Autor: KultPlus

Shkruan: Egzon Kryeziu

Ju komandantë, në ditën që do bëni pazaret dhe do uleni në kolltuqe, atë mbrëmje shtrojeni një darkë, bëjeni me doemos.
Të jetë darkë lamtumire.

Të pastrehët e skamnorët, ftojini,u folni për lukset tuaja modeste, mandej shihni me ngërdheshje teksa i perbijnë lotët.
Ftojini edhe fëmijët, gratë e burrat, ata me flokë të rëna nga kanceri a leukemia dhe u tregoni drejtë, thuajini që do të vdesin në mungesë spitalesh.

Studentët t’i ulni në rendet e para, shikojini drejtë në sy dhe kërkoni prej tyne të heqin dorë nga ëndrrat.
Policët, gjykatësit, prokurorët, mjekët, profesorët e doganierët, dehni, pastaj ashtu të dehun prej secilit kërkoni betimin për servilosje, detyrojini të nënshkruajnë.
Akademikëve t’i bëni vend në qoshe, t’i ngopni, pastaj prisni derisa të degustojnë verën, mandej ua leni bakshishet, kështu e bleni heshtjen e tyne.
Gazetarët e ata që guxojnë të ngrisin zërin pritni tek dera dhe goditini fortë me çka të mundeni, frikësojini.
Këtë le ta bëjnë zagarët tuaj, ju mos e prishni terezinë.
Festoni për kolltuqet e për pushtetin, ngreni dolli , çlirimtarë e tradhëtarë krahë për krahë.

Ju tuxharë që mbani kuletën, darkën ta paguani me paratë tona, hallall ua bëjmë.

Në darkë të na ftoni, aman.
Dorën me të cilën luftuat na vëni përpara, ne ua puthim, atë tjetrën me të cilën vodhët ta fshehni bëni mirë se me te nenshkruat turpin.

Ndaj mos na fyeni pse ua themi në sy qe iu kanë vdekur idealet, komandantë.

Ruajtja e gjuhës së Arbërit në Italinë Jugore, ka ndodhur si një proces natyror, pasi që nëpër shtëpitë arbëreshe është folur shqip.

Kështu ka thënë në një intervistë për KosovaPress albanologu arbëresh Giovanni Belluscio, i cili ka ardhur në Prishtinë për të ndjekur seminarin e Gjuhës, Letërsisë dhe Kulturës Shqiptare.

Belluscio thotë se përfaqëson një seri të madhe arbëreshësh që kanë ardhur qysh prej viteve të 70-ta për të ndjekur seminarin e Gjuhës Shqipe.

Ai ka vlerësuar seminarin duke e konsideruar atë si ambasadorin më të mirë për albanologjinë në botë, madje, shpreson që tradita e seminarit të Gjuhës, Letërsisë dhe Kulturës Shqiptare të vazhdojë me kushte edhe më të mira nga ato që janë sot.

“Ka disa vite që vijë këtu në Kosovë, në Prishtinë. Kam ndjekur edhe një seminar në 96-ën, kur kushtet ishin jo shumë të mira këtu. Përshtypjet janë gjithmonë shumë, shumë të mira. Seminari vazhdon me një traditë të gjatë dhe ka shumë persona që vijnë nga vende të ndryshme të botës. Unë si italian, por sidomos si arbëresh, përfaqësoj një seri të madhe arbëreshësh që kanë ardhur këtu prej viteve 70-të për të ndjekur seminarin. Një pjesë e tyre janë bërë edhe pedagog në universitetet italiane”, tha ai.

Ai ka treguar se së pari ka folur shqip, ndërsa thotë se italishten e ka mësuar në shkollë.

“Jo nuk ka qenë e vështirë,ishte gjuha e vendit, domethënë si në të gjitha vendet, është gjuha që fëmijët mësuan. Unë për shembull mësova gjuhën e vendit, e fshatit tim sepse linda në fshat, linda në një familje arbëreshe ku përdorej arbërishtja dhe arbërishtja ka qenë gjuha ime e parë, para italishtes. Unë italishten, brezi im e ka mësuar në shkollë italishten, nuk ishte gjuhë e përdorur në shtëpi”, tha ai.

E se gjuha shqipe mësohet edhe në universitetet italiane, albanologu arbëresh thotë të ketë madje edhe italianë që ndjekin mësimet e shqipes.

“Nga pikëpamja shkencore kemi disa universitete në Itali ku jepet shqipja, edhe si gjuhë edhe si letërsi. Dhe pastaj ka katedra në Kozencë, në Palermo, në Napoli, në Romë, në Venecia ku ka jo vetëm studentë arbëresh por edhe studentë italianë që ndjekin kurse të gjuhës dhe disa prej tyre pastaj zgjedhin të bëjnë tema përkatëse për të mbaruar karrierën e tyre universitare”, tha ai për.

Mirëpo, Belluscio shpreh shqetësimet e tij sa i përket rënies demografike në disa fshatra të Italisë Jugore, gjë që sipas tij, paraqet rrezik për gjuhën por edhe kulturën arbëreshe.

“Ka fshatra ku gjuha shqipe ruhet më mirë, disa fshatra të tjerë që janë italianizuar shumë pak dhe disa të tjera që janë në një situatë të themi jo shumë të mirë sepse nuk ka folës të rinj. Brezi i ri është shumë i vogël, do të thotë janë shumë pak folës dhe kur dihet që një kulturë në një vend ku nuk ka folës të rinj ka rrezik që të zhduket jo vetëm gjuha, por edhe kultura e vendit”, tha ai.

