175 vite më parë lindi ideologu themelor i Rilindjes Kombëtare Shqiptare, Sami Frashëri

Sot janë bërë 175 vite nga lindja e intelektualit, gjuhëtarit, romancierit dhe ideologut themelor të Rilindjes Kombëtare Shqiptare, Sami Frashëri.

Sami Frashëri i njohur në kohën e tij si Shemsedin Sami Bej, lindi më 1 qershor 1850 në Frashër dhe vdiq më 18 qershor 1904 në Stamboll. Ai ka qenë nëpunës dhe intelektual shqiptar, gjuhëtar, leksikograf, enciklopedist, romancier, dramaturg, përkthyes dhe ideologu themelor i Rilindjes Kombëtare Shqiptare, së bashku me dy vëllezërit e tij Abdylin dhe Naimin. 

Me veprimtarinë e tij u bë mendimtari më i shquar i nacionalizmit shqiptar dhe ndër pionierët e nacionalizmit turk, i njohur përgjithësisht si Samiu në mënyrë informale në shqip dhe Shemsedin Samiu në turqisht. Në opinionin turk njihet si “babai i enciklopedistëve.”

Ai nisi veprimtarinë e tij kulturore me përkthime, vepra autoriale, themelim i të përkohshmeve dhe drejtimin e një kolane botimesh. Veprimtaria e tij u shtri në gjuhën turke osmane dhe atë amtare, duke lënë kontribut themeltar për të dyja.

Turqishtes i hartoi përmbledhjet e para leksikografike, enciklopeditë, romane dhe drama, shtroi çështje për reformimin e gjuhës  turke, por gjithashtu në hapësirën shprehëse të saj loboi për identitetin, problematikat dhe çështjen shqiptare.

 Është autor i të parit roman të gjuhës turke, titulluar Dashuria e Talatit me Fitneten botuar më 1872. Nëpër pamfletet që botoi përhapi qëndrimet e tij mbi rrënjët islame të qytetërimit evropian dhe çështjet e gruas.

Veprimtaria e tij në gjuhën shqipe përmbledhet tek disa tekste mësimore, përpilimin e një gramatike dhe hartimin e alfabetit të Stambollit që u njoh edhe me emrin e tij, si dhe me traktatin Shqipëria ç’ka qenë, ç’është e ç’do të bëhet që u bë manifesti politik i Lëvizjes Kombëtare.

Ai u lind në fshatin Frashër të Vilajetit të Janinës (sot në rrethin e Përmetit), i biri i Halit beut (1797–1859) dhe Emine hanëmit (1814–1861).

Mësimet e para i mori në vendlindje së bashku me Naimin në teqenë e Frashërit nga myderrizi Mustafa efendi Tetova. Pas vdekjes së prindërve, me në krye vëllain e madh që ishte bërë zot shtëpie, Abdylin, më 1865 familja u shpërngul në Janinë, ku sërish me Naimin ndoqi dhe mbaroi gjimnazin grek “Zosimea” më 1869.

 Përgjatë rrugëtimit shkollor ra në kontakt me filozofinë perëndimore, greqishten e lashtë dhe të renë, latinishten, frëngjishten dhe italishten. Më pas në një shkollë po lokale, nxuri mësoi arabisht, persisht dhe turqisht.

 Si nxënës i shkëlqyer, kreu programin tetëvjeçar të shkollës në shtatë vite; shkollë të cilën më vonë në jetë e cilësonte “të shkëlqyer”. Duke qenë shkolluar në mjedise të ndryshme kulturore dhe gjuhësore, u aftësua me mjetet e duhura intelektuale dhe emocionale për të hulumtuar kultura të ndryshme.

Pasi kreu shkollën filloi punë në Zyrën e Shtypit (Matbuat Kalemi) të pushtetit lokal në Janinë. Më 1871 po me Naimin u shpërngulën në Stamboll me po të njëjtin pozicion pune tashmë në Zyrën e Shtypit në kryeqytet, ku zuri miqësi me gazetarët dhe intelektualët përparimtarë Namık Kemal, Ebüzziya Tevfik, etj. por duke mbajtur kontaktet edhe me atdhetarët shqiptarë.

Përgjatë Krizës së Madhe Lindore, qe pjesë “Komitetit Qendror për mbrojtjen e të drejtave të kombësisë shqiptare të drejtuar nga i vëllai, Abdyli. Ishte pjesë e 10 funksionarëve të lartë të shqiptarëve të kryeqytetit perandorak që nënshkruan memorandumin dërguar pritësit të Kongresit të Berlinit, kancelarit Bismark dhe kontit austro-hungarez Andrassy duke kërkuar reforma dhe shqiptarët të mund të rrinin brenda Perandorisë Osmane duke iu respektuar të drejtat, dëshirat, interesat dhe traditat.

 Samiu drejtoi revistat e para në gjuhën shqipe “Drita” dhe pastaj “Dituria” (Stamboll, 1884-85) ku shkroi një numër të madh artikujsh. Për nevojat e shkollës shqipe hartoi librat “Abetare e gjuhës shqipe” (1886), “Shkronjtore e gjuhës shqipe” (gramatika, 1886) dhe “Shkronjë” (Gjeografia, 1888) në gjuhën shqipe.

Sami Frashëri është autor i 57 veprave në gjuhën shqipe, turke dhe arabe duke përfshirë këtu edhe revistat e gazetat që i drejtoi duke botuar vetë në to.

Disa prej titujve të veprave janë:

Taaşşuk-i Tal’at ve Fitnat (Dashuria e Talatit për Fitneten) – romani i parë në turqisht (1872)

Besa yahud Ahde Vefâ (Besa ose Mbajtja e premtimit) – dramë në gjashtë pamje (1875)

Gâve (Gjave) – dramë me pesë pamje (1876)

Medeniyyet-i-l islamiyye (Qytetërimi islam) – nga seria “Biblioteka e xhepit” (1879, 1885)

Kamus-i Fransevî – fjalor turqisht-frëngjisht (1882/85)

Abetare e gjuhës shqipe (1886)

Shkronjtore e gjuhës shqipe (1886)

Dheshkronjë – libër gjeografie (1888)

Kamus-ül Alam – enciklopedia e parë në turqisht (1889–1896)

Kamus-i Arabi – fjalor arabisht-turqisht (1889)

Shqipëria ç’ka qenë, ç’është e ç’do të bëhet (1899)

Kamus-ı Türkî – fjalor i turqishtes (1901)

Ai vdiq në Stamboll më 18 qershor 1904/KultPlus.com

760 vite më parë lindi babai i letërsisë italiane, Dante Aligeri

Dante Aligeri (1 qershor 1265 – 14 shtator 1321), ka qenë një poet, shkrimtar dhe politikan italian.

Ai shquhet si babai i gjuhës italiane; fama e tij është kryesisht për shkak të krijimit të veprës “Komedia” (italisht: Comedìa), dhe më pas e quajtur Divina nga Bokaço duke u bërë e famshme si Komedia Hyjnore (italisht: Divina Commedia), dhe në përgjithësi konsiderohet si vepra më e madhe e shkruar në italisht dhe një nga kryeveprat më të mëdha të letërsisë botërore.

Një shprehje e kulturës mesjetare, e filtruar përmes lirisë së Dolçe stil novo, është gjithashtu një mjet alegorik i shpëtimit njerëzor, i cili arrihet duke prekur tragjeditë e dënimeve, ndëshkimet purgatore dhe lavdat qiellore, duke i lejuar Dantes t’i ofrojë lexuesit një pasqyrë të moralit dhe etikës.

Një gjuhëtar i rëndësishëm, filozof dhe teoricist politik, Dante filloi të lëvizte brenda diturisë njerëzore, duke shënuar thellësisht letërsinë italiane të shekujve të ardhshëm dhe të njëjtën kulturë perëndimore, që të quhej “Poeti i Madh” ose, “Poeti”. Dante, eshtrat e të cilit ndodhen pranë varrit në Ravenë të ndërtuar në vitin 1780 nga Kamillo Morixha, u bë një nga simbolet e Italisë në botë, falë emrit të trupit kryesor të përhapjes së gjuhës italiane, “Shoqata Dante Aligieri”, ndërsa studimet kritike dhe filologjike mbahen gjallë nga “Shoqata Dante”.

