Media e famshme britanike “The Guardian” ka sjellë fotot më të bukura të të gjithë botës në një ditë të vetme.
Në foton kryesore të shkrimit media ka zgjedhur një foto perlë të flamingove rozë duke fluturuar mbi lagunën e Nartës në Vlorë, te fotoreporterit Gent Shkullaku.
Në shumicën e fotove mbizotëron ‘efekti koronavirus’, që ka sjellë mbajtjen e maskave apo ndihma humanitare që po bëjnë shumë prej personave që kanë mundësi ekonomike.
Në Mbretërinë e Bashkuar është zgjedhur një foto e Georgia Riches, pronare e një biznesi duke ndihmuar personat që kanë nevojë për ushqime në këto ditë izolimi.
Në Wollongong të Australisë shfaqet anija e lundrimit “Princesha Ruby”, e cila u urdhërua të largohej nga ujërat australiane pas dy hetimeve të veçanta.
Hetimi po vazhdon se pse 2,700 pasagjerëve të saj u lejuan të zbrisnin në Sidney në mars pa kontrollet shëndetësore për shkak të koronavirusit.
Në New Delhi të Indisë, punëtorët e komunës spërkasin dezinfektuesin në një zonë banimi.
Qindra hektarë të parkut kombëtar Biebrza në Poloni janë përfshirë nga zjarri për shkak të thatësirës.
Kurse në Los Angeles të SHBA-së, protestuesit kërkojnë që qeveria të rihapë shtetin gjatë një tubimi të hapur.
Ndërsa në Anaheim të SHBA-së, Chad dhe Tracey Robbins puthen me maska të vëna në fytyrën, ndërsa mban qenin e tyre Huggy pas ceremonisë së tyre të dasmës./shqiptarja/ KultPlus.com
Djali i paligjshëm i një noteri dhe një fshatareje, mbase homoseksual, pak i vlerësuar nga të pushtetshmit që nuk e kuptonin obsesionin e tij me kufomat, vegjetarian dhe heretik. Sekretet e një njeriu të madh.
Eshtë 15 Prill 1452 kur Caterina, një fshatare në Campo Zeppi, në fshatin Vinci, lind një fëmijë të paligjshëm: Leonardo. Babai i tij është Ser Piero, një noter nga Firence që nuk dëshiron të prishë reputacionin e tij. Këtu ndërhyn Ser Antonio, babai i tij, dhe shkelja mbahet e fshehur.
Eshtë po ai, pesë vjet më vonë, kur Albiera, gruaja e Pieros, zbulon se është sterile, që ia merr Leonardon nënës natyrore për të mos lejuar që linja e gjakut të shuhet. Sidoqoftë, fëmija nuk e merr për mirë dhe shpik një lojë fjalësh: në një shënim ai shkruan “di s.p.ero”, i cili mund të lexohet si mbiemri që ai nuk e ka (nga Ser Piero), por edhe si “dëshpërim”. “Një shaka që zbulon një marrëdhënie të pashpresë”, thotë Costantino D’Orazio në librin Leonardo i Fshehtë, ku përmblidhen sekretet që rrethojnë misterin e gjeniut të Firences.
Një injorant i vërtetë
Kështu e përkufizon Lorenzo i Madhërishëm. Në fakt, e vetmja pikë referimi e Leonardos është Verrocchio, një artist tek i cili shkon për të mësuar zanatin. Në ato vite “piktorët qëndronin brenda Arte dei Medic dhe Specialëve, ku ata ndajnë interesat me berberë, shitës të erëzave dhe poçarë”, shkruan D’Orazio.
Por Leonardo tregon menjëherë talentin e tij. Rasti vjen kur babai i kërkon të dekorojë një copë druri të sjellë nga një fermer, i cili synonte ta bënte një vepër arti. Leonardo vendos ta përdorë për të përfaqësuar një skenë të pasur me kafshë dhe mbledh insekte, hardhuca dhe gjarpërinj. Ai i mban të gjitha në dhomën e tij: “Eshtë aq i përqendruar sa që nuk vë re as kutërbimin e gjithë atyre kafshëve të ngordhura në dhomën e tij”, thotë D’Orazio. Rezultati është befasues: Ser Piero e mban dhe më pas e shet për njëqind dukate.
Fshatarit i jep një tjetër vepër, të blerë për pak para. Por, si është Leonardo aq i saktë në riprodhimin e fytyrave, trupave apo kafshëve? Ai kalon orë të tëra për t’i ekzaminuar. Quhet teknika lentikulare, ajo që bën të mendosh se përdoret një gotë zmadhuese për të parë më mirë detajet. Kështu që ai krijon një inventar botanik: qindra vizatime që do t’i përdorë më vonë në pikturat e tij. Për shembull tek Annunciazione, ku zambakët që mban engjëlli në duar janë të gjitha të ndryshme: “Secili prej tyre shfaqet në një fazë të ndryshme të pjekurisë, nga petalet e tyre nuk del asnjë pistil i barabartë me tjetrin, siç ndodh në realitet”, shpjegon D’Orazio. Jo vetëm kaq.
Pasioni për detaje hyn gjithashtu në lojë në studime mbi trupin e njeriut, të cilat e bëjnë atë një lloj mjeku ligjor që provon dorën në autopsitë e kufomave. Eshtë një praktikë e shpeshtë në atë kohë: disa artistë vjedhin trupa në varreza, të tjerë i blejnë nga familjet në nevojë. Leonardo hyn dhe largohet nga spitalet dhe është pikërisht duke studiuar trupin e një njeriu që zbulon një pengesë në sistemin e qarkullimit të gjakut, duke regjistruar kështu arterosklerozën e parë në histori. Ai është gjithashtu i interesuar për shtatzëninë. Deri atëherë gruaja konsiderohej një lloj inkubatori dhe burri krijuesi i vërtetë i jetës.
Leonardo e revolucionarizon këtë koncept dhe shpall se është nëna ajo që transmeton shpirtin tek fëmija, përveç ushqimit për nëntë muaj përmes “venës së kërthizës”. Duke studiuar fëmijët që kanë vdekur në bark, ai vazhdon të argumentojë se “frika e një nëne mund të vrasë fetusin dhe kjo do të thotë që emocionet e trupit të nënës transmetohen te fëmija”. Sidoqoftë, ai është i kujdesshëm që të mos përhapë teoritë e tij të reja, në një kontekst ku Kisha do e quante heretik, i cili kundërshton faktin që shpirti injektohet drejtpërdrejt nga Zoti. Sipas tij, qendra e shpirtit është e vendosur në majë të shtyllës kurrizore, në lidhjen me kafkën: prova vjen nga hardhucat, të cilat, të goditura në atë pikë, ngordhin menjëherë.
Shpirt revolucionar
Revolucioni i vërtetë i Leonardos, megjithatë, qëndron në qasjen e tij ndaj artit, ku ai guxon si askush më parë. Për shembull, humanizon shenjtorët. Në fakt, skenat e tij të shenjta duken si situata në familje ose në mesin e miqve: ai dëshiron që njerëzit e zakonshëm ta njohin veten në to dhe për këtë arsye eleminon distancën midis atyre që vëzhgojnë pikturën dhe atyre të portretizuar në të, tipike këto të shekujve të mëparshëm. Kështu që ai pikturon skena me Jezusin, Virgjëreshën dhe Shenjtorët duke eleminuar përdorimin e arit: duke humbur aureolën, të gjithë përfaqësohen si njerëz të zakonshëm. Dikush nuk e pëlqen këtë mënyrë të re të pikturës dhe në të vërtetë padronët e Shën Jeronimit të penduar hedhin poshtë pikturën, sepse e konsiderojnë shenjtorin shumë “të humanizuar”. Ndoshta kjo është edhe arsyeja pse koka e tij përfundon duke u bërë vend jashtëqitje që Kardinal Joseph Fesch, xhaxhai i Napoleonit, do të gjejë në një qoshe rruge. Leonardo megjithatë nuk ndalet dhe ndryshon konceptimin e portretit.
Mund të shihet tek “Dama con l’ermellino (1490), ku figura nuk është më frontale dhe statike, por krijon lëvizje dhe duket e vërtetë. Në shënimet e tij ai shpjegon se për të bërë një portret të përsosur, fytyra nuk duhet të jetë kurrë në të njëjtën anë të bustit. Vetëm duke e kthyer imazhin disa gradë, ai bën një revolucion të vërtetë.
Mëkati i ambicies
Leonardo është një eksperimentues dhe natyra e tij ambicioze e çon gjithnjë të shkojë më tej. Ndonjëherë me rezultate katastrofike. Eksperimenti i parë i dështuar është statuja e kalit me dy këmbët e përparme të ngritura, të cilat ai i projekton për Sforzan: një kolos 7 metra i lartë me 70 ton peshë. Pas shumë vitesh punë, ai është i detyruar të heqë dorë: i zhgënjyer, Ludovico il Moro e konsideron një humbës kohe të paaftë që mashtron, dhe ia heq veprën. Nuk i shkon më mirë në fillim të shekullit të XVI, kur u thirr në Firence për të pikturuar Betejën e Anghiarit. Edhe një herë projekti është ambicioz: jo vetëm që piktura është tre herë më e madhe se Darka e Fundit, por Leonardo ia ndërlikon edhe më tej jetën vetes, dhe dëshiron ta krijojë atë me teknikën shumë të vjetër të encaustikës, e cila konsiston në rregullimin e ngjyrës në mur me nxehtësinë e mangallëve. Ai bën një gabim në vlerësim sepse nxehtësia e shpërndarë keq përfundon në shkrirjen e plotë të pikturës. Rreth pesëdhjetë vjet më vonë, Giorgio Vasari thirret për ta mbuluar atë me një vepër tjetër, e cila mbivendos pluhurat dhe ngjyrat e Leonardos, të identifikuara kohët e fundit falë sondave shumë të holla.
