Arkeologët në Norvegji kanë gjetur shkrimin runik më të vjetër në botë 

Arkeologët në Norvegji njoftuan sot se kanë gjetur një mbishkrim runik që sipas tyre është më i vjetri në botë dhe ndoshta është deri në 2000 vjet.

Guri i sheshtë katror ka të gdhendura “shkarravitje” mbi të, të cilat mund të jenë shembulli më i hershëm i fjalëve të regjistruara në Skandinavi, tha Muzeu i Historisë Kulturore të Oslos, duke shtuar se bëhet fjalë për një nga mbishkrimet më të vjetra runike.

“Ky zbulim na jep një pasqyrë të përdorimit të runave në epokën e hershme të hekurit. Kjo mund të jetë një nga përpjekjet e para për të përdorur runat në Norvegji dhe Skandinavi në gur”, tha profesori i Universitetit të Oslos, Kristen Zillmer.

Runat janë zbuluar më parë në objekte të tjera, por jo në gur, dhe regjistrimi më i vjetër runik i gjetur në Danimarkë është në një krehër kockash.

Guri i runës u zbulua në vjeshtën e vitit 2021 gjatë gërmimit të një varri në Tirifjord, afër Oslos, në një rajon të njohur për vendet e tij monumentale arkeologjike.

Guri i gdhendur në rune do të ekspozohet për një muaj në Muzeun e Historisë Kulturore, i cili ka koleksionin më të madh të objekteve historike të Norvegjisë nga epoka e gurit deri në epokën moderne./ KultPlus.com

Të shtënat në Oslo, Policia: Sulmi në Norvegji po trajtohet si terrorizëm islamik

Një 42-vjeçar është arrestuar dhe akuzuar për vrasje, tentativë vrasjeje dhe akte terroriste pas të shtënave në qendër të kryeqytetit të Norvegjisë, Oslo, transmeton KultPlus.

Dy persona u vranë dhe 21 u plagosën në sulmin në një lagje herët të shtunën.

Policia tha se e konsideron sulmin një akt të terrorizmit ekstrem islamik.

Viktimat u qëlluan brenda dhe jashtë Londrës Pub, një vend i njohur LGBTQ+, dhe pranë klubit të xhazit Herr Nilsen dhe një pijetore tjetër.

Parada vjetore e krenarisë së homoseksualëve në Oslo do të mbahej të shtunën dhe u anulua zyrtarisht me këshillën e policisë.

Por pavarësisht kësaj, qindra njerëz marshuan pranë vendit të ngjarjes më vonë gjatë ditës, duke bërtitur: “Ne jemi këtu, ne jemi të çuditshëm, ne nuk do të zhdukemi!”

Kryeministri i Norvegjisë Jonas Gahr Stoere e quajti atë një “sulm të tmerrshëm dhe thellësisht tronditës ndaj njerëzve të pafajshëm”.

“Të gjithë homoseksualëve që tani kanë frikë dhe janë në zi, u them se jemi të gjithë me ju”, tha ai në Facebook.

Mbreti Harald, monarku i Norvegjisë, tha se ai dhe familja e tij ishin “të tmerruar” nga dhuna.

Ai tha se “ne duhet të qëndrojmë së bashku” për të mbrojtur “lirinë, diversitetin dhe respektin për njëri-tjetrin”.

Ministrja e Drejtësisë e Norvegjisë Emilie Enger Mehl tha se incidenti kishte tronditur vendin.

“Norvegjia është një komunitet besimi ku të gjithë duhet të ndihen të sigurt jashtë një të shtunë natën,” e citoi NRK të thoshte ajo. /KultPlus.com

Hapet Shkolla Shqipe në qytetin Drammen në Norvegji

Shqiptarët e Norvegjisë të organizuar mirë dhe drejtë hapjes së Shkollave Shqipe në qytete të ndryshme të banuara me shqiptarë.

Dita e hënë i gjeti të bashkuar shqiptarët në Drammen, ku të tubuarit në Shkollën Danvik shpallën zyrtarisht të hapur këtë Shkollë në gjuhën Shqipe.

