Fyelli

Nga Naim Frashëri

Pa dëgjo fyellin ç’thotë
Tregon mërgimet e shkreta,
Qahet nga e zeza botë
Me fjalë të vërteta.

Që kur se më kanë ndarë
Nga shok’ e nga miqësija,
Gra e burra kanë qarë
Nga ngashërimet e mija!

Krahërore e kam çpuar
E kam bëre vrima vrima,
Dhe kam qar’ e kam rënkuar
Me mijëra psherëtima!

Dhe me botën e gëzuar
Bëhem shok edhe marr pjesë,
Dhe me njerës të helmuar
Bënem mik me besa-besë.

Puna si do që të bjerë
Unë qanj me mallëngjime,
Më çdo vënt e kur-do-herë
Psherëtin zëmëra ime!

Gjithë bota më dëgjojnë
Po së jashtëmi më shohin,
Dëshirën s’m’a kupëtojnë
Zjar’ e brendëshmë s’m’a njohim.

Njerëzit me mua rrinë,
Unë qanj’ e mallëngjehem,
Po dufn’ e pshehtë s’m’a dinë
Andaj kurrë s’përdëllehem.

Gjith’ ata që janë ndarë
Fyellit shokë ju bënë,
Shkallët’ e tij disa farë,
Na shkalluan mëndjen tënë.

Rrëmet i njerëzisë!
Zër’ i fyellit s’ësht’ erë,
Ky ësht’ zjarr’ i dashurisë
Që i ra kallamit mjerë!

I ra qiellit e ndriti,
I ra zëmrësë e nxehu,
I ra verës e buçiti,
I ra shpirtit, dhe e dehu.

I dha erë trëndafilit
I dha dritë bukurisë,
I dha këngëtë bilbilit,
I dha shije gjithësisë.

Ay zjar i ra në qiej,
Edhe duke përvëluar,
U bënë kaq yj e diej,
Që i mba Zoti ndër duar,

Nga ky zjar Zot’ i vërtetë,
Që ka ngehur gjithësinë,
Hoth një shkëndijë në jetë,
Dhe bëri soje njerinë.

More zjar i bekuar!
Unë me ty jam përzjerë,
Pa jam tretur e kulluar,
Po të kam shpirt, mos më lerë. / KultPlus.com

Serialet më të suksesshme në histori: Ja pesë më të mirët

Në botën e argëtimit televiziv, disa seriale kanë arritur të thyejnë rekorde shikueshmërie dhe të bëhen fenomene globale. Këto prodhime kanë tërhequr miliona shikues dhe kanë lënë një gjurmë të pashlyeshme në kulturën popullore. Ja cilat janë pesë serialet me të shikuara dhe të vlerësuara që kanë thyer rekorde në mbarë botën:

Game of Thrones (2011-2019)

Me tetë sezone, Game of Thrones u bë një fenomen botëror dhe një nga serialet më të shikuara ndonjëherë. Episodet e fundit të serisë, veçanërisht finalja e sezonit të tetë, tërhoqën më shumë se 19 milionë shikues vetëm në SHBA, duke thyer rekorde të HBO-së. Seria e bazuar në librat e George R.R. Martin përmbante një kombinim të dramës epike, betejave spektakolare dhe kthesave të papritura që mbajtën audiencën të lidhur për vite me radhë.

Breaking Bad (2008-2013)

Breaking Bad u konsiderua një nga serialet më të mira të të gjitha kohërave dhe ka thyer disa rekorde shikueshmërie. Sezoni i fundit tërhoqi miliona shikues dhe finalja e serisë arriti një audiencë rekord me më shumë se 10 milionë shikues në SHBA. Ky thriller dramatik mbi një mësues kimie që kthehet në një prodhues droge, interpretuar nga Bryan Cranston, ka fituar një numër të madh çmimesh dhe një vend të veçantë në historinë e televizionit.

Friends (1994-2004)

Friends është një nga komeditë më ikonike të të gjitha kohërave. Ky serial i famshëm vazhdon të mbetet një hit global, madje edhe dekada pas transmetimit të tij për herë të fundit. Finalja e serisë, e cila u transmetua në maj të vitit 2004, tërhoqi rreth 52.5 milionë shikues në SHBA, duke e bërë atë një nga finalet më të shikuara të serialeve televizive. Friends mbetet i popullarizuar në platforma të ndryshme streaming dhe është ndër serialet më të ritransmetuara të të gjitha kohërave.

The Walking Dead (2010-2022)

Seria e zhanrit horror-dramatik, The Walking Dead, ka mbajtur rekorde të jashtëzakonshme për shikueshmëri, veçanërisht në sezonet e saj të hershme. Ky serial, që ndjek një grup të mbijetuarish në një botë të pushtuar nga zombitë, arriti kulmin në sezonin e pestë me më shumë se 17 milionë shikues për premierën e tij, duke vendosur një rekord të ri për rrjetin AMC.

Squid Game (2021)

Seriali korean Squid Game bëri një shpërthim të madh global kur u lansua në Netflix në vitin 2021. Ai u bë shpejt seriali më i shikuar në histori të platformës, duke thyer rekorde me mbi 1.65 miliardë orë të shikuara në katër javët e para pas lançimit. Me një premisë unike dhe tension të lartë, Squid Game ka fituar një vend të përhershëm në listën e serialeve më të suksesshme të të gjitha kohërave.

Këto seriale jo vetëm që kanë tërhequr një audiencë masive, por kanë formuar edhe bisedat kulturore dhe kanë lënë një trashëgimi të qëndrueshme në botën e argëtimit. Shikueshmëria e tyre rekord tregon fuqinë e një historie të mirë dhe aftësinë e televizionit për të bashkuar audiencën globale në mënyra të papara më parë./KultPlus.com

Nata e shtatë e Etno Fest 2025: Identiteti i zhbërë në Sanxhak dhe kujtesa që ruhet me art

Edicioni i shtatë i Etno Fest 2025 solli një përballje të thellë me çështjen e identitetit shqiptar në Sanxhak, përmes debatit, artit skenik dhe trashëgimisë kulturore. Në një atmosferë të ngrohtë, pjesëmarrësit u përfshinë në diskutime thelbësore mbi ruajtjen e identitetit kombëtar në rajonet që ndodhen përballë sfidave të asimilimit dhe harresës historike.