Nga shekulli XX dhe në vitet e hershme të shekullit XXI, Dante u bë pjesë e kulturës masive, ndërsa puna e tij dhe figura e tij frymëzuan botën e vizatimeve komike, mangave, videolojërave dhe letërsisë. Dante (shkurtimi emrit Duranie) Algiers lindi në Firence, në maj të vitit 125 në me familje pronarësh modeste guelfe. Dihet shume pak rreth fëmijërisë e adoleshencës, s dhe studimeve që kreu Dantja. Ai ka studiuar gramatikën, retorikën, filozofinë teologjinë e interpretimin e teksteve të shenjta. Dantja studioi me zell e dashuri dhe poetët antikë, veçanerisht Vingilin. Biografët e tij dëshmojnë se Dante Aligeiri ishte një poetët më të kulturuar në Europë dhe një rol të rëndësishëm në formimin intelektual e moral të Dantes luajti mësuesi i tij, Bruneto Latini, një burrë me horizont të gjerë, poet dhe financier i Komunës së Firencës. Por, krahas shkencës e artit, Dantja nuk la mënjanë as gjimnastikën, kalërimin ose qitjet me hark.

Në vitin 1274, në moshën 9-vjeçare, Dantja takoi për herë të parë Beatriçen, e cila i mbeti në zemër si një kujtim i ëmbël fëmijërie. Ai do ta ndeshe atë sërish në mugë në moshën 18-vjeçare. Dashuria i mbushi shpirtin, i ngrohu zemrën, ndaj vendosi t’i këndojë dashurisë së tij për Beatriçen, e cila paraqitej me tërë bukurinë e saj shpirtërore. Por, më 9 qershor 1290, në moshën 24-vjeçare, Beatriçja vdiq dhe Dantja pëson një tronditje të thellë në jetën e tij.

Dantja u lind dhe u rrit në Firencen e ndarë në dy grupime, që kërkonin bashkimine Italisë nën pushtetin e Perandorit.

Këto rrethana të jetës politike dhe shoqërore të vendit janë të lidhura ngushtë me jetën dhe veprimtarinë e Dante Aligierit, i cili nuk ka qenë vetëm poet i madh, por edhe personalitet i shquar politik. Në vitin 1289, ai lufton denjësisht në Kompaladino, ku u ndeshën guelfët e Firences me gibelinët e Arccos, Dantja bënte pjesë te kalorësit dhe fiorentinët e fituan këtë betejë.

Dantja vdiq më 14 shtator 1321./ KultPlus.com

Sot, ditëlindja e gjigandit shqiptar Bekim Fehmiut

Bekim Fehmiu u lind me 1 qershor 1936 në Sarajevë të Bosnje Hercegovinës. Njihet më së miri në filmat I Even Met Happy Gypsies (1967), Protst (1967) dhe The Adventurers (1970). Ishte i martuar me Branka Petric. Vdiq më 15 qershor, 2010 në Beograd.

Fehmiu u bë i famshëm me filmin “Mbledhësit e Puplave”, në vitin 1966. Deri në atë kohë, ai kishte studiuar dhe ishte bërë i njohur nga shumë shtëpi filmi nëpër botë. Ai është aktori i parë shqiptar i filmit dhe i teatrit, i cili ka luajtur me sukses në filmat dhe skenat e gjithë hapësirës së ish-Jugosllavisë. Ka qenë një nga personalitetet që ka lënë gjurmë në kinematografinë ballkanike, por mbi të gjitha, ai është i madh për kontributin artistik në kinematografinë botërore.

U martua me Branka Petric dhe kishte dy djem. Shqipërinë e ka vizituar në vitin 1972 dhe nuk e ka fshehur kurrë mallin që kishte për të. Në të gjithë hapësirën ballkanike është gati në përmasat e një miti. “Njeriu nuk duhet të fajësojë për diçka që i ndodhë as babanë as vëllezërit, as fqinjën, as perënditë, por vetëm veten. Njëra nga tragjeditë tona lidhet me atë, që duke jetuar për shekuj së bashku nuk kemi mësuar nga njëri-tjetri, por dhe kur e kemi bërë këtë kemi mësuar vetëm të keqen” – shprehet ai.

Kishte studiuar në Universitetin e Beogradit për film prej vitit 1956 deri me 1960 me prof. Mata Milosevic.

Si yll i filmit në ish-Jugosllavi dhe në përgjithësi në gjithë Evropën, Fehmiu fitoi çmime për film dhe një përkrahje të përzemërt nga gjithë populli shqiptar. Debutimi i tij në tregun amerikan me një rol tejet të rëndësishëm nuk ishte edhe shumë i suksesshëm për të, megjithatë figura e tij prej aktori mori përmasa të mëdha me role në filmat e tjerë dhe mbeti në kujtesë për shumë kohë.

Jeta e tij u zhvillua mes Beogradit, Prishtinës e Prizrenit.

Filmat në të cilët luajti Bekim Fehmiu: “The Odyssey”, “The Deserter”, “Ready for Anything”, “Special Education” etj.

Lidhur me vdekjen e tij ka supozime të ndryshme, njëra prej tyre ishte se kreu vetëvrasje në apartamentin e tij me revole, megjithatë nuk u konfirmua asnjëherë. Kur vdiq Fehmiu ishte 74 vjeç./ KultPlus.com

Media britanike “Daily Mail”: Vizitoni Ksamilin, destinacionin bregdetar magjepsës në Shqipëri

Maldivet janë një nga destinacionet më të ëndërruara të pushimeve në botë dhe një zgjedhje popullore për çiftet që kalojnë muajin e mjaltit, shkruan Esther Marshall në një artikull të botuar në të përditshmen britanike “Daily Mail”.

Por, ishujt ka të ngjarë të kenë çmime mjaft të larta, veçanërisht pasi shumica e opsioneve të akomodimit janë resorte luksoze.

Megjithatë, nëse kostoja e ishujve shkon përtej buxhetit tuaj, ekziston një destinacion evropian ku mund të përjetoni një ndjesi të ngjashme – por me shumë më pak para.

Ekspertët e udhëtimeve thonë se turistët do të gjejne “Maldivet e Evropës” në vendin më të përballueshëm, Shqipëri.

Ata rekomandojnë Ksamilin, një fshat bregdetar magjepsës në Shqipëri, si një alternativë buxhetore kundrejt Maldiveve.

Gjithashtu, turistët thonë se ky vend turistik është një “version” më i lirë i Maldiveve.

Ekspertët vlerësojnë ujërat e kristalta dhe plazhet me rërë të bardhë të Ksamilit – duke e përshkruar atë si “vendin më marramendës”.

“Lonely Planet” e ka cilësuar Ksamilin si vendin me disa nga plazhet më të mira në Shqipëri.

“Në jug të Sarandës, kryeqytetit jozyrtar të Rivierës Shqiptare, dhe në një distancë të shkurtër nga kufiri grek, Ksamili ka një vendndodhje të shkëlqyer”, thonë ekspertët.

Ju mund të notoni ose të bëni një udhëtim me varkë në tre ishujt e vegjël në gjirin e tij ngjyrë bruz – ku ka më pak turistë sesa në plazhet e zhurmshme të Sarandës.

Plazhi më i vlerësuar i Ksamilit në “Tripadvisor” është “Ohana Beach Bar”, i cili ka një vlerësim prej 4.4 nga 5 yje.

Turistët gjithashtu mund të eksplorojnë një pikë referimi historike të jashtëzakonshme ndërsa ndodhen në Ksamil.

Parku Kombëtar Arkeologjik i Butrintit, një vend i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s, është vetëm 17 kilometra nga fshati bregdetar.

Rrënojat e lashta janë më shumë se 2,500 vjeçare dhe përfshijnë një teatër të epokës helenistike dhe monumente të hershme të krishtera.

Pushimet në Ksamil kushtojnë shumë më pak sesa në Maldive.

Sipas “Wise”, kostoja mesatare e një vakti në një restorant të lirë në Shqipëri është vetëm 1,000 lekë/8,50 paund.

Ndërkohë, një birrë vendase kushton vetëm 249 lekë/2,13 paund dhe një kapuçino kushton vetëm 164 lekë/1,40 paund.

Për të arritur në Ksamil nga Britania e Madhe – turistët britanikë do të duhet të fluturojnë për në Tiranë, Shqipëri ose për në Korfuz, Greqi.