Tani kësaj mësonjëtore do t`i gëzohen fëmijët e kësaj ane dhe nga kjo shkollë bashkë me mësuesit do të arrijnë të përfitojnë shumë duke mësuar të shkruarit e të lexuarit e në fund të folurit e gjuhës tonë më të bukur shqipe.

Në këtë ditë, u kërkua që prindërit mos të hezitojnë për t`i sjellë fëmijët e tyre në këtë shkollë me mësim plotësues në gjuhën shqipe.

Për fjalë rasti u ftuan në skenë, përfaqësuesit e shume organizatave prezente në këtë takim duke filluar nga vetë nismëtarët apo iniciuesit kryesor për hapjen e një shkolle të tillë, veteranë të arsimit, dhe më madhështore ishte prania e diplomates nga Ambasada e Republikës së Kosovës, Blerta Vehapi e cila ju solli prap edhe disa ekzemplarë nga kompleti i librave dedikuar shkollave të diasporës.

Ky takim solemn u përmbyll me një koktej rasti dhe vizitën miqësore në shtëpinë e bashkatdhetarit dhe aktivistit të dalluar, Adrian Hoti. / Diaspora Shqiptare / KultPlus.com

Ligj për Photoshop, synon të largojë rininë nga fotografitë joreale

Norvegjia do të detyrojë “influencer”-at që çdo foto të modifikuar me Photoshop ta bëjnë me dije që janë modifikuar.

Ligji i ri, që do të hyjë në fuqi së shpejti, ka për qëllim që të largojë rininë nga standardet joreale të bukurisë.

Çdo reklamë dhe postim në rrjetet sociale që manipulon pamjen e jashtme të dikujt, duhet të thuhet qartë që është modifikuar.

Ligji përfshin edhe fotot që kanë një filtër të thjeshtë./ KultPlus.com

Ura që i bashkon binjakët e ndarë nga COVID-19

Dy binjakëve 73-vjeçarë në Suedi nuk u është lejuar për tash e një vit ta vizitojnë njëri-tjetrin në shtëpitë e tyre për shkak të situatës me COVID-19.

Ola dhe Potnus Berglund takohen çdo të shtunë në një urë që lidh Norvegjinë dhe Suedinë, secili në anën e tij të kufirit.

“Nuk na lejohet të kalojmë kufirin. Unë duhet të qëndroj një metër larg në krahun tim dhe ai duhet të qëndrojë një metër në anën e tij,” shpjegon Ola. “Na duhet të kemi dy metra hapësirë mes nesh”, ka thënë ai, duke shtyrë karrigen prapa, shkruan Bankok Post.

Ata takohen çdo të shtunë në urën që lidh Norvegjinë me Suedinë. Përkundër disa ndryshimeve për lehtësim të masave, kufiri ka mbetur i mbyllur.

Ata thonë se janë mësuar të takohen çdo javë, dhe pandemia nuk i ka penguar.

Ata i kanë festuar ditëlindjen e 72 dhe 73-të bashkë./kohanet/ KultPlus.com

Historia e dy vëllezërve që i ndau pandemia, festuan ditëlindjen te kufiri i dy shteteve

Për shkak të pandemisë, ata nuk mund të vizitojnë njëri-tjetrin. Dhe kjo është arsyeja pse, qoftë diell apo shi, dy binjakët suedezë, që janë 73-vjeçarë e gjejnë veten çdo të shtunë, secili në anën e vet të kufirit, në urën që lidh Norvegjinë dhe Suedinë.

Ola dhe Pontus Berglund marrin me vete karriget e ushqimin dhe vendosen secili nga vendi i tyre, i cili është i ndarë me një vijë të bardhë të hollë në asfalt.

“Nuk na lejohet të kalojmë kufirin. Unë duhet të qëndroj një metër në anën time dhe ai një metër në anën e tij”, shpjegon Ola ndërsa flamujt norvegjezë dhe suedezë të ngulur në kangjellat e urës valëviten nga era, transmeton KultPlus.

