Muaj: Qershor 2023

Fjalimi i plotë i presidentes Osmani në Parlamentin Evropian: Kosova është Evropë, dhe të jesh kosovar do të thotë të jesh evropian

Posted on by KultPlus

Fjalimi i Presidentes Vjosa Osmani në Parlamentin Evropian

Liri, Pavarësi, Demokraci

Freedom, Independence, Democracy

Liberté, Indépendance, Démocratie

E nderuar Presidente Metsola,

Të nderuar deputetë të Parlamentit Evropian,

Këto tri fjalë të fuqishme, nuk ishin vetëm fjalë të shqiptuara me pasion dhe në vazhdimësi nga Ati themeltar i Kosovës, Dr. Ibrahim Rugova. Këto në fakt kanë qenë vizion i popullit të Kosovës.

Sot ai vizion i Rugovës, heronjve tanë dhe popullit tonë është realitet.

Kosova sot është e lirë.

Kosova sot është e pavarur.

Dhe Kosova sot është një fener i demokracisë.

25 vjet më parë, këtu në Strasburg, lideri ynë vizionar, Presidenti Rugova u nderua me çmimin Saharov nga Parlamenti Evropian. Atë ditë ai u prezantua nga Presidenti i atëhershëm i Parlamentit si “një njeri që është zëri i popullit të tij, një popull zëri i të cilit rrallë mund të dëgjohet”.

Presidenti Rugova e konsideroi çmimin si njohje të sakrificës së popullit të Kosovës dhe luftës së tij për liri, por më e rëndësishmja ai përdori pikërisht këtë platformë për të kërkuar mbështetjen e deputetëve të atëhershëm për t’u bashkuar në emër të vlerave të cilat ky Union (Bashkimi Evropian) i përfaqëson. Ai kërkoi që Evropa të bashkohej në mbrojtje të një populli të shtypur.

Në mes të luftës, teksa tanket hynin në vendlindjen time në Mitrovicë, unë isha vetëm 15 vjeçe në atë kohë dhe mbaj mend se si ai moment, ai fjalim, na dha aq shumë shpresë. Më në fund po dëgjoheshim. Evropa jo vetëm që ia kishte hapur dyert Presidentit Rugova, por kishte hapur zemrat dhe mendjet e saj për një popull të shtypur sistematikisht.

Sot, duke qëndruar këtu në Strasburg, kam nderin të jem Presidentja e parë e Republikës së pavarur të Kosovës që do të flas para Parlamentit Evropian, për t’ju falënderuar për kontributin e pamasë dhe të vazhdueshëm që ky institucion ka dhënë për lirinë, demokracinë tonë dhe pavarësinë.

Ndërsa Presidenti Rugova po e përmbyllte fjalimin e tij, ai përmendi fjalën e urtë të vjetër shqiptare, duke thënë: “Shtëpia nuk mbahet pa miq”. Kjo ishte e vërtetë për ne gjatë viteve ’90, por është po aq e vërtetë edhe sot, ndërsa ne kërkojmë të forcojmë aleancat tona dhe një ditë t’ju bashkohemi këtu në këtë familje kombesh.

Sot jam këtu për të shprehur mirënjohjen më të thellë të popullit të Kosovës për mbështetjen tuaj të palëkundur dhe në këtë moment kritik, t’ju bëj thirrje që të qëndroni të palëkundur pranë nesh. Jo vetëm se jemi pjesë e familjes së kombeve që formojnë kontinentin tonë, por sepse vlerat që përfaqëson ky Union janë pjesë themelore e historisë sonë. Vlerat evropiane janë thurur thellë brenda indeve të shoqërisë sonë.

Ne, populli i Kosovës, kemi ecur krah për krah me institucionet evropiane, të lidhur nga një trashëgimi e pasur. Ne vazhdojmë të ecim krah për krah ndërsa luftojmë për të mbrojtur vlerat tona të përbashkëta. Dhe ne do të qëndrojmë krah për krah gjersa e udhëheqim kontinentin tonë drejt arritjes së një Evrope të bashkuar, të lirë dhe në paqe.

Sot, unë qëndroj para jush jo vetëm si Presidente e një populli të përbetuar evropian dhe e një vendi të orientuar kah BE-ja, por edhe si Presidentja e evropianëve më të rinj. Vendi ynë është vatër e energjisë së pashterrur, talentit të jashtëzakonshëm dhe entuziazmit të zjarrtë evropian.

Kosova është Evropë, dhe të jesh kosovar do të thotë të jesh evropian. Republika jonë e re lindi nën ritmin dhe tingujt e Evropës. Kur Kosova shpalli pavarësinë më 17 shkurt 2008, në mungesë të himnit shtetëor, himni evropian jehoi në institucionet, sheshet dhe rrugët e vendit tim.

Ashtu si shpirti i patrembur i një Republike të sapolindur, himni “Ode of Joy” rezononte me ndjenjat që mbartnim në zemrat dhe shpirtrat tanë, duke adhuruar dhe përqafuar idealet e lirisë, paqes dhe solidaritetit. Të vendosur për t’iu bashkuar familjes evropiane të kombeve dhe të frymëzuar nga Bashkimi Evropian, gjetëm prehë dhe unitet në gjuhën universale të muzikës.

Ky akt shkoi përtej simbolizmit; ishte deklarata jonë për botën se Bashkimi Evropian ishte destinacioni ynë i drejtë dhe një thirrje për institucionet evropiane që të përqafojnë aspiratat tona të palëkundura.

Në moshën 15 vjeçare, Republika e Kosovës mbetet vendi më pro BE-së në rajon dhe më gjerë. Mbi 90% e njerëzve tanë shprehin dëshirën e tyre të pakompromis për t’iu bashkuar këtyre institucioneve, që përmbledhë orientimin tonë strategjik historik.

I gdhendur edhe në kushtetutën tonë, integrimi euroatlantik mbetet destinacioni ynë i parë dhe i vetëm. Integrimi euroatlantik nuk është vetëm ambicie e jona; jam e bindur se së shpejti do të jetë e ardhmja jonë.

Vlerat evropiane dhe fryma e BE-së janë të ngulitura thellë në ADN-në tonë. Janë këto vlera që formësuan të kaluarën tonë, që e frymëzojnë të tashmen dhe na udhëheqin drejt një të ardhmeje ku Kosova lulëzon si fener i idealeve evropiane.

Zonja dhe zoterinj,

Të nderuar anëtarë të Parlamentit Evropian,

Republika e Kosovës qëndron si testament i qëndrueshmërisë, vendosmërisë dhe shpirtit të palëkundur të qytetarëve të saj, të luftës sonë çlirimtare, si dhe mbështetjes së aleatëve dhe partnerëve, siç është ky institucion i rëndësishëm.

Vetë ekzistenca e vendit tonë dëshmon se çfarë mund të arrijnë demokracitë kur qëndrojnë në krah të të shtypurve; kur qëndrojnë pranë atyre që luftojnë për drejtësi dhe barazi dhe kur të gjithë së bashku qëndrojmë kundër tiranisë, diktaturës dhe gjenocidit.

Kur qëndrojmë së bashku si evropianë, liria triumfon, demokracitë forcohen, barazia vihet në jetë, prosperiteti rritet dhe aleanca të pathyeshme krijohen. Jam e bindur se i njëjti unitet dhe vendosmëria për të ardhmen euroatlantike do të vazhdojë ta udhëheqë Ukrainën deri në fitore.

Në kohë pasigurishë dhe trazirash të mëdha në Evropë, veprimet që ne ndërmarrim tani – së bashku – do ta përcaktojnë të ardhmen tonë në mënyra thelbësore. Mbase më e rëndësishme do të jetë mënyra se si ne përgjigjemi sesa vetë sfida.

Sfidat morale si ajo me të cilën përballemi sot në tokën evropiane, me agresionin e Rusisë kundër Ukrainës, nuk duhet të kenë nevojë për debate të gjata filozofike apo politike, sepse përgjigja duhet të jetë e mënjëhershme dhe e qartë. Nuk ka rrugë gjysmake drejt demokracisë dhe lirisë. Nuk duhet të ketë zonë gri në qëndrimet tona ndaj autokracive dhe tiranive.

Uniteti evropian deri më tani ka qenë i paprecedentë dhe ndoshta historik, por ne duhet të shkojmë një hap më tej për të siguruar fitoren e Ukrainës dhe një paqe të drejtë. Ky moment, pikërisht tani, kërkon që liderët e Evropës dhe të botës të bashkohen, të imagjinojnë një botë më premtuese dhe të marrin vendime edhe më të guximshme. Kjo nuk do të jetë e lehtë. Do të duhet guxim, vizion dhe më e rëndësishmja, një bashkëpunim edhe më i madh. Pa marrë parasysh se a flasim për kombe të mëdha apo të vogla, neve duhet të na bashkojnë vlerat në të cilat besojmë. Çdo vend, secili prej jush, secili prej nesh, mund dhe duhet të luajë një rol.

Fjalët ‘kurrë më’ nuk ishin vetëm një moto për popullin e Kosovës. Këto fjalë nuk duhet të jenë thjesht një sllogan për askënd. Por vetëm dy dekada më vonë, ne edhe një herë jemi dëshmitarë të një shkatërrimi të plotë në tokën evropiane ndërsa Putini zhvillon luftën e tij të paligjshme dhe të pamëshirshme.

Populli i Kosovës nuk ka nevojë ta imagjinojë dhimbjen dhe vuajtjen e Ukrainës, ne tashmë e kemi përjetuar atë.

Ne nuk kemi nevojë ta imagjinojmë humbjen e tyre, sepse edhe sot e kësaj dite zemrat tona gjakosin për miqtë dhe anëtarët e familjes që humbëm gjatë luftës, shumë prej të cilëve ende janë të zhdukur me dhunë.

Ne nuk kemi nevojë ta imagjinojmë pikëllimin dhe zhgënjimin e tyre përballë padrejtësive të rënda sepse e ndjejmë edhe ne.

Pra, kur ne, populli i Kosovës themi se ne qëndrojmë me Ukrainën, ne jo vetëm që e themi, por ne e ndjejmë me çdo qelizë të qenies sonë. 24 shkurti 2022 ishte një ditë e zezë për Evropën dhe një ditë e paimagjinueshme dhe e dhimbshme për popullin e Ukrainës. Për ne, ishte një kujtim i rijetuar. Një gjë që shpresonim të mos e përjetojmë kurrë më.

Në ditët tona më të errëta, ju qëndruat pranë nesh. Sot, ndërsa qëndrojmë krah për krah me Ukrainën, bashkërisht po forcojmë vetë themelet e Evropës. Kjo është dëshmi e unitetit tonë të palëkundur, solidaritetit tonë të pathyeshëm dhe përkushtimit tonë të qartë për paqen dhe demokracinë. I detyrohemi Ukrainës, i detyrohemi Evropës – kjo është koha jonë për të dëshmuar unitet, solidaritet dhe mbështetje të cilën ju ia dhuruat me dashamirësi popullit tim në kohën kur ne kishim nevojë. Kosova mund të jetë një vend i vogël, por ne jemi të gatshëm të bëjmë gjithçka që duhet për të mbështetur miqtë tanë ukrainas.

Ne ishim vendi i parë në rajon që vendosëm sanksione ndaj Rusisë dhe vazhdimisht kemi kërkuar mënyra efektive dhe përmbajtësore se si të ndihmojmë: nga trajnimi i ukrainasve në fushën e deminimit, në mënyrë që të sigurohemi që të shpëtojmë sa më shumë jetë nga gjurmët e tmerrshme të luftës që Rusia po lë pas, deri tek puna për të mbështetur të mbijetuarat e dhunës seksuale, si dhe themelimi i një programi të dedikuar për të mbështetur gazetarët ukrainas që të vazhdojnë të raportojnë të vërtetën. Jemi gati të bëjmë edhe më shumë.

Zonja Presidente,

Të nderuar anëtarë të Parlamentit Evropian,

Të dashur miq,

Gjatë gjithë historisë sonë, ne jemi përballur me sfida të panumërta dhe kemi tejkaluar situata të pakapërcyeshme për të qëndruar me krenari si një shtet i pavarur. Në të vërtetë, vetë rrugëtimi ynë drejt lirisë, pavarësisë dhe lufta jonë për vetëvendosje, rezonon me vetë themelin mbi të cilin u ndërtua Bashkimi Evropian – një Union i ndërtuar mbi parimet e paqes, demokracisë, të drejtave të njeriut, si dhe njohjës së sovranitetit të njëri tjetrit. Po kështu, edhe mbi parimet e rëndësishme të drejtësisë tranzicionale dhe të ballafaqimit me të kaluarën.

Që nga shpallja e pavarësisë në vitin 2008, njerëzit dhe institucionet e Kosovës kanë nisur një rrugëtim të jashtëzakonshëm të transformimit, rritjes dhe prosperitetit të vazhdueshëm. Ne kemi punuar pa u ndalur për të forcuar institucionet tona, për të nxitur rritjen ekonomike dhe për të konsoliduar demokracinë tonë.

Popullsia jonë e re dhe dinamike, së bashku me një fuqi punëtore të mirëarsimuar, jo vetëm që e bën vendin tonë një nga vendet më vibrante në Evropë, por gjithashtu formon një bazë solide për rritje të qëndrueshme dhe prosperitet.

Sundimi i ligjit qëndron si themel i çdo demokracie funksionale dhe angazhimi ynë ndaj drejtësisë është i palëkundur. Ne mbetemi të vendosur në angazhimin tonë për të luftuar krimin dhe korrupsionin dhe për të rritur transparencën, si dhe jemi absolutisht të vendosur në përpjekjet tona për të siguruar që drejtësia të vihet në vend dhe që të gjithë individët, pavarësisht nga pozicioni apo ndikimi i tyre, të mbahen përgjegjës për veprimet e tyre.

Si një popull që ka përjetuar mizori të dorës së parë dhe shkelje të rënda të të drejtave themelore të njeriut, ne kemi dalë më të fortë, më të qëndrueshëm dhe thellësisht të përkushtuar ndaj kauzës së drejtësisë. Sot, ne nuk flasim vetëm për të drejtat e njeriut, ne veprojmë sipas tyre. Ne qëndrojmë si kampionë të palëkundur, të vendosur për të mbrojtur dhe promovuar këto të drejta për çdo qytetar të Republikës sonë të re, pa marrë parasysh përkatësinë e tyre etnike, fetare apo përkatësi tjetër.

Në këtë frymë të gjithëpërfshirjes, u bëj thirrje të gjithë serbëve që jetojnë në Kosovë që të shfrytëzojnë të drejtat e avancuara që ua garanton Kushtetuta e Kosovës. Republika e Kosovës është shtëpia juaj. Dhe ne do të bëjmë gjithçka në fuqinë tonë për t’u siguruar që ju të ndiheni të përfshirë, të barabartë dhe të dëgjuar.

Ndërtimi i një shoqërie gjithnjë e më diverse mbetet angazhimi ynë i përditshëm. Këto përpjekje qëndrojnë në themelet e kushtetutës sonë, e cila është një nga kushtetutat më progresive në tokën evropiane.

Por, përpjekjet tona në këtë drejtim do të ishin të kota nëse nuk do të përqendroheshin gjithashtu në avancimin e barazisë gjinore dhe promovimin e fuqizimit të grave në të gjitha sferat e jetës. Bindja dhe angazhimi im i përhershëm, e sidomos prej se jam në krye të Zyrës së Presidentes është të krijoj mundësi të barabarta për vajzat dhe gratë dhe ta transformoj Kosovën një vend më të barabartë dhe më të mirë për të gjithë. Të pandalshme në luftën e tyre për të ndjekur drejtësinë, të vendosura për të krijuar një të ardhme më të mirë për të gjithë, të vendosura në angazhimin e tyre për t’i udhëhequr shoqëritë tona drejt lartësive të reja dhe të përkushtuara për të thyer tavanet e qelqit historikisht këmbëngulëse, vajzat dhe gratë e Kosovës, janë një përkujtues e fortë dhe një motivimi i përditshëm për të mos u ndalur kurrë së luftuari për atë që është e drejtë.

Dhe, ndërsa navigojmë në këto kohë të trazuara dhe nëpër kapituj modernë të historisë së karakterizuar nga paqartësi të mëdha, duhet të mos harrojmë rolin përcaktues të grave në proceset e paqes dhe sigurisë. Duhet të kujtojmë se paqja e qëndrueshme kërkon gjithëpërfshirje dhe se paqja dhe siguria lulëzojnë në themelet e demokracive gjithëpërfshirëse.

Të dashur anëtarë të këtij institucioni të nderuar,

Historinë e Kosovës e dini të gjithë. Disa prej jush e kanë vizituar, disa e kanë studiuar, disa prej jush kanë luajtur rol në rrugëtimin tonë drejt lirisë dhe pavarësisë. Por historia e vërtetë e Kosovës, siç them gjithmonë, është historia e njerëzve të saj.

Një vend dhe një demokraci nuk është më e fortë për shkak të ndonjë individi apo lideri, apo ndonjë reforme të caktuar. Forca e një vendi vjen nga forca kolektive e popullit të tij.

Historitë individuale të gati 2 milionë njerëzve, e bëjnë Kosovën suksesin që është sot.

Me mua sot është një delegacion që është përfaqësimi i vërtetë i Republikës sonë të dashur – përfaqëson historinë e saj të rëndë dhe sfiduese, si dhe frymën e qëndrueshmërisë, këmbënguljes dhe vendosmërisë që është një premtim për një të ardhme më të mirë.