Po ç’mund të thuhet për Darkën e fundit?
Dëshmitarët tregojnë për një Leonardo shumë pak të përqendruar që shkon në rafinerinë e Santa Maria delle Grazie në Milano, ku ndodhet vepra, jep dy penelata dhe largohet menjëherë. Edhe këtu ai mëkaton prej një ambicie të tepërt: nuk është i kënaqur me një afresk normal, i cili siç thotë fjala, duhet të pikturohet “në afresk”, domethënë duke përdorur bazën e freskët të muraturës për ta bërë më të mirë ngjyrat.
Ai është shumë reflektues për një teknikë kaq të shpejtë dhe shpik një përzierje e bojës së lagësht dhe të thatë, të pasur me vajra. Nuk është një ide e mirë: ngjyra fillon të zhvishet edhe para se të përfundojë vepra. Historia dihet. Siç e shohim tani, në të vërtetë, Darka e Fundit e Leonardos është rezultat i një restaurimi imponues që zgjati rreth njëzet vjet.
Sekretet e Darkës së Fundit
Me Darkën e Fundit Leonardo sjell Darkën e Fundit në një mënyrë të re, në të cilën do të tërhiqen artistët e shekujve në vijim. Deri atëherë, episodi i Ungjillit u përfaqësua për të bërë besimtarët, shpesh analfabetë, të njohin menjëherë protagonistët e skenës: Juda ishte i izoluar dhe e rrethuar nga errësira, ndërsa Krishti ishte në qendër me qëllimin për të thyer bukën me Gjonin, apostullin e preferuar, duke u përkulur drejt tij. Leonardo kthen gjithçka përmbys duke filluar nga Krishti i cili nuk shfaqet kur merr bukën, por kur zbulon se dikush do ta tradhëtojë.
Juda është pjesë e grupit, apostujt shikojnë njëri-tjetrin dhe Gjoni nuk mbështetet në shpatullën e Jezusit. Për të gjetur frymëzime për fytyrat e personazheve, Leonardo endet nëpër Milano me një fletore në të cilën ai shënon ide të dobishme. Për tre vjet ai kërkon fytyra të përsosura: ajo e Jezusit duket se i përket Giovanni Contes, një kardinal nga Vogevano. Për të gjetur Judën, eksploron lagjet më të varfra të qytetit. Sa i përket djalit të portretizuar pranë Jezuit, sipas disa hipotezave, ai është një grua, më saktë Maddalena, gruaja e tij sipas ungjijve apokrifë. Në realitet është gjithmonë Gjoni, i përfaqësuar me tipare të buta dhe femërore, sepse ai është më i riu nga apostujt dhe i vetmi pa mjekër. Nuk përjashtohet mundësia që për të ai të ketë përdorur një modele, Giovannina, e përmendur nga Leonardo në shënimet e tij. /Airone/ KultPlus.com
Robert Shvarc ishte një përkthyes hebreo-shqiptar, i cili nihet për punën ee bërë me shqipërimin e letërsisë gjermane, shkruan KultPlus.
Robert Shvarci lindi në Sarajevë, më 10 dhjetor, 1932 nga një baba hebre nga Austria dhe një nënë nga Elbasani, ai filloi të mësojë gjuhën shqipe në moshën gjashtëvjeçare. Shvarci përktheu disa nga veprat më të mëdha botërore në shqip, ndër të cilat mund të përmenden romanet e Remarkut, Gëtes, Fojtvangerit, Apicit, Travenit dhe Markezit.
Sot në 17 vjetorin e vdekjes së shkrimtarit nga Sarajeva me prejardhje shqiptare, KultPlus ju sjell njërën nga poezitë më të njohura të tij ‘Ma vranë Sarajevën’, një poezi në të cilën shpaloset një dhimbje e nostalgji e madhe.
Ma vranë Sarajevën
Ma vranë Sarajevën, qytetin ku më ka rënë koka, qytetin përjetësisht të dashuruar, ku puthej lindja me perëndimin dhe kishat rrinin pranë xhamive dhe pranë sinagogave të zëna për dore, ku gjindja ishte përherë gazmore dhe i donte këngët dhe i donte lulet…
Ma vranë Sarajevën – dhe Milaçka e kristaltë gjarpëron tani e kuqe përmes qytetit të martirizuar… Ah, ç’ngjyrë tjetër veç asaj të gjakut mund të lerë pas thundra e një viçi – iliçi, visarionoviçi, milosheviçi?
Ma vranë Sarajevën! – pesëdhjetë vjet kam pritur ta shihja edhe një herë qytetin ku kam lindur, qytetin vetëm pesëqind kilometra larg që këtej! – pesëdhjetë vjet kam pritur…
Tani s’dua ta shoh më: s’kam zemër që të shoh gjithë atë gjak, gjithë ato kufoma, mu në zemër të Evropës, mu në fund të këtij shekulli!
Do ta ruaj në kujtesë ashtu të hirshme siç e lashë në fëmijëri, ashtu të butë dhe njerëzore, ashtu gjithë tinguj e poezi…
Ma vranë Sarajevën! Sarajevën më s’e pashë! / KultPlus.com
Ernest Koliqi ka qenë njëri ndër personalitetet e njohura të letërsisë e kulturës shqiptare në përgjithësi.
Një kontribut të veçantë i ka dhënë arsimimit në Kosovë, në vitin 1941, kur forcat italo-shqiptare kishin depërtuar në vendin tonë dhe kishin dëbuar forcat ushtarake e policore të Mbretërinë famëkeqe jugosllave, e cila gjatë tërë kohës së sundimit nga vitit 1913 e deri në vitin 1941 nuk kishte lejuar asnjë shkollë shqipe por as edhe një libër në gjuhën shqipe.
Ata shqiptarë që mësonin ilegalisht gjuhën e tyre ndiqeshin e dënoheshin nga regjimi deri më 20 vjet burg.
Dërgimi në Kosovë i më shumë se 200 mësuesve, hapja për herë të parë e qindra shkollave shqipe në Kosovë, Maqedoni e Mal të Zi, ishte dhurata më e madhe që mund t i jepej një kombi të ndarë padrejtësisht dhe të persekutuar mizorisht vetëm për shkak të përkatësisë së tij kombëtare e fetare.
Pavarësisht se Koliqi i mbeti besnik Italisë, nuk mund të thuhet se ka qenë besnik i fashizmit, me faktin se ai gjatë asaj kohe ka ndihmuar, aq sa ka pasur mundësi edhe intelektualët shqiptarë, të cilët regjimi i trajtonte si armiq.
Pas çlirimit nga Italia, Koliqi u anatemua se bashkëpunëtor i regjimit italo-shqiptar dhe vepra e tij nuk u vlerësua. Megjithatë, Koliqi me punën dhe veprën e tij, me kontributin që i ka dhënë letërsisë, kulturës, albanologjisë, sidomos hapjes së shkollave shqipe në Kosovë e më gjerë, është një kontribut madhor, që nuk e zbeh aspak përkatësia e tij partiake në një kohë të caktuar. Koliqi meriton ta ketë një përmendore në qendër të Prizrenit apo të Prishtinës. ( A. Q.)
Ernest Koliqi u lind në Shkodër më 20 maj të vitit 1903. Ishte i biri i Shan Koliqit dhe i Ages së Cuk Simonit, nip Parrucejsh, familje shkodrane fort e kamur. Ndërsa nga babai kishte origjinën prej Lotajve të Shalës së Dukagjinit, të cilët kishin rënë në krahinën e Anamalit.
Pas mësimeve të para në Kolegjin Saverian të Jezuitëve, i ati e dërgoi për të studiuar në Itali më 1918. Së pari në kolegjin jezuit “Cesare Arici” në Breshia e pastaj në Bergamo. Bashkë me nxënës të tjerë hap gazetën “Noi giovani” (“Ne të rinjtë”), ku boton poezitë e para në italisht.
Kthehet në Shqipëri pasi që gjendja futet në hulli pas Kongresit të Lushnjës, nxë shqipen dhe falë njohjes me Luigj Gurakuqin njihet edhe me shumë intelektualë të kohës. Më 1921 mbahet një konkurs për himnin kombëtar, ku Ernesti merr pjesë me një poezi e cila fitoi çmimin e parë të dhënë nga juria e përbërë prej Gjergj Fishtës, Fan Nolit, Mit-hat Frashërit e Liugj. Gurakuqit
Në mars-prill merr pjesë si përfaqësues i shoqërisë kulturore “Rozafa” në një mbledhje me Harapin nga shoqëria “Bogdani” dhe P. A. Harapin në takimin që formoi grupimin “Ora e Maleve” nën dorën e Imzot Llazër Mjedës. Pas Revolucionit Demokratik të Qershorit, Luigj Gurakuqi e thërret në Tiranë dhe e emëron sekretar personal. Aderon në shoqërinë “Bashkimi” të themeluar prej patriotit Avni Rustemi. Më pas emërohet sekretar në Ministrinë e Brendshme, ku ministër ishte kolonel Rexhep Shala.
