Muaj: Mars 2019

Shqiptarët, populli më i ‘paditur’ në gjuhën angleze

Posted on by KultPlus

Rreth 840 milionë njerëz flasin anglisht në mbarë botën. E njohur si gjuha globale e biznesit, ka 335 milionë njerëz në planet që e flasin atë si gjuhë të parë dhe 505 milionë që e flasin atë si gjuhë të dytë.

Ndërsa sasia ka rëndësi, cilësia gjithashtu luan një rol thelbësor, veçanërisht kur bëhet fjalë për gjuhët. Aftësia e nevojshme për të komunikuar dhe kuptuar çështjet gjuhësore dhe vendet që mburren me numrin më të lartë të folësve, nuk mund ta pasqyrojnë atë domosdoshmërisht. Jo çuditërisht, Europa ka zotësinë më të fortë të të folurit të gjuhës angleze ndaj çdo rajoni në botë.

Ndonëse dalja e Britanisë së Madhe si pjesë e BE-së nuk mendohet se do të ketë një ndryshim masiv. Duke përdorur indeksin e aftësisë angleze (EPI), aftësia e folësve anglisht në vende të ndryshme mund të përcaktohet lehtësisht, ashtu sikurse përllogaritet edhe përqindja e personave që nuk e flasin dot gjuhën angleze, ose siç emërtohet “injorantë’ në gjuhën angleze.

Sipas një harte të përpiluar nga MapChart, me të dhënat e Indeksit EPI, Shqipëria rezulton me përqindjen më të lartë të ‘injorantëve’, me vetëm 17% të popullsisë që e njohin dhe e flasin mirë gjuhën angleze. E njëjta panoramë duket edhe për të gjithë rajonin e Ballkanit.

Duke përjashtuar vendet që flasin anglisht, si SHBA dhe Britania e Madhe (ku aftësia është natyrisht e lartë), vendet më të mira me aftësi më të lartë në gjuhën angleze janë: Holanda (71.45); Suedia (70.40); Danimarkë (69,93); Norvegjia (67.77); Singapori (66,03); Finlanda (65,83); Luksemburgu (64.57); Afrika e Jugut (63.37).

Duke lënë mënjanë hegjemoninë gjuhësore, anglishtja zakonisht është një shenjë e mirë për zhvillimin e një vendi dhe ka një lidhje me kualitetin e lartë të jetës dhe të ardhurat mesatare. Është gjithashtu një aftësi bazë për të gjithë fuqinë punëtore globale./Monitor

Rrëfim Qytetit

Posted on by KultPlus

Poezi nga Nora Prekazi Hoti

O qytet, o skutë, o rrëmujë
Thellë brenda m’janë gdhendë rrugët e tua
me beton t’plasaritur
Ke mbetë si fëmijë i pa përkëdhelur
Sall vetëm e i gjymtuar

O qytet, o oborr im i vogël
Ngjyrat nuk po t’rrijnë mirë
T’i kemi m’veshë e ngjyrosë ballet secili me imazhin e vet
Pa t’i njohur kufijtë
O gardhi im, që në andërr t’i shoh rrugët ku s’shkruhet shqip

O qytet, o kuzhina ime e verës
Palë palë është skalitë dashuria për ty, krejt ngadale
Më djeg brenda kur të tjerët shqyejnë gurmazin 
me kravatat e tyre pa shije 
e pa asnjë kujtim rrugëve të tua me qorrsokakë, 
pa asnjë kujtim te shkallët, te kinematë, a te “Poleti”, 
po me uri veç për me ta marrë ambrozin e nektarin.

O qytet, o dhembje
Kur isha ma e re, s’të kam njoftë sa duhet,
e pa t’njoftë kam dëshiru mos me t’taku, 
E sot kur t’i kam mësu zhvatjet nëpër kohë, 
T’i kam mësu kalitjet nëpër sisteme,
qajë, kur njerëzit hedhin vnerë mbi ty.

O qytet, o andërr
Me pas mundësi vet t’i ujiti të gjitha parqet, 
T’i mbledhi të gjitha hedhurinat, të mbjelli lule, ta shtoj frymën
Me pas mundësi vet t’i fshijë sharjet në mure, 
e flamujt që s ‘të përkasin 
Me pas mundësi vet t’i ndreqi fasadat, 
t’i ndreqi dritat, t’i pastroj trotuaret, t’i qeli urat

O qytet, o shpi
T’i mbetesh nishan. 
Ata që shkuan, gjithmonë kanë copëza tua me vete,
qoftë pluhur, qoftë plumb,
qoftë grimca vizllimash të andrrave të tyre të hershme
Një e di, që nuk mundem me të shajtë, 
Kurrë s’ka me u ngopë dëshira me t’pa ma mirë,
E kurrë s’mundem me t’lanë.

Albana Mustafai, kandidate për Parlamentin e Finlandës

Posted on by KultPlus

Albana Mustafi, 34-vjeçare shqiptare nga Prizreni i Kosovës, po zhvillon një fushatë shumë dinjitoze dhe dinamike për postin e deputetes në parlamentin e Finlandës, duke përfaqësuar partinë politike majtiste /Vasemmistoliitto/ me numër 54.

Komuniteti shqiptar në Finlandë e përkrah kandidaturën e Albanës për deputete, kështu që kjo do të ishte deputetja e parë shqiptare me gjasa tejet të mëdha dhe që të jetë zë i fuqishëm në parlamentin finlandez.

Albana është nënë e tre fëmijëve, afariste në sallonet e bukurisë dhe parukierisë, trajnere sportive, anëtare e bordit të arsimit pranë qytetit të Kemit rrethi i Lapit si dhe këshilltare e në Kuvendin Komunal të Kemit, shkruan ShM-Finlandë.

Angazhimet dhe sukseset tejet të mëdha në shumë sfera të ndryshme të punës dhe arritjeve në shoqërinë finlandeze që i japin mundësinë për të marrë çmimin ‘Emigrantja më e suksesshme për vitin 2019’ pasi që edhe është e nominuar, përcjell albinfo.ch.

Fushatën për kandidaturën në zgjedhjet parlamentare e përkrahin shumë vendor, shoqëri, bashkëpunëtorë dhe komuniteti shqiptar në Finlandë.

Po ashtu komuniteti shqiptar në Finlandë i uron edhe nominimin për ´Emigrantja më e suksesshme për vitin 2019´që ky çmim të shkojë vërtetë në duart e Albanës. Kështu Albana do të ketë mundësinë që si personalitet i vitit të fitojë edhe ftesën nga Kryetari i Shtetit për festimin në Pallatin Presidencial në kuadër të festimeve të përvjetorit të pavarësisë së shtetit të Finlandës, ceremoni që transmetohet për gjithë popullin në mediat televizive, dhe do na bënte vërtetë shumë krenarë.

“Ditë pranvere”, Divjaka në festë, të rinjtë ekspozitë dhe koncert

Posted on by KultPlus

Parku i Divjakës mirëpriti këtë fundjavë të rinjtë e të rejat e qytetit, në aktivitetin kulturor “Ditë pranvere”.

I organizuar nga bashkia e Divjakës dhe Qendra Kulturore Divjakë, në këtë aktivitet nxënësit shpalosën talentin e tyre në pikturë, këngë dhe valle.

Qytetarët e shumtë vendas, por turistë të ardhur për të kaluar një fundjavë të këndshme në parkun e Divjakës kaluan disa orë argëtimi duke shijuar interpretimet e nxënësve, si dhe duke admiruar pikturat e tyre me peizazhe nga natyra e bukur shqiptare, si dhe ekspozitën e mësuesit të nderuar tashmë pensionist Mark Gorreja,  lojërat e ndryshme të shahut, volejbollit etj.

Zëri i këngëtarëve të ftuar Elsa Skëndaj dhe Xhustino Hasani të mbështetur nga djemtë e Qendrës së Kulturës ftuan për të kërcyer të gjithë pjesëmarrësit.

Parku Kombëtar i Divjakës është transformuar në një destinacion turistik gjithnjë e më i vizituar nga shqiptarë e të huaj. Gjatë fundjavës ky park mirëpret vizitorë të shumtë, të cilët shijojnë një fundjavë ndryshe mes qetësisë natyrore dhe bukurive të peizazhit.

Tashmë kjo zonë është shndërruar në një vendstrehim për të gjithë ata që duan të largohen nga kaosi i qyteteve të ndotur jo vetëm në konceptin e cilësisë së ajrit por dhe nga zhurmat që fillojnë që në orët e para të mëngjesit deri në orët e vona të mbrëmjes. Ky park me cicërimat e zogjve, me florën dhe faunën, me bukuritë që ofron si me me investimet e bëra duke filluar që me shërbimin e shëtitjes me varka, pasarelën e drurit si dhe kullën 360° ofron një terapi qetësuese, relaksuese, një terapi meditimi ku çdo njeri mund të gjejë vetveten dhe mund të relaksohet për të përballuar më pas një javë të lodhshme./ata

Nënë e bijë, pilote

Posted on by KultPlus

Janë Wendy Rexon dhe vajza e saj Kelly, ato që urojnë mirëseardhjen në fluturimin e “Delta Airlines”, në linjën Los Angeles-Atlanta.

Një çështje familje në lartësi të madhe, e bërë publike në rrjetet sociale nga John R. Watret, rektor i Universitetit të Aeronautikës “Embry Riddle”.

Ai komplimentoi nënë e bijë për zgjedhjen e të njëjtit profesion, duke publikuar edhe fotografinë e tyre.

Image

Kështu zbulon se Rexon, janë në shtëpinë-kabinë, duke qenë se për to është një ambient familjar.

Ndërkohë edhe bashkëshorti i Wendyt dhe babai i Kartet, fluturon për “American Arilines”. Ndërkohë vajza tjetër, Kate, është gjithashtu pilote./noa.al

ToniBler dhe Klinton në Kosovë, mediet e huaja shkruajnë për Klinton Bajgorën e ToniBler Dajakun

Posted on by KultPlus

AFP shkruan për falënderimin shqiptar që kanë për forcat e NATO-s, që kanë ndërhyrë  para 20 viteve për të ndaluar gjenocidin e serbëve mbi Kosovën, dhe të njëjtit kanë shkruar se si familjet shqiptare kanë pagëzuar edhe fëmijët e tyre me emrat e udhëheqësve të cilët patën ndikim në këtë ndërhyrje, si Bill Clinton e Toni Bler.

Ky medium ka vënë në pah Klinton Bajgorën e ToniBler Dajakun, por duke shtuar se familjet e Kosovës kanë pagëzuar edhe vajzat me Madeline, në shenjë mirënjohje për Madeleine Albright.

Ky medium ka shkruar se Klinton Bajgora tashmë është 16 vjeç.

“Pa Clinton, ne të të gjithë do të ishim të vdekur, ky vend nuk do të ishte i pavarur, dhe unë nuk do të luaja futboll me shokët e mi,” ka thënë djali nga Dobratini, 30 kilometra në veri të Prishtinës.