Sot me mua është Vasfije Krasniqi Goodman. Ajo ishte vetëm 16 vjeçe, kur forcat e Millosheviqit e hoqën nga krahët e nënës së saj në shtëpinë e saj për ta çuar në një vend që do të shënonte momentin më të errët dhe orën më të errët të jetës së saj. Atë ditë, ajo u mbajt nën kërcënimin e armëve dhe u përdhunua. Dhe më pas, u përdhunua përsëri.

Por ishte Vasfija ajo që e kuptoi se plagët thellohen në heshtje. Kështu që ajo e ngriti zërin. Ajo e ngriti zërin për drejtësi dhe kundër stigmës dhe arriti të mbledhë një popull të tërë pas vetes. Ajo jo vetëm që ia kushtoi jetën drejtësisë, por sot ajo është zëri i mijëra të mbijetuarve të dhunës seksuale të kohës së luftës në Kosovë.

Ajo është një heroinë e vërtetë e gjallë, do të thoni. Dhe, nuk mund të pajtohesha më shumë. Por, atëherë më duhet t’ju them se ne jemi të rrethuar nga heroina të panumërta në baza të përditshme në vendin tim, përfshirë Fahrije Hotin. Ajo vjen nga fshati Krushë, ku pothuajse të gjithë burrat u vranë gjatë luftës, duke përfshirë edhe shumë të zhdukur me dhunë. Në mesin e tyre edhe sot e kësaj dite është edhe bashkëshorti i Fahrijes.

E mbetur vetëm, e pandihmë dhe në kërkim të bashkëshortit të saj të dashur, Fahrija mund të kishte zgjedhur të dorëzohej, por ajo zgjodhi të luftonte. Ajo e ktheu pikëllimin në motivim; ajo e ktheu dhimbjen në vendosmëri. Sot, Fahrije Hoti zotëron Kooperativa Krusha, një vend fuqizimi që nisi zhvillimin ekonomik dhe fuqizimin e grave përmes angazhimit të tyre aktiv në fuqinë punëtore në një fshat në Kosovë. Por, më e rëndësishmja, Kooperativa Krusha u kthye në një vend shprese, duke eksportuar tashmë ajvarin e saj të famshëm dhe produkte të tjera në të gjithë Evropën.

Veprimet e saj jo vetëm që shpëtuan jetën e qindra grave në fshatin e saj, por historia e saj frymëzoi edhe filmin debutues të regjisores sonë brilante Blerta Basholli, filmi ‘Hive’. Blerta, e cila është poashtu sot me mua, në vitin 2021 në festivalin Sundanc u bë artistja e preferuar e të gjitha kohërave. Filmi që përshkruan me mjeshtëri jetën e Fahrijes dhe grave të Krushës së Madhe, u bë filmi i parë që fitoi të tre çmimet kryesore në një nga garat më të njohura kinematografike botërore. Ajo ka përshkruar në mënyrë të përsosur se si pjesët më të errëta të historisë mund të shndërrohen në një burim të përjetshëm të qëndrueshmërisë, forcës dhe shpresës për të ardhmen.

Dhe teksa flas për një të ardhme më të mirë, nuk mund të mos mendoj për Hana Qerimin, e cila po më shoqëron në këtë vizitë. Ajo është bashkëthemeluese e Digital School dhe StarLabs, të cilat filluan si dy kompani të vogla në kryeqytetin tonë Prishtinë, fillimisht me vetëm dy punonjës – atë dhe bashkëshortin e saj. Sot, startup-et e tyre janë rritur e shndërruar në marka globale me 500 vendndodhje në mbarë botën. Si shumë biznese të tjera në këtë sektor, ata po e bëjnë Kosovën lider në rajon si qendër teknologjike.

Ndërsa suksesi i kompanisë filloi të kapërcejë kufijtë dhe oqeanet, Hanës i është dashur të kapërcejë sfida pothuajse të pamundura gjatë rrugës. Për shkak të proceseve të vështira dhe burokratike, ajo shpesh do të humbiste mundësinë të gëzonte suksesin e saj e po kështu do të humbiste mundësinë e saj të ardhshme për zhvillimin e biznesit, pasi vizat e saj të lëshuara nga BE-ja do t’i skadonin para se të mund të udhëtonte. Ajo duhej të aplikonte dhe riaplikonte disa herë në vit.

Jeni ju, ky Parlament, që prej vitesh luftoni bashkë me ne për kauzën e liberalizimit të vizave për Kosovën. Dua të falënderoj secilin prej jush për mbështetjen tuaj të zëshme dhe për votën më të fundit përmes së cilës i dhatë Hanës dhe të rinjve të tjerë të shkëlqyer dhe ambiciozë në vendin tim mundësinë për të lulëzuar ashtu si bashkëmoshatarët e tyre në të gjithë Bashkimin Evropian.

Jam e sigurt që, si të gjithë ne, do të jeni të lumtur të mos dëgjoni më kurrë fjalët liberalizimi i vizave dhe Kosovë në të njëjtën fjali.

Në të vërtetë, historitë e këtyre njerëzve janë mishërimi i asaj që ne e quajmë qëndrueshmëri. Ata përqafuan të kaluarën dhe e kthyen atë në një forcë shtytëse për të ndihmuar vendin dhe shoqërinë tonë të lulëzojë. Por, duke e bërë këtë, ata gjithmonë kujtojnë rëndësinë e kthimit të së mirës me të mirë. Kjo është mënyra jonë modeste për t’u thënë ‘faleminderit’ aleatëve dhe miqve tanë që na qëndruan pranë në kohët më të errëta dhe na mbështetën gjatë gjithë rrugës teksa po e rindërtonim vendin.

Egzon Syla, nga kontingjenti i Kërkim-Shpëtimit në FSK e di më së miri se çfarë do të thotë të kesh mundësi ta kthesh të mirën me të mirë. Egzoni, i cili është me mua sot, ka udhëhequr ekipin në përpjekjet e shpëtimit nga pasojat e tërmetit shkatërrues në Turqi. Sot, një 2-vjeçare si dhe shumë të tjerë janë ende gjallë për shkak të Egzonit dhe ekipit të tij. Përkushtimi dhe profesionalizmi i tyre tregon shpirtin e vërtetë të popullit të Kosovës: atë që nuk dorëzohet kurrë dhe që jep gjithmonë.

Ndërsa flas për rëndësinë e kthimit, shikoj Liudmyla-n. Liudmyla Makei ishte gazetarja e parë ukrainase që u prit në Kosovë si pjesë e Programit të Gazetarëve në Rezidencë në Kosovë të nisur nga institucionet tona në mbështetje të kauzës së tyre për të mbrojtur të vërtetën.

Kur mbërriti për herë të parë, Liudmyla tha se zgjodhi Kosovën si destinacion sepse donte ta shihte me sytë e saj jetën në një vend të pasluftës. Ajo e dinte se populli i Kosovës do ta kuptonte më së miri për shkak të përvojave tona të përbashkëta. Por, populli im e njeh edhe ndjenjën e pakrahasueshme të lirisë dhe paqes. Dhe, shpresoj se populli i Ukrainës së shpejti do t’i përjetojë këto ndjenja ndërsa e fiton luftën ndaj agresionit të Rusisë.

Kur e përjeton shkatërrimin e plotë, fitorja është e çmuar, paqja është qenësore, jeta është e shtrenjtë dhe mundësitë që të ofrohen shfrytëzohen në maksimum. Kjo ndoshta shpjegon përse si pjesëmarrëse dy herë në olimpiada verore, xhudistet tona – Majlinda, Distria dhe Nora – na kanë kanë nderuar me privilegjin e pashoq të së qenurit një vend me 3 medalje të arta; ose ndoshta pse Dua Lipa dhe Rita Ora janë jo vetëm emra të njohur në Kosovë; por edhe në mbarë botën që kryesojnë top listat muzikore botërore; ose pse futbollistët e jashtëzakonshëm kosovarë, burra dhe gra, shkëlqejnë si lojtarë të shquar për shumë nga klubet dhe ekipet kombëtare në vendet tuaja; dhe pse matematikanët tanë të rinj dhe shkencëtarë të tjerë të rinj të shkëlqyer vazhdojnë të na bëjnë krenarë me sukseset e tyre në mbarë botën.

Sa herë që njerëzve tanë u jepen mundësi të barabarta, ne jo vetëm që i tejkalojmë pritshmëritë, ne bëjmë histori dhe vendosim rekorde botërore. Mos harroni këtë, të nderuar deputetë të këtij parlamenti: ne nuk jemi vetëm një vend i atyre që besojnë, ne jemi një vend i atyre që edhe e arrijnë suksesin.

Dhe të gjithë anëtarëve të delegacionit tim, dua t’u them faleminderit. Faleminderit për atë që jeni dhe që e keni bërë Kosovën një vend më të mirë secilën ditë e më shumë. Një vend më të mirë për njerëzit e saj, një vend më të mirë për miqtë tanë, një aleat dhe partner më të mirë për të gjithë.

Për shkak të këtyre individëve të jashtëzakonshëm dhe shumë të tjerëve në vendin tim kam besim se një ditë do të jemi pjesë e këtyre institucioneve.

Sot këtu është edhe një delegacion nga Lugina e Preshevës. Atyre dua t’u them: ne do të qëndrojmë me ju! Ju nuk jeni vetëm! Ju nuk jeni vetëm gjersa ballafaqoheni me shkelje të rënda të të drejtave të njeriut, siç është njohur nga ky Parlament me rezolutën e fundit.

Të nderuar deputetë,

Përkundër mungesës së drejtësisë dhe vuajtjeve të mëdha ndër vite, Republika e Kosovës dhe populli i saj vazhdojnë të shikojnë nga e ardhmja – e ardhmja evropiane. Ne ua kemi shtrirë dorën e bashkëpunimit të gjithë fqinjëve tanë dhe këtë e kemi bërë në masë të madhe sepse njerëzit tanë meritojnë një të ardhme më të ndritur, që do të thotë gjithashtu bashkëpunim më të fortë brenda rajonit tonë.

Dhe për aq sa na takon neve, mund të them me besim të plotë se njerëzit dhe institucionet e Kosovës duan paqe të bazuar në drejtësi dhe stabilitet. Paqe të qëndrueshme duke e pas drejtësinë në themel të saj dhe stabilitet të përqëndruar në respektim të sovranitetit, integritetit territorial dhe marrëdhënieve të mira fqinjësore.

Por sigurisht, në këtë proces, ne kemi nevojë për një lidership të fortë evropian – i cila dëshmohet kaq shpesh në këtë Parlament – në çdo institucion. Kjo do të kërkojë një udhërrëfyes proaktiv, të besueshëm dhe të drejtpërdrejtë drejt së ardhmes së rajonit tonë në familjen evropiane.

Përparimi ynë në rrugëtimin e anëtarësimit në Bashkimin Evropian do të shërbente si një katalizator për paqen dhe pajtimin në një rajon ku forcat keqdashëse, siç kanë bërë historikisht, vazhdojnë të mbjellin përçarje.

Edhe pse vendi im përballet me sfida të vazhdueshme të sigurisë, jam i sigurt se e vetmja mënyrë për t’i kapërcyer ato është përmes partneriteteve dhe aleancave.

Vetë ekzistenca e BE-së dhe vlerat që ajo përfaqëson janë të pazëvendësueshme. Por këto vlera në rajonin tonë, pa një perspektivë të qartë, rrezikojnë të zbehen.

Mungesa e integrimit të vendeve demokratike të Ballkanit Perëndimor në BE përbën një kërcënim të madh sigurie për të gjithë Evropën, pasi që e lë rajonin të pambrojtur nga kërcënimet dhe aktorët keqdashës. Integrimi i rajonit tonë nuk është vetëm i një rëndësie të madhe, por është edhe i një rëndësie strategjike.

Jam e sigurt se të gjithë do të pajtoheni se anëtarësimi i Sllovenisë dhe Kroacisë në BE vetëm sa e forcoi pozitën e BE-së, nuk e dobësoi atë. Anëtarësimi i Shqipërisë, Maqedonisë së Veriut dhe Malit të Zi në NATO vetëm sa e forcoi paqen dhe stabilitetin rajonal, nuk e dobësoi atë.

Unë e di se për shumë prej jush, siç e thotë një shprehje, unë tashmë po u predikoj të konvertuarve. Por, Parlamenti Evropian, si organ vërtet demokratik i këtyre institucioneve, si mbrojtës i vullnetit të evropianëve në të gjithë këtë Union, jam e bindur se do të vazhdojë të ketë një rol jetik drejt nxitjes së integrimit tonë.

Kosova nuk është një vend i largët. Është pjesë integrale e Evropës. Ballkani Perëndimor nuk është thjesht një “lagje”, është një pjesë e natyrshme e Evropës – dhe një interes strategjik për paqen dhe stabilitetin e qëndrueshëm në këtë kontinent. Kjo është arsyeja pse vitin e kaluar aplikuam për anëtarësim në BE dhe shpresojmë që institucionet dhe shtetet anëtare të BE-së do ta mbështesin aplikimin tonë.

Ne llogarisim në lidershipin dhe vendosmërinë që tregon kaq shpesh ky Parlament. Dhe në këmbim, dua t’ju siguroj se durimi ynë nuk do të shuhet. Nuk do të largohemi kurrë nga rruga jonë euroatlantike. Ne kurrë nuk kemi parë në ndonjë drejtim tjetër dhe as nuk do ta bëjmë kurrë.

Ka ardhur koha që Kosova të bëjë hapa domethënës përpara në rrugën e saj drejt BE-së. Udhëtimi ynë është shënuar nga sakrifica, vendosmëria dhe një besim i palëkundur në vlerat që lidhin kombet tona së bashku.

Është koha për vendime të guximshme, jo për masa gjysmake, në aspektin e integrimit. Kosova dhe vendet demokratike të Ballkanit Perëndimor meritojnë më mirë. Ne jemi këtu pranë jush dhe jemi pjesë e kësaj familjeje, sepse një Evropë e tërë, e lirë dhe në paqe është e mundur vetëm kur jemi të gjithë këtu, në këtë Parlament, si të barabartë, duke promovuar dhe mbrojtur Evropën kolektivisht.

Ne i njohim sfidat që na presin në rrugën tonë drejt anëtarësimit në BE. Por Kosova asnjëherë nuk ka kërkuar dhe nuk do të kërkojë t’i bie rrugës së shkurtër. Ne besojmë në një proces të bazuar në merita, për vendet që me të vërtetë respektojnë dhe veprojnë sipas asaj që përfaqëson BE-ja. Sepse, ne nuk mund të kemi unitet evropian, pa vlera evropiane.

Ne nuk mund të kemi paqe, stabilitet dhe prosperitet, pa anëtarë që janë të gatshëm t’i promovojnë këto vlera brenda vendeve të tyre dhe t’i mbrojnë ato kolektivisht kur ato sulmohen.

Ne jemi të gatshëm t’i bashkojmë forcat me ju, për të kontribuar për një Evropë më të fortë, më të begatë dhe të bashkuar.

Na lejoni të kemi mundësinë të shfaqim atë që kemi arritur; na lejoni të kemi mundësinë të begatojmë jetën e qytetarëve tanë ndërsa ndërmarrim reforma në rrugëtimin tonë drejt BE-së; na lejoni të japim edhe ne kontributin tonë për anëtarët e kësaj familjeje kombesh e cila na ka dhënë kaq shumë.

Le ta shfrytëzojmë të gjithë së bashku këtë mundësi historike dhe duke e bërë këtë, të riafirmojmë përkushtimin për një Bashkimi Evropian të drejtë, të barabartë dhe solidar. Vendi i merituar i Kosovës në familjen e BE-së jo vetëm që do t’i fuqizoj qytetarët tanë, por gjithashtu do të forcojë vetë themelet mbi të cilat u ndërtua Bashkimi Evropian dhe do të forcojë kontinentin tonë përmes unitetit gjithnjë e më të madh.

E nderuara Presidente Metsola,

Të nderuar deputetë të Parlamentit Evropian,

Të dashur miq të Kosovës,

Fjalimin tim sot e nisa me Presidentin Rugova dhe dua ta përfundoj me një tjetër fitues të çmimit Saharov nga Kosova, Adem Demaçin, i cili kaloi gati 3 dekada të jetës së tij në burg për shkak të luftës së tij për një Kosovë të lirë ku respektohen të drejtat e njeriut, për të gjithë. Duke folur me rastin e marrjes së çmimit në vitin 1991, ai tha: “Duke më nderuar mua, ju po nderoni popullin e Kosovës, një popull paqedashës dhe liridashës që po kalon vuajtje të mëdha”.

Sot, zonja Presidente, të nderuar deputetë, dua t’ju falënderoj që më keni dhënë nderin e madh të jem zëri i popullit të Kosovës para këtij institucioni të çmuar.

Shpresoj që kjo seancë plenare të ketë shërbyer si një takim mendjesh, një ribashkim miqsh dhe një testament për atë që ne përpiqemi të bëhemi. Ndërsa synojmë për një të ardhme më të mirë dhe më të ndritshme për të gjithë, nuk duhet të harrojmë kurrë se nga kemi ardhur. Duhet të kujtojmë gjithmonë se si arritëm këtu dhe kush na qëndroi pranë në kohë gëzimi dhe pikëllimi.

Zgjodha të flas edhe për të kaluarën tonë, sepse ajo ka formësuar të tashmen tonë dhe mbetet jetike teksa krijojmë të ardhmen tonë.

Zgjodha të flas për vlerat e BE-së, sepse janë këto vlera që shërbejnë si busullë morale e jona dhe na udhëheqin ne dhe njerëzit tanë drejt majave më të larta të arritjeve njerëzore.