Me Triumfin e Legalitetit shtrëngohet të dalë në mërgim, doli në veri drejt Mbretërisë SKS, ku studion gjuhën dhe kundron letërsinë serbo-kroate. Qëndron për dy vjet në Tuzla të Bosnjës me shumë nga krerët e maleve. Më 1928 gjendet në Bari të Italisë mes Bahri Omarit, Sotir Pecit, Sheh Karbunarës dhe Kostë Paftalit. Në Zara të Dalmacisë botoi edhe përmbledhjen e parë me novela, në vitin 1929 ku ishte edhe miku i tij në ideale e në punë gjuhe, Mustafa Kruja. Kthehet në atdhe dhe nis punë si mësues në Shkollën Italiane Tregtare në Vlorë dhe mandej në Gjimnazin e Shkodrës (1930-’33) ku mes të tjerëve do t’iu jepte mësim Petro Markos dhe Liugj. Radit. Nis të verojë ndër bjeshkët e Dukagjinit ata vite ku përpos ndodhive shënonte edhe kangët e buta – siç i thonë në Dukagjin këngëve erotike – kujtime të cilat do t’i shkruante mbas ’70 me pseudonimin “Hilushi”. Ndërkohë miku i tij Mustafa Kruja i kërkon me mbledhë librat e bibliotekës së tij të cilat qenë shpërndarë ndër françeskanë e jezuitë mbas lëshuan Shqipërinë në dhjetorin e 1924.
Më 1933 jep dorëheqjen nga mësimdhënia për të nisur studimet universitare në Padova. Gjatë periudhës 1934- 1936 ishte pjesëtar i grupit botues të përkohshmes “Illyria”, ku botoi poemthin në prozë “Quattuor”. Në po të njëjtën të përkohshme, në vitin 1935 Migjeni botoi vjershën “Të lindet Njeriu” me nxitje të Koliqit. Më 1936 e emërojnë Lektor të Shqipes në katedrën e Albanologjisë të drejtuar nga gjuhëtari Carlo Tagliavini. Më 1937 doktoron po në Padova me tezën “Epica popolare albanese” (“Epika popullore shqipe”) falë mbledhjeve që kishte bërë P. B. Palaj, tezë doktorate e cila u vlerësua nga shumë albanologë si N. Jokli, M. Lambertz etj. Transferohet nga Padova në Romë tetorin e 1937 si lektor i shqipes. Më 1939 hapet në Universitetin Shtetëror të Romës Selia e Albanologjisë, ku Koliqi emërohet ordinar dhe qëndron i tillë derisa doli në pension. Ndërprerja e vetme disi e gjatë qe kur u emërua ministër Arsimi në vitet 1939-1941
Ministër Arsimi në qeverinë Vërlaci nën pushtimin italian
Pavarësisht rrethanave, Koliqi shfrytëzoi deri në skaj mundësitë që i jepte zyra e tij. Panë dritën e botimit tekste shkollore shqipe e libra më shumë se ç’qenë botuar prej vitit 1912 e deri atëherë: botimi i historisë së letërsisë në dy vëllime “Shkrimtarët shqiptarë” më, nën kujdesin e Namik Resulit e Karl Gurakuqit; vijoi botimi i përmbledhjeve të folklorit “Visaret e kombit” me v. IV prej H. Reçit, Spiro Çomorës e A. Palucës dhe shumë arsimtarëve të tjerë, duke e çuar deri në XIV vëllime – punim në aq pak kohë dhe me rëndësi për themelin e studimit të folklorit. Tok me Mustafa Krujën dhe Zef Valentinin thirri në Tiranë Kongresin Ndërkombëtar të Studimeve Shqiptare në vitin 1940 prej ku lindi Institutin i Studimeve Shqiptare me qendër në Tiranë, pararendës i Akademisë së Shkencave. Themeloi e drejtoi të përkohshmen “Shkëndija” në korrik të 1940, e cila qe palestër e mendimtarëve dhe shkrimtarëve të kohës. Në shtatorin e vitit 1941 nis mbi 200 arsimtarë normalistë drejt Kosovës. Në një letër dërguar më 16 tetor 1941 nga ministri i arsimit të Qeverisë së atëhershme shqiptare Ernest Koliqi konsullit shqiptar Nikollë Rrota në Vjenë thuhet se ka angazhuar N. Joklin si organizator të bibliotekave të Shqipërisë me një rrogë mujore prej 600 frangash ari. Përpjekje kjo, si shumë të tjera për ta shpëtuar studiuesin e shumë çmuar, që nuk dha rezultat
Më 1943 vajti në Romë të vazhdonte punën si ordinar në universitet dhe u emërua ambasador në Vatikan, i fundit para regjimit që do të vinte. Nga një telefonatë merr vesh për kapjen e Petro Markos nga ana e gjermanëve, të cilit i shpëton jetën. Më 6 nëntor 1946 krijohet partia Blloku Kombëtar Indipendent me bërthamën krijuese e drejtuese të përbërë nga vetë Koliqi, dr. Ismail Vërlaci, Gjon Marka Gjoni dhe Ndue Gjon Marku – duke i ndenjtur veprës së Mark Gjon Markut. Në mars të 1947 themelon dhe kujdeset të botojë të përkohshmen “L’Albanie Libre” që ndali më 1959, e më pas “Lajmëtari i të Mërguemit”.
Me dekret të Presidentit të Republikës së Italisë, më 2 shtator 1957, për njohje të prestigjit, Katedra e Gjuhës dhe e Letërsisë Shqipe e Universitetit të Romës, nderohet duke u bërë Institut i Studimeve Shqiptare dhe Koliqi u emëruar presidenti.
Themelon të përkohshmen “Shêjzat” (it. “Le Pleiadi”) që e drejtoi për 18 vjet, e përkohshmja kryesore letraro-kulturore e asokohe. Vijimësi e traditës publicistike që la n’atdhe me “Shkëndijat”, penat e hershme dhe ato të reja gjetën të satin log ku të kultivonin kulturën shqiptare në mërgim të pandotur nga ideologjia me të cilën përlyhej në atdhe. Ndihmon talente të shumë fushave të ikur nga ish-Jugosllavia duke iu dhënë hapsirë ndër faqet e revistës, ndër ta piktori L. Delija, shkrimtarët M. Camaj e F. Karakaçi dhe etnologu V. Malaj
“Shêjzat shërbyen si tribunë dhe dritare informimi mbi aktivitetet shkencore albanologjike në botë. Ato regjistruen në kroniken e tyne edhe ngjarje shoqnore që në të ardhmen do të vlejnë sadopak si dokumentacion historik e kultural për nji periudhë rreth njizet vjeçare”. Martin Camaj Më 4 Maj të 1969 i vdes bashkëshortja Vangjelija. Zhdukja e saj i shkaktoi një mungesë të pazëvëndësueshme e ndoshta shpejtoi edhe humbjen e tij. 1975 – Vdes në shtëpinë e tij në Romë më 15 Janar 1975 dhe u varros në qytetin e amshuar me datën 18 të atij muaji i nderuar nga i gjithë komuniteti shqiptar në mërgim, por i mohuar nga vendi i tij. Në ceremoninë e asaj dite kishin ardhur personalitete të ndryshëm, kolegë, shqiptarë, arbëreshë, miq të ardhur nga vende të ndryshme.
Vepra
Siç u përmend, qasjen e parë që pati me letrat e përshfaqi në revistën që hapën gjatë nxënjeve të para në Itali, të cilat i bëri në gjuhë italishte. Mbasi fitoi konkursin për himn kombëtar, Koliqi nxitet nga Gurakuqi të shkruaj atë që do të bëhej poemthi i tij i parë dramatik, “Kushtrimi i Skanderbegut” botuar në shtypshkronjën “Nikaj”, Tiranë më 1924 – e cila mbarështohej nga vëllau i Dom N. Nikajt. Gjatë mërgimit të parë ndërsa bluante ndjesitë e përftuara nga kurbeti dhe malli për vatrën familjare dhe klimën morale që e rrethonte shkruan me pseudonimin Borizani në të përkohshmen e Omer Nishanit. Nxjerr përmbledhjen e dymbëdhjetë novelave “Hija e Maleve”, botuar në Zara më 1929. Përmbledhja pasqyron suazën mjaftueshëm harmonike të mjedisit me taban patriarkal, mesdhetar e oriental ku kishte kaluar fëmininë – trung ky që përshkohej nga një shije e hollë perëndimizimi. Fryma qytetare gjithnjë në dialog me atë malësore dëshmon tharmin e formësimit të autorit përmes prozës psikologjike të stilizuar me ëndje, e selitur me themelet dokësore të shpirtit shqiptar.
Boton më 1932 vëllimin e parë të antologjisë “Poetët e mëdhenj të Italisë” me parathënie të Fishtës, një antologji me 280 faqe që u përdor menjëherë si tekst letërsie në gjimnazin klerik të Shkodrës dhe përmban katër poetët më të mëdhenj të Italisë: Danten, Petrarkën, Arioston, Tason. Vjershat e veta i përmbledh në vëllimin “Gjurmat e stinve” më 1933, ku paraqiten me një frymë krejt të re skenat e jetës shkodrane. Ndërsa, autodafeja e vendosur në krye të këtij libri vlerësohet si një ndër aktet më të rëndësishme në fushë të mendimit estetik shqiptar. 1935, Itali – Pas suksesit të vëllimit të parë me tregime, boton një libër me 16 novela me titull “Tregtar flamujsh” me lëndë të nxjerrë nga mënyra e jetesës së popullit tonë, sidomos të atij të qytetit të Shkodrës. Ngjarjet dhe problematikat sociale që prekin veprën gjithnjë i nënshtrohen një analize të thellë psikologjike. Boton vëllimin e dytë të antologjisë “Poetët e mëdhenj të Italisë” me parathënie nga Tagliavini. Ky vëllim përfshin vjersha të përkthyera të katër italianëve të tjerë: Parini, Monti, Foskolo, Manxoni. Personalisht çmonte Giosuè Carducci, Giovanni Pascoli, dhe Gabriele D’Annunzio-n. Edhe vëllimi i tretë ishte i përgatitur por nuk u botua. Tregtar flamujsh (1935) dhe Pasqyrat e Narçizit (1936), Koliqi sjell një botë krejt unike shpirtërore shqiptare, ndërsa gjuha e tij dhe stili i japin frymëmarrje të re letrave shqipe.
