Margariti: Falë projektit të ndriçimit, Kalaja e Argjirosë si kurrë më parë

Projekti i ndriçimi në kalanë e Gjirokastrës nxjerr në pah vlerat e këtij monumenti të kulturës. Ministrja e Kulturës Elva Margariti shprehet se Gjirokastra nuk duhet të jetë qytet gri, dhe se gjirokastritët do të kenë një arsye më shumë për të qenë krenarë.

“Falë projektit të ndriçimit, kalaja e Argjirosë duket si kurrë më parë. Gjirokastritët do të kenë më tepër arsye të jenë krenarë për këtë monument, i cili tashmë nxjerr edhe më tepër në pah vlerat e vërteta, që bart”, shkruan Margariti, në një status të saj. Kalaja e Gjirokastrës si histori e lidhur me qytetin e Gjirokastrës, përmendet për herë të parë si qytet dhe kështjellë në vitin 1336.

Në këto vite, ajo ishte qendra e feudalëve shqiptarë Zenevisë. Më vonë, gjatë sundimit të Gjin Bue Shpatës, ajo u përfshi në Despotatin e Epirit. E megjithatë historianë të ndryshëm mendojnë se ekzistenca e kalasë së gurtë është më e hershme. Sipas tyre, kalaja ka pas dy faza ndërtimi, të cilat lidhen me periudhën para dhe pas Pashallëkut të Janinës dhe fortesave të Ali Pashë Tepelenës.

Nga kalaja mesjetare, ajo e para pushtimit osman-shqiptar të Ali Pashës, ruhen vetëm pak gjurmë pasi muret janë veshur deri në lartësi nga ndërtimet e reja. Ndërsa, kullat pjesërisht janë rrënuar dhe ripërshtatur. Sipas kronikanit turk, Çelebiu, i cili vizitoi qytetin më 1672: “Kalaja ishte ndërtuar në kohë të moçme. Krejt prej guri të gdhendur. Në mes të kalasë ndodhej një rrugë e gjerë me drejtim lindje-perëndim, në të dy anët e së cilës ndodheshin 200 shtëpi.

Ajo kishte dy porta hekuri me nga tri palë dyer dhe një hendek 100 hapa të gjatë dhe 200 hapa të gjerë midis namasgjahut dhe fortesës. Ndërsa të tri anët e tjera nuk kishin nevojë për hendek pasi janë përrenj natyrorë”. Në vitin 1417, kalaja u pushtua nga turqit pas një rrethimi të gjatë. Me kalimin e viteve, ajo filloi të luajë gradualisht rolin e një kështjelle për qëndrimin e sunduesit dhe garnizonit të qytetit. Në vitin 1812, kalaja e Gjirokastrës u pushtua nga Ali Pashë Tepelena, i cili filloi rindërtimin e saj. Rindërtimi i kalasë, i një saraji dhe i disa godinave anekse, u bë me një ngutësi aq të madhe sa të gjitha punimet u kryen brenda një viti e gjysmë.

Kalaja përmbante përveç barakave për vendosjen e një garnizoni prej 5 mijë ushtarësh, magazina të shumta nëntokësore që ishin llogaritur mirë për sigurimin e municioneve dhe ushqimeve të nevojshme. Kronikat e kohës përmendin se vetëm për ndërtimin e vendqëndrimit të Ali Pashës, një kullë pranë këndit juglindor, punuan 1500 vetë./sot/ KultPlus.com

Programi për rimëkëmbje ekonomike mbështet MKRS-në me 2.5 milionë euro

Kryeministri në detyrë i Kosovës, Avdullah Hoti ka shtjelluar së fundmi detajet e programit për rimëkëmbje ekonomike të vendit, pas krizës së shkaktuar nga pandemia globale COVID-19.

Në mbledhjen e Qeverisë së Kosovës është marrë vendimi se si do të bëhet shpërndarja e mjeteve financiare në kuadër të programit për rimëkëmbje ekonomike, një pjesë e të cilave është menduar edhe për kulturë, rini dhe sport.

Këtë e ka bërë të ditur vet Kryeministri Hoti në një konferencë për media.

I njëjti bëri të ditur se çdo qytetar i Republikës së Kosovës do ta ndjejë ndihmën e dhënë nga shteti. / KultPlus.com

Isa Boletini: Unë jam mirë kur asht mirë Shqypnia

Isa Boletini është një nga emrat më të njohur në rrafshin historik për gjithë kombin shqiptar.

Ai ishte organizatori kryesor i mobilizimit të shqiptarëve të Kosovës në vitin 1912, në prag të shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë. Ai ishte bërë shpesh temë e nxehtë në Kosovë meqë Kulla e Isa Boletinit gjendet në Mitrovicë si një qytet problematik politik mes Kosovës dhe Serbisë.

Isa Boletini është një prej patriotëve më të mëdhenj që ka jetuar në trojet shqiptare. Ai ka udhëhequr luftën për liri të shqiptarëve prej vitesh të tëra.

“Unë jam mirë kur asht mirë Shqypnia” është një nga thëniet më të mira dhe më domethënëse që vë në pah atdhedashurinë dhe lidhjet kombëtare mes Kosovës dhe Shqipërisë. / KultPlus.com

Kur nderohej Hivzi Sylejmani

Nga Jusuf Buxhovi

Përkujtesë

Shkrimtari Hivzi Sulejmani, i takon plejadës së krijuesve të brezit të Esad Mekulit, Martin Camajt, Sitki Imamit, Rexhep Hoxhës, Mark Krasniqit,Sinan Hasanit, Kapllan Resuli, A. Demaçit dhe të tjerëve, me të cilët, në rrethana të vështira shoqërore dhe politike çfarë ishin ata që solli sistemi ideologjik, fillon rrugëtimi i mundimshëm i krijimit të identitetit letrar, që do t’i hapë rrugë gjeneratës së viteve të gjashtëdhjeta dhe të shtatëdhjeta , atyre të moderniteti në prozën tonë (A. Pashkut, R. Kelmendit, N. Rrahmanit, R. Rexhepit, A. Shkrelit, R. Qosja për të ardhur te T. Dërvishi, B. Musliu, M. Ramadani, Y. Shkrelit, J. Buxhovit, Z. Rrahmanit, M. Krajës e të tjerëve), që i dhanë vepra të rëndësishme dhe të qëndrueshme prozës sonë.

Në plejadën e krijuesve që ishin pjesë e revolucionit dhe idealeve të tij, Hivziu, gjithsesi shfaqet më i veçantë, jo vetëm që me të shpejt u largua nga nomenklatura revolucionare, që solli diktaturën e re, me të cilën ai nuk u pajtua dhe nuk deshi t’i sherbejë, por edhe pse me veprën e tij (prozën “Njerëzit”, të ndaluar dhe të anatemuar), shfaqë shenjat e para të një disidence “të heshtur” kundër diktaturës.

Në vitet e shtatëdhjeta, kur pas Plenumit të Brioneve dhe ndryshimeve që solli, fillon një klimë e re shoqërore dhe politike edhe te ne, Shoqata e Shkrimtarëve, në shenjë nderimi për krijuesin e rebeluar në kohët më të vështira, themeloi çmimin letrar “Hivzi Sulejmani” për prozën më të mirë të vitit. Ndërsa, pas vdekjes së tij, themeloi edhe manifestimin “Takimet letrare Hivzi Sulejmani”.