Fshati i Ksamilit është rreth katër orë larg me makinë nga Tirana, ndërsa turistët mund të marrin një traget nga Korfuzi për të arritur atje.

Udhëtimi me traget zgjat rreth gjysmë ore në Sarandë, një vendpushim bregdetar popullor, që është më pak se 30 minuta larg Ksamilit.

Ksamili është destinacioni evropian që përshkruhet si një alternativë më e lirë ndaj Maldiveve./atsh/KultPlus.com

Sot 1 Qershori, Dita Ndërkombëtare e Fëmijëve

Sot të gjithë fëmijët gëzojnë festën e tyre, 1 Qershorin. Më shumë sesa çdo ditë tjetër, ata kërkojnë vëmendjen e prindërve dhe shtetit. Më 1 Qershor jo vetëm festohet, por kjo ditë njihet për sensibilizimin për t’i thënë jo dhunës, bullizmit dhe abuzimeve të tjera ndaj fëmijëve.

1 Qershori është i mbushur me aktivitete të larmishme nga të gjithë fëmijët, në të gjithë qytetet.

Dita e Fëmijëve është vendosur me 1 Qershor, pasi në këtë datë është mbajtur konferenca botërore e mirëqenies së fëmijëve në Gjenevë, në 1925.

1 Qershori e ka origjinën nga Shtetet e Bashkuara dhe Kina. Në vitin 1925 konsulli i përgjithshëm kinez në San Francisko mblodhi sëbashku një numër të konsiderueshëm fëmijësh jetim kinezë të celebronin në festivalin e “Anijes së Dragoit”. Kjo gjë rastisi të ishte në të njëjtën ditë me konferencën në fjalë. Festa e 1 Qershorit filloi të festohet pas dy vitesh. Shumë vende të botës e kanë pranuar atë si festën ndërkombëtare të fëmijëve dhe realizojnë festime të cilat kanë si qëllim të rrisin vëmendjen në drejtim të mirëqenies së tyre! / KultPlus.com

Rama ndan foto nga Syri i kaltër në Theth i mbushur me turistë

Thethi është shndërruar në një destinacion turistik mjaft të preferuar për turistët vendas dhe të huaj.

Kryeministri Edi Rama, ndau sot fotografi nga një prej atraksioneve më të veçanta të kësaj zone të veriut të Shqipërisë, siç është edhe Syri i kaltër në Theth.

Në foto, duket Syri i kaltër i mbushur plot me turistë vendas dhe të huaj që kanë zgjedhur ta vizitojnë këto ditë të fundit të muajit maj.

Parku Kombëtar Theth vijon të jetë i preferuari i turistëve në çdo stinë të vitit. Pikat kryesore që turistët vizitojnë në Theth janë Monumenti e Natyrës si Syri i Kaltër, vaskat në Ndërlysë, Ujëvara e Grunasit, kanioni i Grunasit, shtegu Theth-Valbonë, shpella e Arapit, Shtegu i Bjeshkëve të Namuna etj.

Thethi gjendet në mes të Alpeve në veri të Shqipërisë, i mbrojtur nga tre malet, Radohima, Sheniku, Papluku me lartësi mbi 2500 m mbi nivelin e detit.

Pasuritë natyrore të kësaj zone janë të lidhura së bashku edhe me trashëgiminë kulturore dhe historike të banorëve vendas, duke formuar kështu, bazat më të rëndësishme për zhvillimin e turizmit.

Clint Eastwood mbush 95 vjeç

Aktori hollivudian Clint Eastwood feston plot 95 vjeç mes suksesesh të shumta në fushën e Kinemasë, shkruan britannica.com.

Clint Eastwood, i lindur më 31 maj 1930, në San Francisko, Kaliforni, SHBA, është një aktor amerikan filmash, i cili u shfaq si një nga yjet më të njohur të Hollivudit në vitet ‘60, i njohur për portretizimin e tij të individualistëve të ashpër.

Eastwood gjithashtu gjeti sukses si regjisor, duke fituar çmime Oscar për punën e tij në ‘’The Unforgiven’’ (1992) dhe ‘’Million Dollar Baby’’ (2004).

Eastwood i nxiti kolegët e tij të filmave të dalin me ide të reja ndërsa feston 95-vjetorin këtë fundjavë.

Regjisori fitues i çmimit Oskar, Eastwood, i tha gazetës austriake ‘’Kurier’’ se planifikonte të vazhdonte të punonte duke thënë se ishte ende në formë të mirë fizike dhe shpresonte se askush nuk do të duhej të shqetësohej për të në këtë drejtim.

Filmi më i fundit i Eastwood, drama ligjore “Juror#2”, u shfaq në Shtetet e Bashkuara vitin e kaluar dhe gazeta tha se ai ishte aktualisht në fazën e paraprodhimit për një film tjetër.

Kur u pyet për mendimin e tij mbi gjendjen aktuale të industrisë së filmit, ylli i filmave si “The Good, The Bad and The Ugly” dhe “Dirty Harry”, dhe regjisor i dhjetëra filmave përfshirë “Unforgiven” dhe “Million Dollar Baby”, tha se ‘’më mungojnë ditët e shkuara kur skenaristët shkruanin filma si ‘Casablanca’ dhe kur të gjithë kishin një ide të re”.

I pyetur se nga e merrte energjinë, Eastwood tha se ‘’nuk ka asnjë arsye pse një njeri të mos përmirësohet me kalimin e moshës. Dhe unë kam shumë më tepër përvojë sot.

Sigurisht, ka regjisorë që e humbasin ndjesinë e tyre në një moshë të caktuar, por unë nuk jam njëri prej tyre’’./ atsh/ KultPlus.com

Qendra Rinore Kreative Multifunksionale hap dyert në Sarandë

Qendra Rinore Kreative Multifunksionale, e financuar nga Agjencia Kombëtare e Rinisë dhe Bashkia Sarandë, hapi dyert për mbi 6 mijë të rinj të moshave 15–29 vjeç.

Në hapjen e qendrës ishte e pranishme ministrja e Shtetit për Rininë dhe Fëmijët, Bora Muzhaqi, kryetari i bashkisë Sarandë, Oltion Çaçi, të rinj, etj.

Kjo qendër është një hapësirë moderne që përfshin: bibliotekë dhe kënd studimi, sallë teknologjike dhe trajnimesh, studio podcast-i dhe krijimi për media, zona arti dhe grafiti të realizuara nga vetë të rinjtë, ambiente për takime, klube dhe aktivitete komunitare.

Ministrja Muzhaqi tha në një postim në rrjetet sociale se “kjo qendër është më shumë se një ndërtesë, është një hapësirë për rritje, bashkëpunim dhe frymëzim”.

“Qendra është një investim konkret që flet me vepra për angazhimin e qeverisë ndaj të rinjve”, tha Muzhaqi.

Kjo qendër vjen si domosdoshmëri për transformimin e vizionit të shoqërisë dhe krijimin e një mjedisi miqësor për të rinjtë që të kenë mundësi të rrisin kapacitetet dhe të zhvillojnë aftësitë e tyre në moshë të hershme. /atsh/ KultPlus.com

Tintoretto, ‘I furishmi’ i Rilindjes italiane, piktori i kontrasteve të forta midis dritës dhe errësirës

Nga Albert Vataj

Me guximin për të pikturuar edhe falas, vetëm që të hynte në garën e përjetësisë, me një zell të pamëshirshëm ndaj vetes dhe telajos, me “Parajsën” monumentale që ende sot mbetet piktura më e madhe e realizuar ndonjëherë në kanavacë – Tintoretto e bëri artin një akt rebelimi, një rrëfim ekstaze, një përleshje me përjetësinë.

Sot, më shumë se katër shekuj pas ikjes së tij, nuk e kujtojmë vetëm për veprat që la pas, por për mënyrën se si e tronditi konceptin e bukurisë klasike dhe e zgjeroi fushën e ndjeshmërisë njerëzore. Tintoretto mbetet një artist që nuk pranoi të ishte spektator i kohës së tij – por u bë vetë skenë, shpërthim dhe rrëfim. Një stuhí që nuk u shua kurrë.

Më 31 maj 1594 u shua një nga gjigandët e penelit dhe shpirtit të trazuar të Rilindjes italiane, Jacopo Comin, i njohur përjetësisht me nofkën Tintoretto – një emër që bart gjurmën e thirrjes së tij fillestare, si biri i një bojaxhiu (tintore). Quhej ndryshe edhe “Il Furioso”, për stilin e tij shpërthyes, për dinamizmin dramatik të kompozimeve dhe pasionin e përvëluar që e shtyu të sfidonte kufijtë e pikturës së kohës së vet.

