Institucioni më i lartë i muzikës në vend, Filharmonia e Kosovës, muajin prill e nis me koncert në qytetin e Gjakovës, nën dirigjimin e Pëllumb Vulës, përderisa soliste e mbrëmjes është Zanë Abazi- flaut.
Ky koncert mundësohet në kuadër të programit “Filharmonia në Lëvizje”.
Koncerti do të hapet me uverturën e operës “Cosi fan tutte” nga Mozarti. Në këtë program do të interpretohet edhe vepra “Odelette” nga Saint-Saëns.
Përmbyllja e koncertit shënohet me interpretimin e Simfonisë Nr. 4 nga Schumanni. Mos e humbni këtë koncert, i cili do të dirigjohet nga Pëllumb Vula.
Koncerti mbahet më 6 prill, në Pallatin e Kulturës “Asim Vokshi”, prej orës 20:00./KultPlus.com
Zgjerimi i Shkodrës gjatë shekujve ka pasur faza të ndryshme deri në ditët e sotme. Drejtoria rajonale e trashëgimisë kulturore e Shkodrës në një postim në rrjetet sociale publikoi gravurën që tregon fortesën e Shkodrës, ruajtur në Bibliotekën Ambrosiana të Firences, e vitit 1877.
Sipas DRTK Shkodër, qyteti ruajti truallin e vet antiko- mesjetar me një zhvendosje më në lindje, në pjesën fushore deri në fillim të shek.XIX. Lagjet e reja kryesisht merrnin emrin e ofiqarëve osmanë, pozicionit gjeografik apo zejeve që ushtronin banorët.
Topat e Hafiz Pashës në 1835 dhe tërmetet e viteve 1815, 1837, 1852, 1905 ndikuan në shpërnguljen e banorëve nga qyteti vjetër, për në perëndim drejt pazarit dhe fushave të liqenit të Shkodrës. Devijimi i Drinit pas vitit 1858, shënoi deklinin e qendrës që mori hov në periudhën e Pashallekut të Shkodrës.
Nga të paktat gjurmë që ruhen sot janë vetëm toponimia e lagjeve Tabake, Bexhene, Ajasem rrënojat e xhamisë Tabake, dhe të asaj Qafë-Kala, çinari shekullor monument natyre./atsh/KultPlus.com
Voskopoja është e njohur për qytetërimin e saj shekullor, peisazhin e mrekullueshëm, kishat dhe afresket e shumta, të cilat bartin në vetvete një trashëgimi të çmuar kulturore. Dikur një qendër e zhvillimit ekonomik, kulturor dhe artit, plot prosperitet, njohu ritmin e tregëtisë së kohës me qendra të tjera të rëndësishme të Shqipërisë, Ballkanit dhe më tej.
Drejtoria Rajonale e Trashëgimisë Kulturore Korçë sjell një set fotografish me afreske të kishave të Voskopojës.
Arkitektura e kishave i ka rezistuar kohës, luftrave, dëmtimit nga dora e njeriut, si dëshmimtare unike e atij qytetërimi, janë ato të cilat tregojnë vlerat e saj të papërsëritshme. Nga 22 kishat e dikurshme kanë mbetur në këmbë në Voskopojë ende pesë kisha: Kisha e Shën Athanasit, Kisha katedrale “Fjetja e Shën Marisë”, Kisha e Kryeëngjëjve, Gabriel dhe Mihael, Kisha e Shën-Kollit dhe Manastiri i Shën Prodhromit.
Voskopoja tregoi interes të veçantë për zhvillimin e gjuhës, kulturës dhe artit bizantin të kohës dhe në vite u zhvillua dhe vazhdoi të ruajë zakonet, historinë dhe traditat e krijuara prej kohësh. Një element dallues është përgatitja e punimeve të dorës bazuar në mjeshtërinë lokale dhe burimet natyrore, veçanërisht për punimin e drurit, thurrjen e veshjeve te leshta e shumë punime të tjera me vlerë.
Pikërisht këto vlera arkitektonike dhe kulturore e bëjnë fshatin e Voskopojës një ndër destinacionet më intersante për t’u vizituar nga turistët vendas dhe të huaj./atsh/KultPlus.com
Zëvendëskryeministrja Belinda Balluku njëhersh drejtuese politike e qarkut të Dibrës, e shoqëruar nga ministrja për Rininë, Bora Muzhaqi dhe kryetari i bashkisë së Bulqizës, Rahmi Spahija vizituan sot bibliotekën në qytetin e Peshkopisë.
Zëvendëskryeministrja Balluku bëri të ditur se biblioteka është rikonstruktuar dhe se fondi i librave është i mirëmbajtur.
Tashmë, informoi ajo, kësaj biblioteka i është shtuar edhe salla e leximit, e cila mungonte deri sot.
Biblioteka e parë në qytetin e Peshkopisë daton në vitin 1945. Ajo u hap në një ambient privat të një mësuesi, i cili e kaloi pronën e tij në dispozicion të lexuesve.
Nga 1700 libra në vitet 1950, sot kjo bibliotekë ka arritur të ketë 74 mijë libra të të gjitha zhanreve dhe fushave në gjuhën shqipe dhe gjuhë të huaja. Po ashtu në këtë bibliotekë janë të ruajtura edhe gazetat që prej vitit 1904.
Ky fond ju shërben 5300 anëtarëve të resgjistruar./atsh/KultPlus.com
Një qytet i madh antik është gjetur në Amazonë, i cili ishte fshehur nga bimësia e harlisur për mijëra vjet dhe ky zbulim do të ndryshojë njohuritë për historinë e njerëzve që jetonin në Amazonë.
Shtëpitë dhe sheshet në rajonin Upano të Ekuadorit lindor janë të lidhura me një rrjet të madh rrugësh dhe kanalesh, shkruan BBC.
Zona është nën hijen e një vullkani, i cili e bën tokën përreth shumë pjellore, por mund të kishte çuar edhe në zhdukjen e njerëzve që jetonin në qytetin e pambuluar.
Me njohuritë e deritanishme, besohej se njerëzit në Amazonë çonin jetë nomade ose në vendbanime të vogla.
“Ky është më i vjetër se çdo vend tjetër arkeologjik në Amazonë që ne njohim. Ne kemi një pikëpamje eurocentrike të qytetërimit, por kjo tregon se ne duhet të ndryshojmë idenë tonë se çfarë është kultura dhe qytetërimi”, tha profesori Stephane Rostin nga Qendra për Kërkime Shkencore në Francë, i cili drejtoi kërkimin.
Antoine Dorison, i cili gjithashtu punoi në zbulimin e qytetit, tha se mënyra se si shihet kultura e Amazonës po ndryshon gjithashtu tani.
“Shumica e njerëzve imagjinojnë grupe të vogla njerëzish ndoshta të zhveshur që jetojnë në kasolle dhe punojnë tokën, por kjo tregon se njerëzit e lashtë jetonin në shoqëri të ndërlikuara urbane,” tha Dorison.
Qyteti është ndërtuar rreth 2.500 vjet më parë, dhe sipas arkeologëve, njerëzit kanë jetuar aty deri në një mijë vjet.
Është e vështirë të vlerësohet saktësisht se sa njerëz kanë jetuar aty në një kohë të caktuar, por studiuesit vlerësojnë se duhet të kenë qenë 10.000, nëse jo 100.000.
Arkeologët kombinuan gërmimet në terren dhe sensorët laser nga avionët për të zbuluar një qytet të tejmbushur me bimë dhe pyje.
Shtëpitë dhe sheshet në rajonin Upano të Ekuadorit lindor janë të lidhura me një rrjet të madh rrugësh dhe kanalesh, shkruan BBC.
Zona është nën hijen e një vullkani, i cili e bën tokën përreth shumë pjellore, por mund të kishte çuar edhe në zhdukjen e njerëzve që jetonin në qytetin e pambuluar.
Me njohuritë e deritanishme, besohej se njerëzit në Amazonë çonin jetë nomade ose në vendbanime të vogla.
“Ky është më i vjetër se çdo vend tjetër arkeologjik në Amazonë që ne njohim. Ne kemi një pikëpamje eurocentrike të qytetërimit, por kjo tregon se ne duhet të ndryshojmë idenë tonë se çfarë është kultura dhe qytetërimi”, tha profesori Stephane Rostin nga Qendra për Kërkime Shkencore në Francë, i cili drejtoi kërkimin.
Antoine Dorison, i cili gjithashtu punoi në zbulimin e qytetit, tha se mënyra se si shihet kultura e Amazonës po ndryshon gjithashtu tani.
“Shumica e njerëzve imagjinojnë grupe të vogla njerëzish ndoshta të zhveshur që jetojnë në kasolle dhe punojnë tokën, por kjo tregon se njerëzit e lashtë jetonin në shoqëri të ndërlikuara urbane,” tha Dorison.
Qyteti është ndërtuar rreth 2.500 vjet më parë, dhe sipas arkeologëve, njerëzit kanë jetuar aty deri në një mijë vjet.
Është e vështirë të vlerësohet saktësisht se sa njerëz kanë jetuar aty në një kohë të caktuar, por studiuesit vlerësojnë se duhet të kenë qenë 10.000, nëse jo 100.000.