“Ishte e vetmja mënyrë për ta falenderuar atë. Nuk mendoj se Kosova ka një mik më të mirë se Bill Clinton “, thotë nëna e tij, Selvije Bajgora, një amvise 50 vjecare.

Kurse për ToniBler, 18 vjeç ky medium citon. “Unë e mbaj këtë emër me krenari”, ka thënë ky i ri, i cili ka njoftuar se babai i tij kishte luftuar për UÇK.

AFP poashtu ka spikatë se në Kosovë ka edhe shumë të tjerë të pagëzuar me emra të Toni Blair e Bill Clinton./KultPlus.com

Një ndër poezitë më të bukura për luftën

Posted on by Kult Plus

Poezi nga William Butler Yeats

Përkthyer nga Orjela Apolloni

PASHKË, 1916

Flijimet e shumta sigurt
zemrën në gur e shndrrojnë. 
Oh, krejt kjo a do t’marrë fund?
Punë e qiellit âsht ajo, detyra jonë 
âsht veç emnat me ua përsëritë 
ashtu si nâna fëmisë mund t’i thojë 
kur gjumi ma n’fund ka zbritë
n’trupin e lodhun gjithë ditën n’lojë. 
A do t’thotë kjo se nata ka râ?
Jo, jo nata, por vdekja që s’ka kthim;
A ishte e kotë vdekja, n’krejt kêt hata?
Anglia ndoshta ende ka besim
n’atë çka âsht bâ dhe thânë.
Ne i dimë ândrrat e tyne; mjafton
me ditë se ata ândrruan dhe flí ranë;
e çka nëse tepria e dashnisë thonë
i hutoi derisa vdekja i shoi? 
Në vargje po i shkruej këta-
MacDonagh, ashtu si MacBride, shkoi,
Connolly dhe Pearse, nuk janë mâ.
Tash dhe në kohët që kanë me pasu’
gjithçka që e veshun n’jeshile qe,
ka ndryshu’, krejtësisht ka ndryshu’: 
nji bukuri e tmerrshme tash ka le.

Rrëfimi i Nekibe Kelmendit: Ekzekutimi i Bajramit dhe djemve ndodhi pas mesnate

Posted on by KultPlus

(Nekibe Kelmendit, In Memoriam Gruas dhe Nënës Heroinë11.05.1944 – 19.06.2011)

Ishte nata e parë e intervenimit të forcave të NATO-s,  24 mars 1999, veprim kaq i pritur. Serbia, ndërkaq, që herët i kishte sajuar planet shfarosëse të shqiptarëve, të cilat veç sa i intensifikon që me natën e parë, dhe vetëm disa orë pas rënies së bombës së parë. Në Prishtinë, cak i parë i sulmit mbi civilët do të jetë familja e avokatit të njohur kosovar, Bajram Kelmendi, me të bijtë. Forcat serbe, të sajuara nga tri formacione të armatosura, dramën, në atë errësirë nate, e zhvillojnë marramendshëm… Nekibe Kelmendi, grua dhe nanë, rrëfen për zhvillimin e ngjarjes, që do të lërë vuajtje të pafund në jetën e saj.

Zyra e avokatit Bajram Kelmendi ndodhet po aty, pranë shtëpisë, tashmë e riparuar nga plumbat e shumtë të bërë blozhdë, në natën kur u mor avokati me të bijtë. Veçse, tani boshllëkun e atij vendi e ka zënë e bija, Kosovarja, avokate, ndërsa Nekibja ushtron postin e Ministrit të Drejtësisë. Që të dyja, bashkë me nuse Vjollcën, e ruajnë të gjallë kujtimin për familjarët që nuk janë më. Ndërkaq, në shtëpi, në ballë të sallonit, qëndrojnë tri fotografi, që kanë zënë vend të përjetshëm: Bajrami në mes, me Kastriotin e Kushtrimin, anash.

Në muajt e vitet e para të ngjarjes tragjike, dukej se Nekiben e çlironin nga ankthi rirrëfimet e asaj ndodhie mizore të asaj nate tragjike në familjen Kelmendi. A është, a thua, edhe tani, pas kaq vitesh, ashtu për këtë grua të përvuajtur me qëndrim burrëror?

Ishte nata e parë e fillimit të intervenimit të NATO-s, të gjithë po e prisnim të ndodhte, më në fund, që të ndërpriteshin ato heqje aq të gjata të shqiptarëve, sidomos të atyre dhjetë vjetëve të okupimit. Ato dridhje të pritura, që u përjetuan pas orës tetë të asaj mbrëmjeje me bombardimin e parë, do të thellojnë akoma më shumë veprimet e forcave serbe të sjella nga Serbia. Çdo gjë e kishin planifikuar, jo vetëm gjatë Konferencës së Rambujesë e të Parisit.

Dritat elektrike ishin ndërprerë që me sirenat e para serbe, shenjë e fillimit të sulmeve. Jashtë qetësi e rëndë, ndërsa Kelmendët, si të gjithë shqiptarët, po përgjonin çfarë po ndodhte. Kastrioti, djali i madh, i entuziazmuar që filloi bombardimi dhe i disponuar, po bisedonte përmes mobilit me shokët e dalë në Shkup. Si natë e parë, askush nuk po imagjinonte se çfarë do të pasonte, ndonëse serbët gjithherë po vepronin dinakërisht. Për këtë natë tragjike dhe për pasojat e veprimeve serbe, rrëfen zonja Nekibe, tregim ky që të rrëqethë nga dialogët dhe nga veprimet e tyre:

“Shtëpia jonë ishte rrethuar nga forca të mëdha policore të kombinuara, që në orën dhjetë të mbrëmjes dhe në një hapësirë të gjerë, që nga Katër Llullat e këtej, ndërsa ne nuk po dinim gjë. Këtë do të na e tregojë, pas dy ditësh, një dëshmitar serb, në fqinjësi, (që nuk është më). Kur ora dëftoi kalimin e mesnatës, Bajrami e Kushtrimi, të lodhur, ranë në gjumë, ndërsa unë, Kastrioti e nuse Vjollca, po rrinim zgjuar. Saktë, në orën 12 e 50 minuta, rrëmbimthi u thyen dyert e shtëpisë dhe policia u fut brenda me shumë zhurmë e urdhra! Ishin pa maska, fytyrat u vëreheshin qartë, që edhe sot do t’i identifikoja. Urdhri i parë ishte – ta braktisnim shtëpinë brenda pesë sekondash! Dhe, dolën jashtë. Ndërkohë, ata kishin vënë nën shkallë dy bomba me siguresa të hequra, që, sipas planifikimit të tyre, sapo të dilnim, ta likuidonin gjithë familjen! Ne, edhe sikur të donim, nuk do të mund të dilnim aq shpejt. Pastaj u kthyen vrapthi dhe sërish me zhurmë, tashti urdhëruan që të shtriheshim barkas dhe me duart lidhur pas qafe, ndërsa po na i mbanin automatikët mbi kokë, një polic këndej, një andej. Ky në të djathtë ishte kryesori, udhëheqësi i grupit, biond, tjetri zeshkan. Të tjerët u ngjitën shkallëve me britma e me kërcënime që të futnin tmerrin: “E keni lypur Republikën, do ta keni! Edhe NATO-n e keni thirrur, ja, ajo po na bombardon!” Hynë në dhomën tek po flinte Bajrami, e nxorën dhe nisën ta godisnin fuqishëm me kondak në të dy anët e përmjetit, në të hollë, aq sa  mbeti pa frymë e pa zë, mbështetur për parmakët e shkallëve. E zgjuan edhe Kushtrimin, 16 vjeç, të cilin, sapo doli, e urdhëruan të shtrihej. Tashmë e gjithë familja ishim në korridor, nën kërcënimin e armëve dhe të të shtënave, derisa po bënin demolimin e shtëpisë, po thyenin kompjuterë e çfarë gjenin. Tashti, të parin e morën djalin e madh, Kastriotin, e futën në dhomën që është e lidhur me kthinën, ku ishim të shtrirë ne. Dëgjuam urdhrat e tmerrshme, që do të më tingëllojnë në vesh tërë jetën:

– Ndize cigaren e fundit! – (Heshtje e rëndë).

Pastaj e urdhëruan Kushtrimin të ngrihej,  aty e kam ngritur kokën e i kam lutur: Mosni, bre, se i ka vetëm 16 vjet! E morën, u dëgjua kur i thanë:

– Puthi për herë të fundit fëmijët e vëllait! Puthe edhe kunatën!

Mandej u kthyen nga Bajrami e Kastrioti, dhe i morën! Polici, që ishte pranë nesh, e pyeti kryesorin:

– A ta marrim edhe gruan? U mendua disa sekonda, e tha:

– Jo, gruan lëre ! – u dëgjua zëri i ashpër.

Kur i morën, Bajrami e Kastrioti ishin me pantofla, ndërsa Kushtrimi në kanotierë e brekë, zbathur. E kthyen që të vishej, ndërsa ai, nga habia, i vesh tutat e mia, po nuk e lënë edhe të mbathej. DOLËN. Nuk më lanë as të përshëndetesha me ta!

Atë natë, unë kam identifikuar 3 formacione forcash serbe: një formacion ka qenë ushtarak, i Shërbimit të Inteligjencës Ushtarake (KOS-i), formacioni tjetër ka qenë i Policisë së Serbisë, i kam parë emblemat e tyre në krah, dhe formacioni i tretë ka qenë i Sigurimit Shtetëror Federativ, policia speciale, me stemën e Jugosllavisë në krah. Të gjithë janë vënë në veprim kundër një familjeje civile, të paarmatosur!

Shfaqja e Bill Klintonit në TV

Ishin orët e para të natës së 25 marsit 1999, e enjte, 2  pa 15 minuta. (Një orë kishin zgjatur veprimet e tyre çnjerëzore nëpër shtëpi!)

Datë e fiksuar përjetësisht në kujtesën e Nekibes. Ajo natë e errët, e ai rrëmbim i egër i të shoqit me dy të bijtë, që nuk do t’i shohë më të gjallë, tek Nekibja mbetet plagë e përjetshme, që sajon historinë e kësaj toke. Në atë errësirë nate mbeten të shastisura, Nekibja, nusja e Kastriotit, Vjollca, dhe fëmijët, Sokoli 2 e Elena 6 vjeç, e cila nuk do të pushojë së qari deri në orët e mëngjesit, duke kërcyer nga kanapeja në kanape.

Nekibja menjëherë provon të bëjë telefonatë, formon numrin e Kushtrimit, vetëm 2-3 minuta pas rrëmbimit, që të kuptonte nga po i çonin, por dëgjon zërin: Numri që ju kërkoni është çlajmëruar! Këtë provë e bën edhe me telefonin personal, por merr të njëjtën përgjigje, që domethënë edhe linjat telefonike ishin të planifikuara për shkëputje.