Këto takime, po ashtu, ishin diçka të veçantë, meqë mbaheshin në trekëndëshin: Mitrovicë, Rozhajë dhe Novi Pazar.

Pjesë e këtyre takimeve ndër më reprezentativët e kohës, pas atyre të Mitingut të Poezisë në Gjakovë që kishin karakter ndërkombëtar, ishin orët letrare në Rozhajë dhe Sanxhak (Novi Pazar), si dhe vënia e kurorës në varrin e Hivziut në Mojstir (në vendlindjen e tij në pjesën e Ribariqit) në Mal të Zi.

Takimi i fundit i kësaj natyre, në një hapësirë me etni krysisht shqiptare të shpërndarë në Kosovë-Mal të Zi dhe Serbi, ishte ai 10 korrikut 1985, ku morën pjesë shumë shkrimtarë të rëndësishëm të Kosovës, bashkëkohanikë të Hivziut (Esad Mekuli, Vehap Shita, Hasan Mekuli, Pera Stefanoviqi) si dhe disa nga brezi i shkrimtarëve të modernitetit (Beqir Musliu, Musa Ramadani, Jusuf Buxhovi, Mehmet Kraja, Xh. Mustafa e të tjerë). / KultPlus.com

‘Ishim të sigurtë se të gjithë do të vdisnim’, rrëfimi për masakrën e Reçakut në gazetën franceze

“Kujdes nënë, ata do të vrasin”, ishin fjalët e fundit e Halim Beqirit, 12 vjeçar. Një plumb e goditi pas qafe. Kishte gjak në gojë. Isha dy metra larg. Serbët shtinin nga të gjitha anët. Nuk mund të afrohesha. Ata vranë edhe burrin tim. Ai ishte pranë djalit tonë”, ka rrëfyer nëna e tij Ema për të dërguarin special të gazetës “Liberation”, në Kosovë, gazetari Pier Azan.

Kështu Azan në atë kohë nisi artikullin kushtuar masakrës së Reçakut me titull “Ishim të sigurt se të gjithë do të vdesim”, kishte sjell edhe rrëfimin e Azemit, një burrë rreth të dyzetave për masakrën që ndodhi në Reçak.

“Burrat u ndanë në disa grupe. Nja 29 veta u dërguan mbi fshat. Na thanë se do na çonin në stacionin policor. Por dëgjoheshin krisma në të katër anët. Pjesa tjetër e grupit u dërgua në përrua. Policët serb i prisnin që t’i vrisnin. Të shtunën, trupat e këtyre 20 burrave ishin ende njëri mbi tjetrin, në pozicionin që ishin vrarë. Ishin ekzekutuar nga afër. Një vdekje e përgatitur dhe e ekzekutuar me gjakftohtësi. Në orën 17:00 serbët u tërhoqën. Të mbijetuarit filluan të lëvizin. Një nga shtëpitë e para të fshatit, afër xhamisë, ishte ajo e Banush Azem Kamberit, 62 vjeçar. Kufoma e tij pa kokë ishte pran shtëpisë së tij. Vëllai i tij, Bedriu, 55 vjeçar, kërkonte kokën. Fshatarët e gjetën më vonë”, vazhdonte rrëfimin Azemi.

Kurse, në artikullin tjetër me titull “Masakra e Reçakut, rrëfimi i një dëshmitari kryesor”, gazetari Pier Azan, sjell dëshminë e një vëzhguesi të OSBE-së, që gazetari e paraqiti në atë kohë me emrin Mike.

“Rreth orës 15:45, forcat serbe u larguan nga fshati dhe ne vendosëm të hynim në Reçak. Një duzinë civilësh ishin aty në një gjendje tronditëse. Njëri nga ta na zgjati diçka, njëri nga njerëzit e mi e mori. Papritmas konstatuam se ishte pjesë kafke. Përkthyesi ynë na shpjegoi se ky njeri sapo kishte gjetur kufomën e vëllait të vet, me kokë të copëtuar. Ne pamë një trup. Plumbi i kishte krisur mbi kokë dhe tërë kafka ishte copëtuar. Fshatarët na thanë se nja 20 burra ishin arrestuar. Një grua na tha se burrat ishin dërguar për ekzekutim”, rrëfente në atë kohë vëzhguesi i OSBE-së.

Gazetari vazhdonte rrëfimin duke thënë se ata janë kthyer në Reçak edhe të nesërmen në mëngjes, kurse pasdite aty ka arritur gjenerali William Walker, shef i Misionit të OSBE-së, i cili me t’u kthyer në Prishtinë në një konferencë për media tha se “unë i akuzoj forcat policore dhe ushtarake serbe se janë përgjegjës për këtë masakër. Para disa ditësh, UÇK-ja liroi 8 ushtarë serbë. Prisnim një masë reciprociteti. E çka kemi në vend të saj? Vrasje të 40 civilëve të pafajshëm. Dëshiroj të di se kush ka dhënë urdhër. Duhet të dalin para drejtësisë. Nuk jam jurist, por, sipas meje, këtu ka ndodhur një krim kundër njerizimit”, ka thënë Walker.

Më 15 Janar 1999, në këtë ditë të kobshme, në Reçak u vranë e u masakruan barbarisht 45 shqiptarë të paarmatosur, në mesin e të cilëve ishte edhe një grua.

Qeveria e Serbisë në mbledhjen e saj të jashtëzakonshme, më 17 janar 1999, shpalli Walker-in “person nongrata”, dhe i dha një afat prej 48 orëve për t’u larguar nga Jugosllavia.

Kjo masakër ngjalli reagimet e njëpasnjëshme të bashkësisë ndërkombëtare që propozuan një konferencë për Kosovën dhe që përfunduan me ndërhyrjen e NATO-së. / KultPlus.com

Dua Lipa: Gjyshit tim i kërkuan serbët ta falsifikonte historinë e Kosovës, ai nuk pranoi dhe u pushua nga puna

Artistja shqiptare me renome botërore, Dua Lipa, së fundmi ka dhënë një intervistë ekskluzive për Revistën ‘Rolling Stone’ në Amerikë.

Dua Lipa së fundi ka qenë personazhi kryesor në revistën e njohur botërore, ‘Rolling Stone’.

Në intervistën e realizuar me këtë revistë, Dua ka folur edhe për periudhën kur u transferua në Kosovë si dhe për momentet e tmerrshme që familja e saj kishte përjetuar nga okupimi serb në Kosovë, duke i bërë që të largohen për në Angli.

Revista amerikane gjithashtu i ka dedikuar disa rreshta gjyshit të saj, historianit Seit Lipa, i cili dikur ishte edhe Drejtor i Institutit të Historisë në Prishtinë.

Dua ka kujtuar se si gjyshi i saj u pushua nga puna nga okupatorët serb, kjo pasi ai nuk pranoi të rishkruante apo thënë më mirë ta ‘falsifikonte’ historinë ashtu siç kërkuan ata.