Bashkëpunoi me revistat “Hylli i Dritës” e françeskanëve, “Leka” e jezuitëve, “Përpjekja shqiptare” e Branko Merxhanit , “Minerva”, “Besa” etj. Poezitë më të mira të këtij vëllimi janë ato të shkruara në formë të tingëllimit (sonetit).
Nis të botojë nga viti 1954 deri më 1961, studimin krahasues “Dy shkollat letrare shkodrane – e Etënve jezuitë dhe e Etënve françeskanë”. Në këtë studim të tij vërehet përpjekja për të hartuar një histori të mirëfilltë të letërsisë shqiptare, jashtë ngjyrimeve ideologjike. Në Firenze boton vëllimin “Poesia popolare albanese”(“Poezia popullore shqiptare”) ku spikat si studiues i merituar i traditave artistike dhe folkloristike të atdheut të tij. 1959 – Boton vëllimin “Kangjelet e Rilindjes” (“I canti della Rinascita”) me përkthimin në italisht, kushtuar arbëreshëve të Italisë, ku i nxit ata të ruajnë gjuhën e zakonet e të kenë besim në pavdekësinë e fisit. 1960 – Boton romanin “Shija e bukës së mbrûme” për të cilin Koliqi vetë shprehet: “Ky tregim parashtron edhe përpiqet imtësisht të hulumtojë dramin shpirtnuer të nji të riut shqiptar flakrue jashta atdheut nga pasojat e së dytës luftë botnore.” (Paraqitje në “Shija e bukës së mbrûme”, Shkodër, 1996) Boton studimin “Gabriele D’Annunzio e gli Albanesi” (“Gabriel D’Anuncio dhe Shqiptarët”). 1963 – Boton “Antologia della lirica albanese” (“Antologjia e lirikës shqiptare”) ku për herë të parë paraqiten në një gjuhë evropiane përkthimet e lirikat më të mira të autorëve shqiptarë të vjetër e të rinj ku theksohen autorët kosovarë me qëllim që të njihen më mirë. Riboton “Shtatë Pasqyrat e Narçizit” (që e kishte botuar së pari në fletoren Gazeta Shqiptare të Bari-t më 1936) ku paraqiten shtatë copa proze poetike që përshkruajnë gjendjen shpirtërore të shkrimtarit. 1965 – Del në dritë “Albania”, një monografi italisht, botuar në “Enciclopedia dei popoli d’Europa”, Milano ku paraqet një pasqyrë të gjërë mbi Shqipërinë si në pikëpamjen gjeografike, ashtu edhe letrare e historike. 1970 – Riboton poemthin “Simfonia e Shqipeve” (që e kishte botuar për herë të parë në fletoren “Gazeta Shqiptare” të Bari-t më 1936), që është si një testament poetik që nënvizon trashëgiminë kombëtare, lashtësinë dhe traditat e popullit. Kjo vepër ka për argument lartësimin e kohës së kaluar të fisit tonë. 1972 – Botohet vëllimi “Saggi di Letteratura Albanese”, Firenze. Një përmbledhje e mirë shkrimesh e konferencash përpunuar gjatë disa vjetëve. 1973 – Vazhdon të përkthejë në italisht pjesë nga Lahuta e Malcís, këngët II-III-IV-V (punë kjo e nisur që në vitin 1961 kur përktheu këngën XXVI; më 1971 këngët XII-XIII-XIV dhe XV)./medialmk/ KultPlus.com
Libraria Acqua Alta gjendet në Venedik, mirëpo ajo çfarë e bënë më të veçantë këtë librari është fakti se për të hyrë aty janë dy qasje, njëra nga toka dhe tjetra nga një ndër kanalet e shumta që gjendet në Venedik, shkruan KultPlus.
Librat që gjendet aty janë të ngritura të gjitha pesëmbëdhjetë centimetra nga dyshemeja në mënyrë që të mbrohen nga uji dhe shumë prej tyre janë vendosur në vaska, barka ose në gondola karakteristike. / KultPlus.com
Kapiteni britanik, Tom Moore në prag të ditëlindjes së tij të 100-të po feston një tjetër sukses të tij.
Bëhet fjalë për ripërpunimin e këngës së famshme britanike “You’ll never walk alone”, të cilën veterani Moore e ka në bashkëpunim me Michael Ball dhe këngë kjo e cila tashmë pozicionohet në vendin e parë në toplistën zyrtare britanike të muzikës, duke u bërë kështu njeriu më i moshuar që zë këtë pozitë në një toplistë muzikore, transmeton KultPlus.
Moore tha se kjo ishte një ditë e mrekullueshme për të, duke shtuar se nipërit e tij nuk do ta besojnë një gjë të tillë. Gjithashtu veterani Moore falënderoi të gjithë ata qe e përkrahen këtë projekt muzikor, duke përfshirë edhe qytetarët të cilët duke blerë këtë singel muzikor, po ndihmojnë institucionet shëndetësore britanike në luftën kundër COVID-19.
Veterani 99-vjeçar mori famë botërore ditë më parë, duke mbledhur 26 milionë sterlina për sistemin shëndetësor britanik dhe këtë e bëri duke realizuar 100 xhiro rreth kopshtit të tij. / KultPlus.com
Asfalti hirtë shtrihej para teksa vetura çante rrugën ngadalë me shpejtësinë e kufizuar të lejuar brenda qytetit, dritaret tejet të ndotura të veturës e bënin më të frikshme pamjen e kalimtarëve me maska, dizajnet e të cilave dallonin, disa prej tyre ishin të bardha, kishte të kaltërta e të gjelbërta, e imja ishte e zezë e bërë nga një gëzof gome, që lahet-shpëlahet dhe përdoret disa herë.
Veturën e parkova aty diku, në një cep të njohur,… cfarë më kujtonte ajo copëz trotuari…nuk di, nuk e mbajë mend, mbase dhe e di, por përpiqem ta harroj. Si mbesin disa kujtime të njeriut aq të gjalla edhe mbasi rrethanat që i krijuan i përkasin një të shkuare të largët, janë dënimi apo bekimi ynë, nuk mund ta them, por disa prej tyre vazhdojnë të jetojnë me neve duke na çukitur në mendje e shpirt kohë pas kohe, sikur duan të na thonë:”Jemi këtejpari akoma, ishim pjesë e ditëve tua, nuk kemi vdekur, jetojmë për të të përkujtuar ndonjëherë!” Qëllimi ndalesës aty ishte hyrja në dyqan dhe nuk di çfarë blejta me saktësi, por mbajë mend mirë që të gjithë blerësit që ndodheshin brenda në ato momente dhe punonjësit poashtu mbanin maska sepse tanimë po frikësoheshim seriozisht nga COVID-19.
Nga dyqani dola me disa qese, por brenda tyre pjesën më të madhe e përbënin pemët tropikale të sjella mbase nga Afrika e varfër dhe e vuajtur,…imagjinova për ca çaste atë copëz toke ku ishin mbjellur, rritur dhe një dorë zezake teksa po i mblidhte, për t’i ngrënë atje diku një evropiane, e cila dikur si studente derdhte lotë të nxehtë teksa lexonte Fanonin “Të mallkuarit e botës” që shpjegonte padrejtësitë që u ishin bërë indigjenëve afrikanë në tokën e tyre nga njeriu i bardhë. Në qese ndodheshin dhe hurmat e blera për iftarin e parë, në paketimin e tyre shkruante se prejardhjen e kishin nga Lindja e Mesme, pra dhe një copë toke tjetër e vuajtur dhe e përgjakur, një djep civilizimi dhe një histori madhështore, vend ku ende rriten hurmat aq të mira, derisa toka vazhdon të jetë e lagur në gjak nga një luftë që s’ka mbarim.
Tani ato hurma në duar me doreza sterile po i mbaja unë, këtej nga Evropa. Kalimtarët ecnin me nguti, ditët e rrepta të karantinës kanë diktuar stil strikt të të jetuarit, dikush më përshëndeti, nuk arrita ta njihja menjëherë, kishte maskën në fytyrë, por megjithatë i njoha sytë! Ktheva kokën që ta përshëndesja atë kalimtar, era e prillit po më shprishte flokët, në fytyrë e patrazuar qëndronte maska e zezë, nuk e di si dukesha në të vërtetë, por më pëlqen të mendoj që dukesha ngjajshëm me një grua palestineze që kisha parë diku me një pikturë, asaj vetëm sytë mund t’ia shquaje, ndërsa fytyrën dhe flokët ia mbulonte një shami e zezë të cilën era e kishte valëzuar në ecjen e saj të ikjes për dikund…
Nuk e di në i ngjaja, por e di se që të dyjave një gëzof i zi na i mbulonte fytyrat, e imja quhej maskë dhe për qëllim kishte mbrojtjen nga virusi corona, e gruas palestineze quhej hixhab dhe ishte obligim fetar mysliman.
Në mbrëmjen e qetë vetëm zhurma e lavatriçes dëgjohej, brenda saj me rrobat tjera ndodhej dhe maska e zezë, mekanizmi makinës sillej në rreth dhe unë për pak çaste e shikova ngultas deriçkën-dritare të saj, vazhdonte të sillej me saktësinë e vet, ashtu siç sillet toka rreth boshtit të saj, kjo lloj toke që mbanë mbi sipërfaqe ato kombësi dhe territore të ndara e të përvetësuara, për të cilat kisha menduar gjatë pazarit ditor.
Kur zhurma e lavatriçes ndaloi, me qetësinë aspolute të natës erdhi dhe gjumi. Maskat ishin hequr nga fytyrat, njerëzit po flinin, dukej gjë e thjeshtë në dukje kjo mbrojte nga pandemia, mirëpo kishte efekt të sigurt vënia e maskave. Nuk di në isha zgjuar ende apo në ëndërr trajtova çështjen; – posikur të ekzistonin dhe maskat për shpirtrat e zhveshur nga ndërgjegjja, morali dhe dhembshuria!?