Unë kam folur sot se sa shumë ndajmë me BE-në – si Kosova ashtu edhe Ukraina – sepse dy vendet tona, pavarësisht distancës, ndajnë një histori pikëllimi në tokën e përbashkët evropiane, por një të ardhme me potencial dhe mundësi të mëdha në familjen e përbashkët evropiane.

Asgjë nuk e ilustron këtë më fuqishëm sesa ngjyrat e përbashkëta të flamujve tanë – e kaltërta dhe e verdha. Dy ngjyra që tregojnë një histori.

Qielli blu dhe dielli i verdhë.

Së bashku, këto ngjyra përfaqësojnë shpresën për një agim të ri.

Për Ukrainën dhe për Kosovën, ai agim i ri është një paqe e drejtë dhe anëtarësim në Bashkimin Evropian.

Për Evropën, është forca e shtuar nga aleancat e reja dhe uniteti.

E kaltra dhe e verdha, ngjyrat e Kosovës, ngjyrat e Ukrainës, ngjyrat e Evropës, ngjyrat e lirisë.

Faleminderit./ KultPlus.com

EP Plenary session – Formal Sitting – Address by Vjosa OSMANI-SADRIU, President of Kosovo

Kosova e Shqipëria bëhen bashkë për premierën “Messa da Requiem” të Giuseppe Verdi-t

Posted on by Kult Plus

Filharmonia e Kosovës në bashkëpunim me Operën e Kosovës dhe Teatrin Kombëtar të Operës dhe Baletit nga Shqipëria, do të prezantojnë premierën “Messa da Requiem” të kompozitorit italian Giuseppe Verdi, në sallën AMC, shkruan KultPlus.

Ndonëse interpretimi i kësaj vepre qe paraparë të bëhet në sheshin “Skënderbeu” në Prishtinë, duke vazhduar traditën e koncerteve në qiell të hapur që prej vitin 2019, megjithatë përshkak të motit të paparashikuar “Messa da Requiem” do të vijë prezantohet te salla AMC.

Në këtë premierë do të interpretojnë: Orkestra dhe Kori i Filharmonisë së Kosovës me dirigjent Hajrullah Syla, Kori i Teatrit të Operës dhe Baletit – Tiranë me dirigjent Dritan Lumshi, Kori i Operës së Kosovës, Kori i fëmijëve “Okarina” me dirigjente Elikona Hysaj – Shala dhe Kori i Qendrës së Fëmijëve të Prishtinës me dirigjente Diellza Sylejmani me një kastë të dalluar solistësh si Daria Masiero – soprano (Itali), Ivana Hoxha – mexosoprano (Shqipëri), Klodjan Kaçani – tenor (Shqipëri dhe Davide Procaccini – bass (Itali) në drejtimin e mjeshtrit japonez Toshio Yanagisawa.

Premiera do të jepet më 17 qershor 2023, në ora 20:00 në sallën AMC/KultPlus.com

Ka vdekur Cormac McCarthy, më i madhi shkrimtar amerikan i gjallë

Posted on by Kult Plus

Në datën 13 qershor 2023, letërsia humbi një nga shkrimtarët më të rëndësishëm të shekullit të kaluar. Cormac McCarthy, autor i shumë vlerësuar dhe shumë herë kandidat për çmimet më prestigjioze letrare, vdiq në shtëpinë e tij në Santa Fe, Meksikë. Ai ishte 89 vjeçar dhe la pas një trashëgimi të shquar në botën e letërsisë moderne.

Lindur më 20 korrik 1933 në Providence, Rhode Island, McCarthy shkëlqeu me romanet e tij të frymëzuara nga trashëgimia perëndimore dhe tema të errëta, të cilat iu japin letërsisë së tij një ndjenjë epike dhe metafizike. Vepra e tij më e njohur, “The Road” (2006), fitoi çmimin Pulitzer dhe u adaptua me sukses në një film të famshëm. Nëpërmjet prozës së tij të butë, pothuajse poezi, McCarthy eksploroi sfondet post-apokaliptike dhe mbijetesën njerëzore në botën pas një katastrofe të mjerueshme.

Romani i tij tjetër i njohur, “Blood Meridian” (1985), u konsiderua nga kritikët si një nga veprat më të rëndësishme letrare të gjeneratës së tij. Romanet e tij të tjerë, si “All the Pretty Horses” (1992) dhe “No Country for Old Men” (2005), gjithashtu e bënë atë një emër të njohur në botën e letërsisë.

Stili i McCarthy ishte i papërshkueshëm dhe i veçantë. Ai shkroi me një minimalizëm të mprehtë, duke përdorur pak dialog dhe një përqendrim të madh në përshkrimin e peizazheve dhe ngjarjeve të brishta. Dialogu i tij kishte një frymë të natyrshme dhe të thjeshtësisë së trilluar, duke e bërë lexuesin të ndjehet pjesë e historisë që ai po rrëfehej.

McCarthy ishte një shkrimtar i pazëvendësueshëm, i cili u përpoq të shndërrojë fjalët në poezi dhe të çlirojë fuqinë e tyre. Veprat e tij u karakterizuan nga ngjarjet e errëta, shfaqja e mjerimit njerëzor dhe eksplorimi i thellë i trashëgimisë kulturore. Përkundër temave të rënda dhe atmosferës së mbrapshtë, shkrimet e McCarthy janë të mbushura me një bukuri të madhe dhe një ndjenjë të thellë humanizmi.

Cormac McCarthy la pas një trashëgimi të pashlyeshme në botën e letërsisë moderne. Veprat e tij do të vazhdojnë të frymëzojnë lexuesit dhe të thellojnë reflektimet e tyre mbi jetën, mjerimin dhe shpresën. Ai i la mbrapa romanet e tij si gurë të çmuar në historinë e letërsisë, duke ndikuar në shkrimtarët dhe lexuesit e brezave të ardhshëm.

Humbja e Cormac McCarthy është një humbje e madhe për letërsinë botërore. Ai u bë një pikë referimi për shkrimtarët e rinj dhe një ikonë për lexuesit që kërkojnë emocion dhe refleksion. Edhe pse ai nuk është më në mesin tonë fizikisht, trashëgimia e tij do të vazhdojë të jetojë përmes fjalëve të tij, duke mbetur një pjesë e thellë e historisë së letërsisë. / KultPlus.com

“Megalomania” u dha premierë në TKK, trajtoi fenomenet e madhështisë dhe pasojat e saj

Posted on by Kult Plus

Me një interpretim të jashtëzakonshëm, me lëvizje duarsh e këmbësh, e ndryshime të shpeshta në emocionet e fytyrës, gjashtë studentë nga gjenerata e re e koreografëve të Kosovës, i dhanë dritë errësirës që kishte mbuluar teatrin. Studentët arritën të fitojnë zemrat e publikut, e këtë më së miri e vërtetuan brohoritjet e duartrokitjet e panumërta të tyre, shkuan KultPlus.

Mesazhi i shfaqjes shkon edhe përtej të qeshurave të publikut që vini si pasojë e komedisë që interpretuesit e sillnin me aq mjeshtëri. “Megalomania“, ose vetëvlerësimi i tepërt, ishte thelbi i asaj që fshihej përtej sipërfaqësores. Secili nga të gjashtë studentët, prezantuan role e karaktere ndryshe prej tjetrit, por me një synim të përbashkët “etnocentrizmin”, e lartë në mendjet e tyre.

Pas përfundimit të shfaqjes nuk munguan as disa fjalë nga koreografi i kësaj shfaqje, Robert Nuha, për të cilin kjo shfaqje kishte kaluar çdo pritshmëri, përkundër kompleksitetit që di të sjell kjo punë.

“Kjo shfaqje i ka arritur pritshmëritë e mia, madje edhe i ka tejkaluar duke qenë se kompleksiteti që sjell para publikut ky lloj i shfaqjeve që është Dance Theatre, është shumë komplekse, dhe di të jetë shumë sfiduese dhe shumë sfilitëse për interpretuesit”, u shpreh Nuha i cili tutje tregoi se tema e shfaqjes është shumë globale, është shumë aktuale, është ‘Megalomania’ ose jetesa me madhështinë e rrejshme, ose jetesa për hir të falsiteteve, për hir të një jete megalomane e cila, shpeshherë di të jetë edhe e rrezikshme.”

Diçka që të tërheqtë vëmendjen ishin edhe balonat e shpërndarë kudo, e për të cilin, koreografi, Rober Nuha, dha një shpjegim:

“Baloni është objekti, rekuizita dhe gjithçka rreth së cilën ndërtohet krejt shfaqja. Më shumë ka të bëjë me “fryerjen” ku nga përjashta duket e përmbushur, ndërsa përbrenda është bosh. E kjo lidhet edhe me realitetin, ku shpeshherë fjalët i merr era, ndërsa ato që mbesin janë veprat”, përfundoi Nuha.

Pas shfaqjes, e cila shënoi edhe diplomimin e saj, për KultPlus foli Genta Hoxha, e cila ndau emocionet që përjetoi gjatë shfaqjes.

“Kjo shfaqje ka qenë me emocione të mëdha dhe me ushtrime shumë të gjata, deri në tetë orë në ditë. Është shfaqje e cila prek njerëzit që janë bërë të varur nga Instagrami, Facebook-u, përgjithësisht nga telefoni. Kjo është arsyeja se pse kemi përzgjedh për temë të diplomës, pikërisht këtë problem shoqëror”, tha Hoxha e cila më tutje theksoi se kanë punuar për një muaj e gjysmë rresht, duke nisur me prova të lehta, për të ardhur në përfundim, me dalje në skenë.

Për fund, i përfshirë nga emocionet e shumta, foli edhe i diplomuari tjetër, Ibrahim Tusha i cili u shpreh i lumtur për punën e realizuar.

“Po ndihem shumë i qetë dhe i lumtur që kam arritur të mbërrijë në një pikë të fuqishme, në një premierë kaq të vlefshme, e cila ia ka vlejtur për këto 4 vite rresht. Bashkëpunimi me koleg ka qenë shumë i mirë dhe produktiv, përkundër faktit se shfaqja ka qenë e rëndë”, u shpreh Ibrahim Tusha për KultPlus.

Ndërkaq, i’u kujtojmë që balerinët pjesëmarrës ishin Altina Binaku, Lavdije Idrizi, Qendrim Makolli, Medina Koliqi, Genta Hoxha, Ibrahim Tusha, të cilët njëherit edhe u diplomuan mbrëmë në degën e koreografisë, në kuadër të AAB-së. / KultPlus.com

Presidentja Osmani me figura emblematike në Parlamentin Evropian, mes tyre edhe Vasfije Krasniqi, Fahrije Hoti e Blerta Basholli

Posted on by KultPlus

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani në adresimin e saj në seancë plenare në Parlamentin Evropian ka rrëfyer historinë e Kosovës nëpërmjet fateve personale të: Vasfije Krasniqit, Fahrije Hotit, Blerta Bashollit, Egzon Sylës, Hana Qerimit dhe gazetares ukrainase Liudmyla Makei, të cilët janë pjesë e delegacionit të Presidentes në këtë adresim.

“Historitë individuale të gati 2 milionë njerëzve, e bëjnë Kosovën suksesin që është sot”, ka theksuar Presidentja Osmani.

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani në adresimin e saj në seancë plenare në Parlamentin Evropian ka rrëfyer historinë e Kosovës nëpërmjet fateve personale të: Vasfije Krasniqit, Fahrije Hotit, Blerta Bashollit, Egzon Sylës, Hana Qerimit dhe gazetares ukrainase Liudmyla Makei, të cilët janë pjesë e delegacionit të Presidentes në këtë adresim.

“Historitë individuale të gati 2 milionë njerëzve, e bëjnë Kosovën suksesin që është sot”, ka theksuar Presidentja Osmani. Gjatë prezantimit të delegacionit, Presidentja Osmani, spikati të kaluarën, të tashmen dhe të ardhmen e Kosovës nëpërmjet rrëfimeve jetësore të anëtarëve të delegacionit.

“Ky është përfaqësimi i vërtetë i Republikës sonë të dashur – që përfaqëson historinë e trishtë dhe sfiduese të Kosovës, si dhe frymën e qëndrueshmërisë, këmbënguljes dhe vendosmërisë që është një premtim për një të ardhme më të madhe”, ka theksuar ndër të tjera Presidentja Osmani. Presientja Osmani tha se Vasfije Krasniqi Goodman ishte ajo që e kuptoi se plagët thellohen në heshtje.

“Sot ajo është zëri i mijëra të mbijetuarve të dhunës seksuale të kohës së luftës në Kosovë”, tha ndër të tjera Presidentja Osmani. Më tej, në adresimin e saj, Presidentja Osmani shpalosi edhe fatin jetësor të znj.Fahrie Hoti.

“Ajo e ktheu pikëllimin në motivim, ajo e ktheu dhimbjen në vendosmëri”, shtoi presidentja Osmani. Veprimet e saj, sipas Presidentes Osmani, jo vetëm që shpëtuan jetën e qindra grave në fshatin e saj, por historia e saj frymëzoi edhe filmin “Zgjoi”, të regjisores Blerta Basholli.

Duke folur për një të ardhme më të mirë, Presidentja veçoi rrëfimin e suksesshëm të Hana Qerimit, bashkëthemeluese e Digital School dhe StarLabs, dy kompani, të cilat janë etabluar në tregun evropian me punën që bëhet në Kosovë. Historitë e këtyre njerëzve, sipas Presidentes Osmani janë mishërimi i qëndrueshmërisë.

Në këtë kontekst, Presidentja përmendi angazhimin e Egzon Sylës, nga kontingjenti i Kërkim-Shpëtimit në FSK, i cili ka udhëhequr ekipin në përpjekjet e shpëtimit nga pasojat e tërmetit shkatërrues në Turqi. “Sot, një 2-vjeçar si dhe të tjerë janë ende gjallë për shkak të Egzonit dhe ekipit të tij. Përkushtimi dhe profesionalizmi i tyre tregon shpirtin e vërtetë të popullit të Kosovës: atë që nuk dorëzohet kurrë dhe që jep gjithmonë”, tha Presidentja Osmani.

Në fjalimin e saj, Presidentja prezantoi edhe rrëfimin e Liudmyla-n. Liudmyla Makei, gazetarja e parë ukrainase që u prit në Kosovë si pjesë e Programit të Gazetarëve në Rezidencë në Kosovë të nisur nga institucionet kosovare në mbështetje të kauzës së tyre për të mbrojtur të vërtetën. “Populli im e njeh edhe ndjenjën e pakrahasueshme të lirisë dhe paqes. Dhe, shpresoj se populli i Ukrainës së shpejti do t’i përjetojë këto ndjenja ndërsa e fiton luftën ndaj agresionit të Rusisë”, ka thesuar ndër të tjera Presidentja Osmani./ KultPlus.com

Fragment nga romani ‘Shtëpia e bukurosheve të fjetura’

Posted on by Kult Plus

Fragment nga Jasunari Kavabata

Përktheu Lili Bare

Atë e priti një grua. Ajo i tha se duhej t’i zbatonte deri më një rregullat e kësaj shtëpie, si gjithë klientët e tjerë, se me vajzat duhej të tregohej i kujdesshëm dhe të mos i shkelte caqet e caktuara, me ndonjë shaka a lëvizje të tepruar.

Vështirë ta quaje hotel atë shtëpi. Dhoma e katit të dytë, ku e shpunë Egutin ishte tetë tatami e madhe. Aty qenë edhe dy dhoma të tjera. Kati i poshtërn ishte edhe më i vogël, pa një sallon pritjeje. Një shtëpi e mistershme. Eguti s’pa njeri tjetër, përveç gruas. Po ajo ç’ishte shërbyese, apo zonjë shtëpie? Nuk e mori dot vesh… Edhe pse klientëve nuk u lejohej të bënin pyetje. Shtatimët, ajo, rrëfente nja dyzetepesë vjeçe. Fliste me një zë rinor, që po t’ia donte puna, mund të tingëllonte edhe i qetë edhe dashamirës. Me ca buzë të holla që i lëviznin çast për çast, edhe pa e këqyrur bashkëfolësin në fytyrë, edhe pa shqiptuar një fjalë. Me sytë e saj të zinj dhe me tërë pamjen e saj s’di se pse të ngjallte një ndjenjë besimi e sigurie. Mysafirin ajo e sajdisi me një çaj të gjelbër e të shiishëm, nga një çajnik, që ziente mbi hibatin e dhomës. Të matura dhe gjithë elegancë, qenë gjestet e saj. Mbi tokonoman e dhomës varej një riprodhim pikture-pasqyrë e një visi të ngrohtë malor, plot me gjethe të kuqërreme panje, punim i piktorit Kavai Gëkudo. Aty s’të mendohej se mund të të përgjonte ndonjë grackë e frikshme. Pas një mpirjeje, Egudit i vajti gjaku në vend.

– Edhe diçka tjetër, mos u orvatni ta zgjoni vajzën, s’ka për t’i dalë gjumi, sido që të bëni. Gjer të nesërmen në mëngjes, ajo, do të dergjet si e vdekur, pa e njohur partnerin e saj të natës… Gjithsesi, mos u shqetësoni për asgjë, – vijoi gruaja.

Eguti e dëgjoi si një nxënës i bindur. Vajzën e kemi të bukur. Këtu pranojmë vetëm vizitorë të besuar. – Eguti vështroi orën me njëfarë bezdie.

– E sa është?

– Njëmbëdhjetë pa një çerek.