“Familja e saj është familje shqiptare e Kosovës, refugjatë të konflikteve në Ballkan, dhe të dy gjyshërit e saj ishin historianë”, shkruan Revista Rolling Stone për këngëtaren shqiptare.

“Gjyshi im nga ana e babait tim po shkruante libra për gjithçka që po ndodhte”, shpjegon ajo. “Kur ndodhi okupimi, forcat serbe kërkuan që ai të rishkruajë historinë. Ai nuk pranoi dhe ai humbi punën e tij. Kështu që është pjesë e asaj që unë jam dhe qëndroj pranë gjërave në të cilat besoj”, ka thënë Dua Lipa për Rolling Stone. / KultPlus.com

‘S’kem çka me ba o bab’, video emocionuese e fëmijës që sheh familjarët e vrarë në masakrën e Reçakut

Masakra e 15 janarit e vitit 1999, njihet si ngjarja e cila ishte ngjarja që ndryshoi fatin e Kosovës gjatë luftës së fundit.

Në orët e hershme të mëngjesit të datës 15 janar 1999,fshati Reçak u zgjua i rrethuar nga formacionet e policisë speciale, militare dhe paramilitare serbe të shoqëruar edhe me mjete të shumta të motorizuara.

Në atë ditë në Reçak u vranë e u masakruan barbarisht 45 shqiptarë të paarmatosur, në mesin e të cilëve ishte edhe një grua.

Të nesërmën me 16 janar, kishin arritur edhe mediat ndërkombëtare të cilat përcollën pamjet që tmerruan gjithë botën, ndërsa një nga pamjet më të dhimbshme ishte ajo e një fëmiju i cili shihet duke qarë tek sa sheh familjarët e tij të vrarë.

“S’kem çka me ba o bab” dëgjohet duke thënë disa herë me dhimbje fëmija i filmuar nga mediat e huaja, ashtu sic shihet edhe në këto pamje më poshtë. / KultPlus.com

https://video.gjirafa.com/19-vite-nga-masakra-ne-recak-kjo-video-do-t-iu-coptoje-zemren

Sot shënohet 157 vjetori i lindjes së Isa Boletinit

Më 15 janar 1864 lindi Isa Boletini, luftëtar e udhëheqës ushtarak popullor, organizator e drejtues i lëvizjes për çlirimin kombëtar, Hero i Popullit. Isa Boletini lindi në Boletin të Mitrovicës. Në moshën 17 vjeçare mori pjesë si luftëtar i Lidhjes Shqiptare të Prizërenit në betejën e Slivovës kundër forcave osmane.

Ndihmoi në themelimin e Lidhjes Shqiptare të Pejës dhe në qëndresën e saj kundër sunduesve osmanë dhe synimeve grabitqare të Serbisë dhe Malit të Zi. Më 1901-1902 u vu në krye të qëndresës popullore në Kosovë kundër ndërhyrjeve të Serbisë, Malit të Zi dhe Austro-Hungarisë. Në vitin 1908 përkrahu revolucionin xhonturk, por iu kundërvu politikës antishqiptare të Xhonturqve. U dallua si udhëheqës e organizator i kryengritjeve të mëdha popullore kundërosmane të viteve 1908-1912.

Udhëhoqi disa kryengritje kundërosmane në Drenicë-Mitrovicë, Shtime-Carralevë, Podujevë-Prishtinë etj. Në ditët e shpalljes së Pavarësisë u vu në krye të përfaqësuesve të Kosovës, si dhe u ndodh në krah të Ismail Qemalit në Vlorë më 28 Nëntor 1912. Në vitin 1913 si anëtar i delegacionit shqiptar së bashku me Ismail Qemalin shkoi në Londër, ku kundërshtoi me forcë vendimet e Fuqive të Mëdha për copëtimin e Shqipërisë.

Më vonë kaloi sërish në Kosovë, ku organizoi qëndresën popullore kundër pushtuesve të rinj serbo-malazezë. Duke kaluar jetën në luftë e përpjekje dhe me urtësinë e tij, fitoi autoritet si udhëheqës popullor. Më 23 janar 1916 u vra pabesisht nga shovinistët malazezë në Podgoricë. / KultPlus.com

Nëna duke përqafuar me plot dhimbje e mall fotografinë e djalit të vrarë në masakrën e Reçakut

Janë bërë 22 vjet që kur forcat policore dhe ushtarake serbe kryen njërën nga masakrat më të dhimbshme kundër njerëzimit në Reçak, shkruan KultPlus.

Më 15 Janar 1999, në këtë ditë të kobshme, në Reçak u vranë e u masakruan 45 shqiptarë të paarmatosur.

Në përkujtim të përvjetorit të kësaj masakre, sot u bënë homazhe në Kompleksin Përkujtimor në Reçak, si dhe u mbajt akademi përkujtimore në “Shtëpinë e Kulturës” në Shtime.

Shefi i misionit të OSBE-së, Wiliam Walker, kishte alarmuar se në Kosovë po ndodh krim kundër njerëzimit, gjë që shtyu bashkësinë ndërkombëtare të ndërmarrë misionin ushtarak, pas të cilit forcat serbe u tërhoqën nga Kosova.

Sot, në 22 vjetorin e kësaj masakre, Walker erdhi për vizitë në Reçak ku përveç homazheve, u pa edhe shumë i afërm me fëmijët e dëshmorëve.

Ajo çka ka mbetur e njëjtë sot e 22 vite, është dhimbja e familjarëve për humbjen e më të dashurve të tyre.

Gjatë ditës, një nënë është fotografuar teksa përqafon fotografinë e djalit të saj, plot dhimbje e mall për të. Këto pamje edhe sot janë të vështira dhe prekin zemrën e secilit qytetar.

Fotografia ka nisur të qarkullojë në rrjetet sociale duke dëshmuar kështu për dhimbjen që i shoqëron këta njerëz tash e 22 vite. / KultPlus.com

Masakra e Reçakut, turpi i madh i Serbisë

Sot shënohet përvjetori i Masakrës së Reçakut.

Në orët e hershme të mëngjesit të datës 15 janar 1999 ashtu siç ishte planifikuar në Beograd, fshati Reçak u zgjua i rrethuar nga formacionet e policisë speciale, militare dhe paramilitare serbe të shoqëruar edhe me mjete të shumta të motorizuara. Sipas dëshmitarëve që kanë mbijetuar krimin, aty rreth orës 6.30 minuta forcat serbe me artileri të rëndë kanë filluar të granatojnë fshatin, prej vendeve të quajtura „Pishat“, „Gështenjat“, „Rrasa e Çallakut“ dhe nga „Çesta“ përmbi Reçak. Pas ndërprejes së granatimeve forcat kriminale serbe janë futur në fshat dhe kanë filluar bastisjet shtëpi për shtëpi.

Në këto momente mjaftë të rënda, fshatarët janë përpjekur të largohen nga fshati apo të gjejn një vendstrehim më të sigurt, por rrethimi i hekurt e ka bërë të pamundur një gjë të tillë.

Forcat policore serbe që ishin futur përmes rrugës kryesore të fshatit kishin arrestuar në oborrin e shtëpisë (afër xhamisë) Banush Azem Kamberin, ndërsa familja e tij pak kohë më herët kishte braktisur shtëpinë. 