A mund të krijohen maska të tilla? A mund të ketë një treg të tillë?! Po, maska për shpirtrat e zhveshur nga vlerat njerëzore, kjo ishte ideja, kjo ishte dëshira, kjo ishte çështja. / KultPlus.com
Rrjeti më i madh social në botë, Facebook, i është vënë pas Zoomit, platformës për video-konferenca.
Facebooku ka prezantuar tani Messenger Rooms, platformës për video-thirrje e cila mundëson që deri në 50 përdorues të fillojnë bisedën virtuale me kohë të pakufizuar, shkruan Digital Trends, transmeton KultPlus.
Sipas kreut të këtij rrjeti social, Mark Zuckerberg, Messenger Rooms mundëson të ftoni kë të doni, madje edhe ata që nuk kanë një llogari të Facebookut.
Rooms (“dhomat”) mund të qëndrojnë të hapura në grupe specifike apo në rrethin shoqëror, si dhe ua mundëson përdoruesve hyrjen dhe daljen kur të dëshirojnë.
Zuckerberg, po ashtu, ka thënë se veçoria e re në krye të ballinës së kësaj platforme të re do të shfaqen të gjitha dhomat aktive.
“Mund të hyni kur të doni apo edhe miqtë tuaj mund të hyjnë në dhomën tuaj në çdo kohë”, ka thënë ai.
Ka gjasa që Facebooku të sjell Messenger Rooms edhe në Instagram dhe WhatsApp. / KultPlus.com
Gjatë ditëve të fundit, punonjësit në qendrën mjekësore në Nju Orlins (New Orleans) janë vlerësuar në mënyra të ndryshme mirënjohje nga artistë që kanë shprehur respektin për punonjësit përmes skicave të shumta nëpër trotuare.
Korrespondetja e Zërit të Amerikës Miriama Diallo sjell më shumë hollësi, transmeton KultPlus.
Një gjest i thjeshtë që solli buzëqeshje në fytyrat e shumë punonjësve të spitalit. Leslie Miller është punonjëse në pavionin e pediatrisë në Qendrën Mjekësore Oschsner.
“Ndërsa ecën në trotuar, lexon të shkruar.. ‘Nëse po vjen në punë, faleminderit për atë që do të bësh’. Pasi ecën më tutje, lexon, ‘Ju jeni të jashtëzakonshëm”.
Leslie Miller e cila punon në pavionin e pediatrisë së spitalit, ndalon dhe lexon mesazhet shumë ngjyrëshe të lëna nga një autor i mistershëm.
“Ndërsa largohem nga puna, mesazhi lexon…’Nëse po lë punën, faleminderit, pusho e qetë’. Kushdo që e ka shkruar këtë, të ëmbëlson shpirtin. Ka shumë kuptim për mua. Është një surpirzë shumëngjyrëshe, ndërsa lë punën pas një dite të gjatë.”
Mesazhet të ngrohin zemrën, thotë teknikja e laboratorit Minerva Martin.
“Është mrekulli. Të jep shpresë.” 4/24/20 3 Nju Orlins (New Orleans) është në shtetin Luiziana, ku deri tani janë konfirmuar mbi 20 mijë raste me koronavirus.
Qendra Mjekësore Ochsner është një prej spitaleve më të mëdha të zonës. Qendra i ka tjetërsuar dhomat e zakonshme në qendra të kujdesit intensiv për të akomoduar numrin në rritje të rasteve me COVID-19. / KultPlus.com
Nga dritarja ime, unë mund të shoh një dru mani të bardhë dhe një pemë me të cilën jam magjepsur. Këto janë arsyet pse vendosa të jetoj këtu. Përmes manit, dhjetëra familje shpendësh, përfitojnë frutat e ëmbla e të shëndetshme gjatë periudhës së pranverës dhe verës. Momentalisht druri i saj është pa gjethe, kështu që më bie në sy një rrugë e qetë, e cila rrallë përshkohet nga njerëzit, të cilët duan të shkojnë në park. Moti në Vroclav është pothuajse veror, me një diell verbues, qiellin blu, ajrin e pastër. Sot, teksa isha duke nxjerrë shëtitje qenin tim, një buf më nguli sytë. Me sa duket, kafshët ashtu si njerëzit, presin me padurim të shohin atë se çfarë do të ndodhë më tutje.
Për një kohë të gjatë kam ndier se përtej dritares sime ka kaq shumë jetë, kaq shumë botë. Një botë e madhe, e shpejtë, e zhurmshme. Ndaj nuk po përjetoj asnjë traumë nga izolimi. Nuk e kam aspak të vështirë të mos shikoj njerëz. Nuk më vjen keq që kinematë janë mbyllur. Po ashtu, jam plotësisht indiferente ndaj qendrave tregtare të mbyllura. Sigurisht, më vjen keq për ata njerëz që kanë humbur punën e tyre. Kur më duhej të përballesha në fillim me karantinimin, ndjeva një lehtësim. Shumë njerëz janë ndier njëlloj, edhe pse kanë turp ta pranojnë. Natyra ime e mbyllur, introverte, po ndihej e mbytur dhe e abuzuar nga ekstrovertët hiperaktivë dhe kështu e kish braktisur veten e saj, duke u tjetërsuar.
Vëzhgoj fqinjin tim nga dritarja, një avokat i mbingarkuar me punë, të cilin pak ditë më parë e pashë duke shkuar për në punë veshur me mantelin e sallës së gjyqit. Por, tashmë, i veshur me rroba krejt të thjeshta shtëpie, punon kopshtin e tij. Duket se po vendos gjërat në rregull. Shikoj disa të rinj që nxjerrin shëtitje një qen të vjetër, i cili qysh nga dimri i shkuar, ecën me vështirësi. Ata e shoqërojnë qenin me një ritëm të ngadaltë. Shikoj kamionin që mbledh mbeturinat. Ai po thyen rekord me shpejtësinë e mbledhjes së tyre.
Jeta vazhdon, veçse me një ritëm tjetër. Rregullova raftin, duke nxjerrë gazetat e lexuara për t’i futur në koshin e riciklimit. Vendosa lule. Mora biçikletën nga dyqani i riparimit të biçikletave. Kam shijuar procesin e të gatuarit.
Kujtimet nga fëmijëria rikthehen tek unë. Kishte kaq shumë kohë të lirë atëherë, sa mund ta shpenzoje pa kriter, mund ta vrisje duke qëndruar me orë të tëra në dritare, duke vrojtuar milingonat, ose thjesht shtrirë nën një tavolinë, duke imagjinuar se ishe brenda një arke. Sigurisht, edhe duke lexuar enciklopedi.
A nuk tregon ky karantinim që ne i jemi rikthyer ritmit tonë normal të jetës? Nuk është e vërtetë që virusi ka prishur ritmin dhe normën, por anasjelltas. A nuk ju duket anormale bota para se të vinte virusi?
Në fund të fundit, virusi na ka kujtuar ato gjëra që ne ia kemi mohuar vetes: faktin që jemi krijesa delikate, të përbëra nga një material shumë i brishtë. Që jemi të vdekshëm, të përkohshëm. Që nuk jemi të ndarë nga pjesa tjetër e botës, nuk jemi të përjashtuar, por që bota është një lloj rrjeti, në të cilin të gjithë jemi të lidhur me njëri-tjetrin, përmes fillit të padukshëm të varësisë dhe ndikimit. Pa marrë parasysh sa larg janë vendet nga kemi origjinën, cilën gjuhë flasim, apo çfarë ngjyre ka lëkura jonë, ne po përballemi me të njëjtën sëmundje, me të njëjtat frikëra, po vdesim nga e njëjta sëmundje.
Na ka bërë të kuptojmë që nuk ka rëndësi sa të dobët e vunerabël ndihemi përballë rrezikut, sepse jemi të rrethuar nga njerëz që janë akoma më të dobët se ne, të cilët e konsiderojnë jetësore ndihmën tonë. Ky virus na ka kujtuar brishtësinë e prindërve dhe gjyshërve tanë. Sa shumë kujdes dhe nevojë kanë ata për ne. Po na bën me dije për lëvizjet tona të pakontrolluara, që po e fundosnin botën. Dhe mbi të gjitha, po na bën t’i drejtojmë vetes pyetjen, të cilën rrallë kemi pasur kurajën t’ia bëjmë: Çfarë po vazhdojmë të kërkojmë?
Frika nga të sëmurët na kujton folenë tonë, në të cilën ndihemi të sigurt. Në një situatë të tillë, edhe ata që udhëtojnë pa pushim, kërkojnë të qëndrojnë në shtëpinë e tyre. Në të njëjtën kohë, të vërteta të frikshme po zbulohen. Po shikojmë sa i dobët po tregohet në praktikë Bashkimi Europian (BE). Nuk po bën gjë tjetër veçse po delegon vendime. Shovinizmi i vjetër është rikthyer, duke u kthyer edhe një herë te ndarja “e jona” dhe “e huaja”, me pak fjalë ajo për të cilën kemi luftuar dekadat e shkuara, me shpresën se nuk do t’i formatonte më kurrë mendjet tona. Frika nga virusi i ka bërë të mendojnë se “i huaji” e ka fajin, ai duhet fajësuar. Virusi është “nga një vend tjetër, përveçse nga vendi ynë”. Të gjithë ata që po kthehen në Poloni, konsiderohen të dyshuar. Virusi po na kujton se kufijtë ekzistojnë.