– Po çohem. Tërë pleqtë bien herët dhe po herët zgjohen. Ju bëni si të doni…

Gruaja çeli me dry derën e dhomës fqinjë. Si mëngjarashe që ishte, ajo punonte vetëm me dorën e majtë. Eguti nuk ia hiqte sytë, frymë pezull. Tërë dhomën ai e përfshiu me një vështrim. Në këtë e sipër, ndali shikimin mbi shpinën e gruas, mbi një alamet shpendi të rrallë, vizatuar në obin e saj, me ca sy e kthetra si të gjalla, e mu si të fotografuara. U trondit paksa, jo se shpendi i la ndonjë mbresë të hidhur, po sepse në atë qëndismë të pagoditur, me atë vizatim të stilizuar në atë cohë të verdhë, ai, sikur mishëronte gjithë ftohtësinë e asaj gruaje. Në dhomën ngjitur zotëronte gjysmerrësira. Gjithë po me atë shprehje fytyre e gjithë po me atë timbër zëri, ajo u hodh e foli:

– Për çdo çast pagjumësie, hapet i keni nën jastëk. Natën e mirë, – dhe drynin, e la mbi tryezë, mu para hundës së Egutit.

– A ju ndodhet verë Evrope? – pyeti ai.

– S’mbajmë pije alkoolike, – u gjegj ajo.

– Po vajza aty është?

– Po ju pret, siç mund të presin vetëm bukuroshet e fjetura.

– Ashtu? – Eguti u habit pak a shumë.

Iu kujtuan fjalët e një të panjohuri: s’ka burrë nëne, t’u prishë gjumin këtyre bukurosheve të fjetura. Atëherë nuk e besoi.

– A dëshironi të rivisheni? – Gruaja i dha të kuptonte se ishte gati ta ndihmonte. Eguti heshti:

– A e dëgjon uturimën e valëve? Dhe të erës…

– Uturimën e valëve? -Natën e mirë, – përsëdyti gruaja e doli.

Eguti mbeti vetëm. Brodhi edhe njëherë vështrimin nëpër atë dhomë më se të zakonshme. Mandej shtyu derën ngjitur. Një derë druri pothuaj një metër e gjatë. Ndoshta e kishin vendosur më vonë, pas përfundimit të shtëpisë. I dha karar se edhe murin ndarës po më vonë duhej ta kishin stisur gjithë me qëllimin për t’i bërë sa më të mistershme këto kthina “Bukuroshesh të fjetura”. Tërë faqet e murit me të njëjtën ngjyrë ishin, veçse çatmaja ngjante disi më e re.

Eguti mori drynin që ia la gruaja. Një dry i thjeshtë. Ngurronte t’i hynte bukuroshes së fjetur. Dëgjohej shkoqur vrungullima e valëve të detit. Ulërima e erës paralajmëronte një dimër të shpejtë. Përse ajo shtëpizë i ngjalli Egutit plak ndjesinë e pragut të dimrit, kur në dhomë s’bënte ftohtë? Apo mos vallë fajin ia kishte gjendja shpirtërore?

Mandej, aty, edhe klima qe e ngrohtë. Eguti sosi aty mbrëmanet vonë, ndaj edhe nuk mundi ta sodiste peizazhin anë e përqark. Po aroma e detit i gudulisi hundët, ama. Shtëpizën e qarkonin ca panja e pisha të një goxha kopshti. Në. sfondin e një qielli murgash, ravijëzoheshin qartë halat e pishave. Zakonisht, këto lloj godinash përdornin zotërinjtë, si vila jashtë qytetit.

Me drynin në dorë, Eguti ndezi një cigare, e thithi nja dy herë, e sakaq e shoi në taketuke: ndezi një tjetër, të cilën e tymosi deri në fund. Ç’ishte vallë, ajo drojë që po e gozhdonte? S’donte të përqeshte shpirtin e vet, që në ato çaste po i tkurrej. Si rregull, ai pat rrëkëllyer nja dy gllënjka uiski, për të humbur në një gjumë plot ëndrra të papëlqyeshme.

I vinin ndërmend shpesh vargjet e një poeteshe të re, vdekur herët nga kanceri: “Në pagjumësinë e netëve më vizitojnë ca qenë zijoshë të ngordhur, si edhe ca zhaba të ndyta” dhe, sakaq, s’di sepse e krahasoi vajzën e vënë në gjumë, me një qenie të cofur.

Ç’ilaç i kishin dhënë vallë? Vajza e harruar në një gjumë të panatyrshëm dhe letargjik edhe lëkurën e trupit duhej ta kishte të përhimët, edhe sytë – me qemerë të zinj edhe kurrizin brinjëdalë e të dobësuar, mu si ato narkomanet e njëmendta. Përse gërthiste, ashtu, nëpër dhëmbë, me ca mollëza të zhveshura, beter të shëmtuara? Nuk është se gjatë jetës së tij ai s’kishte pasur të bënte me femra antipatike.

Dhe çudia është se pikërisht këto femra nuk u harrokan kollaj. Dhe këtu nuk është fjala për pamjen e jashtme të kësaj apo asaj, po te përshtypjet, që kjo apo ajo lë pas vetes. Dhe ca më tepër, tani në pleqëri ai s’do të donte ta gdhinte natën me ndonjë vajzë të pakëndshme. Ky mendim i vetoi në kokë bash në grimën e mbrame. A mund të ketë, vallë, gjë më të neveritshme në këtë botë, se sa një plak, që mendon t’i mbushë orët e natës me një vajzë të fjetur? Mos vallë ai, edhe ndaj kishte ardhur aty, për të zbuluar cakun e kësaj ndyrësie?

Gruaja i foli për ca të besuar, pra gjithë ata që vinin në këtë shtëpi, qenë të “besueshëm”. Edhe ai plaku që rrëfeu Egutit për misteret e kësaj godine po në këtë sërë hynte, pra në kategorinë e pleqve që s’bëheshin dot më burra. Domethënë, se edhe Egutin e kishte pllakosur lëngata e impotencës së pleqërisë.

E mësuar me këtë kallëp pleqsh, gruaja ndaj nuk i shfaqi një shenjë respekti dhe asnjë shpjegim nuk i kërkoi. Por e vërteta është se Eguti nuk ishte kaq i “besuar”, se kur e kur, ai, edhe diç mund të qulloste, çka varej nga humori, rrethanat dhe partnerja…

Gjithsesi, ai e ndiente se impotenca e pashmangshme pleqërisë po e kërcënonte për ditë e më tepër, se mjerimi i vizitorëve të përhershëm të kësaj shtëpie ishte dhe e nesërmja e tij. Ndaj edhe e kishte ndarë, t’i zbatonte deri në një rregullat e kësaj shtëpie. Atë mund ta konsideroje edhe një klub të fshehtë nate, me ca pak anëtarë. Eguti s’kishte ardhur aty për të demaskuar mëkatet e këtij klubi a për të thyer disiplinën e tij. Nuk ishte edhe fort kureshtar — një simptomë tjetër kjo e ngurtësisë së pleqërisë.

Tek u çua, dorëmbështetur mbi tryezë, iu kujtuan fjalët e gruas “Disa mysafirë na thonë se këtu shohin ëndrra të bukura, të tjerë – se u ndërmenden vitet e rinisë”.

– Ou! – i shpëtoi Egutit, tek u përball me perdet e allta prej kadifeje. Ndriçimi i mekët i ndizte edhe më fort ato perde e të dukej sikur një vilar i hollë drite davaritej syresh. Egutit iu bë se hyri në një botë fantastike. Perdet mbulonin të katër muret e dhomës. Madje edhe derën.

Eguti këqyri vajzën e fjetur. Edhe pse me një frymëmarrje të qetë e të thellë, ajo, prapë, nuk ngjante e fjetur. Një bukuri befasuese vashërore. Eguti u çmerit – dukej fare e njomë, rreth të njëzetave. Flinte mëkrahëzaj, kurmmbuluar. Në kraharorin e Egutit sikur rrahu edhe një zemër tjetër. Pëllëmba e saj e djathtë prehej mbi jastëk, e majta nën kuvertë. Me faqen e saj, ajo kishte zënë vetëm gjysmën e gishtit të madh. Kishte një dorë të bardhë e të butë, me ca gishta të praruar e si të përthyer.

– A do zgjohesh? – pyeti plaku, me dëshirën për t’i prekur dorën, të cilën ia mori dhe e tundi lehtë – lehtë. I soditi për disa çaste fytyrën, vrau mendjen të kuptonte se ç’përfaqësonte, vallë, ajo në jetë. Ishte një vajzë me vetulla të pahequra, me qerpikë të gjatë e të dendur dhe me një aromë të ëndshme flokësh.

Pas pak, dëgjoi sërish shungullimën e dallgëve të detit. I magjepsur, kuturisi të zhvishej dhe vetëm tani e pikasi, se drita e dhomës binte nga tavani; ngriti kokën dhe pa dy llamba elektrike mërtisur me letër japoneze. Ndoshta falë atij dritësimi të ëmbël, kadifeja e allit zjarrmonte aq marrëzisht. Po jo, de jo. Perdet në këtë mes, s’kishin të bënin fare. Atë ngjyrë fytyre, ajo e kishte dhuratë perëndie. Zakonisht, ai flinte në errësirë, ndaj u mat ta fikte dritën, po s’po e shihte gjëkundi çelësin elektrik. Aty i tërhoqi vëmendjen kuverta pushatake e krevatit, me cilësinë e saj të mirë.

Edhe pse e dinte se vajza s’do të zgjohej, ai prapë u fut në kuvertë, me drojën se mos i prishte gjumin. Por ajo, as gjinjtë nuk mbuloi e as këmbët nuk i largoi. Në kësi rastesh, grave u del gjumi menjëherë, në çdo orë të ditës apo të natës. Po ky ishte tjetër gjumë. Tek u shtri, Eguti u mundua të mos i cikte kurrizin. Gjunjët e saj kryq, e bindën Egutin se ajo nuk ishte në pozicion mbrojtës. Dora e vajzës ra në jastëk, sapo Eguti ia lëshoi. E kur ai tërhoqi kah vetja jastëkun, po ajo dorë shkau mbi kuvertë.

Bërrylmbështetur, ai vërejti dorën e saj dhe mërmëriti: “Qenka krejt si e gjallë”. Që ajo nuk ishte e vdekur, ai e dinte, po me këto fjalë, që s’di pse patën ashtu një kumbim zindjellës, ai shprehu adhurimin e tij të thellë ndaj asaj krijese. Kjo vajzë e vënë në gjumë, për të cilën nocioni kohë nuk ekzistonte më, ç’qe zhytur, vallë, në një humnerë të ngjashme me vdekjen? Ajo s’mund të ishte një kufomë, por e kishin shndërruar në një lodër, vetëm e vetëm, që të mos i bënte me turp pleqtë impotentë. Madje mund të thuhet se ajo ishte vetë jeta për këta lloj pleqsh. Ishte një jetë, të cilën ata mund ta shijonin paqësisht. Për Egutin, me atë hipermetropinë e tij pleqërore, ajo dorë, aty fare pranë, ishte sa e dashur, aq edhe e hijshme. Edhe lëkurën nuk ia shihte dot me syze, por me të prekur e mori me mend se e kishte të lëmuar. Sikurse majat e gishtave të dorës, dhe bulëzën e veshit ia përshkonte tej për tej një ngrohtësi e trëndafiltë. Ajo bulëzë trëndafili, që mëtohej përmes flokëve dhe ajo freski vashërore, e mallëngjyen gjer në dhimbje Egutin plak. Ishte për herë të parë në atë shtëpi të mistershme, po sakaq, e nuhati se të moshuarit impotentë, aty përjetonin gëzime dhe hidhërime, ku e ku, më të fuqishme.

Ishte një vajzë flokëgjatë. Mbase ndaj dhe nuk i kishte prerë, që klientët – pleq të luanin me flokët e saj. Eguti mbështeti kryet mbi jastëk dhe nisi t’i shpupuriste flokët, gjersa i zbuloi veshin, mes një lëkure të bardhë. Qafa dhe supet e saj, pa atë rrumbullakësinë e lezetshme të një femre të pjekur, flisnin për një pafajësi të padiskutueshme. Eguti këqyri andej-këtej. Pa vetëm rrobat e tij, në një kanistër të veçantë, të vajzës nuk ia zuri syri se i kishte marrë ajo gruaja, apo kishte hyrë në dhomë pisk e lakuriq? Një pandehmë që e rrënqethi Egutin. I mbuloi me kuvertë shpatullat, mbylli sytë dhe, befas, në aromën e vajzës ai ndjeu, sakaq, mirëzën e një fëmije gjiri. Dhe kjo amëz ishte më e ëmbël dhe më e fortë se erëmimi i vet vajzës.

– E pamundur!… S’donte ta besonte, se dikur kjo vajzë mund të kishte lindur fëmijë dhe ta kishte mëkuar me qumështin e gjirit. I këqyri ballin, faqet, mjekrën dhe tërë lakesën çupërore të gushës së saj. Dhe nuk u përmbajt, pa i zbuluar gjoksin dhe shpatullat. Jo, jo ata gjinjtë e saj të gurtë s’kishin parë kurrë buzë fëmije. Mos vallë, ky s’qe veçse një halucinacion i vetëtimtë? Apo mos ajo aromë buronte nga ndonjë plagë në zemrën e tij të zbrazët?

Ballë për ballë arsyetimesh të tilla, Eguti u tret në ca mendime brengësjellëse mbi vetminë. E rrëmbeu një ligështi sfilitëse – bashkëudhëtare e pashmangshme e pleqërisë që po e mësynte. Mandej e pushtoi një dhembshuri e përdëllim ndaj kësaj vajze, tërë ngrohtësi rinore. Dhe aty e pas pak, Egutit iu bë se në atë kurm vajze jehuan ca tinguj muzike që ia hoqën atë vetëdije të fortë faji, që po e torturonte. Një muzikë tërë afshe dashurie.

Eguti kundroi tërë muret e dhomës, me synimin për t’ia mbathur, veç s’po e fiksonte dot derën nën perden e kadifenjtë, që nën dritën e tavanit ngjante e hollë dhe e palëvizshme. Ajo perde sikur kishte kyçur aty brenda jo vetëm vajzën e fjetur, por edhe plakun.

– Hë do të zgjohesh apo jo? Eguti e preku vajzën nga supet dhe e shkundi, mandej i ngriti paksa kryet. – Hë, do të zgjohesh apo jo?

Dalldisi të përleshej me vajzën e fjetur. S’mund të pajtohej më me gjumin e saj, me memecërinë e saj, me shurdhërinë e saj dhe me faktin se ajo s’po e merrte vesh, që pranë saj, në ato çaste ndodhej një njeri me emrin Eguti. Asnjë grimcë e qenies së tij s’po depërtonte dot në zemrën e saj. Ajo s’po zgjohej. Plaku ndieu mbi dorën e tij rëndesën e kokës së vajzës së fjetur. Vetëm një dridhje e lehtë vetulle dëshmoi për frymëmarrjen e saj. Eguti nuk e ngau me dorë. Sikur vajzës t’i dilte gjumi, do të sqarohej edhe e fshehta e asaj shtëpie, ku, siç i pat thënë në mirëbesim plaku Kiga, ngjante si “enigmatiku Buda”.

Një femër e gremisur honeve të një gjumi plumb të rëndë, për pleqtë e “besuar” nuk ishte veçse një karrem tundimi, rreziku a kënaqësie, të cilit ata mund t’i afroheshin pa u frikësuar. Plaku Kiga i pat thënë, se ai dhe moshatarët e tij vetëm atëherë ndiejnë të rrahura zemre, kur gjenden pranë një vajze të fjetur. Kur ishte një ditë te Eguti për vizitë, Kiga seç ajgëtoi diçka të kuqe mbi një shtresë myshku të përtharë vjeshte dhe pyeti: “Po ajo atje, ç’është”? – dhe, sakaq, shkoi të shikonte. Qenë ca kokrra të rëna aoke. Kiga mori njërin syresh dhe e vërtiti gishtave të dorës, duke treguar historinë e shtëpisë së mistershme. Mes të tjerash, ai, tha se atje përplasej, kur nuk e donte më dëshpërimin e pleqërisë. “Prej kohësh më kanë zhgënjyer gratë. Me lloj-lloj marifetesh, tani femrat vidhisen në  një gjumë kaq të thellë sa nuk i zgjon dot edhe sikur të kapësh qiellin me dorë”.

Mos vallë këto vajzat e fjetura, këto vuve, qenë bashkëbiseduese më të mira për ata pleq, që nuk u bënin dot gjë grave të zakonshme?

Eguti sot po shikonte tamam një vajzë të tillë. Afërmendsh, asaj, në këtë e sipër, disa pleq i kishin qarë me ngashërim fatin e tyre, të tjerë, i kishin ledhatuar trupin dhe, në të gjitha rastet, vajza kishte qenë memece dhe shurdhe. Me zellin më të madh, si të kishte të bënte me një send të brishtë, Eguti tërhoqi dorën që poshtë kokës së saj, gjithë me ëndjen për ta zgjuar, me çdo kusht. Ajo u kthye me fytyrë kah tavani. Eguti u praps, në një pritje se mos zgjohej. Vajza shpuri dorën e majtë te goja. Mos vallë flinte me gishtin në gojë? Por ajo vetëm sa preku buzët dhe e uli sërish dorën. Paskëtaj, çeli buzët, aq sa i dolën dhëmbët e bardhë. Nisi të gulçonte. “Mos i dhemb ndonjë pjesë e trupit, u shqetësua Eguti. – Jo, nuk e besoj”. – Buzët ia përshkoi një drithërimë, si një buzëqeshje. Gjëmimi i dallgëve shtohej e shtohej. Ajo zhurmë deti e nxiti Egutin të përfytyronte vistrën e gjatë të shkëmbinjve, nën bregun e thiktë. Uji hovte mes tyre, për t’u kthyer mbrapsht, me ca pak vonesë.