Pikërisht në rrugicën e “Gropës së Bebushit” ashtu siç kanë qenë duke ecur në kolonë, njësitë kriminale serbe me rafale automatiku nga afër i ekzekutojnë pamëshirshëm 24 burra, ndërsa me këtë rast (meqë ishin të fundit në kolonë) arrijnë të shpëtojnë: Ramë Shabani, Bilall Bilalli, Nesret Shabani, Ali Qazimi dhe Immer Imeri.

Më 15 janar 1999, në këtë ditë të kobshme, në Reçak u vranë e u masakruan barbarisht 45 shqiptarë të paarmatosur, në mesin e të cilëve ishte edhe një grua. / KultPlus.com

22 vjet nga masakra e Reçakut

Sot, 15 janar 2020, janë bërë 22 vjet që kur forcat policore dhe ushtarake serbe kryen njërën nga masakrat më të dhimbshme kundër njerëzimit në Reçak.

Më 15 Janar 1999, në këtë ditë të kobshme, në Reçak u vranë e u masakruan 45 shqiptarë të paarmatosur.

Policia dhe ushtria serbe në Kosovë kanë kryer masakra të shumta gjatë viteve 1998 dhe 1999, por Masakra e Reçakut u dëshmua nga misioni i OSBE-së në Kosovë, që ndikoi në ndërhyrjen e NATO-s ndaj caqeve serbe.

Pasi e pa me sytë e tij këtë skenë, shefi i misionit të OSBE-së, Wiliam Walker, kishte alarmuar se në Kosovë po ndodh krim kundër njerëzimit, gjë që shtyu bashkësinë ndërkombëtare të ndërmarrë misionin ushtarak, pas të cilit forcat serbe u tërhoqën nga Kosova. / KultPlus.com

Sia publikon versionin e ri të këngës ‘Hey Boy’ (VIDEO)


Sia është bashkuar me Burna Boy për versionin e ri të këngës së saj “Hey Boy”. Kënga është marrë nga albumi i ri i saj që do të lansohet më 12 shkurt, shkruan NME, transmeton KultPlus.

Pas lansimit të këngës origjinale në nëntor, Sia dje ka shpërndarë versionin e ri me Burna Boy.

Kënga është sjellë në një video animacioni. / KultPlus.com

Gjendet dokumenti në shqip i vitit 1881: Kush ep çiken n’turq, asht i djegun e i pjekun e i dalun

Zbulimi i Mark Palnikaj, shkrimi në alfabetin e shqipes 27 vjet përpara Kongresit të Manastirit, 1908. Një relacioni që i dërgohej Vatikanit, flet për një ngjarje të rëndë, që lidhet me përpjekjet e të krishterëve të mos integroheshin në myslimanë.

Duket si një urdhër i prerë, si një reagim ndaj një gjëme të madhe, shoqëruar me një mallkim të fortë në gjuhën shqipe:

“Kush ep çiken n’turq, asht i djegun e i pjekun e i dalun”.!!!

Një dokument i vitit 1881, i zbuluar në Arkivin e Françeskanëve nga studiuesi dhe kërkuesi i palodhur, Mark Palnikaj, flet më shumë sesa historia që kemi shkruar deri më sot për shkrimin e shqipes në alfabetin e saj. Dokumenti daton 27 vjet përpara sesa të shpallej ky alfabet nga Kongresi i Manastirit, që u mbajt më 1908-n.

Mark Palnikaj, ka gjetur dhjetëra dokumente për historinë dhe kulturën shqiptare të shkruara në latinisht në periudhën e pushtimit osman të Shqipërisë. Ka gjetur dhe dokumente të shkruara në gjuhën e latine, apo në gjuhën shqipe me alfabet latin, por dokumentet e gjetura në alfabetin e gjuhës shqipe përpara se të themelohej ky alfabet janë të rralla.

Dihet se para Kongresit të Manastirit shqipja është shkruar me disa variante nga rilindësit tanë, derisa u unifikua alfabeti, por shkrimi në dokumentin e zbuluar nga Mark Palnikaj është pikë për pikë si Alfabeti i Shqipes i shpallur më 1908-n, në Kongresin e Manastirit.

Studiuesi Mark Palnikaj, në një intervistë për “Shqiptarja.com” na rrëfen rreth dokumentit të zbuluar, i cili është një relacion që i dërgohet Vatikanit rreth një ngjarjeje të rëndë të ndodhur në Nikaj në vitin 1881. Palnikaj na njeh me dokumentin në origjinal, të cilin po e paraqesim të shkruar edhe të përkthyer:

Dokumenti origjinal, në italisht dhe shqip:

“Memorie Varie”

Alla mia venuta trovai otto fanciulle vendute al turco, ne salvamo quatro e quatro andarono perdute. Allora in una adunanza di tutte Nikaj a Rescpe pregai la tribu a fare la leggie all’intiera.

L’Alfiere Bash Bairami all’intiera addunanza dicendo: Kush ep çiken n’turq, asht i djegun e i piekun e i dalun. Sicurta sono quelle della chiesa. Ma questi semibarbari popoli avendo piu a cuore il denaro che la propia religione e meglio l’anima propia, tre case fissare non volare stare alla legge, e tutte tre le feci bruçiare dalla tribu..”

Dokumenti i përkthyer i përkthyer në shqip:

“Ngjarje me rëndësi”

Kur unë erdha këtu, gjeta tetë vajza të shitura tek turqit, ne shpëtuam katër, kurse katër i humbëm. Atëherë në një mbledhje të të gjithë fisit Nikaj në Rreshpe ju luta fisit që të bënin një urdhëresë të brendshme. Bajraktari Bash Bajrami, me urdhër të brendshëm, është deklaruar: Kush jep vajzën tek myslimanët, është i djegur dhe i pjekun dhe i nxjerrë jashtë fisit. Garanci për këtë është kisha. Por këta popuj gjysmë barbar kanë më për zemër paratë se sa fenë e tyre dhe më mirë se sa shpirtin e vet, tre shtëpi fiksuen mos me e zbatue vendimin, dhe të trija këto shtëpi u dogjën nga fisi.”

Flet zbuluesi i dokumenti të rrallë z. Mark Palnikaj.

Zoti Palnikaj, interesant ky dokument, cilit vit i përket?

-I përket vitit 1881. E kam zbuluar në arkivat e Vatikanit, dhe aty s’e merr mend se sa dokumente të tjera kam zbuluar… Në Shkodër dhe rrethinat e saj në shekullin XIX u hapën disa shkolla dhe seminare. Por, shkrimi i parë në gjuhën shqipe në Zonën Nikaj – Mërtur, i njohur deri më sot, është vendimi që është marrë në lagjen Rreshpe të fshatit Peraj të fisit Nikaj. Në vitin 1881 nga komuniteti i fisit të Nikajve dhe i bajraktarit Bash Bajrami, është marrë vendimi i shkruar në një ditar të titulluar “Memorie Varie”. Vendimi është shkruar shqip dhe është i përfshirë në një dokument të shkruar në gjuhën italiane nga Fr. Antonio Peloni.

Cili është mendimi juaj, a ka ekzistuar një alfabet i shqipes që në vitin 1881?