“Pra, ka dy metra distancë mes nesh”, tha ai. Dhe jo vetëm kaq. Në këmbët e tij ka një vijë të bardhë. Në njërën anë shkruhet “Norge”, në anën tjetër “Sverige”.

Ola jeton në Halden, në juglindje të Norvegjisë, ku shkoi me të dashurën shumë kohë më parë. Pontus është gjysmë ore me makinë në qytetin e largët suedez të Stromstad.

Ata janë binjakë identikë dhe gjithmonë takoheshin një herë në javë. Pandemia e ndaloi këtë dhe ata tani po takohen në urën e vjetër të Swinesund që lidh dy vendet.

Në urë, me dy metra distancë, ata festuan ditëlindjet e tyre të 73 në 20 prill.

“Kjo është shumë e pazakontë, por ne e shihnim njëri-tjetrin një herë në javë dhe nuk donim ta ndalonim atë këtë”, thotë Pontus nga pala suedeze. “Pandemia nuk na ndaloi dhe kjo është fitorja jonë”.

Megjithëse situata me virusin ka ndryshuar me kalimin e kohës, kufiri ka mbetur i mbyllur gjatë gjithë kohës. Kjo veçanërisht zemëron shumë norvegjezë që kanë vilë verore në Suedi, ku jeta është më e lirë. / KultPlus.com

Në qytetin Reine të Norvegjisë ndodh diçka e magjishme sa herë që bie nata

Reine ndodhet në ishujt Lofoten të Norvegjisë. Tipari i tij më simpatik janë shtëpitë, kryesisht ngjyrë vishnjë që dallojnë gjatë dimrit nga bora e cila mbulon shpatet e malit Reinebringen që duket në sfond.

Banohet vetëm nga 300 banorë, të cilët kryesisht merren me peshkimin.

Edhe pse konsiderohet si një nga pjesët më të paarritshëm të vendit vizitohet nga mijëra turistë çdo vit. Pse? Sepse në këtë pikë të vogël në hartë, ndodh diçka magjike sa herë që erret.

Në Reine kemi shfaqjen më mbresëlënëse të fenomenit natyror që quhet “Dritat e veriut”.

Dritat e veriut janë një nga fenomenet më të rëndësishme natyrore, pasi qielli mbushet plot ngjyra dhe forma të ndërlikuara.

Ky fenomen natyror është kaq i famshëm, sa që organizohen udhëtime të veçanta për turistët që duan të shohin spektaklin nga afër.

Ky fenomen është i njohur që nga lashtësia dhe vëzhguesi i parë thuhet se është Aristoteli. Si krijohet? Nga përplasja e grimcave të ngarkuara (kryesisht elektronet dhe protonet) nga hapësira, të cilat bllokohen në fushën magnetike të tokës, lëvizin drejt Polit të Veriut, dhe më në fund reagojnë me grimcat e ajrit.

Le të mos ecim më tej me shpjegimet shkencore, por do t’ju themi se “aurora borealis” (dritat veriore), të cilat shfaqen zakonisht në vendet nordike e kanë prejardhjen e emrit nga perëndesha romake e agimit, «Aurora» dhe nga zona gjeografike e Veriut ./ KultPlus.com

Zbulohen në Norvegji rrënojat e një anije gjermane të fundosur gjatë Luftës së Dytë Botërore

Rrënojat e një anije të madhe luftarake gjermane janë gjetur në ujërat në Norvegjia afro 80 vjet pasi anija ishte fundosur në një betejë në Luftën e Dytë Botërore, shkruan agjencia Reuters.

Anija është zbuluar nga operatori norvegjez i rrjetit të energjisë Statnett dhe një arkeolog detar.

E identifikuar këtë vit nga imazhet dhe skenimet, si dhe pozicioni i armëve, anija Karlsruhe, për herë të parë ishte zbuluar në vitin 2017 vetëm 15 metra nga një kabllo nënujore e energjisë që ka funksionuar që nga viti 1977.