“Menjëherë i kam telefonuar Skënder Hysenit, me lutjen që të bisedonte me Cristofer Hillin në Shkup, ambasadorin amerikan, nëse mund të intervenonte për t’i shpëtuar. Mirëpo, Hilli i thotë se nuk mund të bënte gjë, ngaqë askush nga ndërkombëtarët nuk ishte në Kosovë, qysh më 20 mars e kishin braktisur vendin. Atëherë, i kam telefonuar Natasha Kandiqit: E ke internetin, alarmo botën se ma morën Bajramin me fëmijët…!” Arrin, në atë siklet, të marrë në telefon edhe të bijën, Kosovaren, në Pejë, që të largohej nga shtëpia menjëherë, së paku ajo të shpëtonte! Policia arrin në shtëpi të Kosovares në mëngjes, kur ajo e kishte braktisur shtëpinë… Ende pa ditur gjë se çfarë u kishte ndodhur, akoma pa i gjetur kufomat, Bill Klinton, siç i tregojnë më pastaj, del në televizor: U vra avokati më i njohur në Kosovë me të bijtë! Këtë e thotë edhe Solana!

Dialogu para ekzekutimit

Nekibja rrëfen: “Ishte ora 1, 45 minuta kur i nxorën nga shtëpia. Vetëm për dhjetë minuta arrijnë te pompa e benzinës në rrugën për Fushë-Kosovë, te vendi ku do të ndodhë ekzekutimi. Tërë ngjarjen do ta vështrojë, rastësisht, djaloshi nga Prishtina (25 vjeç), i cili po kthehej nga axha i tij, që po punonte rojtar në fabrikë, në afërsi, për t’ia bërë me dije se situata ishte tepër e rëndë dhe se të mos kthehej në shtëpi, pa zbardhur dita! Djali, kur po i afrohej pompës ndonja 50 metra, heton dritat e forta të xhipave të Sigurimit Shtetëror. Në çast shtrihet përtokë, në disa barishta të thara, për të mos u hetuar, dhe që andej vështron gjithë dramën. Në vend të ngjarjes arrijnë: Mishko Llakoviq, i Sigurimit Shtetëror për Prishtinë, David Gajiq, i Sigurimit Shtetëror për Fushë-Kosovë, Sreten Llukiq, i Sigurimit Shtetëror për Serbi, si dhe tre ekzekutorë. I nxjerrin nga xhipat Bajramin, Kastriotin e Kushtrimin. I qesin përpara. Pastaj i thërrasin ekzekutorët, të cilët i mbajnë armët-kallashnikovë në gjendje gatishmërie. Të parin e urdhërojnë Kastriotin:

–                 – Merre armën dhe shkrep mbi babanë!

–                 -Jo, nuk mundem! – ua kthen. Atëherë i kthehen Kushtrimit:

–                 – Ja, kape armën dhe shkrep mbi babanë!

–                 -Nuk mundem, jo! – u thotë. I kthehen Bajramit me armën në dorë:

–         – Mëshoju djemve! Bajrami flet:

–                 – Nuk mund ta bëj!

-Eeee, i thonë, ta shohësh ti, se si ne mundemi! Ekzekutorët, sipas urdhrit, i ngrenë armët: Së pari e godasin Kastriotin me një plumb në zemër! Pastaj i kthehen Kushtrimit, veprojnë njësoj – me plumb në zemër! Të dy bien të vdekur. Në momentin kur të bijtë shtrihen përtokë, Bajrami i tmerruar e kap kokën me të dy duart, duke e ngritur lart, dhe nga dhimbja lëshon tingullin: Iiiiiiiiiih! – I kthehen: Zashto kukash, kukavico jedna! (Pse po kukat, mor qyqar!). Atëherë, i afrohen Bajramit, e qëllojnë me një plumb në mes të ballit dhe me një tjetër pak anash! E rrëzojnë. Tashti shtinë me rrebesh plumbash mbi të tre: Mbi trupin e njërit bien 18 plumba, mbi tjetrin 24 dhe mbi të tretin 32 plumba! Me 32 plumba më duket ka qenë i goditur Kastrioti, se plumbi ia kishte këputur edhe gishtin e dorës.

Ekzekutimi ndodh në orën 2 të natës, e tëra kryhet brenda 5 minutash. I lënë trupat shtrirë dhe largohen.

Djali që kishte përgjuar gjithë ngjarjen, dhe që e kishte njohur Bajramin, kthehet në shtëpi, i telefonon Degës së LDK-së në Zvicër, u thotë: E vranë axhën Bajram me të bijtë! Ata mandej e lajmërojnë LDK-në në Prishtinë, në mëngjes. Veçse, këta nuk marrin guximin të më tregojnë, po shkojnë në Këshillin për të Drejtat e Njeriut, të cilët vijnë të interesohen, që në fakt vijnë të më tregojnë për vrasjen, po edhe këta nuk munden…”

Trupat u gjetën pas dy ditësh

Që në mëngjes, në orën 7, Nekibja del nga shtëpia për t’i kërkuar, a thua ku mund t’i kenë shpënë?! Troket derë më derë në stacionet e policisë. “Ditën e parë, 5-6 orë pas rrëmbimit, kam shkuar te Sigurimi Shtetëror, kam pyetur: Ju lutem, kush është shef këtu? – Mishko Llakoviq, më thanë. – A bën t’i thoni të më pranojë? – u thashë. – Nuk është këtu, ma kthyen.    Atëherë, vëllai im ia gjen shtëpinë Llakoviqit, i shkon në derë. Del e shoqja, e cila i thotë se Mishko është në gjumë, sepse mbrëmë ka punuar deri në orën 2 të natës! Fakt që po ndërlidhej me këto dy momente. Dhe, derisa po qëndroja në lokalet e Sigurimit, ja po vjen Mishko Llakoviqi, që unë nuk e njihja, po portieri ma bëri me kokë. I dola përpara: Jeni ju Mishko Llakoviqi? – Po, më tha. – Shef i Sigurimit Shtetëror? – Po.  Vazhdova: Dua të më pranoni, se ma kanë marrë burrin, avokatin, me të dy djemtë! – Tha, prit pak, tash sa erdha prej shtëpisë, dhe u ngjit shkallëve. Nuk vonoi, kur pas 2-3 minutash, i thërriti ata të sportelit e u tha: Thoni asaj gruaje le të shkojë, se kam takim me personelin. Gënjeshtër! Prej aty kam shkuar nëpër polici, kudo më shtynin për palltoje, për gjoksi: Shko kërkoji te UÇK-ja, ajo t’i ka vrarë! Unë ua ktheja, jo, UÇK-ja nuk I ka vrarë, se, Bajrami i ka mbërojtur në procese të ndryshme gjyqësore! Të nesërmen, bashkë me vëllanë kemi shkuar te Danica Marinkoviq, që ishte kryesorja e Sigurimit Shtetëror për Kosovë. Unë kisha punuar me Danicën deri në vitin 1987. Hyra në zyrë të saj dhe i thashë: Danica, ti je e Sigurimit, ti e di, të më tregosh, gjallë o vdekur, ku janë? Ajo ma ktheu me zë të dridhur: “Majke mi, ja ne znam, ne znam…! (Pasha nënën, unë nuk e di, nuk e di). Po flitet se janë gjetur do kufoma te pompa e benzinës, po nuk e di a janë të tyre, unë s’di gjë…ndoshta i ka marrë UÇK-ja…” Atëherë jam ngjitur lart, te prokurori. Kur kam hyrë, e kam gjetur komplet kolegjiumin e gjykatësve të Gjykatës së Qarkut të Prishtinës, serbë, dhe prokurorët duke pirë raki, duke ngritur dolli, se – u vra Bajram Kelmendi me të bijtë! U kthyem në shtëpi, pa kurrfarë informatash, bashkë me vëllanë dhe me motrën, Zyrafeten. Unë hyra e para në derë, pas meje motra, vëllai mbeti i fundit. Mirëpo, matanë rrugës po qëndronte një njeri, me moshë mesatare, i cili i jep shenjë vëllait me dorë, ky i afrohet: O shkoni, bre, merrni, të tri kufomat janë në filan vend…, po frikohem mos po i hanë qentë!” Vëlla e motër të Nekibes, pa e ditur kjo, shkojnë e i gjejnë që të tre të shtrirë! Ishte data 27 mars. Kthehen: “Zoti të lashtë shëndoshë, se ata i kishin vrarë, i gjetëm në filan vend” – ishin ngushëllimet e tyre.” Kur vëllai gjen një kombi dhe shkon t’i marrë trupat, aty e gjen Danica Marinkoviqin (!), e cila nuk lejon t’i marrë, me pretekst se “duhej bërë obduksioni”.

Varrimi

“Më 28 mars, ishte Dita e Kurban Bajramit, kur m’i sollën në shtëpi trupat e tyre. Në xhaminë Alaudin i mora 3 arkivole, që kishin tepruar nga të vrarët e Kleçkës.

– Policia, vetëm 5 minuta m’i lanë trupat e tyre në shtëpi! I shikova mirë, që të tre, i preka një nga një, ua numërova plumbat… Kjo ishte përshëndetja ime me ta! (Qan). I bëmë dy autokombi, njërin e shtimë në njërin dhe dy në tjetrin. U bëra gati për varrim, i futa në gjoks flamujt kombëtar, të mos m’i shihte policia, e cila ndodhej në çdo 50 metra deri tek varrezat, ndërsa fotografitë i mbaja në dorë. Kur mbërrimë, i nxora flamujt dhe i mbulova arkivolet. Hoxha, Rexhep Boja, ua këndoi tallkinin. Në çastet kur po i varrosnim, nga një rrugë vizavi varrezave, erdhi një turmë njerëzish. Ishte Fehmi Agani i ndjerë, akademik Rexhep Ismajli, Vehap Shita, Fazli Balaj, Miftar Jasiqi…, nuk po i mbaj mend të gjithë. Adem Demaçi e mbajti një fjalim, policia nuk na pengoi. Profesor Aganin që po e mbanin për krahësh, e luta: Profesor, thojeni ndonjë fjalë, se Bajramin e keni pasur edhe nxënës, edhe shok. Nuk mundi të fliste fare, se në mjekër i bashkoheshin lotët! Atëherë kam folur vetë: U kam bërë apel nënave të tjera që të bëhen të qëndrueshme, se, luftë është kjo, këto janë sakrificat që po japim për Kosovën… Kam qëndruar shumë stoike, një lot nuk e kam derdhur!

NATO po vazhdonte intervenimet. Nekibja vazhdon jetën në një shtëpi, prej së cilës nuk del tre muaj. Lehtësohet pak kur kupton për Kosovaren, e cila, pas jetës së vështirë nëpër katunde të Pejës, deri më 9 maj ’99, arrin që me vajzën 5 vjeçe, me të shoqin dhe me të afërmit, pas itinerarit të rëndë, nën dirigjimin e forcave serbe, të dalë matanë kufirit.  Agjencitë e njohura televizive, CNN, BBC, Rojters… që po xhironin arritjen e të përndjekurve që në kufi, e ndalin Kosovaren, e cila në anglishte u tregon për vrasjen e babait dhe të vëllezërve si dhe për të gjitha ato që po ndodhnin në Kosovë… Pas kalimit në Tiranë, miqtë e shumtë provojnë ta qetësojnë Kosovaren… Ndërsa nuse Vjollca me fëmijët arrin të depërtojë në Strugë…

Kosovarja kthehet në Kosovë që me përfundimin e luftës, thuaja nëpër mina, e lënduar, e tmerruar nga goditja e rëndë familjare!