-Siç shihet në këtë dokument (Memorie) gjuha shqipe gjendet e shkruar. E siç mund të shikohet, e shkruar me transliterim, por edhe në dorëshkrimin origjinal, vendimi është shkruar me një shkrim të bukur, e në një shqipe të lakmueshme nga ana grafike dhe gjuhësore. Ligjërimi është shumë i qartë, i shkruar me një alfabet të shqipes, ashtu siç e kemi sot, ku duket dallueshëm shkronja ç, gjë që italishtja nuk e ka të shkruar si shqipja. Mesa duket, dokumenti që  në pjesën më të madhe është shkruar në italisht – për arsye të përcjelljes së njoftimit rreth një vendimi të rëndë që është marrë në lidhje me ruajtjen e fesë së krishterë; duke mos pranuar martesat me turqit ose shqiptarët e myslimanizuar, që tashmë kishin nisur t’i emërtonin “turq”, -e ka të cituar besnikërisht këtë vendim në gjuhën shqipe. Bie në sy se, gjatë shkrimit në gjuhën shqipe, nuk janë anashkaluar edhe rregullat e pikësimit, si apostrofa, presja e të tjera. Gjithashtu, kujdesi për renditjen sintaksore të fjalëve është shume i saktë, nëse i referohemi periudhës që i përket.

Çfarë menduat, kur zbuluat këtë frazë të shqipes në mes të një dokumenti të shkruar në italisht?

-Gjëja e parë që mendova ishte se shkruesi, nuk e ka ushtruar për herë të parë shkrimin shqip, në këtë memorie, por ai ka shkruar edhe më parë letra në gjuhën shqipe. Është një dukuri që e kamë vënë re edhe në dokumente më të hershme se ky. Në një dokument të datës 17 korrik 1760, ka një kronikë për një ngjarje të rëndë të ndodhur midis Nikajve dhe Mërturit. Atë ditë janë vrarë katër persona, janë plagosur pesë dhe janë djegur nëntë shtëpitë e bajraktarit, e quajtur Kullë dhe tetë të tjera të quajtura Pojata. Fjalët “Kulla” dhe “Pojata” janë shkruar në gjuhën shqipe. Dhe këto nuk më kanë habitur aspak, sepse në Vatikan kam gjetur një rregullore me 29 pika të shkruara të vitit 1777, ku në 4 faqe flitej për shkollën shqipe të këtij qyteti. Të plotë këtë dokument ne mendojmë ta publikojmë në origjinal dhe të përkthyer së shpejti për lexuesit tanë. Kjo shkollë nuk është krejt e pa njohur për studiuesit e historikut të arsimit shqiptar. Ka shumë dokumente dhe shumë punë për të bërë për njohur historinë e shkrimit të shqipes në në një alfabet origjinal, edhe pse me këtë temë janë marrë shumë studiues shqiptarë, por edhe të huaj të cilët kanë sjellë të dhëna për shkrimet e para në gjuhën shqipe dhe për shkollat e para në trevat arbërore, para se të formohej shteti shqiptar.

Në cilat vende mendon se mund të përdorej shkrimi i alfabetit shqip më 1800-n?

-Ne duhet t’i zbulojmë dokumentet e shkruara në gjuhën shqipe në arkivat e huaja, se që ato ekzistojnë nuk është çudi. Shkolla shqipe ka pasur edhe 400 vjet më parë, por meqë flasim për këto vite mjafton të kujtojmë se shkolla shqipe janë hapur: në vitin 1885 në Prizren, një shkollë fillore shqipe për vajza; në vitin 1858 në Kushë Micja, ishte çelur shkolla për vajzat shkodrane; më 1861-shin françeskanët kanë çelur më të parën shkollë fillestare publike në Shkodër; më 1874 është çelur shkolla e parë Laike e Kohës së Rilindjes, ku mësohej Gjuha Shqipe e Arithmetika e Shirokës nga Dom Zef Ashta; më 1879-n, Motrat Stigmatine çelin të parën shkollë fillore për varza, e duke vijuar më 1882 me kolegjin françeskan, etj. /usalvision/ KultPlus.com

Vasil Vaso: Më mirë gjallë dhe pa lëvdata, sesa i vdekur me dekorata

Vasil Vaso është njëri ndër figurat më të njohura të humorit shqiptar.

Në një intervistë për UrbanNews, Velo ka deklaruar se është më mirë të jesh i gjallë dhe pa lavdata se sa i vdekur dhe me dekorata.

Ai ndër të tjera ka potencuar se pasioni i tij për artin i ka lindur qysh në shkollë të mesme, ku si i ri kishte ndjekur estradën e Tiranës dhe shfaqjet e Teatrit Popullor.

‘Në skenë kam interpretuar shumë role të ndryshme, duke përfshirë edhe ministra, post që në jetë asnjëri nuk ma ofroi dhe për çudi, kjo është magjia e skenës. ‘Teatri, kjo lojë magjepsëse’, është titulli i librrave të Pëllumb Kullës, shkrimtar me talent, me të cilini duhet të krenohet Shqipëria. Në ato libra ai thotë se spektatorët i besojnë dhe dashurohen me magjinë e skenës, me historitë dramatike dhe komike, e bile jashtë teatrit të thërrasin me emrat e karaktereve që ke luajtur ose përsërisin batutat e bukura që ke thënë në skenë. Kjo është kënaqësi e rrallë për çdo artist’, është përgjigjur Vaso në njërën nga pyetjet e shtruara gjat intervistës. / KultPlus.com

Historia e fotografit të famshëm Robert Capa dhe humbja e fotografive për të cilat e rrezikoi jetën

Robert Capa njihet si fotograf i shkëlqyeshëm, por edhe si njeriu i cili ishte dëshmitar i “Ditës D” nga viti 1944, kur së bashku me ushtarët qëndroi në front. Derisa ata gjuanin plumba nga pushkët, ai bëri histori me kamerën e tij.

Invazioni më i madh në histori, pas të cilit mori fund Lufta e Dytë Botërore, u zhvillua më 6 qershor 1944, në Normandi.

Image

Njeriu që e ndjeu, pa dhe e përjetoi atë ditë quhet Robert Capa. Ai me kamerën e tij depërtoi nëpër front duke e regjistruar atë që duhej ta shihte e gjithë bota. Fotot e tij regjistruan momente të cilat e treguan luftën e ushtarëve amerikanë dhe pothuajse humbën përgjithmonë, shkruan KOHA Ditore.

Capa ka lindur në Hungari, në “Ditën D” ishte 30 vjeç dhe tashmë ishte i njohur për punën e tij në luftën civile në Spanjë. Kur revista “Life” e dërgoi atë për ta mbuluar Ditën D, kjo detyrë e konfirmoi fjalinë e tij të famshme: “Nëse fotot nuk janë mjaft të mira, kjo do të thotë se nuk jeni mjaft afër”.

Invadimi filloi në ora 6:30 të mëngjesit, kur Capa doli me ushtarët jashtë. Për 90 minuta ai i bëri 106 fotografi, të cilat shpejt ia dërgoi redaktorit John Morris për procesim.