E ndërtuar në vitet 1920-ta, anija ka “swastikan” Naziste, ndërsa imazhet dhe videot janë bërë nga Statnett dhe janë transmetuar në televizionin norvegjez NRK.

Anija e gjatë 174 metra, ishte pjesë e forcave gjermane që pushtuan Norvegjinë në prill të vitit 1940. Anija thuhet se është goditur nga një torpedo e një nëndetëse britanike pak para se të nisej për t’u kthyer nga porti jugor norvegjez Kristiansand.

Stafi i anijes ishte evakuuar dhe anija ishte fundosur nga vet gjermanët thuhet.

“Mund ta gjeni fatin e anijes Karlsruhe në librat e historisë, por asnjëri nuk e dinte saktësisht se ku u fundos”, ka thënë arkeologu detar Frode Kvaloe.

Sulmi më 9 prill të vitit 1940, shënoi fillimin e pushimit nazistë të Norvegjisë, duke detyruar qeverinë dhe mbretin të iknin për në Britani, ku qëndruan deri në vitin 1945, kur kapitulloi Gjermania. / KultPlus.com

Imituesi norvegjez thyen rekord, këndon si Elvis Presley për 50-të orë

Një imitues norvegjez i Elvis Presley ka thyer sot një rekord botëror duke kënduar këngët e “Mbretit” për më shumë se 50 orë, gjatë një maratone muzikore të publikuar në internet, transmeton KultPlus.

Në 50 orë, 50 minuta dhe 50 sekonda, “Kjell Elvis”, emri i skenës i Kjell Henning Bjornestad, ka thyer për më shumë se shtatë orë rekordin e mëparshëm të aprovuar nga Guinness. Ky rekord ishte mbajtur që prej 16 vitesh nga një gjerman Thomas “Curtis” Gäthje.

“Nuk do ta bëj kurrë më”, deklaroi për televizionin norvegjez NRK, sozia e yllit amerikan në përfundim të performancës së tij rreth orës 10:50 (08:50 GMT). Ai kishte filluar të këndonte të enjten në mëngjes në orën lokale 08:00 në një bar në qendër të Oslo-s, me veshjen e plotë të Elvisit.

Sipas menaxherit të tij, iu rekomandua artistit që të mos konsumonte kafe për të kaluar dy netë të tëra. Smoothies, frutat dhe ëmbëlsirat energjike e lejuan atë të shkojë distancën dhe të ruajë zërin e tij, pak i ngathët në orët e fundit.

Bjornestad, 52 vjeç, më parë kishte marrë vëmendjen e mediave ndërkombëtare duke thyer rekordin dy herë, së fundmi në 2003, një maratonë 26 orëshe në atë kohë. / KultPlus.com

Norvegjia ndihmon Kosovën për luftimin e pandemisë

Ministri i Shëndetësisë, Armend Zemaj priti ka pritur sot në takim, ambasadorin e Norvegjisë në Kosovë, Jens Erik Grendahl, me të cilin ka biseduar për bashkëpunimin midis dy shteteve në përgjigjen ndaj pandemisë Covid-19, meqë rast edhe u konfirmua se gjatë kësaj jave arrijnë në Kosovë një numër respiratorësh si ndihmë nga Norvegjia për Kosovën.

Sipas njoftimit të Ministrisë së Shëndetësisë, gjatë këtij takimi Zemaj e ka njoftuar ambasadorin Grandahl për masat e Qeverisë në menaxhimin e kësaj faze të pandemisë dhe ka shprehur falënderimin e tij për kontributin që populli i Norvegjisë i ka dhënë Kosovës për ballafaqim me Covid-19.

“Zemaj e ka informuar ambasadorin për aktivitetet e ndërmarra në tërë territorin e Kosovës me qëllim të tejkalimit të situatës rreth pandemisë. Grandahl e ka njoftuar Zemajn se në kuadër të ndihmave që Norvegjia i ka dhënë Kosovës në ballafaqim me pandeminë, gjatë kësaj jave pritet që në Kosovë të arrijnë një numër respiratorësh, me të cilët ky shtet do ta ndihmojë Kosovën në fuqizimin e kapaciteteve kundër Covid-19”, thuhet në komunikatë, shkruajnë mediat shqiptare, përcjell albinfo.ch.