Ai shprehet i bindur se gjuha shqipe do të pësojë ndryshime brez pas brezi, ashtu sikurse që ka pësuar ndryshime nga koha e Gjon Buzukut.

“Ne arbëreshët kemi huazime nga greqishtja, kemi huazime nga sllavishtja, kemi huazime sidomos nga italishtja, pak huazime nga turqishtja sepse ne jemi shpërngulur sapo turqit kishin mbërritur në Ballkan dhe kështu nuk kemi huazime nga turqishtja siç ka shqipja sot. Mendoj se nuk është argument që na intereson si gjuhëtar, fakti se duhet të krijohen neologjizma nga brumi i shqipes, folësit flasin gjuhën dhe sipas përdorimit gjuha formohet brez pas brezi. Pas disa brezash gjuha shqipe do të jetë shumë ndryshe nga e sotmja, ashtu siç është sot ndryshe nga gjuha e Buzukut”, tha ai.

Ka ndërruar jetë sot mësuesja e dalluar Nadire Dida.

“Sot i pushoi zemra e madhe Mësueses Nadire Dida. Varrimi bëhet sot në ora 16:45 në Prishtinë, ndërsa pamja bëhet në shtëpinë tonë në Bërnicë të Epërme, 700m nga rruga Prishtinë-Podujevë në drejtim të fshatit Siqevë, nga e hëna deri të mërkuren” ka shkruar në Facebook djali i të ndjerës – Agron Dida.

Dida, kjo grua e madhe e shqiptarëve, ishte e martuar me Sedat Didën. Sedati, kryeredaktor i Rilindjes, gjatë jetës së tij u burgos disa herë prej regjimit të asaj kohe. / KultPlus.com

Një prej institucioneve simbol të arsimit në kryeqytet, shkolla “Kosova”, e cila u shkatërrua qëllimisht disa vite më parë, po rindërtohet për t’u rikthyer në vatër dije për fëmijët. Bashkia e Tiranës ka nisur punën për hapjen e themeleve të godinës, e cila do të jetë katër herë më e madhe se sa ish-ndërtesa e mëparshme që u dogj për t’u shndërruar në pallat. Në nisjen e punimeve mori pjesë kryetari i Bashkisë së Tiranës, Erion Veliaj, i cili tha se shkolla do të jetë gati pas një viti dhe u shpreh i kënaqur që Tiranës do t’i rikthehet një nga shkollat simbol, që para disa vitesh u synua të kthehej në pallat.

“Për të gjithë ata qytetarë që kanë jetuar në Tiranë, të paktën në dekadën e fundit, e dinë që kjo shkollë i ngjan një prej atyre legjendave shqiptare, si legjenda e Rozafës. Më në fund, sot jemi në një situatë ku po hedhim themelet e shkollës, të cilën do mund ta rihapim shtatorin tjetër, pas disa vitesh ndërprerje. Një projekt i cili ka kaq kohë që përgatitet, por më në fund, me ndihmën e qeverisë shqiptare për shpronësimet, pastrimin e territorit, kemi rifituar një hapësirë publike e cila në vitet e rrumpallës së Bashkisë së Tiranës u kthye në një hapësirë për të bërë pallat, si një hapësirë për përfitim personal dhe jo publik”, tha kreu i Bashkisë së Tiranës.

Si një ish-nxënës i kësaj shkolle, Veliaj shprehu kënaqësinë e dyfishtë se ky institucion arsimor do të rikthehet me një kapacitet 4 herë më të madh, por duke ruajtur të njëjtën cilësi siç edhe e ka pasur shkolla e mëparshme. “Siç është ajo shprehja, këpucën e tij këpucari e rregullon të fundit. Kjo është në fakt shkolla ime. Më vjen mirë që e fundit në serinë e parë të shkollave, të katër shkollave të reja, është shkolla “Kosova”, ndaj ndihem shumë i lumtur që për të gjithë ata si puna ime, që kanë nostalgjinë e të qenit fëmijë, e të rriturit, të formuarit në këtë hapësirë fantastike si shkolla “Kosova”, do e rikenë, por kësaj here katërfish më të madhe. Shkolla shkon nga një kat me qerpiç, ndërtuar vite më parë, në një katërkatësh me ashensor, me aksesueshmëri edhe për ata që janë me aftësi të kufizuar, me një auditorium 125 vende për të gjithë komunitetin, me një palestër moderne, me disa laboratorë. Do të ketë të njëjtin cilësi, siç ka qenë ndër vite reputacioni i shkollës ‘Kosova’”, shtoi Veliaj.

Ai tha se hapja e dyerve të kësaj shkolle vitin e ardhshëm do të ndihmojë që të ulet ngarkesa edhe në shkollat e tjera përreth që funksionojnë në këtë njësi. “Mezi pres që t’u lëmë hapësirë ndërtuesve, që këtë vit të punojnë me ritme të shpejta e ta përfundojnë para afatit, që shtatori tjetër jo vetëm të akomodojë këtu nxënësit e shkollës “Kosova”, por automatikisht të lirojë të gjithë trysninë që ushtrohet tek Liceu Artistik apo shkolla “Osman Myderizi” e “Mihal Grameno”, me nxënësit e shkollës “Kosova”, që janë shpërndarë në të gjithë këto territore”, u shpreh kryebashkiaku.

Veliaj theksoi se me shkollën “Kosova” shkon në 4 numri i shkollave të reja që i shtohen Tiranës për të vazhduar më pas edhe me 16 shkolla të tjera të reja që do të ndërtohen në partneritet me privatin dhe që do t’i japin fund problemit të ngarkesave në klasa. / KultPlus.com