Debati u mbajt me temën “Identiteti i zhbërë në Sanxhak” dhe mblodhi në një panel emra të njohur si Ismet Azizi, kryetar i Shoqatës “Kosova për Sanxhakun”, Ali Daci, profesor nga Rozhaja, dhe Qazim Namani, arkeolog e ekspert i trashëgimisë kulturore.

Përmes shembujsh historikë dhe dëshmive autentike, u trajtua procesi i zbehjes së identitetit shqiptar në rajonet si Rizhaja, Tregu i Ri dhe Tutini. Ismet Azizi prezantoi një ekspozitë me fotografi që dokumentojnë ndrydhjen dhe asimilimin e shqiptarëve në këto zona, ndërsa Ali Daci solli dëshminë e udhëtares britanike Edit Durham, e cila në fillim të shekullit XX kishte vërejtur se vetëm dy familje nuk flisnin shqip në Rozhajë.

Në këtë kontekst, u përmend edhe Okarina – një instrument muzikor i periudhës së neolitit i zbuluar në Runik më 1968 – si dëshmi e lashtësisë dhe autoktonisë shqiptare në këto troje. Rikonstruksioni i saj u realizua nga mjeshtri Shaqir Hoti.

Arkeologu Qazim Namani përshkroi me saktësi fazat historike të asimilimit të shqiptarëve nga shekulli XVIII deri më sot, duke theksuar edhe mungesën e vullnetit institucional për të ndriçuar këtë pjesë të rëndësishme të historisë.

Konkluzioni i debatit ishte i qartë: duhet të qëndrojmë vertikalisht në etnokulturë për të ruajtur dhe pasuruar identitetin kombëtar.

Pjesë e veçantë e festivalit ishte performanca e Ansamblit “Vaçe Zela” nga Lushnja, i cili solli këngë e valle tradicionale, si dhe veshje kombëtare që pasqyrojnë mozaikun e pasur të identitetit kulturor shqiptar. Atmosfera festive u pasurua me bashkëpunimin e ngrohtë mes mysafirëve dhe anëtarëve të ansamblit, të cilët kënduan dhe vallëzuan së bashku.

Një tjetër moment kulmor i Etno Fest ishte monodrama “Arka” me autor dhe interpretues aktorin Mentor Zymberaj. Përmes një rrëfimi emocional që zhvillohet në kohë reale në skenë, personazhi përballet me kujtimet e tij familjare – nga babai intelektual deri tek vëllai i vogël i dashuruar pas figurës së Charlie Chaplinit.

Kostumet familjare, ora e ndalur dhe një letër e nënës tërheqin emocionin e publikut, duke e kthyer skenën në një arkë të kujtesës që secili nga ne e mban brenda vetes. Me një lojë të saktë, pa teprime, Zymberaj e udhëhoqi shfaqjen deri në kulm, ku dhimbja dhe qeshja u shkrinë në një emocion të përbashkët, të përshëndetur me duartrokitje të gjata.

Etno Fest 2025 dëshmoi edhe njëherë se arti dhe kultura janë forca jetike në mbrojtjen e identitetit. Me diskutime të thella, prezantime të pasura kulturore dhe vepra artistike që prekin shpirtin, festivali mbetet një thirrje për vetëdijesim dhe veprim në ruajtjen e trashëgimisë sonë./KultPlus.com

Reuters: Zbulohet në Shqipëri vendbanimi më i vjetër liqenor i Evropës

Arkeologët që punojnë në brigjet e Liqenit të Ohrit në Shqipëri besojnë se kanë zbuluar vendbanimin më të vjetër evropian të ndërtuar në një liqen në Evropë, duke gjetur dëshmi të një komuniteti të organizuar të gjuetisë dhe bujqësisë, që ka jetuar aty rreth 8,000 vjet më parë, shkruan Reuters.

Ekipi, i përbërë nga arkeologë shqiptarë dhe zviceranë, kalon orë të tëra çdo ditë rreth tre metra nën sipërfaqen e ujit, duke nxjerrë me kujdes shtyllat prej druri që dikur shërbenin si bazament për banimet. Sipas mediave ndërkombëtare, ata gjithashtu po mbledhin eshtra të kafshëve shtëpiake dhe të egra, objekte prej bakri dhe fragmente qeramike me gdhendje të detajuara.
Albert Hafner, nga Universiteti i Bernës, tha se vendbanime të ngjashme janë gjetur në rajonet alpine dhe mesdhetare, por ato të zbuluara në fshatin Lin janë rreth gjysmë mijëvjeçari më të vjetra, duke datuar midis 6,000 dhe 8,000 vjet më parë.

“Për shkak se ndodhen nën ujë, materiali organik është ruajtur shumë mirë, dhe kjo na lejon të zbulojmë se çfarë hanin këta njerëz dhe çfarë mbillnin,” tha Hafner.

Studime të shumta tregojnë se Liqeni i Ohrit, i ndarë mes Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë, është liqeni më i vjetër në Evropë, me një moshë mbi një milion vjet, përcjellë KultPlus.

Më shumë se një mijë mostra druri janë mbledhur nga vendbanimi, i cili mendohet të ketë strehuar disa qindra banorë.

Mendohet se vendbanimi shtrihet në një sipërfaqe prej rreth gjashtë hektarësh, por deri tani, pas gjashtë vitesh punë, është zbuluar vetëm rreth 1% e tij.

Hafner tha se gjetjet tregojnë se njerëzit që jetonin në liqen kanë luajtur një rol të rëndësishëm në përhapjen e bujqësisë dhe blegtorisë në pjesë të tjera të Evropës.

“Ata ende merreshin me gjueti dhe mbledhje, por të ardhurat kryesore ushqimore vinin nga bujqësia,” u shpreh ai.

Arkeologu shqiptar Adrian Anastasi tha se mund të duhen dekada për të eksploruar plotësisht këtë zonë.