Ata në këtë takim kanë shprehur përkushtimin që të vazhdojnë bashkëpunimin, ndërkohë që qytetarëve u kanë bërë thirrje që të zbatojnë masat e ndërmarra, në veçanti bartjen e maskave, ruajtjen e distancës fizike dhe mbajtjen e higjienës personale e kolektive si mënyrë për të parandaluar përhapjen e infeksionit. /KultPlus.com

Filloristët norvegjezë kthehen në shkolla pas 6 javësh të mësimit nga shtëpia

Norvegjia të hënën e filloi rihapjen e shkollave fillore pasi qeveria e këtij vendi vlerësoi se përhapja e koronavirusit është vënë nën kontroll.

Një javë pas çerdheve, në shtetin skandinav u hapën edhe shkollat për fëmijët e moshës gjashtë deri në 10-vjeçare. Ata ishin duke mësuar nga shtëpia për gjashtë javë. Megjithatë, numri maksimal i nxënësve në një klasë do të jetë 15.

Norvegjia ka filluar që në mënyrë progresive t’i largojë masat e vendosura më 12 mars kundër përhapjes së koronavirusit të ri.

Përpos shkollave, edhe sallonet e floktarëve dhe ordinancat stomatologjike morën leje për ta rifilluar punën e tyre, shkruan “The Guardian”, transmeton Gazeta Express.

Sidoqoftë, shumë masa të tjera do të vazhdojnë të mbeten në fuqi, përfshirë ndalimin e ngjarjeve sportive dhe kulturore dhe rregullat për distancim fizik.

Deri të dielën, Norvegjia i ka regjistruar 7,505 raste të koronavirusit dhe 193 të vdekur, ndërsa numri i pacientëve të shtrirë në spitale ka rënë në masë të konsiderueshme javëve të fundit. / KultPlus.com

Rama, ekspozitë në Norvegji, veprat e kryeministrit shqiptar kërkohen nga muzeu i punimeve me kobalt

Muzeu i punimeve me kobalt në Norvegji ka kërkuar të ketë vepra të kryeministrit Edi Rama për një ekspozitë që do të organizojë në vitin 2020. Arti i tij do të vendoset përkrah veprave të tjera të pikturuara nga drejtues shteti si Uinston Çërçill dhe presidenti amerikan, Duajt Ajzenhauer.

Muzeu i punimeve me kobalt ndodhet në një zonë historike të Oslos dhe pret mesatarisht 170 mijë vizitorë në sezon dhe me 50 vite përvojë me kurimet dhe organizimet e ekspozitave të rëndësishme aty janë shfaqur veprat e mjeshtërve nordikë të pikturës. Në vitin 2018 u nderua me çmimin “Muzeu i vitit”.

Ekspozita e fundit e kryeministrit Edi Rama ka qenë në Berlin, në janar të këtij viti.

Artistë, gazetarë, kritikë arti apo miq i kanë përcaktuar hapësirat e ekspozimit të tij njëlloj sikur të hysh në kokën e artistit, pak a shumë në shqetësimin e tij krijues me tapete murale të mbushura plot me vizatimet e tij shumëngjyrëshe përgjatë rutinës ditore.

Janë vizatime mbi letra të lloj-llojshme si një mënyrë për të prodhuar art duke e shndërruar hapësirën e punës në muzeun e tij. Skulptura qeramike me forma abstrakte, me dritë dhe detaje të shumta ngjyrash në to si një përkthim tredimensional të pikturave të tij, duke dhënë përmes këtyre elementëve autenticitetin dhe stilin e tij unik.