Druaj se virusi po na rikthen edhe një frikë tjetër të vjetër: pabarazinë. Ndërsa disa prej nesh po fluturojnë me avionë privatë drejt shtëpive në ishuj, për të kaluar karantinimin, disa të tjerë po qëndrojnë në qytete për të punuar. Akoma më keq, ata që po rrezikojnë jetën e tyre, duke punuar në farmaci, ushqimore apo spitale. Disa po bëjnë shumë para e disa të tjerë po humbasin gjithçka kanë. Kriza që do të pasojë do të minojë parimet tona. Shumë shtete nuk do të jenë në gjendje ta përballojnë. Kjo do t’i detyrojë të nxjerrin urdhra të reja, siç ndodh rëndom pas krizave.
Ne po qëndrojmë në shtëpi, po lexojmë libra, po shohim televizor, por, në të vërtetë, jemi duke përgatitur veten për një betejë, për një realitet të ri që as nuk mund ta imagjinojmë, duke bindur veten se asgjë nuk do të jetë njësoj. Gjendja e karantinës së detyrueshme, e mbledhjes së familjes në shtëpi, mund të na bëjë të vetëdijshëm për gjërat që nuk kemi dëshirë t’i pranojmë: se familja jonë po na varfëron, se fijet që mbanin të lidhur martesën tonë janë shtendosur me kohë. Fëmijët tanë do të dalin nga karantina të varur nga interneti dhe shumë prej nesh do të jenë të vetëdijshëm për pakuptimësinë dhe kotësinë e rrethanave në të cilat gjendemi. Po sikur të rritet numri i vrasjeve, i vetëvrasjeve, i depresionit, i sëmundjeve mendore?
Para syve tanë, ndotja po zhduket nga paradigma e qytetërimit, që na ka shoqëruar gjatë dyqind viteve të fundit: që ne jemi mjeshtrat e krijimit, që mund të bëjmë gjithçka, që bota na përket e gjitha ne. Një kohë e re po afrohet. / KultPlus.com
Trazirat e viteve të 90-ta në Shqipëri patën mbuluar mediet ndërkombëtare dhe patën prekur shumë njerëz. Mbi këto trazira pat reaguar edhe Nëna Terezë, reagim që e ka sjell Don Lush Gjergji. Ai për ndjekësit e tij ka sjellë reagimin e saj që ka publikuar më 28 prill të vitit 1997, përcjellë KultPlus.
Më poshtë e keni të plotë reagimin e atëhershëm të Nënës Terezë.
“Me dhimbje të madhe në zemrën time po dëgjoj se jetat po humbën, ndërsa njerëzit po lëndohen në këto trazira… Nëse ne tani nuk kemi qetësi, kjo është për arsye se kemi harruar si të shohim Zotin në njëri -tjetrin…” (28 prill 1997)./ KultPlus.com
Kreatorja e famshme shqiptare në New York, Lirika Matoshi, ka bërë të ditur përmes një postimi në llogarinë e saj në Instagram se ka mbledhur 23.250 dollarë amerikanë për vetëm katër orë, për të ndihmuar familljet në nevojë në Kosovë, shkruan KultPlus.
Matoshi në kreacionin e saj të fundit ka krijuar maska kundër Covid19, të cilat mund të kombinohen me veshjet e përditshme.
Vlen të ceket që kjo nuk është hera e parë që kreatorja organizon kampanja të tilla.
Bashkangjitur gjeni postimet e plota të Matoshit. / KultPlus.com
Është bërë e ditur se 850 mjekë shqiptarë janë në të gjitha landet gjermane dhe se shumica e tyre janë në frontin e parë të luftës së COVID-19, transmeton KultPlus.
Në një intervistë televizive, doktoresha shqiptare, Marsela Ceno, theksoi se janë rreth 850 mjekë shqiptarë në gjithë landet gjermane, shumica e të cilëve po luftojnë në frontin e parë.
Nga ana tjetër, Gjermania kanë njoftuar se do të testojnë një vaksinë anti-COVID dhe kjo do të bëhet shumë shpejt te njerëzit.
Doktoresha Ceno tha se këto hapa të shkencës dhe mjekësisë janë pozitivë, por shtoi se vaksina për t’u certifikuar si efikase duhet të kalojë në disa faza.
“Po, do ta konsideroj si një lajm të mirë. Pas fazës së parë, pasojnë edhe dy faza të tjera, që është faza 2b, ku duhet të behët gjetja e dozës përkatëse e vaksinës, e cila testohet në një numër të madh dhe pastaj vijon edhe tek faza e tretë për të parë efikasitetin e vaksinës. Unë uroj që kjo fazë e parë të jetë pozitive dhe të kemi mundësi të provojmë fazën e dytë dhe të tretë të vaksinës”, tha ajo.
Teksa bëri një bilanc të situatës në Gjermani, doktoresha shqiptare tha se në bashkëpunim dhe me kolegë të tjerë kanë ofruar ndihmë për bashkatdhetarët tanë që ndodhen në Gjermani. /albinfo/ KultPlus.com
Në këto ditë karantine, kur virusi Covid-19 është përhapur anembanë botës, qëndrimi brenda shtëpisë është mundësi e mirë për t’u rikthyer te leximi. Dhe kalimi i kohës duke lexuar libra është gjithmonë zgjedhje e mirë.
KultPlus-i vazhdon me rekomandimet për të gjithë juve që jeni të interesuar t’i rrekeni leximit dhe ta shfrytëzoni këtë kohë për t’i zgjeruar njohuritë tuaja
‘Të vrasësh zogun përqeshës’ është romani i autorit Harper Lee, i botuar në vitin 1960 duke u bërë kështu shumë i suksesshëm menjëherë pasbotimit.
‘Të vrasësh zogun përqeshës’ është fitues i çmimit Pulitzer, njëherit është shndërruar edhe në një klasik të letërsisë moderne amerikane. Duke lënë gjurmë të mëdha në mbarë letërsinë botërore.
E veçanta e këtij romani është se në thelb në roman zë vend një ngohtësi e humor, pavarësisht se ngjarjet që trajtohen aty, flasin për probleme serioze si përdhunimi e racizmi.
Historia e këtij romani rrëfehet nga një vajzë 9 vjeçare edhe pse kjo nuk është një histori për fëmijë. Figura e një babai të vetëm në rritjen e dy fëmijëve, i drejtpërdrejtë, i përkushtuar ndaj familjes dhe ndaj profesionit.
Një vepër e jashtëzakonshme, ku dy fëmijët e shikojnë figurën e babait si idhullin e tyre, si yllin udhëheqës të jetës, si njeriun që nuk gabon kurrë. Një marrëdhënie e shkelqyer mes tyre.
Ngjarjet zhvillohen një një komunitet të vogël por të larmishëm si nga ana kulturore ashtu edhe nga mendësite. Në të gjen paragjykime, racizëm, izolim, thashetheme, opinion shoqëror të fortë por mbi të gjitha drejtësi. Të sjellurit mirë, të qenit i drejtë dhe i paanshëm janë cilësitë që nuk të mposhtin kurrë por që mundësojnë një jetë dhe ndërgjegje të qetë, të bëjnë të ecësh me kokën lart dhe pa frikën që të shikosh drejt në sy çdokënd.
‘Të vrasësh zogun përqeshës’ është prej librave i cili duhet lexuar së paku një herë në jetë, një vepër që nuk duhet humbur në asnjë mënyrë. / KultPlus.com
Fragment nga ‘Muzgu i perëndive të Stepës’ të Ismail Kadaresë
Bëra një përpjekje mbinjerëzore të mbaja veten, madje të qeshja në mënyrë tq bujshme, duke kërcitur gjuhën, gjë që e urrej te të tjerët, por s’munda kurrsesi. Jo vetëm duke kërcitur gjuhën, si horrat e rrugës ‘Gorki’, por as natyrshëm, si gjithë bota, nuk qeshja dot. Përkundrazi, sa vente, po më dukej barbare e gjithë kjo. Me sa duket, pa e ditur as vetë se si, prej kohësh më kishte marrë malli që dikush të lëshonte ndonjë pikë lot për mua.
Kjo etje për pakëz lot paskësh qenë e fshehur. Ajo paskëshqenë më e tmerrshme se etja e beduinëve nëpër rrafshirën arabike. / KultPlus.com
Gjatë gjithë jetës sime, e kam dëgjuar vetëm tre herë trokitjen e hapave në rrugët e heshtura të Romës. Hera e para ishte kur isha fëmijë, me mbërritjen e amerikanëve. Kishte marrë fund frika e sulmeve dhe bombave. Të vetmet makina që qarkullonin ishin jeep-at, trokitjet e hapave femërore jepnin një tingëllimë feste, i bënin jehonë jetës që kishte rifilluar. Hera e dytë ishte në vitin 1973, kur për shkak të luftës së Yom Kippur-it u vendos një kursim i rreptë i konsumit të karburantit; njerëzit dilnin në këmbë, ishte rikthyer zhurma e hapave. Hera e tretë ka qenë këto ditë, për arsyet që i dimë. Por nuk ka qenë vetëm trokitja e hapave; janë shtuar aromat e luleve dhe gurgullima e ujit në shatërvane, edhe ajo e harruar prej kohësh.
Kemi patur zinë, do të kemi pasoja ekonomike që shpresojmë të mos jenë dramatike; por kemi patur edhe dhuratën e heshtjes së një qyteti, që është më kot poterexhi.
Them më kot, sepse Roma nuk ka qenë asnjëherë një metropol i vërtetë dhe as nuk do të jetë ndonjëherë. Në rang metropoli është Nju Jorku, është Londra, por pas rënies së perandorisë në shekullin V – kur kishte arritur dimensione të konsiderueshme dhe, siç thuhet, një milion banorë – Roma ka qenë gjithmonë diçka më shumë se sa një vendbanim i shpërndarë rrënojash të lavdishme, por të lëna pas dore. Madje do të ishte zhdukur nga skena njësoj si Athina, si Antiokia, nëse nuk do i kish dhënë jetë pushteti i Papëve që asaj perandorie donin t’i jepnin vazhdimësi, duke nisur që nga titulli i dhënë perandorit: Pontifex Maximus.