*  *  *

Viti 2009 shënon 10 vjet të përfundimit të luftës. Ndjenjat janë po ato, dhimbja po aq e fuqishme…- “Për mua, dhimbja është e freskët gjithmonë. Fotografitë e tyre i kam të vendosura në sallon të shtëpisë. Dhe, nuk ka ditë që unë nuk hyj të përshëndetem me ta, t’u them mirëmëngjesi dhe ditën e mirë! Edhe kur kthehem, i nderoj përsëri. Ua uroj festat, i përqafoj fotografitë… Dhe, ato fotografi nuk dua t’i heq sa të jem gjallë! (ligështim nëne, shoqëruar me lot). Mirëpo, kur e di pse kanë shkuar, unë gjej forcë për të vazhduar punën e Bajramit, po edhe punën time, e cila deri diku ka qenë e përbashkët, veçse ai ka punuar më shumë se unë. Prandaj dhe nuk ka qenë rastësi që në derën tonë të vijnë që në natën e parë!”

Zonja në të zeza, siç njihet tani Nekibja, te Elena 16 vjeçe dhe te Sokoli 12 vjeç, sheh të parakalojnë fëmijëria dhe rinia e Kastriotit dhe Kushtrimit… kujtim i hidhur, nga i cili shpërthejnë plagët e papërthara për përfundimin aq mizor.

Bajram Kelmendi, avokat, jurist nga më të shquarit, ishte autor ose bashkautor i disa iniciativave e kontesteve për  vlerësimin e kushtetutshmërisë së veprimeve të regjimit serb. Ishte autor i kallëzimit penal kundër Millosheviqit në Gjykatën e Hagës dhe i qindra kallëzimeve të tjera, që Këshilli për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive të Njeriut në Prishtinë ia dërgoi Trubunalit për krimet serbe mbi shqiptarët në Kosovë.

Pse zonja Kelmendi  nuk u ftua asnjëherë në Hagë?!

“Tri herë më kanë intervistuar hetuesit e Tribunalit të Hagës, u kam çuar mjaft material argumentues për aktivitetin e Bajramit, për kallëzimet penale, mirëpo Karla Del Ponte nuk e ka parë të arsyeshme të më thërrasë, as kur është gjykuar Millosheviqi, as kur janë gjykuar Millutinoviqi, Sreten Llukiqi e të tjerët!

Dialogu me Karla Del Ponten: Kam kontaktuar 3-4 herë me të dhe i kam thënë: Pse nuk më thërret dëshmitare?! Më thoshte – kur të vijë radha! – Jam konfrontuar me të me fjalë dhe i kam thënë: Ti u ke hyrë në hak shqiptarëve që nuk e ke akuzuar Millosheviqin për gjenocid! Më thoshte – nuk kam pasur prova! – Po si nuk ke pasur prova, kur atje e ke gjithë arkivin shtetëror dhe ushtarak! Ti je pushtet gjyqësor, ti ke mundur t’i marrësh, po s’ke treguar vullnet! Më tha: I ke të deponuara deklaratat e tua, do të merren parasysh. I thash: – E ke bërë përzgjedhjen e keqe të dëshmitarëve, ke marrë politikanë, çfarë të vyen ty politika e Kosovës, e nuk të vyen faktografia për krimet që janë bërë?! – Pas një ore debati shumë të ashpër (në Hagë), më tha: Qenke grua shumë e fuqishme! Gjatë qëndrimit në Hagë, unë e bëra publike se jam viktimë, dhe se atje kam shkuar si grua që e kam pësuar. Kam pritur se do të më ftonte, por nuk ndodhi! Ajo grua ka qenë e anshme!

Në fakt, Karla Del Ponten nuk e ka interesuar e vërteta për Kosovën. Atë grua e ka interesuar më tepër karriera e saj, e ka interesuar mbajtja e fjalimeve politike, shkuarja orë e çast në Beograd, kinse për t’ia dorëzuar kriminelët, ndërsa ka dashur të kishte kontakte të drejtpërdrejta. Është parë se ajo grua nuk ishte duke e luajtur rolin e mirëfilltë të prokurorit! Qëllimi i saj u pa me botimin e librit të fundit për ngjarjen. Kur doli libri, erdhën ata të agjencisë gazetareske Asoshietedpress dhe më pyetën çfarë mendoj unë. U thashë: Nuk u besoj fjalëve të saj, nuk e besoj çfarë përmban libri…!

2016-06-21_08-32-39

(Nga libri “Histori të  tmerrit 1998-1999, Dosje krimesh të  luftës, rrëfime të grave”, i autores Sanije Gashi).

Stokholm, e mërkurë, 17 korrik 1996/ Voal

Eqrem Basha: Nuk ka krijues që nuk e mendon lexuesin

Posted on by KultPlus

Jeta Zymberi

Do të duhej të ishte i pranishëm në programin e Salon du livre në Paris, në kuadër të programit Europe, por shkrimtari dhe poeti jonë i njohur Eqrem Basha, zgjodhi të ishte sot afër publikut të tij në Prishtinë, për të diskutuar kështu rreth librit të tij dhe për të ndarë me ta gjithçka që atyre ju intereson rreth shkrimtarit dhe librit të tij, shkruan KultPlus.

Ky bashkëbisedim erdhi në kuadër të edicionit të 19 – të të programit të Javëve të Frankofonisë në Kosovë, ku Ambasada e Francës në Kosovë në bashkëpunim me Qendrën Universitare Frankofone në këtë organizim kishin ftuar edhe përkthyesin e njohur të romanit “Lakorja eik’sit”, Sebastian Gricourt.

Fakulteti Filologjik i Prishtinës ishte nikoqir i kësaj ngjarje kulturore-letrare e cila kishte mbledhur rreth vetës njohës të letërsisë si dhe studentë të interesuar për të bashkëbiseduar me shkrimtarin dhe për të dëgjuar diçka nga përvoja e tij.

Profesoresha Nerimane Kamberi në hapje të këtij organizimi u shpreh e nderuar që në kuadër të Javëve të Frankofonisë kanë shkrimtarin frankofon, shkrimtar i përkthyer në frëngjisht dhe i cili përkthen nga frëngjishtja, Eqrem Bashën.

Të mos harrojmë se shumë poezi, tregime e ese të shkrimtarit Eqrem Basha janë botuar në revista prestigjioze frënge si dhe ka qenë i ftuar të marr pjesë në takime letrare në Paris, Strasbourg, Lyou, Avignon, Grenoble, Caen, Die etj.

Shkrimtari Eqrem Basha, fillimisht u shpreh falënderues për këtë takim, sipas tij të veçantë. Ai u shpreh se për të është e rëndësishme gjithashtu që me këtë rast shënohet edhe botimi në Francë i romanit “La ligne de fuite” (“Lakorja e Ik’sit”), tek Editions Non Lieu, përkthyer nga miku i tij Sebastien Gricourt, i cili sot ishte i pranishëm.

“Prezantimi im në gjuhën frënge ka qenë reprezentativ, gjë që më bën të ndjehem i lumtur. Lidhjet e mia me frëngjishten dhe me frankofoninë megjithatë janë më të gjëra se kaq. Jam marrë tash e dyzet vjet me përkthimin e letërsisë frënge në gjuhën shqipe, para së gjithash me teatrin frëng, që mbetet në qendër të interesimeve, duke sjellë në shqip Sartre-in, Camus-n, Beckeet-in dhe të tjetër dramaturg të rëndësishëm në antologjinë “Teatri frëng i shekullit XX””, u shpreh Basha.

Ai tutje foli për aventurën e krijimit dhe vështirësitë e sfidat e përkthimit.

“Aventura e krijimit është herë rrugë e kthjellët dhe e drejtë, herë e turbullt, një rrugë parajse e ferri njëkohësisht, në të cilën ecet herë me lehtësi, herë me mundime e djersë. Nuk ka krijues që nuk e mendon lexuesin, bile edhe ata që thuhet se shkruajnë për vete. Në këtë jam bindur duke u marrë kaq vite me përkthime edhe të autorëve të konsideruar hermetikë. Harmonia e tekstit dhe leximi i rrjedhshëm ndonjëherë të habit. Prandaj po kaq është e vështirë dhe sfiduese aventura e përkthimit”, tha tutje Basha.

Shkrimtari më pas ndau me të pranishmit një fragment nga vepra e tij “Lakorja e Ik’sit”.

Ndërsa përkthyesi i romanit “Lakorja eik’sit”, Sebastian Gricourt duke folur në gjuhën shqipe, tregoi se qysh në vitin 1990  vendosi ta mësoj gjuhën shqipe. Ai tregoi që prej fillimit ka dashur ta përkthejë letërsinë, ndërsa shkrimtari Eqrem Basha nuk është i pari që ai e ka përkthyer, por është i pari që e ka botuar.

“Për të përkthyer një vepër duhet ta kesh mik shkrimtarin sepse kur e nis një përkthim ti futesh në botën e brendshme të shkrimtarit dhe është një punë që duhet bërë në vetmi të plotë. Duke e lexuar romanin unë e kam kuptuar edhe Eqremin edhe pse jemi miq shumë moti”, është shprehur Gricourt, i cili pastaj lexoi në frëngjisht fragmentin e njëjtë të cilin fillimisht e lexoi Basha në gjuhën shqipe.

Tutje, ishin studentët ata të cilët e morën fjalën, por për të sjellë para të pranishmëve dy poezi të poetit Basha në të dyja gjuhët.

E pas këtyre vargjeve, të pranishmit ishin të lirë të bashkëbisedonin me shkrimtarin dhe përkthyesin dhe të bënin pyetjet që ju interesonin duke bërë kështu edhe përmbylljen e kësaj ngjarje kulturore-letrare.

Gjatë muajit mars, Javët e Frankofonisë do të jenë të pasura me një shumëllojshmëri të gjerë të ngjarjeve: koncerte, konferanca, filma të metrazhit të gjatë, dhe filma të metrazhit të shkurtë, ekspozita dhe takime me artistë dhe realizator të filmave.

Të gjitha informatat mbi aktivitetet dhe vendet tregohen në programin e detajuar të cilin e keni të bashkangjitur dhe në faqet e facebook-ut të Frankofonisë në Kosovë:

https://www.facebook.com/francophoniekosovo/

Hyrja për të gjitha aktivitetet është falas. / KultPlus.com

Ismail Kadare, tashmë pjesë e librarisë më të bukur në botë

Posted on by KultPlus

Të përkthyer në rreth 50 gjuhë të huaja, librat e shkrimtarit Ismail Kadare tashmë mund të gjenden edhe tek “El Ateneo Grand Splendid”.