Arkeologët kombinuan gërmimet në terren dhe sensorët laser nga avionët për të zbuluar një qytet të tejmbushur me bimë dhe pyje./rtv21/KultPlus.com
Sulmet e vazhdueshme nuk patën forcën e mjaftueshme të ndërprisnin misionin e Emira Selimit për hapjen e Bibliotekës së parë Shqipe në qytetin e iluminizmit shqiptar, në Manastir, në këtë qytet, ku 115 vjet më parë, kolosët e shkencës dhe letërsisë shqiptare si Gjergj Fishta, Mid’hat Frashëri, Ndre Mjeda dhe Parashqevi Qiriazi, në një konferencë akademike, vendosën themelet e alfabetit të gjuhës shqipe.
E lindur në Shkupin e Nënë Terezës, Emira Selimi është nismëtarja e re e një projekti me rëndësi madhore për të gjithë shqiptarët, atij për të shpëtuar gjuhën shqipe dhe për të hedhur dritë në qytetin e vjetër shqiptar, i cili në heshtje, me hapa shumë të shpejtë, po shkonte drejt një asimilimi të plotë.
Bitola – emri i ri i cili i është vënë qytetit të Manastirit, tkurrja e planifikuar e numrit të popullsisë në vetëm 5 mijë banorë, duke u shtuar mbiemrave shqiptarë mbaresa sllave, si dhe mbyllja e shkollave të mesme shqipe në këtë qytet historik shqiptar, janë arsyet që e kishin ngacmuar thellë misionaren Selimi, për t’i dhënë zë në mbarë kombin shqiptar një fenomeni të tillë, dhe për të ndërmarrë një nismë vetanake që do ta parandalonte këtë gjë.
Të shumtë ishin ata të cilët i premtuan për ndihmë, kur ajo e kishte paraqitur projektin fillimisht si ide, por kur ishte koha që ky vizion të merrte formë fizike, për realizimin e të cilit ishte e domosdoshme lëvizja për sigurimin e librave shqip, ajo u la e vetme. E dëshpëruar dhe e mërzitur për këtë fakt, e gjithashtu nën trysninë dhe sulmet e të tjerëve, ajo vendosi që këtë mision ta vazhdonte vetëm me forcat e saj dhe me mbështetjen e familjes.
Por jo, kur njeriu ka një qëllim të pastër e i cili është në shërbim të të tjerëve, duket sikur universi ndërmerr vetë hapa për të konkretizuar dhe realizuar atë gjë, në këtë rast duke i vënë në dispozicion ndihmën e gjithë popullit shqiptar, e cila është shumë më me vlerë dhe më e rëndësishme se sa ajo e disa individëve të cilët me ndërrime të pushteteve, shkojnë e vijnë.
Biblioteka që morri formë nga librat e dhuruar nga mbarë kombi shqiptar, u përurua në Ditën e Alfabetit Shqip, më 22 nëntor 2023, fiks 115 vite nga koha kur etërit e gjuhës shqipe në Kongresin e Manastirit, në po këtë datë më 1908 i dhanë vulën kësaj gjuhe, e cila ndër mileniume kishte qenë target i asimilimeve të mundshme, nga pushtuesit e njëpasnjëshëm.
Në një intervistë për KultPlus, iniciatorja e këtij projekti, skandaloz e quante faktin që një qytet me rëndësi të madhe historike për shqiptarët, ishte lënë në harresë nga politika shqiptare, e të cilin hap pas hapi po e përvetësonin të tjerët.
“Manastiri është qytet i iluminizmit shqiptar. Në këtë qytet u themelua edhe alfabeti i gjuhës shqipe, e poashtu Manastiri ka qenë qendër vilajeti dhe fakti që sot ky qytet nuk përmendet fare nga shqiptarët është skandaloze. Qëllimi dhe ideja ishte që i gjithë kombi ynë të dëgjonte për Manastirin dhe të solidarizohej me të. Ajo çfarë e bën edhe më unike bibliotekën është se në krahasim me gjithë bibliotekat tjera në trevat tona, këtë bibliotekë e ka themeluar i gjithë kombi shqiptar, në një ditë me simbolikë shumë të fuqishme si ajo e 22 nëntor-it”, ka thënë Selimi.
Ajo më tutje tregon që qysh nga fëmijëria ka pasur një lidhje të veçantë me qytetin e Manastirit, falë atdhedashurisë të cilën ia kishin mbjellë prindërit. Ndërsa ideja për një projekt të tillë i kishte lindur kur ajo filloi të bëjë një hulumtim për gjurmët e shqiptarëve ortodoks në këtë qytet, ku nga ajo që pa mbeti e shokuar, pasi edhe për pak vite nuk do të mund t’i gjente as gjurmët e shqiptarëve si etni.
“Në momentin kur unë fillova të gjurmoj aty, kuptova edhe fatin e shqiptarëve të sotëm që kanë mbetur në qytetin e Manastirit. Statistikat tregonin se në Manastir ishin vetëm 5% shqiptarë, ku përfshiheshim vetëm ata që kishin mbiemrat e shqipëruar, ndërsa pjesa më e madhe e tyre ishin me mbiemra të sllavizuar dhe të turqizuar. Këta shqiptarë me këta mbiemra në statistika, pavarësisht se deklarohen shqiptar ata nuk shkruhen të tillë. Kjo nënkupton që në Manastir t’i mund të jesh gjithçka, vetëm shqiptar jo. Më pas kuptova që shqiptarët atje po humbnin gjuhën shqipe. Shqiptarët në Manastir e flasin shqipen me shumë pengesa dhe kjo është si pasojë e mungesës së shkollës së mesme shqipe por edhe të literaturës shqip, dhe një bibliotekë e pasuruar me libra shqip besova që do i mbrojë shqiptarët atje nga asimilimi dhe do të mbrojë gjuhën amtare shqipe”, ka thënë iniciatorja Selimi, e cila tregoi më tutje edhe për sfidat e mëdha që ajo hasi gjatë procesit të hapjes së Bibliotekës Shqipe në Manastir.
“E kam pasur parasysh që do kem vështirësi. E kam pritur, pasiqë po flasim për një qytet që është asimiluar brenda një kohe shumë të shkurtër. Aty kuptohet çdo gjë, dhe rëndësia e këtij qyteti. Ka qenë për tu habitur që disa individ nga Maqedonia Veriut me ngulm të fuqishëm indirekt e kanë penguar bibliotekën, për arsye që unë nuk i di edhe pse lehtë mund të kuptohen nga çdo shqiptar i devotshëm”, ka thënë Selimi e cila qëndroi e palëkundur në synimin e saj.
Gjithsesi, Biblioteka u hap me 22 Nëntor. Populli shqiptar i kishte dhuruar 30 mijë tituj, prej të cilëve deri në atë ditë arritën të silleshin 10 mijë të tillë në Bibliotekë. Ndërsa, edhe 15 mijë të tjerë pritet të sillen nga Tirana dhe 5 mijë nga Prishtina gjatë ditëve në vijim.
Kjo bibliotekë përmban zhanre të ndryshme të librave, në të cilat dominojnë libra me karakter historik e kombëtar. “Historia e Skënderbeut” nga Marin Barleti, “Lahuta e Malcis” nga Gjergj Fishta dhe tituj të shumtë nga shkrimtari Ismail Kadare nuk mungojnë po ashtu në bibliotekën e hapur para një muaji, në të cilën aktualisht pjesë aktive e saj janë 60 fëmijë, pa përfshirë frekuentimin nga mësueset e shkollave fillore, dhe të qytetarëve të tjerë të qytetit të Manastirit.
Si ekzemplarë të veçantë në këtë numër të madh librash, Selimi përmend “Mesharin” e Gjon Buzukut, i cili në katër kopje të vjetra, i ishte dhuruar nga një bashkëkombës i yni, i cili jeton në Holandë.
“Ky qytet është tradhtuar nga politika shqiptare e Maqedonisë së Veriut. Janë bërë pazare me fatin e shqiptarëve në Manastir. Duke shpërndarë dezinformata se aty paska pak shqiptar, më vjen keq që ata që nuk e kanë vizituar kurrë Manastirin, i thonë qytet me shumë pak shqiptar. Nuk është e vërtetë”, ka thënë më tej Selimi, duke e quajtur urgjente nevojën për intervenim, duke filluar me hapjen e një shkolle të mesme shqipe për të parandaluar një asimilim të plotë, i cili veçse është në plan.
“Në Manastir duhet shumë punë, aty duhet me patjetër pushteti të hapë shkollë të mesme shqipe. Para disa viteve është hapur një paralele në gjuhën shqipe, por shqiptarët atje thonë se kur fëmijët i kanë dorëzuar dokumentet për tu regjistruar, ua kanë kthyer pas me arsyen se nuk ka mësimdhënës shqiptar. Arsye boshe për të gjetur justifikime dhe për tu larë në sytë e opinionit. Asimilimi i vrullshëm triumfon atje, nëse e vizitoni qytetin edhe maqedonasit edhe shqiptarët vajzës i thonë çupë, kur i pyet se pse ju thoni kështu përgjigjen që na ka mbetur nga manastirasit e vjetër. Kjo nënkupton hapur se çfarë kanë qenë manastirasit e vjetër, e që pasardhësit e tyre akoma me presion me ndalimin e shkollave shqipe, tentojnë t’i asimilojnë rreptësishtë”, ka thënë ajo.