Ai ishte një ndër përfaqësuesit më të zëshëm të Shkollës veneciane, një shpirt rebel në mënyrën më krijuese të fjalës, i cili theu elegancën statike të Rilindjes së hershme me një ritëm të ri: lëvizës, emocional, shpeshherë të trazuar. Veprat e tij, të përshkruara nga një energji e vrullshme dhe një ndjeshmëri e tejskajshme dramatike, e çojnë shikuesin në një univers ku figurat muskulore, gjestet ekstreme dhe drita e errët veneciane ndërthuren në një poezi vizuale që nuk kërkon vetëm vëmendjen, por kërkon shpirtin tënd.

Nën qiellin e Venecias, Tintoretto ndërtoi një galeri të paharrueshme skenash epike: Shën Marku që zbret për të shpëtuar një skllav, Darka e Fundit në një kompozim kaotik dhe të jashtëzakonshëm, Krishti midis dishepujve, apo autoportretet ku nuk është vetëm fytyra, por drama e brendshme që e shfaq piktorin si subjekt dhe si shikues njëkohësisht. Ai shkatërroi kufijtë ndërmjet skenës së pikturuar dhe realitetit të spektatorit, duke hapur rrugën për një përvojë vizuale që nuk ishte më vetëm shikim, por përjetim.

I pari nga 21 fëmijët e familjes Comin, Tintoretto hyri herët në rrugën e artit, dërguar në studion e Titian-it, që mendohet se e përzuri për shkak të talentit të frikshëm që pa tek i riu. Nga ai çast, ndonëse i përjashtuar nga mjeshtri i madh, ai mbeti një admirues i heshtur dhe rebel i tij. Mbi derën e studios së vet, Tintoretto shkroi një moto që përmblidhte idealin e tij: “Vizatimi i Michelangelo-s dhe ngjyrat e Titian-it” — një sintezë e dy gjigantëve që ai deshi t’i tejkalonte me forcën e shpirtit të vet krijues.

Në një kohë kur arti ishte privilegj dhe konkurrenca e egër, Tintoretto pikturonte edhe pa pagesë, vetëm për të gdhendur emrin e tij në murin e përjetësisë. Madje në konkurse prestigjioze si ato për Shkollën e Madhe të San Rocco-s, ai irritoi rivalët me pikturime falas, por që mbetën të pashlyeshme. Më vonë, në bashkëpunim me Veronese-n, do të realizonte cikle monumentale që ende sot çudisin për madhësinë dhe gjallërinë e tyre.

Kryevepra e tij “Parajsa”, e realizuar për Pallatin e Dogëve, është piktura më e madhe mbi kanavacë që ka njohur ndonjëherë historia e artit — një spektakël i dritës dhe hijes, i lavdisë qiellore dhe ankthit njerëzor.

Me Tintoretto-n, arti nuk ishte më vetëm pasqyrë e bukurisë ideale. Ai e ktheu pikturën në skenë të shpirtit, në një teatër të trazuar ku drama njerëzore përjetësohej me furinë e penelit dhe thellësinë e përvojës. Me të, epoka e Rilindjes mori një kthesë – drejt së ardhmes, drejt shpërthimeve baroke dhe abstraksioneve moderne.

Tintoretto nuk ishte vetëm një piktor. Ishte një zjarr që dogji rregullin për të lindur pasionin. Ai nuk punoi për të qenë i kuptuar nga koha e tij — ai pikturoi për përjetësinë. Dhe më 31 maj të vitit 1594, ai nuk vdiq – thjesht u tërhoq nga skena, për të jetuar përgjithmonë në galerinë e pavdekësisë./ KultPlus.com

Cilët janë 10 filmat me fitimet më të mëdha në histori?

Cilat janë filmat me fitimet më të larta në historinë e kinemasë?, shkruan faqja e internetit cinema.everyeye.it.

Sipas një liste të përditësuar 10 filmat më të mirë, kanë arritur të mbledhin miliarda dollarë duke shitur bileta në të gjithë globin.

Duhet ta dini se, pas disa vitesh, pesë vendet e para kanë ndryshuar pikërisht këto ditë: në vendin e parë kemi ende ”Avatar” nga James Cameron, i ndjekur nga” Avengers: Endgame” nga Russo Brothers dhe më pas ”Avatar: The Way of the Water dhe Titanic”, gjithashtu nga James Cameron, por tani për herë të parë në pesë pozicionet e para është një film i animuar, filmi kinez ”Ne Zha 2”.

Filmi i animuar e tejkaloi ”J.J. Star Wars: The Force Awakens” i Abrams, i cili kishte qenë në pesë më të mirët që nga viti 2015, duke e ngritur atë në vendin e 6-të në listë.

Pozicionet e mbetura zihen më pas nga ”Avengers: Infinity War” nga Russo Brothers, ”Spider-Man: No Way Home” nga Jon Watts, ”Inside Out 2” nga Kelsey Mann dhe ”Jurassic World” nga Colin Trevorrow.

Renditja e plotë:

”Avatar” – 2,9 miliardë

”Avengers: Endgame” – 2,7 miliardë

”Avatar: The Way of Water” – 2,3 miliardë

”Titanik” – 2,2 miliardë

”Ne Zha 2” – 2,08 miliardë

”Star Wars: The Force Awakens” – 2,07 miliardë dollarë

”Avengers: Infinity War” – 2,05 miliardë

”Spider-Man: No Way Home” – 1,9 miliardë

”Inside Out 2” – 1,69 miliardë

”Jurasik Park” – 1,67 miliardë

”Fire and Ashes” i James Cameron: a do të jetë në gjendje filmi i tretë në sagë të barazohet me dy të tjerët dhe të tejkalojë ”Ne Zha 2”?.

Kurti kujton masakrat në Stagovë, Studime, Poklek të ri e Tusuz

Kryeministri në detyrë i vendit, Albin Kurti, ka përkujtuar masakrat në Studime, Poklek të Ri, Tusuz dhe Stagovë. Ai bëri thirrje për drejtësi dhe angazhim i përhershëm për të mos harruar asnjëherë, këtë të kaluar të dhimbshme.

Kurti, në një postim në Facebook, ka shkruar se fundi i muajit majit na përkujton sakrificën e popullit tonë për lirinë e popullit dhe çlirimin e Kosovës. Me nderim e dhembje përkujtojmë të vrarët në masakrat në Studime, Poklek të ri, Tusuz e Stagovë.

“Më 31 maj 1999, në fshatin Studime të Vushtrrisë, u krye një nga mizoritë më të mëdha ndaj një familjeje shqiptare. Forcat serbe masakruan 13 anëtarë të familjes Gërxhaliu, mes tyre shtatë fëmijë të moshës 7 deri në 16 vjeç. Viktimat e kësaj masakre ishin: Sabahudin, Mybera, Safer, Abdurrahman, Mexhit, Muharrem dhe Shaban Gërxhaliu, si dhe Sofije, Fehrije, Selatin, Xhemajl dhe Salihe Gërxhaliu. Një vit më parë, më 31 maj 1998, në Poklek të Ri të Drenasit, forcat serbe vranë dhe zhdukën dhjetë civilë shqiptarë të pafajshëm. Asnjë prej tyre nuk ishte i përfshirë në luftë – viktimat ishin civilë të pambrojtur”, ka shkruar Kurti.

Masakra tjetër, shton ai, ndodhi më 26 maj 1999 në lagjen Tusuz të Prizrenit, ku 27 civilë shqiptarë u ekzekutuan mizorisht nga forcat serbe gjatë ofensivave ushtarake në qytet.

Po ashtu, shton Kurti, më 21 maj 1999, në fshatin Stagovë, u vranë 13 civilë të pafajshëm, mes tyre gra, burra dhe fëmijë, përfshirë Fitim Gudaqin, vetëm 6 vjeç. Viktimat e tjera ishin: Bahrije Elezi, Baki Bela, Brahim Dashi, Fahri Mani, Hamdi Dashi, Hanife Jaha, Hanife Gudaqi, Ibush Rrushi, Ramush Jaha, Ramadan Dashi, Selvije Krivanjeva dhe Sevdije Guri.