Kjo librari, e cila ndodhet në Buenos Aires të Argjentinës, është vlerësuar nga National Geographic si “libraria më e bukur në botë”. Pa dyshim, një ndër shkrimtarët më të rëndësishëm të letërsisë shqipe, Kadare është vlerësuar me çmime të shumta.

Përmendim këtu anëtarësimin në Akademinë e Shkencave Morale dhe Politike në Francë, çmimet prestigjioze si “Prince of Asturias Awards” apo “Man Booker International”, e deri tek nderimi që iu bë prej presidentit francez me titullin “Komandant i Legjionit të Nderit.”

Gazeta Shqip

Parada Shqiptare 2019 në New York, i dedikohet Çamërise

Posted on by KultPlus

Ne takimin e parë të Parades Shqiptare për vitin 2019 organizatat Shqiptare në Nju Jork u mbledhen në shtëpin e Vatres në Bronx Nju Jork. Organizatat Shqiptare votuan të gjitha që parada Shqiptare 2019 ti dedikohet Çamërise dhe të perkujtojm 75 vjetorin e gjenocidid Shqipatar (Çam) nga shovenistet Grek! Në mbledhje mori pjes edhe deputeti i bashkis së Nju Jorkut Z. Mark Gjonaj. Greqija akoma nuk ka kërkuar falje dhe nuk e pranon gjenocidin! Përveq paradës shqiptare do ket edhe aktivitete tjera për të informuar komunitetin amerikan për gjenocidin që shteti Grek i beri popullsis të pa fajshme shqiptare.

Parada Shqiptare ështe me daten 8 Qërshor 2019 në Manhattan Nju Jork!

Duaje gruan edhe me gabime, ashtu siç do një libër të bukur edhe me gabime shtypi

Posted on by KultPlus

Shkrimtari, publicisti, dhe anëtari i Akademise së Shkencave te Shqipërisë, Dritëro Agolli ka lindur në Menkulas të Devollit. Mësimet e para i mori ne vendlindje, të mesmen në Gjirokaster. 


Me veprimtarinë e tij, Agolli konsiderohet ikonë e letrave shqiptare, duke sjellë risi në Letërsinë shqipe. Shkrimtari ka vdekur më 3 shkurt të vitit 2017 në Tiranë. Më poshtë janë disa nga thëniet më të mira të Agollit.


“Gabimi i një doktori varroset në tokë. Gabimi i një arkitekti bie në tokë, kurse gabimi i një mësuesi ecën nëpër tokë”. 
“Vetëm gjuha e muzikës, verës dhe dashurisë nuk ka nevojë të përkthehet”.
“Nëse njeriu nuk ndjen as kënaqësi, as dhimbje; nëse nuk ndjen as gaz, as hidhërim, as shpresë, një gjë po jua them me ndershmëri dhe bindje, lëreni të vdesë”. 
“Ka fjalë që qajnë dhe lotë që flasin”. 
“Për të gjetur miqësinë e vërtetë kapërcehet lumi, për të gjetur dashurinë e vërtetë deti”. 
“U zumë të dy aq shumë për punën Dhe s’flasim dhe s’vemë e s’vijmë! Eh, budalla! Edhe dhëmbët zihen me gjuhën, Zihen dhe bashkë rrinë”. 
“Dashuria është një libër që e lexojnë të gjithë, por të paktë janë ata që arrijnë deri në faqen e fundit”. 
“Duaje gruan edhe me gabime, ashtu siç do një libër të bukur edhe me gabime shtypi”. 
“Dashuria nuk i dhuron, por i jep të gjitha. Ndofta kjo mund të mos jetë e përjetshme, por i përjetshëm mbetet çasti”. 
“E vërtetë e pabesueshme E mbajta në krah tërë ditën Edhe zemër i dhashë: ‘Mbahu!’ Të nesërmen ne fshat kur arritëm, U tha te tjerëve: ‘Më rrahu!’” 
“Jeta është e vështirë . Po vdekja ? Kur do të kthehet ndonjëri të na tregojë?”.

Vasfije Krasniqi në takimin me Dukeshën e Luksemburgut: Dhunimet e Kosovës do ti dëgjoj gjithë bota

Posted on by KultPlus

Me rastin e ditëlindjes së saj më 23 mars, Dukesha Maria Tereza  në  Luksemburg, mirëpriti 50 të mbijetuar të abuzimit seksual, në mesin e të cilave ishte edhe Vasfije Krasniqi, e cila së fundi foli për tmerret që ka përjetuar gjatë luftës në Kosovë, si e mbijetuar nga dhunimet seksuale.

Vasfija bashkë me të mbijetuarit e tjerë kanë marë pjesë në Forumin Ndërkombëtarë të Dukeshës ” Stand Speak Rise Up! , që do të mbahet më  26 dhe 27 mars.

Vasfije Krasniqi tashmë ka shpërndarë fotografi nga pritja e Dukeshës, e cila ka shkruar se për dhunimet e Kosovës do të dëgjojë e gjithë bota.

Me Vasfije Krasniqin në Luksemburg po qëndron edhe Feride Rushiti, Drejtoresha e Qendrës Kosovare për Rehabilitimin e të Mbijetuarve të Torturës (QKRMT)./KultPlus.com  

SBASHK-u paralajmëron grevë për shkak të kërkesës për kompensimin e orëve

Posted on by KultPlus

Sindikata e Arsimit të Bashkuar, u ka dërzuar një shkresë kryetarëve të komunave të Kosovës, për shkak të kërkesës ndaj drejtorëve të shkollave për kompensimin e orëve të humbura.

Sipas njoftimit për media, në shkresën e SBASHK-ut thuhet se ditëve të fundit një pjesë e drejtorëve të drejtorive të arsimit në komuna kanë ndërmarr një fushatë të presionit të mësimdhënësve për ti detyruar që t’i zëvendësojnë orët e humbura gjatë grevës e duke u mbështetur në vendimin e MSHAT-it, të cilin vendim SBASHK-u e ka kontestuar dhe e ka dërguar në gjykatë për ta vlerësuar ligjshmërinë e tij.

“Duke parë se javët e fundit është bërë një çrregullim i madh i procesit arsimor në disa Komuna të Kosovë, e këtë çrregullim e ka krijuar vendimi i ministrit z.Shyqiri Bytyqi për zëvendësimin e orëve të humbura gjatë grevës, SBASHK-u si përfaqësuese i punonjësve të arsimit të komunave tuaja duke u bazuar në Kushtetutën e Republikës së Kosovës, Ligjin mbi organizimin Sindikal Nr. 04/L-011, Ligjin mbi grevën nr Nr. 03/L-200 dhe Statutin e SBASHK-ut, si dhe Kontratën Kolektive të Arsimit nënshkruar nga MASHT dhe SBASHK, më 18.04. 2017, ndjejmë për obligim që t’ju drejtohemi me këtë shkresë duke pasur parasysh të gjithë drejtorët e drejtorive arsimore janë të emëruar nga ju dhe normalisht për punën e tyre duhet t’ju raportojnë juve. Gjithashtu edhe drejtorët e shkollave ishte dashur t’i raportojnë nivelit komunal. Ditëve të fundit një pjesë e tyre kanë ndërmarr një fushatë të presionit të mësimdhënësve për ti detyruar që t’i zëvendësojnë orët e humbura gjatë grevës e duke u mbështetur në vendimin e MSHAT-it, të cilin vendim SBASHK-u e ka kontestuar dhe e ka dërguar në gjykatë për ta vlerësuar ligjshmërinë e tij sepse ne vlerësojmë me të drejt se është vendim i pa bazuar në Ligj, pasi që asnjë ligj apo dokument juridik valid i Republikës së Kosovës, e as normë ndërkombëtare nuk ekziston që thotë se orët e humbura gjatë grevës duhet zëvendësuar”, thuhet në këtë shkresë.

SBASHK thekson se nëse ky presion në disa Komuna vazhdon edhe gjatë këtyre ditëve, por edhe gjatë pushimit pranveror, atëherë mund të shpallë grevë të përgjithshme duke kërkuar tërheqjen e vendimit për zëvendësimin e orëve si dhe përgjegjësinë ndaj atyre që kanë ushtruar presion.

“Kjo grevë mund të prodhojë edhe ditë të tjera të humbura të mësimit, përveç këtyre 15 ditëve që janë humbur gjatë grevës”, paralajmëron SBASHK./Telegrafi/ KultPlus.com

Haradinaj shkarkon zëvendësministren e Drejtësisë Vesna Mikiq

Posted on by KultPlus

Kryeministri i Kosovës Ramush Haradinaj e ka shkarkuar sot zëvendësministren e Drejtësisë Vesna Mikiq, raporton KTV .

Shkarkimi ka ardhur një ditë pas Mikiq kishte thënë se “në ditën e sotme, para 20 vitesh ndaj një shteti sovran që një dekadë më herët luftoi kundër terrorizmit shqiptar në kuadër të kufijve të saj, është bërë qëllimisht gjenocid i planifikuar nga NATO”.

Lidhur me këtë shkarkim, kryeministri Haradinaj ka shkruar në Facebook:

Në Qeverinë dhe institucionet e Republikës së Kosovës, nuk kanë vend individët, pavarësisht përkatësisë etnike, që denigrojnë vlerat e përbashkëta euro-atlantike. Aq më tepër kur shteti i Kosovës është krijuar pikërisht në bazë të këtyre vlerave. Deklarata e zëvendësministres në Ministrinë e Drejtësisë, Vesna Mikiq, se bombardimet e NATO-s ishin gjenocid ndaj shtetit dhe popullit serb, janë të papranueshme dhe përkojnë me gjuhën e urrejtjes, që sanksionohen me Kushtetutë dhe ligj. Prandaj, sot kam liruar nga detyra zëvendësministren Mikiq.

Deklarimet e Vesna Mikiqit dje kanë shkaktuar shumë reagime.

Ed Sheeran flet për bulizmin: E urreja shkollën me gjithë shpirt

Posted on by KultPlus

Sot, Ed Sheeran është fitues i katër çmimeve Grammy, mirëpo dikur këngëtari përballej me bulizëm për shkak të pamjes së tij. Gjatë një interviste me DJ Nihail dhe reperin Dave në lidhje me fushatën kundër racizmit, Love Music Hate Racism (Duaje Muzikën, Urre Racizmin), u shpreh se muzika ka ndikuar që ai të fitojë vetëbesimin.

Sheeran theksoi se vite më parë “kthehej duke qarë nga shkolla, sepse shokët talleshin për flokët e tij në ngjyrë të kuqe, syzet dhe faktin se i merrej goja”.

“E urreja shkollën fillore me gjithë shpirt. Qaja çdo ditë. Isha kokëkuq, kisha syze të mëdha, më merrej goja, isha pak i çuditshëm. Por më vonë nisa t’i pëlqeja këto gjëra te vetja. Nuk kam pasur kurrë fat me vajzat pasi siç e thashë isha i çuditshëm. Mirëpo kur nisa të luaja muzikë, teksa më shihnin, iu dukesha interesant.”