Në gjendje më të mirë nuk janë as Ohri, Velesi, Prilepi ku në formë indirekte, agresore, synohet zhdukja e gjuhës shqipe. Madje edhe në Shkup në Njegosh fëmijët shqiptar një gjysmëvjetor nuk mësojnë fare në gjuhën shqipe.
“Ky është realiteti dinak i Maqedonisë së Veriut. Një shtet me komunizëm modern. Shqiptarët në pushtet janë vetëm lodra të pushtetit maqedonas, asgjë më shumë, edhe pse kemi ministra dhe deputet shqiptar”, ka thënë Selimi e cila përgjegjës për këtë gjendje e cilëson sferën politike shqiptare në Maqedoninë e Veriut.
“Ngecjen e shikoj tek partitë politike shqiptare në Maqedoninë e Veriut, që e duan servilizmin dhe jo reagimin për të kërkuar të drejtat e shqiptarëve. Ndoshta frikësohen, por ndoshta edhe i ruajnë pozitat e tyre. Shqiptarëve në Maqedoninë e Veriut ua kanë shkatërruar arsimimin dhe me vite nuk bëjnë ndryshime të teksteve shkollore. Skandal pas skandali”, ka thënë më tej iniciatorja e hapjes së Bibliotekës Shqipe në Manastir, e cila për këtë sukses e falënderon popullin mbarëshqiptar.
“Të gjithë falënderimet shkojnë për shqiptarët e Kosovës, Shqipërisë, Maqedonisë dhe të Luginës së Preshevës. Këtë bibliotekë e themeloi i gjithë kombi ynë. Kur shqiptarët bëhen bashkë të pamundurën e bëjnë të mundur”, përfundoi ajo. / KultPlus.com
Organizata “ETEA” ka realizuar një matje statistikore gjatë muajit shtator të vitit 2023, për furnizimin me tekstet shkollore tek klasat 1-5 dhe mbarëvajtjen e procesit mësimor në fillimin e vitit shkollor 2022/23.
Në njoftimin e lëshuar për media thuhet se gjatë një muaji pas fillimit të vitit shkollor 2022/23, 70.6% e nxënësve/eve të Kosovës shkojnë në shkollë pa pasur në dispozicion të gjitha tekstet shkollore.
Këjo matje është bërë nga 506 respodentë – të gjithë mësimdhënës/e të ciklit 1-5 – prej komunave nga e gjithë Kosova, përjashtuar komunat me shumicë serbe.
Komunat me numrin më të madh të anketave janë Prishtina me 23.1% dhe Peja me 14.6%. Në nivel klasash, numri më i lartë i respodentëve janë mësimdhënës/e të klasës së 5-të (23.7%), pasuar nga mësimdhënësit/et e klasës së 3-të me (21.3%). Matjet nga të cilat dalin statistikat në fjalë janë kryer mes datave 14 dhe 22 shtator. Anketimi është kryer në formë elektronike.
Më poshtë i kenit të gjitha matjet:
Organizata ETEA mëson nga matjet e kryera se një muaj pas fillimit të vitit shkollor 2022/23, 70.6% e nxënësve/eve të Kosovës shkojnë në shkollë pa pasur në dispozicion të gjitha tekstet shkollore.
Mësimdhënësit/et në shumicë prej 52.6% konsiderojnë se vendimi i MAShTI ka pasur ndikim negativ në mbarëvajtjen e procesit mësimor, krahas 14.8% që konsiderojnë se vendimi ka pasur ndikim pozitiv. Mungesa e teksteve shkollore te fëmijët lidhet me disa arsye, prej të cilave prijnë mungesa e teksteve shkollore nëpër libraritë e qytetit dhe problemet me transferimin e mjeteve financiare përmes platformës eKosova
Lidhur me vendimin e MAShTI për të ndryshuar procesin e furnizimit me tekstet shkollore, 30.4% e mësimdhënësve/eve konsiderojnë se ministria duhet të vazhdojë subvencionimin e prindërve/kujdestarëve/eve për blerjen e teksteve, derisa 69.6% vlerësojnë se MAShTI duhet ta përmbyll këtë proces përmes procedurave të prokurimit.
Nga matjet e ETEA, rajoni i Mitrovicës qëndron më së miri në aspektin e furnizimit të fëmijëve me tekstet shkollore. Komuna e Vushtrrisë prinë me 46.7% të mësimdhënësve/eve nga Vushtrria që thonë se 100% e nxënësve/eve janë të pajisur me libra. Mitrovica numëron 41.2% kurse Skënderaj 40%. Në mesin e komunave me numrin më të mirë qëndron edhe Prishtina – si komunë e dytë – me 44% të mësimdhënësve/eve nga kjo komunë që thonë se 100% e nxënësve/eve në klasat e tyre kanë të gjitha tekstet shkollore.
Sa i përket mbarëvajtjes së procesit mësimor, problemi vërehet dushëm te klasët e para, ku 38.3% e mësimdhënësve/eve deklarojnë se ndjekin plan-programin, por fëmijët kanë hasur në vështirësi, ose 12.7% deklarojnë se nuk e kanë ndjekur fare plan-programin, për arsye të ndryshme.
Në total, 54.5% e mësimdhënësve/eve në Kosovë deklarojnë se kanë probleme të ndjekin planprogramin hap pas hapi, me vetëm 45.5 për qind që thonë se kanë punuar rregullisht gjatë kësaj periudhe./Klankosova.tv/KultPlus.com
Saranda është një nga qytetet më të frekuentuara gjatë sezonit turistik.
Porti Detar i Sarandës këtë sezon ka njohur shifra të larta, jo vetëm për pritjen e pasagjerëve, por edhe për përpunimin e mjeteve lundruese, kryesisht jahteve, duke e bërë këtë qytet një destinacion të preferuar.
Kryeministri Edi Rama ndau sot foto të mbërritjes së turistëve në qytetin bregdetar, tejsa theksoi se Saranda është e preferuara e turistëve.
Pranë portit ndodhet edhe Zyra e Informacionit Turistik ku ofrohen harta të posaçme guidimi, albume e manuale që i përgjigjen interesit të shtuar të pushuesve për të qenë sa më të informuar dhe sa më të orientuar gjatë lëvizjes së tyre me mjete të transportit publik, taksi apo në rrugë detare.
Vitet e fundit Shqipëria ka zënë një vend të rëndësshëm në mediet ndërkombëtare përsa i përket klasifikimit të vendit si një nga destinacionet turistike të preferuara për turistët huaj, ku spikatin qytetet si Ksamili, Saranda dhe Vlora./atsh/KultPlus.com
Kryeministri Edi Rama ndau sot foto nga qyteti i Krujës, i cili edhe këtë vit është një nga destinacionet më të vizituara nga turistët vendas dhe të huaj.
“Kruja në çdo stinë”, shkroi kryeministri Rama në një postim në rrjetet sociale.
Qyteti i Krujës është një nga destinacionet më tërheqëse turistike në Shqipëri, e njohur për trashëgiminë e tij historike dhe kulturore. Çdo vit, mijëra turistë vijnë në Krujë për të shijuar pamjet e bukura, të vizitojnë monumentet historike dhe për të njohur thellësisht kulturën vendase.
Kështjella e Krujës
Kështjella e Krujës është ndër pamjet më tërheqëse për turistët. Ndodhet në majën e një kodre dhe ofron një panoramë të mahnitshme të qytetit dhe rajonit. Kështu, turistët ndihen të frymëzuar të bëjnë një udhëtim në kohë, duke parë kujtimet e shquara historike të heroit kombëtar, Gjergj Kastriot Skënderbeu. Brenda kështjellës gjendet Muzeu Historik i Krujës, ku vizitorët mund të shikojnë një koleksion të pasur artefaktësh, veshje tradicionale, armë dhe dokumente historike.
Bazilikat e Krujës
Kruja shquhet edhe për bazilikat e saj të vjetra dhe të bukura. Pasionantët e arkitekturës dhe artit gjejnë këtu një dëshmi të vlefshme të trashëgimisë fetare të qytetit.
Tregu tradicional i Krujës
Tregu tradicional i Krujës apo Pazari i Krujës është një vend i mjaft interesant për t’u eksploruar. Turistët kanë mundësinë të blejnë artikuj tradicionalë, veshje lokale tradicionale lokalë, këpucë, si dhe shumë produkte të tjera të njohura për këtë rajon. Pazari është një eksperiencë e vërtetë kulturore dhe turistike, e cila sjell një ndjenjë të veçantë të jetesës vendase.
Ngjarjet kulturore
Kruja ka një kalendar të ngjarjeve kulturore të pasura, ku përfshihen festivale, koncerte, ekspozita arti dhe performanca të ndryshme artistike. Këto ngjarje ofrojnë një shans për turistët për të ndenjur në kontakt me kulturën dhe kreativitetin e këtij vendi të lashtë.