Këto masakra, thotë kryeministri në detyrë,  përfaqësojnë krime të rënda kundër njerëzimit dhe janë dëshmi e dhunës sistematike që populli shqiptar përjetoi gjatë luftës për liri. Institucionet vendore dhe ndërkombëtare janë rregullisht thirrur që të ndjekin këto raste drejtësie dhe të mos lejojnë që këto krime të mbeten pa u ndëshkuar.

Kujtimi i të vrarëve është thirrje për drejtësi dhe angazhim i përhershëm për të mos harruar asnjëherë të kaluarën tonë të dhimbshme, shton Kurti. 

“Drejtësia për të gjithë të vrarët nga Serbia gjatë luftës në Kosovë është obligim moral dhe kombëtar, ndaj kujtimit të tyre, ndaj paqes që e jetojmë sot dhe ndaj brezave që do të trashëgojnë historinë tonë, Lavdi martirëve dhe dëshmorëve të mbarë kombit shqiptar! I përjetshëm qoftë kujtimi për ta!”, ka shkruar Kurti në Facebook./rtk

Me veprat e Tchaykovsky-t kremtohet bashkëpunimi 15-të vjeçar i Filharmonisë & Chopin Piano Fest

Vjollca Duraku
Foto: CHPF & Arben Llapashtica

Koncerti i 10-të me radhë i Festivalit Chopin Piano Fest është realizuar në bashkëpunim me Orkestrën e Filharmonisë së Kosovës, nën drejtimin e dirigjentit Peter Valentovic, ku si soliste interpretoi pianistja fantastike, Sofya Gulyak, shkruan KultPlus.

Në mbrëmjen e së premtes, ndryshe nga zakonisht koncerti i Festivalit “Chopin…” ishte zhvendosur në Sallën e Kuqe të Pallatit të Rinisë, për të realizuar koncertin tashmë tradicional me institucionin më të lartë të muzikës në vend. Kjo traditë që ndiqet tash e 15-të vite, mbrëmë kulmoi me një vlerësim që iu dha Filharmonisë për këtë bashkëpunim shumëvjeçar.

Ishte vepra “Piano concerto No. 1 in b-mol. Op 23” – (Allegro non troppo e molto maestro, Allegro con spirito, Andantino semplice- Prestissimo, Allegro con fuoco) për piano dhe orkestër të plotë nga Pyotr Ilyich Tchaikovsky që u interpretua në pjesën e parë të koncertit. Një mjeshtëri e jashtëzakonshme teknike e solistes Sofya Gulyak e përcillte gjatë tërë kohës interpretimin e një prej veprave më të njohura dhe më të fuqishme të periudhës romantike të muzikës klasike.

Si një pianiste klasike e dalluar Gulyak arriti të përcillte të plotë emocionin e thellë të veprës, me meloditë mbresëlënëse dhe strukturën e saj dramatike, me anë të së cilës kompozitori Tchaikovsky është afirmuar si një nga kompozitorët më të rëndësishëm të kohës. Tingujt e qetë të veprës të ftonin në një dehje shpirtërore, përderisa tingujt dramatik zgjonin emocione intensive te çdonjëri në sallën e improvizuar.

Sofya Gulyak është gruaja e parë që ka fituar “Çmimin e Parë dhe Medaljen e Artë “Princess Mary’ në Konkursin Ndërkombëtar të Pianos në Leeds. Ajo ka fituar edhe çmime dhe konkurse të tjera si: William Kapell, Helsinki Maj Lind, Konkursi i Pianos në Gyeongnam, Konkursi Ndërkombëtar i Pianos Allegro Vivo etj. Gulyak ka dhënë mësim në Royal College of Music në Londër dhe aktualisht është pjesë e Indiana University Jacobs School of Music.

Pjesa e dytë e koncertit u realizua vetëm me interpretimin e Orkestrës së Filharmonisë së Kosovës, nën drejtimin e dirigjentit Peter Valentovic, i cili mbulohej me djersë nga lëvizjet precize plot shkathësi. Vepra “Symphony No. 6 in Bminor, Op.74” (Adagio- Allegroo non troppo, Allegro con grazia, Allegro molto vivace, Adagio lamento) po ashtu nga Tchaykovsky, pati një hyrje të ngadaltë që pastaj shpërthen në një tension emocional, që dërgon në një konflikt të brendshëm duke mbaruar me një lëvizje të ngadaltë dhe melankolike. Duartrokitjet e publikut në fund e shpërblyen djersën e derdhur në podium të dirigjentit dhe lojën fantastike të instrumentistëve profesionistë të Filharmonisë.

Peter Valentovic është drejtor muzikor në Operan Kombëtare të Sllovakisë. Kurse sa i përketë interpretimeve të tij ai ka performuar në: Radio Symphony Orcestra Vienna, Prague Philharmonic Orchestra, Chzech National Opera Orchestra, Welsh National Opera Orchestra, SWR Symphonieorchester Baden- Baden, Munchner Symphoniker, Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks, Staatskapelle Berlin, Philharmonie  Essen etj.

Në këtë koncert të veçantë, drejtoresha artistike e festivalit “Chopin…”, Lejla Pula, ka falënderuar Filharmoninë, ku edhe ka dhënë një vlerësim për bashkëpunimin 15-të vjeçar.

“Sonte me kënaqësinë më të madhe festojmë bashkëpunimin 15-të vjeçar në mes të Festivalit tonë “Chopin Piano Fest” dhe Filharmonisë së Kosovës. Gjatë këtij bashkëpunimi të çmuar janë interpretuar gjithsej 22 koncerte për piano dhe orkestër nga pianistë nga bota dhe pianistë vendorë. Këto 15-të vite kemi pasur përjetime muzikore të mrekullueshme dhe të pa harruara artistike, ku sonte jemi të privilegjuar ta presim në skenë pianisten e shquar Sofya Gulyak”, ka thënë drejtoresha Lejla Pula.

Vlerësimin e pranoi drejtori i Filharmonisë, Dardan Selimaj, i cili tha se atë e meritojnë instrumentistët e Filharmonisë dhe ish- drejtori Baki Jashari.

“Këtë vlerësim e meritojnë instrumentistët natyrisht, e po ashtu edhe dirigjenti Baki Jashari, i cili e ka udhëhequr këtë institucion për 14-të edicionet e kaluara të Festivalit “Chopin…”. Faleminderit Orkestrës së Filharmonisë së Kosovës edhe një herë. Urime! Sivjet është një përvjetor i veçantë për Filharmoninë, pasi këtë vit shënojmë 25-vjetorin e themelimit më 26 Shtator”, ka thënë drejtori Selimaj.

Kurse, solistja Sofya Gulyak koncertin me Filharmoninë e Kosovës e ka cilësuar mjaft të këndshëm.

“Ishte një bashkëpunim i këndshëm me dirigjentin dhe instrumentistët e Orkestrës. Ne kemi punuar dy ditë dhe mendojmë që e kemi bërë më të mirën për këtë koncert. Instrumentistët kanë luajtur me një ndjeshmëri të madhe duke u përpjekur të bëjnë më të mirën për të mbështetur edhe mua. Unë do të doja ta falënderoj edhe dirigjentin po ashtu, sepse ishte shumë i kujdesshëm. Ky ishte një nga koncertet pianikstike që është plot pasion, plot ëndrra dhe ngjyra emocionale” ka thënë pianistja Gulyak.

Ndërkaq, dirigjenti Peter Valentovic ka thënë se ndihet shumë i lumtur me rezultatin e koncertit i cili erdhi si bashkëpunim me Filharmoninë dhe solisten Gulak.

Mendoj që dy veprat që interpretuam janë të mrekullueshme, shumë intensive. Ne kemi bërë punë të madhe specifikisht me simfoninë. Kur erdha këtu. Mendoj që kemi bërë një punë shumë intensive për simfoninë e fundit të Tchaykovsky-t. Kjo është ndryshe nga Piano Concerto sepse është plotë ritëm dhe është shumë e njohur, me të mrekullueshmen Sofya Gulyak. Ishte një javë e shkëlqyer këtu. Ishte hera e parë që e dirigjoj këtë orkestër të mrekullueshme. Kështuqë jam shumë i lumtur me rezultatin”, ka thënë dirigjenti.