Tani që vajza dihaste me gojë, Eguti u bind se fryma e saj s’vinte erë qumësht gjiri. Atëherë, përse e kishte ngatërruar aromën e saj me erëmimin e qumështit të gjirit? Për arsyen e thjeshtë: ai kishte parë tek ajo vajzë mishërimin e përsosmërisë femërore…

Nipat e Egutit që prej kohësh s’kundërmonin më qumësht gjiri. Tri vajzat e martuara e kishin bërë me nipër. Dikur, edhe të bijat i kishte mbajtur hopa. Nuk i dilnin nga mendja këto çaste. Mos vallë brerja e ndërgjegjjes e shtrëngoi të kujtonte amëzën qumështore të vogëlushëve të dashur? Jo, me siguri, ky qe një kujtim zemre, mbushur tërë përdëllim ndai vajzës së fjetur. Erguti u tendos në shpinë dhe mbylli  sytë. Më mirë të kishte marrë një nga ato hapet e nënjastëkut, që padyshim qenë, ku e ku, më të buta se ilaçi që i kishin dhënë vajzës.

Pra, ai do të zgjohej para saj. Përndryshe, tërë misteri e magjia e kësaj shtëpie do të davariteshin, njëherë e përgjithmonë. Mori nga nënjastëku dy hapet e bardha, mbështjellë me letër. Po të gëlltiste njërën, do ta zinte një dremkë dehëse, të dyja – do ta përpinte një gjumë i thellë vdekjeje. Duke vështruar tabletat, erdhën ndërmend dy raste nga jeta e tij, që në një mënyrë a në një tjetër lidheshin me qumështin e gjirit.

Njëri ishte i hidhur, tjetri-çmendurak.

– Po kjo ç’është, aromë qumështi apo fëmije? – Tek paloste petkat e hedhura të Egutit, ajo u prish në fytyrë dhe, e pezmatuar këqyri Egutin: – Para se të dilje nga shtëpia ke mbajtur hopa çupën tënde, apo s’është kështu? – pyeti ajo me duart që i fërgëllonin.

– Tmerr, tmerr! – Ajo u çua dhe i flaku tej veshjet e Egutit. -Tmerr. Eglendiset me fëmijën e tij dhe mandej më vjen këtu. –

Fytyrështrembëruar prej një grimase zernërimi, ajo vikaste me sa fuqi kishte. Atë femër të hijshme Eguti e njihte që prej vitesh. Ajo e dinte se ai ishte baba fëmijësh, po ninëza e foshnjës së gjirit i shkaktonte një krupë të padurueshme dhe një xhelozi therëse. Që prej asaj dite ata nuk u panë më me shoshoqin.

Hejshën e acaronte erëmimi i çupës së vogël të Egutit, fare kërthi atëherë. Para se të martohej, ai kishte patur marrëdhënie me një vajzë tjetër, prindërit e së cilës nuk e honepsnin dot. Takimet e tyre të rralla, zakonisht përfundonin në grindje e shamatë. Një ditë tek u shkëput nga përqafimi i saj, Eguti shqoi në gjirin e të dashurës, m’u afër thimthave, ca njolla gjaku. U tremb po nuk e dha veten, e pushtoi sërish më me afsh akoma, për t’i thithur pikat e kuqe. E trullosur ledhatimesh, vajza nuk e vuri re këtë gjë. Pas fashitjes së pasioneve, Eguti i tregoi, po doli se ajo s’kishte ndier asnjë dhimbje.

Një çudi për t’u çuditur! Përse iu ndërmendën tani këto dy raste të largëta? Mos vallë ato kujtime të paharruara i sollën aty, para vashës së fjetur, aromën e qumështit të gjirit?

Shpeshherë thonë: “Kjo ka ndodhur vite e vite të shkuara”, veçse lipset të kemi parasysh se kujtimet janë pjesë përbërëse e jetës sonë, pavarësisht se kur ndodhin: sot apo mot. Një kujtim i gjashtëdhjetë viteve të kaluara mund të ruhet më i freskët e më i gjallë se një tjetër, i djeshëm apo i pardjeshëm dhe sa më tepër plaket njeriu, aq më dendur ndodh kështu. A nuk është e vërtetë vallë se vitet e fëmijërisë brumosin karakterin e njeriut dhe përcaktojnë deri diku edhe të ardhmen e tij? Kujtimin e atyre pikave të gjakut, ai e ruajti për tërë jetën, si një dhuratë të asaj vajze; jo njëherë e dy, ai kujtim i pat shërbyer si një gurrë e pashtershme energjie.

Në ato çaste Egutit iu fanit edhe e shoqja e një drejtori të një firme të madhe, një mesogrua e mençme, me lidhje të gjera. Iu kujtua tirada e saj e zjarrtë:

– Mbyll sytë para gjumit dhe rrekem të numëroj burrat, që s’më kanë bezdisur me të puthurat e tyre. I numëroj me gishtat e dorës. Po të më dalin më pak se dhjetë, brengosem dhe ndihem i vetmuar. – Ia tha këto fjalë tek kërcenin nën tingujt e një valsi. Papritmas, Eguti i liroi dorën dhe e pyeti nëse përfshihej edhe ai në këtë dhjetëshe.

– Unë s’bëj veçse një numërim, – u përgjigj ajo moskokëçarëse. – Jeni ende djalë i ri dhe po t’u kaploj vetmia në shtratin bashkëshortor, përqafoni gruan. Sidoqoftë, provojeni njëherë. Hera-herës, kjo mua më shërben si ilaç i mirë.

Zëri i saj tingëlloi i ftohtë dhe Eguti nuk ia zgjati. Gruaja kishte thënë: “unë s’bëj veçse një numërim”, por ai dyshoi se mos, në këtë e sipër, ajo vizatonte në imagjinatën e saj fytyra e trupa meshkujsh, si edhe gjithfarë skenash erotike. Dhe, sakaq, atij hopi ai ndjeu forcën epshndjellëse të parfumit të asaj femre, që e kishte lënë pas pranverën e moshës. Vetëm ajo e dinte nëse i përhihej Eguti para gjumit, ai as mund ta pengonte e as mund t’i shprehte pakënaqësinë. Por ama, nuk iu duk e drejtë, që, pa dijeninë e tij, ai të shërbente si një mjet zbavitës për një mesogrua. Sidoqoftë, e vërteta është se edhe sot e kësaj dite nuk i dilnin mendje fjalët e saj. Më pastaj, ai, i dha karar se gjithë atë mesele, ajo e kishte trilluar thjesht për ta ngacmuar e koketuar me Egutin, asohere ende nje djalë i ri dhe, akoma më vonë, në kujtesë i mbeti vetëm triada e saj. Tanimë ajo kishte vdekur dhe Eguti nuk e vinte më në pikëpyetje shprehjen e saj. Një grua e urtë para se t’i linte lamtumirën kësaj bote, numëronte të puthurat e qindra meshkujve. Me afrimin e pleqërisë, nëpër netë pagjumësie, Egutit i ndërmendeshin, kur e kur, fjalët e saj dhe me gishtat e dorës, ai njihte jo vetëm femrat që do t’i kishte puthur me dëshirë, por edhe ato, me të cilat kishte patur marrëdhënie të ngushta. Dhe kësaj nate aroma qumështore e bukuroshes së fjetur i rikujtoi shëmbëlltyrën e një dashurie vitesh e vitesh të perënduara. Apo mos kishte ndodhur e kundërta – ato pika gjaku mbi gjoksin e të dashurës, i sollën aromën që i mungonte vajzës së fjetur? Pranë bukurosheve të fjetura pleqtë gjenin ngushëllimin e trishto, tek përmendeshin mikeshat e dikurshme, që kishin ikur, për të mos u kthyer më kurrë. Në shpirtin e Egutit vërshoi një valë e ngrohtë paqeje, përzier me një brengë vetmie. Çiku me majat e gishtave gjinjtë e vajzës, për t’u bindur në ishin a jo të flashkët. Nuk iu shpif mendimi i marrë t’ia gjakoste, gjer në atë farë feje, sa vajza të tromaksej, kur të zgjohej të nesërmen në mëngjes.

Te bukura i kishte sisët ajo vajzë. Si mund të shpjegohej fakti, arsyetoi Eguti, që në tërë evolucionin e gjatë të qenieve të gjalla, vetëm përfaqësueset e racës njerëzore mundet të kenë një trajtë kaq të shkëlqyer gjiri? Dhe a nuk ishte historia e gjirit të femrës arritja më e madhe e historisë njerëzore?

Po kështu edhe buzët e saj. Eguti rikujtoi ca gra të lyera e të përlyera; pa të kuq buzësh, disa syresh ngjanin të zbehta, të drobitura e të venitura. Nën dritën e mekët të tavanit dhe nën reflekset e perdeve të kadifenjta, nuk e përcaktoje dot nëse vajza që kishte pranë lyhej, por vetëm një gjë ai nuk e diskutonte: qerpikët e saj nuk e njihnin kozmetikën. Siç duket, ajo ende nuk i njihte marifetet e freskimit të gojës me lloj-lloj lëndësh aromatike, ndaj Eguti ndjeu vetëm erën e frymëmarrjes së saj. Nuk i pëlqenin thithmat e mëdha dhe të errëta, por shyqyr zoti, vajza ato i kish të vogla e me një trëndafil të çelur. Shtrirë me kurriz, siç ishte, ai edhe mund të prekte vajzën. Nuk ishte nga ato, që s’të tërhiqte për ta puthur. Nëse Eguti po shkrihej aty kënaqësie, ç’mund të thuhej për pleqtë e rrëgjuar, që s’kursenin as qimet e kokës dhe merrnin në sy çdo rrezik, vetëm e vetëm që të shijonin hiret e bukurosheve të fjetura? Ka edhe pleq neqezë, mërmëriti Eguti. Po në jetën e përditshme vajza po këtë fytyrë kishte? Apo ishte e shëmtuar dhe e shpëlarë? I ndërpreu hamendjet për shkak se vajza e fjetur po e ngashënjente çdo çast e më tepër. A nuk ndryshonte, sadopak, Eguti nga pleqtë e tjerë edhe për faktin se ai ende dinte të sillej demësisht, siç  kishte hije një burri të vërtetë? Klientët e përhershëm e kishin të domosdoshme që vajza të flinte gjithë natën e natës, si e vdekur. Kurse Eguti plak u orvat nja dy-tre herë ta zgjonte, me lezet. Donte me çdo kusht që ajo të përmendej, paçka se as vet nuk e dinte se ç’do të bënte sikur vajza të zgjohej. A mos tërë këtë përçapje e bënte për shkak të një ndjenje frike e zbrazëtie që po i kanosej?

– A nuk ia këpus edhe unë gjumit? – dëgjoi ai mërmërimën e vet, edhe pse fare mirë mund të fliste me zë të lartë. Dhe shtoi: – Se s’do ta kemi gjumin e vdekjes, de. As unë e as ajo… Pas kësaj nate të pazakontë, sikurse gjer më sot, në të gdhirë ajo do të zgjohet e do të rrojë, – arsyetoi Eguti, symbyllurazi.

I mori njërën dorë dhe ia ndehu përgjatë kurmit. I mati pulsin që i rrihte me një ritëm të ëmbël dhe të rregullt. Frymëmarrjen e qetë, aio, e kishte më të ngadaltë se të Egutit. Kur e kur, era fërshëllente mbi pullaz, veç pa ato zëra dimri, që ishte në udhë e sipër. Uturima e dallgëve edhe pse disi më e zbutur, prapë të shurdhonte. Në një hop, ajo uturimë iu duk si një muzikë, që jehonte në trupin e vajzës e mandej përshkonte pulsin dhe zemrën e saj. Mu para qepallave të puthitura të Egutit, nën kadencën e kësaj muzike, nisi vallëzimin një fluturzë e bardhë si dëbora. Eguti shtangu. Iu kujtuan ato pak ditë kur ia mbathi nga Hokuriku për në Tokio, së bashku rne atë mikeshën, të cilën e bëri me gjak. Ndoshta ngrohtësia e vajzës së fjetur, ia ndolli ato kujtime…

Rruga e hekurt çante përmes një mori tunelesh të vegjël dhe sa herë që treni hynte në një tunel, vajza tutej, ngjishte gjunjët pas Egutit i rrokte dorën. Dhe në të dalë tunelesh, përmbi bregore e gjireve të vegjël, syri i zinte mizëri ylberesh. Vajza këlthiste e çmeritur, i gëzohej çdo ylberi, sado i tejpashëm që të ishte ai: “Oh, ç’mrekulli”, “Oh, ç’bukuri!” Ajo bridhte vështrimin sa majtas e djathtas dhe mëtonte ca ylbere aq të mekët, sa vështirë se mund t’i merrje si të tillë.

Dhe gjithë atë bollëk, sa vështirë se mund t’i merrje si të tillë. Dhe gjithë atë bollëk marramendës ylberesh, ajo e mori si një ogur të keq. Po sikur të na zënë? Po sikur të na kapin, me të zbritur në Kioto?

Dhe mandej s’do më lënë më të dal shtëpie… I porsaemëruar në punë, fill pas mbarimit të universitetit, Eguti e dinte se në Kioto s’do të kishin asnjë të ardhur, ndaj aty nuk u mbetej veçse të vrisnin veten o të ktheheshin sërish në Tokio. Tek sodiste ylberet, Egutit i dilnin parasysh viset më intime të kurmit të saj, që e kishin lënë pa mend në një takim dhomave të një hoteli, atje buzë lumit Kanaxava. Asaj nate qëmtonte një dëborë e imët. Eguti, ende djalë i ri, u prek aq shumë, sa iu zu fryma dhe sytë iu përlotën. Paskëtaj, për vite të tëra, ai nuk hasi tek asnjë femër tjetër një virgjëri dhe dëlirësi të tillë. Tani i dukej sikur e kuptonte më mirë thelbin e çiltërsisë si edhe faktin që një vajzë fizikisht e virgjër nuk mund të mos jetë edhe shpirtërisht e tillë. “Budallallëqe!” – shpotiti ai vetveten, por ama ai kujtim ishte bërë një realitet në rrjedhën e synimeve të tij dhe i mbeti në zemër për të mos u shlyer më kurrë. Një mik i prindërve të saj e gjeti vajzën në Kioti, e mori dhe e shpuri në shtëpinë atërore, ku nuk mënuan ta martonin.

Një ditë prej ditësh, ata u takuan rastësisht anës së liqenit të Sinobaxit, në parkun Ueno. Vajza mbante hopa një fëmijë me kapuç leshi në kokë. Atëkohë lotueset e atij liqeni kishin filluar të vyshkeshin. Shtrirë bri vajzës së fjetur, Eguti mendoi se mos ajo fluturzë e bardhë, që po kërcente para syve të tij të mbyllur, kishte dalë po nga ai kapuç i bardhë në kokën e fëmijës. Atje, buzë liqenit ai i bëri asaj vetëm ca pyetje: “.A je e lumtur? Ajo u përgjigj: flakë për flakë! “Po”. E si mund t’i përgjigjej ndryshe?

“Pse ke ardhur këtu vetëm me fëmijën?” Pa ia hequr vështrimin Egutit, ajo bëri sikur nuk e dëgjoi këtë pyetje të çuditshme.

– Vajzë apo djalë është?

– Sigurisht që vajzë. A nuk e shikon?

– Mos e ke gjë me mua?

– Jo, jo, dhe me sytë që i xixëlluan të egërsuar, vajza mohoi me krye.

– Në e ke me mua, mbylle, pas njëzet vjetësh, po deshe, fol.

– Të thashë njëherë. E di që të kam dashur, po lëri dyshimet se lëndojnë fëmijën.

– A thua? – Vogëlushen ai nuk e begenisi ta shihte, kurse figurën e saj e vrojtoi një valë herë të gjatë, tek largohej. Diku, atje tej, ajo ktheu kryet e mandej vazhdoi rrugën me një hap të nxituar. Ky është takimi i tyre i fundit. Egutit i ra në vesh se ajo kishte vdekur para dhjetë vjetësh. Mjaft të afërm, shok e miq, kishin shkuar në botën tjetër, por ninëza e asaj vajze të pashoqe, natë e ditë, e ndiqte këmba-këmbës. Tani atë po e treste dheu, me gjithë mirësitë dhe virtytet e saj. Edhe pse i vinte rëndë, prapë, ajo, e lejonte Egutin t’i shihte edhe nishanet më të fshehta të kurmit të saj që dashje pa dashje, e bëjnë të gjitha gratë. Ajo nuk e dinte se sa e pasur ishte shpirtërisht dhe s’kishte se si ta dinte derisa nuk e zhbironte dot vetveten.