Përveç kësaj, shijimi i kuzhinës tradicionale të Krujës, duke provuar pjatat autentike lokale, është një përvojë e paharruar për shumë turistë.
Me një kombinim të trashëgimisë historike dhe natyrore, kulturash të pasura dhe një mjedis të bukur malor, Kruja është një qytet që ofron shumë për të eksploruar dhe për të mbajtur kujtimet e bukura të një udhëtimi të mrekullueshëm. Për turistët që e vizitojnë, Kruja bëhet një destinacion i veçantë me kujtime të paharrueshme./atsh/KultPlus.com
“Nder të gjitha qytetet e Shqipnís – mbas mendimit tem – Korça âsht ajo kû frymzimi i qytenís okcidentale paraqitet mâ haptas e jo krejt si nji bimë ekzotike.
Në Korçë ké fort pak rrugaca (impas) e rrugat, edhè në mos kjoshin gjithkund të drejta e të shtrueme, janë të krahazueshme me ndërtesa, shêji qi mbrendë nuk zotnon aq fort mosbesimi ndërmjet bashkëqytetasve, prà shêji që aty ka qytetní; pse qytetnija, së pari, bazohet n’socjabilitet të qytetasve.
Mbasandej në Korçë gjen edhè sod asish që interesohen për të mirë të pergjithtë, kush tue ngrefë me mjete të veta nji shkollë, a nji kishë, a ndonji smuetore, a ndoj bibliotekë qytetse etj.
Kà edhè shumë asish që kanë krye msime të nalta jashta Shqipnijet, posë se kà shumë asì tjerësh që për punë kanë kërkue botën mbarë e s’kanë ndêjë mshilë në vend të vet si zogu i pulës në gzhojë të voes.
E mbasandaj: e po kû shef njeti në Shqipní arët e livadhet pa shtigje e gardhiqe, përpos se ndër rrethina të Korçës? Kjo âsht – mos tjetër – përshtypja që mue m’ká bâ qyteti i Korçës”.
Gjergj Fishta, Nji udhëtim në Turkí të ré, në “Hylli i Dritës”, 1931-1932.
Dom Lazër Shantoja për Korçën:
“Korça ishte qytet! Tekembramja nji qytet në Shqipnì! Shetitore të gjana, rruga e rrugica të drejta, shtëpija të bukura si vila, pomendore e lulishta.
Nji pastërti të pakundshoqen në tanë Shqipnìn. Tepsì. Ajri i kulluet të prehte hundët dhe të freskonte mushknijtë.
Më dukej se ishem në nji qytet t’Engadinës. Malet përreth cikalue me borë më kujtojshin pikturat e Segantinit. U enthuzjazmova për Korçë. Aty bâna edhe nji zbulim t’interesantshëm. Shkova nji ditë me pamun Motrat Stigmatine. Më përsillte nji çupkë korçare.
Më pyet: “A i keni motra?” “Jo, – i përgjegji, – nuk i kam motra, por kështu i quejmë na.” Më pyet prapë çupa e vogël, çiçeronka e ime: “Po prej nga jeni ju?” I përgjigjem: “Prej Shkodre!” E ajo me serjozitetin mâ të madh: “Eh! Prandaj nuk dini me folë shqip…!” Si mos me qeshë? Lotët me duelën prej gazit.
Kam bâmun disa vizita në Korçë. Ndër shtëpija kristjane e myslimane. Kam kaluemun aty disa orë të paharrueshme. Pritje e përzemërt, e qeshun, bisedime t’interesantshme, atmosferë elegance e qytetnimi.
Djelm të rì qi kanë frekuentue universitete, zonjusha qi kanë krye konservatoriume të flasin mbi çashtjet mâ djegse të ditës, mbi problemet mâ t’interesantshme të jetës. Me nji zonjushë korçare nuk ke frikë se bân nji gaffe me folun, bje fjala, mbi kromatizmin e Debussy-it apo mbi librin e fundit të Daniel Rops-it.
Janë “à la page”. Korça m’âsht pëlqye tepër. Kam dalun prej Korçe tue bluemun nëpër mend lamshin e nji përralle të Hoffmann-it. Ai shkruen për nji shpirt qi rrinte ndryemun në nji vjolinë.
Korçë, vjolinë e bukur e Jugës, cili âsht shpirti i yt…? Tiranë-Korçë, në ‘Tomori”, 29 mars 1941./ KultPlus.com
I vogël e i madh e di legjendën e famshme të Rozafatit, gruas që u sakrifikua për të ngritur kalanë që edhe sot e kësaj dite qëndron po aq madhështore sa edhe më parë. Por cila është historia e vërtetë e saj? Si ka nisur dhe çfarë ka pësuar kjo kala ndër shekuj? Le ti hedhim një sy më nga afër të bazuar në shkrimet e studiuesve.
Kalaja e Rozafës në Shkodër është një prej kështjellave më të rëndësishme të Shqipërisë dhe objekti kryesor turistik në qytetin e Shkodrës. Ngrihet mbi një kodër shkëmbore në perëndim të qytetit të Shkodrës e rrethuar prej ujërave të lumenjve Bunë, Drin dhe Kir. Mbi faqet e pjerrëta të kodrës ngrihen muret rrethuese të cilat zënë një sipërfaqe rreth 9 hektarë tokë. Kalaja hyrjen kryesore e ka nga verilindja.
Rrëzë kodrave që rrethojnë qytetin në anën jugore të tij janë zbuluar gjurmë arkeologjike që fillojnë nga Bronxi i hershëm. Në mes shek.V-IV p.e.r filloj ndërtimi i Kalasë me gurë ciklopike të puthitur pa llaç, gjurmë të të cilave ruhen edhe sot. Në antikitet zona përreth banohej nga fisi Ilir i Labeatëve dhe jo rastësisht historiani Tit Livi e quan “vendi më i fortë i labeatëve”.
Në këtë kohë qyteti merr hov të madh zhvillimi dhe si fakt për këtë përparim është monedha e përdorur qysh në vitin 230 p.e.s. Nga monedha mësojmë se Qyteti në këtë kohë është quajtur Scodrinon. Në vitin 181 p.e.s qyteti bëhet kryeqendër e Mbretërisë Ilire me mbretin Genti në krye. Në këtë periudhë qyteti shtrihej në pjesën jugore të kodrës, i rrethuar me mure dhe porte hyrëse ndërsa mbi kodrën ku sot ngrihet Kalaja ishte ndërtuar Akropoli ilir.
Gjurmët më të dukshme të periudhës ilire në Kala i gjejmë në oborrin e vogël mes Barbakanës dhe portës së dytë si dhe në të majtë të kthesës hyrëse tek porta e dytë. Pikërisht në Kala dhe përreth saj gjatë shek.II p.e.s u zhvilluan luftërat me perandorin romake dhe në vitin 168 p.e.s, pushtohet nga ushtrija perandorake. Në periudhën e Dioklecianit qyteti (nga reformat e tij) bëhet qendër administrative e provincës së Prevalit.
Me dyndjet sllave qyteti pushtohet dhe gjatë shek.XI bëhet kryeqendër e shtetit të Zetës (në vitin 1040). Më vonë qyteti pushtohet një kohë të shkurtër nga bullgarët, por deri me sot nuk janë zbuluar gjurmë ndërtimesh të kësaj periudhe në Kala. Në shek.XIV qyteti bëhet qendër e rëndësishme autonome, madje më 1360 bëhet kryeqendër e Principatës së Balshajve. Më 1396 kalon nën sundimin e Venedikut dhe në këtë kohë qyteti quhet me emërtimin Scutari.
Në këtë periudhë, mes sundimit të Balshajve dhe pushtimit Venedikas Kalaja merr formën që ka dhe sot. Kullat mbrojtëse në oborrin e parë i përkasin kësaj kohe. Pas Balshajve ishin Venedikasit që vunë dorë në Kala, kryesisht në fortifikime dhe ndërtime me karakter ushtarako-administrativ. Me 1407-1414 ndërtohet Barbakania me qëllim mbrojtjen e hyrjes në kështjellë.
I gjithë kompleksi i hyrjes përfundoi më 1468 kur pasi përballoi kryengritjet e popullsisë vendase në vitet 1405-1410 kundër sundimit Venedikas, kështjella po bëhej gati të përballonte pushtimin osman. Venedikasve i përket dhe një ndërtesë monumentale në oborrin e tretë me tre kate dhe e pajsur me fengjij topash e njohur si Kapiteneria.
Me 1478 Sulltan Mehmeti II rrethon Shkodrën me mbi 100.000 ushtarë si kështjella e fundit e pa pushtuar deri atëkohë. Mbrojtja e Shkodrës zgjati për rreth 8 muaj nga vetëm një garnizon prej 1600 vetash shkodran dhe venedikas brenda në Kala pasi pjesa tjetër e popullsisë ishte larguar nga frika e pushtimit osman. Kjo qëndresë heroike e Shkodrës para Sulltan Mehmet fatihut u përshkrua nga historiani i parë shqiptar i asaj kohe Marin Barleti në Librin e tij “Rrethimi i Shkodrës“ që u botua në Itali në vitin 1504.