Koncerti i radhës “Young Laureates Evening” mbahet më 2 qershor, në ora 19:00, në Amfiteatrin e Bibliotekës Universitare./ KultPlus.com

Nasze Zycie (1939) / Qëndrimi i Ahmet Zogut dhe familjes mbretërore shqiptare në Riga

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 25 Maj 2025

Gazeta letoneze “Nasze życie” ka botuar, të dielën 23 korrikut 1939, në faqen n°3, një shkrim asokohe rreth qëndrimit të familjes mbretërore shqiptare në Riga, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Qëndrimi i Ahmet Zogut në Riga

Ish-mbreti shqiptar Ahmet Zogu me gruan e tij në rrugët e Kemerit. — Burimi : Nasze życie, e diel, 23 korrik 1939, faqe n°9
Ish-mbreti shqiptar Ahmet Zogu me gruan e tij në rrugët e Kemerit. — Burimi : Nasze życie, e diel, 23 korrik 1939, faqe n°9
Burimi : Nasze życie, e diel, 23 korrik 1939, faqe n°3
Burimi : Nasze życie, e diel, 23 korrik 1939, faqe n°3

Nga data 13 deri më 17 korrik, ish-mbreti shqiptar Ahmet Zogu qëndroi në Riga me gruan, djalin 3 muajsh dhe katër motrat. Suita e ish-mbretit përbëhet nga rreth një duzinë njerëzish. Zogu mbërriti në Riga nga Varshava dhe prej andej u nis me anije për në Suedi.

Gjatë qëndrimit në Riga, Zogu ka qëndruar në Hotel Shën Petersburg. Të ftuarit kaluan kohën e tyre duke vizituar dhe duke bërë pazar. Të premten Zogu dhe bashkëshortja e tij kanë vizituar Kemerin, ndërsa të shtunën Pallatin e Shtypit në Sigulda. Të dielën në mëngjes, ish-mbreti vendosi një kurorë në Bratne Mogiła, ndërsa mbretëresha mori pjesë në meshën në Kishën e Zojës së Dhimbjeve. Pasditja iu kushtua vizitës në Muzeun Historik Komunal.

Në një intervistë për shtypin, ish-mbreti ndër të tjera deklaroi se do të vazhdojë të punojë për pavarësinë e vendit të tij. Popullsia e Rigës tregoi vazhdimisht simpatinë e saj për ish-monarkun.

Ish mbretëresha Geraldinë dhe ish-mbreti Ahmet Zogu në stacionin e trenit të Rigës. — Burimi : Daugavas Vēstnesis, 14 korrik 1939.
Ish mbretëresha Geraldinë dhe ish-mbreti Ahmet Zogu në stacionin e trenit të Rigës. — Burimi : Daugavas Vēstnesis, 14 korrik 1939.
Ish-Mbreti i Shqipërisë Ahmet Zogu me ish-Mbretëreshën Geraldinë në stacionin e Rigës. Ish-Mbreti përshëndet mysafirët e shumtë. — Burimi : Jaunākās Ziņas, e premte, 14 korrik 1939, f.3
Ish-Mbreti i Shqipërisë Ahmet Zogu me ish-Mbretëreshën Geraldinë në stacionin e Rigës. Ish-Mbreti përshëndet mysafirët e shumtë. — Burimi : Jaunākās Ziņas, e premte, 14 korrik 1939, f.3
Ish-mbreti me familjen dhe shoqëruesit e tij largohet nga stacioni i Rigës. — Burimi : Jaunākās Ziņas, e premte, 14 korrik 1939, f.3
Ish-mbreti me familjen dhe shoqëruesit e tij largohet nga stacioni i Rigës. — Burimi : Jaunākās Ziņas, e premte, 14 korrik 1939, f.3
Ish-mbreti i Shqipërisë Ahmet Zogu dhe ish-Mbretëresha Geraldinë largohen nga hoteli “Kemeri”. Te porta ishin motrat e mbretit, princeshat. — Burimi : Atpūta, 21 korrik 1939, faqe n°13
Ish-mbreti i Shqipërisë Ahmet Zogu dhe ish-Mbretëresha Geraldinë largohen nga hoteli “Kemeri”. Te porta ishin motrat e mbretit, princeshat. — Burimi : Atpūta, 21 korrik 1939, faqe n°13
Ish-mbreti shqiptar Ahmet Zogu dhe mbretëresha Geraldinë. — Burimi : Pašvaldību Darbinieks, Korrik 1939
Ish-mbreti shqiptar Ahmet Zogu dhe mbretëresha Geraldinë. — Burimi : Pašvaldību Darbinieks, Korrik 1939
Ish-Mbreti i Shqipërisë, Zogu, vendos një kurorë me lule në Varrezat e Vëllezërve. — Burimi : Jaunākās Ziņas, e hënë, 17 korrik 1939, f.10
Ish-Mbreti i Shqipërisë, Zogu, vendos një kurorë me lule në Varrezat e Vëllezërve. — Burimi : Jaunākās Ziņas, e hënë, 17 korrik 1939, f.10
Ish-çifti mbretëror me shoqëruesit e tyre në Pallatin e Shkrimtarëve dhe Gazetarëve në Sigulda. — Burimi : Jaunākās Ziņas, e hënë, 17 korrik 1939, f.10
Ish-çifti mbretëror me shoqëruesit e tyre në Pallatin e Shkrimtarëve dhe Gazetarëve në Sigulda. — Burimi : Jaunākās Ziņas, e hënë, 17 korrik 1939, f.10

Talenti i ri i kitarës, 16-vjeçari mahnit publikun në recitalin e parë në Durrës

Një mbrëmje plot emocion dhe art u zhvillua në sallën e Qendrës Kulturore të Fëmijëve në Durrës, ku kitaristi i ri, Gerd Kurti, interpretoi në koncertin e tij të parë recital në kitarë klasike.

Përballë një publiku të përzgjedhur, 16-vjeçari solli një repertor të pasur me vepra të autorëve të njohur botërorë si Johann Sebastian Bach dhe Francisco Tarrega, duke dëshmuar një talent të spikatur dhe një përkushtim të admirueshëm ndaj muzikës.

“Kam një program prej 45 minutash. Filloj me një pjesë barok dhe e mbyll me një tango. Ka pjesë të qeta, më moderne, më kontemporane – është menduar për të gjitha moshat. Kam 11 vjet që luaj kitarë klasike dhe e bëj me shumë pasion. Ndihem i vlerësuar dhe i motivuar të punoj edhe më shumë”, – tha Gerd Kurti.

Për të, suksesi në skenë është një mesazh për bashkëmoshatarët që të ndjekin pasionet dhe të investojnë në art e sport, si rrugë drejt zhvillimit personal dhe shpirtëror.

“Nuk është aspak e vështirë nëse ke mbështetje. Dua që të gjithë të rinjtë të merren me muzikë, me sport. Nuk ka gjë më të bukur. Duhet të ndjekin ëndrrat dhe pasionet”, – shtoi ai.

Në fund të koncertit, duartrokitjet e zjarrta dhe emocionet në sytë e prindërve, mësuesve dhe të afërmve ishin shpërblimi më i madh për artistin e ri, i cili me këtë recital hapi një faqe të re në rrugën e tij drejt muzikës profesionale./euronews.al/ KultPlus.com

Pogradeci çel sezonin turistik, Xhakolli: Investimet rritën ofertën turistike

Pogradeci çeli sot sezonin turistik 2025 me një sërë aktivitetesh kulturore, sportive si dhe me panaire.

Aktivitetet e çeljes së sezonit veror nisën me bandën frymore, e cila parakaloi në rrugët kryesore të qytetit të Pogradecit.

Në ceremoninë e organizuar me këtë rast ishin të pranishëm kryetari i bashkisë së Pogradecit, Ilir Xhakolli, ambasadori i Azerbajxhanit në Shqipëri, Anar Huseynov, nënkryetarja e bashkisë Entela Gusho, drejtues të pushtetit vendor, qytetarë, turistë etj.

Kryetari i bashkisë së Pogradecit, Ilir Xhakolli tha se ne kemi 5-6 vjet që punojmë për këtë ditë. Edhe investimet që kemi kryer në infrastrukturë, por edhe kujdesi që tregojnë vetë punonjësit e bashkisë për të mbajtur një ambient të pastër, të kuruar me kujdes duke ofruar mundësi për të pushuar për të gjithë brezat, edhe për brezin e tretë, për rininë dhe fëmijët”.