“Nga mënyra se si ata kanë jetuar, janë ushqyer, kanë gjuajtur, peshkuar dhe nga mënyra se si është përdorur arkitektura për të ndërtuar vendbanimin, mund të themi se ata kanë qenë shumë të zgjuar për kohën e tyre,” tha Anastasi./KultPlus.com

Baritoni Gëzim Myshketa sonte debuton në Spanjë, ndanë skenën me emra të mëdhenj të skenës operistike 

Baritoni i njohur shqiptar Gëzim Myshketa sonte do të debutojë në “Teatro Real” të Madridit në Spanjë, dhe në këtë debutim do të prezantohet me shfaqjen operistike “La Traviata”, shkruan KultPlus. 

Baritoni Myshketa do të prezantohet më 17, 20 dhe 23 korrik, dhe në këtë shfaqje operistike do ta ndajë skenën me artistë të mëdhenj të skenës operistike botërore si: Nadine Sierra, Diego Florez dhe Xabier Anduaga.  

Kjo shfaqje operistike do të prezantohet nën përcjelljen e korit dhe orkestrës së “Teatro Real Madrid”, nën dirigjimin e Henrik Nanasi. 

Gëzim Myshketa është një prej baritonëve më të suksesshëm shqiptar që është prezantuar në skena të ndryshme të Evropës, duke u rikthyer shumë shpesh edhe në Shqipëri dhe Kosovë./ KultPlus.com / KultPlus.com 

Gabriel García Márquez dhe “Njëqind Vjet Vetmi” që rrezikoi të humbiste rrugës

Romani i famshëm “Njëqind Vjet Vetmi” (Cien Años de Soledad), një nga veprat më të mëdha të letërsisë botërore, pothuajse nuk do të kishte dalë kurrë në dritë, për një arsye sa të thjeshtë aq edhe prekëse: Gabriel García Márquez nuk kishte 82 pesos për ta dërguar me postë dorëshkrimin e tij në shtëpinë botuese në Argjentinë.

Në vitin 1967, Márquez dhe bashkëshortja e tij Mercedes jetonin me vështirësi ekonomike në Meksikë. Kur përfundoi dorëshkrimin e romanit që do të bëhej një nga kulmet e realizmit magjik, ata e çuan në postë për ta dërguar në Buenos Aires. Por dërgesa kushtonte 160 pesos, dhe çifti kishte vetëm 78. Ata e ndanë dorëshkrimin në dy pjesë dhe dërguan gjysmën e parë.

Mercedes, me humorin që e karakterizonte, i tha Gabrielit:
“Po të kishim pasur ato 82 pesos, do t’u kishim dërguar edhe romanin e keq që kishe shkruar.”
Pasi siguruan paratë për pjesën tjetër të dorëshkrimit, romani mbërriti i plotë te shtëpia botuese Sudamericana, dhe pjesa tjetër është histori: një vepër që tronditi botën letrare dhe i dha Márquez-it Çmimin Nobel për Letërsi në vitin 1982.

Ky episod i thjeshtë tregon fuqinë e këmbënguljes, dashurisë dhe besimit në art edhe kur gjithçka duket e pamundur./KultPlus.com

Adam Smith: Humaniteti është virtyti i një gruaje, bujaria e një burri

Disa nga aforizmat më brilante të ekonomistit të shquar janë:

– Paratë janë çështje besimi.

– Prirja për shkëmbimin e një gjëje për një tjetër është e zakonshme për të gjithë njerëzit dhe nuk gjendet në asnjë racë tjetër të kafshëve.

– Asnjë shoqëri nuk mund të lulëzojë , kur pjesa më e madhe e popullit është e varfër .

– Shkenca është ilaç për helmin e entuziazmit dhe supersticionit.

– Njeriu është një kafshë që bën pazar.

– Të gjitha për vete, asgjë për të tjerët, duket se ka qenë në çdo epokë , parimi i ndyrë e zotërinjve të njerëzimit.

– Çfarë mund të kërkojë më tepër për të qenë i lumtur njeriu që është mire me shëndet, nuk ka borxhe dhe ka ndërgjegje të pastër.

– Virtyti është më shumë për t’u frikësuar se vesi, sepse tejkalimet e tij nuk i nënshtrohen rregullimit të ndërgjegjes.

– Ankesa më e shpeshtë është ajo për mungesën e parave.

– Humaniteti është virtyti i një gruaje, bujaria e një burri.

– Çmimi i vërtetë i gjithçkaje, është mundësia dhe vështirësia e fitimit të saj. /KultPlus.com

Poezia e Arian Lekës hap ekspozitën ndërkombëtare “Nautical Poetics” në Kinë

Vargjet e poetit shqiptar Arian Leka janë përzgjedhur si hyrje poetike e ekspozitës ndërkombëtare “Nautical Poetics: Invitational Exhibition of Maritime Poetry”, e cila u hap në qytetin Hangzhou të Kinës një nga qendrat më të rëndësishme të artit bashkëkohor në rajonin e Paqësorit.

Kjo ekspozitë unike bashkon autorë nga vende dhe gjuhë të ndryshme përreth një simboli të përbashkët: detin, jo vetëm si hapësirë fizike, por edhe si metaforë e udhëtimit shpirtëror, kujtesës kolektive, përplasjes së identiteteve, përcjellë KultPlus.

Vargjet e Lekës janë përzgjedhur nga libri “Hartë memece për të mbyturit”, konkretisht nga cikli “Kripë fshehur në gjak” (Salt Hidden In The Blood), ku motivi i detit zë një vend qendror.

Ky pranim ndërkombëtar vjen si një tjetër dëshmi e fuqisë shprehëse të poezisë shqipe në skenën globale, dhe është raportuar edhe nga Festivali Poeteka, si nje urë komunikimi mes letërsisë shqipe dhe botës. Vargjet e Arian Lekës, të vendosura në mure poetike në ekspozitën “Nautical Poetics” në Hangzhou, krijojnë një dritare të re për të kuptuar se poezia shqipe, veçanërisht ajo që buron nga brigjet mesdhetare, zotëron një identitet të fuqishëm, thellësisht universal dhe gjithnjë e më të pranishëm në peizazhin global të artit bashkëkohor.

Një nga vargjet që ka zgjedhur vetë ekspozita si titull të saj është:

“Me botën bëj luftë, me veten paqe”
(With the world make war, and peace with yourself)

和世界作战吧!但记得与自己讲和.