Në fund kështjella u dorëzua me kusht pas marrëveshjes së nënshkruar mes Venedikut dhe osmanëve më 25 Prill 1479. Gjate pushtimit qyteti dhe vetë Kalaja pësuan dëmtime të mëdha, të cilat u riparuan nga pushtuesit osman kryesisht në fortifikime dhe riparimin e dëmeve tjera të shkaktuara nga sulmet. Rimëkëmbja e qytetit bëri që në shek.XVII të bëhet qendër e Sanxhakut. Nga fundi i shek XVII fillimi i shek.XVIII fillon shtrirja e qytetit në fushën ku shtrihet sot.
Deri nga fundi i shek.XVIII qendër e qytetit shërbente Xhamia e Plumbit ndërtuar nga Mehmet Pashë Plaku Bushatllij në vitin 1768. Lëvizja drejt fushës së krijuar nga Liqeni i Shkodrës ndodhi dhe për shkak se tashmë lumi Drin kishte ndryshuar shtratin e tij dhe Shkodra ishte kthyer në port lumor nëpërmjet lumit Buna. Në gjysmën e dytë të shek.XVIII Shkodra bëhet kryeqendër e Pashallëkut të familjes vendase Bushatllij që qeverisi Shkodrën në vitet 1757-1831 pallati i së cilës ndodhej në kështjellë, por që fatkeqësisht u dogj nga një zjarr i rënë aty në vitin 1858.
Gjatë kësaj periudhe të sundimit të Bushatllijve, Shkodra mori një zhvillim të shpejtë. U ndërtua Pazari, i cili numëronte më shumë se 2500 dyqane dhe që ishte më i madhi në Ballkan. Në këtë kohë qyteti numëronte 50.000 banore. Deri në vitin 1858 pallati ka shërbyer si banesë e Valiut të qytetit. Bushatllijt vunë dorë edhe në Kala kryesisht në kulla mbrojtëse dhe vrojtimi siç është ajo në jug-perëndim të kështjellës e ndërtuar për të kontrolluar rrugën nga Lezha dhe zonën ku bashkohet lumi Drin me Bunën.
Kjo kullë është e pajisur dhe me një dalje të maskuar në raste rrethimi nga Kalaja. Bushatllijve i përket dhe muri që ndan pothuajse në mes kështjellën i pajisur dhe me portë hyrëse me qemer të trefisht. Përfundimisht Kalaja e Rozafës – Shkodrës u braktis në vitin 1865 kur administrata e qytetit u shpërngul për në qendrën ku është dhe sot dhe pastaj Kalaja shërbeu vetëm si qendër e garnizonit osman.
Kështjella njihet me emrin Rozafa në periudhën e mesjetës, gjatë së cilës u pushtua herë nga sllavët dhe herë nga bizantinët. Marin Barleti, në shek. XV – në veprën e tij, “Rrethimi i Shkodrës” tregon se: “Na patën rënë në dorë disa shkrime… Ishin shkruar aty në gjuhën popullore se një farë Roza me motrën e vet, të quajtur Fa, qenë themelueset e parë të Shkodrës e prandaj fortesa e saj quhet Rozafa”. Ekziston një variant i baladës, në të cilin gjithçka kryhet nga Roza e Fa sipas veprimeve dhe situatave të baladës së murimit. Por Barleti nuk i përmend situatat dhe nuk e përmend flijimin.
Ndoshta sepse ai është monoteist. Mbledhësi i këtij varianti është H. Hecquard dhe për këtë çështje shprehet më hollësisht në një studim Vili Kamsi. Emri i Kështjellës është i lidhur me legjendën e murimit. E ndërtuar gjatë mbretërisë Ilire, përfaqësohet nga një legjendë që tregon mbajtjen e një premtimi, të Besës legjendare. Rozafa, nusja e më të voglit ndër tre vëllezër (baca Gjergj), u muros e gjallë në themelet e kalasë,- si këshillë nga një plak tregon legjenda,- si një sakrificë për të ndalur përgjithnjë syrin e keq që shkatërronte muret për çdo natë.
Uji gëlqeror që kalon ndër muret e kalasë lidhet, në fantazinë e folklorit, me qumështin e gjirit të Rozafës, kërkesa e së cilës si akord për të pranuar sakrificën ishte lënja e anës së djathtë të trupit «sýnin e djathtë që t’shoh birin t’em, krahun e djathtë qi t’a mbâj, gjinin e djathtë qi t’a ushqej, kâmben e djathtë qi m’e përkûnd djepin» që të kujdesej për të birin e sapolindur.
Për toponiminë, balada, sidomos ajo që flet për kalanë e Shkodrës, jep një sërë territoresh. Ato gërshetohen me territorin rreth kështjellës se Rozafatit: Kazenë (kodra matanë Bunës ku ndodhet kisha e Sh.Mari Magdalenës), Maldunus ose Valdunus (kodra mbi të cilën ngrihet Rozafati), Zarufe (kodra e Pashës). Të tria këto ekzistojnë edhe sot.
Po si ka qenë e ndërtuar kjo kala gjigande dhe me një funksion tejet strategjik?
Sipërfaqja e brendshme e kalasë ndahet nga muret e tre oborreve, me porta mes tyre. Oborri i tretë, i cili është më i vogël se të tjerët, ndodhet në pjesën më të lartë të kodrës. Në muret dalës të tij, ka të dala drejtkëndëshe që zëvendësojnë kullat, ndërsa në murin e jashtëm, kullat janë më të dendura. Brenda kështjellës ka disa ambiente që lidhen me një kullë rrethore, një depo si dhe një godinë trekatëshe të kohës veneciane. Oborri i dytë zë pjesën qendrore dhe më të madhe të kalasë duke u ndarë nga oborri i parë me një mur tërthor pa kulla.
Brenda tij ndodhen katër depozita për grumbullimet e ujit, katërkëndëshe të mbuluara me qemerë, prej të cilave uji merrej përmes grykave të puseve rrethore. Aty ruhen dhe një depo, një burg si dhe një kishë e kthyer më vonë në xhami. Oborri i parë komunikon me hyrjen kryesore të kalasë, para së cilës në vitet 1407-1416, u ndërtua një oborr i fortifikuar, një sistem paramuresh me kthesa të mprehta që zënë pjesën lindore të kalasë.
Oborri përbëhet nga një kullë katërkëndëshe me gjerësi 10 metra dhe gjatësi 20 metra, kati i poshtëm i së cilës është i mbuluar me një qemer cilindrik përshkues që nga hyrja. Në dy anët e kësaj galerie ndodhen nga katër nike të mbuluara me qemer cilindrik./KultPlus.com
Në Ditën 1 Majit, mysafirët nga fqinjësia dhe nga vendi e pushtuan Ohrin, ndërsa atmosfera i ngjante mesit të verës. Kishte edhe turistë nga Evropa Perëndimore.
“Ohri është shumë i bukur. Është gjithmonë kënaqësi të vish në Ohër. Gjithçka është e pastër, gjithçka është e bukur, gjithçka është e rregulluar. Çmimet varen nga kush- si. Kush ka para, për të gjithmonë është mirë. Ata që nuk kanë para ankohen”.
“Kjo është hera jonë e parë në Ohër. Ne na pëlqen gjithçka, malet, qyteti, liqeni, gjithçka është e bukur. Por, ne nuk do të bëjmë not, sepse është ende ftohtë. Ne do të qëndrojmë për pesë ditë. Ne do të udhëtojmë nëpër Evropë. Nga këtu do të shkojmë në Shqipëri, Kroaci, Slloveni, Austri dhe Gjermani”.
“Është shumë bukur. Vendi është i bukur. Njerëzit që jetojnë këtu janë shumë të sjellshëm. Unë kam qenë në Ohër për një muaj dhe do të doja të shpërngulem këtu. Shikoni pamjen që ai ka, është diçka e mahnitshme”.
Punëtorët turistikë thonë se interesi në Ohër po rritet.
“Interesi është rritur dhe shpresoj që kjo verë të jetë më e suksesshme se vera e kaluar, por kjo varet nga shumë faktorë”, tha Vlado Sukloski-punëtor turistik.
Pushimet e para të majit janë një pikë referimi për çfarë lloj sezoni turistik mund të pritet. Me hotele dhe apartamente private të mbushura këto ditë, rreth 70% e sektorit të turizmit shpreson për një verë të mirë. /Alsat.mk/KultPlus.com
Nëse ka një qytet që lidhet me historinë e biçikletave në Shqipëri, ky qytet është Shkodra. Prandaj, nëse flasim për historinë e biçikletave të para në vendin tonë, kjo histori duhet të nisë nga qyteti në veriperëndim, që shtrihet në ultësirë, e ndoshta, kjo shtrirje gjeografike ka ndikuar edhe më shumë që biçikleta, pasi hyri për herë të parë, të gjejë shtëpinë e saj në Shkodër.
Ishte viti 1907, më shumë se një shekull, kur në Shkodër u pa të lëvizte një i huaj. Ai përdorte një mjet që askush nuk e kishte parë më parë. Ky burrë ishte konsulli i nderit i Suedisë, ndaj edhe kureshtja për ta parë ishte mjaft e madhe. Dëshmitë e kohës rrëfejnë se kush e dëgjoi , u dynd andej nga rruga kryesore ku ai lëvizte që ta shihte me sy atë mjet që ecte mbi dy rrota pa u tërhequr nga kafshët.