“E kam pritur të martën dhe të mërkurën për t’i marrë fotot nga luftimet. Isha shumë anksioz dhe pjesërisht u qetësova vetëm kur Robert më thirri të mërkurën pasdite për të më treguar se i kishte dërguar fotot përmes korrierit. E gjithë bota po i priste fotot e tij”, tha John Morris.

Image

Morris shtoi se korrieri shpejt mbërriti me foto, dhe i dërgoi menjëherë në dhomën e errët për zhvillim. Ai donte t’i merrte sa më parë dhe theksoi se ato duhej të zhvilloheshin sa më shpejt që të ishte e mundur.

“Pak minuta më vonë, një djalosh i ri i quajtur Dennis Banks vrapoi në zyrën time. Ai tha se fotografitë ishin prishur. Ai tha se në nxitim nuk i kishte kushtuar vëmendje detajeve, dhe fotografitë gjatë zhvillimit ishin shkatërruar plotësisht. Nxitova të kontrolloja nëse kjo ishte e vërtetë dhe shpejt e kuptova se arritëm t’i shpëtonim vetëm disa fotografi”, tha Morris, duke shtuar se pikërisht këto fotografi u bënë të famshme në mbarë botën. / KulPlus.com

Shtëpia e piktorit Sali Shijaku, në proces restaurimi

Shtëpia e piktorit Sali Shijaku është në proces restaurimi.

Ministria e Kulturës në Shqipëri shprehet se ky proces ka nisur pas dëmtimit nga tërmeti i 26 nëntorit të vitit 2019. Shtëpia e piktorit Sali Shijaku është një nga banesat karakteristike tiranase, monument kulture dhe sipas drejtorit të Drejtorisë Rajonale të Trashëgimisë Kulturore, Tiranë, Olsi Plasa, restaurimi konsiston në zëvendësimin e traut kryesor, duke e punuar me metodat e vjetra të tharjes dhe të prerjes së trarëve, për të ruajtur elementët origjinalë të banesës, transmeton KultPlus.

“Faza e parë e restaurimit të çatisë do të vijojë me një fazë të dytë, që ka të bëjë me mbulesën e çatisë (hidroizolim, rregullimi i petravave, zëvendësim i tjegullave dhe dekorim i frizurës së jashtme të strehës së çatisë etj.) Restaurimit po i nënshtrohet dyshemeja në odën e zjarrit, por edhe element të tjerë, të hapësirës kryesore të banesës, deri te lyerja me gëlqere e saj. Po ashtu do të vendosen grilat dhe do të rregullohen dritaret në jug të banesës”, pohon ai.

Kjo banesë e ndodhur në Rr. “Vildan Luarasi”, Nr 16, është shembull tipik i banesës tiranase. Ndërtuar në gjysmën e parë të shek. XIX paraqet fazën më të zhvilluar të kësaj banese. Ajo ka planimetri katërkëndëshe të rregullt me dy kate. Në fazën e parë ka qenë me çardak e hajat në ballin kryesor. Shtëpia e zjarrit është bërthama e mjediseve përqark saj. Në katin e parë janë ambientet ndihmëse ndërsa në katin e dytë, ambientet e ndenjes dhe anekset e shërbimit, shkallët që ndërlidhin katet janë prej druri. Në fazën e dytë, në fillim të shek. XX, është bërë një rikonstruksion i mjediseve si dhe mbyllja e çardakut.

Banesa e Shijakasve është shpallur monument kulture i kategorisë së parë në vitin 1973. Shteti shqiptar e ka vlerësuar dhe nderuar kontributin e artistit me mjaft çmime dhe i ka akorduar disa çmime republike (1956, 1970, 1984, 1989). Në vitin 1969 ai mori titullin “Artist i Merituar” dhe në vitin 1979 “Piktor i Popullit”. Më 2004-ën ai u nderua me titullin “Nderi i Qarkut të Tiranës”.

\Në fondin e GKA-së ruhen 92 vepra të artistit në pikturë dhe skulpturë, nga të cilat 19 vizatime (penë, karbon dhe flamastër), 7 punime në qeramikë dhe 1 në allçi. Veprat e Sali Shijakut ndodhen në shumë vende të botës dhe sot janë pjesë e koleksioneve të koleksionistëve brenda dhe jashtë Shqipërisë. /sot/ KultPlus.com

Barbara

Poezi nga Jacques Prévert

Shqipëroi: Vasil Qesari

Mos harro Barbara,
Binte shi atë ditë në Brest.
E ti e qeshur ecje,
E lehtë, e gëzuar, e bërë qull
Nën litarët e shiut …
Mos harro Barbara !
Shiu s’pushonte në Brest,
E ne u pamë në rrugën Siam.
Ti qeshje
E unë të buzëqesha.
Ty që nuk të njihja
Ti që nuk më njihje.
E mban mend,
Pa tjetër e mban mend atë ditë !
Një burrë nën’ një portë qe strehuar
Dhe thirri emrin tënd:
– Barbara !
E ti rende drejt tij nepër shi
Hareshëm, e qeshur, tërë lumturi
E në krahë ju hodhe …
Mos e harro këtë Barbara,

E mos u dëshpëro nëse të flas me ti
Kështu u flas të gjithë atyre që dua
Edhe kur i kam parë vetëm një herë.
Kështu u flas gjithë të dashuruarve,
Edhe pse s’i kam njohur kurrë !
Mbaje mend Barbara,
Mos e harro
Atë shi të butë e të lumtur
Mbi fytyrën tënde të bukur,
Në atë qytet të lumtur.
Atë shi mbi det,
Mbi mal,
Mbi anijen Ouessant.
Oh,Barbara,
Lufta është idiotësi !
Ku je, ku ndodhesh ti tani
Nenë këtë shi të metaltë
Prej zjarri,çeliku e gjaku ?
Ku është ai që në krahë
Të shtrëngonte plot dashuri
Është vrarë, zhdukur a është ende gjallë ?
Oh, Barbara
Bie pambarim shi në Brest
Siç binte atëherë,
Po s’është njëlloj,
Gjithçka ka ndryshuar
S’është shi kobi a dhimbje patreguar
S’është më as stuhi
Hekuri, çeliku e gjaku,
Por thjesht ca re të mbetura
Hequr zvarrë si lango rrugësh
Si zagarë që heqin shpirt
Përrenjve të Brestit
E që kalben larg
Larg, shumë larg,
Aty ku gjurmë
S’u mbetet më … / KultPlus.com

Dua Lipa, e mrekullueshme në ballinën e ‘Rolling Stone’

Artistja me prejardhje shqiptare tashme ka filluar këtë vit me një sukeses tejet të madh.

Ajo përpos projekteve muzikore të shumta që ka pasur, është bërë figurë e disa magazinave prestigjioze, ku ajo pozon atraktive si përherë.

Ajo këtë muaj u përzgjodh nga revista “Vogue”, duke zënë vend në kopertinë e saj. Mirë kjo nuk përfundon me kaq. Ajo sot ka vazhduar këtë sukses duke u shfaqur për një tjeter magazin prestigjioze.

Bëhet fjala për revisten e famshme RollingStone, e cila flet për punën dhe suksesin e artisten së njohur si dhe punën e talentuar rreth krijimit te albumit “Future Nostalgia”.