Ky varg tashmë qëndron i gdhendur në një mur digjital në zemër të Hangzhout. Ai shërben si një ftesë për të dëgjuar një zë poetik që vjen nga brigjet shqiptare, një zë që flet për idealin shpirtëror, për mungesën e lirisë, për betejat e brendshme njerëzore./KultPlus.com

Rabdishti, në garë për “Fshatrat më të mirë turistik në botë”

Me shtigje të shënuara, male madhështore dhe një komunitet që ruan me përkushtim traditat, Rabdishti është shndërruar në një qendër të vogël për turizmin e qëndrueshëm në zonën e Dibrës.

Ministria e Turizmit dhe Mjedisit në bashkëpunim me GIZ Shqipëri ka vendosur ta përzgjedhë si një nga 6 përfaqësuesit e Shqipërisë në nismën globale “Fshatrat më të Mirë Turistikë në Botë” nga UNWTO.

Një fshat ku çdo gur mbart një histori dhe çdo mik pritet si i shtëpisë. Në Rabdisht, jeta rrjedh e qetë, por hapat e rinj të turizmit po krijojnë një rrugë të re  një rrugë që nuk harron rrënjët.

Fshati Rabdishtit në Dibër, së fundi është kthyer në një destinacion të preferuar për vizitorët vendas dhe të huaj, jo vetëm për bukuritë natyrore, por edhe për agroturizmet e reja që po shtojnë ofertën turistike të zonës.

Rabdishti është një nga fshatrat ku institucionet e linjës në bashkëpunim me donatorët, kanë punuar për ndërtimin e një modeli turizmi rural të bazuar te komuniteti.

Fshati Rabdisht është një nga 100 fshatrat turistikë në Shqipëri. I ndodhur në një peizazh malor, i ndërtuar më shtëpi tradicionale me gurë, çatitë prej rrase guri, si dhe rrugët me kalldrëm i japin pamje të veçantë dhe unike duke u njohur “fshati i gurtë”.

Rabdishti shtrihet në majën e Luginës së Shërimit e cila ka marrë emrin e saj nga vetitë kuruese të burimeve termale të Peshkopisë dhe nga pjesa malore e kullotës së bjeshkës së Rabdishtit dhe malit me të njëjtin emër të vargmalit Deshat-Korab.

Vizitorët e shumtë që frekuentojnë këtë fshat pëlqejnë jetën tipike të fshatit, bujtinat tradicionale në Rabdisht, ku mikpritja dhe gatimet tradicionale shijohen si askund në rajonin e Dibrës./atsh/KultPlus.com

Nënshkruhet memorandum strategjik Kosovë–Francë për Lojërat Mesdhetare Prishtina 2030

Ministria e Sportit, Ministria e Arsimit dhe Agjencia Franceze për Zhvillim (AFD) kanë nënshkruar një memorandum strategjik mirëkuptimi në kuadër të përgatitjeve për Lojërat Mesdhetare Prishtina 2030.

Ky partneritet shënon një hap të rëndësishëm drejt zhvillimit të infrastrukturës arsimore dhe sportive, duke përfshirë fazën e hartimit të projektit për Qendrën e Studentëve, që përfshin:
Konviktet
Palestrën “1 Tetori”
Menzën e studentëve
Qendrën e shërbimeve shëndetësore
Ndërtesa tjera përcjellëse

Gjithashtu, përfshihen edhe sallat e edukatës fizike të 12 shkollave të kryeqytetit, të cilat do të shërbejnë për nevojat e Lojërave Mesdhetare dhe do të mbeten si trashëgimi në funksion të nxënësve, studentëve dhe sportistëve të rinj,transmeton KultPlus

Ky bashkëpunim ndërmjet institucioneve të Kosovës dhe Qeverisë së Francës përmes AFD-së konfirmon përkushtimin për zhvillim të qëndrueshëm, përmirësim të kushteve për komunitetin akademik dhe sportiv, si dhe për organizimin dinjitoz të ngjarjes më të madhe sportive që Kosova ka mirëpritur ndonjëherë.
“Falënderojmë Qeverinë e Francës dhe Agjencinë Franceze për Zhvillim për përkrahjen e fuqishme në këtë projekt strategjik”, thuhet në njoftimin zyrtar./KultPlus.com

Baleti “Cantata” ndez emocionet në kalanë e Gjirokastrës

Në skenën e festivaleve, në kalanë e Gjirokastrës është shfaqur baleti “Cantata”, një nga kryeveprat e baletit bashkëkohor italian.

Pjesa kishte për koreograf Mauro Bigonzetti dhe u interpretua nga balerinët e Teatrit të Operës dhe Baletit, transmeton euronews.

Baleti “Cantata” është një vepër abstrakte që flet për njeriun në tranzicion, për izolimin dhe për bashkëjetesën e përvojave personale brenda një bote kolektive në lëvizje.

Kjo pjesë sjell një shpërthim emocionesh në ritmin, pasionin dhe shpirtin e Italisë së Jugut.

“Për ne si trupë e Teatrit të Operës dhe Baletit është një kënaqësi e veçantë që të bëjmë një pjesë kontemporane në kalanë e Gjirokastrës.

Sikundër është edhe 20-vjetori në UNESCO, është një kënaqësi e veçantë dhe shpresojmë që edhe publiku ta pëlqejë shumë si shfaqje,” – thotë një nga balerinat.

Vendosja në skenë e baletit “CANTATA” ishte pjesë e programit të aktiviteteve që u organizuan në 20-vjetorin e përfshirjes së Gjirokastrës në Pasuritë Botërore të UNESCO-s./KultPlus.com/

117 vite nga lindja e Kristo Konos, mjeshtrit të muzikës shqiptare

Më 17 korrik 1907 lindi në Korçë kompozitori i njohur Kristo Kono (1907–1991), një nga figurat më të rëndësishme të muzikës shqiptare. Me një kontribut të spikatur si kompozitor, dirigjent dhe pedagog, Kono ka lënë gjurmë të pashlyeshme në historinë e muzikës serioze shqiptare.