Më tej shton:

“Papritmas fillon dhe pamja jote tërheq vëmendjen. Sot, gjithmonë u them fëmijëve të tjerë se është fantastike të jesh ndryshe.”

Nuk është hera e parë që këngëtari përpiqet të motivojë të tjerët përmes historisë së tij. Në tetor të  2017-s, ai emocionoi sallën në fushatën “Vlerëso veten”, teksa fliste për fëmijërinë.

“Isha një fëmijë shumë, shumë i çuditshëm. Kisha një njollë nga lindja dhe u desh ta hiqja me lazer. Një ditë, doktorët harruan të më vendosnin anestezinë dhe mua nisi të më merrej goja. Nuk kishte gjë më të vështirë se të doje të shpreheshe dhe të mos mundje dot. Një ditë, im atë më bleu një album të Marshall Mathers [Eminem]. E dëgjova dhe i mësova të gjitha fjalët mbrapsht. Kjo gjë më ndihmoi me të folurën. Vlerësoje veten, të jesh ndryshe është fat.” / KultPlus.com

Teatri ODA dhe Blessed Unrest janë ribashkuar për projektin “Strehim”

Posted on by KultPlus

Gjatë muajve prill dhe maj në Nju Jork, aktorët: Ilire Vinca, Eshref Durmishi, Daniela Markaj dhe regjisori Florent Mehmeti do t’i  bashkëngjiten pjesës amerikane të ekipës për të finalizuar shfaqjen që për rrëfim ka historinë, shumë pak të njohur, të shpëtimit e strehimit të hebrenjve nga shqiptaret “Strehim” (“Refuge”), gjatë Luftës II Botërore. 

“Strehim” (“Refuge”) është shfaqja e tretë origjinale e krijuar nga Teatri ODA dhe Blessed Unrest që nga viti 2005.

Gjashtë turne janë organizuar gjithsej deri tash në Ballkan, Evropë dhe në Nju Jork, përfshirë edhe projektin “Doruntine” që ka pasur dy turne të suksesshme në Amerikë dhe ka fituar Çmimin e Festivalit “Secondo” në Cyrih, Zvicër.

Premiera e “Strehim (“Refuge”) do të jetë më 25 prill në Baruch Performing Arts Centre në Manhattan në Nju Jork, për të vazhduar me shfaqjet deri më 11 maj 2019. / KultPlus.com

Arilena Ara me projekt të ri

Posted on by KultPlus

Këngëtarja e njohur shqiptare, Arilena Ara ka paralajmëruar publikimin e këngës së saj të re.

Kënga titullohet “Të huaj” e cila do të publikohet edhe me videoklip, shkruan rtv21.tv.

Këtë e ka bërë të ditur vet 20 vjeçarja  përmes një postimi në Instagram ku ka publikuar një fotografi nga videkolipi i këngës. Ajo ka bërë të ditur se për këtë projekt ka punuar me Darko Dimitrov dhe “ASHA”.

“I’ll Give You My Heart”, titullohet projekti i fundit nga Arilena, të cilin e ka publikuar në nëntor të vitit të kaluar. /KultPlus.com

Vlora Çitaku organizon pritje për nder të Gjeneralit Wesley Clark

Posted on by KultPlus

Për nder të 20 vjetorit të ndërhyrjes ushtarake të NATO në Kosovë, ambasadorja e Kosovës në Washington DC, Vlora Çitaku ka organizuar një pritje për të falënderuar Gjeneralin Wesley Clark, i cili ka pasë një rol kyç në kohën e vështirë të Kosovës.

Çitaku për këtë ceremoni ka njoftuar nëpërmjet rrjetit social facebook, e cila ka ndarë edhe fotografi nga kjo pritje.

“Pata nderin dhe kënaqesinë e veçantë që me rastin e 20 vjetorit të ndërhyrejs ushtarake të NATO në Kosovë të organizoj pritje për nder të Gjeneralit Ëesley Clark. 
Dua të falenderoj Kryetarin e Komisionit për punë të jashtme të kongresit amerikan z. Eliot Engel per fjalimin domethënës. Jemi te inkurajuar nga prezenca dhe fjalim i ndihmes sekretarit per Europe zotit Phillip Reeker .Falenderojme zotin Jim O’brien, zotin Matt Palmer, Daniel Server, Mike Hatzel, Jim Hooper dhe shume e shume te tjere qe na nderuan sonte.
Falenderim i veçantë për komunitetin shqiptaro amerikan. Pa punën dhe sakrificën e tyre liria jonë do të ishte e pamundur.
Jemi te fortë, bashkë.”, ka shkruar Çitaku./KultPlus.com

Mbi gjysmë shekulli i katedrës së gjuhës dhe letërsisë shqipe në Shën Petersburg

Posted on by KultPlus

Bisedë me albanologun e njohur rus, fituesin e çmimit të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, “Studiuesi i ri më i suksesshëm”, profesorin Alexandër A. Novik.

Bisedën e realizoi Mimoza Hasani Pllana

Studimet e gjuhës dhe letërsisë shqipe në njërin nga universitetet më të mëdha në Rusi, atë të Shën Petersburgut filluan në gjysmën e dytë të shekullit të kaluar. Katedrën e gjuhës dhe letërsisë shqipe e themeloi gjermanologia dhe albanologia e njohur ruse, Agnija Vasilevna Desnickaja (1912-1992), në vitin 1957. Prej themelimit deri në fund të aktivitetit të saj krijues Vasilevna Desnickaja udhëhoqi katedrën dhe ishte aktive në studimet gjuhësore indoeuropiane, në veçanti në studimet ballkanike, të gjuhës shqipe, letërsisë shqipe, arbëreshe dhe folklorit shqiptar.

Këto studime Vasilevna Desnickaja përveç se i publikoi në konferenca dhe revista shkencore, i la të botuara edhe në librat: Rindërtimi i elementeve të gjuhës së lashtë shqipe dhe problemet gjuhësore panballkanike (1966), Gjuha shqipe dhe dialektet e saj (1968) dhe Letërsia shqiptare dhe gjuha shqipe (1987). Në librin e fundit përfshihen dialektet e gjuhës shqipe të shumë vendeve ku flitet shqipja, si: Shqipëria, Kosova, Italia, Bullgaria, Çamëria, etj.

Pasi kujtuam shkurt punën e madhe të gjermanologes, albanologes dhe themelueses së degës së gjuhës dhe letërsisë shqipe në Shën Petersburg, Agnija Vasilevna Desnickaja, do të prezantojmë bisedën me albanologun e shquar të kohës sonë Alexander A. Novik, që me përkushtim vazhdon traditën e studimeve të gjuhës dhe letërsisë shqipe në Universitetin e Shën Petersburgut.

Mimoza Hasani Pllana: I nderuar profesor Novik, katedra e gjuhës shqipe në Universitetin e Shën Petersburgut e themeluar nga albanologia e njohur ruse Agnija Vasilevna Desnickaja , tanimë ka mbushur gjysmë shekulli që nga themelimi i saj në vitin 1957. Prej atëherë me qindra studentë kanë vijuar studimet e gjuhës dhe letërsisë shqipe, si është gjendja sot, sa janë të interesuar të rinjtë për studimin e shqipes?

Alexander N.: Dega e gjuhës dhe letërsisë shqipe është themeluar më 1957 pranë katedrës së gjuhësisë së përgjithshme në fakultetin filologjik të Universitetit të Leningradit (nga viti 1991 qyteti quhet prapë Sant Peterburg si në kohën e carit rus Pjetrit të Madh). Dega jonë vazhdon të jetë një nga degët më ekskluzive dhe me përvojë jashtëzakonisht të pasur në mësimdhënie të gjuhës shqipe, të letërsisë shqipe, të etnografisë dhe kulturës shqiptare. Pranojmë studentë në degën tonë një herë në dy vjet, për shembull në këtë vit mësimor ne kemi vitin e parë, vitin e tretë të baçelorit. Pas mbarimit të studimeve gjatë katër viteve ata të rinj që i janë përkushtuar studimeve albanologjike mund të vazhdojnë në master. Në çdo vit mësojnë 5 studentë. Numri i studentëve varet nga planet e Ministrisë së shkencës dhe të arsimit të lartë të Federatës Ruse. Gjuhën shqipe në fakultetin filologjik e studiojnë jo vetëm studentët e degës së shqipes por edhe ata të degës së greqishtes së re, të teorisë së gjuhësisë etj.

Mimoza H.P.: Nga koha kur albanologia e njohur Vasilevna Desnickaja hartoi programet dhe metodologjinë e punës për mësimin e shqipes duke u kujdesur më pastaj edhe për mirëfunksionimin e saj dhe qëndrueshmërinë, sa janë plotësuar dhe zhvilluar ato, apo edhe sot sa përdoren programet e njëjta?

Alexander N.: Programet mësimore sipas planit universitar plotësohen dhe janë në redaktim pothuajse çdo vit. Del nga shtypi letërsia e re, botohen të dhënat të reja në fushën e linguistikës, etnologjisë e kështu me radhë. Ne duhet të jemi në epiqendër të njohurive të reja si në albanologji edhe në ballkanistikë.

Mimoza H.P.: Duke pas parasysh trajektoren e raporteve politike shqiptaro-ruse, sigurisht që edhe qëndrueshmëria e katedrës ka kaluar nëpër sfida të ndryshme, si është arritur që katedra të funksionojë edhe sot?

Alexander N.: Tek ne në kuadrin universitar vlerësohet kontributi shkencor i çdo pedagogu në fushën e linguistikës, të studimeve të etnokulturës etj. dhe jo konjunktura politike. Prandaj dega e shqipes funksionon pa ndërprerje edhe sot, pas 62 vjetësh.

Mimoza H.P.: Përveç mësimdhënies, jeni nga albanologët e njohur që tanimë është shpërblyer me çmimin e Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, “Studiuesi i ri më i suksesshëm”, për kontributin e çmuar shkencor në fushën e studimeve albanologjike, konkretisht për monografinë tuaj “Ekspedita në brigjet e Azovit: gjuha dhe kultura e shqiptarëve të Ukrainës”, që do të thotë se interesimet tuaja për gjuhën dhe kulturën shqiptare janë të fokusuara tek komuniteti shqiptar që për më shumë se 300 vjet jeton në Ukrainë. Përveç kësaj për lexuesin në gjuhën shqipe keni sjellur studime krahasimtare lidhur me traditën dhe mitologjinë e shqiptarëve të Ukrainës dhe atyre që jetojnë në Shqipëri, a mund të përmendni karakteristikat dhe elementet e trashëgimisë kulturore që ata ruajtën ndër shekuj përfshirë edhe ndikimet e ambientit kulturor ku jetojnë sot?