“Jo vetëm nga turistët vendas, por edhe të huaj ka pasur interes, pasi oferta turistike e Pogradecit ka qenë e përshtatshme për ta”, tha Xhakolli duke shtuar se bashkia ka bërë gjithçka që turistët të ndihen si në shtëpinë e tyre.

Ndërsa në fjalën e saj nënkryetarja e bashkisë së Pogradecit, Entela Gusho tha se “një risi këtë vit do të jenë jo vetëm aktivitetet kulturore, por edhe ato sportive si dhe evidentimi i trashëgimisë së pasur kulturore e natyrore, por edhe nxitja e krijimit të bashkëpunimit ndërinstitucional duke u ofruar turistëve vendas e të huaj shërbime të duhura”.

“Gjatë këtij sezoni bashkia Pogradec do të identifikohet me një kalendar të pasur aktivitetesh ku secili prej jush mund të gjejë veten për të pushuar në flladin pogradecar ashtu si e përshkruajnë vargjet e poezisë së Lasgushit dhe Mitrush Kutelit”, tha Gusho.

Duke ftuar vizitorët të vizitojnë Pogradecin, nënkryetarja Gusho u shpreh se “të shijojmë së bashku kulinarinë, mikpritjen dhe traditën, trinomin e të cilit e gjeni vetëm në Pogradec”.

Në ditën e çeljes se sezonit turistik, vizitorët e huaj janë të shumtë në qytetin liqenor. Dy prej tyre tregojnë se vijnë për herë të parë në Pogradec e se mikpritja, por dhe kulinaria e çmimet bëjnë që ata të mendojnë rikthimin vitin tjetër

“Ne jemi nga Austria, kemi ardhur për herë të parë në Pogradec. Një pamje fantastike, vend i mirë për të qëndruar, diell, ushqim fantastik, do rikthehemi përsëri”, tha një turist.

Një tjetër turist u shpreh se “kisha dëgjuar për Pogradecin në internet, sa shumë dyqane e njerëz. Liqeni fantastik, plazh bëmë dhe u relaksuam. Çmimet ishin shumë të lira”.

Bujtinat dhe restorantet e qytetit organizuan një panair me ushqimet tradicionale të zonës, ndërkohë artizanët ekspozuan punimet e tyre si në qëndisje, punime me grep, gliko, reçelra të ndryshëm.

Gjithashtu, u zhvilluan edhe një sërë aktivitetesh si koncerte me këngë dhe lojëra për fëmijë.

Pogradeci dhe fshatrat turistikë të Linit e Tushemishtit edhe këtë vit vijojnë të jenë të kërkuara nga turistët vendas e të huaj, për bukurinë që ofron kjo krahinë aq e për kulinarinë e mikpritjen.

Pogradeci dhe rrethinat e tij ofrojnë për turistët një atraksion të përhershëm turistik me natyrën, kulturën dhe historinë që i japin madhështinë, ndërsa liqeni i jep hijeshinë.

Përveç liqenit, Pogradeci ka edhe shumë bukuri të tjera natyrore në periferinë e tij, në fshatrat që e rrethojnë, ka monumente të rëndësishme kulturore e historike që të tërheqin t’i vizitosh./atsh/ KultPlus.com

Vdes Valerie Mahaffey, aktorja e ‘Desperate Housewives’ dhe ‘Young Sheldon’

Vdes në moshën 71-vjeçare aktorja Valerie Mahaffey

Ajo ndërroi jetë të premten në Los Angeles të ShBA-së pas një beteje me kancerin, ka konfirmuar The Hollywood Reporter, transmeton Klan Kosova.

Valerie ishte e njohur për interpretimin e personazheve ekscentrikë gjatë karrierës së saj pesëdekadëshe. Në vitin 1992, ajo fitoi çmimin Emmy për interpretimin e personazhit Eve në Northern Exposure nga viti 1991 deri në vitin 1994. Ajo ishte gjithashtu e njohur për interpretimin e Alma Hodge në serialin Desperate Housewives nga viti 2006 deri në vitin 2007, dhe kishte një rol të përsëritur të mësueses Victoria MacElroy në projektin televiziv Young Sheldon nga viti 2017 deri në vitin 2020.

Java e Evropës 2025 – “Vëndçe” në Pilur me zërat e polifonisë dhe dokumentarin e Lorin Terezit

Nga data 17 deri më 31 maj, në Shqipëri po zhvillohet edicioni i radhës i Javëve Kulturore të Evropës, një festë gjithëpërfshirëse e artit dhe kulturës që shtrihet në nëntë qytete: Tiranë, Kamzë, Shkodër, Durrës, Elbasan, Vlorë, Korçë, Berat dhe Pilur (Himarë).

Mbrëmjen e djeshme, në fshatin Pilur të Himarës u organizua aktiviteti “Vëndçe”, i cili u rikthye atje ku gjithçka nisi, mes zërave që mbajnë gjallë një trashëgimi të rrallë.

Sipas njoftimit të Bashkimit Evropian, në këtë mbrëmje të bukur ku i pranishëm ishte edhe ambasadori i BE-së, Silvio Gonzato u shfaq dokumetari i Lorin Terezit, ndërsa u zhvilluan edhe biseda, këngë polifonike, që përcollën lidhjen e fortë mes zërit, vendit dhe identitetit kulturor shqiptar.

Me një program të pasur prej mbi 45 aktivitetesh, kjo javë ofron një platformë për bashkëpunim ndërkombëtar, reflektim publik dhe shprehje artistike.

Programi përfshin gjithashtu biseda me artistë, forume për dialog dhe reflektim mbi rolin e artit në shoqëri duke shndërruar qytetet shqiptare në skena të hapura të mendimit kritik dhe krijimtarisë kolektive.

Java e Evropës 2025 është një hapësirë bashkëpunimi ku kultura vepron si urë mes qytetarëve, komuniteteve dhe vlerave evropiane. Kjo iniciativë nuk synon të përshkruajë Evropën, por t’i japë zë atyre që e jetojnë dhe e ripërfytyrojnë atë, përmes gjuhës së përbashkët të artit.

Pas Javës Kulturore të Evropës, Javët Kulturore Ndërkombëtare, nismë e Ministrisë së Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit vijojnë me Italinë, për t’u pasuar nga Izraeli, Suedia, Franca etj./atsh/KultPlus.com

Rama: Turistët e aventurës rafting në Shkumbin

Turistë e aventurës këtë fundjavë kanë shijuar bukuritë natyrore dhe adrenalinë e rafting në lumin Shkumbin.

Kryeministri Edi Rama ndau sot në rrjetet sociale momente nga rafting në peizazhin fantastik që ofron lugina e lumit Shkumbin.

Turistët lundruan përgjatë vijës Egnatia, mes pamjeve magjike të një prej urave më të njohura dhe më të mirëmbajtura të rrugës Egnatia, urën e Kamarës.

Lugina e Shkumbinit ka një bukuri të rrallë me katarakte, shpella, plazhe të vogla, etj.

Përgjatë lumit në krahinën e Mokrës, ka edhe mjaft vende të përshtatshme për peshkim dhe vende të tjera piktoreske, që mund të vizitohen nga turistët e natyrës dhe ata të aventurës, si Selca e Poshtme në krahinën e Mokrës me një vendbanim të lashtë ilir, ura e Golikut në fshatin Golik, atje ku bashkohen tri degë të lumit Shkumbin.

Raftingu nis nga ura e Bushtricës dhe përfundon pranë qytetit të Librazhdit. Lumi i Shkumbinit e ka grykëderdhjen në një nga plazhet më të bukura në Shqipëri, i cili është Plazhi i Vilë-Bashtovës./atsh/KultPlus.com

Mall

Poezi nga Goethe

Ç’ma prek kështu zemrën?
Ç’më bën që të ziej?
Ç’më shtyn të largohem
Prej dhomës pertej?
Po ndrit cip’ e reve
Rreth shkëmbit atje!
Atje do të vete,
Atje n’atë dhe!