Në Kioto, aty ndaj zbardhëllimit, ata morën monopatin e korie bamburie. Nën rrezet e diellit mëngjesor, gjethet e lara si me argjend, fërfërinin me përtesë. Tani në pleqëri, fletët e bambusë, ai i përfytyronte të holla, të brishta dhe tërësisht të argjenduara. Edhe trungjet e bambusë, po ashtu, pandehte, si të derdhura në argjend. Anës shtegut jeshilonte një larushi e tërë bimësie, thuajse qenë ngatërruar stinët e vitit. Lanë zabelin e bambusë dhe hoqën përpjetë një përroi të kulluar, gjersa u përballën me një ujëvarë zhurmëmadhe dhe me një vajzë lakuriqe mes stërkalash vezulluese. Një skenë ireale, po ja që Egutit, pikërisht një asisoj tabloje i doli përpara. Hove-hove, tek sodiste pishat bukuroshe rrethinave të Kiotës, Egutit i kujtohej ajo mikeshë. Veçse, kurrë asnjëherë, ai nuk e kishte parë aq të gjallë me sytë e mendjes, si kësaj radhe. Mbase për shkak të vajzës së re që po flinte aty pranë. Egutit plak iu arratis fare gjumi, le që tani as vetë s’donte t’i mbyllte sytë. Sepse s’donte të kujtonte ndonjë femër tjetër, pas asaj të ylbereve. Edhe nga vajza e fjetur hoqi dorë për një çast. U shtri barkazi dhe mori hapet nga nënjastëku. E ç’ishin këto në krahasim me ilaçin që i kishin dhënë vajzës? Pas një çasti ngurrimi, Eguti gëlltiti vetëm njërën, shoqëruar me një gotë të madhe uji. Kur e kur, ai, pinte edhe një çikë verë, për të fjetur sa më rehat. Zakonisht, hapet nuk i përdorte, ndaj edhe gjumi e zuri kaq shpejt.

I doli në ëndërr një grua me katër këmbë e dy duar. Dhe çudia ishte se Egutin ajo e përqafonte dhe e shtrëngonte vetëm me këmbët e saj. Ai u zgjua i frikësuar, me mendimin, se një femër me katër këmbë mund të ishte më interesante dhe më joshëse se një tjetër, me dy këmbë dhe se burimi i këtyre lloj ëndrrave ishte ilaçi që kishte pirë. Vajza i ktheu shpinën dhe ngjeshi vithet pas tij. Eguti u pezmatua ngaqë kokën e saj nuk e kishte më afër. Në një dremkë të ëmbël, ia gafrroi dhe ia hallakati flokët përmbi shtrat, thuajse do t’ia krihte me gishtat e dorës dhe sërish humbi në gjumë. Endrrën e dytë e pati veçanërisht rrënqethëse. Sikur në pavijonin e një spitali e bija I lindi mostër. Ai u zgjua dhe s’po merrte vesh se ku qëndronte përçudnimi i fëmijës dhe nuk kishte fort qejf që ta merrte vesh atë mynxyrë. Fshehur pas një perde të bardhë në shtëpinë e lindjes, e ëma zuri ta therte e ta copëtonte foshnjën e porsalindur. Që ta flakte, mandej kushedi se ku. Pranë, ajo kishte edhe një mjek me bluzë të bardhë, një mik të Egutit. Ky ishte po aty, dhe bënte sehir, dhe në këtë e sipër, i sfilitur makthesh, i doli gjumi. U habit me perdet e kadifenjta, varur mureve. Zuri kokën me duar dhe fshiu djersën e ballit. Po ç’qenë këto ëndrra të llahtarshme. Mos vallë në hapet e asaj shtëpie fshihej ndonjë shpirt i keq? Ai kishte ardhur këtu në kërkim të kënaqësive çoroditëse dhe ëndrrat që po shihte qenë po kaq çoroditëse. Cila nga tri të bijat i kishte dalë në ëndërr? As që u interesua për këtë. Se që të tria kishin lindur fëmijë normalë e të shëndetshëm. Sikur të mundej, Eguti do të çohej dhe do therte nga sytë këmbët. Përpiu edhe një hape tjetër, për t’u zhytur sa më thellë gjumit. Uji ftohtë i gotës i rrodhi tatëpjetë fytit. Vajza flinte shpinëkthyer. Ndoshta edhe ajo mund të lindte, herët a vonë, ndonjë fëmijë torollak e të shëmtuar. Me këtë mendim në kokë, Eguti i preku supet e hajthme. -Sillu nga unë, – dhe si ta kishte dëgjuar, ajo, ia plotësoi dëshirën.

Papritmas i vuri dorën mbi kraharor dhe këmbët që i fërgëllonin së ftohti i shtrëngoi pas këmbëve të Egutit. Ofshani, s’di me gojë a me hundë.

– Mos po sheh edhe ti ndonjë ëndërr të keqe? Dhe sakaq, ai u batis në një gjumë plumb të rëndë./albspirit/KultPlus.com

Presidentja Osmani i bën thirrje BE-së: Në këtë moment kritik, qëndroni pranë nesh të palëkundur

Posted on by Kult Plus

Presidentja Vjosa Osmani filloi fjalimin e saj në Parlamentin Europian me një frazë të ish-presidentit Rugova, të cilën e tha në shqip, anglisht dhe frëngjisht.

“Liri, pavarësi, demokraci”, tha Osmani.

“Këto tri fjalë të fuqishme, s’kanë qenë vetëm fjalë që janë theksuar përsëri e përsëri e me zë të lartë nga ish-presidenti Rugova, por me të vërtetë kanë qenë vizion i popullit të Kosovës. Sot ky vizion i Rugovës, heronjve, i popullit tonë  është realitet. Kosova sot është e lirë, e pavarur dhe Kosova sot është flakadan i demokracisë”.

Osmani tha se si presidentja e parë nga Kosova, që po flet në këtë institucion, është atje për të thënë “faleminderit!”.

Në adresimin e saj në sesionin plenar të Parlamentit Evropian, Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani përmendi fjalët emblematike të presidentit historik, dr.Ibrahim Rugova “Liri, Pavarësi, Demokraci”.

Sipas presidentes Osmani, këto fjalë ishin vizioni i popullit të Kosovës, i cili u bë realitet.

“Sot ai vizion i Rugovës, heronjve tanë dhe popullit tonë është realitet. Kosova sot është e lirë. Kosova sot është e pavarur. Dhe Kosova sot është një fener i demokracisë”, ka theksuar Osmani para eurodeputetëve në adresimin e saj.

Përgjatë adresimit të saj, Osmani riktheu në kujtesë periudhën e para 25 vjetëve më parë kur presidenti Rugova, atëkohë fitues i çmimit Saharov mbajti fjalim në PE.

“Presidenti Rugova e konsideroi çmimin si njohje të sakrificës së popullit të Kosovës dhe luftës së tij për liri, por më e rëndësishmja ai përdori pikërisht këtë platformë për të kërkuar mbështetjen e deputetëve të atëhershëm për t’u bashkuar në emër të vlerave të cilat ky Union i përfaqëson. Ai kërkoi që Evropa të bashkohej në mbrojtje të një populli të shtypur”, theksoi Presidentja Osmani. Sipas Presidentes Osmani ky fjalim i dha shpresë popullit të Kosovës.

“Evropa jo vetëm që ia kishte hapur dyert Presidentit Rugova, por kishte hapur zemrat dhe mendjet e saj për një popull të shtypur sistematikisht. Sot, duke qëndruar këtu në Strasburg, kam nderin të jem presidentja e parë e Republikës së pavarur të Kosovës që do të flas para Parlamentit Evropian, për t’ju falënderuar për kontributin e pamasë dhe të vazhdueshëm që ky institucion ka dhënë për lirinë, demokracinë tonë dhe pavarësinë”, është shprehur ndër të tjera Osmani.

Presidentja Osmani ka theksuar gjithashtu se Kosova ka ecur dhe po do të ecën përkrahë institucioneve evropiane.

“Në këtë moment kritik, ju bëj thirrje që të qëndroni të palëkundur pranë nesh“, u shpreh mes tjerash Osmani derisa shtoi se “Kosova është Evropë, të jesh kosovar do të thotë të jesh evropian”, tha presidentja. / KultPlus.com

95 vite më parë lindi revolucionari argjentinas Ernesto Che Guevara

Posted on by Kult Plus

Sot 95 vite më parë ka lindur revolucionisti dhe autori argjentinas Ernesto (Che) Guevara,  një figurë mjaft e njohur e shekullit XX-të, shkruan KultPlus.

Ernesto (Che) Guevara- i njohur edhe si Komandant Che ka lindur më 14 qershor 1928, në Rosario dhe ka vdekur më 9 tetor 1967 në La Hinguera, në Bolivi.  Ishte revolucionar, shkrimtar dhe guerilas marksist argjentinas dhe hero i komunistëve të Amerikës Latine, si dhe një figurë e njohur e shekullit të 20-të.

Nofkën “Che” e mori nga bashkëluftëtarët komunistë kubanë në Meksikë, sepse përdorte shpesh, si çdo argjentinas, fjalën “Che”, diçka e ngjashme si thirrja “Hej” e shqipes.

Guevara mori pjesë në revolucionin komunist kuban në krah të Fidel Kastros në vitin 1959, për rrëzimin e regjimit të diktatorit të atëhershëm Batista dhe vendosjen e diktaturës komuniste të Fidel Kastros.

Ernesto Guevara ishte fëmija i Celia de la Serna-s dhe Ernesto Guevara Lynch-it. Che Guevara kaloi në pavdekshmëri dhe u bë legjendë dhe simbol për miliona të rinj komunistë në botë. Fjala e tij më e preferuar ishte : Hasta La Victoria Siempre! (Deri në fitoren përgjithmonë!).

Për komunistët, figura e tij ishte ajo e një njeriu që nuk mposhtet kurrë përpara çdo të keqeje që mund t’i vijë, dhe lufton deri në fund për idealet e tij; për antikomunistët figura e tij ishte ajo e një komunisti të dhunshëm, vrasës brutal e i pamëshirshëm, që ekzekutonte me dorën e tij ata që e kundërshtonin.

Gjatë viteve 1945 – 1952 u transferua në Buenos Aires bashkë me familjen e tij, për të vazhduar shkollën e lartë për mjekësi. Në vitin 1952 në moshën 23 vjeçare vendosi të bëjë udhëtimin e tij të parë (rreth 4.500 km) për të vizituar kontinentin e Amerikës së Jugut bashkë me mikun e tij Alberto Granado.

Në vitin 1953 u diplomua në mjekësi dhe vendosi të bëjë një udhëtim tjetër, këtë herë me një shok tjetër, Calica Ferrer. Fillon të interesohet për politikën dhe filloi t’u afrohet ideve marksiste.

Gjatë viteve 1954-1956 u njoh me Hilda Gadea, me të cilën më pas u martua në vitin 1956. Më vonë kaloi në Meksikë, ku u njoh me Fidel Kastron.

Gjatë viteve 1957-1958 u krijua kolona e dytë revolucionare me Fidel Kastron, e cila mori pjesë në pushtimin e Siera Maesta-s dhe në sulmin e Santa Clara-s.

Gjatë viteve 1959-1960 u bë qytetar kuban dhe mori pjesë në qeverinë e Kastros si ministër i industrisë dhe president i Bankës Kombëtare.

Gjatë viteve 1961-1964 mori pjesë në konferencën e shteteve amerikane në Punta del Este.

Vihet në komandë të mbrojtjes gjatë krizës së Gjirit të Derrave.

Merr pjesë në Moskë për festimet e përvjetorit të 47-të të Revolucionit Socialist të Tetorit.

Merr pjesë në asamblenë e OKB-së në New York. Me ketë rast i jep një intervistë televizionit amerikan (CBS). Niset për një udhëtim në Afrikë.

1965-në mars rikthehet në Kubë dhe del për të fundit herë në publik. Më 1 prill në një letër dërguar Kastros deklaron arsyet e tij për largimin nga Kuba. Më pas, në mënyrë të fshehtë, largohet për në Kongo. Pas gjashtë muajsh kthehet përsëri në Kubë. Atje përgatit një plan për të sjellë revolucionin në Bolivi.

1966-Me një emër të rremë shkon nëBolivi. Atje fillon të shkruajë “Ditarin”.

1967-Lufta guerile në Bolivi nuk pati mbështetje nga Partia Komuniste boliviane dhe nga popullsia vendase, ushtria boliviane po e ndiqte Guevarën dhe më 8 tetor plagoset dhe kapet nga ushtria boliviane. Më 9 tetor, vritet dhe varroset në një vend sekret në Vallegrande, Trupi i tij gjendet më 1997 dhe rivarroset në Kubë më të gjitha nderimet dhe ceremonitë që u rezervohen heronjve./KultPlus.com

“Grammy Awards” vjen me ndryshme, në ceremoninë e vitit 2024 do të shtohen tri kategori të reja

Posted on by Kult Plus

“Grammy Awards” kanë shtuar edhe tri kategori të reja për ceremoninë e vitit 2024.

Akademia e ndarjes së çmimeve të 66-ta vjetore “Grammy” do të përfshijnë kategori shtesë: Performanca më e mirë e muzikës afrikane, albumi më i mirë alternativ i xhazit dhe kënga më e mirë dance-pop. Kjo do të thotë se çmimet e vitit të ardhshëm do të jenë 102 kategori të mëdha në total.

Ceremonia e vitit 2023 kishte 91 kategori, pa përfshirë tetë kategori çmimesh speciale – Grammy Global Impact Award, Lifetime Achievement Award, Trustees Award, Technical Grammy Award, Grammy Legend Award, Grammy Hall of Fame Award, The MusiCares Person of the Year Award dhe Best Song for Social Change.

Producenti i vitit, kategoritë jo-klasike dhe kompozitori i vitit, kategoritë jo klasike do të zhvendosen gjithashtu në fushën e përgjithshme që do të thotë se të gjithë votuesit e “Grammy”-t do të lejohen të votojnë në kategoritë – të cilat më parë ishin kategori të specializuara të cilat vetëm anëtarë që punonin në ato fusha mund të votonin.

Në një deklaratë, CEO Harvey Mason Jr.,tha: “Akademia është krenare të njoftojë këto ndryshime të fundit të kategorisë në procesin tonë të çmimeve”.

“Këto ndryshime pasqyrojnë angazhimin tonë për të dëgjuar në mënyrë aktive dhe për t’iu përgjigjur reagimeve nga komuniteti ynë muzikor, për të përfaqësuar me saktësi një gamë të larmishme të zhanreve përkatëse muzikore dhe për të qëndruar në linjë me peizazhin muzikor gjithnjë në zhvillim”.

Ndryshimet u votuan dhe kaluan në mbledhjen gjashtëmujore të Bordit të Administratorëve të Akademisë së Regjistrimit. / KultPlus.com

“The Times” zbulon Shqipërinë përmes turizmit të aventurës

Posted on by Kult Plus

“The Times” zbulon Shqipërinë përmes turizmit të aventurës, të përvojave unike të rafting në ujërat e Vjosës.

Kështu u shpreh sot kryeministri Edi Rama, ndërsa ndau në rrjetet sociale shkrimin e botuar në faqen e internetit thetimes.co.uk.

Rama theksoi se në shkrim përshkruhet Vjosa, Parku i Parë Kombëtar i një lumi të egër në Europë, madhështia e maleve që rrethojnë luginën, shija e mirë që vjen nga bujtinat, guidat fantastike dhe udhërrëfyesit turistikë.

“Vjosa është vetëm një nga mrekullitë e shumta të eksploruara nga ky itinerar. Për mua lumi i Shqipërisë mbetet xhevahiri i kurorës së saj. Kur bëhet fjalë për një ndjenjë të vërtetë madhështie, Vjosa është në një ligë më vete, pasi ajo përshkon rrugën e saj nën malet e mbushura me dëborë dhe mbush gjysmën e luginës së saj me drurë. Megjithatë, lumi më i mahnitshëm që kemi parë është ai i Osumit, i cili ka kaluar nëpër një shtrirje gëlqerore për të krijuar 20 kilometra kanion të pjerrët dhe të ngushtë”, shkruan thetimes.co.uk.

Autori i shkrimit në thetimes.co.uk. tregon edhe për shëtitjen në malin e shenjtë të Tomorit dhe dy netë në hotele me vendndodhje të bukur larg Beratit, në Çorovodë dhe Përmet.

Kështu u shpreh sot kryeministri Edi Rama, ndërsa ndau në rrjetet sociale shkrimin e botuar në faqen e internetit thetimes.co.uk.

Rama theksoi se në shkrim përshkruhet Vjosa, Parku i Parë Kombëtar i një lumi të egër në Europë, madhështia e maleve që rrethojnë luginën, shija e mirë që vjen nga bujtinat, guidat fantastike dhe udhërrëfyesit turistikë.

“Vjosa është vetëm një nga mrekullitë e shumta të eksploruara nga ky itinerar. Për mua lumi i Shqipërisë mbetet xhevahiri i kurorës së saj. Kur bëhet fjalë për një ndjenjë të vërtetë madhështie, Vjosa është në një ligë më vete, pasi ajo përshkon rrugën e saj nën malet e mbushura me dëborë dhe mbush gjysmën e luginës së saj me drurë. Megjithatë, lumi më i mahnitshëm që kemi parë është ai i Osumit, i cili ka kaluar nëpër një shtrirje gëlqerore për të krijuar 20 kilometra kanion të pjerrët dhe të ngushtë”, shkruan thetimes.co.uk.

Autori i shkrimit në thetimes.co.uk. tregon edhe për shëtitjen në malin e shenjtë të Tomorit dhe dy netë në hotele me vendndodhje të bukur larg Beratit, në Çorovodë dhe Përmet./atsh/KultPlus.com

Ka vdekur profesori Pierre Cabanes, miku i arkeologjisë shqiptare

Posted on by Kult Plus

Ka vdekur sot profesori i mirënjohur francez Pierre Cabanes, Anëtar Nderi i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, i nderuar me Urdhrin më të lartë shtetëror “Gjergj Kastriot Skënderbeu”.