Ai është autor i operetës “Agimi”, veprave vokalo-instrumentale, këngëve popullore të stilizuara, si dhe muzikës për teatër e film. Kono ka kontribuar gjithashtu në themelimin e institucioneve muzikore dhe në edukimin e artistëve të rinj, përcjellë KultPlus.

Edhe pse ka kaluar mbi tri dekada nga ndarja e tij nga jeta, muzika e Kristo Konos vijon të jetojë në skenat shqiptare dhe në kujtesën kulturore të vendit./KultPlus.com

QKK, thirrje artistëve të rinj të dorëzojnë projektet për Forumin Agora Pitching

Forumi Agora Pitching i Animasyrosdo të jetë përsëri pjesë e Kampusit Ndërkombëtar MIFA.

Qendra Kombëtare e Kinematografisë publikoi thirrjen e hapur për Forumin Agora Pitching. Ky forum është një program ndërkombëtar që synon të mbështesë krijuesit dhe artistët e rinj nga vendet mesdhetare, përkatësisht Greqia, Shqipëria, Kroacia, Qiproja, Libani dhe Tunizia, duke u ofruar atyre aftësi dhe përvojë. Gjashtë profesionistë nga këta vende do të marrin pjesë në program, të cilët do të përzgjidhen në bazë të planeve e projekteve që ata paraqesin deri më 18 korrik.

“Pitch” është një prezantim konçiz dhe bindës i një ideje filmi, i krijuar për të bindur producentët, drejtuesit e studios ose palët e tjera të interesuara për të investuar ose zhvilluar projektin. Në thelb, “pitching” është tentativa për ta shitur një skenar apo ide filmike, që synon të gjenerojë emocione dhe të sigurojë fonde për fazën tjetër të krijimit të filmit.

Punëtoria 4-ditore e Trajnimit për Pitching do të mbahet si pjesë e Kampusit Ndërkombëtar MIFA në Syros nga 23 deri më 26 shtator. Isntruktoret do të jenë profesionistë të vlerësuar audiovizualë të përzgjedhur nga ekipi i Tregut Ndërkombëtar të Filmit të Animuar të Annecy-së (MIFA). Gjatë punëtorisë, gjashtë pjesëmarrësit do të zhvillojnë projektet e tyre për t’u përballur me sfidat e tregut ndërkombëtar dhe do të përgatiten në mënyrë efektive për të marrë pjesë në Pitch Partenaire që do të mbahet në qershor 2026 në Annecy./atsh/KultPlus.com

Trailer-i zyrtar i sezonit 5 të “Stranger Things” zbulohet nga Netflix

Pas tre vitesh pritje, Netflix ka publikuar pamjet e para dhe trailer-in zyrtar për sezonin e pestë dhe të fundit të serialit shumë të dashur “Stranger Things”.

Krijuar nga vëllezërit Duffer, sezoni përmbyllës do të nisë në nëntor 2025, duke shënuar kthimin e shumëpritur të aventurave në Hawkins.

Publikimi i sezonit është ndarë në tri pjesë:
27 nëntor 2025: dalin katër episodet e para
26 dhjetor 2025: vjen pjesa e dytë me tre episode
1 janar 2026: finalja e madhe, me episodin përmbyllës

Sezoni i katërt përfundoi me një zhvillim dramatik: një çarje mes dy botëve që kërcënon qytetin e Hawkins, ndërsa bota e Upside Down fillon të pushtojë realitetin tonë. Armiku kryesor është më i fuqishëm se kurrë dhe rreziku është i jashtëzakonshëm.

Pamjet e publikuara më 16 korrik tregojnë personazhet kryesorë të gatshëm për betejën përfundimtare.
Sipas pritshmërive, sezoni i fundit do të jetë i errët, i mbushur me dramë, aksion dhe ndoshta edhe me lamtumira emocionale të disa prej personazheve të dashur nga publiku.

Një fund epik për një nga serialet më të suksesshme në historinë e Netflix, që pritet të sjellë një përmbyllje të denjë për aventurën që ka mbajtur publikun të mbërthyer për vite me radhë./KultPlus.com

235 vite nga vdekja e Adam Smith

Sot janë bërë 235 vite nga vdekja e babait të Ekonomisë, Adam Smith, shkruan KultPlus.

Adam Smith (5 qershor 1723 – 17 korrik 1790) është një filozof dhe ekonomist skocez i Iluminizmit. Ai qëndron në histori si babai i shkencës ekonomike moderne, vepra kryesore e të cilit, Pasuria e kombeve, është një nga tekstet themeltare të liberalizmit ekonomik.

Ai  ishte profesor i filozofisë morale në Universitetin e Gllasgout, ku i kushtoi dhjetë vite të jetës së tij këtij teksti që frymëzoi ekonomistët e mëdhenj pasardhës, ata që Karl Marks do t’i quante « klasikët » dhe që do të hidhnin parimet kryesore të liberalizmit ekonomik.

Shumica e ekonomistëve e konsiderojnë Smithin si «babain e ekonomisë politike» megjithatë, disa, si austriaku Jozef Shumpeter dhe amerikani Murrej Rothbard, e kanë quajtur një autor të vogël, duke konsideruar që vepra e tij përmbante pak ide origjinale dhe që këto të fundit ishin të gabuara. /KultPlus.com

69 vite nga premiera e “High Society”, një klasik që vazhdon të shkëlqejë

Në korrik të vitit 1956, publiku pati fatin të shijonte për herë të parë komedinë muzikore “High Society”, një nga filmat më të dashur të epokës së artë të Hollivudit.

Sot, 69 vite më vonë, ky film mbetet një perlë e pakohë, që vazhdon të mahnisë breza të tërë me sharmin, humorin dhe elegancën e tij.

Me një kast brilant, Grace Kelly në rolin e saj të fundit para se të bëhej princeshë, Bing Crosby dhe Frank Sinatra, dy ikona të muzikës dhe kinemasë, “High Society” është jo vetëm një rikrijim i suksesshëm i filmit “The Philadelphia Story”, por edhe një krijim muzikal i shkëlqyer me kompozime të Cole Porter, përcjellë KultPlus.