Ja, korbat në erë
Flatrojnë me gaz;
Përzihem mes tyre,
Mes tufës humbas
Dhe malit e murit
I vijmë perqark;
Ajo është atje poshte,
Ajo është atje larg

Ajo vjen e endet,
Une ik, fluturoj,
Në pyllin e dendur
Si zog po këndoj
Dhe e ndal ajo hapin
E qesh e pergjon:
“Ai këndon ëmbël,
Për mua këndon”

Po i lan perëndimi
Kodrinat me ar;
Sodit bukuroshja
Me shpirt mendimtar
Dhe shkon buzë lumit
Mbi bar e stoli
Dha hapat i zhduken
Ne terrin e zi

Sakaq unë shfaqem
Si yll shkëlqimtar
“Kaq afër, kaq larg,
Ç’ndricon posi zjarr?”
Ti fort e mahnitur
Shkëlqimin e pe;
Por mua të lumtur
Ndër këmbë më ke./ KultPlus.com

Nxënësit e shkollave profesionale spektakël unik veshjesh frymëzuar nga xhubleta

Nxënës dhe mësues të shkollave profesionale nga Shkodra, Tirana dhe Elbasani, përmes përkushtimit dhe krijimtarisë sollën një spektakël unik veshjesh frymëzuar nga xhubleta, veshja e lashtë shqiptare e shpallur nga UNESCO si pjesë e trashëgimisë kulturore botërore.

Në aktivitetin përmbyllës, ku tradita u bë frymëzim dhe zanati u kthye në art, të rinjtë dëshmuan se aftësimi profesional është një rrugë e fortë drejt vetërealizimit dhe inovacionit kulturor.

Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe inovacionit shprehu mirënjohjen e veçantë për të gjithë nxënësit dhe mësuesit e shkollave profesionale nga Shkodra, Tirana dhe Elbasani.

Xhubleta, me formën e saj të veçantë që daton që nga epoka e bronzit, u bë pikënisja për interpretimet moderne të stilit dhe identitetit, një shembull i gjallë sesi trashëgimia jonë e pasur mund të jetojë nëpërmjet brezave të rinj.

MEKI falënderoi për organizimin e këtij aktiviteti fondacionin “TRE MARIAT”, Qendra Antropologjike XHUBLETA, AKPA – për koordinimin me shkollat profesionale, SDC/S4J – për mbështetjen dhe besimin e treguar, Drejtorinë e Pronësisë Industriale – për ndërgjegjësimin mbi mbrojtjen ligjore të krijimeve, Mësuesit dhe drejtuesit e shkollave, që i japin jetë dijes çdo ditë dhe Albanian Night – një shtëpi e madhe e artit dhe mikpritjes shqiptare.

Ky projekt është dëshmi se kur rinia, kultura dhe edukimi bashkëpunojnë, rrënjët dhe krahët ecin bashkë.

Xhubleta shqiptare katërmijëvjeçare u pranua në 28 nëntor 2022 në listën e Trashëgimisë Kulturore Jomateriale nën mbrojtjen e UNESCO-s. Veshja simbol e trashëgimisë tonë është tashmë pasuri e gjithë njerëzimit.

Xhubleta njihet si veshje tradicionale e grave të Malësisë. Dosja e dijebërjes artizanale të xhubletës u dorëzua në UNESCO, për shkak se veshja tradicionale unike po rrezikonte të humbiste./atsh/KultPlus.com

Shqipëria prezantohet si destinacion frymëzues për industrinë globale të filmit

Me përfundimin e iniciativës “FamTourAlbania”, Shqipëria ka treguar potencialin e saj të jashtëzakonshëm si një destinacion i ri dhe frymëzues për industrinë globale të filmit.

Përfaqësues nga disa prej kompanive më të mëdha ndërkombëtare të prodhimit filmik, si HBO, Warner Bros, Amazon Studios, Disney, Paramount Pictures dhe NBCUniversal, udhëtuan përtej kryeqytetit Tiranë, për të eksploruar qytete të ndryshme të vendit tonë.

Gjatë këtij turi, ata patën mundësinë të zbulojnë bukuritë natyrore, trashëgiminë kulturore dhe autenticitetin që Shqipëria ofron si një destinacion filmik i paprekur dhe i shumëllojshëm.

Nga bregdeti i mrekullueshëm deri te majat alpine, nga rrugicat historike te peizazhet e virgjëra, vendi ynë u prezantua si një skenë e hapur për rrëfime të reja ndërkombëtare.

Ky tur është një hap i rëndësishëm drejt integrimit të Shqipërisë në hartën globale të vendeve pritëse për produksione filmike, duke nxitur investime të huaja dhe promovuar kulturën dhe natyrën shqiptare në mënyrë autentike./atsh/KultPlus.com

Pashë në ëndërr gjenezën time

Poezi nga Dylan Thomas

Pashë në ëndër gjenezën time nën djersët e gjumit, duke çpuar
Lëvoren që rrotullohej, të fortë si muskuli
I një motori në trapano, duke u transportuar
Te shëmbëllimi dhe te trari i nervit.

Prej gjymtyrësh të bëra me përmasa krimbi, i hequr qafe
Prej mishit kryeneç, i limuar
Nga të gjitha veglat e barit, metal
Prej diejsh në natën që njerëzit shkrin.

Trashëgimtar i venave ku valon pika e dashurisë,
E shtrenjtë në kockat e mia një qenie, unë
Bëra xhiron e globit të trashëgimisë sime, udhëtim
Në klasë të parë, te njeriu që u ingranua gjatë natës.

Pash në ëndër gjenezën time dhe prapë vdiqa, shrapnel
I ngulur në zemrën në lëvizje, e grisur
Në plagën e qepur dhe erë e mpiksur, vdekje
Me maskë në gojën që gëlltiti gazin.

Esnaf në vdekjen time të dytë dallova lartësitë,
Vjelje thikash dhe bimësh helmuese, ndryshk
Gjaku im mbi të vdekurit e temperuar, duke forcuar
Luftën time të dytë për tu shkëputur nga bari.

Dhe në lindjen time ishte infektues pushteti, i dyti
Rresureksion i skeletit dhe
Veshje e re për shpirtin lakuriq. Virilitet
Rrodhi nga e dhimbshmja dhimbje.

Pashë në ëndër gjenezën time nën djersët e vdekjes, i rënë
Dy herë në detin që ushqen, jo më i freskët
Në ujin e kripur të Adamit derisa, shëmbëllim
I një force të reje njerëzore, unë të kërkoj diellin.KultPlus.com

Një grua e çuditshme

Skënder Rusi

U dashurova me një grua pothuajse të bukur
Ajo herë-herë është pothuajse e çuditshme
I pëlqen sidomos shtëpia e muzgut
Ku gjithçka është pothuajse lunatike

U dashurova me një grua pothuajse të këndshme
Ajo herë-herë është pothuajse e pazakonshme
Është e paarsye po unë, pikërisht për këtë
E kam ngritur kasollen në pyllin e saj të flokëve

U dashurova me një grua pothuajse të rrallë
Ajo herë-herë është pothuajse e pakuptimtë
Njëlloj si unë që jam kjo re e bardhë
Që e mbështjell të gjithën se s’dua të më ikë./ KultPlus.com

Që të ndjesh dashurinë time

Poezi nga Bob Dylan

Kur shiu tërsëllin në fytyrën tënde,
Dhe e gjithë bota të është qepur pas,
Mund të të ofroj një përqafim të ngrohtë
Që të ndjesh dashurinë time.

Kur shfaqen hijet e mbrëmjes dhe yjet
E kur askënd nuk ke të të fshije lotët,
Mund të të shtrëngoj për një milion vjet
Që të ndjesh dashurinë time.

E di që mendjen nuk e ke mbledhur ende
Por unë kurrë nuk do të të bëja keq,
Këtë e kam ditur qysh prej çastit që u takuam
Dhe në mendjen time s’ka asnjë dyshim, vendin ku e ke.

Do të vuaja urie, në blu dhe në zi do të nxihesha,
Do të zvarritesha për ty, përgjatë rrugës,
Nuk ka asgjë të cilën nuk do ta bëja për ty,
Që të ndjesh dashurinë time.

Stuhitë po trufullojnë mbi detin zemërak,
Dhe mbi rrugën e pendesës,
Erërat e ndryshimit po fryjnë të egra dhe të lira,
Dhe ti ende nuk ke parë askënd si unë, kurrë!

Mund të të beja të lumtur, ëndrrat t’i përmbushja,
Nuk ka asgjë për ty që s’do ta beja.
Për ty do të shkoja deri në fund të botës,
Që të ndjesh dashurinë time.

Përktheu Edvin Shvarc