“Ndërsa 2020 mund të ketë qenë viti i Dua Lipa, ishte sigurisht një vit mizor – aq mizor sa që mbase nuk ishte tërheqëse vetëm muzika e saj, por edhe kënaqësia kur pashë një grua shumë të talentuar por shumë të bazuar në mënyrë jopologetike kapi suksesin e saj kur kështu ndryshe ndihet jashtë kontrollit”, ka shënuar RollingStone.

Ndërkohë, sa i përket muzikës së saj, vitin që lamë pas ajo ishte ndër artistet më të dëgjuara në Mbretërinë e Bashkuar dhe anë e mbarë botës duke u shpërblyer kështu edhe me çmime të ndryshme. / KultPlus.com

Gruaja më e fortë që do takosh ndonjëherë është ajo që e kanë lënduar më së shumti

Mendoni për gruan më të fortë që njihni. Mendoni se si ajo gjithmonë duket aq e zonja, aq e qetë dhe e mbledhur pa marrë parasysh se çfarë i ndodh.

Gjithmonë duket se e di veprimin e mirë që duhet të bëjë në çdo situatë të caktuar dhe ajo i mban të gjitha vuajtjet dhe vështirësitë e jetës së saj brenda, duke shfaqur vetëm një buzëqeshje.

Ajo mund të duket sikur ajo është e pamposhtur, sikur është në gjendje të përballojë absolutisht gjithçka pa e thyer asgjë dhe askush. Gjithsesi shumë shpesh, gratë më të forta janë në të vërtetë ato që vuajnë më së shumti.

Ato vuajnë, sepse pa marrë parasysh sa të forta mund të duken, askush nuk është i pamposhtur. Askush nuk është në gjendje ta përballojë jetën pa iu dridhur një herë qerpiku.
Pa marrë parasysh sa ajo mund të duket se nuk preket nga gjërat që i ndodhin asaj, gruaja e fortë që ju njihni ndihet po njësoj si ju nga brenda.

Në fakt, ajo mund të ndihet edhe më keq.

Shumë gra që të tjerët i perceptojnë si të forta dhe të plotësisht të pavarura ndihen nën presion për të ruajtur imazhin e qetësisë dhe fuqisë që ato kanë ndërtuar.
Shumë prej këtyre grave ndihen sikur nuk kanë asnjë me të cilët mund të jenë të brishta, askënd të cilit mund t’i hapen.

Ato janë lënë vetëm me mendimet dhe ndjenjat e tyre, duke i ruajtur ato në mënyrë që askush tjetër të mos përballet me to.

Gruaja e fortë që ju njihni, mund të jetë e thyer nga brenda…
Ajo mund të ndihet krejtësisht e vetme, e paaftë t’i tregojë askujt se si ndihet vërtetë. Ajo mund të dëshirojë aq fort që të jetë shkëmbi që njerëzit e tjerë mbështeten në të, ajo që kurrë nuk e lejon veten që të mbështetet te të tjerët herë pas here.

Ajo mund të duket të jetë e pathyeshme, por askush nuk e di se çfarë ndodh në skajet më të thella të zemrës së saj. Ajo kurrë nuk do të lejojë që dikush të afrohet aq shumë pranë ndjenjave të saj sa ajo të jetë e ekspozuar ose e brishtë.

Ndoshta ajo është lënduar keqazi më parë.
Ndoshta njerëzit që ajo kishte nevojë për ta mbështetur nuk ishin aty për të kur ajo kishte nevojë për ata, kështu që tani ajo vuan në heshtje.

Edhe kur gjërat duken të zymta dhe ajo nuk ndjen asgjë tjetër veçse dëshpërim nga brenda, ajo gëlltit poshtë dhimbjet dhe buzëqesh.

Gruaja e fortë që njihni dëshiron të jetë një mikeshë e mirë!
Ajo nuk dëshiron t’i shprehë problemet e saj tek njerëzit e tjerë, sepse ajo është mësuar që të tjerët t’i zbrazin problemet e tyre tek ajo.

Ajo mund të duket sikur është e gdhendur prej guri, por nga brenda ajo po shkatërrohet.

Por pa marrë parasysh se sa mund të luftojë, ajo vazhdon përpara. Edhe kur ajo është në buzë të greminës, ajo lufton fort dhe përdor çdo energji të mundshme që mund të vazhdojë të ketë thellë brenda vetes.

Ajo është e guximshme dhe ajo duhet të respektohet!
Ndoshta duhet të shkoni tek gruaja e fortë që njihni dhe le ta dijë ajo se jeni aty për të, nëse do të ketë nevojë të flasë me dikë. Mund t’i ndryshojë komplet gjërat.

Vetëm mos harroni! Po, ato janë të forta, por ato mbeten qënie njerëzore. /shkollaesuksesit/ KultPlus.com

Shndërrimi i aeroportit të Shanghait në një park përrallor


Ka gati pesë vjet që autoritetet kanë hequr dorë nga aeroporti Longhua në Shanghai, por jo edhe ka hapësira.

Pista 1.800 metërshe tash është një park përrallor, me mbi 2.200 pemë, 82 lloje bimësh dhe një kopsht fantastik për të kaluar momente të qeta.

Projekti është realizuar nga kompania Sasaki, e cila ka transformuar tërësisht një sipërfaqe betoni, siç ishte pista e aeroportit Longhua, e hapur për fluturime për 80 vjet, deri në vitin 2011, transmeton KultPlus.

Puna për shndërrimin e pistës në park nisi në vitin 2016 dhe përfundoi në prill 2020. / KultPlus.com

Safo Marko, gruaja e Petro Markos dhe piktorja e mahnitshme shqiptare (FOTO)

Safo Marko, nuk njihet vetëm si bashkëshortja e shkrimtarit Petro Marko, por edhe si ilustratorja, apo piktorja, disa punë të së cilës ruhen në fondin e Galerisë Kombëtare të Arteve.

Safo ishte pjesë e artistëve të rëndësishëm grafistë të shekullit të XX-të në artin pamor shqiptar. Ajo kreu shkollën e mesme në Instituttin Femëror “Nëna Mbretëreshë”, Tiranë, por nuk arriti ta mbaronte vitin e fundit pasi u lidh me lëvizjen antifashiste Nacional-Çlirimtare. Duke patur pasion pikturën Marko bashkëpunoi menjëherë pas çlirimit në disa organe të shtypit dhe të propagandës së viteve 1945-1960. Më tej rreth viteve ’70 ajo do të ishte piktore në shtëpinë botuese “Naim Frashëri”, Tiranë.

Artistja ka realizuar gjatë krijimtarisë së saj mbi 1000 kopertina librash si dhe ka qenë një nga piktoret kryesore ilustratore të revistave për fëmijë “Fatosi”, “Pionieri”. Në gjininë e Pllakatit ajo ka realizuar me dhjetra e dhjetra pllakate për festat popullore, për ngjarje të rëndësishme politike si festimet e ndryshme me karakter politik, social, kulturor & propagandistik si “1 Maji”, “28 – 29 Nëntori”, “8 Nëntori”, “1 Qershori”, “8 Marsi” etj.