Alexander N.: Me studimin e diasporës shqiptare në ish Perandorinë Ruse / Bashkimin Sovjetik / Rusinë e sotme dhe Ukrainën e sotme merrem një çerek shekulli. Paraardhësit e shqiptarëve të sotëm të Ukrainës janë shpërngulur nga trojet shqiptare në lindje të Ballkanit (në Bullgari) dhe pastaj në Perandorinë Ruse sipas supozimit tonë në shekullin XVI. Deri në ditët tona shqiptarët e Ukrainës vazhdojnë të flasin shqip – pas 5 shekujsh! Në fshatrat shqiptare të Ukrainës flitet shqip, njerëzit kanë ruajtur vetëdijen etnike (dhe kjo është kryesore!), shumë tradita etj. Ritet e lindjes, ritet e dasmës, ritet e vdekjes kanë shumë paralele me ato të shqiptarëve të Ballkanit. Mitologjia ndër shqiptarë të Ukrainës dhe ata të Shqipërisë dhe Kosovës ka shumë gjëra të përbashkëta, për shembull personazhet mitologjike: gjarpri, vampirë (lugati) etj.

Mimoza H.P.: Nga studimet e shkollës ruse kanë dalë rezultate të vlefshme për gjuhën shqipe, sa janë të mbështetura hulumtimet në fushën e albanologjisë nga Shqipëria dhe Kosova?

Alexander N.: Çdo vit ne organizojmë konferenca shkencore të përbashkëta me homologët tanë nga Shqipëria dhe Kosova. Çdo vit organizojmë studime shkencore në terren: në vitet e fundit në Himarë, Devoll (Shqipëri), në rrethinën e Lipjanit, në Letnicë (Kosovë), në jug të Malit të Zi me popullsinë shqiptare.

Mimoza H.P.: Sa ju frymëzojnë kontaktet fizike me Shqipërinë dhe shqiptarët, a ju ndihmojnë në avancimin e punës që bëni, në veçanti kur kërkohet krijimi i imazheve gjeografike ose kulturore brenda studimeve tuaja?

Alexander N.: Kontaktet fizike me Shqipërinë dhe shqiptarët janë një pjesë e rëndësishme e punës sonë shkencore dhe pedagogjike. Ato kontakte na ndihmojnë të jemi të saktë dhe të sinqertë në studimet tona. Për studimet dialektologjike dhe etnografike kontaktet fizike janë të domosdoshme, pa kontakte të tilla nuk mund të parafytyrosh studime shkencore në terren.

Mimoza H.P.: Po në Kosovë, a keni realizuar vizita dhe bashkëpunime në nivele akademike?

Alexander N.: Në Kosovë kemi kontakte akademike shumë të mira, për shembull me Rexhep Ismajlin, Lindita Rugovën, Bardh Rugovën, Lulëzim Lajçin etj.

Mimoza H.P.: Cili është mendimi juaj për letërsinë dhe kritikën e zhvilluar në Kosovë dhe Shqipëri?

Alexander N.: Letërsia dhe kritika letrare janë shumë të zhvilluara në Shqipëri dhe Kosovë. Mendoj se njerëzit kanë interes për letërsinë artistike, literaturën shkencore, kritikën letrare. Ky fakt është shumë pozitiv.

Mimoza H.P.: Cilët janë autorët e këtyre dy shteteve më të përkthyer dhe vlerësuar në Rusi?

Alexander N.: Në rusisht janë përkthyer veprat e Ismail Kadaresë, Dritëro Agollit, Diana Çulit etj. Më i famshmi nga autorët shqiptarë në Rusi është Ismail Kadare. Ne duhet të përkthejmë në rusisht veprat e Ag Apollonit dhe Ben Blushit.

Mimoza H.P.: Në përzgjedhjen e teksteve që do t`i nënshtrohet procesit të përkthimit, a bazoheni edhe në mendimet e kritikës letrare, apo përzgjedhja juaj është e bazuar në shijen subjektive?

Alexander N.: Më shumë në shijen subjektive. Nganjëherë kundër mendimeve të kritikës letrare.

Mimoza H.P.: Meqë merreni me përkthimin e teksteve, a mund të veçoni ndonjë element sfidues që vështirëson, apo pamundëson transferimin e teksteve nga shqipja në rusisht?

Alexander N.: Shumë të vështira janë përkthimet e frazeologjizmave, metaforave, fjalive të urta, proverbave; teksteve dhe fjalëve dialektore.

Mimoza H.P.: Duke ju falënderuar për bisedën, a mund të flasim se çfarë jeni duke lexuar apo studiuar aktualisht për gjuhën, letërsinë dhe kulturën shqiptare në përgjithësi?

Alexander N.: Kohën e fundit, nga viti 2015 merrem me studimin e vendbanimeve me popullsinë arnaute në rajonin e Rostovit mbi Don, në Rusi. Verën e kaluar kam qenë bashkë me studentët e mi në terren në fshatin Margaritovo. Tani deshifroj mbishkrime të gjetura në tulla të vjetra (supozoj që janë bërë me shenjat e Alfabetit të Veqilharxhit). Gjithashtu merrem me arkivin e ekspeditave tona: të gjitha materialet do të mbeten në Muzeun e Antropologjisë dhe Etnografisë (Kunstkamera) të Akademisë së Shkencave të Rusisë.

Alexander A. Novik, lindi më 1967 në Magadan, në Rusi, më 1992 ka diplomuar për gjuhësi shqipe, ballkanike dhe etnologji, në fakultetin Filologjik në Universitetin Shtetëror të Shën Petersburgut. Më 1995, mbaroi studimet pasuniversitare në St.-Petersburg Peter the Great Musem of Antropology and Ethnography (Kunstkamera) pranë Akademisë së Shkencave të Rusisë. Më 1997, përfundoi studimet doktorale në Etnologjinë Ballkanike në

St.-Petersburg Peter the Great Musem of Antropology and Ethnography (Kunstkamera) pranë Akademisë së Shkencave të Rusisë.

Aktualisht është udhëheqës i departamentit për studime europiane dhe etnografi të përgjithshme në St.-Petersburg Peter the Great Musem of Antropology and Ethnography (Kunstkamera) pranë Akademisë së Shkencave të Rusisë. Edhe më tutje është ligjërues i filologjisë shqipe dhe etnologji ballkanike në Universitetin shtetëror të St.Petersburgut. Është konsull nderi i Republikës së Shqipërisë për rajonin e St.Petersburgut dhe Leningradit. Është udhëheqës i këshillit të ekspertëve në revistat Protokol dhe Etiketa.

Kërkimet shkencore të profesor Novik i përkasin degëve të ndryshme nga historia e Ballkanit, kultura tradicionale shqiptare, teoria e etnolinguistikës, historia e zejtarisë, historia etnike e Ballkanit, pastaj kultura tradicionale e popujve të Ballkanit si dhe folklori ballkanik.

Deri tani ka publikuar mbi 500 artikuj, duke përfshirë monografi dhe publikime shkencore në revista dhe konferenca ndërkombëtare.

Në vitin 2018, Alexander A. Novik, shpërblehet nga Akademia e Shkencave e Shqipërisë me çmimin e parë në kategorinë “Studiuesi i ri më i suksesshëm” për monografinë e tij “Ekspedita në brigjet e Azovit: gjuha dhe kultura e shqiptarëve të Ukrainës”. / KultPlus.com

Vdes Scott Walker, heroi eksperimental i muzikës pop

Posted on by KultPlus

Scott Walker, një nga kompozitorët më inovativë dhe më të qëndrueshëm të shekullit të 20-të, ka vdekur në moshën 76 vjeçare.

Lajmin e bëri të ditur label-i i tij 4AD.

“Për gjysmë shekulli, gjenialiteti i njeriut të lindur si Noel Scott Engel ka pasuruar jetën e mijëra njerëzve”, thuhet në një deklaratë.

Shkaku i vdekjes ende nuk është bërë i ditur.

Thom Yorke, vokalisti kryesor i Radiohead, tha për Scott se ishte “një ndikim i madh tek Radiohead dhe tek unë, duke më treguar se si mund të përdorja zërin dhe fjalët e mia”.

Walker u bë i famshëm në mesin e viteve 1960 me grupin Walker Brothers, para se të krijonte një varg albumesh të famshme solistike – ‘Scott I’ deri tek ‘Scott IV’ – që konsiderohen si disa nga albumet pop më avanturiere dhe që thyen kufijtë e epokës.

Ai pastaj u zhvendos në periferi të skenës muzikore, me një numër gjithnjë e më eksperimental të albumeve, përfshirë ‘Tilt’ të vitit 1995 dhe ‘The Drift’ e vitit 2006, i cili reflektoi mbi zonjën Mussolini, Srebrenicën dhe 9/11.

Puna e tij e fundit ishte muzika e kompozuar për filmin e Natalie Portman ‘Vox Lux’.

Walker lindi Noah Scott Engel në Hamilton të Ohajos në vitin 1943 dhe u rrit në Kaliforni.

“Te gratë çdo gjë është zemër, edhe koka”, disa shprehje të bukura për gratë

Posted on by KultPlus

“Nga sytë e femrave rrjedh dhe filozofia ime: Ato ndriçojnë ende zjarrin e vërtetë të Prometeut. Janë libri, arti, akademia, që tregojnë, mbajnë dhe ushqejnë botën” – William Shakespeare

“Te gratë çdo gjë është zemër, edhe koka” – Jean Paul Richter

“Si grua nuk kam vend. Si grua nuk dua asnjë vend. Si grua, vendi im është e gjithë bota” – Virginia Woolf

“Për burrin dashuria është një pjesë e jetës, për gruan është e gjithë ekzistenca” – George Byron

“Forca e grave rrjedh nga diçka që as psikologjia s’e shpjegon dot. Burrat mund të analizohen, gratë vetëm të adhurohen” – Oscar Wilde

“Nuk i duhet besuar një gruaje që tregon moshën e saj të vërtetë. Nëse e bën këtë, atëherë është në gjendje të thotë gjithçka” – Oscar Wilde

“Femrat, njësoj si dhe ëndrrat, nuk janë asnjëherë ashtu siç i do ti” – Luigi Pirandello

“Femrat nuk janë mjaftueshëm të barabarta me meshkujt, kështu që duhet të bëhemi të domosdoshme. Por, në fund të fundit, kemi armën më të fortë në dorë, jemi femra” – Maria Callas

“Gruaja është si një paketë çaji, nuk mund të thuash sa e fortë është deri në momentin që vihet ujë të nxehtë” – Eleanor Roosevelt. /KultPlus.com

Më 25 mars 1801 u nda nga jeta Novalis, poeti më i famshëm i romantizmit gjerman

Posted on by KultPlus

Georg Philipp Friedrich Von Hardenberg, i cili më vonë u bë i njohur si Novalis, lindi më 2 maj 1772 në Wiederstedt, në Saksoni-Anhaltad (Gjermani), në kështjellën e Oberwiederstedt, në pronësi të familjes për breza të tërë. Ai është i dyti nga njëmbëdhjetë fëmijë dhe edukimi i tij bazohet në një pietizëm të ashpër. Pas studimeve të kryera privatisht, një kontakt të hershëm dhe të ngushtë me letërsinë, dhe një vit të shkollës së mesme në Eisleben, ai ndoqi kurse në jurisprudencë (duke pasur parasysh karrierën e mjekësisë ligjore), por edhe në filozofi në Jenë ku ishte në gjendje të ndiqni kurset e Fichte dhe Schiller (të cilët do të bëhen mjeshtra dhe modele).