I xhiruar me ngjyra të pasura dhe stil glamuroz, filmi është një portret i shoqërisë së lartë amerikane të viteve ’50, por njëkohësisht një reflektim mbi dashurinë, martesën dhe zgjedhjet personale, me një ton ironik dhe të përzemërt.

Pas gati shtatë dekadash, “High Society” nuk ka humbur asgjë nga hijeshia e tij. Është ende një nga filmat më të shikuar e më të dashur nga adhuruesit e klasikëve, dhe një kujtesë e bukur për një kohë kur muzika, eleganca dhe yjet shkëlqenin vërtet në ekranin e madh./KultPlus.com

Zbulohen detaje të reja për hetuesin paranormal që vdiq pas turneut me kukullën Annabelle

Autoritetet në Pensilvani kanë dhënë detaje të reja për hetuesin paranormal që papritmas u gjend i pajetë gjatë një turneu ku po ekspozonte kukullën e famshme Raggedy Ann, të njohur si “Annabelle” dhe e cilësuar si e pushtuar.

Dan Rivera, 54 vjeç, hetues kryesor për Shoqatën e Kërkimeve Psikike të New England me bazë në Connecticut, vdiq të dielën më 13 korrik gjatë vizitës së tij në Gettysburg, si pjesë e turit “Devils on the Run”.

Sipas raportit të Policisë së Shtetit të Pensilvania-s, Rivera kishte njoftuar kolegët më herët gjatë ditës se ndihej keq dhe ishte kthyer në dhomë për të pushuar, përcjellë KultPlus.

Turneu ku Rivera po merrte pjesë quhej “Devils on the Run”, një seri eventesh kushtuar historive dhe objekteve paranormale. Ndalesa në Gettysburg përfshinte prezantimin e kukullës Annabelle, një kukull klasike e stilit Raggedy Ann, që sipas legjendave urbane, është e pushtuar nga një entitet keqdashës.

Kukulla Annabelle është pjesë e historisë së njohur të Ed dhe Lorraine Warren, hetuesve të njohur të fenomeneve paranormale, të cilët në vitet ’70 deklaruan se kukulla ishte burim i aktiviteteve të rrezikshme dhe misterioze. Ajo aktualisht mbahet në një kuti të mbyllur xhami, në muzeun privat të familjes Warren.

Dan Rivera kishte më shumë se 10 vite përvojë në fushën e hetimeve paranormale dhe ishte pjesë e New England Society for Psychic Research (NESPR), organizata e themeluar nga vetë Warrens. Ai ishte gjithashtu një figurë shumë e ndjekur në TikTok dhe producent këshillues në serialin e Netflix “28 Days Haunted”.

Në një deklaratë për publikun, NESPR u shprehën të tronditur nga humbja:

“Dan ishte jo vetëm një pjesë thelbësore e ekipit për më shumë se një dekadë, por edhe një mik i dashur, me integritet të lartë dhe pasion të sinqertë për të ndihmuar të tjerët. Ai ndikoi shumë njerëz përmes punës së tij, qoftë në terren, në evente apo përmes rrjeteve sociale.”

Shoqata konfirmoi se eventet e planifikuara për pjesën tjetër të vitit do të vazhdojnë, në nderim të punës dhe pasionit të Rivera-s:

“Ne besojmë fort se Dan do të kishte dashur që puna të vazhdonte, për të bashkuar njerëz, për të ndarë njohuri dhe për të mbajtur gjallë trashëgiminë e familjes Warren.”/KultPlus.com

Një tjetër sukses shqiptar në SHBA: Orion Jucja diplomon në programin prestigjioz Humphrey

Ambasada e Shteteve të Bashkuara të Amerikës uroi sot Orion Jucjan, i cili përfundoi me sukses programin Hubert H. Humphrey në fushën e shëndetit publik në Universitetin Virginia Commonwealth.

Gjatë qëndrimit në Shtetet e Bashkuara, Orion Jucja mësoi praktikat më të mira në trajtimin e varësisë, që do të ndihmojë në frenimin e përhapjes së drogave të paligjshme dhe në ndërtimin e komuniteteve më të sigurta, përcjellë KultPlus

Ambasada amerikane theksoi në një postim në rrjetet sociale se, “gjatë qëndrimit në Shtetet e Bashkuara, Orioni bashkëpunoi me ekspertë të Institutit Kombëtar të Shëndetit dhe Institutit Kombëtar të Abuzimit me Drogën, Divizioni për Terapitë dhe Pasojat Mjekësore, duke mësuar praktikat më të mira në trajtimin e varësisë, që do të ndihmojë në frenimin e përhapjes së drogave të paligjshme dhe në ndërtimin e komuniteteve më të sigurta”./KultPlus.com

“The Legend of Zelda”, prej një loje elektronike në një krijim filmik

Premiera e re filmike e “The Legend of Zelda” do të rikthehet si një krijim filmik, duke sjellë dy aktorë të rinj britanikë në rolet kryesore, ka njoftuar Nintendo.

Ylli i “Renegade Nell”, Bo Bragason, 21 vjeç, do të luajë Princeshën Zelda, ndërsa Benjamin Evan Ainsworth, 16 vjeç, i njohur nga “Pinocchio”, do të interpretojë luftëtarin Link.

Në një njoftim në platformën X, Shigeru Miyamoto i Nintendo-s tha se është “shumë i emocionuar të shohë të dy në ekranin e madh”. Kjo do të jetë përpjekja e parë për të realizuar një film “Zelda”, megjithëse më parë, në vitin 1989, u krijua një seri televizive e animuar bazuar në këtë lojë.

Filmi “The Legend of Zelda” pritet të dalë në maj 2027, ku regjisori premton një përshtatje “serioze, por me fantazi”, raportojnë mediat ndërkombëtare.

Loja ndjek Princeshën Zelda dhe luftëtarin Link, teksa përpiqen të shpëtojnë mbretërinë e Hyrule nga një sundimtar i keq i kthyer në mbret demon, i quajtur Ganon.

Në lojërat elektronike, Link nuk flet kurrë, por fansat kanë spekuluar se kjo nuk do të jetë kështu edhe në film. Gjithashtu, pritet që Princesha Zelda të ketë shumë më tepër kohë në ekran sesa në versionet e lojës.