Me kaq, kurioziteti u shua, po s’u shua lakmia për ta pasur. Kush ishte më i pasur dhe që kishte mundësi të dilte jashtë shtetit, e solli një të tillë. Biçikletat që nisën të hynn në Shkodër ishin të markave të ndryshme, më së shumti italiane. Por në kuadrin historik duhet të përmendim edhe një foto të dy burrave me biçikleta, të nxjerrë nga fototeka “Marubi” e vitit 1897, me veshje kombëtare shqiptare, por që nuk janë të evidentuar se kush janë.
Por Shkodra shënon edhe një rekord tjetër që lidhet me biçikletën. Gruaja e parë që nisi një biçikletë ishte sërish një grua, e kësaj radhe, vinte nga konsullata austriake. Njerëzit sërish u dyndën nëpër rrugë për ta parë atë dhe kuptuan se dyrrotaku nuk ishte pronësi vetëm e meshkujve, por se edhe femrat mund ta nisnin një të tillë.
Kështu biçikleta fitoi qytetarinë e saj. Është fakt interesant se në vitin 1915, policia e qytetit u pajis me biçikleta dhe ushtronte detyrën e saj duke përshkruar rrugët me biçikleta.
Me shtimin e numrit të biçikletave, një grup qytetarësh shkodranë, në vitin 1920 vendosën të krijonin sportin e çiklizmit. Rrethi i parë çiklistik, që është edhe i treti në Europë për nga vjetërsia, pas Francës e Italisë, është organizuar pikërisht në Shkodër. Ndaj dhe në vazhdimësi Shkodra ia ka dhënë tonin këtij sporti, aq sa jo vetëm të rriturit, por nuk ka fëmijë që të mos dijë të ngasë biçikletën.
Duke pasur parasysh se shtëpitë shkodrane ishin një dhe dykatëshe dhe se shumica prej tyre kishin oborre për t’i mbajtur, duke pasur parasysh edhe faktin se Skodra është një qytet që pozicionohet në ultësirë dhe të jep mundësi pedalimi të mirë, nga viti në vit numri i biçikletave erdhi duke u shtuar.
Pas çilirimit të vendit, zhvillimi i Shkodrës, krijimi i një zone industriale jashtë vijës së verdhë të qytetit, e bëri biçikletën një mjet pune të domosdoshëm, jo vetëm për burrat, por edhe për vajzat e për gratë. Biçikleta qe zgjidhja e vetme për të përshkruar në mungesë të makinës, 12 km gjatësi dhe 6 km gjërësi qytet, për të shkuar në punë, për të bërë shëtitje buzë liqenit, për të shkuar në periferi, për të dalë në Pjacë, apo për të takuar miq. Kërkesa për biçkleta po rritej dhe nuk po përballohej dot. Çdo shtëpi kishte dy ose tre të tilla. Kërkesat në rritje shtuan importin e tyre, fillimisht nga vendet e Lindjes e më pas nga Kina. Me biçikleta dilnin në punë mjekët e mësuesit, mjeshtrit e çirakët, inxhinierët e artistët, nëpunësit e ushtarakët, etj.
Nga fundi i viteve ’50 të shekullit të kaluar, kur Shkodra rreth 60.000 banorë, ka të dhëna të plota se në qytet numëroheshin mbi 10.000 biçikleta. Ishte koha kur edhe biçikletat regjistroheshin dhe çdo qytetar, ndaj një pagese simbolike merrte një llamarinë me fushë të bardhë sa një celular mesatar ku kishte të stampuar numrin, që ishte i detyruar ta vendoste nën shalën e biçikletës.
Shkodra ka disa rekorda sa i takon biçikletës, psh biçikleta e parë dyshe hyri në Shkodër, sikundër pati edhe numrin më të madh të dyqaneve të shërbimit për riparimin e tyre.
Pas ndryshimeve të vitit 1991, me mbylljen e shumë ndërmarrjeve dhe hyrjen e makinave private, duket sikur ra edhe numri i madh i përdorimit të biçikletave. E nëse deri dje qyteti ecte plotësisht mbi dy rrota, sot ai ndoshta në të njëjtat raporte ecën mbi katër rrota, mbi makina të markave të ndryshme, por prapseprap askush nuk ka mundur t’ia heqë nga koka kurorën e kampiones së biçikletave. Pasi përditë me mijëra të tilla qarkullojnë rrugëve të qytetit. /atvlive.tv/KultPlus.com
Arkeologu Skënder Muçaj, prej vitesh në pension ka prezantuar në Akademinë e Shkencave kërkimet shkencore në site arkeologjike me shpenzimet e tij.
“Duhet të keni parasysh që arkeologjia nuk është punë që bëhet ma paratë e shtetit por bëhet me pasionin që ka secili”, ka thënë ai.
Hulumtimet e tij kanë vërtetuar veprën e Prokopit të Çezaresë i cili thoshte se Justiniani ndërtoi kala në çdo kodër, tha Muçaj, ndërsa përmendi se vetëm Tirana ka 19 kala.
“Arkeologët e kanë diskutuar gjithmonë që nuk është e vërtetë. Tirana e vërteton plotësisht Prokopin, jo vetëm ato që thotë Prokopi por ka edhe shumë të tjera”, është shprehur Muçaj.
Leksioni i tij hodhi dritë edhe mbi periudhën e errët të historisë së vendit tonë, nga shekulli i 6-të në të 11-in. Ai foli për një vullkan të madh në vjeshtën e vitit 535 dhe më pas përmbytje që zhvendosën popullsinë.
“Unë e kam filluar të tjerë duhet ta vazhdojnë si studim për të gjetur gjithë këto qendrat. Pse? Kishim një qytetërim shumë të pasur të periudhës ilire, romake e antikitetit të vonë, ku vajti? Ne nuk trashëgojmë qytete. Janë 4 dokumente, një nga Kina, një nga Aleksandria, një nga Kostandinopoja dhe një nga Ravena. Një vullkan i fuqishëm në 535. Qytetet nuk ishin në majat e maleve fillimisht, por ishin poshtë. Të prekur nga balta, lluca popullsia u ngjit në zona të larta dhe në zona shkëmbore”, ka thënë ai.
Muçaj i gjen ngulimet e reja të Mesjetës në Koman, ku janë gjetur 27 banesa kasolle 8 me 4 metra dhe më të vogla ndërtuara në shkëmbinj të gërryer, si edhe Shpirag dhe Zhulat, ku vëren pjerrësi të theksuara në zonat e banuara në faqe malesh dhe i përkasin harkut kohor të shekullit të 6 dhe gjatë gjithë mesjetës./Ballkanweb/KultPlus.com
Gjithmonë ju kemi informuar dhe vazhdimisht lexojmë mbi qytetet më të bukura në botë, të cilat duhet t’i vizitoni të paktën një herë në jetë. Por ndryshe nga herët e tjera kësaj here sugjerimet tona drejtohen nga Shqipëria jonë e bukur, e më saktë Berati.
Agjencia japoneze për turizmin “JATA” ka publikuar se fundmi listën e qyteteve më të bukur në botë ku është edhe qyteti i Beratit në vend të dytë, dhe thuhet se është futur në këtë klasifikim për vlerat arkitekturore e kulturore që posedon.
Duke bërë një përshkrim të Beratit, agjencia japoneze JATA shkruan: “Mangalemi, qyteti i vjetër i Beratit, shtrihet në brigjet e Osumit dhe është pjesë e trashëgimisë botërore të UNESCO-s.
Në periudhën e mesjetës ishte qytet kufitar i Perandorisë Bizantine, fakt që e dëshmon edhe kalaja e qytetit”. Shtëpitë e ndërtuara njëra mbi tjetrën, që asnjë piktor s’do t’i vendoste dot aq bukur, i kanë dhënë emrin Beratit: “Qytet i një mbi një dritareve”.
Rrugicat e shtruara me kalldrëm, ku mjeshtrit beratas punimin e gurit ua kanë lënë trashëgim brezave më të rinj. Muret e shtëpive janë të ndërtuara me gurë të skalitur dhe shkëlqejnë nga bardhësia e gëlqeres.
Ajri i pastër i pishave përreth, gjelbërimi i tyre i përhershëm, kodrat e veshura me fiq e ullinj, xhamitë e bukura dhe të lashta në qendër të qytetit, ku ndër më të njohurat janë, Xhamia Mbret (1512), Xhamia e Plumbit (1555), Xhamia e Beqareve (1827), si dhe Xhamia e Celebi Hysen Pashes (nipi i Kara Mahmud Pasha) në lagjen Murat Celepias, janë dëshmia që qytetarët beratas si gjithë qytetarët e tjerë të Shqipërisë jetojnë në harmoni me njeri-tjetrin pa dallim feje.” / atsh / KultPlus.com
Oklland në Zelandë të Re, është shpallur qyteti më i mirë në botë për të jetuar.
Departamenti për hulumtime në gazetën The Economist, ka renditur 140 qytete bazuar në faktorë si: stabiliteti, infrastruktura, edukimi dhe qasja në kujdes shëndetësor.