Prof. dr. Cabanes u nda nga jeta në moshën 93-vjeçare. Ai ishte historian i antikitetit dhe studiues i mirënjohur i fushës së epigrafisë greke.

Jeta e tij e pasur shkencore ka qenë e lidhur ngushtësisht më territorin e Ilirisë së Jugut dhe Epirit. Prandaj personaliteti shkencor dhe human i tij ka zënë vend denjësisht krahas themeluesve të arkeologjisë shqiptare të shekullit XX.

Në vitin 1965, Cabanes arriti me sukses në mbrojtjen e doktoraturës me tezën “Epiri nga vdekja e Pirros deri në pushtimin romak (272-168 para Krishtit)”.

Në vitin 1969 Prof.Cabanes filloi mësimdhënien në Universitetin e Clermont-Ferrand. Ndërsa në vitet 1977-1982 ai u zgjodh presidenti i parë i Universitetit Clermont-Ferrand II. Më pas u emërua në Universitetin e Parisit X-Nanterre, duke qenë për disa kohë edhe drejtor kërkimi në CNRS.

“Arsenali” i aktivitetit shkencor të prof. Cabanes është shumë i gjërë, me botimin e 20 vëllime librash dhe mbi 120 artikujve shkencorë. Kolegu dhe bashkëpunëtori i tij më i afërt shqiptar, epigrafi Faik Drini, ka vënë në dukje se janë pikërisht kontributet e tij mbi Ilirinë e Jugut dhe Epirin, ata, që afirmojnë më së miri emrin e tij si historian i antikitetit, dhe si specialist “par ecxellence” të historisë së lashtë së Shqipërisë.

Vepra e tij renditet në vazhdën e kontributeve të studiueseve francezë të territorit të Ilirisë së Jugut dhe Eprit në shekullin e XIX si F. C. H. L Pouqueville, Ami Boué, H. Hecquard, L. Heuzey, H. Daumet, Leon Rey, Allain Ducellier dhe shumë të tjerëve gjatë shekullit XX.

Prof. Cabanes ndërmori dy udhëtime në Shqipëri në vitet 1971 dhe 1974.

Në vitet pasues, mbajti kontakte të vazhdueshme me kolegët shqiptarë të arkeologjisë, ndonëse në atë kohë Shqipëria përjetonte një regjim totalitar, ai arriti  të shmangte shumë pengesa.

Në vitin 1991 Prof.Cabanes mori përsipër menaxhimin e projektit të misionit arkeologjik dhe epigrafik francez në Shqipëri me përqëndrim kryesor gërmimet në qytetin antik të Apollonisë, pikërisht në atë vend, ku një ekip francez i kryesuar nga arkeologu Leon Rey, kishte kryer tashmë gërmime të ndërprera nga Lufta e Dytë Botërore. Këtë projekt ai e udhëhoqi me sukses për një periudhe më se dhjetëvjeçare.

Ai ka vazhduar vizitat në Shqipëri pothuajse çdo vit, deri në moshën 85- vjeçare, duke vazhduar edhe me botimin e kontributeve të reja shkencore. Me përkujdesjen e UNESCO-s, ka drejtuar botimin e Hartës Arkeologjike të Shqipërisë, të paraqitur nga kolegët e tij shqiptarë Myzafer Korkuti, Apollon Baçe dhe Neritan Ceka. / atsh / KultPlus.com

Jorge Luis Borges, kjo figurë kyçe e letërsisë spanjolle

Posted on by Kult Plus

37 vite më parë ka vdekur shkrimtari spanjoll, Jorge Luis Borges, shkruan KultPlus.

Jorge Francisco Isidoro Luis Borges Acevedo ka lindur në Buenos Aires më 24 gusht 1899 dhe ka vdekur në Gjeneve më 14 qeshor 1986. Ai ka qenë një shkrimtar tregimesh të shkurtëra, eseist, poet, përkthyes dhe figurë kyçe e letërsisë së gjuhës spanjolle.

Librat e tij më të njohur me tregime janë Ficciones dhe El Aleph, të botuara në vitet 1940, janë përmbledhje me tregime të shkurtëra të ndërlidhura nga temat e përbashkëta, duke përfshirë ëndrrat, labirintet, bibIiotekat, pasqyrat, shkrimtarët e sajuar, filozofitë dhe fetë.

Ngjarjet më të rëndësishme mbi biografinë e tij janë te lidhura ngushtë me disa nga paraardhësit e tij. Duke qenë se rrjedh nga një familje studiuesish dhe ushtarakësh Borges zgjodhi letërsinë megjithëse e pati një peng të madh për shumë kohë faktin që nuk zgjodhi ushtrinë.

Nga 1914 deri 1921 jetoi bashkë me familjen nëpër Evropë. Kreu studimet fillimisht në Gjenevë e më pas në Spanjë, ku njohu më mirë letërsinë dhe shkroi disa nga poezitë e tij të para.

Në 1923 publikoi librin e tij të parë me poezi, “Fervor de Buenos Aires”, dhe pas dy vjetësh librin e dytë “Luna de Enfrente”. Në 1925 Borges njohu Viktoria Okampo, muza e tij për shumë vite me të cilën u martua 40 vjet më pas.

Me të Borges pati një mirëkuptim intelektual i destinuar për të hyrë në mitologjinë e letërsisë argjentinase. Aktiviteti publicistik i Borges ishte shumë i gjerë. Vargjet e “Kauderno San Martìn” u publikuan vetëm në 1929, ndërsa një vit më pas doli “Evaristo Karriego”, një vepër që entuziazmoi kritikën argjentinase.

Një fatkeqësi tjetër në jetën e shkrimtarit: verbohet. Borges, i cili kishte pasur gjithnjë probleme me sytë, e humbi përfundimisht shikimin në fund të viteve 50’ pasi kishte kryer 9 operacione. Por këtë sëmundje ai e përdori për të krijuar akoma më shumë. Kulmin e këtij procesi “sublimimi” ai e pati në vitet 1933 e 1934.

Të gjitha tregimet e publikuara prej tij në revistën “Krìtika”: dolën në një përmbledhje të vetme me titullin “Historia universal de la infamia” (Historia universale e poshtërsisë), që u pasu disa vite më vonë nga “Historia de la eternidad” (Historia e përjetësisë), një vepër ndërthuret Historia dhe Dituria.

Annus horribilis (mos e ndrysho!!! nga latinishtja vit i tmerrshëm): Viti 1938. Nisi me vdekjen e babait të Borges, më pas vetë shkrimtari pësoi një aksident që detyroi të mos lëvizte për një kohë të gjatë, e me pas një atak seticemie (sëmundje gjaku) që i rrezikoi seriozisht jetën.

Kjo situatë dramatike provokoi te Borges frikën se mund të humbte përgjithnjë aftësitë e tij krijuese. Frike e pabazuar: gjatë viteve kur ishte i sëmura ai krijoi disa nga kryeveprat e tij të cilat u publikuan në 1944 nën titullin “Shtirjet”.

Pas 5 vjetësh dolën disa nga tregimet e tij ne librin e titulluar “Alef”. Gjatë kësaj periudhe Borges cilësohej si një nga shkrimtarët më të mirë argjentinas të të gjitha kohërave.

Si për të pohuar dhe një herë aftësitë e tij, Borges publikoi një tjetër kryevepër që mban titullin “Inkuizicionet e tjera” (1952).

Në 1955 Borges u emërua drejtor në Bibliotekën Kombëtare, një nga ëndrrat e tij të hershme. Në fjalimin e rastit ai u shpreh se: “Është një ironi sublime dhe hyjnore që më jepen 800 mijë libra kur unë jam në terr të plotë prej vitesh”. Pas 31 vjetësh drejtor ai u nda nga jeta më 14 qershor 1986. Pranë varrit të tij prehen eshtrat e gruas së dytë të Borges-it, Marìa Kodama.

Shumë regjisorë janë bazuar në jetën e tij për të realizuar filma, dhe sa për shembull mund të përmendim një mbi të gjithë “Estela Kanto, Un Amor de Borges”, nga regjisori Havier Torre (1999). ku protagonistë është bukuroshja Ines Sastre./KultPlus.com

“Muza Competition” transformon sot sheshin “Italia” në pasarelë mode

Posted on by Kult Plus

Sheshi “Italia” do të kthehet mbrëmjen e kësaj të mërkure në një pasarelë gjigande mode. Finalja e madhe e “Muza Competition” do të mbledhë sot të gjitha trevat shqipfolëse në Tiranë, ku 10 finalistët do të mund të shfaqin koleksionin e tyre në një spektakël madhështor i cili do të kurorëzojë dhe fituesin e madh. Mes të ftuarve, do të jenë personazhe të njohur të showbizit shqiptar dhe të botës së ekranit.

“Muza Competition” është një projekt i ndërmarrë nga Unioni i Bashkive Shqiptare në Rajon, i cili përfshin aktivizimin e të rinjve pasionantë dhe profesionistë në rijetësimin e elementeve etnografikë në fushën e fashion-dizajnit.

Në këtë edicion, më shumë se 1,000 të rinj nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia e Veriut, Mali i Zi dhe Serbia aplikuan për të qenë pjesë e finales së madhe të “Muza Competition”. / atsh / KultPlus.com

124 vite nga lindja e nobelistit japonez Jasunari Kavabata

Posted on by Kult Plus

Sot janë bërë 124 vite nga lindja e shkrimtarit japonez Jasunari Kavabata, shkruan KultPlus.com

Jasunari Kavabata  lindi në Osaka, Japoni më 14 qershor 1899 dhe vdiq më 16 prill 1972.

Ai është nobelist japonez. Puna e tij e parë më e madhe që do t’i jepte famë mes letrarëve japonezë do të ishte historia e shkurtër “Kërcimtarja nga Izumi” e shkruar më 1925.

Më vonë u bë edhe lideri i një shkolle shkrimtarësh japonezë, të cilët konsideroheshin për stilin e tyre lirik mbresëlënës, në krahasim me letërsinë proletare të vitit 1920.

Novelat melankolike të Kavabatës, zakonisht trajtojnë me finesë dhe delikatesë marrëdhëniet midis një burri dhe një gruaje. Për shembull libri “Dashuri në vendin me dëborë” shkruar më 1956 (që ishte edhe libri me të cilin ai do të fitonte Çmimin Nobel), trajton historinë e një geishe me një biznesmen të ftohtë nga Tokio.

Më 1968, Kavabatës iu dha  Çmimi Nobel. Ai ishte japonezi i parë që e mori këtë titull në fushën e literaturës. Shumë vite më vonë, ai do prekej nga probleme shëndetësore dhe psikologjike, duke i dhënë jetës fund me vetëvrasje më 16 prill 1972 

Disa nga veprat e tij më të njohura janë:

1926 – Kërcimtarja nga Izumi (përkthyer në shqip)
1935 – 1937 – 1947 – Dashuri në Vendin me Dëborë (përkthyer në shqip)
1951 – 1954 – “Mjeshtri i Go” – The Master of Go (jo e përkthyer në shqip)
1942 – 1952 – Thousand Cranes (jo e përkthyer në shqip)
1949 – 1954 – “Tingulli i Malit” – The Sound of the Mountain (jo e përkthyer në shqip)
1954 – “Liqeni” – The Lake (jo e përkthyer në shqip)
1961 – “Shtëpia e Bukurosheve të Fjetura” – The House of the Sleeping Beauties (histori të shkurtra)
1962 – “Kryeqyteti i Vjetër” – The Old Capital
1964 – “Bukuri dhe Trishtim” – Beauty and Sadness

Palm-of-the-Hand Stories
Dëbora e Parë mbi Fuji – First Snoë on Fuji (jo e përkthyer në shqip)
Histori të tjera (jo të përkthyera në shqip)/KultPlus.com

Donika Gërvalla publikon një thënie të urtë të babait të saj, pas anulimit të mbledhjes së dy qeverive

Posted on by Kult Plus

Ministrja e Punëve të Jashtme dhe Diasporës, Donika Gërvalla, pas anulimit të mbledhjes së dy qeverive ka reaguar me një thënie të babait të saj, Jusuf Gërvallës.

Ajo citoi thënien e Gërvallës duke thënë se “rruga e nderës asht ma e zorshmja, po ma e mira dhe vetmja rrugë e vërtetë për njeriun. Dhe, kush u mundue për nder, nder ka gjetë”.

Mbledhja mes Qeverisë së Kosovës dhe asaj të Shqipërisë është anuluar dje nga Edi Rama, vendim këtë të cilin e bëri të ditur përmes një konference për shtyp.

Sipas zëdhënësit të Qeverisë, Përparim Kryeziut, anulimi i kësaj mbledhjeje u bë njëanshëm, dhe se i njëjti kishte në plan të sjellte një mori marrëveshjesh në të mirë të qytetarëve të të dy shteteve.

“Mbledhjet e përbashkëta janë ndërmarrje të madhe organizative, të cilave u paraprinë një punë e madhe e ministrive për të përgatitur atë ditë. Nesër do të duhej të nënshkrueshin 13 marrëveshje të reja. Ato kishin synim t’i afronin ekonomitë tona, sistemet tona të drejtësisë, arsimit, kulturës, etj. Nuk do të ishte hera parë që do të takoheshim brenda ditës. Por është hera parë që një mbledhje e përbashkët anulohet në mënyrë të njëashme”, tha Kryeziu. /KultPlus.com

Punime restaurimi në Muzeun Etnografik në Berat

Posted on by Kult Plus

Në Muzeun Etnografik në Berat po vazhdojnë punimet e restaurimit ndërsa deri tani janë bërë punime në: suvatimin e fasadave në eksterier si dhe suvatimet në interierin e muzeut.

Gjithashtu, është realizuar vendosja e tavanit në “Dhomën e Çiftit”, restaurimi i tavanit tek “Dhoma e Miqve”, drenazhime rreth gjithë perimetrit të objektit, instalimet elektrike, restaurimi i trarëve në tavanin e Çardakut, si dhe lyerja e tyre me antimol e vaj lini.

Qendra Kombëtare e Muzeumeve Berat bën me dije se restaurimi i gjithë çatisë së muzeut si dhe shumë punime të tjera restauruese, si dritaret e dyert, tashmë janë në proces pune.

Kohët e fundit rezulton se vizitueshmëria në muzetë e vendit tonë është rritur ndjeshëm.

Ministrja e Kulturës, Elva Margariti ndau dje në rrjetet sociale shifrat e vizitorëve në muzetë e vendit, ku grafiku ka ardhur gjithnjë në rritje, nga 2020 deri më 2023-shin, gjë që dëshmon se trashëgimia kulturore tërheq gjithnjë e më shumë vizitorë dhe një nga arsyet është kujdesi i shtuar ndaj siteve arkeologjike e muzeve./ atsh / KultPlus.com

Momenti kur Avni Rrustemi shpjegonte në gjyqin e tij arsyen e vrasjes së Esat Pashës

Posted on by Kult Plus

Nga Aurenc Bebja, Francë – 20 Janar 2017

Më 13 qershor të 1920, në kryeqytetin francez, Esat Pasha po dilte nga hotel « Continental », i shoqëruar nga një mik dhe një mikeshë, për të shkuar në drejtim të automjetit të tij, i parkuar në rrugën « Castiglione ». Avni Rustemi, i cili po priste mbi trotuar, qëllon dy herë mbi të duke e lënë të vdekur në vend.

Si rrjedhim, gazeta franceze, « Le Matin », ka botuar, në faqen e parë të saj, më datë 30 nëntor 1920, një artikull mbi proçesin gjyqësor të kësaj vrasje të bujshme. Ajo ka botuar shkëmbimet e ndryshme në sallën e gjyqit, ku bie veçanërisht në sy gjakftohtësia e Avni Rustemit.

Më 20 qershor 1920, Avni Rustemi shfaqet para Gjykatës së Krimeve të Rënda të « Seine-s ». Gazeta e përshkruan autorin 27 vjeçar, si të dobët fizikisht, që dukej sikur të ishte 20 vjeçar, me një pamje të mprehtë, i cili ishte i sigurtë kur shprehej, me një kokëfortësi që haset tek të gjithë vrasësit politikë. Dhe si ata, ai dinte të përdorte lehtësisht « klishetë ».

Në vijim, seanca gjyqësore e rrëfyer në gazetën franceze : 

« Seanca është udhëhequr nga kryetari i gjykatës, këshilltari Z. Drioux.

Avokati i Përgjithshëm Bloch – Laroque mbështet akuzën.

E veja e Esat Pashës përfaqësohet , si palë civile, nga avokatët Freyssanges et Lyon – Caen.

Avokati De Monzie (Anatole) mbron të akuzuarin.

Pas formaliteteve, fillon marrja në pyetje e Avni Rustemit.

I akuzuari, i lindur në një familje me prona përreth Janinës, është shkolluar në Konstandinopojë, Gjenevë dhe Romë. Ai i ishte destinuar mësimdhënies. Në vitin 1913, u bashkohet Shqiptarëve që luftonin kundra Greqisë me qëllim « lirimin e Epirit ».

***

Z. Drioux : Në atë moment të caktuar, ju nuk e njihnit Esat Pashën ?

Avni Rustemi : Oh, kanë folur shumë për të !

Z. Drioux : Po ju paralajmëroj se do të jem tepër i kujdesshëm në këtë terren. Unë pranoj se jam i paditur në çështjet e historisë dhe politikës shqiptare. Mbi këtë bazë, unë do të ju lejoj të thoni atë që ju dëshironi.

***

Rustemi përfiton nga leja për të afirmuar se në Shqipëri kishte vetëm një qeveri legjitime, ajo e cila luftoi Esat Pashën.