I dëmtuar nga një shëndet i pasigurt, Novalis gjithmonë do të ketë hijen e vdekjes mbi të, duke udhëhequr një jetë të shënuar nga pasionet ekstreme dhe një tension të vazhdueshëm “vizionar”. Më 1781, vetëm nëntë vjeç, ai është shtruar nga një sëmundje e rëndë. Inaktiviteti i lejon atij të lexojë shumë, megjithëse me shumë përpjekje. Një veçori e karakterit të tij është vullneti i tij i hekurt.

Për të marrë frymë më të mirë, ai shkon te xhaxhai i tij, një mendje shumë më e hapur se pjesa tjetër e familjes. Më vonë, siç u përmend më lart, ai ndoqi Universitetin në Weissenfeels-Sale, por në një pikë të caktuar vendosi të vazhdonte në Leipzig, ku ai shoqërohej me një tjetër shpirt shumë “romantik”, Fredrich Schlegel. Furia rinore çon Novalisin për të shkruar shpesh: këto janë kryesisht poezi të frymëzuara nga vajzat ose pamflete që synojnë fuqinë politike, por edhe sugjerime të ndryshme filozofike marrin formë në letër. Deri sot, mendimi i tij filozofik përmbahet në radhë të parë në një koleksion të “Fragmenteve”, të cilat për një kohë të gjatë mbetën të pabotuara.

Në 1793 Novalis dëshiron të ndjekë një karrierë ushtarake, por familja e kundërshton këtë zgjedhje, veçanërisht për arsye ekonomike. Ai duhej të ishte regjistruar fillimisht në Akademi, një institucion shumë i shtrenjtë. Si nëpunës ai shkon në Tennstedt, ku në nëntor ai është vartës i administratorit të qarkut, August Just.

Gjatë një udhëtimi biznesi në Gruningen ai takon familjen Rockentien dhe bie në dashuri me 12-vjeçaren Sophie Van Kuhn. Ndërsa ai vetë do të thotë: “ishin pesëmbëdhjetë minuta që ndryshuan jetën time”.

Më 15 mars 1795 u fejua me vajzën.

Në një pritje në shtëpinë e Profesor Niethammer, në Jena, ai njeh dy lartësi të tjera të mendimit dhe poezisë, gjegjësisht filozofit Johann Fichte dhe Holderlin, edhe pse ky do të jetë në fakt takimi i tyre i vetëm.

Me Fichte bashkëpunimi bëhet intensiv, aq shumë saqë ai bëhet nxënës, ndër të tjera duke ndërmarrë studimet mbi doktrinën e shkencës të zhvilluar nga filozofi. Është 1796. Sophie papritmas sëmuret. Situata është menjëherë serioze dhe i nënshtrohet tre procedurave kirurgjikale. Një vit më vonë, e dashura e tij e dashur shuhet.

Vdekja e saj shënon një kthesë vendimtare në jetën e poetit, duke lënë një plagë të thellë që nuk do të shërohet më. Megjithatë Novalis ende gjen fuqinë për të studiuar dhe thelluar mendimin e tij. Nën ndikimin e shkrimeve të Böhme, Zinzendorf dhe Schleiermacher, ai u bë eksponenti më i famshëm i romantizmit të hershëm gjerman.

Me poezinë e tij, Novalis dëshiron të “romanticizojë” botën, nëpërmjet një perspektive krejtësisht tjetër nga iluminizmi, domethënë duke u përpjekur të shohë në një vlerë të veçantë universale dhe, anasjelltas, duke pranuar se universi gjithnjë shprehet në veçanti. Por, për të “romantizuar” realitetin e përbashkët, është e nevojshme ta shohim atë me sytë e fantazisë dhe intuitës, më shumë sesa me ato të arsyes, të idolizuar kështu në periudhën e Iluminizmit.

Poezia kuptohet nga Novalis në kuptimin etimologjik të krijimit (nga folja greke “poies”, për të bërë): prodhon realitet, në të vërtetë është realiteti i vërtetë, produkti i shpirtit: “Poezia është e vërteta, është realiteti absolut. Ky është thelbi i filozofisë sime “.

Prandaj, poezia është njohuri e vërtetë dhe shkenca e vërtetë. Filozofia vetë reduktohet në poezi. Në të vërtetë Novalis merr doktrinën e shkencës së Ficht, duke e interpretuar egzën jo si një subjekt të thjeshtë transcendent, por si një burim i pafund mendimi dhe realiteti.

Novalisit ia kemi borxh një nga përkufizimet më të famshme të Romanticizmit: “Kur ne japim një kuptim më të lartë, në aspektin e zakonshëm misterioz, në dinjitetin e të panjohurës, në fund një pamje të pafundme, atëherë e romantizojmë atë”.

Më 14 shkurt 1796 Novalis vuan një tjetër goditje të tmerrshme të fatit: vëllai i tij Erasmus vdes. Prej 18 të muajit, për të dhënë një dalje në lumë në dhimbje që ishte shpirti i tij, fillon një ditar që zgjat deri më 6 korrik. Ai u strehuan në studio (poezi, fizikë, politikë) dhe vendosi të regjistrohej në akademinë e minierave Freiberg. Ai filloi studimin e tij mbi kritikën e artit të holandezit Hemsterhuis dhe së pari u takua me Caroline dhe August Schlegel së bashku me Friedrich Schelling.

Në 1798 në Freiberg ai erdhi në kontakt me Abraham Werner (dijetar i njohur mineral), duke intensifikuar studimin e tij të shkencave natyrore.

Më pas ai u takua me Julia von Charpentier, vajza e këshilltarit të administratës minerare. Në shkurt të vitit 1798 ai dërgoi dorëshkrimin e shënimeve të ndryshme me titullin “Bluthenstaub” (“Pollini”), i cili u botua në prill në numrin e parë të Athenaumit nën pseudonimin e Novalis (emërimi latinisht i posedimit familjar).

Më poshtë është mbledhja e poezive dhe epigrameve të shkurtra “Blumen” (“Lule”) dhe mbledhja e reflektimeve politike-filozofike “Glauben und Liebe” (“Besimi dhe dashuria”).

Së bashku me Gushtin ai u nis për në Jena për t’u takuar me Goethe dhe Schiller dhe gjatë vitit, me Gushtin dhe Schelling, ai shpesh vizitoi Galerinë e Arteve të Drezdenit, duke mbetur entuziast për disa vepra.

Në korrik ai u zhvendos në Teplitz për një kurë, dhe u zhyt në peizazhin dhe qetësinë e zonës, Novalis gjen frymëzim për njëqind e pesë fragmente të dedikuara për universin femëror, fenë katolike dhe jetën e përditshme. Kthehu në Freiberg në gusht filloi të shkruante “Studime mbi shkencat natyrore” dhe “Gjenerali Brogliaccio” me qëllim të krijimit të një enciklopedi shkencore natyrore, matematikore, fizike dhe filozofike. Shkrimi i romanit “Dishepujt e Saisit” fillon. Asnjë nga këto studime nuk do të publikohet derisa ai është gjallë.

Më 1799 ai mbajti pozicionin e përhershëm në administrimin e minierave të Saksonisë. Në Jena takon Ludwig Tieck, i cili do të bëhet mik i tij i ngushtë dhe kurator dhe zbulues i veprave të tij pas vdekjes së tij.

Në këtë periudhë ai krijoi “këngën shpirtërore” të parë, esenë “Krishterimi ose Evropa”, duke paraqitur këto vepra Tieck, vëllezërit Schlegel, Schelling, William Ritter në Jena, në mes të 11 dhe 14 Nëntorit në një konferencë nuk është programuar. Në fund të vitit fillon romani “Heinrich von Ofterdingen” (në të cilin protagonisti mishëron modelin e ëndërruesit romantik dhe në të cilin shpirti poetik mbizotëron larg nga shqyrtimi racional i realitetit) dhe është emëruar vlerësues në banesat e kripës si shpërblim për seriozitetin e tij dhe angazhimin e treguar.

Në 1800 ai përfundon redaktimin e “himnet në natë” dhe i dërgon ato te Fredrich Schlegel, i cili i rishikon ato dhe i boton ato në gusht në numrin e fundit të “Athenaumit”. Në “himnet në natë” (1800), puna padyshim më e plotë e Novalis, hapësirën e natës është sfera e ëndrrës dhe fantazisë, e menduar si një mjet i domosdoshëm për pafundësi. Novalis, në realitet, kishte filluar të shkruante ato në 1797, pas një “momenti ndezje ekstazie” të perceptuar në varrin e Sophie. Në ato këngë njeriu, duke u bërë “i huaj”, “hyn në natë”, që është metaforikisht natën mistike të martesës, në të cilën i dashuri shfaqet si “dielli i dashur në natën”.

Ai vazhdoi punën e tij në “Enrich” dhe studioi Jakob Bohme (1575-1624), duke vazhduar studimet e tij për gjeologjinë, mjekësinë, fenë dhe poezinë.

Megjithatë, ai ka vuajtur nga tuberkulozi për disa kohë. Në vjeshtë gjendja e tij përkeqësohet keq. Në dhjetor ai kërkon të transferohet në zonën ku ai ka lindur. Më 25 mars 1801, në moshën 29 vjeç, Novalis vdiq duke vuajtur nga konsumimi, i ndihmuar nga vëllai i tij Karl dhe Julie. / KultPlus.com

Ekspozitë për Michael Jackson në Gjermani, përkundër akuzave për abuzim

Posted on by KultPlus

Derisa radiot anembanë botës kanë ndaluar transmetimin e muzikës së Michael Jacksonit, një muze në Gjermani ka vendosur të hapë ekspozitën e re për Mbretin e muzikës pop, transmeton albinfo.ch.

Ekspozita “Michael Jackson: On The Wall” është hapur të premten në muzeun e artit në Bonn të Gjermanisë.

Koleksioni përfshin diku 100 vepra arti nga 70 artistë të ndryshëm, përfshirë David LaChapelle dhe Andy Warhol. Premiera e ekspozitës ka ngjallur debat nëse është mirë që këngëtari i ndjerë të vazhdojë të nderohet pas transmetimit të dokumentarit “Leaving Neverland” që shpërfaq akuza për abuzim me fëmijë.

Dokumentari ka shkaktuar kritika të mëdha ndaj trashëgimisë së Jacksonit dhe disa radio të njohura kanë ndaluar transmetimin e muzikës së tij, ndërsa shumë statuja të tij janë rrëzuar nëpër botë.

Shtëpia e njohur e modës “Louis Vuitton” ka hequr nga raftet koleksionin verë 2019 që kishte frymëzim Michael Jacksonin. Familja e këngëtarit e ka cilësuar gënjeshtër dokumentarin dhe ka thënë se Mbreti i popit është 100 % i pafajshëm. / KultPlus.com