Mirëpo pandemia e koronavirusit ka dalë të jetë faktor tejet i rëndësishëm në renditjen e këtij viti.
Kjo i bie që shtetet evropiane kanë rënë më poshtë në listë, ndërsa ato në Australi, Japoni dhe Zelandë të Re janë ngritur lart.
Këto vende janë përgjigjur shpejt ndaj valëve të pandemisë dhe kanë qenë në gjendje të ulin numrin e rasteve dhe të heqin më shpejt kufizimet në lëvizje.
Shtetet e Bashkimit Evropian, në anën tjetër, kanë hasur në pengesa gjatë procesit të vaksinimit, si dhe kanë zbatuar gjatë masat kufizuese.
Pas Oklland, vendin e dytë e ka zënë Osaka në Japoni, më pas Adelaide në Australi, Vellingon nën Zelandë të Re dhe kryeqyteti japonez Tokio.
Pesë vendet me kushtet më të rënda për jetesë në botë janë shpallur: Tripoli, Karaçi, Harare, Douala dhe Karakas. /REL/ KultPlus.com
Qyteti ilir i Albanopolit, në Zgërdhesh të Krujës, duhet të kthehet në një stacion për arkeologët dhe studiuesit, por edhe në një destinacion të mirëfilltë turistik.
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti ka inspektuar punimet që po bëhen për ta pastruar nga vegjetacioni qytetin ilir të Albanopolit.
“Në qytetin ilir të Albanopolit, në Zgërdhesh të Krujës, i cili po pastrohet nga vegjetacioni, duke na zbuluar sërish madhështinë e një vendbanimi, i cili daton që prej shek. IV p.e.s”, është shprehur ajo.
“Falë punës së punonjësve të Drejtorisë Rajonale të Trashëgimisë Kulturore Tiranë dhe Bashkisë së Krujës”, ka theksuar Margariti, “po del në dritë ky qytet, që shtrihet në një hapësirë prej 8,2 hektarësh”.
“Fare pranë Krujës dhe kryeqytetit, rrënojat e këtij vendbanimi ilir, i identifikuar së pari nga albanologu austriak Johann Georg von Hahn dhe thelluar nga arkeologu dhe studiuesi ynë Selim Islami, dëshmojnë për lavdinë e tij të dikurshme”, ka shtuar ministrja.
Ministrja është shprehur se, “ai duhet të kthehet në një stacion për arkeologët dhe studiuesit, por edhe në një destinacion të mirëfilltë turistik”. /Atsh /KultPlus.com
Njerëzit që jetojnë në vendet rurale janë më të lumtur sesa ata që jetojnë në qytet, kanë gjetur studimet e reja.
Studimi është bazuar në 400 mijë njerëz në Kanada, duke përdorur si vlerësim shkallën e lumturisë. Qytetet më të mëdha kanë paga më të larta, nivele më të larta të arsimit dhe norma më të ulëta të papunësisë.
Megjithatë, kjo nuk nënkupton asgjë në kuptimin e gëzimit: njerëzit që jetojnë në fshat ishin mesatarisht tetë herë më të lumtur sesa njerëzit në zonat urbane, zbuloi studimi. /KultPlus.com
Do të zhvillohej një festival gjigant në parkun më të madh të kryeqytetit.
Unë jetoja në një qytet më të vogël e më të varfër ekonomikisht, por shumë më të pasur për nga civilizimi kulturor. E them me bindje të plotë!
Në festival do të merrnin pjesë një numër i madh këngëtarësh, të cilët e pandehnin veten si të tillë. Sidoqoftë, kjo punë iu ecte…
Festivali do të grumbullonte numrin më të madh të shikuesve që do të mbahej mend në atë shtet.
As që më bëhej vonë! Urreja të gjithë ata palo artistë, por edhe ata shikues të ngratë që nuk e kishin idenë se çka do të thotë muzikë e mirëfilltë – vetëm do të brohorisnin si të çmendur.
Disa zonja të bukura më kishin dërguar letër që t’u bashkohem në këtë festival koti; madje, edhe organizatorët më kishin dërguar ftesë si mysafir gjatë atyre tri-katër netëve që do të zhvillohej festivali. Këtu përfshihej edhe akomodimi në një hotel madhështor të kryeqytetit. E mrekullueshme, apo jo?
I mallkuar qofsha nëse gënjej për këtë gjë!
Përshtypje më bëri vetëm ky hoteli. Meqenëse jetoja në një shtëpi të mjerë, natyrisht që kisha dëshirë së paku një ditë të largohem prej aty.
E kur mendoja Hotelin e Kryeqytetit, ushqimin që e përgatitnin aty! Kjo gjë më mbyste.
Arrita ta frenoj lakminë time. Me vete thashë “më mirë të vazhdojë të qëndrojë në mjerim, sesa t’i thyej principet e mia” – madje kur kujtoja që kjo kënaqësi do të zgjaste vetëm për disa ditë dhe mjerimi do të vazhdonte përsëri, dilema ime mbaroi.
Pa menduar më gjatë, mora një laps e letër dhe fillova ta shkruaj refuzimin e pranisë sime në festival – menjëherë ua dërgova organizatorëve.
Pikërisht atë ditë, një ndër partitë më të mëdha të vendit rizgjodhi drejtuesin e tyre për të njëqindën herë. Po ç’u desh që ta fus këtë informacion në këtë tregim?!
Lexuesit e mi të dashur! Me siguri më herët menduat se pse i dërguan ftesë këtij njeriu të gjorë. Eh pra, erdhi koha t’ju tregoj.
Isha tridhjetë e tre vjeç atë kohë. Edhe pse isha i varfër, më nderonin dhe respektonin disa njerëz në qytetin tim. Dhe jo vetëm!
Gëzoja një famë të vogël edhe nëpër qytetet e tjera të shtetit. Por pse?
Kuptojeni pra, isha edhe unë një këngëtar. Madje këngëtar i zoti.
Ah! Ata organizatorët e mallkuar, më kishin bërë ftesë vetëm si mysafir, por jo si këngëtar.
Do të dilja para asaj skene gjigante e asaj turme madhështore, dhe do t’ia thosha disa këngëve të mija.
Shikuesve do t’iu pëlqenin dhe do të vetëdijesoheshin sado pak rreth muzikës së mirëfilltë.
Kjo ëndërr nuk m’u realizua atëherë, ose më mirë me thënë, nuk u realizua asnjëherë.
Atë famë modeste e kisha arritur duke kënduar rrallë nëpër mejhanet e qytetit tim, e nganjëherë edhe në qytetet tjera.
Kudo që interpretoja, të pranishmit mbeteshin gojëhapur. Me të vërtetë kisha një talent të rrallë, por edhe puna e bënte të veten.
Nga ato interpretime fitoja relativisht mirë. Sa për ta ngopur barkun tim të zbrazët dhe të maçokut tim të dashur – Kontrastit. Qesharake, apo jo?
Kështu e emërova kur lindi, në bazë të ngjyrave të tij: bardhë e zi.
Ishte gjithçka që kisha në këtë jetë të zymtë.
Kisha qenë fëmija i vetëm i familjes, por me prindërit kalova vetëm disa vjet nga fëmijëria ime e hershme.
Jam rritur në jetimore deri sa mbusha të tetëmbëdhjetat, pastaj më flakën që andej.
Pas një kohe kuptova që prindërit më kishin vdekur në një aksident trafiku, dhe për fat të keq nuk kisha qenë së bashku me ta atë ditë. Isha shumë i vogël atëherë, andaj besoj shumë që nuk do të ishin më të mëdha dhimbjet e vdekjes sesa dhimbjet e kësaj jete plotë padrejtësi dhe mjerim!
Pas gjithë këtyre vjetëve, isha mësuar sado pak me mungesën e prindërve.
Pra, tani gjithçka që kisha ishte maçoku im. Mos të harrojë ta përmend edhe kitarën time, e cila më shoqëronte kudo që shkoja. Isha ekzekutues relativisht i mirë i saj.
Zëri që kisha më mundësonte që gabimet e vogla me kitarë të mos vëreheshin shumë.
Gjatë gjithë kohës, në shtëpi shkruaja tekste këngësh. Tekste që lirisht mund të botoheshin si një vëllim poetik. Gjatë gjithë kohës mbaja me vete një fletore të vogël e një laps, dhe sapo më vinte një varg i mirë ndër mend e hidhja menjëherë aty.
Pa modesti e them, kisha një talent shumë të madh dhe e doja këtë farë pune me gjithë zemër. Ia kisha kushtuar gjithë jetën!
Ato ditë kaloja në një gjendje të rëndë – fuqia e trupit tim, gjithnjë e më shumë shkonte duke u venitur, më vinte zor të ngrihem edhe nga shtrati.
E gjithë kjo farë lodhjeje shpirtërore dhe fizike më vinte nga kushtet e liga të jetës, ndërkaq më shtohej edhe më shumë nga mllefi që kisha për atë festival të mallkuar.
Si mund të qëndroja i qetë, si!?
Aty do të ekzekutonin persona që “këngët” i realizonin për gjysmë ore dhe me parat e majme që do t’i fitonin, kishin mundësi ta kalojnë një pjesë të jetës.