…Në maj të vitit 1920, partizani i ri kthehet në Shqipëri, ku takon « një zyrtar të lartë, i cili i shpjegon situatën » dhe kuptohet se është kundra « Esatiste ». Në vijim niset për në Paris.

***

Z. Drioux : Çfarë burimesh financiare keni ?

Avni Rustemi : Pak më shumë se 6000 lireta.

Z. Drioux : Nga vijnë këto para ?

Avni Rustemi : Nga vëllai im.

Avokati i Rustemit, De Monzie : Kjo dëshmon se Rustemi nuk është vrasës me pagesë.

***

Rustemi e përgjonte Esatin nga hoteli i rrugës « Saint – Hyacinthe », komshi me hotelin « Continental », ku jetonte Esati. Iu desht vetëm një « hap » për ta gjetur. Më 13 qershor u takua papritmas me pashain në trotuarin e rrugës « Castiglione » dhe aty ndodhi gjithçka.

***

Avni Rustemi : Kur pashë këtë njeri u turbullova dhe nuk u kontrollova dot.

Z. Drioux : Dhe pastaj, ju qëlluat ?

Avni Rustemi : Ishte një gjest ashtu si marrja e Bastijës !

Z. Drioux : Ju u bëni aluzion, pa i njohur mirë, disa fakteve të historisë sonë. Shumë të huaj shprehen kështu. Në një tekst të shkruar nga pala juaj mbrojtëse, miqtë tuaj e kanë krahasuar viktimën me Luigjin e XVI ! Ju paralajmërova se mund të thoni gjithçka në lidhje me politikën shqiptare. Ne, francezët, ne nuk mund të harrojmë se Esati ishte miku ynë, që u detyrua të largohej prej austriakëve, që ka punuar në shpëtimin e ushtrisë serbe, dhe për arsye të këtyre fakteve, ai u dekorua me Kryqin e Madh të Legjionit të Nderit.

Avokati i Rustemit, De Monzie : Franca ka besuar disa herë gabimisht.

***

Proçesi gjyqësor mbyllet me këto fjalë të akuzuarit :

Avni Rustemi : Unë nuk e kam paramenduar vrasjen. Unë kam qenë gjithmonë i shtyrë nga ndjenjat e pastra.

***

Nga ky moment, mbaron proçesi i Avni Rustemit dhe fillon i Esatit.

***

Dëshmitarët e parë, doktori Paul, eksperti i armëve Flobert, roja (gjuetari) Cavet që ndaloi vrasësin u dëgjuan me shpejtësi.

Avokati i Rustemit, De Monzie, me aftësinë e madhe për të mbrojtur klientin e tij, do të tërheqë vëmendjen e sallës në vijim.

***

Avokati i Rustemit, De Monzie : Një patriot shqiptar, si Rustemi, a ka pasur ndaj Esatit ankesa të bazuara (të mjaftueshme) për të eliminuar tiranin dhe tradhtarin ?

***

Sipas gazetës, dhjetë dëshmitarë mbrojnë të vrarin.

Gjenerali Gouraud i ka shkruajtur Z. Drioux për të vërtetuar bujarinë e Esatit. Z. Edouard Julia e konsideron Esatin si një mik të Francës.

***

Z. Julia : Figura e tij ushtarake ishte ajo e një heroi. Ishte ai që mundësoi dialogun me mbretin Konstandin. Personaliteti i tij politik nuk ishte më pak i shquar. Ai ka kontribuar shumë në fitoren e aleatëve. Pa atë, asnjë serb nuk do t’i kishte shpëtuar fatkeqësisë, asnjëri prej tyre nuk do të arrinte në Korfuz. Unë nuk jam këtu për të shkatërruar një njeri të ndriçuar nga pasioni i tij politik, por do t’i them të akuzuarit, se duke vrarë Esatin, ai ka sakrifikuar fatin e fundit për bashkim dhe pavarësi që i kishte mbetur shtetit të tij.

Avokati i Rustemit, De Monzie : Esati, a nuk e dorëzoj Shkodrën në 1913 armiqëve të shtetit të tij ? Dëshmitarë të tjerë do të vijnë të tregojnë. »

***

Ekspertë të tjerë kanë vazhduar të flasin në gjyq si për shembull gjenerali Sarrail, ish-shefi i byrosë së ushtrisë Orientale, Z. Ancel, apo Z. Auguste Gauvain, Z. Gaston Richard, koloneli Lamouche dhe konsulli francez në Selanik, Z. Graillet.

Të gjithë këta zotërinj nuk kanë rënë dakord me pohimet e njëri – tjetrit.

Gjatë kësaj seance gjyqësore nuk është marrë një vendim i menjëhershëm për Avni Rustemin. / KultPlus.com

https://www.darsiani.com/la-gazette/gazeta-franceze-le-matin-1920-kur-avni-rustemi-shpjegonte-ne-gjyqin-e-tij-arsyen-e-vrasjes-se-esat-pashes/?fbclid=IwAR0qyRzYoA0-C9YdMscPqFbn0PK5228q1IAk-p6rH0wnJbcxisl3-7c6Gqk

Shpaloset programi për edicionin e 7-të të ‘Rolling Film Festival’

Posted on by Kult Plus

Edicioni i 7-të i festivalit të filmit rom, “Rolling Film Festival” (RFF) do të mbahet nga 20 deri më 25 qershor 2023 në Prishtinë.

Me moton “Zërat pa zë”, edicioni i sivjetmë i këtij festivali do të kalojë me një sërë aktivitetesh, ku përveç filmave do të mbahen edhe workshope e programe për fëmijë.

Aktivitetet e këtij festivali do të mbahen në Kino Armata dhe në Qendrën për Praktikë Narrative në Prishtinë.

Gjatë një konference për media, Avni Mustafa, drejtor i Festivali dhe Pranvera Begolli, koordinatore e festivali thanë se RFF për qëllim ka prezantimin e kulturës dhe traditës së komunitetit rom.

Sipas tyre, gjatë ditëve sa do të zgjas ky festival do të shfaqen filma të ndryshëm që kanë në fokus jetën sociale, traditën e kulturën rome. Pranvera Begolli, koordinatore e festivalit, tha se qëllimi i këtij festivali është që të sjell perspektiva të ndryshme sa i përket komunitetit romë, jo vetëm në Kosovë.

“Tema zyrtare e festivali këtë vit është ‘zërat pa zë’, filmat që do të shfaqen në kuadër të festivali prekin tema sociale nga komuniteti rom” – tha koordinatorja Begolli.

Ajo tha se gjatë këtij festivali do të shfaqet edhe një filmi krijuar nga RFF, “Storje e suksesit nga komuniteti rom në Kosovë”, panele diskutim me artistë të filmave që do të shfaqen gjatë festivalit dhe një program të veçantë për fëmijë.

Ndërsa, Avni Mustafa, drejtor i “Rolling Film Festival”, tha se ky festivali është unik i cili mundëson prezantimin trashëgimisë kulturore rome.

Sipas tij, ndër synimet e festivalit është avancimi dhe krijimi i kushteve më të mirë në të gjitha drejtimet për komunitetin rom në Kosovë.“Është me rëndësi të madhe që ajo që bëhet ndonjëherë për romët, të mos bëhet pa romët. Së bashku, ne duhet të jemi në gjendje të bëjmë një punë të madhe të përkushtuar, sa herë që vendosim të diskutojmë ose të bëjmë diçka për komunitetin rom” – tha Mustafa.

Hapja e edicionit të 7- të RFF hapet më 20 qershor më ora 20:00 në Kino Armata.“Rolling Film Festival organizohet që nga 2009 dhe mbahet çdo dy vjet duke sjellë filma që trajton çështje që lidhen me jetën e komunitetit rom./ KultPlus.com

Parqet arkeologjike, Margariti: 88 857 vizitorë në pesë muajt e parë të 2023

Posted on by Kult Plus

Parqet arkeologjike në vendin tonë kanë zgjuar interesin e një fluksi të lartë turistësh vendas e të huaj, gjatë gjashtë mujorit të parë të vitit 2023.

Ministrja e Kulturës, Elva Margariti ndau statistikat e periudhës janar-maj 2023 mbi numrin e vizitorëve në parqet arkeologjike, ku vihet re rritja e ndjeshme e tyre krahasuar me vitet paraardhëse

“Viti 2022 ishte viti i ringritjes pas pandemisë, por 2023 është ai gjatë të cilit ecim të sigurt në përforcimin e vetëdijes se turizmi kulturor ka një rëndësi të veçantë për ekonominë e vendit. Një rritje të ndjeshme të vizitorëve numërojmë në parqet tona arkeologjike, të cilat janë hapësirat e duhura edhe për vizitorët vendës, të cilët shijojnë trashëgiminë dhe natyrën bashkë me familjet”, tha Margariti.

Sipas statistikave, në janar-maj të këtij viti parqet arkeologjike u vizituan nga 88 857 vizitorë, në të njëjtën periudhë të vitit 2022 u vizituan nga 59 989 vizitorë, në 2021 nga 23 637 vizitorë dhe në 2020 nga 10 852 vizitorë.

Shqipëria ka një sërë sitesh arkeologjike si Butrinti, Apolonia, Oriku, Amantia, etj. Këto parqe kanë interes pasi tregojnë historinë dhe kulturën, si dhe janë dëshmi e gjurmëve që ka lënë historia në to./KultPlus.com

‘Extraction 2’ do të shfaqet në Netflix nga 16 qershori

Posted on by Kult Plus

Chris Hemsworth mori pjesë në premierën e vazhdimit të filmit të tij aksion në Netflix “Extraction 2” në New York. Aktori australian portretizon një “mercenar të tregut të zi”, i ngarkuar me një mision tjetër vdekjeprurës: shpëtimin e familjes së goditur të një krimineli të pamëshirshëm gjeorgjian nga burgu ku po mbahen”.

Filmi bazohet në romanin grafik “Ciudad” nga Andre Parks. Në tapetin e kuq Hemsworth tha që mjafton  të shohësh pjesën e parë, nuk është e nevojshme për të shijuar vazhdimin.

“Ky është një film i pavarur, ka një  vazhdimësi nga disa nga elementët e filmit të parë, por ne jemi shumë të vetëdijshëm për këtë. Në filmin e parë  ne e prekëm historinë emocionale të personazhit vetëm në disa skena, dhe kështu u siguruam që të integronim informacionin në atë film brenda këtij filmi.”

Aktorja Golshifteh Farahani rikthehet si Nik Khan, një personazh që ajo e adhuron:  “Një grua, një heroine  që nuk është një interes dashurie për dikë. Ajo nuk është e seksualizuar. Kjo më pëlqen tek ajo.”

Filmi do të nisë transmetimin në Netflix më 16 Qershor./KultPlus.com

‘Mos më harro t’lutem përsëri, s’mund t’jetoj pa ty’ (VIDEO)

Posted on by Kult Plus

Haki Misini vazhdon të mbetet figura kryesore që solli një frymë të re në historinë e muzikës rok në Kosovë, shkruan KultPlus.

Haki Misini është vrarë nga forcat serbe gjatë vitit 1999, tri orë para se të nënshkruhej marrëveshja për ardhjen e forcave të NATO-së në Kosovë, duke e lënë një zbrazëti të madhe në familjen e tij dhe në artin kosovar.

Këngët e tij më të njohura janë: ‘Fuqia e dashurisë’, ‘Në syrin tënd pashë një lot’, ‘Dashuri e humbur’, ‘Moj e mira te pojata’ etj. Këngë këto që dëgjohen edhe sot e kësaj dite që kanë kaluar më shumë se 20 vite prej publikimit të tyre,

KultPlus ju sjell njërën ndër këngët më të pëlqyera të Haki Misinit. ”Idila Verore”, këngë kjo që i këndon dashurisë me emocion e nostalgji.

Bashkangjitur gjeni videon dhe tekstin e këngës.

Këngën do t’a shkruaj,
dashuri,
ec n’ket’ zemrës time t’i ke hy,
mos më harro t’lutem,
përsëri,
s’mund t’jetoj’ pa ty.

Syt’ e tu, gjithnji,
më japin drit’,
balli yt, për mu
çdo her’ shëndrrit,
t’njofta sikur zjarr’,
që delli mban,
buzët tua jan’.

T’lutem me kupto,
eja m’ledhato,
zemrën ti ma shero,
s’ka forcë qe na ndan,
gjersa jemi bashkë,
fort’, te dashuroj./ KultPlus.com

Shkencëtarët vëzhgojnë dy milionë galaktika për hartën 3D të universit

Posted on by Kult Plus

Shkencëtarët kanë vëzhguar dy milionë galaktika dhe yje për herë të parë si pjesë e një përpjekjeje për të krijuar një hartë të detajuar 3D të universit.

Studimi, i cili përdori robotikën për të bërë mijëra foto të qiellit të natës, do të avancojë më tej kuptimin tonë për universin dhe galaktikën tonë, Rrugën e Qumështit.

Studiuesit e Universitetit Durham dhe një ekip ndërkombëtar akademikësh kanë vëzhguar objekte ekstragalaktike dhe se si drita e tyre shpërbëhet në ngjyra ose gjatësi vale të ndryshme, duke zbuluar se sa shpejt po zgjerohet universi si dhe fizika e vetive të galaktikave dhe kuazareve.

I përbërë nga 80 terabajt, grupi i të dhënave vjen nga më shumë se 3 500 ekspozime të qiellit të natës të marra gjatë një periudhe gjashtëmujore.

Versioni i fundit është hapi i parë i projektit për të lejuar shkencëtarët të hartojnë më shumë se 40 milionë galaktika, kuazare dhe yje./KultPlus.com

Kryeministri Rama anulon mbledhjen me Qeverinë e Kosovës në Gjakovë

Posted on by KultPlus

Kryeministri Edi Rama në një konferencë për mediat pasditen e sotme ka njoftuar anulimin e mbledhjes ndërqeveritare me Kosovën, që ishte planifikuar për t’u zhvilluar ditën e nesërme në Gjakovë.

Kreu i qeverisë tha se i ka kërkuar Kurtit një takim më formal dhe i ka dhënë kohë mjaftueshëm për t’u menduar, por kryeministri i Kosovës, sipas tij e ka refuzuar. Gjithashtu Rama paralajmëroi vendosjen në fuqi të sanksioneve për Prishtinën zyrtare nga ana e bashkësisë Euroatlantike, në rast se nuk ka përpjekje për të zbutur tensionet në Veri me ndryshim kursi.

Fjalimi i Ramës

Është një komunikim i jashtëzakonshëm i cili lidhet me takimin e nesërm të dy qeverive në Gjakovë. Në kushtet e agravimit me orë të marrëdhënieve të Kosovës me krejt bashkësinë Euroatlantike, ky takim nuk mund të mbahet në formatin e parashikuar. Pasi kam folur pasdite me shefin e  diplomacisë evropiane Josep Borell i kam kërkuar Albinit për t’u takuar nesër në Gjakovë, me një format më të ngushtë, përkatësisht me Ministrat e Jashtëm dhe të Mbrojtjes.

Në një pikë të paimagjinueshme, kur kjo e fundit ka vënë gishtin faktikisht në butonin që do të vërë në lëvizje planin e sanksioneve ndaj shtetit që ka krijuar vetë., Për fat të keq dhe me shumë keqardhje duhet të them se nuk kemi pasur dakordësi me kryeministrin Kurtin për një ndryshim të formatit. Ai ka kërkuar që mbledhja të bëhet normalisht dhe më pas të diskutojmë edhe për këtë, por kjo nuk është e mundur sepse nuk është një moment për të krijuar një pasqyrë të rreme të asaj që në fakt ndodh me realitetin e Kosovës sot.

Mbase nuk është një përgjigje përfundimtare nga ana e kryeministrit. Shpresoj shumë të takohemi për të ballafaquar opinionet kur jemi në prag të vënies në zbatim të planeve për masa shtrënguese të një shteti të krijuar nga ata që qartësisht janë në kushtet e sosjes së durimit.

Kam bërë një përpjekje për t’ju kërkuar edhe pak kohë, e kam marrë edhe pak kohë, por nëse nuk e shfrytëzojmë për një sens të përbashkët mes të gjithëve, atëherë kam shumë frikë se plani që është një plan realisht shumë i rëndë për Kosovën, do vihet në lëvizje/ KultPlus.com

Kur të kem vdekur

Posted on by Kult Plus

Poezi nga Fernando Pessoa
Përktheu Anton Papleka

Nëse, kur të kem vdekur, dikush ka dëshirë
të shkruajë biografinë time
Nuk ka asgjë më të thjeshtë.
Ajo ka vetëm dy data: atë të lindjes
dhe atë të vdekjes sime.
Midis njërës dhe tjetrës datë, të gjitha ditët janë të miat.

Është e lehtë ta përcaktosh jetën time.
Unë e kam parë botën si një njeri i dënuar.
Unë i kam dashur gjërat pa kurrfarë sentimentalizmi.
Kurrë nuk pata ndonjë dëshirë që nuk mund ta realizoja,
sepse asnjëherë nuk m’u verbua arsyeja.
Të kuptuarit e vetes për mua qe gjithmonë
veçse të shoqëruarit e të pamit.
Unë e kuptova se gjërat janë reale
dhe krejtësisht të ndryshme nga njëra-tjetra;
T’i kuptoje me anë të mendimit, do të thoshte
të të dukeshin të gjitha të ngjashme.
Një ditë më vuri në gjumë si cilindo fëmijë.
Unë mbylla sytë dhe fjeta.
Përveç kësaj, unë qeshë poeti unik i Natyrës./KultPlus.com