Ekspozitat e tij vetjake janë pasqyruar në mediet e huaja me artikuj dashamirës. Shpesh në këto artikuj, shikimi është kthyer nga e shkuara, tek Edi Rama kryebashkiak, ku me ngjyrosjen e godinave komuniste, qyteti dukej më i ri. Vetë ai është shprehur që ky ka qenë më shumë një akt politik, sesa artistik, një lloj terapie përmes së bukurës, ndërsa po ashtu ka thënë se politika me çmendurinë e saj mund ta bëjë artin edhe më të mirë.

Megjithëse ato janë dy botë krejt të ndryshme, ai ka ditur të bashkëjetojë mes tyre.

Edi Rama ka çelur ekspozita në galeritë më prestigjioze në shumë shtete të botës si dhe në Bienalen e Venecias. /atsh / KultPlus.com

Agron Peni sonte me koncert në Norvegji

Sonte në Drammen të Norvegjisë, kitaristi kosovar Agron Peni mbanë koncert bashkë me Lindita Otarsson, shkruan KultPlus.

Në këtë koncert Peni fillimisht do të prezantohet si solist me pesë vepra ndërsa pastaj do të bashkohet edhe Lindita Otarssonme të cilën do të promovojnë albumin “Udhë”, album ky i realizuar nga dyshja vitin e kaluar.

“I gjithë koncerti do të përmbajë vepra shqipe, një rast shumë i mirë ky për ta promovuar në mënyrë shumë profesionale muzikën shqipe te publiku norvegjez”, tha për KultPlus, Agron Peni.

Koncerti mbahet sonte më 20 qershor me fillim nga ora 19:00 dhe është mbështetur nga Komuna e Drammenit./ KultPlus.com

Qielli i njërit qytet të Norvegjisë që merr një pamje magjike natën (FOTO)

Reine ndodhet në ishujt Lofoten të Norvegjisë. Tipari i tij më simpatik janë shtëpitë, kryesisht ngjyrë vishnjë që dallojnë gjatë dimrit nga bora e cila mbulon shpatet e malit Reinebringen që duket në sfond.

Banohet vetëm nga 300 banorë, të cilët kryesisht merren me peshkimin. Edhe pse konsiderohet si një nga pjesët më të paarritshëm të vendit vizitohet nga mijëra turistë çdo vit. Pse? Sepse në këtë pikë të vogël në hartë, ndodh diçka magjike sa herë që erret.

Në Reine kemi shfaqjen më mbresëlënëse të fenomenit natyror që quhet “Dritat e veriut”.

Dritat e veriut janë një nga fenomenet më të rëndësishme natyrore, pasi qielli mbushet plot ngjyra dhe forma të ndërlikuara. Ky fenomen natyror është kaq i famshëm, sa që organizohen udhëtime të veçanta për turistët që duan të shohin spektaklin nga afër./ KultPlus.com
https://www.youtube.com/watch?v=DFGpwXVFo24

Në Norvegji është zbuluar atllasi i parë i shtypur

Atllasi është ruajtur për shumë vite në Bibliotekën Kombëtare të Norvegjisë dhe është atllasi i parë i turqve dhe myslimanëve. Atllasi mban datën 1803 dhe titullin “Përkthimi i Atllasit Botëror”.

Punonjësi i bibliotekës, Ander Kvernberg atllasin e gjeti me ndihmën e medias sociale. Atllasi është shtypur në Stamboll në vitin 1803 dhe vetëm në 50 kopje. Sot në botë mund të jenë të rralla kopjet e këtij atllasi. Fotografinë e atllasit Kvernberg e publikoi në platformën e medias sociale Reddit. Nga komenti që ka bërë një përdorues i Reddit ai ka mësuar që emri i librit në fjalë është “Përkthimi i Atllasit Botëror”.

Kvernberg zbriti në depo për të parë se kishte kopje tjetër apo ribotim të atllasit, por konstatoi që letra e përdorur ishte e vjetër dhe prej lëkure, atllasi ishte botim i vetëm dhe nuk ishte shtypur më pas. Sot në botë nga ky lloj atllasi gjenden 14 copë. / KultPlus.com