Ndërsa unë ua kushtoja gjithë jetën atyre. Më shkonte dita duke i krasitur tekstet: duke shtuar, duke hequr… pastaj i këndoja, ua përshtatja melodinë.
Parat që kisha kursyer nga koncertet e mia modeste, fillova t’i shpenzojë me të madhe nëpër kafenetë e mallkuara ku shkoja pothuaj çdo ditë, dhe aq shumë dehesha atje duke pirë saqë më humbte vetëdija plotësisht, ndërkohë disa miq më sillnin në kasollen time në mesnatë dhe më lëshonin aty si një qelbësirë e pavetëdijshme.
Zgjohesha në mesditë dhe vetëdija m’u kthehej, por rutina e jetës sime ishte bërë e tillë, gjë që më shkatërronte ngadalë – megjithatë shpirti nuk më dilte.
Kursimet gjithnjë e më shumë shtereshin. Eh, i mjeri unë! Më priste një krizë jashtëzakonisht e madhe financiare, pasi që as në ndonjë koncert modest nuk më ftonin më, për shkak se zëri m’u kishte shndërruar në një bashkësi tingujsh të çjerra – këtu kishte ndikuar sëmundja e faringjit. Kjo sëmundje e mallkuar nuk më lëshonte. E si të shpëtoja prej saj, kur ambienti i kasolles sime ishte aq i ftohtë saqë nuk kishte dallim nga ambientet e jashtme.
Ndërkaq, ato barëra që m’i kishin shkruar, jo që i bleva por as që pyeta për çmimin e tyre.
Sidoqoftë, edhe tekstet nuk mund t’i mbaja në mend. Ah, tekstet e mia të dashura, sa shumë kujdesesha për to!
Meqenëse nuk isha i zoti më për këndim, mendova që ta gjej një punë fizike, sa për t’i siguruar shujtat e vogla ditore, por nuk isha i aftë për asnjë punë – shëndeti i ligë nuk më lejonte që të ngrihem mirë në këmbë, e leje më të punoja diçka – gjë që kërkon një përgatitje jashtëzakonisht të madhe fizike dhe psikike.
Ditët kalonin si rrufeja, ndërsa gjendja ime shëndetësore përkeqësohej dita ditës. Kjo gjendje më në fund më mundi. Vdiqa! Vdiqën edhe ato ëndrra dhe shpresa të një rioshi zellmadh.
Nuk shihja asgjë, përveç një errësire të madhe. Nuk shihja, nuk shihja! Por, nuk kisha vdekur. Trupi më lëkundej e më lëkundej… E ndjeja që dikush po më prekte. Errësira filloi të zhdukej dhe dielli po lindte sërish. Një fytyrë e turbullt më kishte dal përpara dhe po murmuriste diçka. – Zgjohu, zgjoooh… M’u hapën sytë krejtësisht dhe pamja m’u qartësua; ajo fytyrë e turbullt kishte qenë e babait tim, i cili po më fliste vazhdimisht. – Zgjohu djalosh, zgjohu! Koha po ec shumë shpejt, dhe ti duhet të përgatitesh. Pasdite do të interpretosh në një festival madhështor, i cili do të mbahet në mend për një kohë të gjatë… I habitur nga e gjithë kjo, u zgjova dhe u përgatita. Këngët që do t’i këndojë nuk i kanë dy gram tekst, ndërkaq interpretimi do të jetë playback. Në kitarë ose në ndonjë instrument tjetër muzikor jo që nuk di të luaj, por as që i kam prekur ndonjëherë me dorë. E për çfarë përgatitje po më flet ky babai im!? Sidoqoftë, koha erdhi dhe më duhet të nisem për në festival… /KultPlus.com
Në qytetin e Gjirokastrës vazhdojnë ndërhyrjet restauruese për ruajtjen dhe mirëmbajtjen e banesave karakteristike të cilat kanë histori dhe vlerë për vetë qytetin por dhe për vizitorët.
Specialistët e e DRKK Gjirokastër kanë filluar punime restauruese në shtëpinë e “Çerçiz Topullit” monument kulture i kategorisë I e cila kishte probleme në pjesën veriore të çatisë për shkak të amortizimit të mahive dhe petavrave të cilat rrezikonin seriozisht tavanet dhe dekorimet murale poshtë kësaj pjese të dëmtuar.
Mjeshtrat e DRKK Gjirokastër po ndërhyn për restaurimin e kësaj pjese duke treguar një kujdes të veçantë që të ruhen vlerat e kësaj banese.
Gjirokastra ka 56 banesa monumente kulture të kategorisë së parë, 502 të kategorisë së dytë dhe shumë komplekse të tjera me vlera historike, arkitektonike dhe kulturore. Qyteti ruan të paprekur skemën urbanistike, ku çdo shtëpi ka karakteristika të veçanta, që lidhen me terrenin mbi të cilin është ndërtuar.
Kujdesi, mirëmbajtja dhe promovimi i trashëgimisë sonë kulturore është një mision i përbashkët, për t’i përçuar këto pasuri, në mënyrën e duhur, tek brezat e ardhshëm.
Kruja është një qytet mesjetar që për herë të parë përmendet në shekullin e IX, në një dokument kishtar të vitit 879-të.
Mendohet që emri rrjedhë nga fjala “krua”, burim uji, sepse në Krujë ka shumë burime të tilla.
Sot, Kruja njihet si kryeqendra e rezistencës ndaj pushtuesve osmanë gjatë kohës që Skënderbeu udhëhiqte këtë rezistencë, raporton ATSH. Kështjella e Krujës u rrethua 4 herë nga ushtria Osmane. Në rrethimin e katërt kështjella ra në dorën e pushtuesit. Kruja është një qendër e rëndësishme turistike në Shqipëri.
Sipas statistikave të këtij viti të nxjerra nga drejtoria e shërbimit turistik në Bashkinë e Krujës, këtë qytet e kanë vizituar rreth 305 mijë turistë vendas e të huaj.
Përgjegjësi i Zyrës së Informacionit Turistik të Bashkisë Drini Masha, e konfirmon këtë numër duke specifikuar se “vetëm polakë e kanë vizituar qytetin tonë me rreth 56 mijë turistë, ndërsa vizitorët e huaj të ardhur kryesisht nga Europa, por edhe nga Amerika e Australia, e kalojnë shifrën mbi 105 mijë.”
I pyetur se për se vijnë në Krujë, Masha përgjigjet se ”kanë lexuar dhe dëgjuar për historinë e këtij qyteti, që këtu ndodhet një muze për Heroin tonë Kombëtar, një muze etnografik, ndërtesa mesjetare dhe mbi të gjitha është pika historike më e afërt nga Tirana dhe Aeroporti “Nënë Tereza”.
Në Krujë, ruhet dhe një traditë zejtaria tradicionale e prodhimit me dorë si punimi i leshit, metalit dhe drurit.
Kruja, dallohet edhe për gatimin e saj të veçantë dhe tradicional. Këto janë disa arsye që Kruja vizitohet kaq shumë”, thotë Drini Masha.
Ndërsa Drejtori i Muzeut Gjergj Kastrioti Medi Hafizi, flet për vizitorët e përditshëm të muzeut që janë kryesisht të huaj dhe nxënës shkollash.
“Të huajt vijnë dhe kuriozohen nga historia e Skënderbeut dhe arkifaktet, por dhe nga pozicioni gjeografik i qytetit. Vetëm të ardhur nga vende të tjera të botës, na kanë vizituar deri në muajin tetor 105 mijë turistë”, thotë Hafizi./ KultPlus.com
Qyteti i Beratit, një dëshmi e pasurisë dhe e diversitetit të trashëgimisë urbanistike dhe arkitektonike, gjatë periudhës janar -tetor 2017 është vizituar nga 38 650 turistë të huaj dhe vendas.
I njohur jo vetëm për bukurinë e tij të rrallë, por edhe për mikpritjen, qyteti 2400-vjeçar i Beratit ka zgjuar interesin e turistëve të shumtë që e kanë vizituar.
Qendra Kombëtare e Muzeumeve në Berat konfirmon se “nëse do të bëjmë një shikim të vizitueshmërisë në periudhën janar- tetor 2017 do të kemi vërtet një shifër impresionuese, 38 650 vizitorë dhe 6 706 800 lekë të ardhura nga biletat”.
Sipas të dhënave të këtij institucioni, janë gati 10 000 vizitorë më shumë se i gjithë viti 2016.
“Ndërsa në muajin tetor, në gjysmën e të cilit u shënua edhe mbyllja e sezonit turistik të verës, vazhdoi të kishte një fluks të lartë prej 4029 vizitorësh nga të cilët 3183 vizitorë janë të huaj”, thekson QKMB-ja.
Qendra Kombëtare e Muzeumeve në Berat bën të ditur se ”destinacioni më i rëndësishëm mbetet Muzeu Ikonografik Onufri, i cili në këtë periudhë u vizitua nga 32 658 vizitorë, por dhe Muzeu Etnografik pati një vizitueshmëri të kënaqshme prej 6165 vizitorësh”./ KultPlus.com