Filmi me aktorë të gjallë u njoftua në vitin 2023, kur Sony konfirmoi bashkëpunimin me Nintendo për të bashkë-financuar projektin. Ai do të drejtohet nga Wes Ball, i njohur për “Kingdom of the Planet of the Apes” dhe trilogjinë “The Maze Runner”, përcjellë KultPlus.

Ball tha më parë për revistën Total Film: “E di që kjo është e rëndësishme për shumë njerëz dhe dua që të jetë një film serioz… një film i vërtetë që u ofron njerëzve një arratisje.”

“Kjo është ajo që dua të krijoj, duhet të ndihet si diçka e vërtetë. Diçka serioze dhe e bukur, por gjithashtu argëtuese dhe e mbushur me fantazi.”/KultPlus.com

Shmuel Yosef Agnon, shkrimtari hebre që udhëhoqi letërsinë moderniste

Një vepër e mrekullueshme e përvojës së humbjes, zemërthyerjes dhe identitetit, është ajo që Shmuel Yosef Agnon, një nga shkrimtarët më të njohur hebre të shekullit të 20-të, i solli letërsisë moderne. Ky shkrimtar i lindur në 17 korrik 1888 në Buczacz, një qytet i Austro-Hungarisë (tani Ukraina Perëndimore), u rrit në një mjedis ortodoks hebre dhe kjo ndikoi thellësisht në krijimtarinë e tij.

Agnon do të mbërrinte në Palestinën Mandatare në vitin 1908, ku fillimisht do të jetonte në Jaffa dhe më vonë në Jeruzalem. Ky ndryshim vendi tregoi qartë pasurinë e kulturës hebre në shkrime të tij, pasi ai shkroi me një ndjeshmëri dhe një afsh që i dha jetë përvojave të hebrenjve të diasporës.

Vepra e Agnon-it përfshin një shumëllojshmëri zhanresh: tregime, romane, ese dhe poezi. Stili i tij është i njohur për thellësinë dhe gjuhën e pasur. Tematika kryesore e krijimtarisë së tij përqendrohet rreth kulturës hebre, identitetit kombëtar, historisë dhe spiritualitetit.

Një ndër veprat më të njohura të tij është “A Guest for the Night” (Një mysafir për natën), një roman i njohur për temat e mëkatisë dhe ndërgjegjes së fajësisë.

Për punën e tij të shkëlqyer, Agnon fitoi disa çmime të rëndësishme letrare, duke përfshirë Çmimin Nobel për Letërsi në vitin 1966. Me këtë çmim, Agnon u shpall njëkohësisht ambasadori i kulturës hebre dhe njeriut universal, që ia ofroi lexuesve më të gjërë të botës një njohje të thellë me trashëgiminë dhe emocionet e popullit hebre.

Shmuel Yosef Agnon, i cili vdiq më 17 shkurt 1970, e la një trashëgimi të mahnitshme letrare. Krijimtaria e tij mbetet një përqasje e thellë në zemrën e lexuesve, dhe ndikimi i tij në letërsinë moderne nuk mund të nënvlerësohet. Ai qëndron si një pikë referimi dhe frymëzimi për shumë shkrimtarë dhe lexues të sotëm, duke na kujtuar thellësinë e eksperiencave të njerëzve dhe shpirtit njerëzor në përgjithësi. / KultPlus.com

“Severance” kryeson Emmy-t 2025, Harrison Ford merr nominimin e parë në karrierë

Janë shpallur zyrtarisht nominimet për edicionin e 77-të të Primetime Emmy Awards, ceremonia më prestigjioze e televizionit amerikan, e cila do të mbahet më 14 shtator 2025 dhe do të transmetohet drejtpërdrejt në CBS.

Seriali triller i Apple TV+, “Severance”, ka dalë në krye të listës me 27 nominime, duke u pozicionuar si një ndër favoritët e padiskutueshëm të këtij viti. Menjëherë pas tij vijnë “The Penguin” nga HBO Max me 24 nominime, si dhe “The White Lotus” dhe komedia e re “The Studio”, me nga 23 nominime secili, përcjellë KultPlus

Në komedi, rivaliteti është i ashpër me emra si “The Bear” (fituesi i vitit të kaluar), “Hacks”, “Shrinking”, “Only Murders in the Building” dhe debutuesja “The Studio” që ka fituar menjëherë vëmendjen e kritikëve.

Një moment historik për Harrison Ford

Një nga momentet më të përfolura të këtij edicioni është nominimi i parë ndonjëherë për Harrison Ford, në moshën 83-vjeçare, për rolin e tij dytësor në komedinë e Apple TV+ “Shrinking”. Një arritje e vonuar, por historike për aktorin veteran.

Nominimet u shpallën nga aktorët Harvey Guillén (“What We Do in the Shadows”) dhe Brenda Song (“Running Point”), ndërsa kategoritë për Reality Competition dhe Talk Show u prezantuan në “CBS Mornings”.

Miniseri apo serial antologjik:

Monsters: The Lyle and Erik Menendez Story

The Late Show with Stephen Colbert

Komediani Nate Bargatze, i cili është vetë i nominuar për specialin “Your Friend, Nate Bargatze”, do të jetë prezantuesi i ceremonisë.

Disa nga nominimet kryesore:

Serial dramatik i vitit:

Andor

The Diplomat

The Last of Us

Paradise

The Pitt

Severance

Slow Horses

The White Lotus

Serial komedi i vitit:
Abbott Elementary

The Bear

Hacks

Nobody Wants This

Only Murders in the Building

Shrinking

The Studio

What We Do in the Shadows

Miniseri apo serial antologjik:

Adolescence

Black Mirror

Dying for Sex

Monsters: The Lyle and Erik Menendez Story

The Penguin

Reality show më i mirë:

The Amazing Race

RuPaul’s Drag Race

Survivor

Top Chef

The Traitors

Talk show më i mirë:

The Daily Show

Jimmy Kimmel Live!

The Late Show with Stephen Colbert

Komediani Nate Bargatze, i cili është vetë i nominuar për specialin “Your Friend, Nate Bargatze”, do të jetë prezantuesi i ceremonisë./Panorama/

Zjarri masiv dëmton skenën kryesore të “Tomorrowland” pak ditë para fillimit të festivalit

Një zjarr i madh ka përfshirë skenën kryesore të festivalit të famshëm të muzikës elektronike “Tomorrowland”, duke shkaktuar dëme të konsiderueshme vetëm disa ditë para hapjes zyrtare të eventit.

