnjë konsultim për nenin e 5-të, nuk keni nevojë për ndonjë vendim. Paqeruajtësit janë tashmë atje. Janë 6000 ushtarë nga vendet tona: nga Kroacia, Gjermania, ShBA, etj. Nëse e dimë këtë, nuk ka arsye të vazhdojmë me atë retorikë luftarake, nga të dyja palët”, tha ish-komandanti i KFOR-it.
Ai shtoi se nuk është e pranueshme që të përkrahet një grup terrorist dhe as që është e pranueshme që ushtria serbe të dërgojë trupa në kufirin me Kosovën dhe të kërcënojë Kosovën.
“Nuk është e pranueshme as retorika e qeverisë serbe. Por gjithashtu nuk është e nevojshme të flitet vazhdimisht për luftë. Është një pengesë në zhvillimin e të gjithë rajonit. Nuk duhet të ushqejmë një retorikë të tillë që i frikëson njerëzit, veçanërisht në Kosovë, por edhe në vendet përreth Kosovës”, tha Gjenerali gjerman, Erhard Buhler. /Klankosova.tv/KultPlus.com
Aftësia e modeleve të reja të inteligjencës artificiale do të tejkalojë inteligjencën njerëzore deri në fund të vitit të ardhshëm, për sa kohë që furnizimi me energji elektrike dhe harduer mund të përmbushë kërkesat e teknologjisë gjithnjë e më të fuqishme, sipas Elon Musk.
“Mendimi im është se ne do të kemi inteligjencë artificiale që është më e zgjuar se çdo njeri ndoshta deri në fund të vitit të ardhshëm,” tha sipërmarrësi miliarder, i cili drejton Tesla, X dhe SpaceX. Në pesë vitet e ardhshme, aftësitë e inteligjencës artificiale ka të ngjarë të tejkalojnë ato të të gjithë njerëzve, parashikoi Musk të hënën gjatë një interviste X me Nikolai Tangen, drejtor ekzekutiv i Norges Investment Bank.
Musk po ndërton vazhdimisht zhvillimin e të ashtuquajturës inteligjencë të përgjithshme artificiale, mjete të inteligjencës artificiale aq të fuqishme sa mund të mposhtin individët më të aftë në çdo fushë. Por parashikimi i së hënës është përpara planit që ai dhe të tjerët kishin parashikuar më parë. Vitin e kaluar, ai parashikoi që AGI “e plotë” do të arrihej deri në vitin 2029. Disa nga parashikimet më të guximshme të Musk, të tilla si lëshimi i Teslas vetë-drejtues dhe ulja e një rakete në Mars, ende nuk janë bërë realitet.
Një numër përparimesh të AI në 18 muajt e fundit, duke përfshirë lançimin e mjeteve të gjenerimit të videove dhe chatbots më të aftë, e kanë shtyrë kufirin e AI përpara më shpejt se sa pritej. Demis Hassabis, bashkëthemeluesi i DeepMind të Google, parashikoi në fillim të këtij viti se AGI mund të arrihet deri në vitin 2030.
Ritmi i zhvillimit është ngadalësuar nga një pengesë në furnizimin me mikroçipa, veçanërisht ato të prodhuara nga Nvidia, të cilat janë të nevojshme për të trajnuar dhe drejtuar modele të AI. Këto kufizime janë lehtësuar, tha Musk, por modelet e reja tani po testojnë pajisje të tjera të qendrës së të dhënave dhe rrjetin e energjisë.
“Ai ishte i kufizuar me çip vitin e kaluar.” . . njerëzit nuk mund të merrnin mjaft çipa Nvidia. Këtë vit kalon në furnizim me energji elektrike me transformator tensioni. Në një ose dy vjet [kufizimi është] vetëm furnizimi me energji elektrike,” tha ai.
Dëshira e Musk për t’u bashkuar me garën e AI bie në kontrast me një qëndrim të profilit të lartë që ai mbajti vitin e kaluar duke bërë thirrje për një pauzë në zhvillimin e avancuar të inteligjencës artificiale. Ai paralajmëroi për “rreziqet e thella për shoqërinë dhe njerëzimin” që paraqesin mjetet superfuqishme të AI dhe bëri thirrje për një pauzë të menjëhershme në trajnimin e çdo sistemi më të fuqishëm se GPT-4 i OpenAI, modeli kryesor në treg.
Të hënën, Musk tha se startup-i i tij i inteligjencës artificiale, xAI, po trajnonte një version të dytë të modelit të tij Grok “që ne mendojmë se duhet të jetë më i mirë se GPT-4”. Ai duhet të jetë gati deri në maj dhe do të pasohet nga një model i ri me linja më të fuqishme, shtoi ai.
Musk ka zhvendosur më shumë kohë dhe burime te xAI gjatë vitit të kaluar. Ajo po kërkon të mbledhë miliarda dollarë nga investitorët në Shtetet e Bashkuara, Lindjen e Mesme dhe Hong Kong për të konkurruar me OpenAI, në një raund financimi që do ta vlerësonte kompaninë në 18 miliardë dollarë, sipas njerëzve me njohuri për procesin.
Musk ka luajtur një rol qendror dhe shpesh të diskutueshëm në zhvillimin e mjeteve të reja të AI gjatë dekadës së fundit.
Ai bashkëthemeloi OpenAI në vitin 2015, por u largua nga kompania në 2018 pasi u përplas me CEO dhe bashkëthemelues Sam Altman për drejtimin e kërkimit.
Musk paditi OpenAI dhe Altman për shkelje të kontratës në mars, duke pretenduar se ata komprometuan misionin e deklaruar të startup-it për ndërtimin e inteligjencës artificiale për të përfituar njerëzimin – një pretendim që OpenAI e mohoi me forcë, raporton Financial Times./alsatm/KultPlus.com