Kur në 20 shtator 1870, bersalierët hynë në Porta Pia, qyteti numëronte pak më shumë se 200 mijë banorë; pjesa e saj më e gjallë dhe e banuar, ishte reduktuar në rrugët e Gjashtëqindës të mbyllura në Ansa del Tevere, në qendër në Piazza Navona, me geton hebraike në kushte higjenike të frikshme. Rrënojat e Romës perandorake shtriheshin gjysmë të groposura ose të dëmtuara prej shtesave ndërtimore, të përdorura si bottega, banesa apo si vende për shfryrjen e kënaqësive trupore.
Ishte kjo përzierje e madhështisë dhe gjërave të turpshme, e kryeveprave dhe shëmtive që tërhoqi vizitorët dhe artistët e veriut. Zbritën në Romë të tërhequr prej shkëlqimit dhe transparencës së jashtëzakonshme të atmosferës, por edhe prej heshtjes së varrit që mbizotëronte në rrënojat e qytetit të vjetër. Hija e fantazmave dhe fantazive e bënte Romën një prej kryeqyteteve të romanticizmit. Kështu e pa shkrimtari i madh francez, René de Chateaubriand. I ardhur në Romë për herë të parë në fillim të shekullit Tetëqind, ai e përshkruante kështu atmosferën e natës: “Më kishin rekomanduar të shëtisja nën dritën e Hënës. Ylli i natës përhapte dritën e tij mbi shkretinë e Romës; ndriçonte rrugë pa banorë, gardhe, sheshe, kopshte ku nuk kalon askush, manastirë ku nuk dëgjohet më zëri i murgjve, kisha të heshtura dhe të shpopulluara si rrugëkalimet e Koloseumit”. Pikërisht në Koloseum shkrimtari shoqëron një ditë shoqen e tij, madame de Beaumont, e cila ishte e sëmurë rëndë: “Ishte një prej atyre ditëve të tetorit, që mund të shihen vetëm në Romë. Ajo ngriti sytë; e hodhi ngadalë vështrimin drejt atyre rrugëkalimeve të vdekur prej shumë vitesh, që kishin parë vetë shumë vdekje; rrënojat ishin të zbukuruara me lule të zverdhura të vjeshtës, të zhytura në dritën e natës”.
Në po të njëjtën mënyrë do ta shihnin Romën Stendhali gjatë “Shëtitjeve romane” dhe Giacomo Leopardi, i cili Romën nuk e dashuroi kurrë. Kur vuri këmbë në moshën 24 vjeç dhe ishte hera e parë që la “varrezën e urryer” të Recanatëve. I vetmi vend që e prekte deri sa të shpërthente në lotë ishte varri i Tassos në kishën e Sant’Onofro al Gianicolo. Për pjesën tjetër, Roma e zhgënjente si për imazhin, që e kishte krijuar duke lexuar klasikët, si për letrarët romakë të kohës që i dukeshin injorantë të pagdhendur.
Heshtjes së qytetit i korrespondonte ajo fshatit që e rrethon. Askush nuk ka ditur ta rrëfejë më mirë se sa G. G. Belli që në sonetin “Er deserto” e përshkruante në mënyrë të mrekullueshme heshtjen e trishtë.
Heshtja e një qyteti që duket i vdekur, thyhej një herë në vit prej karnevaleve që magjepsën Dymanë dhe që Gëte në “Udhëtimin italian” e përshkruan kështu: “Karnevalet e Romës nuk janë një festë që i ofrohet popullit, por një festë që populli ia ofron vetvetes”.
Pastaj erdhi Roma e Giolittit dhe 50-vjetorit të parë të Mbretërisë (1911), Roma e zymtë e shkatërrimeve të Musolinit, Roma e pasluftës e kaosit të ndërtimeve të favorizuara prej kryebashkiakëve të vetëkënaqur demokristianë, Roma e dolce vita-s, Roma e shkretë e ditëve të fundit. Një rikthim i heshtur në origjinë. / KultPlus.com
Makiazhi, veshja e rrobave më të mira dhe rregullimi i flokëve është një rutinë me të cilat femrat në mbarë botën janë shumë të afërta. Por në fisin afrikan Wodaabe janë meshkujt ata që bëjnë kaq shumë përpjekje për të tërhequr partneret e tyre.
I njohur ndonjëherë si ‘fisi më vanitoz i botës’, burrat e Wodaabe njihen për faktin që mbajnë një pasqyrë me vete kudo që shkojnë dhe shpenzojnë shumë kohë para saj në mëngjes për të pasur një paraqitje sa më të kuruar para se të shkojnë të kujdesen për bagëtitë.
Një herë në vita ata japin më të mirën e tyre në festivalin e fertilitetit Gerwol, i njohur ndryshe si festivali i vjedhjes së gruas. Aty burrat veshin rrobat më të bukura dhe konkurrojnë në një sërë kërcimesh për të fituar admirimin e gjykatëseve femra.
Kultura e Wodaabe vlerëson shumë sytë e bardhe, dhëmbët e bardhë dhe gjatësinë, prandaj burrat lyejnë sytë me ngjyra të forta dhe vendosin penel për të theksuar tiparet e tyre. /syri.net/ KultPlus.com
Një sërë fotosh që mund të jenë ndër të parat që grupi Rolling Stones bëri para se të arrinte famën janë tashmë në shitje.
Grupi i rock ‘n’ roll-it mund të ngatërrohen me Beatles në këto foto, për shkak të pamjes së tyre rinore dhe shumë të pastër në fotot promovuese të vitit 1963.
Fotot u bënë nga i ndjeri Philip Toënsend para se grupi të kishte publikuar këngën e tyre të parë dhe janë tashmë në shitje për 1500 paundë.
Në vitet që ndoqën Mick Jagger, Keith Richards dhe anëtarët e tjerë të grupit u bënë të njohur për festat e tyre të çmendura. / KultPlus.com
Duke filluar nga viti 2006 e në vijim pa asnjë ndërprerje, gjatë muajit Prill – Maj, në Pallatin e Aerteve të Bukura dhe në sheshe të hapura në Bruksel është zhvilluar Festivali Kulturor « Ballkan Trafik » ngjarja më e madhe këtij lloji për Ballkanin në Europë.
Themelues dhe Drejtor i Përgjithshëm i tij është zoti Nicola Wieërs, dashamirës dhe njohës i mirë i artit dhe kulturës popullore të Ballkanit. Ky i fundit e emërtoi enkas kështu këtë Festival për të dhënë mesazhin se Ballkani ka dhe « trafiqe » shumë të dobishme për miqësinë dhe paqen mes popujve, sidomos arti, kultura, letërsia, etj. Ndër nismëtaret e para të këtij festivali ishte dhe Shqipëria.
Gjatë 14 viteve të kaluara në këtë festival me jehonë publike dhe mediatike në Bruksel e më gjerë, krahas grupeve të njohura artistike nga vendet e rajonit, kanë qenë të pranishme me koncertet dhe grupe e artistë të njohur nga SHBA-të, India, Çekia, Slovakia, Hungaria, etj. Shqipëria është përfaqësuar me mbështetjen e Ministrisë së Kulturës dhe të organizatorëve dy herë me Ansamblin e Këngëve dhe Valleve, Ansamblin « Lunxhëria », Ansamblin e mirënjohur rinor « Vatra » të komunitetit shqiptar në Bruksel, ( foto më poshtë) këngëtaret Eda Zari dhe Eliza Duni, etj që janë pritur ngrohtë dhe me entusiazëm. Krahas shfaqjeve, gjatë Ballkan Trafik ka patur dhe debate mbi muzikën në Ballkan, ekspozita të ndryshme, etj.
Lidhur me edicionin e tij të 14-të, ju ftojmë të ndiqni disa mbresa dhe reflektime të disa pjesëmarrësve dhe organizatorit të këtij Festivali.
« Një nënkampion në beatbox dhe mjeshtër kitare nga Bullgaria, një poete rumune dhe një kor boshnjak do të performonin në Festivalin tradicional Ballkan Trafik në Bruksel ( 23 – 26 Prill 2020) Kjo ngjarje « kult » në kryeqytetin belg ka synuar gjithmonë të sjellë modele artistësh, të cilët nuk mund të kapnin ndryshe audiencat në Europën Perendimore. Por pandemia e virusit të koronës i detyroi organizatorët ta shtyjnë fizikisht këtë aktivitet të planifikuar për 23 – 26 Prill 2020 për në muajin Nëntor; gjithsesi, ky Festival tani po zhvillohet me versionin në linjë. Për vetë pjesëmarrësit, mbyllja brenda shtëpisë na risjell në memorie kujtime të forta.
“Kori ynë u krijua në kushtet e agresionit në Bosnie – Hercegovinë, gjatë vitit 1993 ; ai u krijua në një periudhë shumë sfiduese, tamam si kjo e tanishmja « thotë Kenan Hadzifejzovic, pjestar i Korit « Hazreti Hamza »”Ne nuk mund të dilnim jashtë si njerëz normalë, por ama kishim korin tonë, këngët tona brenda strehave të mbrojtura, ndaj dhe mund të vazhdonim të rriteshim kulturalisht dhe të mbaheshim mirë me shëndet »
Për organizatorët kishte rëndësi që Festivali të zhvillohej në linjë, që të bënte të mundur që njerëzit të ndërvepronin bashkërisht me kulturat e vendeve të tjera në rehatinë e kanapeve të tyre.”Kjo është një mënyrë e re për të komunikuar dhe për të mësuar mbi fqinjët tanë në Europë ; më tepër se aq, kjo është një mënyrë e re për të shijuar aromën e Ballkanit »” shpjegon themeluesi i Festivalit, zoti Nicola Wieërs. Për Silvia Grădinaru, poete nga Rumania, njerëzit gjatë koronavirusit duhet të mbështeten në fuqinë kuruese të artit. “Tani, njerëzit kanë nevojë më shumë se kurrë që arti të përpunojë ndjenjat e tyre pavarësisht nga çfarë po ndodh dhe të krijojë ndjesinë se gjërat nuk ndalen… se ky nuk është distancim social por vetëm fizik. Gjithsesi,jemi bashkë ! »Festivali dixhital do të sjellë shfaqje, debate dhe video clipe.