Në këtë gjini Safo Marko kontriboi duke i botuar pllakatet e saj në shtypin e kohës të zmadhuara në sheshet e Kryeqytetit si dhe të realizuara në disa prej qyteteve kryesore. Ajo sëbashku me piktorët e tjerë grafistë të pas viteve 1960 si Pandi Mele, Ibrahim Shehu, Zef Shoshi, Besnik Dizdari, Vlash Prifti, Franc Ashiku ku realizuan pllakate të ndryshme në shërbim të propagandës partiake komuniste të kohës.

Në punimet e saj në pikturë Safo Marko ka lënë një koleksion me peizazhe kryesisht nga zona e bregdetit Jon, por edhe kompozime me figura femërore, ku ndjehet prirja e artistes për ti stilizuar figurat dhe për pasurimin e tablove me një kolorit me dritë. Safo Marko ishte pjesmarrëse duke filluar nga viti 1957 në ekspozitat kombëtare. Me punimet e saj ajo ishte pjesmarrëse në tri edicione të Bienales së Aleksandrisë në Egjypt.

Duke qenë e martuar me shkrimtarin Petro Marko i cili u arrestua dhe dënua në vitin 1947, sigurisht ju mohuan shumë të drejta në fushën e artit. Kjo gjë ndodhi edhe në vitin 1975 kur ju arrestua i biri për agjitacion e propagandë. Piktorja Safo Marko deri në vitet e fundit të jetës mbeti bashkëpuntore e revistave për femijë si “Sirena e vogël”, “Mrekullia” etj. por gjithashtu ajo realizoi edhe kopertina dhe ilustrime për librat. Artistja vazhdoi të punoje deri vonë në moshë të thyer vepra në pikturë me motivet e bregdetit Jon. Safo Marko ndërroi jetë më 26 gusht 2012.

Në fondin e Galerisë Kombëtare të Arteve, Tiranë ruhen njëzet vepra të artistes Safo Marko të viteve 1959-1998 ku mund të kujtojmë: “Qymyrxhesha” (1959), ”Portreti i Petro Markos” (1960), “Shitësja e luleve”(1960), “Autoportreti” (1960), “Fidanët” (1973), “Vajzat e Himarës (1998). Vepra të artistes ruhen në familjen Marko si dhe nga koleksionistë të ndryshëm shqiptarë dhe të huaj.

Safo Marko lindi në Selanik më 28 mars 1925.

Ajo ishte vajza e Shefqet dhe Shazije Çelos. I jati Shefqeti kishte mbaruar studimet në Stamboll dhe punonte në administratën shtetërore si Kryetar Bashkie në disa qytete të Shqipërisë deri sa u nda nga jeta në vitin 1942. Safoja vazhdoi studimet e mesme në Institutin Femëror “Nëna Mbretëreshë”, Tiranë, por nuk arriti ta mbaronte vitin e fundit, pasi u lidh me lëvizjen antifashiste Nacional-Çlirimtare. / KultPlus.com

Arlinda Prenaj shpallet fituese e ‘Miss Grand Germany 2020’, përfaqëson Gjermaninë në garat ndërkombëtare

Arlinda Prenaj nga Kosova është shpallur fituese e e konkursit të bukurisë në Gjermani, ‘Miss Grand Germany 2020’, transmeton KultPlus.

Pas këtij konkursi, do të jetë pikërisht Prenaj ajo e cila do të përfaqsojë Gjermani në garat ndërkombëtare

Arlinda përndryshe nuk është një emër i panjohur për shqiptarët, pasi ajo më parë ka triumfuar edhe në konkursin e bukurisë “Miss Grand Kosovo” në vitin 2019

“Miss Grand” është nga tri kompeticionet më të rëndësishme të bukurisë në rangun botëror. / KultPlus.com

Rita Ora paralajmëron projektin e ri: Mezi pres ta shihni

Më në fund, këngëtarja shqiptare po rikthehet me një projekt të ri, shkruan KultPlus.

Ka kohë që Rita Ora ka paralajmëruar fansat e saj për një projekt të ri muzikor, mirëpo këngëtarja akoma nuk ka zbuluar detaje se çfarë saktësisht trajton projekti i saj.

Me postimin e fundit në rrjetin social Instagram, Rita ka paralajmëruar diçka të re, por nuk e bëri të qartë nëse ka të bëjë me këngë të re, apo me diçka tjetër.

Oh fansat e mi, sa shumë më mungoni çdo ditë!! Kjo ishte derisa ne po xhironim diçka shumë ngazëllyese, kjo është edhe pse po qeshi!! Mezi pres ta shihni! 🤩❤️😝☺️ @disclaimer_official“, ka shkruar Ora në postimin e saj në Instagram. / KultPlus.com

https://www.instagram.com/p/CKCHQskn3DQ/?utm_source=ig_embed

‘Lëkura e Qenit’ i Fatos Kongolit do të bëhet film

Ditëlindja e 77-të e shkrimtarit Fatos Kongoli u shënua me aktivitetin “Nën lëkurën e qenit”, një ceremoni e  vogël në kohë pandemie pranë Qendrës Kombëtare të Librit dhe Leximit për të vlerësuar kontributin e shkrimtarit.  

Në këtë aktivitet ku u bënë bashkë autorë, studiues të veprës së tij, botues, përkthyes, kineastë, shkrimtari Fatos Kongoli u vlerësua me një certifikatë mirënjohje nga Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit.

Shkrimtari Fatos Kongoli shprehu mirënjohjen e tij për njerëzit, që i kanë qëndruar pranë dhe tha se nuk e priste këtë vlerësim dhe ceremoni në këtë kohë pandemie. “Ju falënderoj të gjithëve. Unë mendoj që mëkati më i madh njerëzor është mosmirënjohja. Këtë e kupton, pasi ngjitesh deri sipër. Troket tek Shën Pjetri të mbyllet dera dhe kthehesh pas, atëherë e kupton se çfarë është mirënjohja. Faleminderit të gjithëve”, u shpreh ndër të tjera Kongoli.

Ndërkohë, shkrimtari Besnik Mustafaj i pranishëm në aktivitet u shpreh se “Kongoli me letërsinë e tij para e pas 1990-ës, por sidomos pas 1990-ës, ka treguar vlerat e tij si shkrimtar sepse prova e vërtetë për letërsinë, është  përdorimi i lirisë”.

Në 77-vjetorin e autorit, regjisori Spartak Pecani bëri me dije dhe një tjetër bashkëpunim për një vepër filmike, pas suksesit të filmit “Bolero në vilën e pleqve”. Ai tha se do të ekranizohet romani “Lëkura e qenit”, që është një ndër veprat më të mira të tij.

“Kongoli është si një labirint që ka brenda të bukurën, të papriturën dhe ka qenë një ndihmë e madhe për skenarin. Veprat e tij jetën time ma kanë bërë shumë më të bukur. Unë kam sërish në duar romanin “Lëkura e qenit”, që ka fituar të drejtën për zhvillim dhe së shpejti do të hidhet në prodhim. Jam i lumtur, që veprën më të mirë do ta kem në duar në fund të krijimtarisë sime”, u shpreh ndër të tjera kineasti Spartak Pecani. /gazetasi/ KultPlus.com