Ngjarja ndodhi në qytetin Boom të Belgjikës, ku festivali pritet të mbledhë mbi 400,000 vizitorë nga e gjithë bota gjatë dy fundjavave të ardhshme. Fatmirësisht, nuk ka raportime për persona të lënduar, por autoritetet lokale dhe organizatorët e kanë përshkruar incidentin si një “zjarr serioz”, raportojnë mediat e huaja, përcjellë KultPlus.

Shkaku i flakëve nuk është përcaktuar ende, ndërsa pamje të publikuara në rrjetet sociale tregojnë tym të dendur dhe flakë të mëdha që ngrihen nga zona ku po përgatitej skena madhështore.

Në këtë skenë ishin planifikuar të performonin disa prej emrave më të mëdhenj të muzikës elektronike, përfshirë David Guetta, Swedish House Mafia dhe Steve Aoki. Shfaqjet ishin parashikuar të nisnin të premten në mbrëmje.

Megjithatë, organizatorët kanë konfirmuar se kampingu do të hapet të enjten siç ishte planifikuar, dhe janë duke punuar intensivisht për të gjetur zgjidhje që festivali të zhvillohet pa ndërprerje.
“Jemi të përqendruar në rikuperimin e dëmeve dhe sigurimin e një përvoje të paharrueshme për fansat”, thuhet në një deklaratë zyrtare të organizatorëve të Tomorrowland.

Festivali mbetet një nga ngjarjet më të mëdha të muzikës elektronike në botë, dhe zhvillimet e fundit kanë ngritur shqetësime për ndikimin që mund të ketë zjarri në programin dhe përvojën e pjesëmarrësve./KultPlus.com

Thesari im

Charles BAUDELAIRE

Nëse dhomat e shpirtit tim do vizitoje
Çfarë pretendon se do shikoje?
Cilin përbindësh mendon se fsheh?
Po të zhgënjej, por nuk më njeh.
Nuk ka nevojë për të trokitur
Hyr, shih, kërko, mbet’ e habitur.
Mure të zbrazët lyer pa ngjyra
Fotografi, por pa fytyra.
Diku e hedhur afër shtratit
Është nje kuti e tersit, e fatit.
E mbushur plot është me kujtime.
Brenda gjithë historia ime.
Janë fjalët që kam thënë aty,
gjithkush që njoha, përfshi ty.
Gjithçka që bëra, e që vetëm i ëndërrova
Vendet ku shkela, ku jetova.
Janë zënkat tona dhe mëritë
Janë puthjet netëve pa dritë.
Veset e mia që aq urreve
Mërgimi i ngadaltë i reve.
Dënimet që vuajta për ty
Herët kur s’të pash në sy.
Jetët që pa ty jetova
Të tjera femra që dashurova.
Janë dhe sekretet që s’të kam thënë
E amanetet që të kam lënë.
Fëmijët që kurrë nuk më lindën
Epshet që vrava se nuk mu bindën.
Ka letra, që për ty i shkrova
Në zarfet që kurrë s’ti dërgova.
E nëse gjithçka përmbys do kthesh
Sekretin më të madh do gjesh.
E kam fshehur në fund fare
Po s’e zbulove, s’ke pare gjë fare.
Nxirre mes duarsh në shtrëngim
Atë më të shtrenjtin sendin tim.
Balsamin që plagët shëronte
kur kjo djall jete më kafshonte.
Para fytyrës ngadalë afroje
Dhe mbylli sytë, pastaj zbuloje.
E kur ngadalë ta kesh zbuluar.
Veç një pasqyrë do gjesh në duar.
Do shohësh veten, reflektim
Se ti , ishe thesari im!

Premiera e komedisë “Vendi më i humbur në Shqipëri”

I lindur në Francë, me rrënjë spanjolle, Jean-Pierre Martinez, është një dramaturg me një rrugëtim interesant. Në mesin e krijmtarisë së tij është edhe komedia “Vendi më i humbur në Shqipëri”, premiera e të cilës u mbajt në amfiteatrin e Durrësit.

U ngjit për herë të parë në skenë në moshën njëzetvjeçare, jo si shkrimtar, por si baterist në grupe rok. Më vonë kaloi në fushën e reklamave, përpara se të niste një karrierë si skenarist televiziv. Në fund, u rikthye në skenë si dramaturg.

Premiera e komedisë “Vendi më i humbur në Shqipëri” u realizua nën regjinë e Andia Xhungës, kjo komedi solli në skenë një përzierje humori dhe reflektimi, duke fituar menjëherë simpatinë e publikut dhe duartrokitje të zjarrta.

E përkthyer në shqip nga Anxhela Çikopano, komedia u vu në skenë nga trupa e Teatrit “Aleksandër Moisiu” të Durrësit, që njëherësh janë edhe emra të njohur të skenës shqiptare.

Interesi i publikut ishte i jashtëzakonshëm me shitjen e të gjitha biletatve në dy netët e para në kohë rekord, duke e kthyer këtë shfaqje në një prej ngjarjeve më të spikatura kulturore të kësaj vere në qytetin bregdetar, përcjellë KultPlus.

Ngjarja zhvillohet në një fshat të vogël dhe të harruar, i cili rrezikon të zhduket përfundimisht nga harta. Në këtë realitet të zymtë, mbërritja e papritur e një gazetareje të famshme sjell përplasje botëkuptimesh, situata të papritura dhe skena komike që sfidojnë logjikën e përditshme. Një tablo sociale absurde dhe njëherazi thellësisht njerëzore.

Me ritëm të gjallë dhe humor, vepra ngre pyetje mbi ekzistencën, kujtesën kolektive dhe raportin e brishtë mes realitetit dhe absurditetit.

Skenografia dhe kostumografia janë realizuar nga Alketa Tragaj, ndërsa muzika origjinale mban firmën e Endri Sinës, duke i dhënë shfaqjes një dimension të plotë artistik./KultPlus.com