Nga Shqipëria do të ketë një kolazh me këngë polifonike dhe valle të zgjedhura popullore./argumentum.al/ KultPlus.com
O të humbur shqipëtar Seç qenkeni për të qarë! Për të qar’ e për të sharë, Për të shar’ e për të vrarë! Armiqtë mbë dhé ju hodhnë, Dhe ju shtypnë sa u lodhnë! Sa u lodhn’ e sa ju ngopnë Ju gdhendnë edhe ju rropnë. As bukë, as brekë s’ju lanë, Ju punoni, ata hanë! Nuk ju lan’ as pakë nderë Q’e kini pasur përherë. As nder, as turp, as gjak s’kini Unji kryet dhe po rrini. I duroni vet armiqtë; Prisni vdekjen apo vdiqtë? Shërbëtorë t’Anadollit, Kleçk e lodra të Stambollit. Në mos u shove fare, Ndizu, zemra shqipëtare! O shqipëtarë barkzbrazur, Fustançjerr’ e këmbëzbathur Zemërohuni një herë, Mprehni kordhët për të prerë, Mprehni kordh’ e mprehni pallë Të ju ndritin yj mi ballë, Ti frikësoni zuzarët Ç’i shuan shqipëtarët, E në vend tuaj të rroni Si të doni e si të thoni!
Në platformën “Live Lounge Allstars” u shfaq video e versionit të këngës se Foo Fighters “Times like These”, të cilen e këndojnë shumë artistë të njohur.
Në atë që u quajt “Live Lounge më i madhi ndonjëherë”, program në BBC Radio 1, u mblodhën artistë si Dua Lipa, Chris Martin i Coldplay, Bastille, Ellie Goulding, Sam Fender, Royal Blood dhe shumë të tjerë të cilët nga shtëpitë e tyre kënduan këngën së bashku.
Të gjitha fitimet nga kjo këngë do t’u ndahen dy organizatave bamirëse, Comic Relief dhe Fëmijët në Nevojë.
Kënga u shfaq dje për herë të parë në BBC Radio 1 e 2, 1Xtra, 6Music dhe Asian Networkl, njofton revista NME. / KultPlus.com
Shkrimtari Fatos Kongoli boton librin e ri me kujtime “Kapitulli i Amerikës”. Ai rrëfen nevojën për të treguar, edhe u rikthehet edhe një herë ish- persekutorëve të intelektualëve, të cilët në 30 vjet demokraci nuk kërkuar falje për krimet që kanë kryer.
Në vazhdim të një kronike të papërfunduar, dhjetë vite pas botimit të librit “Iluzione në sirtar”, shkrimtari Fatos Kongoli sjell për lexuesit librin e tij të ri, “Kapitulli i Amerikës” (Botime Toena). Kongoli në këtë libër, ndalet tek shtatë vjet të jetuara në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, pranë fëmijëve të tij, vajzës Eldës dhe djalit Dorit, bashkë me bashkëshorten Lilin, përshkruan edhe takimet me intelektualët shqiptaro-amerikanë, që prej kineastit Piro Manit, e shumë emra të tjerë të njohur. Ndërsa, fill pas botimit shkrimtarin e takojnë pranë shtëpisë së tij për të na rrëfyer emocionet, që ka për këtë krijesë të re, që vjen pas “Gënjeshtar të vegjël”, edhe pas kapërcimit të një sëmundje të rëndë. Kongoli na tregon se: “Amerika ka qenë për të një eksperiencë e paharrueshme”.
“Ndihem shumë i kënaqur që ky libër doli, jo më kot them se ky libër vjen si vijim i një libri tjetër, “Iluzione në sirtar” (2010), por këtë libër ia kushton Julien Roche, mikut tim. Ato vite, pavarësisht ngurrimeve të mia, kanë qenë një përvojë shumë e bukur, e mrekullueshme do të thoja, sepse Amerika është një vend i jashtëzakonshëm. Është vendi më mikpritës në botë”, rrëfen Fatos Kongoli.
Shkrimtari u rikthehet sërisht edhe poshtërsive të dy punonjësve të ish- sigurimit të shtetit (rrëfyer për ta edhe tek Iluzione në sirtar), famëkëqijve V.M dhe Dh.SH, persekutorë edhe përndjekës të intelektualëve, njërin prej të cilëve e sheh çdo ditë në pallatin përbri.
“Këtë fakt e kam brenda meje, e mendoj edhe reflektoj për të. Ata janë njerëz që njihen botërisht, sepse kanë bërë shumë mëkate, janë ish- persekutorë të intelektualëve, njërin prej tyre e kam komshi. E shikoj edhe sot dhe ndiej neveri kur e shikoj, asgjë tjetër”.
Kongoli mendon se vendi ynë nuk mund të zhvillohet, derisa ata që kanë bërë krime asokohe, nuk shfaqin asnjë pendim dhe nuk kërkojnë as falje.
“Është një problem shumë i madh për shoqërinë tonë sot. Nuk ecet dot përpara kështu, sepse ish- kriminelët edhe persekutorët e djeshëm nuk kërkojnë falje. Atyre nuk u ka hyrë gjemb në këmbë, përkundrazi”.
Ndonëse, ndihet krenar, që është një ndër 300 intelektualët që kanë firmosur për themelimin e Partisë Demokratike, megjithatë pas 30 viteve zhgënjimin për politikën e sotme nuk e fsheh.
“Ne që aspiruam demokracinë, të paktën brezi ynë që mbushëm rrugët e Tiranës me thirrjet “Liri demokraci”, zhgënjimin e patëm shumë të shpejtë. Të gjitha kahet politike, me këmbëngulje, në vend asaj që ëndërronim ne, demokracisë, dora-dorës nuk bën gjë tjetër veçse ndërtuan një karikaturë të saj, në formën më të shëmtuar. Ne kemi një karikaturë të demokracisë”.
Autori ndalet edhe tek kjo periudhë e vështirë, që mbarë bota është duke kaluar për shkak të COVID 19.
“Unë jam një njeri që nuk e kam të vështirë që t’u nënshtrohem disiplinave, kur ato kanë një logjik. Por, të them të drejtën, kam pasur një irritim, që të veçohesha si pensionist. Më dukej vetja i poshtëruar, kur më veçonin. Unë kam dalë, sepse nuk mund të rri një njeri i moshës sime pa dalë, pa marrë ajër jashtë. S’është e drejtë që të ndash një kategori shoqërore kështu apo do të më vinin shërbëtorë që të na ndihmonin neve”.
Librat e shkrimtarit Fatos Kongoli janë botuar në disa gjuhë të huaja dhe janë vlerësuar me çmime kombëtare edhe ndërkombëtare. /Shqiptarja.com /KultPlus.com
Pas suksesit të ligjëratave të para online të organizuara me liderë botërorë për të gjithë nxënësit e Kosovës, Shkolla Finlandeze tani organizon diskutimin e radhës me Ish-Kryeministrin e Finlandës, Z. Esko Aho, të hënën (27 prill) duke filluar nga ora 14:00.
Diskutimi do të fokusohet në gjendjen e botës pas COVID-19. Linku për regjistrim: https://bit.ly/3atJMaP
Z. Esko Aho është politikan finlandez i cili ishte Kryeministër i Finlandës gjatë viteve 1991-1995. Duke qenë kryeministri më i ri në historinë e Finlandës (mosha 36 vjeçare), Z. Aho ndikoi në nxjerrjen e vendit të tij nga recesioni duke zbatuar reforma të fuqishme ekonomike si dhe duke e vendosur atë në rrethin e Bashkimit Evropian.
Gjatë karrierës së tij, dhe tani, Z. Aho ka qenë aktiv në botën e akademisë, sektorin privat, dhe ka eskperiencë të madhe në biznes në kompani si Nokia ku ishte President i Marrëdhënieve Korporative dhe Përgjegjësisë. Aktualisht ai është Kryesues i Bordit të Drejtorëve të Cinia Oy dhe East Office of Finnish Industries, dhe poashtu është Anëtar i Bordit të Odës Ekonomike Ndërkombëtare (ICC). Përveç kësaj, Z. Aho ka qenë këshillues ndaj disa kompanive ndërkombëtare dhe ka shërbyer si President në grupe të çështjeve të vlerësimeve ndërkombëtare dhe kombëtare. Z. Aho është Kryesues i Bordit të Drejtorëve të Adven Group dhe është Drejtor Ekzekutiv i Aalto University. Z. Aho poashtu ka diploma të doktoratës nga Universiteti i Vaasa (Finlandë) dhe University i Alberta (Kanada). Më herët poashtu ka qenë profesor në Sciences Po, Paris.
Na u bashkoni më 27 prill 2020 (e hënë) në ora 14:00 në diskutimin online të hapur me Ish-Kryeministrin e Finlandës, Esko Aho, dhe pyetni direkt rreth temave të ndërlidhura me situatën aktuale në botë. https://bit.ly/3atJMaP
Sigurohuni të regjistroheni më herët për të vijuar këtë mundësi të rmekullueshme.
